EKADDER 15.SAYI

More documents

Recommendations

Info

TÜRK ROMANININ ZAMAN USTASIADALET AĞAOĞLUYazar, Edebiyatçı. Roman, öykü, oyun, deneme,eleştiri yazarı, çevirmen (D. 23 Ekim 1929,Nallıhan / Ankara – Ö. 14 Temmuz 2020,İstanbul). Evlenmeden önce Adalet Sümer,evlendikten sonra da bir süre Adalet SümerAğaoğlu adlarıyla yazdı. Ayrıca Parker Quinck,Remüs Telada imzalarını kullandı. Yazar vetiyatrocu Güner Sümer’in ablasıdır. İlkokuluNallıhan’da okudu. Nallıhan’da ortaokulolmadığından, öğrenimini sürdürebilmesi içinailesi 1938’de Ankara’ya göç etti. Ankara KızLisesini (1946), Ankara Üniversitesi Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi Fransız Dili ve EdebiyatıBölümünü (1950) bitirdi.1951’de Ankara Radyosu‘na girdi; bir süre dramaturg olarak çalıştı, daha sonra Radyo TiyatrosuMüdürü oldu. TRT‘nin kurulmasından sonra bu kurumda program uzmanı olarak çalıştı ve bir süredaire başkanlığı yaptı, 1971’de TRT’den ayrıldı. Ayrıca, Ankara Meydan Sahnesinin kurucularıarasında yer aldı, burada da dramaturg ve çevirmen olarak çalıştı (Mart 1961-Haziran 1966).Fransa, ABD,İtalya, Almanya, İsviçre, Norveç, Japonya, Taiwan, Avusturya, Çekoslovakya gibiipek çok ülkeye turistik ve sanatsal geziler yaptı. Eserleri Almanca, Slovakça, İngilizce, Hollandacave Bulgarcaya çevrildi. Uzun yıllar Ankara’da yaşadıktan sonra, 1980’li yılların başlarındaİstanbul’a yerleşti. 1996 yılında, parkta otururken bir arabanın gelip kendisine çarpmasıyla ağırbiçimde yaralandı, Türkiye’de ve Türkiye dışında uzun bir tedavi dönemi geçirdikten sonrasağlığına kavuşabildi. Adalet Ağaoğlu yazarlığa tiyatro eleştirileri ve şiirler yazarak başladı. 1946-47 yıllarında Ulus gazetesinde tiyatro eleştirileri yazdı. İlk şiiri (Gölgeler), Ekim 1948tarihli Kaynak dergisinde yayımlandı. Daha sonra oyun yazarlığına yöneldi. Sevim Uzgören’lebirlikte yazdıkları Bir Piyes Yazalım adlı oyun 1953’te Ankara’da sahnelendi. Yaşadığı çevredenedindiği gözlemler üzerine kurduğu Evcilik Oyunu 1963-64 sezonunda yine Ankara’dasahnelendi. Evcilik Oyunu (1964) yazarın kadın-erkek ilişkisine geniş açıdan baktığı ilkoyunlarındandır. Bu oyununda yaşamdaki olumsuzlukların anlatımını cinsellik ve kadın-erkekilişkisi temelinde ele alırken aynı zamanda yaşamın bütün alanlarına da göndermeler yapar.Adalet Ağaoğlu’nun oyunlarında, toplumun sorunlarına, güncel gelişmelere duyarlı bir yazarınyaklaşımı gözlenmektedir. Özellikle psikolojik baskı ve toplumsal kurumların baskısı altında kalaninsanların yaşadıkları aldatıcı değerlere boyun eğmek zorunda kalışlarını aile-birey ilişkisi içindeyalın bir dille ortaya koyar. Korku, ölüm, barış, kadın-erkek ilişkisi, özveri, aşk, yaşlılık, gençlik,başkaldırı, özgürlük vb evrensel temalar, yazarın güncel kaygılarıyla, dünyaya bakışıyla, toplumsalgelişmelerle iç içe ele alınır.EKADDER BÜLTEN 20
Tombala adlı oyunu, bir çiftin yaşlılık dönemlerini düşünsel birikimden uzak, bir tombala oyunuçevresinde yalnızca küçük zekâ oyunlarıyla sınırlayan toplumsal yaşama yöneltilmiş bir eleştiridir. Buoyun, önce Türk Dili dergisinin Haziran 1967 sayısında yayımlandı ve 1969 yılındasahnelendi. Çatıdaki Çatlak, orta sınıfın alışkanlıklarını, değer yargılarını ekonomik ve toplumsalgelişmeler karşısında giderek yitiren, ancak bunun farkında olmayan ya da farkına vardıklarındageçmişi ve bugünüyle hesaplaşmaktan korkan insanları anlatır. Kahramanların kendilerini farklıgöstermek adına bu gerçeklerden kaçma isteği, sonunda bütün yaşamlarına egemenolur. Sınırlarda oyunu Çatıdaki Çatlak ile birlikte 1969’da basıldı.Bu oyun, her biri kendi içinde bütünlüğe sahip üç perdeden oluşmaktadır. Ancak barış temasınıntemel düşünce olduğu perdeler arasında zaman-olay-kişi-konu ilişkilerine dayalı bağlantılar vardır.Barış temasına düşle-gerçek, istenenle-ele geçen ikilemleriyle bakan oyun, birbirlerine bir türlüulaşamayan insanları anlatır. Üç Oyun (1973) adıyla basılan kitabının ilk oyunu Bir KahramanınÖlümü adını taşımaktadır. Yazar bu oyununda toplumsal olayların kahraman yaptığı bir kişinin insanyanını ortaya koymaya çalışır. İki erkek oyun kişisinin konuşmalarına dayalı Bir KahramanınÖlümü bir iç hesaplaşmayı anlatır. Aslında her iki karakter de aynı kişiyi anlatır ve insanın toplumsalbir varlık oluşuyla yalnız kalışı arasındaki çelişkileri gösterir. Bu kitapta yer alan Çıkış adlı ikincioyunda ise yazar, düşsel bir odada baba-kız ilişkisinden yola çıkarak, ev-dış dünya ikileminisimgesel ve soyut bir düzlemde ele almaktadır. Ev güvenli bir yaşam sağlasa da bir çeşit tutsaklıkyaşatır. Dışarısı ise karanlık ve fırtınalı olsa da özgürlüğü sunar. Kitabın üçüncüoyunu Kozalar, Ağaoğlu’nun ev kadınlarının yaşamına çok yönlü baktığı bir kısa oyunudur. Yazar buoyununda, bilinç düzeyleri düşük toplumsal ve cinsel baskıların dillerine vurduğu üç ev kadınınınkonuşmalarında, gündelik yaşamı, ekonomik ve toplumsal bağlamları içinde ele alır. Bilinç eksikliği,bu üç oyun kahramanının toplumsal ilişkilerinde güvensizlik, korku ve paniğe sürüklenmelerisonucunu getirir. Kendini Yazan Şarkı adlı oyunu 1976’da İstanbul Şehir Tiyatrolarında oynandı ve1977’de Evcilik Oyunu ile birlikte basılır. Oyunda yeni bir dünya kurma ülküsü içindeki gençlerindüşünceleriyle gerçekler arasındaki ayrım, yaşam-ölüm çizgisinde yaşadıkları korku, özlem, sevgi,dayanışma ve geleceğe umutla bakışları anlatılmaktadır. Bu oyun, yazarın, ülke gençliğine aydınkaygısı içinde yaklaşımını sergileyen bir eserdir... Adalet Ağaoğlu ayrıca radyo oyunları da yazdı;bunlardan biri olan Yaşamak Fransız ve Alman radyolarında da (1955-56) seslendirildi. Sonrakidönemde yirmi yıla yakın bir süre yazarlık hayatını romanlar, hikâyeler ve denemeler yazaraksürdüren Ağaoğlu, Çok Uzak Fazla Yakın (1991) adlı eseriyle yeniden oyun yazarlığına döndü. Buoyunda, iki kız kardeşin -birbirlerinin geçmişleriyle hesaplaşmaları ışığında- ülkenin ekonomik,siyasal ve toplumsal gelişmelerine bağlı olarak sağa sola savrulan kentsoyluluğa has değerlertartışılır. Yazar bu oyununda, hikâye ve romanın olanaklı kıldığı ayrıntılı anlatımlardan oldukçayararlanır. Yayımlanan son iki oyundan biri Duvar Öyküsü (1992), diğeri Şiir ve Sinek (1992) adlarınıtaşır. Son üç oyun dışındaki oyunları Oyunlar I-II (1982), bütün oyunları ise Toplu Oyunlar (1996)adlarıyla yayımlandı.Adalet Ağaoğlu 1970’lerden itibaren roman ve hikâye yazarlığına yönelerek, bualanda kendine önemli bir yer edindi. İlk romanı Ölmeye Yatmak (1973), ilk hikâye kitabı YüksekGerilim (1974)’dir. Romanlarında genellikle aydınların sorunlarını ve ilişkilerini ele alan yazarınhikâyelerinde daha bir konu çeşitliliği mevcuttur. Ölmeye Yatmak’ta, Cumhuriyet döneminin egemenideolojisinin, kentsoylu toplumsal kesimler üzerindeki etkilerini ve tutarsızlıklarını işler. Buromanında, toplum bilimsel bir bakış açısı sergilemektedir.EKADDER BÜLTEN 21
Page 1 and 2: T E M M U Z 2 0 2 0 1 5 . S A Y IE
Page 3 and 4: EKADDEREĞİTİMCİKADINLARDERNEĞ
Page 5 and 6: Salda Gölü - Yeş lovaGEZİLECEK
Page 7 and 8: Burdur Arkeoloj Müzes -Bu müzede,
Page 9 and 10: İnsuyu MağarasıBurası Türkiye
Page 11 and 12: K byra Ant k Kent ve T yatrosuBurdu
Page 13 and 14: Kabak helvasıBurdur muhalleb sCev
Page 15 and 16: Hazırlayan:Berna OCAKCIOĞLUSaadet
Page 17 and 18: POLL-MAKERPoll-maker ile çevrimiç
Page 19: Hazırlayan:FIRAT Kübra2) Gözleri
Page 23 and 24: Vefatı:Adalet Ağaoğlu, 91 yaşı
Page 25 and 26: Hazırlayan:Kamuran ÖZDEMİRDr.An
Page 27: ZİHİN JİMNASTİĞİBÖLGESEL SUD

EKADDER 15.SAYI

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?