TARİMİNDE

(BAHT)
SIĞINMA HAKKİ
Her hangi bir mülteciye sığınmak ve j'er vermek; konak
sahibi için bir borçtan ziyade bir hak sayılır ki, buna Dersim
Zaza lehçesinde Baht derler. Bu hakkı kuUanamıyan adamı
Bahtı yiklK bilirler. Şu halde Baht meselesi en önemli bir
şeref meselesidir.
1915 1916 yıllarında etraf vilayetlerden Dersime gerek iltica
ve gerekse Dersimliler tarafından kurtarılıp getirilen ermeni-
lerin sayısı 36,000 olduğunun bizzat şahidiyim. Bu ermeniler
uzun müddet Dersimde muhafaza edildikten sonra, rusların
Erzincan vilayetini işgalleri sırasında 3'ine DersimHlerin hi¬
mayesi altında rus küvetlerine iltihak etmişlerdir.
Elaziz valisi Sağır oğlu Sabit, Dersimi ermenilere bir sı¬
ğmak telakki ederek, bilhassa Ağzunik mıntıkasını kinaye ola-
ak Paris adıyla adlandırmıştı. Bu Agzunik mıntıkasında hu¬
susi yalakhaneli bir yetimhane dahi tesis edilmişti. Ruslara
iltihak etmiyerek Dersimde kalan ermeniler, sulhun aklinden
sonra kendi istekleriyle Suriye, istanbul ve Amerikaya çekil¬
mişlerdir.
Hülasa, Dersim mıntıkası asırlardan beri, mazlum ve mağ¬
dur siyasi şahsiyetlere bir sığınak mahalli olmuş ve Dersim
halkı Baht hakkım bu mültecilere karşı merdane ve alicena-
bane bir tarzda kullanmıştır. Türk hükümeti Dersime sığınmış
olan mültecileri almak için her vasıtaya baş vurmuş ve fakat
bu arslanlar yurdundan ne bir tek ferdi sulhen alabilmiş ve
ne de buraya cebren girebilmiştir.
1895 yıllarında dahi bir çok ermeni fedailer Dersime
sığınarak Dersimlilerin Bahtından faydalanmışlar ve türk
saltanat idaresi küvetlerine karşı kendilerini koruyabilmişlerdi.
Bu fedai guruplarının en meşhurları 18 mühim şahsiyetten i-
baret olup, başlarında Kemahın Garni köyünden Rupen Şiş-
manyanın bulunduğu çete idi. Erzincanda bulunan Anadolu
4/