8. BASAMAK - Ders Yap

‹LKÖ⁄RET‹M
B‹L‹fi‹M TEKNOLOJ‹LER‹
8. BASAMAK
Ö⁄RENC‹ ÇALIfiMA K‹TABI
YAZARLAR
‹pek ‹NCE
Burcu fiENYÜZLÜ
Benlihan U⁄UR
DEVLET K‹TAPLARI
BEfi‹NC‹ BASKI
....................................., 2011

M‹LLÎ E⁄‹T‹M BAKANLI⁄I YAYINLARI ................................................................................................. : 4451
DERS K‹TAPLARI D‹Z‹S‹ ....................................................................................................................... : 200
11.......Y.0002.3641
Her hakk› sakl›d›r ve Millî E¤itim Bakanl›¤›na aittir. Kitab›n metin, soru ve flekilleri
k›smen de olsa hiçbir surette al›n›p yay›mlanamaz.
ED‹TÖR
Prof. Dr. M. Yaflar ÖZDEN
D‹L UZMANI
Serdar ARHAN
ÖLÇME - DE⁄ERLEND‹RME UZMANI
Burçin BATAN
REHBERL‹K UZMANI
Zeki AYDIN
GÖRSEL TASARIM
Özlem TEKDEM‹R DÖKERO⁄LU
Kezban UÇAK
ISBN 978-975-11-2979-6
Millî E¤itim Bakanl›¤›, Talim ve Terbiye Kurulunun 03.07.2007 gün ve 6319 say›l› yaz›s›
ile e¤itim arac› olarak uygun bulunmufl olup, Yay›mlar Dairesi Baflkanl›¤›n›n 08.03.2011 gün
ve 886 say›l› yaz›s› ile beflinci defa 702.600 adet bas›lm›flt›r.

����������
�����������������
��� ����� ���������� �������� ��������� ����� ������������� ����
�������������������������������������������������������
��������������� ��� ������������� ������� ������� ������� ��
���������������������������������������������������������������
����������� ������� ������ ����������� ������� ��� �������
���������������������������������������������������������������
�������������� ���������� ��������� �������� ������ ������
������������ ���������� ������ ��� ���������� ����������������
��� ������ ��� �������� ���� ��������� ���� ���������� �������
���������� ��������� ��� �������������� ����������� ����������
������ �������� ������� ����������� ���� ������������ ���������
�����������������������������������������������������������������
����������������������������������������������������������������
�����������������������������������������������������������������
���������������������������������������������������������
����������� ��������� ������ �������� ������� ��� �������� ��� �����
���������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������
������������������������������������������������������������
������������������������������������������������������������������
�����������������������������������������������������

..
MUSTAFA KEMAL ATATURK

B‹L‹fi‹M S‹STEMLER‹
13

Teknolojinin Etkisi
‹nternet üzerinden, Çin’in teknoloji alan›ndaki son elli yıll›k geliflimiyle ilgili
bir arafltırma yapınız. Bu geliflimde yarat›c›l›¤›n katk›s›n› ve geliflmelerin Çin’in
e¤itim, ekonomi, sa¤lık, tarım gibi alanlarına nasıl yansıdı¤ını belirleyiniz.
Bilgilerinizi kelime ifllemci programında raporlafltırınız.
14
Çin

Reklamlar
Televizyonda izledi¤iniz bir reklam için afla¤ıdaki formu doldurunuz.
Reklam›n Konusu:
Reklama Konu Olan Ürünün Türü:
Reklam› Yap›lan Marka:
Reklam Slogan›:
.......................................................................................................................................................
...............................................................................................................
......................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
Reklam Hakk›ndaki Görüflleriniz: .................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
Siz olsayd›n›z ayn› ürün için nas›l bir reklam haz›rlard›n›z?
...............................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................
15

Biliflim Güvenli¤i
Afla¤ıda, biliflim suçuna örnek bir olay verilmifltir. Bu yaz›y› okuyarak biliflim sistemleri
için tehditlerin, risklerin ve güvenlik boflluklarının nasıl engellenebilece¤ini tartıflınız.
“Olay, 1999 yılında Kanada’da gerçekleflmifltir.
Elektronik sahtecilik olarak adlandırılan olayın
bafllangıcında, “www.triwestinvest.com“ adlı
sitede daha önceden sadece çok zengin
yatırımcılara sunulan, yıllık %120’lik bir kâr marjı
olan ve para kaybı riski olmayan bir yatırımdan
söz edilmifltir. Yatırımcılardan, paralar›n› 1000
dolarlık paketler hâlinde yatırmaları istenmifltir.
Bu siteye paralarını ilk yatıranlara, kâr payı ödemesi
altında birtakım ödemeler de yapılarak siteyle
daha fazla müflterinin ilgilenmesi sa¤lanmıfltır.
1999 - 2001 yılları arasında bu site aracılı¤ıyla
yatırım yapan 15.000 kurbanın paraları ile Alyn
Richard Waage, Meksika ve Kosta Rika’da milyon
dolarlık gayrimenkuller, yatlar ve helikopterler
satın almıfl; dolandırdı¤ı paraların bir kısmını
gizlemek için de Kosta Rika’da paravan flirketler
kurarak paraların bir kısmını bu flirketlerden
kazanmıfl gibi göstermifltir. Waage, ‹nternet
üzerinden dolandırıcılık yapmak ve bu yolla
yatırımcıları kandırarak 60 milyon dolar
toplamaktan suçlu bulunmufl, paralar›n ço¤u
sahiplerine iade edilmifltir.”
Bu olaydan edindi¤imiz izlenime göre biliflim güvenli¤i için ne gibi önlemler alınabilece¤ini
söyleyiniz.
16

Tatile Nereye Gidelim
Ölçütler
Bir tur firmasında çalıflıyorsunuz. Sizden, Ege Bölgesi’ndeki bir tatil yöresinin
tanıtımını yapmanız için sunu hazırlamanız isteniyor. Afla¤ıdaki ölçütleri dikkate
alarak tanıtım ve satıfla yönelik bir sunu hazırlayınız.
1. ‹ki kiflilik bir grup oluflturarak grubunuza bir isim veriniz.
2. Sununuzu, yörenin tarihî ve turistik özelliklerini yansıtacak flekilde düzenleyiniz.
3. Sunuda yöreyle ilgili resimlere yer veriniz.
4. Sunuda, yapılacak turun içeri¤ini ve maliyetini açıklayınız.
5. Sununuz için en az on slayt oluflturunuz.
6. Sunuda, ilgili slaytlara ba¤lant›lar sa¤layan nesneleri (metin, dü¤me, resim, flekil vb.)
gerekli yerlere ekleyiniz.
7. Slaytlara animasyonlar ekleyiniz.
17

Kitabevindeki Veriler
Ölçütler
Farkl› türde kitaplar satan bir kitabeviniz var. Kitabevinde, kitap ve müflteri
bilgilerini içeren bir veri tabanına ihtiyacınız var. Afla¤ıdaki ölçütlere uygun
olarak bu veri tabanını oluflturunuz.
1. Veri tabanında en az iki farklı tablo bulunmalıdır (Kitap Bilgileri - Müflteri Bilgileri vb.).
2. Veri tabanı; kitapların (yazarı, türü, fiyatı vb.) ve müflterilerin (ad, soyad, tel nu, adres
vb.) bilgilerini içeren alanlardan oluflmal›d›r.
3. Veri tabanındaki tablolar arasında iliflki kurulmalıdır.
4. Veri tabanıyla ilgili en az bir sorgu oluflturulmalıdır.
5. Veri tabanıyla ilgili en az bir form oluflturulmalıdır.
6. Veri tabanıyla ilgili en az bir rapor oluflturulmalıdır.
7. Veri tabanına en az on kayıt girilmelidir.
18

Neler Ö¤rendim?
A Türkiye’deki ekonomi, sizce teknoloji alanındaki yeniliklerden nasıl etkilenmektedir? Son
zamanlarda teknoloji alan›nda Türkiye’deki ekonomiyi etkileyen en önemli yenilik ne olmufltur?
Yazınız.
........................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
B Medyada (TV, gazete, ‹nternet vb.) yer alan bir haberin do¤rulu¤unu nasıl kontrol
edersiniz? Gazete veya ‹nternet’ten bir haber bulunuz. Bu haberin güvenilirli¤ini ve gerçekli¤ini
afla¤ıda verilen sorulara göre yorumlayınız.
• Seçti¤iniz haber, ne tür bir medyada yer alıyor?
................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................
• Haber sizce taraflı mı? Neden?
................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................
• Haber do¤ru mu yoksa uydurma mı? Neden? Haberi en az iki farklı kaynaktan kontrol
ederek kaynakların›z› yazınız.
................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................
• Sizce, haber hedef kitle açısından uygun mu? Neden?
................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................
19

Neler Ö¤rendim?
C Biliflim suçlar›na bir örnek vererek bu suç için ne gibi önlemler alınabilece¤ini yazınız.
Biliflim Suçu: ..........................................................................................................................................................................
Alınabilecek Önlemler:
...............................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................
Ç Belirli bir hedefe ve kitleye yönelik bir sunu hazırlarken nelere dikkat edersiniz? Yazınız.
................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................
D Belirli bir hedefe ve kitleye yönelik bir veri tabanı hazırlarken nelere dikkat edersiniz?
Yazınız.
................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................
Kitabınızın 69. sayfasındaki “ Kendimi De¤erlendiriyorum formunu
doldurunuz.
20

Temel Etiketler
Afla¤ıda, bazı HTML etiketlerinin ne anlama geldi¤i verilmifltir. Bilgisayarda
bu etiketleri yazarak çalıfltırınız.
: Yazı rengi belirler.
Örnek: : Kırmızı renkli yazı yazdırmak için kullanılır.
: Yazı tipini belirler.
Örnek: : Comic Sans fontunda yaz yazdrmak için kullanlr.
: ‹talik yazı oluflturur.
: Alt çizgi çizerek yazı oluflturur.
: Yazı boyutunu belirler.
: Paragraf baflı yapmak için kullanılır.
: Yazıyı sa¤a hizalar.
: Satır atlamak için kullanılır.
: Arka plan rengi belirler.
Örnek:
: Baflka sayfalara ba¤lantı verilmesini sa¤lar.
Örnek: Ortado¤u Teknik Üniversitesi
Ortado¤u Teknik Üniversitesi
: Resim ekler.
Örnek:
: Arka plana resim ekler.
31

PROGRAM YAPIYORUM
37

38
Performans Ödevi
Sevgili Ö¤renciler,
Sizden, nesne tabanlı (Object Oriented) bir programlama dilinde y = 2x + 1
denklemi için girilen x de¤erlerine göre y de¤erini hesaplayan programı
oluflturmanız beklenmektedir.
Bu çalıflmayı yaparken afla¤ıdaki adımları izlemelisiniz:
1. Afla¤ıdaki görünüme sahip bir form oluflturunuz.
Süre: 2 hafta
2. Programı çalıfltırmak için gerekli kodları oluflturunuz.
3. Programın do¤ru çalıflıp çalıflmadı¤ını test ediniz. Program çalıflmıyorsa düzeltiniz.
4. Çalıflmanız afla¤ıdaki ölçütlere göre de¤erlendirilece¤inden çalıflmanızı yaparken bu
ölçütlere uymalısınız.
Dereceler (Çok ‹yi)
Ölçütler
5
Form Düzeni
Kodlar
Test Etme
Ödev Teslimi
DENKLEM PROGRAMI
y = 2x + 1 denklemi için
bir x de¤eri
giriniz: x =
Tüm nesneler, forma
uygun flekilde
yerlefltirilmifl.
Tüm kodlar hatasız
yazılmıfl.
Program do¤ru
flekilde çalıflıyor.
Ödev, zamanında
teslim edilmifltir.
y =
Hesapla
(‹yi)
3
Bazı nesneler, forma
uygun flekilde yerlefltirilmemifl
veya formda
bazı eksik nesneler
bulunmaktadır.
Bazı kodlar hata
içermektedir.
(Gelifltirilmeli)
1
Birçok nesne, forma
uygun flekilde yerlefltirilmemifl
veya formda
fazla sayıda eksik
nesne bulunmaktadır.
Kodlar, çok sayıda
hata içermektedir.
Program do¤ru
flekilde çalıflmıyor.
Ödev, zamanında
teslim edilmemifltir.

Nesnelerle Programlama
Afla¤ıda, üst seviyeli iki farklı programlama dilinde oluflturulmufl ekran görüntüleri
ve bu görüntülerin nasıl oluflturuldu¤u verilmifltir. ‹nceleyiniz.
1.
2.
Oluflturulma Aflaması
Oluflturulma Aflaması
Var
x: Integer;
Begin
Write (’Birinci Sayıyı Girin..:’);
Readln (x);
End.
Sizce, hangi programlama dilinde bu ekran görüntülerini elde etmek daha kolaydır? Neden?
..............................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................
Hangi program, nesne tabanlı bir programlama dili ile haz›rlanm›flt›r? Nesne tabanlı
programlama dilleri, ne gibi kolaylıklar sa¤lamaktadır?
..............................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................
39
Ekran Görüntüsü
Birinci Sayıyı Girin:
Ekran Görüntüsü
Birinci Sayıyı Girin..: .........

Nesnelerin Tasarımı
Afla¤ıda, nesne tabanlı programlama dili olan Visual Basic’in ekran görüntüsü
verilmifltir. ‹nceleyiniz.
..........................................
..........................................
..........................................
..........................................
..........................................
..........................................
Yukarıda iflaretlenmifl olan alanların ne amaçla kullanıldı¤ını boflluklara yazınız.
40
..........................................
..........................................
..........................................
................................................................
................................................................

Nesneler
Afla¤ıda, Visual Basic programında kullanılan nesneler verilmifltir. ‹nceleyiniz.
Gösterge
(Pointer)
Etiket
(Label)
Çerçeve
(Frame)
Kontrol Kutusu
(Check Box)
Kombine Kutu
(Combo Box)
fiekil
(Shape)
Bilgisayarınızda, form üzerinde yukarıdaki nesnelerden birer tane oluflturunuz.
Bu nesnelerin görevleri neler olabilir? Söyleyiniz.
41
Resim Kutusu
(Picture Box)
Metin Kutusu
(Text Box)
Komut Dü¤mesi
(Command Button)
Seçenek Dü¤mesi
(Option Button)
Liste Kutusu
(List Box)

Olaylar
Visual Basic’te program yazılırken nesneler ve bu nesnelere uygulanan olaylar
(events) kullanılmaktadır. Kullanıcı eylemleri sonucu ortaya çıkan durumlara “olay”
denir. Farenin yer de¤ifltirmesi, tufla basılması, formun açılması gibi ifllemlerin her biri
olaydır. Program ilk çalıfltırıldı¤ında oluflturulan form, bilgisayara yüklenir. Form ilk
yüklendi¤inde gerçekleflen olay, “form_load( )” olay›dır. Bu olaya yazılan ifllemler,
program çalıfltı¤ı anda gerçekleflecek ifllemlerdir.
Afla¤ıda bu olayla ilgili örnek bir kod yazılmıfltır. Visual Basic programında bu
kodu yazarak çalıfltırınız. Oluflan görüntüyü bofllu¤a çiziniz.
Private Sub Form_load ( )
MsgBox “Hoflgeldiniz”
End Sub
42

Olaylar
Visual Basic’te form üzerine eklenen nesneler, farklı olaylara sahiptir.
Örne¤in, forma eklenen dü¤meye tıklandı¤ı anda gerçekleflmesini istedi¤imiz
olaylar, “Button_click ( )” olay›nın altına yazılır.
Afla¤ıda bu olayla ilgili bir örnek kod verilmifltir. Bilgisayarınızda bu kodu,
yazarak çalıfltırınız.
Private Sub Form_load ( )
Dugme1. Caption = “Degistir”
End Sub
Private Sub Dugme1_click ( )
Dugme1. Caption = “Bilgisayar”
End Sub
De¤ifltir Bilgisayar
43

De¤iflkenler
Afla¤ıda verilen problemi ve çözüm aflamalarını inceleyiniz.
On arkadafl, dikdörtgen fleklindeki bahçelerinin çevresini hesaplamak istiyor. Bahçelerin
uzun ve kısa kenar uzunlukları farklıdır. Afla¤ıda, bu uzunluklar ve bu uzunluklara göre
hesaplanan çevre uzunluklarını gösteren tablo verilmifltir. ‹nceleyiniz.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
‹simler Kısa Kenar (m) Uzun Kenar (m)
Ayfle
Ali
Banu
Alper
‹lkay
Volkan
Betül
Serdar
Bora
Zeynep
Ayfle
Ali
Banu
Alper
‹lkay
Volkan
Betül
Serdar
Bora
Zeynep
Bahçe
Bahçe
Bahçe
Bahçe
Bahçe
Bahçe
Bahçe
Bahçe
Bahçe
Bahçe
5
7
10
13
8
6
10
19
12
16
Çevre
Çevre
Çevre
Çevre
Çevre
Çevre
Çevre
Çevre
Çevre
Çevre
44
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
10
12
20
24
15
10
16
25
22
28
2 x (5 + 10)
2 x (7 + 12)
2 x (10 + 20)
2 x (13 + 24)
2 x (8 + 15)
2 x (6 + 10)
2 x (10 + 16)
2 x (19 + 25)
2 x (12 + 22)
2 x (16 + 28)
Yukarıdaki ifllemler, dikdörtgen fleklindeki bahçenin çevresini her bir birey için
hesaplamaktadır. Bu, uzun bir yoldur. Sizce, her birey için ayrı ayrı yapılan bu ifllemler,
tek bir satırda nasıl ifade edilebilir?

Afla¤ıdaki ifade, dikdörtgenin çevresini hesaplamak için kullanılan bir denklemdir.
Her bahçenin kenar uzunluklarına göre “a” ve “b” de¤erleri de¤iflti¤inden bu de¤erler
de¤iflken olarak tanımlanır.
a
b
Dikdörtgenin çevresi = 2*(a+b)
45
De¤iflken Tanımlanması
a = kısa kenar
b = uzun kenar
Sizce, programlama yaparken de¤iflken kullanmanın yararları neler olabilir?
..............................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................
Bir de¤iflkene yeni bir de¤er atanırsa de¤iflkenin önceki de¤eri ne olmaktadır?
..............................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................

Sorularımızın Cevapları
Afla¤ıdaki soruları cevaplayınız. Verdi¤iniz cevaplara uygun veri türlerini yanlarına
yazınız.
Kaç yaflındasınız?
Soru Cevap Veri Türü
En yakın arkadaflınızın adı nedir?
Dondurma sever misiniz?
Do¤um tarihiniz nedir?
En sevdi¤iniz hayvan hangisidir?
...................................................
12
...................................................
Tam sayı
...................................................
...................................................
...................................................
...................................................
46
...................................................
...................................................
...................................................
...................................................
Yukarıdaki soruları içeren Visual Basic programında, soruların cevapları “de¤iflken” olarak
tanımlanmıfltır. Afla¤ıdaki örnekte de ikinci sorunun cevabı “de¤iflken” olarak tanımlanmaktadır.
Bu sorunun cevabı metin oldu¤u için veri türü, string olarak tanımlanmıfltır. ‹nceleyiniz.
Örnek
Tanımlama
‹fadesi (ortak)
En yakın arkadaflınızın adı nedir?
Dim arkadas as string
De¤iflken Adı
Tanımlama
‹fadesi (ortak)
Veri Türü
Yukarıda verilen di¤er soruların cevaplarını Visual Basic programında kullanmak
için “de¤iflken” olarak tanımlayınız. Afla¤ıya bu tanımlamaları yazınız.
..................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................

Çemberin Çevresi
Visual Basic programında kullanılan sabit sayı ve yazılar, Const ile tanımlanıp
de¤iflkene aktarılarak daha kolay bir flekilde kullanılabilmektedir.
Afla¤ıda, çemberin çevresini hesaplayan programın ekran görüntüsü ve kodu
verilmifltir. Programda pi (π) sayısı, “pi” isimli de¤iflkene aktarılarak kullanılmıfltır.
Program kodunu inceleyiniz.
Yarıçap
Çevre:
Private Sub hesapla_Click()
Const pi = 3.14159
cevre.Text = 2 * pi * yaricap.Text
End Sub
Yukarıdaki programı Visual Basic programında oluflturarak deneyiniz.
Programı do¤ru çalıflana kadar test ederek düzeltiniz.
47
cm
Hesapla
cm

Mesaj Yazma
MsgBox (Mesaj Kutusu) fonksiyonu: Program çalıfltırıldı¤ında ekrana mesaj
görüntülenmesini sa¤layan ve kullanıcının bu mesajlara, dü¤melere tıklayarak (tamam,
iptal vb.) cevap vermesini sa¤layan fonksiyondur.
Afla¤ıda, MsgBox fonksiyonunun kalıbı ve bir örne¤i verilmifltir. ‹nceleyiniz.
MsgBox
Görüntülenecek Metin Görünüm Bafllık
De¤iflken ya da metin
olabilir. De¤iflkenler direkt
yazılır, metinler tırnak içine
alınır. Birbirine eklenecek
metin ve de¤iflkenlerin
arasına & iflareti konur.
Mesaj kutusunda
görüntülenmesi istenen
dü¤meler ve sembollerdir.
Kullanımı zorunlu de¤ildir.
MsgBox’un kullanımı: MsgBox (Görüntülenecek Metin, Görünüm, Bafllık)
48
Mesaj kutusunun
bafllı¤ıdır. Tırnak içinde
yazılmalıdır.
Örnek: Private Sub Form_Load ( )
MsgBox “Merhaba”, vbInformation + vbOKCancel , “‹LK MESAJIM”
End Sub
Siz de program çalıfltı¤ı anda yandaki
görünümde bir mesaj kutusu oluflturmak için
Visual Basic programında kullanılan kodu
yazınız. Programın do¤rulu¤unu kontrol
ettikten sonra do¤ru kodu afla¤ıya yazınız.
Kullanılacak ünlem iflaretinin VB kodu: vbExclamation
.............................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................

Bilgi Girifli
InputBox fonksiyonu: Program sırasında, kullanıcının klavyeden bilgi girifli yapmasını
sa¤layan fonksiyondur. Girilen bilgi, bir de¤iflkene aktarılmalıdır.
Afla¤ıda InputBox fonksiyonunun kalıbı ve bir örne¤i verilmifltir. ‹nceleyiniz.
De¤iflken = InputBox Görüntülenecek Metin Bafllık
InputBox’tan
gelecek cevap, bir
de¤iflkene
aktarılmalıdır.
49
Metin, tırnak içinde
yazılmalıdır.
InputBox’un kullanımı: De¤iflken = InputBox Görüntülenecek Metin, Bafllık
Örnek: Private Sub Form_Load ( )
Dim a as integer
a = InputBox (”Ondalıklı bir sayı giriniz:”,”Sayı Tutmaca”)
End Sub
Bafllık, tırnak içinde
yazılmalıdır.
Program çalıfltı¤ı anda afla¤ıdaki görünüme sahip bir InputBox oluflturmak
için kullanaca¤ınız kodu, Visual Basic programında yazınız. Programın do¤rulu¤unu
kontrol ettikten sonra kodu afla¤ıya yazınız.
.............................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................

Koflul ‹fadeleri
Nesne tabanlı programlamada bir koflul sözkonusuysa “if (e¤er)” komutu kullanılır.
Afla¤ıda “if” komutunun kullan›m› için verilen örne¤i inceleyiniz. Bu program›n ifllevini
söyleyiniz.
Private Sub From_Load ( )
a = InputBox (”Bugünkü hava sıcaklı¤ını giriniz:”)
if a 0 and a 10 and a < 25 then MsgBox “Hava sıcaklı¤ı normal”
else
MsgBox “Hava çok sıcak”
End if
End Sub
Siz de bir ö¤rencinin, ders notuna göre o dersten geçti¤ini ya da kald›¤›n›
gösteren programı “if” komutunu kullanarak oluflturunuz (Not 44’ten büyükse
mesaj kutusuna “Bu dersten geçtiniz.”, küçük ya da eflitse “Bu dersten kaldınız.”
yaz›lmalıdır.).
50

Hazır Fonksiyonlar
Nesne tabanlı programlama dillerinde, kullanımı kolaylafltırmak için önceden
tanımlanmıfl hazır fonksiyonlar bulunmaktadır. Afla¤ıda, sık kullanılan bazı fonksiyonların
görevleri ve kalıpları verilmifltir. ‹nceleyiniz.
Fonksiyon Örnek
Len: Metnin kaç karakterden
olufltu¤unu hesaplar. Kullanımı flu
flekildedir:
Len (“metin”)
51
Private Sub Form_load ( )
Dim a as integer
a = Len (“usta”)
MsgBox “Usta kelimesi” & a &
“karakterden oluflmaktadır.”
End Sub
Yukarıda a de¤iflkeni, tam sayı olarak tanımlanmıfltır. “Usta” sözcü¤ünün karakter sayısı,
“Len” fonksiyonuyla a de¤iflkenine atanmıfltır. MsgBox fonksiyonu arac›l›¤›yla ekranda “Usta
kelimesi 4 karakterden oluflmaktadır.” mesaj› görüntülenmektedir.
Fonksiyon Örnek
Space: ‹stenen sayıda boflluk
karakteri atar. Kullanımı flu flekildedir:
Space (tam sayı)
Private Sub Form_load ( )
Dim adsoyad, ad, soyad as integer
ad = InputBox (“Adınızı giriniz:”)
soyad = InputBox (“Soyadınızı giriniz:”)
adsoyad = ad + space (1) + soyad
MsgBox adsoyad
End Sub
Yukarıdaki programda, kullanıcıdan ad ve soyadın› girmesi istenmifl ve aralarında bir boflluk
bırak›larak ad ve soyad›n, mesaj kutusu ile görüntülenmesi sa¤lanm›flt›r.

Hazır Fonksiyonlar
Fonksiyon Örnek
Int: Sayının ondalıklı kısmını atarak
tam sayıya dönüfltürür. Kullanımı flu
flekildedir:
Int (sayı)
52
Private Sub Form_load ( )
Dim a as long
a = InputBox (“Ondalıklı bir sayı
giriniz.”)
MsgBox Int (a) & “sayısı,
girdi¤iniz sayının tam sayıya
dönüfltürülmüfl hâlidir.”
End Sub
Yukarıdaki örnekte a de¤iflkeni “sayı” olarak tanımlanmıfltır. InputBox fonksiyonuyla alınan
ondalıklı sayı, a de¤iflkenine aktarılmıfltır. Int (a) fonksiyonuyla ondalıklı sayı tam sayıya
dönüfltürülmüfl ve MsgBox fonksiyonu yard›m›yla ekranda görüntülenmifltir.
Fonksiyon Örnek
Date: Bilgisayardaki tarihi verir.
Time: Bilgisayardaki saati verir.
Private Sub Form_load ( )
MsgBox “Bugünkü tarih:” &
Date & “fiu anki saat:” & Time
End Sub
Yukarıdaki örnekte, MsgBox fonksiyonu kullan›larak ekranda tarih ve saat görüntülenmektedir.
Kullanıcıdan ad ve soyadını istedikten sonra MsgBox fonksiyonu kullanarak
ad ve soyad›n toplam kaç karakter oldu¤unu kelimeler arasında boflluk
bırakarak görüntüleyen programı yazınız.

Nesnelerin Görevleri
Afla¤ıda verilen nesnelerin görevlerini noktal› yerlere yazınız.
Etiket
Kontrol Kutusu
Kombine Kutusu
Resim Kutusu
Metin Kutusu
Komut Dü¤mesi
Çerçeve
Seçenek Dü¤mesi
Liste Kutusu
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
53

Nesneleri Programlama
Afla¤ıda, iki farklı metin kutusuna dikdörtgenin kenar uzunlukların›n girilmesi
istenmektedir. Girilen bilgilerle dikdörtgenin alan›n› veya çevresini hesaplayan program
kodlar› ise afla¤›da yer almaktad›r. ‹nceleyiniz.
Dikdörtgenin Uzun Kenarı
Dikdörtgenin Kısa Kenarı
Alanı Hesapla
dugmealan
Private Sub dugmealan_Click()
Dim alan As Integer
alan = uzunkenar.Text * kisakenar.Text
MsgBox “Dikdörtgenin Alan›:” & alan
End Sub
Private Sub dugmecevre_Click()
Dim cevre As Integer
cevre = 2 * uzunkenar.Text + 2 * kisakenar.Text
MsgBox “Dikdörtgenin Çevresi:” & cevre
End Sub
54
cm
cm
Çevreyi Hesapla
dugmecevre
uzunkenar
kisakenar
form1
Yukarıdaki kodları Visual Basic programında yazarak test ediniz. Hatalar
varsa düzelterek programın çalıflmasını sa¤layınız.

fiekil Çizme
Afla¤ıda, seçenek dü¤meleri kullanılarak iste¤e göre çeflitli geometrik flekiller
çizen program verilmifltir. Bu program›, her nesnenin bir sınıfı temsil etti¤ini göz önünde
bulundurarak inceleyiniz.
Dikdörtgen
Kare
Elips
Daire
Private Sub ciz_Click()
If dikdortgen.Value = True Then
sekil.Shape = 0
ElseIf kare.Value = True Then
sekil.Shape = 1
ElseIf elips.Value = True Then
sekil.Shape = 2
ElseIf daire.Value = True Then
sekil.Shape = 3
End If
End Sub
Yukarıdaki programı Visual Basic programında oluflturunuz. Programı test
ederek yanlıfllıklar varsa düzeltiniz.
55
Çiz

Sınıf Kavramı
Belirli özelliklere sahip nesneler tekrar tekrar kullanılaca¤ı zaman, “sınıflar”
oluflturulur. Böylece aynı ifllemler yapılırken zaman kazanılır. Siz de çeflitli ifllemler için
kullanılabilecek bir komut dü¤mesi (baflla, ç›k›fl, iptal dü¤mesi vb.) oluflturunuz. Afla¤ıya
bu dü¤menin özelliklerini (bafllık, renk vb.) ve hangi programlarda kullanılabilece¤ini
yazınız.
Dü¤menin Özellikleri
56
Programlar

Kayak
Afla¤ıda, bir kayak merkezinin görüntüsü yer almaktad›r. Burada yapılan faaliyetleri
inceleyiniz. Tekrar eden olaylar› söyleyiniz.
57