Lek roślinny. Rynek, technologia, rozwój - Wydział Technologii ...
Lek roślinny. Rynek, technologia, rozwój - Wydział Technologii ...
Lek roślinny. Rynek, technologia, rozwój - Wydział Technologii ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
LEK ROŚLINNY<br />
RYNEK, TECHNOLOGIA, ROZWÓJ<br />
Jerzy Jambor<br />
Poznań – 13.12.2010<br />
1
lek <strong>roślinny</strong> – rynek, <strong>technologia</strong>, <strong>rozwój</strong><br />
1) rynek produktów ziołowych<br />
2) zielarska gospodarka surowcowa<br />
3) przetwórstwo zielarskie<br />
- procesy i operacje jednostkowe<br />
technologii leku roślinnego<br />
4) badania i <strong>rozwój</strong><br />
2
ynek produktów ziołowych<br />
3
wartość polskiego rynku leków<br />
<strong>roślinny</strong>ch oceniana jest na<br />
około 300 mln Euro<br />
4
europejski rynek leków pochodzenia roślinnego<br />
źródło: IMS International<br />
5
europejski rynek leków pochodzenia roślinnego<br />
źródło:I.Pischel (2010)<br />
6
najważniejsze leki roślinne na polskim rynku farmaceutycznym<br />
(wg sprzedanej liczby opakowań)<br />
Sylimarol (Herbapol Poznań)<br />
Raphacholin (Herbapol Wrocław)<br />
Xenna (US Pharmacia)<br />
Alax (Herbapol Poznań)<br />
Sirupus althaeae (Hasco <strong>Lek</strong>)<br />
Syrop prawoślazowy (Gemi)<br />
Syrop prawoślazowy (Aflofarm)<br />
Tabletki uspokajające (Labofarm)<br />
Amol (Altana Pharma)<br />
Tymianek i podbiał (GlaxoSmithKline)<br />
Cardiol C (Herbapol Wrocław)<br />
Radirex (Herbapol Wrocław)<br />
Mięta fix (Herbapol Lublin), Persen (<strong>Lek</strong>), Rumianek fix (Herbapol Lublin), Szałwia fix (Herbapol<br />
Lublin), Dentosept (Phytopharm), Melisa fix (Herbapol Lublin), Krople nasercowe (Aflofarm, Farmina,<br />
Amara, Herbapol Kraków, Lefarm), Boldaloin (Herbapol Wrocław), Krople żołądkowe T (Aflofarm,<br />
Hasco <strong>Lek</strong>, Herbapol Kraków), Nasiona lnu (Elanda, Flos, Kawon, Aflofarm, Herbapol Kraków,<br />
Herbapol Lublin, Herbapol Pruszków, Herbapol Wrocław, ZL Boguccy)<br />
7
najważniejsze leki roślinne na polskim rynku farmaceutycznym<br />
(wg wartości sprzedaży)<br />
Sylimarol (Herbapol Poznań) Persen (<strong>Lek</strong>)<br />
Amol (Altana Pharma) Sinupret (Bionorica)<br />
Raphacholin (Herbapol Wrocław) Bilobil (Krka)<br />
Xenna (US Pharmacia) Alax (Herbapol Poznań)<br />
Ginkofar (Biofarm) Tabletki uspokajające (Labofarm)<br />
Tymianek i podbiał (GlaxoSmithKline), Deprim (<strong>Lek</strong>), Dentosept (Phytopharm Klęka),<br />
Kalms (GR Lane), Valused (Hasco <strong>Lek</strong>), Boldaloin (Herbapol Wrocław), Aromatol<br />
(Hasco <strong>Lek</strong>), Cardiol C (Herbapol Wrocław), Valerin (Aflofarm), Oeparol (Agropharm)<br />
8
W odróżnieniu od innych europejskich rynków leków <strong>roślinny</strong>ch, w Polsce<br />
wyjątkowo duże znaczenie posiadają środki stosowane w chorobach<br />
i zaburzeniach przewodu pokarmowego oraz gruczołów trawiennych,<br />
przykładem są takie leki jak Sylimarol i Raphacholin, które od kilkudziesięciu<br />
już lat należą do najlepiej sprzedających się w Polsce leków.<br />
9
Na polskim rynku leków <strong>roślinny</strong>ch dominują tradycyjne produkty zielarskie.<br />
Dużą rolę odgrywają mieszanki ziołowe oraz proste syropy.<br />
12
Bardzo mocną pozycję na polskim rynku mają proste preparaty produkowane<br />
ze sproszkowanych ziół. „Tabletki Uspokajające” (Labofarm) otrzymane ze<br />
sproszkowanego kozłka, chmielu, melisy i serdecznika są jednymi z najlepiej<br />
sprzedających się w Polsce <strong>roślinny</strong>ch środków uspokajających.<br />
13
producenci leków <strong>roślinny</strong>ch w Polsce<br />
14
Europejski rynek produktów ziołowych jest częścią rynku<br />
aptecznego, mimo, że w ostatnich latach rośnie pozaapteczna sprzedaż<br />
leków <strong>roślinny</strong>ch oraz nieleczniczych produktów zielarskich, to o kształcie<br />
europejskiego zielarstwa i ziołolecznictwa nadal jeszcze decyduje i<br />
decydował będzie rynek apteczny.<br />
15
Wartość europejskiego rynku<br />
leków <strong>roślinny</strong>ch oceniana jest<br />
na około 5,5 mld Euro<br />
16
niemiecki rynek leków pochodzenia roślinnego<br />
17
najważniejsze leki roślinne na niemieckim rynku farmaceutycznym<br />
(wg wartości sprzedaży)<br />
Tebonin (Schwabe) Iberogast (Steigerwald)<br />
Umckaloabo (Spitzner) Prospan (Engelhard)<br />
Sinupret (Bionorica) Crategutt (Schwabe)<br />
Gingium (Hexal) Ginkobil (Ratiopharm)<br />
Gelomyrtol (Pohl-Boskamp) Bronchicum Thymi (Klosterfrau)<br />
18
W odróżnieniu od rynków Azji, czy też Ameryki Północnej europejski rynek<br />
produktów zielarskich to rynek nowoczesnych produktów leczniczych.<br />
Znaczna część europejskich produktów zielarskich to preparaty lecznicze<br />
stosowane w medycynie konwencjonalnej.<br />
24
suplementy diety<br />
26
Od szeregu już lat na europejskim<br />
rynku produktów ziołowych pojawiają<br />
się różne nowe formy żywności, w<br />
tym głównie produkty określane jako<br />
suplementy diety.<br />
Jednymi z ważniejszych składników<br />
funkcjonalnych tych preparatów, obok<br />
witamin i minerałów, są przetwory<br />
zielarskie. Stwarza to zupełnie nowe<br />
możliwości dla przemysłu<br />
zielarskiego. Powstaje nowy,<br />
ekonomicznie ważny, obszar rozwoju<br />
zielarstwa.<br />
27
Suplementy diety stały się trwałym elementem europejskiego rynku aptecznego,<br />
należą do grupy najdynamiczniej rozwijających się produktów. Szacuje się, że<br />
obecny poziom łącznej sprzedaży suplementów diety (preparaty witaminowe,<br />
mineralne i ziołowe) jest dwukrotnie wyższy niż poziom sprzedaży leków <strong>roślinny</strong>ch.<br />
28
surowce zielarskie stosowane w produkcji suplementów diety<br />
29
Suplementy diety to produkty na użytek<br />
konsumentów, czy producentów ?<br />
30
fitokosmetyki<br />
31
Kosmetyki zawierające substancje aktywne pochodzenia roślinnego stały się<br />
w ostatnich latach bardzo dynamicznie rozwijającą się grupą produktów.<br />
Ponad 25 % europejskich produktów kosmetycznych zawiera ekstrakty<br />
ziołowe. Wg C.R.Thornfeldta substancje aktywne z ponad 60 różnych roślin<br />
leczniczych należą do standardowych składników produktów kosmetycznych.<br />
32
Najważniejszym surowcem zielarskim stosowanym w<br />
kosmetyce jest koszyczek rumianku (Chamomillae<br />
anthodium). Różnego rodzaju wyciągi wodne, etanolowe,<br />
glikolowe, olejowe, jak też olejek eteryczny lub określone<br />
frakcje z tego produktu są składnikami czynnymi większości<br />
europejskich fitokosmetyków.<br />
33
Obok rumianku rosnące znaczenie w produkcji kosmetyków mają ekstrakty<br />
otrzymane z takich surowców jak: kwiat nagietka (Calendulae flos), kwiat arniki<br />
(Arnicae flos), liść i kora oczaru (Hamamelidis folium et cortex). Nadal dużym<br />
zainteresowaniem przemysłu kosmetycznego cieszą się ekstrakty z korzenia<br />
żeń-szeń (Ginseng radix) i ziela świetlika (Euphrasiae herba).<br />
34
Od szeregu lat na europejskim rynku<br />
kosmetycznym pojawia się wiele<br />
nowych produktów zawierających<br />
jako substancję aktywną olejek z<br />
drzewa herbacianego (Malaelucae<br />
aetheroleum), który wykazuje silne<br />
działanie antyseptyczne przy<br />
jednocześnie dobrej tolerancji na<br />
skórze.<br />
Drzewo herbaciane (Malaeuca<br />
alternifolia) należy do rodziny<br />
mirtowatych (Mirtaceae), rośnie na<br />
nizinach Australii.<br />
35
Rosnące w medycynie znaczenie preparatów <strong>roślinny</strong>ch wzmacniających<br />
odporność wpłynęło na zainteresowanie producentów kosmetyków <strong>roślinny</strong>mi<br />
substancjami, które pomagałyby skórze w wypełnianiu jej funkcji obronnych<br />
(przez wzmocnienie jej systemu immunologicznego).<br />
37
Największe znaczenie w produkcji immunokosmetyków znalazły aloesy.<br />
38
aloes zwyczajny (Aloe barbadensis = aloe vera)<br />
39
aloes drzewiasty (Aloe arborescens)<br />
40
samoleczenie<br />
41
Samoleczenie (= samodzielne<br />
stosowanie leków) staje się w Europie<br />
jednym z najpowszechniejszych<br />
zjawisk społecznych w ochronie<br />
zdrowia.<br />
Wraz z rozwojem samoleczenia<br />
następuje wzrost zainteresowania<br />
rynku farmaceutycznego lekami<br />
<strong>roślinny</strong>mi oraz suplementami diety.<br />
42
Nowoczesne leki roślinne z uwagi na ich skuteczność, łatwą przyswajalność<br />
i możliwość długiego bezpiecznego stosowania, mogą stać się jednymi<br />
z najważniejszych środków w leczeniu schorzeń, które nie wymagają<br />
interwencji lekarza. Rozwój samoleczenia i związany z tym <strong>rozwój</strong><br />
racjonalnej fitoterapii, uzależnione będą głównie od jakości poradnictwa<br />
realizowanego przez apteki i media.<br />
43
zielarska gospodarka<br />
surowcowa<br />
44
oczne obroty surowcami zielarskimi na<br />
europejskich rynkach oceniane są na<br />
ok. 10 miliardów Euro<br />
45
Najważniejszym źródłem pozyskiwania surowców zielarskich są obecnie<br />
uprawy polowe, prawie 80 % masy surowców zielarskich przechodzących<br />
przez europejskie rynki to surowce pochodzące z upraw.<br />
49
Około 200 surowców zielarskich stosowanych w europejskim<br />
przemyśle zielarskim pochodzi z upraw polowych.<br />
50
uprawa ziół w Europie:<br />
Polska (ok. 30 tys. ha), Francja (ok. 25 tys. ha),<br />
Hiszpania (ok. 20 tys. ha), Niemcy (ok. 10 tys. ha),<br />
Austria (ok. 5 tys. ha)<br />
51
Przyszłość upraw zielarskich w Europie to kontrolowane plantacje na<br />
zasadzie umów pomiędzy plantatorem, a przedsiębiorstwem<br />
zajmującym się przetwórstwem zielarskim.<br />
Obowiązujące producentów leków <strong>roślinny</strong>ch przepisy GMP wymagają aby<br />
surowce przeznaczone do produkcji leków <strong>roślinny</strong>ch pochodziły wyłącznie<br />
od zatwierdzonych dostawców. Producent leków <strong>roślinny</strong>ch winien znać<br />
i akceptować pochodzenie surowca, warunki uprawy, zbioru, suszenia,<br />
transportu, magazynowania.<br />
52
Różnorodne formy pozyskiwania surowców zielarskich,<br />
różne pochodzenie geograficzne oraz różne chemotypy<br />
wpływają na znaczną niejednorodność poszczególnych<br />
partii surowca stosowanego w przetwórstwie. Stwarza to<br />
poważne problemy producentom preparatów ziołowych w<br />
otrzymaniu standaryzowanego produktu końcowego.<br />
Dlatego też w ostatnich dziesięcioleciach obserwujemy<br />
znaczne ograniczenie pozyskiwania surowców ze stanu<br />
naturalnego na korzyść upraw. Surowce z upraw są<br />
bardziej jednorodne, a ich jakość wyższa.<br />
53
ośliny lecznicze ze stanowisk naturalnych<br />
54
Mimo, że nadal jeszcze wielu zielarzy w Europie uważa za możliwe znaczne<br />
zwiększenie zbioru surowców zielarskich ze stanu naturalnego, bez naruszania<br />
zasad ochrony przyrody, to należy przyjąć, że ich zbiór w następnych latach<br />
będzie malał.<br />
Obecnie dąży się ku temu, by maksymalnie ograniczyć zbiór surowców<br />
pochodzących ze stanowisk naturalnych, a pozyskiwać je głównie z upraw.<br />
55
mniszek lekarski (Taraxacum officinale)<br />
56
plantacja mniszka lekarskiego<br />
57
zielarska gospodarka surowcowa w Polsce<br />
58
ogólna produkcja ziół w Polsce<br />
oceniana jest na 20-22 tys. ton rocznie<br />
59
uprawa ziół w Polsce<br />
łączna masa pozyskiwanych rocznie surowców z plantacji wynosi<br />
według danych z ostatnich 5 lat ok. 17.000 ton<br />
plantacje zielarskie zajmują w Polsce powierzchnię prawie 30.000 ha, zioła<br />
uprawia ok. 20 tysięcy gospodarstw rolnych, w uprawie znajduje się obecnie<br />
już ponad 70 gatunków roślin leczniczych<br />
60
ośliny lecznicze ze stanowisk naturalnych<br />
w Polsce ze stanowisk naturalnych pozyskuje się ponad 100 gatunków<br />
roślin leczniczych, łączna masa pozyskiwanego rocznie surowca<br />
mieści się w granicach 3.000-5.000 ton<br />
zbiór poszczególnych gatunków roślin leczniczych jest różny, waha się od 100<br />
kg do kilkuset ton rocznie<br />
64
Polska jest krajem o dużym potencjale w zakresie produkcji surowców<br />
zielarskich. Uprawa ziół posiada ponad wiekową tradycję. Istnieje szereg<br />
nowoczesnych gospodarstw rolnych na trwałe związanych z zielarstwem, wiele<br />
z nich prowadzi uprawy niektórych gatunków ziół na pow. większej niż 20 ha.<br />
66
W ostatnich dziesięcioleciach ukształtowały się w Polsce specyficzne rejony<br />
upraw zielarskich, co umożliwia pozyskiwanie dużych partii surowca<br />
o jednolitej jakości.<br />
Hypericum perforatum<br />
Chamomilla recutita<br />
Valeriana officinalis<br />
Mentha piperita<br />
67
Polska posiada około 30 własnych odmian roślin leczniczych.<br />
TOPAZ ZŁOTY ŁAN<br />
BONA POLKA<br />
68
Jeżeli surowiec zielarski będzie przez polskich plantatorów traktowany jak<br />
surowiec farmaceutyczny, co w wielu przypadkach ma już miejsce, Polska<br />
może być wiodącym w Europie krajem w dziedzinie zielarskiej gospodarki<br />
surowcowej.<br />
69
przetwórstwo zielarskie<br />
70
przetwórstwo zielarskie<br />
71
<strong>technologia</strong> <strong>roślinny</strong>ch substancji farmaceutycznie aktywnych<br />
(<strong>technologia</strong> API)<br />
72
<strong>technologia</strong> postaci leku roślinnego<br />
(<strong>technologia</strong> galenowa)<br />
73
ekstrakcja surowców zielarskich<br />
74
W europejskim przetwórstwie zielarskim przyszłość należeć będzie do<br />
ekstraktów specjalnych. Dalszy <strong>rozwój</strong> w zakresie technologii leku roślinnego<br />
będzie zmierzał w kierunku szerszego stosowania ekstraktów ekstraktów o<br />
bardzo wysokiej zawartości substancji czynnych lub pozbawionych substancji<br />
niepożądanych.<br />
75
Istniejące na terenie Polski zakłady zielarskie dysponują dużym potencjałem<br />
przetwórczym. Zdolności produkcyjne w zakresie ekstrakcji ziół zostały<br />
w ostatnich latach do tego stopnia rozbudowane, że znacznie przekraczają<br />
krajowe potrzeby. Możliwości w zakresie dalszego przerobu otrzymanych<br />
ekstraktów są jednak ograniczone. Produkcja tak zwanych ekstraktów<br />
specjalnych z ekstraktów pierwotnych jest możliwa w niewielkim zakresie.<br />
76
adania i <strong>rozwój</strong><br />
77
<strong>technologia</strong> API<br />
78
API = Active Pharmaceutical Ingredient<br />
= aktywna substancja farmaceutyczna<br />
substancja lub mieszanina substancji<br />
używana do wytwarzania produktu<br />
leczniczego, która w procesie produkcji leku<br />
staje się aktywnym (czynnym) składnikiem<br />
produktu leczniczego<br />
79
ostropest plamisty (Silybum marianum)<br />
80
Silybi mariani fructus<br />
81
flawonolignany ostropestu plamistego (= sylimaryna) działąjące<br />
ochronnie i regenerująco na komórki miąższu wątroby<br />
(hepatoprotectivum)<br />
82
dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum)<br />
83
substancje biologicznie aktywne zawarte w Hyperici herba<br />
84
karczoch zwyczajny (Cynara scolymus)<br />
87
substancje biologicznie aktywne zawarte w Cynarae folium<br />
88
miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba)<br />
89
substancje biologicznie aktywne zawarte w Ginkgo folium<br />
90
wierzbownica drobnokwiatowa (Epilobium parviflorum)<br />
91
fitosterole<br />
92
Epilobii parviflori herba<br />
ziele wierzbownicy drobnokwiatowej zawiera<br />
wolne i glikozydowo związane sterole (0,5 %)<br />
z przewagą pochodnych beta-sitosterolu<br />
preparaty z ziela wierzbownicy stosowane są<br />
w początkowych stadiach przerostu gruczołu<br />
krokowego<br />
93
szczodrak krokoszowaty (Leuzea carthamoides)<br />
94
szczodrak krokoszowaty (Leuzea carthamoides)<br />
95
szczodrak krokoszowaty (Leuzea carthamoides)<br />
96
ekdysterony<br />
ektysterony = ekdysony = fitoekdysony<br />
jest to grupa substancji naturalnych o układzie<br />
steroidowym, początkowo zostały wyizolowane<br />
jako hormony owadów z kokonów jedwabnika,<br />
a następnie zostały też znalezione w świecie<br />
<strong>roślinny</strong>m, substancje te mają silną właściwość<br />
indukowania przepoczwarzania się owadów,<br />
wykazują również wpływ na organizm ludzki<br />
97
triterpenowe saponiny, fitosterole, ekdysterony<br />
98
Leuzaea rhizoma et radix<br />
kłącze i korzeń szczodraka zawiera ekdysterony<br />
(20-hydroksyekdysteron = beta-ekdyson)<br />
preparaty z kłącza i korzenia szczodraka wykazują<br />
działanie pobudzające ośrodkowy układ nerwowy,<br />
są antagonistami środków nasennych,<br />
podwyższają ciśnienie krwi<br />
w badaniach farmakologicznych udowodniono działanie<br />
adaptogenne i anaboliczne<br />
99
<strong>technologia</strong> postaci leku<br />
(<strong>technologia</strong> galenowa)<br />
100
SMCC TM<br />
<strong>technologia</strong> RediRun<br />
(Silicified Microcrystalline Cellulose)<br />
101
ekstrakt z ziela dziurawca otrzymany metodą RediRun<br />
102
produkcja ekstraktów metodą RediRun z zastosowaniem suszenia<br />
techniką rozpyłowo-taśmową<br />
103
produkty lecznicze zawierające ekstrakty z korzenia żeń-szeń<br />
RediRun DC<br />
Formulierung<br />
Granulation<br />
(competitive product)<br />
size weight dosage<br />
150 mg<br />
751 mg<br />
750 mg with<br />
100 mg<br />
500 mg<br />
100 mg<br />
Smallest tablet claim<br />
Higher dose per tablet<br />
One-a-day dosing<br />
Low-cost position<br />
104
produkty lecznicze zawierające ekstrakty z ziela dziurawca<br />
Tablet<br />
dimensions<br />
0.2230 x 0.5670 (in.)<br />
5.6642 x 14.4018 (mm)<br />
0.2850 x 0.7500 (in.)<br />
7.240 x 14.4018 (mm)<br />
Tablet<br />
hardness<br />
20 kp<br />
25 kp<br />
105
Weight (g.)<br />
higroskopijność ekstraktów z korzenia żeń-szeń<br />
1,2<br />
1<br />
0,8<br />
0,6<br />
0,4<br />
0,2<br />
0<br />
Moisture Uptake of Ginseng Extracts<br />
Ginseng Standard Extract<br />
Ginseng Extract Coprocessed w/ Prosolv<br />
0 200 400 600 800 1000 1200<br />
Time (min.)<br />
106
% of satringvalue<br />
110<br />
105<br />
100<br />
95<br />
90<br />
85<br />
80<br />
75<br />
trwałość suchych ekstraktów z ziela dziurawca<br />
RediRun (0 155 365)<br />
Extr. Hyperici e herb.sicc.(0 155 304)<br />
Dry extr. From St.John`sWort (0 155 301)<br />
0 3 6 9 12 18 24 36<br />
Time [month]<br />
107
nowe produkty<br />
108
Według Hartwiga Sieversa opracowanie nowego (innowacyjnego) leku<br />
roślinnego to 10 lat badań i inwestycja rzędu 20 mln Euro.<br />
Natomiast opracowanie nowego leku WEU lub THMP to od 3 do 5 lat<br />
badań oraz wydatek od 200.000 do 1 mln Euro.<br />
109
Mając na uwadze znaczne koszty związane z opracowaniem i wprowadzeniem na<br />
rynek nowego (innowacyjnego) leku roślinnego, w najbliższym dziesięcioleciu<br />
większość producentów leków <strong>roślinny</strong>ch koncentrować się będzie głównie nad<br />
nowymi postaciami obecnych na rynku leków - „line extension”. Opracowanie<br />
nowej postaci leku roślinnego to wg H.Sieversa inwestycja rzędu 100.000 Euro.<br />
110
111
W centrum zainteresowania<br />
producentów przetworów ziołowych<br />
będą też suplementy diety.<br />
Wprowadzenie na rynek tego typu<br />
produktu nie wymaga większych<br />
nakładów. W tym przypadku nakłady<br />
marketingowe są zwykle wyższe niż<br />
nakłady badawczo-rozwojowe.<br />
112
QUO VADIS<br />
PHYTOPHARMAKA ?<br />
113
Współcześnie zwiększa się zainteresowanie<br />
leczeniem za pomocą wyizolowanych<br />
z surowców <strong>roślinny</strong>ch pojedynczych<br />
związków chemicznych lub ich kompleksów,<br />
podawanych niekiedy chemicznej modyfikacji<br />
dla poprawy parametrów<br />
farmakokinetycznych i farmakodynamicznych.<br />
Jerzy Woy-Wojciechowski<br />
114
Wyizolowanie z kory cisa paklitakselu i wprowadzenia do lecznictwa w roku 1993<br />
nowego leku o wysokiej aktywności przeciwnowotworowej na bazie tej substancji,<br />
uważa się za początek nowej ery w badaniach nad lekiem pochodzenia roślinnego.<br />
115
116
taxol = tricykliczny diterpenowy alkohol typu taksanu<br />
zestryfikowany kwasem 3-dimetylo-3-fenylopropionowym<br />
117
paklitaksel (= taxol) jest składnikiem<br />
(API) następujących leków:<br />
TAXOL, PACLITAXEL, PAXENOR,<br />
POLTAXEL, SINDAXEL,<br />
a półsyntetyczny docetaksel stanowi<br />
składnik (API) leku TAXOTERE<br />
118
Cabazitaxel<br />
119
120
121
122
stopowiec tarczowaty (Podophylum pelatum)<br />
podofilotoksyna otrzymana z żywicy<br />
kłącza stopowca tarczowatego<br />
(Podophylum pelatum) posiada<br />
zdolność hamowania podziałów<br />
komórkowych, jest aktywna wobec<br />
wirusa brodawczaka ludzkiego HPV<br />
w dawnej recepturze aptecznej<br />
stosowano Rhizoma Podophyli<br />
pulveratum<br />
123
podofilotoksyna i półsyntetyczne pochodne (etopozyd i tenopozyd),<br />
stosowane w leczeniu chłoniaka wielkokomórkowego, białaczki,<br />
raka płuc<br />
124
konopie siewne (Cannabis sativa)<br />
125
126
preparaty lecznicze z konopi (Canabis sativa)<br />
MARINOL (dronabinol)<br />
stos.: u pacjentów chorych na raka<br />
i przechodzących chemioterapię,<br />
w terapii bólu, przy zaburzeniach ruchowych,<br />
w stanach spastycznych, astmie, depresji<br />
SATIVEX<br />
stos.: w leczeniu objawów stwardnienia rozsianego<br />
i bólów neuropatycznych<br />
127
Czy leki biogenne<br />
mają przyszłość ?<br />
128
liczba znanych gatunków roślin na świecie:<br />
ok. 400.000 (w tym ok. 50.000 stosowanych<br />
w celach leczniczych)<br />
liczba surowców <strong>roślinny</strong>ch posiadających<br />
pozytywne monografie ESCOP: 107 (0,05 %)<br />
liczba surowców <strong>roślinny</strong>ch posiadających<br />
monografie EMA (HMPC): 50<br />
129
130
Change language