Temmuz_Agusots_2012 - Türk Tabipleri Birliği
Temmuz_Agusots_2012 - Türk Tabipleri Birliği
Temmuz_Agusots_2012 - Türk Tabipleri Birliği
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Modeli” yerine “Proaktif Diyabet Davranış<br />
Modeli”nin öğretilmesidir. Bu modellerin<br />
arasındaki fark Tablo 1’de gösterilmiştir (18).<br />
Çocukluk Çağı Kanserleri<br />
Çocukluk çağı kanserleri genellikle 15 yaş<br />
altı, 0-14 yaş arasında görülen kanserlerdir.<br />
Bazı merkezlerde 15-19 yaş arası da, ergen<br />
kanserleri olarak, çocuklarınkiyle birlikte<br />
değerlendirilmekte ve bu iki grup arasında<br />
çeşitli karşılaştırmalar yapılmaktadır (19).<br />
Çocukluk dönemi kendine özgü özellikleri<br />
ile erişkinlerden farklıdır. Çocukluk çağı<br />
kanserleri de tipleri ya da genel olarak<br />
biyolojileri, prognozları ve tedaviye yanıtları<br />
açısından yetişkinlerden farklılık<br />
göstermektedir. Çocuklarda kanser, yetişkinlere<br />
göre daha azdır ve genelde %1 oranında<br />
görülmektedir (19, 20). Gelişmiş ülkelerde 5<br />
yaş altında yıllık kanser oranı yalnızca %0.5’tir<br />
(19).<br />
Genetik özellikler, çevresel etkenler,<br />
Çernobil gibi nükleer kazalar, atom bombasına<br />
maruz kalma ve geçirilmiş bazı enfeksiyonlar<br />
(Epstein Barr Virüsü) çocuklarda kanser<br />
sıklığını artırmaktadır. Tüm dünyada 15 yaş altı<br />
çocuklarda her yıl 160 bin, <strong>Türk</strong>iye’de ise 15<br />
yaş altında yılda 2500-3000 çocuk yeni kanser<br />
tanısı almaktadır. 2020'de bu sayının 3000’e<br />
ulaşacağı tahmin edilmektedir (20).<br />
Yaşam koşullarında düzelme, yeni tedavi<br />
yöntemleri ve ilaçlar, daha iyi bakım hizmetleri<br />
ile birlikte son 10-20 yılda kanser hastalarının<br />
uzun süreli yaşam oranlarında dramatik<br />
iyileşmeler görülmüştür. 0-14 yaş arası kanserli<br />
çocuklarda yaşam oranı 1960’lı yıllarda %10-<br />
20 iken, 2010 yılında 25 yaşını geçen her 600<br />
kişiden birinin çocukluk çağında kansere<br />
yakalanıp iyileşen bir birey olması<br />
beklenmektedir (19,20).<br />
Birçok gelişmiş ülkede çocuklarda en yaygın<br />
ikinci ölüm nedeni olan kanser, ülkemizde<br />
ikinci sırada olmasa da infeksiyoz hastalıklar,<br />
kalp hastalıkları ve kazalardan sonra dördüncü<br />
ölüm nedenidir. Gelişmişlik düzeyi arttıkça,<br />
Tablo 1. Diyabet Tedavisinde Davranış Modelleri (18)<br />
İnsülin<br />
Beslenme Planı<br />
Aktivite<br />
Proaktif Model<br />
Hipo ve hiperglisemiyi önleyecek insülin<br />
algoritmaları<br />
Kan şekeri oynamalarını önleyecek ana ve ara<br />
öğün planı<br />
Aktivite değişikliğinden önce beslenme ve<br />
insülin dozlarını ayarla<br />
ülkemiz için de bu hastalıklar üst sıralara çıkma<br />
eğilimindedir (20).<br />
“Uluslararası Çocukluk Kanserleri<br />
Sınıflandırması”na (ICCC) göre, çocuklarda<br />
kanserin 12 tipi vardır. Bunlar arasında en<br />
yaygın olan lösemidir (19, 20). Çocukluk çağı<br />
kanserlerinin yıllık insidansı ülkelere göre<br />
değişmektedir. Örneğin; Kıbrıs, İsrail (Yahudi),<br />
Mısır, İtalya, İspanya, Fransa ve <strong>Türk</strong>iye’de<br />
sırası ile milyonda 170.0,133.3, 130.9, 158.0,<br />
137.9, 135.6, 115.6 olarak bildirilmiştir (20).<br />
Kanserli çocuklarda; solukluk, halsizlik,<br />
iştahsızlık, yineleyen ateş, kilo kaybı, boyunda<br />
ilerleyen şişlik (genellikle ağrısız ve antibiyotiğe<br />
yanıt vermeyen), karında ya da mediastende<br />
kitle, kemiklerde ağrı, kanamalar (deride<br />
purpura, ekimoz ve diğer organ kanamaları),<br />
gözlerde şişlik ve diğer değişiklikler (parlama,<br />
orbital tümör, vb), baş ağrısı, sabah kusmaları,<br />
topallama görülmektedir (1).<br />
Çok sayıda kanserli çocuk; maddi<br />
yetersizlik, sosyal güvencenin olmaması,<br />
merkeze uzaklık ve merkezlerin sosyal<br />
güvenceler açısından seçiciliği yüzünden ne<br />
yazık ki yitirilmektedir (20).<br />
Çocuklarda Kronik Böbrek Yetmezliği<br />
Kronik Böbrek Yetmezliği (KBY); her iki<br />
böbreğin fonksiyonlarında geriye dönüş<br />
olasılığı olmayan değişikliklerin olması sonucu<br />
kanda üre, kreatinin ve diğer toksinlerin<br />
birikmesi durumudur. Hastalığa ya da<br />
travmaya bağlı olarak böbrek fonksiyonlarının<br />
%50’den fazlasının yitirilmesi ile ortaya<br />
çıkmaktadır (1).<br />
Çocuklarda KBY; çocuğun yaşamını tehdit<br />
eden, genellikle iyileşmesi olası olmayan ve<br />
genç erişkinliğe kadar bireyi böbrek<br />
yoksunluğuna kadar götüren, kötü<br />
sonlanmaya sahip bir kronik hastalıktır. KBY<br />
nedenleri yaşla birlikte değişmektedir; 5<br />
yaşından önce üriner sistemin konjenital<br />
anomalileri, 5-15 yaşlar arasında ise<br />
glomerüler ve herediter renal hastalıklar<br />
KBY’den büyük ölçüde sorumludur (21).<br />
Reaktif Model<br />
Yüksek veya düşük kan şekerinden hemen sonra<br />
uygulanacak insülin dozları<br />
Ölçülen andaki kan şekerine göre beslenme desteği<br />
Şimdiki kan şekerine göre insülin veya<br />
beslenmeyi ayarla<br />
• <strong>2012</strong> • cilt 21 • sayý 4 • 246
Change language