EKADDER 15.SAYI

GENÇ FIDANLAR BAHÇESİNDEN
YETİŞEN ÖNCÜ KADINLAR
Hatice Nüzhet Gökdoğan
İstanbul Kadıköy Erenköy’de 1911 yılında Inas Sultanisi adı ile kurulan ve o tarihten bu güne
kız çocuklarının hayata hazırlandığı bir okul Erenköy Kız Lisesi...
Osmanlı döneminde o zaman büyük bir korunun icinde olan bu okulun bahçesine imparatorluk
coğrafyasının dört bir yanından gelip bir tohum gibi saçılan kız çocukları Cumhuriyetin
ilanından sonra Türkiye'nin genç fidanları olmuşlardır. Bu kızlardan çoğu Türkiye’nin pek çok
alanda ilkleri olmuşlar ve dünyaca tanınmış, ilham kaynağı olmuş, öncü ve önde olmuşlardır.
Bu genç fidanlardan biri de Türkiye'nin ilk astronumu ve dekanı H.Nüzhet GÖKDOĞAN'dır.
1910'da, İstanbul'da dünyaya geldi. Babası Mustafa Kemal Atatürk'ün silah arkadaşlarından
Mehmet Zihni Toydemir, annesi ise Nebihe Hanım'dır. 1928 yılında Erenköy Kız Lisesi'nden
mezun olduktan sonra, devlet bursu alarak matematik-fizik lisansı yapmak için Fransa'ya gitti.
Lyon Kız Lisesi'nde Fransızca öğrendikten sonra Erkek Lisesi kısmına geçerek matematik
ağırlıklı bir eğitim aldı. 1932 yılında Lyon Üniversitesi'nde matematik lisansını tamamladı. 1934
yılında ise Paris Üniversitesi'nden fizik eğitimi gördükten sonra "Diplôme d'Études Supérieur"
diplomasını aldı ve Paris Gözlemevi'nde staj yaptıktan sonra ülkemize geri döndü.
İstanbul Üniversitesi'nin, yabancı astronomların çabalarıyla kurulan Astronomi Kürsüsü'ne atanan
ilk Türk doçent oldu. 1936-1946 yılları arasında ek görev olarak İTÜ'de matematik doçentliği yaptı
ve bu kurumun ilk kadın çalışanı oldu. 1937 yılında, kürsü profesörü Finlay Freundlich'in yanında
yaptığı doktorasını tamamladı. Bu tez, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi kayıtlarında "bir
numaralı" doktora tezidir. 1940 yılında doçent unvanını aldı ve yine bu sene Marshall Smart'ın
"Spherical Astronomy" isimli eserini dilimize "Kürevi Astronomi" ismiyle tercüme etti. 1948 yılında
da profesörlük unvanını aldı.Türk Matematik Derneği'nin(1948), Türk Kadınlar Derneği'nin(1949)
kurucuları arasında yer aldı ve dönem dönem Türk Kadınlar Derneği'nin başkanlığını üstlendi.
Uluslararası Astronomi Birliği'nin Türkiye temsilcisi ve Güneş Fiziği ile Spektroskopi
komisyonlarına üye seçildi. 1954'te birkaç astronom ile birlikte kurduğu Türk Astronomi
Derneği'nin başkanlığını 20 yıl boyunca sürdürdü.
EKADDER BÜLTEN 14