Attention! Your ePaper is waiting for publication!
By publishing your document, the content will be optimally indexed by Google via AI and sorted into the right category for over 500 million ePaper readers on YUMPU.
This will ensure high visibility and many readers!
bölgeye yoğunlaşır. Tuhaf fikirler vardır,bazıları eserlerin Ruslara,bazıları Gotlara, bazıları Moğollara, bazıları Germenlere, bazılarıVikinglerin atalarına, bazıları da Romalılara ait olduğuna dair görüşbildirmektedir.Biri de yazıtların türklerin yaşadığı bölgedebulunduğunu fakat eserleri türklerin vermediğini bunun Avrupalılaraait olduğunu belirtir. Alfabenin bir an önce çözülmesi gerekmektedir.1730'dan 1889 yılına kadar birçok bilimsel heyet ve bilim adamıbölgeye gelmektedirler. Bilimsel gezi faaliyetleri ardı ardınadüzenlenir. Bu sayede bir çok yenisey yazıtı ve dikili taş dahabulurlar. Fakat taşlar asla kendisinde kullanılan dile dair ipucuvermemektedir. Heyecan ve bekleyiş onlarca yıl sürer. Daha sonra1899 yılında Nikolay Mihailoviç Yadrintsev adlı bir Rus arkeologOrhun Vadisi kıyısında çok önemli bir keşfe imza atar.Ulan Bator'un400 km kadar batısındaki Koşo-Çaydam Göl’ü yakınlarındakaplumbağaya benzer bir taş heykelin yanına uzanmış 3.75 metreboyunda beyaz mermerden olan ve Kül Tigin'e ait olduğu sonradananlaşılan bengü taşı bulur. Yadrintsev, bir kilometre ötede üç parçayabölünmüş hâlde Bilge Kağan abidesini de bulur. Aynı yıl konuyla ilgilirapor hazırlar ve Avrupa bilim çevrelerine yollar. Avrupa'da bu haberbir kez daha etki uyandırır,nitekim bulunan bu iki yeni yazıt diğerlerigibi üç-beş satırdan ibaret değildir. Devasa bir hacmi vardır ve heryüzü ayrı ayrı yazılıdır. Son noktayı koymak, artık yazıtların kime aitolduğunu bulmak için Finliler ve Ruslar ayrı ayrı bilim heyetlerioluştururlar ve bölgeye gönderirler. Gönderilen heyetler bengütaşların detaylı fotoğraflarını çekerek üç ay içinde geri döner. Oesnada bu büyük meseleyle iki bilim insanı daha ilgilidir. Yaklaşık ondil bilen Vilhelm Thomsen ve hayatını dil bilime adamış olan WilhelmRadloff...Bu arada hala yazıtların kime aitSayfa | 12