HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”www.eskisehir.netBU NEYİN YASI?NEREDEN ÇIKTI?PSİKOLOG EBRUYÜKSEL ERERÇOCUK GELİŞİ-Mİ VE EĞİTİMİUZMANISevilen bir şeyin, birinin, ilişkinin,ekonomik gücün, sağlıklı olmahalinin kaybı, beklendik ya daaceleye gelmiş ayrılıklar, yaşamımızıdeğiştiren hemen her kayıp hissi,yas sürecini kaçınılmaz kılabilir. Yas,neyin-nasıl-ne şekilde kaybedildiğinebağlı olarak yaşanır. Çocukluğumuzdanitibaren yaşadığımız tüm kayıplarsırasında verdiğimiz duygusal mücadeleler,iç dünyamız ile dış dünya arasında, yenidenuyumlanma biçimimizi etkiler. Çünkü var oluşbiçimimizle yeniden uzlaşmak için tutulanyas süreci boyunca psikolojik bir mücadeleyegireriz. Bu mücadelenin tarafımızdan ya daçevremizdeki diğerleri tarafından doğal kabuledilmesi, gereklilikten öte bir ihtiyaçtır.Her kayıp, paylaşılmamış anıları, ulaşılamamışhedefleri, doyurulmamış hazları, ifadeedilememiş duyguları barındırır. Eksik, yarımkalmış, özlem ve keder duygusuyla belki deaniden yitirilmiş konuların yasını tutmadan,yaşamımızda varlığını sürdüren konulara sağlıklıodaklanamayız. Kaybın açığa çıkarttığıtüm duyguları kabullenerek, bu duygularlabaşa çıkabilmeyi öğrendiğimiz sürece bu hayattasağlıklı farkındalıklarla var olmayı sürdürebiliriz.Yas, derin ya da şiddetli kederdir. Yas sürecinisağlıklı biçimde geçirmek, acıyı ve kederihissederek yaşamımıza konu olan o şeye, okimseye veda etmek demektir. Vedalaşılankayıp, aslında hikâyemizin bir parçası olmayadevam eder. Vedalaşılan kayıp unutulmaz fakatyaşamımızın esas konusu olmaya devametmekten de çıkar.Kaybı hatırladıkça anılarla, özlemlerle yenidenbuluşuruz.Bu kaybın, artık hayatımızın konusu olmayadevam edemeyeceğini kabullenme, bu buluşmalarsonunda perçinlenir.Çocuklar kendilerince önemli kayıplaryaşadıklarında hiç tepki göstermeme ileaşırı tepki verme arasında gidip gelebilirler.Çocuk, bağ kurduğu veya üzerindehayaller kurduğu şeyleri kaybettiğinde,tıpkı yetişkinlerdeki gibi aşamalı bir yassürecinden geçebilir:-Şok/inanmama,-Arama/isyan etme,-Umutsuzluk/Çökkünlük/Onarma çabası,-Her zamanki etkinliklere devam etme.Pek çok çocuk ve yetişkinde bu aşamalar, içiçe geçebilir ya da eksik yaşanabilir. Örneğinkayıplardan sonra yetişkinler günlük yaşamadöndüklerinde, çocuk henüz reaksiyon vermeyede başlayabilir.Ölüm dışındaki kayıplar da çocukların yastepkisi vermesine neden olabilir. Çocuğuntepkilerini görmezden gelme, hissedilen kederinyaşamasını engelleyecek müdahaleler,kayıpla ilişkili duyguların dışa vurulmasını engellemeyönündeki telkinler bu süreci olumsuzetkileyen hatalı yaklaşımlardır. Bu doğaltepkiye dinginlik ve kabullenilmişlikle refakatedebilmek gerekir. İnkârın, isyanın, öfkenin,umutsuzluğun, çökkünlüğün, tepkisizliğin, kaçınmalarıngeçiştirilmesi ya da hafife alınmasıçocuğun duygularını saklamasına da sebepolabilir.Çocuğun hissettiği kayıpla ilişkili verdiğitepkinin gelişim düzeyine göre olağan olup olmadığınıgözlemlemek ve gerektiğinde destekalabilmek önemlidir.Konu ne olursa olsun derin üzüntü ve kederduyguları geçiştirilmeden, yatıştırılmadan yaşanmasınaizin verildiğinde çocuklar travmatikyaşantıların bile etkilerinden sıyrılabilirlerve yaşama yeniden entegre olabilirler.22Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”www.eskisehir.net23Eskişehir.net