Perspektif Psikoloji Dergisi 2.Sayı- TOBB ETÜ Psikolojik Bakış Topluluğu

İstismarla Geçen Çocukluk: Genie Wiley Vakası
Durcan Beyza Ocaklı
Psikolojik, Sosyal ve Biyolojik Engeller
İnsan, sosyal bir varlıktır. Sosyalliğini, diğer insanlarla
vakit geçirerek pekiştirir. Bu sayede doğuştan gelen
yeteneklerini perçinler ve bahsettiğimiz bilişsel
stimülasyon dil edinimi için gereklidir. Birçok dil
bilimciye göre dil edinimi kritik dönem içerisinde
gerçekleşmesi gereken bir süreçtir. Ünlü dilbilimci
Lenneberg de bu görüşe destek vermiştir. Mesela
normal ortamda büyütülen bir çocuk bir yaşından
sonra bilişsel kapasitesinin artması sebebiyle iki
kelimeli cümlelere sonrasındaysa üç kelimeli ve
daha karmaşık cümlelere geçebilir. Hem insanlar
hem de hayvanlar iletişim kurabilirler. Ancak ünlü
dilbilimci Noam Chomsky, buradaki farklılığa parmak
basmış ve Genie’nin hayvan iletişimini başardığını
ancak konuşmaya geçemediğini vurgulamıştır.
Neden olarak Genie’nin insan dilini öğrenme kritik
dönemini aştığını savunmuştur (Türkan, 2019).
İstismar nedir? İstismar sözlük tanımıyla bir kimsenin iyi niyetini kötüye kullanmadır (“İstismar”,
2021). Çocuk istismarı ise bir çocuğa yetişkin tarafından fiziksel ve psikolojik olarak kötü
davranılmasıdır (“İstismar”, 2021). Bugün maalesef dünyanın birçok yerinde görülen bu patolojiyi
Genie vakasıyla açıklayacağım. Genie vakasında spesifikleştirerek Çocuk İstismarı terimini
kullanabiliriz.
Genie (gerçek adı güvenlik sebebiyle verilmediğinden bu lakap kullanılıyor), 1957 yılında Amerika
Los Angeles Kaliforniya’da doğmuştur. Bebekliğinden itibaren ebeveynleri ve ağabeyi tarafından
istismara uğrayarak sosyal izolasyona alınmış, zihinsel yetersizliği olduğu gerekçesiyle bir odaya
kapatılmış, sadece yiyecek ve lazımlık verilerek on yıldan fazla yaşamıştır. Bu süreçte konuşmayı
öğrenemediği için yalnızca havlama ve hırlama sesleri çıkarabilmiştir. Yaşadıkları, annesinin
sosyal hizmetleri aramasından sonra bir sosyal hizmet uzmanının dikkatiyle keşfedilmiş ve kritik
dönemin gelişimdeki etkisini araştırmak isteyen uzmanlar onun üzerinde yoğunlaşmışlardır.
Kısa süre içerisinde bilim camiasına yayılan bu vakayı rehabilite etmek için bir grup psikolog
devreye girmiş ve Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü (NIMH) fon ayırmıştır. Ekibin üyelerinden psikolog
James Kent duygusal ve bilişsel becerilerini incelediği bu kızdan ‘gördüğüm en derin hasarlı
çocuk’ olarak bahsetmiştir (Meşe, 2021). Buna rağmen aldığı eğitim sonucunda insanlarla basit
düzeyde de olsa iletişim kurabilmeyi, tuvaleti kullanmayı ve giyinmeyi öğrenebilmiş ancak iki üç
kelimeyle cümle kurarak konuşmanın ötesine geçememiştir.
Ayrıca Freud tarafından ortaya atılan Psikoseksüel
Gelişim Kurama göre Genie, gelişim dönemlerini
verimli geçiremediği için kişilik oluşumundaki önemli
aşamalardan id, ego ve süper egoda kalıcı sıkıntılar
yaşamıştır. Yaşamının hiçbir döneminde yeterli
hazzı alamamıştır. Ayrıca sürekli çevresindeki bakım
verenler değiştiği için güven duygusu zedelenmiştir.
Kendisinin her açıdan eksik olduğunu düşünüp terk
edilmenin verdiği mutsuzlukla pasif agresif tepkiler
verebilir.
Neden insanlar eğitimine küçük yaşlarda başlar?
Yukarıda bahsettiğimiz psikososyal gelişim evrelerini
ortaya atan Erikson’a göre birey dönemleri olumlu
atlatamazsa ileriki yıllarında başaramaz. Türkçemizde
bu olguyla ilgili güzel atasözlerinden: ‘Ağaç yaşken
eğilir’ in hiçbir zaman unutulmaması ve gelecek
nesillere de patolojilerin yaşanmaması için aktarılması
gerekir.
Genie, araştırma merkezine ilk geldiğinde yalnızca 1 yaşında bir çocuk gibi davranışlar sergiliyordu.
13 yaşındaki bu kızın Erik Erikson’un psikososyal gelişim evrelerinden beşincisi kimlik kazanımı
karşısında kimlik karmaşası evresinde olması gerekirken yolun oldukça başındaydı.
18