You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
-<br />
THE<br />
NR.5/10 www.thealbanian.co.ukinfo@thealbanian.info<br />
Tel: 02082169527<br />
Miss Earth<br />
Albania<br />
Suada Saliu<br />
“Jam krenare<br />
që përfaqësoj<br />
Shqipërinë”<br />
faqe 13<br />
Zbulohet linja e trafikut<br />
Itali-Greqi-Skoci<br />
13 shqiptarë të kapur<br />
me pasaporta falso<br />
faqe 4<br />
Emigracion<br />
Ju mund të martoheni në Mbretërinë e<br />
Bashkuar edhe nëse jeni ilegal ose nuk<br />
keni status te rregullt qëndrimi<br />
2 1 1 B o u n d a r y R o a d ,<br />
P l a i s t o w<br />
L o n d o n<br />
E 1 3 9 Q F<br />
www.1stchoiceclaims.com<br />
info@1stchoiceclaims.com<br />
T : 0 2 0 8 47 2 1 1 1 0<br />
F : 0 2 0 8 47 5 8 8 6 9<br />
M : 0 7 9 51 3 5 0 0 5 0<br />
faqe 5<br />
Lermeni pak atdhe III<br />
“The Albania” & “Edit Durham”,<br />
kanë filluar përgatitjet për realizimin<br />
e antologjisë së tretë “Lërmëni<br />
pak atdhe”, antologji e krijuesve<br />
shqiptarë në Mbretërinë e Bashkuar.<br />
Lajmërohen të gjithë krijuesit<br />
shqiptarë që jetojnë në Mretërinë e<br />
Bashkuar që të paraqesin krijimet e<br />
tyre pranë redaksisë<br />
së “The Albanian”<br />
LONDON1 TETOR<br />
1st Choice Accident Claims<br />
Nëse keni patur ndonje aksident tre vitet e fundit<br />
mos hezitoni te na kontaktoni ne çdo moment<br />
Had an accident? Not your fault<br />
Porosisni<br />
një kopje<br />
falas të<br />
“Albanian<br />
Contacts<br />
2009”<br />
OUR<br />
Services<br />
*Free Consultation<br />
*Loss Of Earnings<br />
*Recovery & Storage<br />
*Cost Of Repairs<br />
*Policy Excess<br />
*Hire Charges<br />
*Personal Injury<br />
*Legal Expenses
A dëshironi të realizoni<br />
ëndrrën tuaj<br />
për të studiuar në<br />
Britaninë e Madhe?<br />
Dëshironi të fitoni përvojë të papërsëritshme?<br />
A dëshironi të realizoni ëndrrën e fëmijëve tuaj për të<br />
patur një diplomë të universiteteve më prestigjioze<br />
Britanike?<br />
A dëshironi të bëni investimin më të mençur në drejtim të<br />
arsimimit?<br />
“Korbi Education” në bashkëpunim me universitetet më<br />
njohura Britanike mund të realizojmë ëndërrën tuaj.<br />
Ne ju ofrojmë mundësitë dhe u japim zgjidhjen.<br />
Ju bëni zgjedhjen!<br />
Suksesi ynë është i provuar!<br />
Na kontaktoni në çdo moment.<br />
Tiranë: Rruga Mine Peza, 82, pranë Hotel Tafaj<br />
Tel +355 4 22 62 669,<br />
Cel: 069 28 57 689, 069 36 42 072, 0693200107<br />
Londër: 0771 77 90 601, 0777 51 02 002<br />
Email: student@kovanigroup.com,<br />
admin@kovanigroup.com Web: www.kovanigroup.com<br />
MARKETING<br />
A jeni ose a njihni dikë që do të<br />
aplikoje për BRITISH CITIZENSHIP<br />
apo LEJE TË PERHERSHME QENDRIMI?<br />
Nëse PO, u nevojitet të demonstroni njohuritë tuaja për jetën<br />
në Mbretërinë e Bashkuar, si dhe të provoni që aftësitë në të<br />
folur dhe dëgjim janë adekuate për jetën e përditshme.<br />
Westa ofron kurse të kombinuara trajnimi për gjuhen<br />
angleze (ESOL) dhe Citizenship Clases & Exams<br />
FINSBURY PARK<br />
London North<br />
Acedemy<br />
Andover<br />
Community<br />
Centre Andover<br />
Estate<br />
London N7 7RY<br />
Per me shume informacione ju lutem<br />
na kontaktoni<br />
Tel: 0207 2721130<br />
Mob 07944367779<br />
1 TETOR FAQE 2<br />
Për të gjithë shqiptarët në Britani që dëshironi<br />
të sillni të afërmit tuaj të shkollohen<br />
në Britaninë e Madhe, ju lutem kontaktoni<br />
Tel +355 4 22 62 669,<br />
Cel: 069 28 57 689, 069 36 42 072, 0693200107<br />
Londër: 0771 77 90 601, 0777 51 02 002<br />
Per çdo<br />
problem<br />
emigracioni qe<br />
mund te keni<br />
MC Lee&Co<br />
Solicitors<br />
eshte zgjidhja<br />
me e mire.<br />
Bashkime familjare<br />
Aplikime per VISA te<br />
te gjitha kategorive<br />
Jemi te specializuar<br />
per ata qe kane vite<br />
ne Uk, por akoma<br />
nuk kane perfituar<br />
lejen e qendrimit.<br />
Na kontaktoni:<br />
MCLEE SOLICITORS<br />
02075693085
DREJTOR: PETRIT KUÇANA<br />
Zv/Drejtor: BASHKIM METALIA<br />
Kryeredaktor: MUHAMED VELIU<br />
Nga Muhamed Veliu<br />
Ministria e Brendshme Britanike<br />
Home Office së bashku me gjykatën e<br />
emigracionit e kanë cilësuar<br />
Shqipërinë si një vend në të cilin homoseksualët<br />
nuk persekutohen. Duket<br />
se deklarata e kryeministrit Sali<br />
Berisha për lejimin e martesave mes<br />
personave të njëjtit sex, ka patur efektin<br />
e tij gjatë një procesi gjyqësor në<br />
Londër.<br />
Gjykata e emigracionit në<br />
Londër ka refuzuar kërkesën e azilit të<br />
një shtetaseje shqiptare e cila gjatë<br />
kërkesës për azil kishte deklaruar se<br />
ishte lesbike dhe persekutohej në<br />
Shqipëri. Shtetasja shqiptare që njihet<br />
si zonjusha K jeton nën në zonën<br />
Southend në jug të Anglisë, i tha<br />
gjykatës se nëse ajo kthehet në<br />
Shqipëri do të persekutohet pasi është<br />
lesbike.<br />
Në vitin 2006 avokatët e<br />
zonjushës K, e cila është 20 vjeçe,<br />
mundën ti mbushnin mendjen një<br />
gjykatësi emigracioni se nëse ajo do të<br />
kthehej në Shqipëri, do të shkelej konventa<br />
e të drejtave të njeriut.<br />
Por 3 vjet më vonë Gjykata<br />
tribunale e azilit dhe emigracionit që<br />
rishikoi çështjen e shqiptares duke<br />
vendosur se ajo duhet të largohet nga<br />
Britania e Madhe. Sipas tre gjykatësve<br />
britanikë, që morën në shqyrtim apelin<br />
e shqiptares, ajo duhet të kthehet men-<br />
AKTUALITET<br />
REDAKSIA<br />
Akil Koci, Daut Dauti,<br />
Emanuel Bajra,<br />
Majlind Goge, Naim Hasani,<br />
Ylli Përmeti, Edvin Lamçe,<br />
jëherë në Shqipëri pasi homoseksualët<br />
nuk persekutohen.<br />
Gjykatësit në vendimin e<br />
tyre thonë se në Shqipëri femrat lesbike<br />
janë të lira të ndërtojnë marrëdhënie<br />
normale mes tyre, po ashtu shteti<br />
shqiptarë garanton mbrojtjen e nevojshme<br />
për to. Një zëdhënëse e ministrisë<br />
së brendshme Home Office i tha<br />
The Albanian se gjatë dhjetë viteve të<br />
fundit janë me qindra rastet kur shtetas<br />
shqiptarë kanë kërkuar azil në Britani,<br />
si të persekutuar në Shqipëri pasi ata<br />
A jeni ose a njihni dikë që do të<br />
aplikoje për BRITISH CITIZENSHIP<br />
apo LEJE TË PERHERSHME QENDRIMI?<br />
Nëse PO, u nevojitet të demonstroni njohuritë tuaja për jetën<br />
në Mbretërinë e Bashkuar<br />
SETP ofron kurse intensive për 4 ditore. mesuesit me eksperience perdorin gjuhen qarte<br />
dhe thjeshte duke ju garanuar kalimin e testit<br />
ishin homoseksualë.<br />
1 TETOR FAQE 3<br />
Elda Memiaj, Brunilda Sejati,<br />
Pranvera Smith, Flori Slatina,<br />
Kastriot Dervishi, Enkeleid Omi,<br />
Jeni Myftari,<br />
Naim Trezhnjeva,<br />
Anila Hoxha,<br />
<strong>Shef</strong>it <strong>Domi</strong>,<br />
Ilir Thaçi, Nikolin Nilaj,<br />
Web-design Marko<br />
www.thealbanian.co.uk<br />
albania7@gmail.com<br />
Tel/fax:02082169527<br />
Vendimi tre gjykatësve “Në Shqipëri<br />
homoseksualët nuk persekutohen”<br />
Gjykata i refuzon azilin lesbikes shqiptare<br />
Vendimi ndryshe<br />
dy vjet më parë<br />
Të qënurit lesbike, shpëtoi nga dëbimi<br />
dy vjet më parë një shqiptare me<br />
banim më qytetin Birmingham në<br />
Angli. Emine Krasniqi emigrante ilegale<br />
nga Kosova, u lejua të qëndrojnë<br />
në Angli,pasi i tregoi gjykatës së lartë<br />
në Londër Royal Couut of Justice se<br />
ajo ishte lesbike dhe jetonte me një<br />
partnere shqiptare.<br />
Dëbimin e 54 vjeçare Krasniqi<br />
nga Anglia, tre gjykatës britanik e<br />
cilësuan si shkelje të drejtave të njeriut,<br />
pasi ajo nuk do të ketë mundësi të jetojë<br />
me partneren e saj Albana Lamaj.<br />
Sipas gjykatësve çdo dëbim i mundshëm,<br />
do të shkelte artikullin 8-të e të<br />
Drejtave të njeriut që merr në mbrojtje<br />
çështjet e familjes.<br />
>>>Vijon ne faqe 11
NgA MUHAMEd VElIU<br />
Emigrantët shqiptarë në Itali dhe<br />
Greqi janë duke u mashtruar<br />
nga trafikantë të qenie njerëzore<br />
të cilët u thonë se në Angli mund të<br />
futen lirisht përmes aeroporteve Skoceze.<br />
“The Albanian” ka mësuar se gjatë<br />
muajit të shkuar, janë arrestuar 13<br />
shqiptarë të cilët përmes pasaportave<br />
të falsifikuara kanë tentuar hyrjen nga<br />
aeroporti Gllasgout.<br />
Personat e arrestuar me pasaporta të<br />
falsifikuara i kanë deklaruar policisë se<br />
kishin paguar nga 8 deri në 10 mijë<br />
euro për të udhëtuar me këto pasaporta<br />
drejt Skocisë.<br />
Ajo që atyre nuk u është<br />
treguar ka të bëjë me ndëshkimin nga<br />
gjykatat angleze nëse do të kapeshin<br />
me dokumente identifikimi të falsifikuara.<br />
Nga dëshmitë e shqiptarëve të kapur<br />
është zbuluar i gjithë mekanizmi i këtij<br />
trafiku.<br />
Ata janë shprehur se pasaportat u përkisnin<br />
qytetarëve Italian apo Grek të<br />
cilet ja kishin shitur trafikantëve shqiptarë.<br />
Këta të fundit veçse kryenin<br />
ndërrimin e fotografive të këtyre pasaportave.<br />
Burime pranë “UK Border Agency” në<br />
Skoci thanë për The Albanian se personat<br />
e kapur kanë dalë përpara<br />
gjykatës së krimeve dhe janë dënuar<br />
me nga një vit burg siç e parashikon<br />
ligji.<br />
Po të njëjtat burime kanë shprehur<br />
AKTUALITET 1 TETOR FAQE 4<br />
Zbulohet linja e trafikut<br />
shqetësimin e tyre për numrin në rritje<br />
të shqiptarëve të cilët tentojnë hyrjen<br />
në Britani përmes dokumentave të falsifikuara.<br />
Britania e Madhe mbetet një<br />
prej destinacioneve kryesore për të<br />
emigruar nga shqiptarët.<br />
Masat shtrënguese në portet e Francës<br />
apo Belgjikës e ka ulur ndjeshëm numrin<br />
e personave që mbërrinin ilegalisht<br />
në Britani.<br />
Por, këto masa kanë krijuar një tjetër<br />
trafik. Atë të përdorimit të pasaportave<br />
të falsifikuara që është vepër penale e<br />
dënuar me burg.<br />
Edhe në ato raste kur shqiptarët<br />
mundet të hynë në Britani, ata nuk<br />
mund të jenë të suksesshëm në pranimin<br />
e azilit.<br />
Që prej disa vitesh Shqipëria dhe<br />
Kosova cilësohen si vende të sigurta,<br />
qytetarët e të cilëve mund të aplikojnë<br />
për azil por shanset e pranimit të aplikimit<br />
janë minimale.<br />
Vazhdon racizmi ndaj<br />
shqiptarëve në Britani<br />
Përsëri racizëm ndaj shqiptarëve në Britaninë e Madhe. Pas goditjes së dy vëllezërve<br />
shqiptarë disa javë më parë në një sulm të pastër me motive raciste në zonën Winchester<br />
, kësaj radhe pre e sharjeve dhe provokimeve me karakter racist kanë qenë<br />
lojtarët e klubit shqiptarë Albo Fantasy.<br />
Një gazetë lokale në perëndim të Londrës shkruan se lojtarët shqiptarë kanë kërcënuar<br />
se do të dalin “Sportsman’s Senior Sunday Football League” pas sharjeve dhe provokimet<br />
raciste, që morën në ndeshjen e fundit.<br />
Sharjet dhe provokimet kanë vazhduar gjatë të gjithë ndeshjesh, duke u kthyer më pas<br />
në një incident të dhunshëm mes shqiptarëve dhe britanikeve racist.<br />
Te paktën 30 shqiptarë dhe britanikë u përleshën ne parkingun një stadiumi, menjëherë<br />
pas përfundimit të ndeshjes Albo Fantasy kundra Southwood në të cilën shqiptarët<br />
humbën 2 me 1.<br />
Klubi shqiptarë Albo Fantasy ka disa vite që është krijuar dhe e ka qendrën në Fulham<br />
të Londrës, ku shumica e lojtarëve janë shqiptarë.<br />
Zëdhënësi i Albo Fantasy, Altin Loka, ka pohuar me mediat lokale se lojtarët e tij u<br />
provokuan duke u ofenduar gjatë të gjithë ndeshjesh nga një grup djemsh britanik.<br />
Ekipi shqiptarë ka kërkuar nga sekretari i ligës Ron Halfacre, të ndëshkohen fajtorët e<br />
këtij sulmi racist.<br />
Halfacre ka deklaruar se “Është në pritje të një raporti zyrtar për atë që ndodhi të<br />
dielën gjatë ndeshjes”.<br />
Itali-Greqi-Skoci<br />
13 shqiptarë të kapur me pasaporta falso<br />
Arrestohet në Rinas, teksa<br />
kthehej nga Londra 37-vjeçari<br />
Një 37-vjeçar që sapo kthehej nga Londra ka përfunduar në prangat e oficerëve të<br />
policisë në aeroportin e Rinasit, pasi akuzohet për një vrasje të ndodhur gjatë vitit<br />
1998.<br />
I prangosuri është Ardian Garupi, banues në Shkodër. "Ardian Garupi, 37<br />
vjeç, lindur e banues në fshatin Kosmaç, komuna Bushat në Shkodër, është kapur nga<br />
forcat e policisë në Rinas, pak minuta ka hyrë në tokën shqiptare", - bëri të ditur policia.<br />
Garupi, i cili ishte shpallur në kërkim ndërkombëtar, është deklaruar fajtor në<br />
vitin 2001 nga ana e Gjykatës së Shkodrës, për veprat penale të "Vrasjes me dashje"<br />
dhe "Armëmbajtjes pa leje".<br />
Sipas vendimit të gjykatës, 37-vjeçari, i cili ishte shpallur në kërkim<br />
ndërkombëtar, më 28 korrik të vitit 1998, në fshatin Barbullush të komunës Bushat, ka<br />
vrarë te magazinat e plehrave kimike shtetasin Bahri Xhani. Pas arrestimit në aeroportin<br />
e Rinasit, ai i është dorëzuar autoriteteve të burgjeve dhe tashmë do të vuajë<br />
dënimin e dhënë nga ana e Gjykatës së Shkodrës tetë vjet më parë.<br />
Fairlane partnners<br />
Bëjmë<br />
Servisimin,<br />
riparimin<br />
e të gjitha<br />
llojeve dhe<br />
modeleve<br />
të automjeteve<br />
përfshirë edhe<br />
air conditioner<br />
(klima)<br />
-Skanimin e problemeve<br />
elekronike si dhe<br />
rregullimin e tyre,<br />
-Goma, Regjistrimin<br />
e gomave<br />
-Saldime, -Modifikime,<br />
si dhe të gjitha shërbimet<br />
e tjera<br />
OFERTË<br />
SPECIALE<br />
SERVISIM<br />
+ MOT<br />
PREJ £99<br />
BEJMË<br />
KONTROLLIN<br />
TEKNIK<br />
(MOT)<br />
Çertifikata është<br />
e liçensuar<br />
Ing Besim Sylaj<br />
118-120 LONDON<br />
ROAD MITCHAM<br />
SURREY CR4 3LB<br />
MOB:07985195104<br />
ginobesim@hotmail.com
Nga Ahmet Engin Ll..B LL.M<br />
Ne vijim te vendimit të Dhomës së<br />
Lordëve në një numër çështjesh emigracioni<br />
siç ishte çështja “Baiai” rregullat<br />
e emigracionit ne lidhje me<br />
martesën kanë ndryshuar.<br />
Më përpara vetëm ata që<br />
ishin në MB me viza pse kishin të<br />
drejtë qëndrimi në MB për një periudhë<br />
për më shumë se gjashtë muaj,<br />
mund të ishin në gjendje të aplikonin<br />
për një certifikatë aprovimi për t’u<br />
martuar në MB. Çdo person me vizë<br />
më pak se gjashtë muaj nuk mund të<br />
aplikonin për këtë certifikatë martese<br />
ne MB. Për më tepër nëse një përson<br />
kishte një vizë për ose për më shumë<br />
se gjashtë muaj, por nëse kishte më<br />
pak se tre muaj të mbetur në vizë nuk<br />
ishte në gjendje të merrte një certifikatë<br />
aprovimi martese në MB.<br />
Kushtet e mësipërme detyruan njerëzit<br />
që s’mund t’i plotësonin këto kushte<br />
për t’u martuar në Britani që të shkonin<br />
mbrapsht në vendin e tyre të origjinës,<br />
të martoheshin dhe më pas të aplikonin<br />
për vizë martese për të ardhur përsëri<br />
në MB. Një pjesë e aplikantëve refuzonin<br />
të ktheheshin në vendin e tyre të<br />
origjinës dhe të martoheshin dhe të<br />
kryenin martesën atje pasi rrezikonin<br />
edhe të mos merrnin vizën për të ardhur<br />
përsëri në MB.<br />
Por tashmë gjërat kanë ndryshuar. Tani<br />
është e mundur martesa në MB edhe<br />
nëse përsoni akoma nuk e ka të zgjidhur<br />
problemin e statusit, kjo bazuar në<br />
ndryshimin e rregullave të emigracionit<br />
dhe vendimit të Dhomës së<br />
Lordëve.<br />
Kështu ata që edhe emigrantët ilegalë,<br />
ata që kanë kaluar afatin e qëndrimit të<br />
vizës apo kohës së përcaktuar të qëndrimit,<br />
ata që janë të refuzuar në<br />
kërkesën për leje qëndrimi, njerëzit ilegalë<br />
prezentë në MB mund të martohen<br />
në Britani dhe nuk duhet të<br />
kthehen në shtetin e tyre për t’u martuar<br />
apo për të aplikuar për certifikatë<br />
martese.<br />
Vendimi thotë që pavarësisht<br />
stutusit njerëzit duhet të ndjehen<br />
të lirë të martohen në MB në të<br />
kundërtën do të shkeleshin të drejtat e<br />
njeriut.<br />
Gjithsesi kjo nuk do të thotë se ju<br />
mund të martoheni si të doni dhe kur<br />
të doni. Ndryshimet e rregullave të emigracionit<br />
certifikata e martesës edhe<br />
mund të refuzohet në çështje të<br />
ndryshme.<br />
Ndryshimi mes të tashmes dhe të kaluarës<br />
është se njerëzit edhe pa status të<br />
rregullt qëndrimi mund të aplikojnë<br />
për certifikatë aprovimi për martesë në<br />
MB. Garantimi i certifikatës për<br />
martesë do të varet nga Home Office<br />
nëse ata mendojnë se lidhja mes çiftit<br />
është e vërtetë dhe e besueshme.<br />
Aplikimi për një certifikatë aprovimi<br />
martese duhet të përgatitet nga një<br />
avokat i specializuar në ligjet dhe praktikat<br />
e ligjit të emigracionit në MB. Ka<br />
shumë mënyra për të vërtetuar që marrëdhënia<br />
në çift është e vërtetë dhe e<br />
besueshme por ju duhet të kërkoni<br />
ndihmën e nevojshme në mënyrat sesi<br />
të provojë këtë në dritën e rrethanave<br />
personale.<br />
Është e mërzitshme dhe e<br />
vështirë që nuk ka të drejtë apeli<br />
kundër refuzimit të certifikatës së<br />
aprovimit për martesë në MB.<br />
Kështu nëse aplikimi juaj dështon për<br />
shkak të mungesës së informacionit<br />
dhe ose për shkak të mungesës së<br />
dokumentacionit të kërkuar, atëherë<br />
nuk keni të drejtë apeli dhe gjykata e<br />
emigracionit nuk do të përfshihet në<br />
këtë çështje për ta rishikuar refuzimin.<br />
Kjo do të thotë se përgatitja e aplikimit<br />
tuaj ka rendësi jetike sepse ju nuk do<br />
të keni një shans të dytë për të aplikuar<br />
në Gjyqin e Emigracionit.<br />
Nuk duhet të<br />
ktheheni në Shqipëri<br />
apo Kosovë për të<br />
marrë viza martese.<br />
Ndryshimi në ligjin<br />
britanik të emigracionit<br />
në lidhje me martesat<br />
nuk ishte vetëm përmbledhja<br />
e mësipërme.<br />
Në vazhdim të<br />
ndryshimeve të rregullave<br />
përsa i përket<br />
certifikatës së aprovimit<br />
për matesë për aplikantët<br />
në MB, të tjera<br />
ndryshime janë urdhëruar<br />
prej Dhomës së<br />
Lordëve.<br />
Që nga vendimi i<br />
gjykatës së Apelit në<br />
Mahmood në 2005, personat<br />
që ishin të martuar<br />
duhet të ktheheshin<br />
mbrapa në shtetin e<br />
tyre, përshembull në<br />
Kosovë apo në Shqipëri<br />
për të aplikuar për vizë<br />
martese. Ishte argumentuar<br />
që çdo përson i<br />
lejuar më parë, veçanërisht<br />
hyrësit e<br />
paligjshëm, ata që<br />
kishin dështuar në<br />
kërkesën për azil, ata që<br />
kanë qëndruar më tepër<br />
nga viza apo leja e qëndrimit,<br />
pra në<br />
përgjithësi njerëzit pa<br />
status të rregullt qëndrimi,<br />
pa të drejtë qëndrimi<br />
në MB në bazë të<br />
martesës duhet të vendoseshin<br />
ne disa pozicione<br />
më të ndërlikuara<br />
për shkak të hyrjes së<br />
paligjshme në UK, apo<br />
për shkak të dështimit<br />
të kërkesës për azil në<br />
krahasim me të tjerët<br />
kalojnë nëpër më<br />
shumë peripetci për tu<br />
pajisur me vizë<br />
martese.<br />
Gjithsesi që kur<br />
Dhoma e Lordëve dërgoi<br />
vendimin e saj për<br />
çështje të ngjashme<br />
rregullat e vendosura<br />
nuk janë shumë të justifikueshme.Shkurtimisht<br />
thuhet që nëse<br />
një përson përmbush<br />
AKTUALITET<br />
kërkesat për vizë martese, atyre nuk u<br />
kërkohet që të kthehen mbrapa në<br />
shtetin e tyre të origjinës për të marrë<br />
viza dhe insistojnë se që atyre duhet t’u<br />
garantohet e e drejta për të qëndruar në<br />
MB.<br />
Praktika e mëparshme për t’u kërkuar<br />
njerëzve të kthehen mbrapa në shtetin<br />
e tyre të origjinës për të aplikuar për<br />
vizë martesë vetëm sa rrit burokracitë<br />
e panevojshme dhe një ndër ato që<br />
thuhet është që “ është një lloj burokracie<br />
që Kafka nuk e ka pare”<br />
Kjo do të thotë që edhe përsonat pa status<br />
të rregullt qëndrimi nuk duhet të<br />
shkojnë në shtetin e tyre për të marrë<br />
viza martese pasi te jenë martuar në<br />
MB. Ata mund të aplikojnë në Home<br />
officëë për të drejtën e qëndrimit në<br />
MB bazuar në martesë dhe lidhje<br />
familjare ndërkohë që janë present ne<br />
MB. Çdo praktikë kundërshtimi me<br />
këtë do të ishte në kundërshtim me<br />
ligjin thuhet në vendim.<br />
Në lidhje me aplikimet për<br />
leje për të qëndruar në Mbretërinë e<br />
Bashkuar nga njerëzit të cilët dëshirojnë<br />
ta rregullojnë qëndrimit të tyre në<br />
Mbretërinë e Bashkuar, duhet të kihet<br />
parasysh se familja dhe aspektet e jetës<br />
private të Nenit 8 të Konventës Evropiane<br />
për të Drejtat e Njeriut gjithashtu<br />
1 TETOR FAQE 5<br />
Ju mund të martoheni në Mbretërinë e<br />
Bashkuar edhe nëse jeni ilegal ose nuk<br />
keni status te rregullt qëndrimi<br />
mund të angazhohen në raste të<br />
martesës<br />
Për implikimet e mundshme të të drejtave<br />
të Nenit 8 në rastin tuaj këshillohet<br />
fuqimisht që ju të kërkoni ndihmë<br />
profesionale nga specialistët ligjorë të<br />
emigracionit në Mbretërinë e<br />
Bashkuar.<br />
Nëse doni të bëni ndonjë pyetje në lidhje<br />
me përmbajtjen e këtij neni, apo<br />
nëse ju dëshironi të diskutoni çështje<br />
të emigracionit tuaj me një avokat të<br />
imigracionit në CSS & Co Legal Services,<br />
ju gjithmonë mund të na kontaktoni<br />
në 0208 888 5808 dhe / ose 075<br />
367 91 310/320.
DASMA<br />
FEJESA<br />
KONCERTE<br />
DITELINDJE<br />
AKTIVITETE<br />
VIDEOKLIPE<br />
MAKINA<br />
ME QERA ETJ<br />
AUTO LARJE PROFESIONALE SEKIRAQA<br />
-BEJMË LARJEN E AUTOMJETEVE<br />
-LARJE DHE THARJEN E SENDILEVE<br />
-BEJMË POLISH TE MAKINAVE NE MENYRË<br />
PROFESIONALE<br />
-LARJE TE MOTORIT<br />
EDHE SHUMË SHËRBIME TJERA.<br />
NESE JU BENI MOT TEK NE NE<br />
JU OFROJM LARJEN FALAS<br />
TEK NE GJENI EDHE GAZETEN FALAS<br />
“THE ALBANIAN”<br />
Studio per te gjitha gezimet, tani<br />
me sherbimin me te ri. Per te gjithe<br />
ata qe marrin sherbimet tona nga<br />
gazeta “The Albanian” ne japim nje<br />
urim me foto ne numrin e<br />
ardhshem te gazetes.<br />
NA KONTAKTONI<br />
Mus Sekiraqa<br />
Tel:07946863310<br />
Ju Mirpresim<br />
34c Park Royal Road<br />
Park Royal<br />
London, NW107LN<br />
JU MIRËPRESIM<br />
KONTAKTONI<br />
VELLEZERIT OMI<br />
TEL:07538792157<br />
A Class Motors<br />
Me eksperiencë 11<br />
vjeçare në Angli<br />
Bëjmë Servisimin,<br />
riparimin e të gjitha<br />
llojeve dhe modeleve<br />
të automjeteve<br />
si sherbime tjera<br />
-Skanimin e problemeve<br />
elekronike<br />
si dhe rregullimin e tyre,<br />
-Goma<br />
-Regjistrimin e gomave<br />
-Saldime,<br />
-Modifikime,<br />
-e shumë shërbime tjera<br />
BEJMË GJITHASHTU<br />
EDHE KONTROLLIN<br />
TEKNIK (MOT)<br />
Garazhi ynë është<br />
i liçensuar për lëshimin e<br />
çertifikatës së emotisë<br />
Mos harroni! Nese thoni se keni shkuar nga Gazeta<br />
“The Albanian” përfitoni; *10% ZBRITJE<br />
Na kontaktoni<br />
Agim Halili<br />
tel;02084530008<br />
mob;07932024665<br />
www.aclassmotors.co.uk<br />
info@aclassmotors.co.uk<br />
34c Park Royal Road<br />
Park Royal<br />
London, NW107LN<br />
JU MIRËPRESIM
JR JONES SOLICITORS<br />
Avokati Naim Hasani<br />
ne sherbim te komunitetit<br />
shqiptar ne Angli<br />
Ne mund t’ju ndihmojme<br />
Per te gjitha ceshtjet e emigracionit<br />
1-Bashkime familjare perfshire bashkeshortet, femijet dhe<br />
prinderit<br />
2- Aplikime per VISA martesore dhe VISA per te fejuarit e personave<br />
me leje te perhershme qendrimi me Birtani apo me<br />
shtetesi Britanike.<br />
3- Leje qendrimi apo hyrje si partner I pamartuar I personave<br />
me shtetesi Birtanike apo leje te perhershme qendrimi. Leje<br />
qendrimi si student, leje punesimi apo qendrim per experience<br />
pune apo si Migrant me Kualifikim te Larte etj.<br />
4- Processe divorcimi dhe ndarja e pasurise per ciftet qe<br />
divorcohen. Perfaqesim ne procedurat per mbrijtjen e femijeve.<br />
5- Nse jeni refuzuar nga Home Office si familje per tu perfshire<br />
ne Amnesti per arsye te ndryshme.<br />
6- Nese keni pesuar aksidente ne pune dhe aksidente te<br />
trafikut rrugor dhe nuk ka qene faji juaj dhe kerkoni kompensim.<br />
7- Kompania operon skemen e ndihmes ligjore falas per ata<br />
persona qe nuk jane ne mardhenje pune ose kane te ardhura<br />
te vogla.<br />
Address: 58 Uxbridge Road, Ealing London W5 2ST<br />
Tel: 02082310440 e-mail nhasani@jrjones.co.uk<br />
Per çdo<br />
problem<br />
emigracioni qe<br />
mund te keni<br />
MC Lee&Co<br />
Solicitors<br />
eshte zgjidhja<br />
me e mire.<br />
Bashkime familjare<br />
Aplikime per VISA te<br />
te gjitha kategorive<br />
Jemi te specializuar<br />
per ata qe kane vite<br />
ne Uk, por akoma nuk<br />
kane perfituar lejen e<br />
qendrimit.<br />
Na kontaktoni:<br />
MCLEE SOLICITORS<br />
02075693085<br />
www.luleonline.com<br />
Dërgoni lule në të gjithë botën. Mundësia më fantastike për të<br />
kujtuar të dashurit tuaj në mëmëdhe apo në botë<br />
A ka dhuratë më të çmuar sesa një tufë me lule për të dashurën<br />
tuaj në Tiranë apo gjetiu?<br />
TELEFONO: 07788406825
NgA AgIM SHABANI<br />
Muaj madhërueshëm i Ramazanit,<br />
është muaj i sakrificës<br />
për besimtarët<br />
myslimanë, por është dhe muaj i<br />
mëshirës, ku prangosen djajtë dhe<br />
hapen dyert e Xhenetit. Agjërimi në<br />
muajn e ramazanit është një nga pesë<br />
shtyllat e fesë islame. Të agjëruarit nuk<br />
është vetëm te ndenjurit pa ngrënë apo<br />
pa pirë, por është një shkëputje nga kënaqësitë<br />
e jetës së përditshme, si dhe<br />
një largim nga veset e këqija që e<br />
karakterizojnë njeriun.<br />
Agjëruesit kanë një pastrim<br />
shpirtëror dhe një lidhje më të fortë<br />
midis tyre dhe Krijuesit. Kjo bën që<br />
besimtarët pas mbarimit të muajt të<br />
madhërishëm të Ramazanit të ndjehen<br />
më mirë dhe më të fortë në tre drejtime<br />
( shpirtërisht, mendërisht, dhe fizikisht)<br />
Me mbarimin e muajt të ramazanit<br />
besimtarët duhet të hidhërohen<br />
që ky muaj i madhërueshëm<br />
mbaroi dhe duhet të presin një vit deri<br />
në muajin tjetër të ramazanit, por<br />
njëkohësisht besimtarët duhen të gëzohen<br />
për ardhjen e Fiter bajramit ku në<br />
këtë ditë të gjithë festojnë. Kjo ditë nis<br />
me faljen e Fiter bajramit dhe më pas<br />
me vizita te njeri-tjetri.<br />
Komuniteti Mysliman<br />
Shqiptar Fiter Bajramin e fali në<br />
Xhaminë e re Shqiptare në 88-90 Carlton<br />
Vale London NW6 5DA. E cila u<br />
përfundua pikërisht në fillim të ramazanit.<br />
Gjatë tërë muajit të Ramazanit në<br />
Xhami ishin shtruar Iftare për çdo<br />
mbrëmje. Me datën 13 Shtator Komuniteti<br />
Shqiptarë në Xhami kishte Organizuar<br />
Iftar ku ishin të Ftuar : Lord<br />
Sheikh – Antar i House of Lords , Ambasadori<br />
i Kosoves Dr. Muhamet<br />
Hamiti, Prince Muhsin Ali Khan, Prifti<br />
i Kishës Baptist Church në Queens<br />
Park që gjindet pranë Xhamisë, dy<br />
përfaqësues të dërguar prej anëtarit të<br />
Parlamentit > Mr. Geoffrey Morris ,<br />
dhe bashkatdhetarët tjere.<br />
Kjo xhami ishte një domosdoshmëri<br />
për Komunitetin Mysliman<br />
Shqiptarë të këtushëm, pasi ishim të<br />
detyruar që bajramet ti falnim sa një<br />
vend në një tjetër të marra me qira.<br />
Megjithëse kjo xhami u ndërtua, por<br />
ditën e Fiter Bajramit më 20. 09. 2009<br />
numri i madh i besimtarëve që erdhën<br />
për të falur Fitër Bajramin, bëri të detyrueshme<br />
që falja të bëhet në katër<br />
turne.<br />
Tashmë është e nevojshme<br />
rinovimi i bodrumit dhe zgjerimi i<br />
Xhamisë. Për këtë gjë foli dhe Imami i<br />
kësaj xhami z, Mehmed Shtublla. Ai<br />
tha se kjo Xhami të mos shërbej vetëm<br />
për falje por do të jetë një qendër e Komunitetit<br />
tonë të këtushëm, ku së shpejti<br />
do të hapet shkolla për fëmijët,<br />
por dhe për të rriturit çdo të premte, tw<br />
shtunë dhe të diele pas faljes së akshamit<br />
do të jepet mësim besim.<br />
Në fjalën e tij Imam,<br />
Mehmed Stublla falënderoi në radhë të<br />
parë Allahun për mbarimin e kësaj<br />
xhamie, por dhe të gjithë ata që kontribuuan<br />
për këtë si në të holla por dhe<br />
me punë. Ai tha se ky vend deri para 3<br />
muajsh ishte një pub, sot është bërë një<br />
vend adhurimi për Krijuesin e vetëm.<br />
Para faljes së Fiter bajramit besimtarët<br />
bënë dhe pagesën e vitrave si dhe të<br />
anëtarësisë në Kosova Islamic Centre<br />
AKTUALITET<br />
U.K<br />
Gjithashtu Kosova Islamic<br />
Centre në orën 3:00 të pas ditës shtroi<br />
një drekë ku ishin të ftuar banorët e<br />
lagjes ku ndodhet Xhamia pavarësisht<br />
nga përkatësia e tyre fetare apo etnike<br />
Ky është një shembull i tolerancës dhe<br />
respektit që besimtarët myslimanë<br />
duhet të kenë<br />
1 TETOR FAQE 8<br />
SHQIPTARËT BRITANISË E<br />
FALIN FITER BAJRAMN NË<br />
XHAMINË E TYRE TË RE<br />
www.thealbanian.co.uk<br />
Kjo i shërben dhe mirëkuptimin<br />
dhe shmang keqkuptimet e pa<br />
nevojshme midis komuniteteve të<br />
ndryshme.
Lermeni pak atdhe<br />
Pak më shumë shqiptar*<br />
Atdheut nuk i thuhet kurrë lamtumirë. Ky është kod i trashëguar prej kohësh dhe ruhet me<br />
një fanatizëm të madh prej mërgimtarëve shqiptarë. Ndoshta një “mirupafshim të mbështjellë<br />
në lot”. Askush më shumë se poetët e mërguar nuk e përjeton dhimbjen për tokënatdhe,<br />
për tokën që kurrë nuk mund të harrohet.<br />
Dhe ekziston një lidhje e veçantë mes shqiptarëve dhe Anglisë (Londrës në veçanti), por<br />
që poetët e këtushëm u mëshojnë më shumë përjetimeve, emocioneve, sesa historisë; që nga<br />
deklarimet për ndarjen e Shqipërisë, deri tek vendosmëria angleze për të ndaluar një masakër nga<br />
më të përgjakshmet dhe më të pashembulltat në një truall të atdheut tonë, në Kosovë.<br />
Por ky nuk ka qenë motiv i vetëm që i shtyu poetët shqiptarë që jetojnë në Mbretërinë e<br />
Bashkuar të shkruajnë diçka më shumë se një përjetim, të formulojnë ashtu siç e ndjejnë atë që<br />
quhet krijim, qoftë në poezi apo në prozë.<br />
Ishte ballafaqimi me kulturat e tjera, kur krejt të vetëdijshëm për vlerat e çmuara dhe të<br />
lakmueshme që trashëgojmë si komb, gjeten një arsye më shumë për të thënë fjalën e tyre, sidomos<br />
kur identiteti nëpërkëmbej, apo kur kalonin nga ndonjë muze në metropolin anglez dhe shihnin<br />
diçka nga Shqipëria.<br />
Një vend ku qëndroi mbreti shqiptar, apo ndonjë kostum kombëtar shqiptar të ekspozuar<br />
nga Bajroni dhe deri tek ndonjë shkrim i zonjës së madhe angleze, Edit Durham, që bëri aq shumë<br />
për shqiptarët dhe Shqipërinë. E pse jo një hotel të vogël, ku qëndruan kryeministri i parë shqiptar,<br />
së bashku me të gjithë delegacionin që përfaqësonin Shqipërinë. Të gjitha këto duken se kanë<br />
qenë shkëndijat që, të gërshetuara me realitetin shqiptar i cili vazhdon të mbetet i dhimbshëm<br />
dhe,duke u ndjerë krejt të pafuqishëm për të ndryshuar diçka, pasi ndihen më shumë se të braktisur,<br />
vendosën të mbrohen prej gjithçkaje dhe të hyjnë në kalanë e fuqishme dhe të vështirë të letërsisë<br />
(ndonëse disa prej tyre edhe për herë të parë) dhe të thoshin fjalën e tyre në mënyrën e tyre krejt<br />
origjinale.<br />
Kështu gjetën pallton që do t’i mbante ngrohtë, jo vetëm prej të ftohtit anglez, por edhe<br />
që do t’i mbronte edhe prej pluhurit, shpeshherë të padurueshëm që ngrihej rreth tyre. Dhe nëse piktorët<br />
për ATDHEUN e largët, kishin fiksuar një imazh, një vatër, një ngjyrë, krijuesit poetë e mbajnë<br />
ATDHEUN shumë afër, e mbajnë shumë ngrohtë dhe jo rrallë, fjala e tyre merr përmasat e një<br />
thirrje ndërgjegjshmërie, për të gjithë bashkatdhetarët, për t’u ndjerë pak më shumë krenar.<br />
Me fjalën e tyre këta autorë krijojnë rryma të fuqishme, të cilat, jo vetëm që largojnë<br />
pluhurin e përçudnimit, që vjen, jo rrallë herë, rreth tyre, e që dihen fort mirë sesi dhe pse krijohet,<br />
por tejçojnë vlera shqiptare, që janë të papërsëritshme dhe të lakmueshme, duke risjellë në mendjen<br />
e “të pluhurosurve”, pak më shumë dritë që rrezaton mbi thënien e rilindësve se jemi krenarë<br />
që jemi shqiptarë.<br />
“Lërmëni pak atdhe” është thirrja që i bashkon të gjithë këta krijues në këngën e madhe<br />
shqiptare, ku duket se në fund duhet të ketë një varg, një kërkesë për një copë tokë shqiptare,<br />
ku duan të prehen...<br />
Kjo antologji duket si një letër e gjatë, një letër e nisur drejt atdheut, ashtu si dhe drejt<br />
diasporës shqiptare që nuk ka ndonjë adresë, por duket se u drejtohet të gjithëve, që nga<br />
pushtetarët e politikanët dhe deri tek ata mërgimtarë që kanë harruar të jenë shqiptarë, apo atyre nënave<br />
që në mërgim i porosisin fëmijët, kur i nisin për në shkollë, që të mos thonë se<br />
janë shqiptarë.<br />
Është një këngë e gjatë që sfidon doganat, vizat, aeroportet apo kontrollet. Është këngë<br />
që shpërthen meridianët shpesh herë të hekurt për ne shqiptarët dhe shkon drejt njëdere që përfundon<br />
në ATDHE. U gjetën një mijë e një arsye për largesën dhe sidomos mungesën<br />
“Atdhe” dhe nëse dikur kishin shkruar ndonjë varg për mërgimtarët, tani ata vetë ishin subjekti.<br />
Sa e ëmbël është vatra ATDHE.... Dhe krijuesit kanë një gjuhë sa të vështirë aq edhe të thjeshtë<br />
të komunikimit. Nuk është e rëndësishme nëse u takuan në ndonjë bibliotekë, në ndonjë tavolinë<br />
të thjeshtë druri, apo në ndonjë sallon të aristokracisë angleze.<br />
Ata i bashkoi diçka më shumë se stili, më shumë se poezia, apo letërsia në tërësi. Ishte<br />
fjala shqip dhe dëshira për t’u ndjerë pak më shumë shqiptarë, në ballafaqimin e madh të kulturave<br />
dhe të vlerave. Tani bota është bërë e vogël, por duket se trenat e Evropës po na lanë akoma të<br />
presin nëpër stacione, apo bileta jonë është parashikuar për në kohë të vona. Autorët e kësaj antologjie<br />
kërkojnë pak më shumë atdhe dhe vetënxiten duke kërkuar edhe prej bashke komabasve<br />
për t’u ndjerë pak më shumë shqiptarë.<br />
***<br />
Krijuesit në Mbretërinë e Bashkuar kanë një hapësirë të gjerë krijimi dhe një gjeografi mjaft të<br />
larmishme. Ata vijnë thuajse nga të gjitha trojet etnike shqiptare, duke pasqyruar në krijimet<br />
e tyre që nga ambientet e aristokracisë angleze dhe deri tek qytetet e gurta, apo tek zanat e<br />
bjeshkëve. Kjo antologji që përfshin krijues të ndryshëm, nga Rrahman Dedaj, shkrimtari me<br />
përmasa evropiane, deri tek 17-18 vjecarët apo dhe të tjerë që hedhin hapat e parë drejt letërsisë,<br />
të veshur me mantelin e poetit.<br />
Përsa i përket qëllimit mund të thuhet se është tejkaluar. Nëse në fillim u mendua se kjo<br />
antologji do të shërbejë si një tribunë ku do të bashkohet zëri i krijuesve shqiptarë në Mbretërinë<br />
e Bashkuar, pasi ky vend njihet si një nga vendet ku komuniteti shqiptar është më i riu (mosha e<br />
tij numërohet me gishtat e dorës) dhe do të jetë si një nxitje për të gjithë krijuesit sidomos ata të<br />
rinjtë, tani besojmë se kemi të drejtë të pretendojmë se nëpërmjet kësaj antologjie po tejçojmë edhe<br />
një vlerë të fuqishme letrare.<br />
Le të besojmë se ky do të jetë një hap që do të kthehet në traditë si mbrojtje e vlerave të çmueshme,<br />
dhe të lakmueshme që na karakterizojnë si komb.<br />
Petrit KUÇANA Londër 10 janar 2004<br />
*Pararthënie e antologjisë së parë<br />
AKTUALITET<br />
1 TETOR FAQE 9<br />
“The Albania” & “Edit Durham”,<br />
kanë filluar përgatitjet<br />
për realizimin e antologjisë<br />
së tretë<br />
“Lërmëni pak atdhe”,<br />
antologji e krijuesve<br />
shqiptarë në Mbretërinë<br />
e Bashkuar.<br />
Lajmërohen të gjithë krijuesit<br />
shqiptarë që jetojnë në<br />
Mretërinë e bashkuar që të<br />
paraqesin krijimet e tyre<br />
pranë redaksisë<br />
së gazetës<br />
The Albanian Newspaper<br />
122 White Hart lane<br />
london N17 8HP<br />
www.thealbanian.co.uk<br />
Tel/fax:02082169527<br />
Info@thealbanian.info
Nga: Blendi Fevziu<br />
“Shqipni etnike, kurrgja tjetër”!<br />
“Një komb, një kombëtare”! Këto<br />
janë dy nga shumë parullat që<br />
zbukurojnë pjesën e tribunës ballore<br />
të stadiumit “Qemal Stafa” sa herë<br />
që ekipi kombëtar shqiptar zbret në<br />
fushën e tij. Mbajtësit e tyre, një<br />
grup tifozësh nga Prishtina, që i<br />
kanë dhënë hov tifozerisë shqiptare<br />
nuk janë më thjeshtë të tillë. grupi<br />
“Tifozat Kuq e Zi” është një miks<br />
mes shqiptarësh të Kosovës, Maqedonisë,<br />
Shqipërisë, që i bashkon një<br />
gjë, të qenit, shqiptar!<br />
Në fakt, tifozët pasionantë që po drithërojnë<br />
edhe Tiranën e Prishtinën politike,<br />
duket se kanë të drejtë. 5 apo 6 nga lojtarët<br />
e ekipit kombëtar shqiptar të futbollit që<br />
zbret në fushë, janë të lindur dhe rritur në Kosovë.<br />
Shumë të tjerë, janë pjesë e emigracionit kosovar<br />
në Europë. Ky është vetëm një dimension, ai<br />
sportiv, por jo i vetmi. Nëse e zhveshim termin<br />
“Shqipëri Etnike” dhe e shndërrojmë atë në<br />
Shqipëri reale, dhe nëse parulla tjetër: Një komb<br />
një kombëtare shumëfishohet, atëherë përftojmë<br />
shumë gjëra të tjera që jo gjithnjë bien në sy:<br />
Shqiptarët kanë tashmë një kulturë të unifikuar<br />
dhe librat që botohen në Tiranë apo Prishtinë<br />
shiten në të gjitha libraritë e dy vendeve pa dallim;<br />
autorët botojnë në po ato shtëpi botuese dhe<br />
gjuha e shkruar është absolutisht e unifikuar.<br />
Muzika shqipe në Tiranë apo Prishtinë, është e<br />
njëjtë.<br />
Sot, e ke të pamundur të dallosh nëse një këngëtar<br />
apo këngëtare është nga Prishtina apo Tirana;<br />
përbën mision të pamundur dallimi i muzikës në<br />
një klub apo televizion të Kosovës apo<br />
Shqipërisë; me përjashtim të shtypit të shkruar,<br />
media elektronike është thuajse e unifikuar. Programet<br />
e Tiranës shihen në Prishtinë dhe anasjelltas;<br />
personazhet mediatike janë të përzierë dhe<br />
i gjen në studiot e të dy vendeve. Falë televizionit,<br />
shqipja e folur, nuk i ka dallimet e disa viteve më<br />
parë, ndërsa distanca fizike është reduktuar ndjeshëm.<br />
Tashmë, kufiri Shqipëri – Kosovë në<br />
Morinë, është i baraslarguar nga dy kryeqytetet,<br />
thuajse 2 orë prej secilit.<br />
Por nëse “Tifozat Kuq e Zi” shpalosin çdo<br />
ndeshje sloganin e tyre: “Shqipni etnike, kurrgja<br />
tjetër”; nëse ideja e bashkimit flitet thuajse çdo<br />
herë dhe dy vendet po unifikohen gjithnjë e më<br />
shumë rreth gjuhës, kulturës e historisë, cili është<br />
problemi. A mund të bashkohet Shqipëria me<br />
Kosovën? Mendimi im është padyshim, PO! Në<br />
një emision me temën Shqipëria e Madhe, pyetjes<br />
se nëse duhet bashkuar Shqipëria me<br />
Kosovën, mbi 5800 veta iu përgjigjën me sms,<br />
93% PO dhe 7%, JO! Diferenca flet vetë.<br />
Por për fatin tonë të keq, shqiptimi, edhe vetëm<br />
shqiptimi i termit Shqipëri e Madhe i bën të tremben<br />
pothuaj të gjithë ata që e mendojnë apo e<br />
dëgjojnë. Katër ditë më parë në një emision televiziv,<br />
ndërsa Menduh Thaçi po trajtonte projektin<br />
e tij politik për Maqedoninë, ndërhyrja e Fatos<br />
Lubonjës, që kjo d.m.th. Shqipëri e Madhe, e bëri<br />
të ndalojë në çast dhe të shqiptojë frazën standard:<br />
ne nuk jemi për Shqipëri të madhe. Po<br />
ç’është Shqipëria e Madhe? Një projekt i<br />
supozuar i bashkimit të katër vilajeteve shqiptare<br />
të Perandorisë Otomane, ai i Manastirit, Janinës,<br />
Shkodrës dhe Shkupit. Bashkimi i tyre nuk mund<br />
të ndodhë më dhe kufijtë e atyre vilajeteve nuk<br />
përputhen me kufijtë e Shqipërisë natyrale.<br />
Atëherë, a duhet të kemi ne frikë nga bashkimi i<br />
Shqipërisë me Kosovën? Përgjigjja ime është sërish<br />
JO!<br />
Po kjo është vetëm njëra anë. Duke hequr defaktorizimin<br />
politik dhe presionin ndërkombëtar,<br />
OPINION 1 TETOR FAQE 10<br />
Shqipëria e Kosova,<br />
gjithçka tjetër të shtyn të besosh të kundërtën.<br />
një? Përse jo?!<br />
Në fakt, që prej 28 nëntorit të vitit 1912, kur<br />
Shqipëria fitoi pavarësinë dhe Kosova mbeti<br />
jashtë kufijve zyrtarë të saj, ideja e bashkimit<br />
kombëtar ka qenë ëndrra e çdo patrioti. Për një<br />
kohë të gjatë Parlamenti shqiptar i viteve ’20–të<br />
zgjidhte edhe deputetë që përfaqësonin Kosovën;<br />
shtypi shqiptar i asaj kohe i kushtonte shumë vëmendje<br />
ngjarjeve atje, ndërsa shqiptarët e<br />
Kosovës në vetvete nuk reshtën së kontestuari<br />
regjimin serb apo jugosllav deri edhe me<br />
kryengritje të njëpasnjëshme. Instalimi i diktaturës<br />
komuniste në Shqipëri e Jugosllavi dhe<br />
teoria e internacionalizmit apo ajo Titiste e<br />
bashkim dhe vëllazërimit, sikur e zbehu disi<br />
ndikimin e parë.<br />
Në këtë terren të ri, duke nisur që nga viti 1990,<br />
Ibrahim Rugova dhe ndjekësit e tij e transformuan<br />
(me të drejtë për rrethanat), ëndrrën e<br />
bashkimit kombëtar në atë të një Kosove të<br />
pavarur. Për t’i shërbyer kësaj ideje që ngjante më<br />
e prekshme dhe më normale për Komunitetin<br />
Ndërkombëtar dhe nuk hapte serinë e rishikimit<br />
të kufijve në Ballkan, ata tentuan krijimin e një<br />
identiteti kosovar. Një identiteti që nuk duket se<br />
ka bazë dhe që sot, 10 vjet pas pavarësisë de<br />
fakto, ngjan më jo realist se kurrë.<br />
10 vjet më pas, Shqipëria dhe Kosova janë thuajse<br />
dy vende të unifikuara, edhe pse me elita ende<br />
mosbesuese. Në fakt, elita e vjetër<br />
kosovare, me formim titist dhe nostalgjike<br />
për Jugosllavinë e vjetër, e ka të<br />
vështirë ta kuptojë realitetin e ri, por<br />
elitat e reja që po krijohen nuk kanë<br />
dilemë. Për to orientimi drejt<br />
Shqipërisë thuajse është fakt dhe sot,<br />
gjithnjë e më shumë protagonistët e elitave<br />
të reja kosovare, janë edhe protagonistë<br />
të shoqërisë shqiptare në<br />
përgjithësi. Unë jam i sigurt se sot,<br />
shqiptarët e Shqipërisë dhe shqiptarët e<br />
Kosovës dinë për njëri-tjetrin shumë<br />
më tepër se sa 10 vjet më parë, njihen<br />
shumë më mirë se dhjetë vjet më parë,<br />
kanë gjëra të përbashkëta shumë herë<br />
më tepër se 10 vjet më parë.<br />
Ende sot më vjen të skuqem kur kujtoj<br />
se sa pak gjëra dhe se sa pak njohje<br />
kishim për Kosovën ne që ishim gazetarë<br />
dhe drejtues shtypi në fillim të<br />
viteve ’90–të. Thënë ndryshe, ideja e<br />
krijimit të një identiteti kosovar, të<br />
ndryshëm nga ai shqiptar në përgjithësi,<br />
dhe si rrjedhojë, ideja e një shteti kosovar,<br />
të ndryshëm nga ai shqiptar, ka<br />
dështuar, tashmë 10 vjet pas largimit të<br />
regjimit serb nga Kosova. Po, kemi një<br />
Republikë të Kosovës dhe një Republikë<br />
të Shqipërisë. Kjo është e vërtetë.<br />
Por edhe për sa kohë do t’i kemi kështu.<br />
Kemi një muzikë, një letërsi, një kombëtare,<br />
një media, thuajse një elitë të re<br />
dhe s’kemi asnjë shkak të mendojmë se<br />
kemi dhe duhet të kemi dy shtete.<br />
Nuk ka asnjë dyshim që problemi kryesor<br />
në këtë rast është insistimi i Komunitetit<br />
Ndërkombëtar që kjo të mos<br />
ndodhë dhe defaktorizimi i aktorëve<br />
politikë lokalë nëse kjo ndodh. I dyti<br />
është një problem i zgjidhshëm, që me<br />
emancipimin e mëtejshëm dhe me presionin<br />
e shoqërisë do të marrë rrugë. Aq<br />
më tepër që elita e re politike kosovare,<br />
që vjen nga lufta, pa ndikime titiste<br />
është shumë më e afërt me Shqipërinë<br />
se sa ajo e para vitit 1999.<br />
Problemi i parë ngjan më problematik,<br />
por nuk është çudi që pikërisht për hir<br />
të tij, Shqipëria e Kosova të jenë një në<br />
të ardhmen. Si në atë parullën e<br />
famshme të tifozëve kuq e zi! Shumë<br />
shpejt, ideja e dy shteteve shqiptarë;<br />
ideja e dy përfaqësive shqiptare, e dy<br />
presidentëve dhe kryeministrave shqiptarë,<br />
do të jetë një absurditet në radhë<br />
të parë për komunitetin ndërkombëtar.<br />
Zhvillimi ekonomik i përbashkët që<br />
vjen nga rruga Durrës–Kukës, do ta imponojë<br />
edhe më shumë atë. Nuk është çudi, që ata faktorë<br />
që besojnë sot se ky përbën një problem, do ta<br />
shohin problemin tek e kundërta, tek dy<br />
Shqipëritë në Ballkan.<br />
Ndaj, për hir të të gjithë kësaj, ne nuk kemi pse<br />
trembemi nga fraza Tabu: Shqipëri e Bashkuar, e<br />
madhe apo etnike. Të gjitha ato, reduktohen në<br />
bashkimin e Shqipërisë me Kosovën dhe krijimin<br />
e një shteti shqiptar të vërtetë, që pas dhjetë<br />
vitesh, ka kaluar shumë pengesa dhe ekziston<br />
thuajse si i tillë. Ndaj, nuk është çudi, që në një të<br />
ardhme jo të largët, parulla “Shqipëri etnike, kurrgja<br />
tjetër” e tifozëve “Kuq e Zi” të shndërrohet<br />
në: “Shqipëri etnike, këtë deshëm…”
NgA AlBAN ByTyQI<br />
Proverba të huaja dhe fjalë popullore<br />
përshkruajnë se një popull<br />
gjithmonë zgjedh atë udhëheqje<br />
që meriton. I ndjeri Zef Pllumi, në librin<br />
e tij, “Rrno për me Tregue”, i përshkruan<br />
shqiptarët si njerëz ambicioz<br />
për drejtim dhe udhëheqje – secili<br />
mbret. Ky mund të jetë shpjegimi qe<br />
shqiptarët kanë numrin më të madh të<br />
politikanëve për GDP, si dhe numrin<br />
më të madh të grupimeve politike që<br />
gjoja piksynimi kryesor i të cilave<br />
është e mira e shqiptarëve. Gjithsesi,<br />
shpesh thuhet, ose thuhej që biznesi<br />
më fitimprurës në shqiptari ishte<br />
formimi i grupimeve politike. Fitimprurja,<br />
normalisht nuk është për anëtarësinë<br />
edhe pse mund të jetë nga<br />
anëtarësia. Shumicën e kohës, ata që<br />
marrin lavdinë, dhe rrallë herë<br />
përgjegjësinë, gjithmonë sigurojnë që<br />
arat dhe brigjet ti kultivojnë me vila<br />
dhe hapësira të mëdha ku një klasë e<br />
tërë punëtore shërben për arritjen e<br />
shifrave maksimale fitimprurëse.<br />
Fatmirësisht, jo të gjitha<br />
këto grupime partiake ia arritën të marrin<br />
besim të mjaftueshëm për të<br />
përvetësuar pushtet përfaqësues brenda<br />
Parlamentit; por mjaft! Rezultati i zgjedhjeve<br />
të fundit dha një mesazh të<br />
qartë, që mbase nuk është nevoja për<br />
mbretëri të reja por për ushtarë për të<br />
shërbyer brenda pushteteve ekzistuese.<br />
Spastrimi i disa pushteteve klanore,<br />
është pamohueshmërisht meritë e një<br />
nga politikanëve më me përvojë në trevat<br />
shqiptare, Edi Ramës. Ky i fundit,<br />
i etur për pushtet absolut, politikan me<br />
përvojë, sajoi diskriminimin me ligj<br />
kundër kundërshtarëve të vegjël, dhe<br />
solli disa risi të vjetra.<br />
Risia më e fundit, e cila i<br />
përket lashtësisë së demokracisë<br />
shqiptare, ishte rezultati 93% me të<br />
cilin ai detyroi veten të jetë kryetarë i<br />
partisë më të madhe në vend; të paktën<br />
sipas shifrave të zgjedhjeve të fundit.<br />
Kjo risi, është normalisht e përngjashme<br />
me risitë që Sali Berisha ka<br />
sjellë në historinë politike shqiptare.<br />
Kopjimi nuk është vetë çështje identiteti<br />
por edhe çështje morali. Sigurisht<br />
që Edi Rama duhet ta ketë komentuar<br />
si një shfaqje politike zgjedhjen e fun-<br />
AKTUALITET 1 TETOR FAQE 11<br />
Retorika dhe Risitë e Vjetra<br />
dit të Sali Berishës në krye të Partisë<br />
Demokratike; pyetja lind si ndjehet Edi<br />
Rama për vetë-seleksionimin e tij me<br />
93%? A mund të përshkruhet kjo si një<br />
qasje prej një politikani që mishëron<br />
politikën e “re”?<br />
Leximi i shifrave dhe historisë<br />
tregon se ai ka kopjuar shumëçka<br />
nga kundërshtari i tij, Sali Berisha.<br />
Për shembull, kur Berisha pat humbur,<br />
rrethanat janë çështje për historianët<br />
apolitik, ai pat ngritur popullin në<br />
demonstrata. A nuk duket kryekëput, e<br />
njëjta qasje kjo e Edi Ramës kur thotë,<br />
“është koha për protesta.” Ndoshta<br />
është gabim të mendohet kështu, por<br />
mendoj se Shqipëria ka nevojë për<br />
vazhdimësi dhe stabilitet me qëllim që<br />
shqiptarët të mos ndalin hovin kolektiv<br />
të ndërtimit për të dalë në turma si<br />
në kohët e lashta. Me apo pa Ramën,<br />
shqiptarët duhet të vazhdojnë ndërtimin<br />
e vendit të tyre.<br />
Në një nga prononcimet e tij<br />
të fundit, Rama citohet të ketë thënë,<br />
ndër të tjera, se gjoja ai kërkon të<br />
mbrojë votën e popullit shqiptarë.<br />
Prononcimet dhe raportet e publikuar<br />
deri tani nga organizata vëzhguese<br />
shqiptare dhe ndërkombëtare, lënë për<br />
të kuptuar se, zgjedhjet e qershorit<br />
ishin zgjedhjet më të mira.<br />
Të jenë më të mirat në krahasim<br />
me të kaluarat, ndofta nuk do të<br />
thotë shumë, por zgjedhjet u raportuan<br />
si të lira dhe të ndershme me përjashtim<br />
të disa ngjarjeve si akuza që G99ta<br />
nuk e ngriti kurrë ndaj Erion Braçes.<br />
Sidoqoftë, mungesa e një mos-reagimi<br />
njerëzor në shkallë republike, sigurisht<br />
fakton që elektorati shqiptarë, qofshin<br />
ata besimtarë të topave mediatikë, qofshin<br />
simpatizant personal të Edi<br />
Ramës, qofshin edhe 93%-shi i anëtarësisë<br />
së PS-së; tregon se tani është<br />
koha për punë dhe jo për protesta.<br />
Më tutje, mund të thuhet se<br />
fjalë të mëdha si “të ruaj votën e shqiptarëve”<br />
janë thjeshtë retorika të së<br />
kaluarës. Kumbojnë që nga koha kur<br />
Berisha ishte kryeopozitar. Mbase<br />
Rama nuk ka shumë përvojë në ruajtjen<br />
e interesave të shqiptarëve në Par-<br />
lament, por Kuvendi dhe debatet ndërmjet<br />
përfaqësuesve të mandatuar, janë<br />
vendi i duhur dhe njerëzit e zgjedhur<br />
për të ruajtur interesat e shqiptarëve<br />
nëse diskutojmë përtej të Djathtës dhe<br />
së Majtës; dhe personale nëse flasim<br />
për Edi Ramën. Sigurisht shqiptarët<br />
kanë të drejtë të ndihen të zhgënjyer<br />
ngaqë kryeopozitari i tyre nuk i përfaqëson<br />
ata në Parlament; ka shumë<br />
arsye, shumicën e të cilave nuk mund<br />
t’i faktojmë dhe plot opinione të cilat<br />
nuk dua të bëj boze duke i përsëritur.<br />
Çfarëdo qofshin ato, Edi Rama i di më<br />
mirë se askush tjetër; nëse e kam<br />
gabim, atëherë ai nuk meriton të jetë as<br />
përfaqësues dhe as kryeminister.<br />
Deputeti laburist, John Grogan,<br />
mik i shqiptarëve, shpesh herë<br />
thotë se gjetja e balancës së pushtetit<br />
është arritja më e madhe e një politikani.<br />
Pra pranimi se kur ka patur<br />
Vendimi tre gjykatësve “Në Shqipëri<br />
homoseksualët nuk persekutohen”<br />
Gjykata i refuzon azilin lesbikes shqiptare<br />
>>>Vijon nga faqe 3<br />
“Ka prova të mjaftueshme se nëse apelusja Kransiqi dëbohet<br />
që do të thotë ndarje nga partnerja e saj, ajo mund të shkojë në<br />
vetëvrasje” ka thënë gjykatësi Lord Justice Sedley gjatë<br />
dhënies së vendimit. E ndërsa Emine Krasniqi banuese në<br />
Birmingham i shpëtoi dëbimit nga Anglia, ajo tani po prêt<br />
zgjidhjen e çështjes së azilit për partneren e saj 20 vjeçe më të<br />
re në moshë Albana Lamaj. Historia rozë mes dy shqiptareve<br />
filloi kur ato u takuan në Angli. Krasniqi ndihmoi Lamajn në<br />
rritjen e një fëmije që kjo e fundit kishte me një partner të<br />
sajin.<br />
Një tjetër arsye e lejimit të dy shqiptareve lesbike<br />
në Angli nga gjykata ishte përdhunimi që atyre u kishin bërë<br />
ushtarët serb gjatë konfliktit. Largimi nga një burrë violent dhe<br />
ndarja me dy fëmijët e gjatë luftës nga Emine Krsniqi, fitoi<br />
simpatinë e gjykatësve britanikë, të cilët urdhëruan ministrinë<br />
e Brendshme britanike Home Office për anullimin e vendimit<br />
për ti dëbuar.<br />
E ndërsa dy shqiptaret lesbike, duket se i dhanë fund ankthit<br />
të dëbimit nga Anglia,shumë meshkuj shqiptarë që kanë<br />
kërkuar azil si homoseksualë të janë në pritje të fitimin të<br />
lejeqëndrimit në Angli, pasi sipas tyre ata janë të persekutuar<br />
seksualialisht në Shqipëri.<br />
Krasniqi ish e martuar<br />
Gjykatës së lartë angleze i është thënë nga pala mbrojtëse e<br />
Emine Krasniqit, se ajo në Kosovë ishte e martuar me një<br />
burrë 15 vjet më të madh në moshë. Ai ishte një burrë violent.<br />
Ajo u mundua të krijonte një familje, por kur u ndanë ajo<br />
humbi edhe dy fëmijë një djalë dhe një vajzë të cilët i mori<br />
bashkëshorti.<br />
Gjatë konfliktit ajo së bashku me vajzën u përdhunuan, nga<br />
ushtarët serb. Krasniqi mbërrit në Angli si azilante në Maj të<br />
vitit 2000. Kërkesa për azil ju refuzua në vitin 2004, kohë në<br />
të cilën ajo bashkëjetonte me Albana Lamajn. Ndërsa aplikimi<br />
për azil i vetë Lamajt, dështoi gjatë një gjyqi në gjykatën e<br />
apelit, por aplikimi për një fitimin qëndrimi nën bazën e marrjes<br />
në mbrojtje të drejtave të njeriut, pritet të shqyrtohet.<br />
mjaft, kuptimi se nuk mund të jesh i<br />
gjithmonshëm, i pazevëndësueshëm<br />
dhe i pa-mposhtur janë bekimi dhe<br />
çlirimi më i nevojshëm që mund të<br />
jenë rezultat i aplikimit të logjikës.<br />
Normalisht, që nuk pritet që Edi Rama<br />
i sapo ‘zgjedhur’ me 93% të anëtarësisë<br />
socialiste të japë dorëheqje – por<br />
të jetosh në dijeni se humbja e parë<br />
mund t’mos jetë e fundit është një<br />
tjetër çlirim që vjen si rezultat i përvojës.<br />
Ndoshta përvoja e humbjes si<br />
rrjedhojë e arrogancës, mund të ndihmojë<br />
me eliminim e kësaj të dytës;<br />
edhe nëse nuk sjell asgjë tjetër. Që të<br />
mos jetosh në një ishull, kjo është<br />
mjaft!<br />
Në një takim që Edi Rama<br />
pat pasur me grupin gjithë-partiak parlamentar<br />
të Parlamentit Britanik në<br />
nëntor të vitit 2008, në të cilin pata<br />
fatin të isha i pranishëm, Rama pat<br />
thënë; unë nuk ndjek rrugën e Ilir<br />
Metës për ta larguar Berishën me<br />
forcë. Berisha largohet me fletë votimi.<br />
Tani duket se Rama i ka harruar këto<br />
parime pasiqë Meta është në pushtet.<br />
Rama është në krye të një opozite që<br />
duket se po e përdor si dybek për të<br />
tundur interesat e tij, gjalpi i të cilës do<br />
të ishte pushtetimi i Edi Ramës. Siç<br />
është shtjelluar në këtë shkrim, në politikën<br />
shqiptare risitë nuk i sjell Edi<br />
Rama. Risia e vërtetë e politikës<br />
shqiptare ishte bashkëpunimi ndërmjet<br />
të djathtës dhe të majtës, Berisha –<br />
Meta; ska marrëveshje politike pa<br />
afekte dhe interesa anësore. Rama<br />
thjesht kopjoj të vjetrat, i ngjyrosi me<br />
fjalime fasadë dhe priti që ne t’i jemi<br />
mirënjohës për lart-madhninë e tij diktatoriale.<br />
Bar Restorant "Valona"<br />
Kerkon te punesoje nje<br />
kuzhinier<br />
Kandidatet duhet te kene<br />
eksperience ne pune,<br />
te jete profesional/e<br />
Rroga shume e<br />
kenaqshme<br />
kontaktoni sa me pare<br />
Agronin:07823889577
DASMA<br />
FEJESA<br />
KONCERTE<br />
DITELINDJE<br />
AKTIVITETE<br />
VIDEOKLIPE<br />
MAKINA<br />
ME QERA ETJ<br />
Studio per te gjitha gezimet, tani<br />
me sherbimin me te ri. Per te gjithe<br />
ata qe marrin sherbimet tona nga<br />
gazeta “The Albanian” ne japim nje<br />
urim me foto ne numrin e<br />
ardhshem te gazetes.<br />
KONTAKTONI<br />
VELLEZERIT OMI<br />
TEL:07538792157<br />
Me rastin e martesës së<br />
Artanit me Vjollcën<br />
“Alba-Media” dhe të gjithë<br />
grupi i miqve dhe<br />
bashkëpunëtorëve<br />
iu urojnë trashëgime,<br />
dhe jetë të lumtur<br />
bashkëshortore.<br />
URIME!<br />
URIME!<br />
URIME!
Nga Bashkim Metalia<br />
Për të katërtën here Agjencia e Spektakleve Alba-<br />
Media(Alba-Media Entertainment) , ka bërë të<br />
mundur që të marrë pjesë dhe të përfaqësoj<br />
Shqipërinë në një nga spektaklet me prestigjioze në llojin<br />
e vet , atë të Miss Earth International.<br />
Përkushtimi dhe puna e kësaj Agjencie ka<br />
rritur jo vetëm prestigjin e personal të punës së saj por ,<br />
nëpërmjet bukurosheve që kanë marrë pjesë në Miss<br />
Earth ,kanë treguar një nivel të lartë përfaqësimi të<br />
Bukurisë dhe vlerave shqiptare. Tre përfaqësueset e tre<br />
viteve të para Blerta Halili, Shpresa Vitia dhe Rudina<br />
Suti,arritën të përfaqësojnë denjësisht Shqipërinë në<br />
këtë konkurs bukurie. Këtë vit Filipine si themeluese<br />
dhe organizatore e Miss Earth do të zhvilloj këtë<br />
spektakël në Ishullin Boracay. Dhe kush më mirë së<br />
bukuria dhe hirësia e vajzave nga të gjitha vendeve<br />
pjesëmarrëse do ta merrte përsipër këtë mision<br />
sensibilizues. Ishull i cili do të të japë mundësinë të<br />
shohësh dhe t’i kënaqesh rërës së bardhe dhe ujit të<br />
bruztë të Plazhit Puka, me një natyrë të pasur të florës<br />
dhe faunës. Fituesja e MISS EARTH do të shërbejë<br />
si Ambasadore në fushatat për mbrojtjen e mjedisit<br />
në mbarë botën.<br />
Këtë vit Shqipërinë do ta përfaqësojë<br />
Suada Saliu .<br />
Dhe sipas traditës tashmë , përpara se të niset për në<br />
Filipine për provat parapërgatitore , për në finale,<br />
morëm disa opinione nga Suada.<br />
“Aktualisht jetoj dhe studioj në Shqipëri. Studioj në<br />
"Fakultetin Ekonomik" të Tiranes, dega Administrim<br />
Biznes. Të ëndërrosh dhe te realizosh janë dy gjera<br />
që duhet të dish ti ndërthurësh mirë, duan shumë punë<br />
dhe përkushtim.<br />
Ekziston dhe rreziku që te mos mund të arrish<br />
ato që ëndërron por gjithsesi ëndrrat janë të<br />
bukura dhe të japin force dhe kurajë për të jetuar një<br />
jetë plot shprese. Unë që e vogël kam ëndërruar të<br />
bëhem modele ose të jem pjesë e botës së spektaklit,<br />
dhe shpresoj që ky eveniment të jetë një hap për realizimin<br />
e ëndrrave të mia....<br />
Hobet e saj janë të shumta-“e adhuroj notin, kërcimin<br />
(që 8 vjeçe kam kërcyer me ansamblin e valleve te<br />
Lezhës ), me pëlqen te lexoj..., ” -shprehet<br />
bukuroshja 22 –vjeçare<br />
Më tej shton se –“ vet fakti që po përfaqësoj<br />
natyrën Shqiptare përballë 84 vende te tjera te<br />
botes është një emocion i veçante që besoj vjen<br />
shumë rrallë , mbase një herë në jetë. Ndihem shumë<br />
e vlerësuar dhe plot emocion për këtë fakt. Ndaj ajo<br />
shprehet e pa kursyer për krijimin e kësaj mundësie<br />
nga Agjencia e Alba – Media në një eveniment të tillë<br />
prestigjioz.<br />
Pak histori për<br />
Miss Earth Innternational<br />
Për shkak se shumë femra e admirojnë dhe aspirojnë<br />
të jenë një mbretëreshë bukurie, Carousel Productions,<br />
Inc u bind dhe besoj se mbretëreshat e bukurisë<br />
do të jenë një avokat i mirë dhe efektiv të shkaqeve të<br />
ndryshme natyrore ose jo . Për t’i dhënë jetën këtij<br />
vizioni, Carousel Productions Inc organizoi d këtë<br />
spektakle për herë të parë në vitin 2001.<br />
Beauty Pageant MISS EARTH, një eveniment<br />
i bukurisë “ raison d'être”u krijua që të kishte<br />
kandidatët e saj dhe fitues dhe aktive që të promovojnë<br />
dhe të marrin pjesë në ruajtjen e mjedisit dhe<br />
mbrojtjen e Nënës Tokë.<br />
Ky spektral bukurie dhe njëkohësisht dhe<br />
sensibilizimi ,në mbrojtje të mjedisit që na rrethon,<br />
ka shtuar goxha shume dhe interesin mbarë botëror<br />
duke parë kështu dhe pjesëmarrjen masive të vajzave<br />
nga e gjitha e bota.<br />
“Me këtë eveniment u jepet mesazh njerëzve ne mbar<br />
boten të ruajnë dhe te mirëmbajnë bukurinë natyrore<br />
sepse natyra është oksigjeni ynë”- thotë Suada.<br />
Spektakli do të zhvilloj natën finale më 22 Nëntor .<br />
Urojmë që kësaj radhe Shqipëria dhe përfaqësuesja e<br />
saj Suada Saliu të jenë fituese e këtij spektakli.<br />
Suksese<br />
Ne foto Miss Earth Albania Suada Saliu<br />
make-up "Moda Sallon Arjana"<br />
SPEKTAKEL 1 TETOR FAQE 13<br />
MISS EARTH 2009<br />
SUADA SALIU; “KRENARE<br />
QË PËRFAQËSOJ SHQIPËRINË”
MArTIN CAMAJ<br />
Shpresoj qi prej përmbajtjes ka me u<br />
kuptue çka don me shprehë titulli i<br />
kumtesës time, mâ e shkurta qi un kam<br />
lexue deritash përpara nji auditori kaq<br />
të meritueshëm. Shumë prej gjanave qi<br />
keni me ndigjue bâjnë pjesë në qëndrimin<br />
mâ të thellë qi un kam mundë<br />
me mbajtë ndaj ngjarjeve qi i kanë ra<br />
për hise gjuhës time. Prej kësaj rrjèdh,<br />
në nji farë mënyret, edhe shkaku mâ i<br />
thellë qi më ka shtye me u marrë si<br />
shkencëtar me gjuhën.<br />
Tue qenë se në rasën time<br />
bâhet fjalë edhe për ndjenjat e jo vetëm<br />
për nji studim të ftohtë shkencór, e<br />
ndiej veten në vendin e shkrimtarit<br />
francez Georges-Arthur Goldsmith,<br />
kur ky flet për gjuhën amtare: "Gjuha<br />
amtare âsht në fund të fundit kumbimi<br />
i formave qi fëmija zbulon për herë të<br />
parë. Gjuha amtare âsht frymëmarrja e<br />
veçantë e trupit njerëzor, âsht pragu<br />
për te elementat e hapsinës".<br />
Ky çansim nuk âsht në<br />
kundërshtim me at' çka ndërmerr puna<br />
hulumtuese shkencore, historike (diakronike<br />
e sinkronike), qi në fazen e<br />
tashme të shqipes zhvillohet në dy<br />
drejtime:<br />
A) si gjuhë natyrale e ndame<br />
në degzime dialektore e në kontakt me<br />
gjuhët tjera qi e rrethojnë.<br />
B) si gjuhë artificiale, në t'cilën<br />
përdoren mjete kufizuese të<br />
dhunshme, krejtsisht në kundërshtim<br />
me zhvillimin e natyrshëm të vetë<br />
gjuhës.<br />
Ka rreth njizet vjet qi në<br />
Shqipní po vazhdon proçesi i normalizimit<br />
të gjuhës, i cili nuk merr<br />
parasysh randësinë e dialekteve e të<br />
historisë, ase të dokumentave si:<br />
dorëshkrime, tekste letrare etj. Më<br />
lejoni, tashti, me ju prû disa të dhana<br />
historike të nevojshme. Për me kuptue<br />
mirë strukturat e këthella historike të<br />
gjuhës shqipe âsht e domosdoshme me<br />
njohtë marrdhânjet qi ajo ka pasë me<br />
latinishten e vonshme, gjuhë me të<br />
cilën ka pasë nji periudhë afrimitetit.<br />
Llogaritet qi kontakti me latinishten të<br />
ketë fillue gjatë shekullit II p. Kr.<br />
Tue punue në mënyrë paralele<br />
mbi shndërrimet qi kanë ndodhë<br />
në të dyja gjuhët mundemi me<br />
rindërtue historinë e shndërrimeve të<br />
tingujve (Lautverschiebung). Tue u<br />
nisë prej këtyne shndërrimeve<br />
mundemi me shestue rishtas trajtat qi<br />
kanë përplotsue mâ vonë sistemet gramatikore<br />
të gjuhës shqipe. Ndër këta<br />
rindërtime gramatikore duhet me<br />
marrë parasysh edhe tharmet e përmbrendshme<br />
të gjuhës shqipe, tue i lidhë<br />
gjithmonë edhe me zhvillimet qi i kanë<br />
rranjët te baza indoeuropiane. Periudha<br />
prej shekujve IX - X m. Kr. deri te<br />
shekulli XVI, përfaqson nji fazë shumë<br />
të randësishme, atë qi na sot e quejmë<br />
faza e "shqipes së vjetër".<br />
Ekziston edhe nji teorí me<br />
baza shkencore, simbas së cilës shumë<br />
pjesë të Ungjillit e të Dhjatës së Vjetër<br />
të përfshime në «Meshar» të Buzukut,<br />
i përkasin nji periudhe para 1555, vjetë<br />
në t'cilin u botue vepra. Këto pjesë, të<br />
mbajtuna prej nesh si mâ të përparshme<br />
janë përkthye prej liturgjisë<br />
greke. Janë tekste qi kanë nji gjuhë e<br />
nji stil të ndryshëm në krahasim me ata<br />
qi ka përkthye Buzuku vetë.<br />
Megjithatë shihet në ketë<br />
tekst nji gjuhë koherente. Në ketë kohë<br />
fillojnë me u dukë diferencimet ndërmjet<br />
gegnishtes, qi nuk e ka fenomenin<br />
e rotacizmit, dhe tosknishtes qi i nën-<br />
OPINION 1 TETOR FAQE 14<br />
Mërgimi i gjuhës<br />
Do të ishte e këshillueshme për çdo komb qi, përpara se me ia hî punës për krijimin e<br />
normës themelore të gjuhës së vet, të mbante parasysh zhvillimin gjuhsor.<br />
Âsht e domosdoshme puna parapërgatitëse: duhet mbajtë mend qi për secilen pjesë të<br />
gramatikës ekzistojnë monografí të plota qi s'duhen lanë mbas dore.<br />
shtrohet këtij fenomen. Bile, kishe me<br />
thanë, qi këtu bâhet fjalë për nji fazë të<br />
shqipes qi studjuesat gjermanë, qysh<br />
prej shekullit të kaluem, e kanë quejt:<br />
Gemeinalbanisch (shqipja e përbashkët).<br />
Mbas pushtimit turk, qi nisë<br />
prej shekullit XVI, fillon edhe Zersplitterung<br />
(copëzimi:) i dy degëve<br />
gramatikore të shqipes. Kah ana tjetër<br />
edhe mbrenda për mbrenda secilit dialekt<br />
ky copëzim sjell krijimin e të<br />
folmeve të reja. Gegnishtja ka fatin me<br />
i pasë të dokumentueme të gjitha këto<br />
struktura gramatikore. Por, këto venome<br />
(privilegje), dialektologjia e sotshme<br />
shqipe nuk i ka shfrytzue aspak e<br />
aq mâ pak ata qi gjinden në krye të<br />
procesit të krijimit të normës së saj.<br />
Kështu, në njizet vjet (1952-1970),<br />
âsht krijue në Shqipní nji gjuhë letrare,<br />
të cilën Enver Hoxha, si nun i saj, e<br />
pagzoi tue e quejtë "gjuha kombëtare".<br />
Në zhvillimin e këtij procesi të krijimit<br />
të normës gjuhsore nuk u përfill historia,<br />
pra, tradita e gjuhës shqipe, e cila,<br />
si u pa mâ sipër, ka nji randësí të<br />
madhe.<br />
Rruga e mënyrës së krijimit<br />
të normës së "gjuhës kombëtare" âsht<br />
vendosë vetëm prej politikanëve, prej<br />
nji grupi të Byrosë Politike me prejardhje<br />
prej jugut të Shqipnís. Kundërshtimet<br />
e shkencatarëve, ndërmjet të<br />
cilëve bâjnë pjesë dy lavrues të vjetër<br />
të kësaj gjuhe, shqiptari Aleksandër<br />
Xhuvani e gjermani Max Lambertz,<br />
nuk patën asnji efekt. Lambertz-it i<br />
gjegji Enver Hoxha vetë, tue i thanë:<br />
"Ky është një vendim politik!". Absurditeti<br />
i kësaj politike u kritikue për vjet<br />
me rradhë prej Arshi Pipës, ndër<br />
shkrime qi tash së fundi janë përmbledhë<br />
në nji vëllim prej rreth treqind<br />
faqesh prej Columbia University Press,<br />
me titull: "Politics of Language in Socialist<br />
Albania".<br />
Teoria themelore qi drejtoi<br />
procesin e ndjekun për zbatimin e normës,<br />
qi në të vërtetë âsht vû në jetë me<br />
dhunë, i përket Stalinit. Gjuha e fituesit<br />
përgjithsohet e bâhet gjuhë e shtetit.<br />
Hoxha, në vend të gjuhës, imponoi<br />
praktikisht dialektin e vet, ase mâ mirë,<br />
nji prej nëndialekteve të tosknishtes<br />
lindore. Gjuhëtarët shqiptarë duhet t'i<br />
bindeshin vetëm urdhnave qi vijshin<br />
prej nalt. Ecunija mbështetej në<br />
mënyren induktive, pa përfíllë traditen.<br />
A) çdo variant tjetër gjuhsor<br />
letrar u ndalue, në veçantí ai i veriut,<br />
qi si e pamë, âsht mâ i vjetri e mâ i pasuni<br />
me tekste e âsht mâ i përdoruni<br />
prej shumicës së popullit shqiptar. U<br />
pengue edhe zhvillimi i tosknishtes<br />
tradicionale letrare, në veçanti përbâsja<br />
e saj perëndimore, qi âsht zhvillue në<br />
hapsinën prej bregut shqiptar të Jonit<br />
deri në Peloponez e prej aty bashkohet<br />
me zonat arbëreshe të Italís jugore.<br />
Këtu âsht trashigue nji traditë letrare e<br />
zgjedhun e tanë sqimtí, e ngjashme me<br />
klimen e butë mesdhetare. Gjithë kjo<br />
zonë ka karakteristika gjuhsore të përbashkëta<br />
qi e dallojnë ketë të folme<br />
prej tosknishtes perëndimore.<br />
B) për gati nji gjysë shekulli<br />
para ardhjes së stalinizmit, tre variantet<br />
letrare janë zhvillue lirshëm në nji simbiozë<br />
harmonike. Weigand-i, Nahtigali,<br />
Pekmezi, ky i fundit ishte nji shqiptar<br />
me nënshtetësí austriake, Xhuvani e<br />
deri edhe autorë veriorë si Fishta e Gurakuqi<br />
(Karl), këshilluen qi unjisimi i<br />
gjuhës zyrtare të mbërrihej nepërmjet<br />
"avitjes" së dy gjuhëve letrare kryesore,<br />
gegnishtes dhe tosknishtes. Kjo<br />
gja duhej me u krye jo në mënyrë të<br />
vrazhdë, por në nji kohë të gjatë. Në të<br />
vërtetë, deri në 1944 shoqnija shqiptare<br />
zhvillohej në nji rreth simbiozet familjare,<br />
kulturore e gjuhsore. Në veçantí<br />
në Tiranë qenë mâ të ndieshme kontaktet<br />
gjuhsore ndërmjet atyne qi përdorojshin<br />
dialekte të ndryshme. Ky<br />
afrim ishte dashtë me u ndjekë me kujdes<br />
për me gjetë rrugën mâ të drejtë<br />
me punue për unjisimin e gjuhës. Këta<br />
janë treguesit qi procesi i krijimit të nji<br />
norme të udhëhequn prej parimesh të<br />
drejta, ishte dashtë me ndjekë. Por, kjo<br />
gja nuk qe e mundun, mbasi gjuhësia<br />
shqiptare, fatkeqsisht, nuk kishte bazat<br />
e veta të zhvillueme në mënyrë të<br />
mjaftueshme. C) A ka mundësí sot<br />
për me ndreqë gabimet e bâme? Kishe<br />
me thanë se po. Ne kemi sot shumë<br />
metoda dhe përvoja në fushën e gjuhësisë<br />
moderne. Do të ishte e<br />
këshillueshme për çdo komb qi, përpara<br />
se me ia hî punës për krijimin e<br />
normës themelore të gjuhës së vet, të<br />
mbante parasysh zhvillimin gjuhsor.<br />
Âsht e domosdoshme puna parapërgatitëse:<br />
duhet mbajtë mend qi për secilen<br />
pjesë të gramatikës ekzistojnë<br />
monografí të plota qi s'duhen lanë<br />
mbas dore.<br />
D) Âsht e domosdoshme qi<br />
sot në Shqipní të zhvillohet nji shkollë<br />
e re gjuhsore. Tue përfundue, uroj<br />
qi edhe në Shqipní të ketë ardhë koha<br />
në të cilën nuk kanë me qenë mâ politikanët<br />
ata qi do të vendosin për çashtjet<br />
gjuhsore dhe letrare. Qi çdo<br />
vendim, në veçantí ata qi i përkasin<br />
tanë Kombit, të merret në përputhje me<br />
vullnesën e shumicës së popullit: idealja<br />
kishte me qenë nji pëlqim i<br />
gjithanshëm, por kjo âsht e tepërt sot<br />
për sot.<br />
Kumtesë e mbajtun në Universitetin<br />
e Salerno-s me 2/12/1991
Nga Akil Koci<br />
Tash e pesë vitet e fundit jam<br />
marrë në mënyrë intensive me<br />
shkrime për personalitetet e<br />
shquara dhe me veprat e tyre të botuara.<br />
Janë botuar këto shkrime në<br />
shumë revista dhe gazeta, jo vetëm në<br />
mbarë etnikumin shqiptar, por edhe më<br />
gjerë. Kam botuar katër libra për<br />
shumë krijues qofshin ato muzikore,<br />
letrare, të dramës, pikturës dhe të<br />
arteve, si dhe të shkencës shqiptare,<br />
duke i kujtuar me pietet këto personalitete<br />
që i kanë dhënë dimension modern<br />
universit tonë kulturor dhe<br />
civilizues. Veprat e tyre paraqesin jo<br />
vetëm përpjekje, por nder e dinjitet<br />
kombit shqiptar, sepse ata paraqesin<br />
personalitete që kanë bërë histori në<br />
artin dhe shkencën tonë. Në sferën e<br />
kërkimeve artistike kemi emra që<br />
paraqesin alfën dhe omegën me krijimet<br />
e tyre, duke na prezantuar<br />
mesazhet e tyre si vlera të larta profesionale<br />
e që paraqesin kode e simbole<br />
të vlerave, duke ia artikuluar në<br />
mënyrë sinkretike kulturën tonë moderne.<br />
Subjektet e tyre artistike, që i<br />
hasim në veprat e tyre janë “akte që<br />
provokojnë frymëzimin”, si thotë esteti<br />
i njohur Max Ernest.<br />
Lista do të ishte e gjatë, po<br />
të i përmendim të gjithë ata për të cilët<br />
ka shkruar autori i këtyre rreshtave,<br />
sipas njohjes sime. Thellim personal në<br />
veprimtaritë e tyre artistike, si shtresa<br />
semantike dhe estetike, si vlera sublime,<br />
si dimensione universale, është<br />
bazuar në parametrat artistike dhe estetike.<br />
Njëri ndër ta është edhe poeti i<br />
ynë i madh Azem Shkreli, i cili paraqet<br />
një personalitet të shquar, jo vetëm në<br />
procesin e komunikimit modern letrar,<br />
por ai është edhe shembull dhe model<br />
i shprehjes letrare me një art intravert<br />
për të bukurën dhe të madhërishmen<br />
artistike, ashtu sikundër nënvizojnë<br />
filozofët: “Arti e jep botën shpirtërore<br />
të njeriut me atë përzierje të ndjenjës<br />
dhe mendimit, siç ndodh në jetën e zakonshme<br />
të çdo njeriu”.<br />
NgA NdUE UKAJ<br />
Sa janë të afta partitë politike në<br />
Kosovë për të etabluar<br />
demokracinë e shëndoshë dhe a<br />
janë të gatshme ato të tejkalojnë politikat<br />
e ngërçeve të gjithfarshme që i<br />
karakterizojnë, në të mirë të interesave<br />
të përbashkëta, janë pyetje e dilema jo<br />
të lehta, që shtrohen në këtë vjeshtë të<br />
furishme që ka ndezur jetën politike në<br />
vend. Mirëpo, këto pyetje e dilemë<br />
prekin partitë politike dhe ekzistencën<br />
e tyre në jetën politike të Kosovës,<br />
mbase pse jo, këto çështje janë tejet<br />
kruciale për të tashmen e Kosovës dhe<br />
specifikisht për të ardhmen e saj.<br />
Këto janë zgjedhjet e para në<br />
Kosovën e pavarura, andaj rëndësia e<br />
tyre, përtej funksionit politikë, është e<br />
ndërlidhur me vetë filozofinë e ndërtimit<br />
të shtetit. Duke qenë të këtilla, shpërfaqin<br />
haptazi mentalitetin tonë për<br />
shtetin dhe vlerën e tij. Ndërsa, nëpërmjet<br />
këtyre zgjedhjeve, ne tregojmë<br />
shumëçka nga botëkuptimet tona<br />
shtetërore, nga aftësitë për të zhvilluar<br />
zgjedhje në përkim me standardet e<br />
avancuara dhe për më tepër, tregojmë<br />
realisht nivelin e përgjegjësisë që kemi<br />
në raport me demokracinë dhe së këndejmi<br />
tregojmë qartësisht, sa është<br />
demokracia e jetësuar në jetën tonë<br />
OPINION 1 TETOR FAQE 15<br />
Azem Shkreli<br />
Si e njoha<br />
Azem<br />
Shkrelin?<br />
Ishte viti shkollor<br />
1957/58, kur më<br />
emëruan - sepse<br />
aso kohe nuk<br />
kishte konkurse<br />
pas kryerjes së<br />
Shkollës së Mesme<br />
të Muzikës në<br />
Prizren - si arsimtarë<br />
i muzikës në<br />
Normalen e Prishtinës.<br />
Isha më i ri se<br />
shumë nxënës të<br />
mi, sidomos nga<br />
ata të kursit pedagogjik<br />
që për dy<br />
vite merrnin kualifikimet<br />
e mësuesit<br />
dhe emëroheshin<br />
menjëherë në punë.<br />
Azem Shkreli ishte<br />
në vitin e dytë dhe<br />
po sa hyra me ditar<br />
në dorë, vërejtja<br />
shumë nxënës, dhe, për të u njohur me<br />
ta, fillova t’i lexoja emrat e tyre. Kur<br />
erdhi radha te Azem Shkreli, u ngrit në<br />
këmbë dhe tha: Unë! Mirëpo, ajo unë<br />
ishte disi si konsistim kumtues, si<br />
funksion pragmatik, me një zë piu-pianissimo<br />
që më la përshtypje. Bëra se<br />
nuk ia dëgjova atë unë, sepse kisha<br />
dëshirë që ta dëgjoja edhe njëherë.<br />
Prapë më tha: po unë, unë jam Azem<br />
Shkreli - me një zë më burrnor.<br />
E pyeta:<br />
- Pse nuk tha, unë, por e the edhe<br />
emrin kur unë ta kërkova.<br />
Përpjekja e tij për ta barazuar unin me<br />
Azem Shkreli, mu duk shumë simpatike<br />
dhe e pyeta: nga je, nga Shtupeqi,<br />
apo Shkreli?<br />
- Po pse më pyete? -dhe vazhdoi: - a<br />
vërtet jeni arsimtar?<br />
- Pse, a nuk po ta mbushi syrin? - iu<br />
përgjigja.<br />
- S’di çka të them, po ti qenke më i ri<br />
se ne këtu. Mirë, mirë po ju besoj - dhe<br />
u ul.<br />
Ky pra ishte takimi im i parë<br />
me Azem Shkrelin, poet, për<br />
të cilin kisha lexuar përplasjet<br />
e para të tij në faqet e revistës<br />
Jeta e Re, kryeredaktor<br />
dhe formues i së cilës ishte<br />
poeti i ynë po ashtu i madh<br />
Esat Mekuli.<br />
Azemin e njoha edhe më<br />
mirë, pasi kreva Akademinë<br />
e Muzikës në vitin 1962,<br />
sepse kërkoja poezi për të<br />
kompozuar këngë në frymën<br />
e muzikës popullore dhe<br />
këngë argëtuese, si i quanim<br />
atëherë. Mirëpo, assesi nuk<br />
mund të gjeja tekste të përshtatshme<br />
jo për nga brendia,<br />
sepse konteksti modern i<br />
poezisë së tij përmbante dimensionet<br />
narrative dhe disi<br />
nuk shkonte me këngën tri<br />
pjesore klasike të këngës<br />
bazuar në poezi të rimuar.<br />
Por autori i kësaj poezie të<br />
mëvonshme, siç thonë kritikët<br />
e letërsisë, “zë vend në<br />
krye të poezisë aktuale<br />
shqiptare. Krahas cilësisë,<br />
poezia e Shkrelit shënoi<br />
kthesë në rrjedhat e poezisë<br />
në Kosovë: e zgjeroi spektrin tematik;<br />
e subjektivizoi dhe intimizoi heroin<br />
lirik dhe çka është më me peshë, solli<br />
një ndjesi të re, të mprehtë ndaj gjuhës,<br />
ndaj fjalës. Kështu, ajo i hapi rrugë<br />
bindshëm poezisë së viteve pesëdhjetë,<br />
të ngarkuar me patosin e euforisë<br />
kolektive”.<br />
Kemi bashkëpunuar shumë me<br />
Azemin, sidomos kur ka qenë drejtor i<br />
Teatrit Popullor Krahinor, ku unë isha<br />
në fillim si profesor i muzikës, i seksionit<br />
të dramës në Teatër dhe më vonë<br />
Sprova për demokracinë<br />
politike. Dhe për më tepër, këto zgjedhje<br />
do të kenë rëndësi të posaçme,<br />
ngase do të krijojnë modelin politik të<br />
sjelljeve që partitë politike do të ndjekin<br />
e aplikojnë në këtë tranzicionin,<br />
nëpër të cilin po kalojmë si shoqëri e<br />
politikë. Prandaj, edhe pse janë zgjedhje<br />
lokale, rëndësia e tyre mbetet e<br />
jashtëzakonshme për proceset në<br />
Kosovë. Dhe nga këto, do të varet<br />
shumëçka për Kosovën e viteve të<br />
ardhshme. Sidomos, kur bëhet fjalë për<br />
rrugën e saj të integrimit në BE.<br />
Përveç rëndësisë së tyre në<br />
planin e përgjithshëm, këto zgjedhje<br />
gjithsesi kanë një rëndësi jetike për<br />
shumë parti politike në vend, të cilat,<br />
zaten, në këtë dekadë të jetës së lirë<br />
plurale në Kosovë, kanë demonstruar<br />
se nuk janë parti të mirëfillta, nuk<br />
ushqehen e priren nga ideologji të caktuara<br />
e programe të analizuara, por nga<br />
instinkte inercioni, nga reminishenca e<br />
evokime, që më tepër kanë karakter<br />
poetik, sesa politikë.<br />
Partitë politike në Kosovë,<br />
deri tani kanë bërë zgjedhje me mega<br />
ide politike, tema nacionale e im-<br />
provizime të gjithfarshme.<br />
Ky soj i politikës tani nuk pi ujë.<br />
Andaj mbetet të shihet se si<br />
partitë politike do të sjellën në raport<br />
me votuesin dhe opinionin publik, kategori<br />
këto të cilat kanë krijuar një distancë<br />
të akullt me partitë politike në<br />
vend. Mbase, edhe votuesi është<br />
barikaduar në heshtje, duke refuzuar<br />
këto parti politike dhe programet e tyre<br />
shterpe. Kësaj here, nga funksionaliteti<br />
që do të tregojnë partitë politikë deri<br />
në datën e zgjedhjeve dhe nga performanca<br />
që do të paraqesin në raport me<br />
sferat delikate të jetës në Kosovë, do të<br />
varet shumë, nëse votuesi kosovar do<br />
të mposhtë indiferencën dhe me 15<br />
nëntor do të drejtohet ka kutitë e votimeve.<br />
Nëse partitë politike në<br />
Kosovë, arrijnë të motivojnë votuesin,<br />
që ai të del në zgjedhje për të kërkuar<br />
alternativa, apo, për të dhënë besueshmëri<br />
ndaj këtyre të tashmeve, do të jetë<br />
një lajm i mirë për Kosovës, sikundër<br />
edhe një sinjal i fuqishëm për miqtë<br />
ndërkombëtar. Në variante tjera,<br />
zymtësia politike në Kosovë, vetëm sa<br />
do të thellohet. E, bashkë me të edhe<br />
diskutabiliteti i legjitimitetit.<br />
Më e mira e punës që partitë<br />
politikë në këto zgjedhje duhet të<br />
bëjnë, është të reflektojnë një edukatë<br />
e kulturë politikë, ndërkaq, nënshtresën<br />
etike duhet ta kenë si premisë<br />
për çdo veprim e premtim. Kjo do të<br />
eliminonte mundësitë për tensione të<br />
panevojshme politike, por, gjithashtu<br />
do të ishte një sinjal i fuqishëm për<br />
votuesin kosovar, i cili shpeshherë di<br />
të befasoj.<br />
Partitë politikë në këto zgjedhje<br />
duhet të dinë përfundimisht të<br />
orientojnë votuesin nga ideologjitë e<br />
caktuara, duke bërë prerjen e nevojshme,<br />
sipas modeleve të njohura. Jo<br />
çdo parti mund të jetë e djathtë. Andaj,<br />
përcaktimi për ideologji politikë, do të<br />
determinoj formën dhe përmbajtjen e<br />
këtyre zgjedhjeve. Dhe kjo është një<br />
domosdoshmëri e kohës.<br />
Mbajtja e zgjedhjeve lokale<br />
me sukses, do të kuptohet e lexohet,<br />
gjithsesi edhe si një premisë, për të<br />
kuptuar sa funksional është shteti i<br />
Kosovës. Në këtë kontekst, gjithsesi<br />
si udhëheqë artistik i baletit në Teatrin<br />
Krahinor.<br />
Me të kam mundur të punoj<br />
për mrekulli dhe mu atëherë e kam njohur<br />
edhe më mirë. Me gjithë atë, kam<br />
veçuar tri poezitë e tij, për të cilat mendoj<br />
se ajo çka bie në sy (flas si<br />
dashamir i poezisë e jo si kritik letrar),<br />
hasim në këto vargje jo vetëm në një<br />
frymë bashkëkohësie, me një sens<br />
mase në krijimin e imazheve poetike,<br />
por edhe fascinime me vlera artistike,<br />
estetike, pse jo edhe filozofike, si spiranca<br />
të hedhura për mrekulli në një<br />
tashme dhe në një të ardhme në kërkim<br />
të një prezantimi real dhe bashkëkohor,<br />
duke kërkuar fluksin e krijimtarisë së<br />
tij në një paraqitje sa më origjinale.<br />
Në poezinë e fundit të kësaj<br />
përzgjedhjeje time që titullohet “Katër<br />
këshilla vetes”, hasim në një kritikë të<br />
arsyes, të cilën ARSYE filozofi i madh<br />
Emmanuel Kanti, i ndan në tri kritika<br />
të njohura kantine, atë të arsyes së kulluar,<br />
arsyes praktike dhe kritikës së<br />
gjykimit. Po t’i lexojmë me kujdes<br />
këto tri elemente, i hasim në ato katër<br />
vargje me arsye kantine, për të cilën ai<br />
vetë thotë se ka bërë revolucionin<br />
kopernikian, ose si e titullon “Estetika<br />
transcendentale”, me të cilat tipare ai<br />
studion ndjeshmërinë që është pasive,<br />
por i përkasin shpirtit. Pra, në artin e tij<br />
poetik të Azem Shkrelit kemi si shërbim<br />
ndaj filozofisë poetike, të cilën ai<br />
e arrin me poezinë e tij - nuk paraqet<br />
simbolikë mistike, por një pikë referimi<br />
të mjeteve të reja shprehëse, si<br />
kërkime të imazheve të reja, pa e humbur<br />
natyrshmërinë e saj. Aty ndjehet<br />
ritmi tronditës, duke mos iu larguar poetikes<br />
së thellë të qenësisë poetike e që<br />
i paraqesin imazhet magjike lirike.<br />
mbajtja e tyre sipas parimeve e standardeve<br />
të kërkuara perëndimore, do të<br />
ndihmonte sforcimin e substancës së<br />
shtetit të Kosovës dhe do të ishte një<br />
sinjifikativ për gjithë ata që kanë pasur<br />
apo kanë dilema për këtë krijesë<br />
shtetërore.<br />
Duke lënë mënjanë<br />
parashikimet për forcat politike që do<br />
të fitojnë apo humbin këto zgjedhje,<br />
një gjë është e indentifikueshme, se<br />
koha për rikonfigurime esenciale politike<br />
po troket. Për këtë gjithë duhet të<br />
jenë të gatshëm. Më së shumti partitë<br />
politike dhe liderët e tyre.<br />
Në të kaluarën, Kosova nga komuniteti<br />
ndërkombëtar ka marr lavdërata për<br />
zgjedhje, madje duke u konsideruar, si<br />
model për Ballkan. Është momenti të<br />
sforcojmë këtë qëndrim.<br />
Partitë politikë duhet të<br />
shkëputen nga retorika e vjetër politike.<br />
Ato nuk duhet assesi të lejojnë të<br />
bëjnë veprime pa vlerë dhe të pakuptimta<br />
në këtë proces zgjedhor. Është<br />
koha, më tepër se kurrë për një realitet<br />
të ri, që do të demonstronte imazhin e<br />
një vendi demokratik.<br />
Përmes këtyre zgjedhjeve,<br />
në paraqesim para botës imazhin tonë,<br />
asnjë formë tjetër nuk mundet të na<br />
ndihmoj më shumë. Këto zgjedhje janë<br />
vetë imazhi ynë.
Kastriot dervishi<br />
Në kohën kur Kina komuniste kishte<br />
ndërprerë prej disa vitesh të gjitha marrëdhëniet<br />
ekonomike me Shqipërinë<br />
dhe kur kjo e fundit kishte hyrë në një<br />
krizë vërtetë të rëndë ekonomike, një<br />
rreze shprese u afrua në vendin më<br />
stalinist të Europës. Do të vinte në<br />
Shqipëri politikani i njohur gjerman<br />
Franz Jozef Shtraus.<br />
Udhëheqësi komunist Enver<br />
Hoxha ndodhej në një gjendje të rëndë<br />
shëndetësore, ndërsa vendi drejtohej<br />
nga një dyshe vërtet dyshuese se Nexhmije<br />
Hoxha e Ramiz Alia. Çfarë ishte<br />
në të vërtetë ofrimi i ndihmës nga Republika<br />
Federale Gjermane, pikërisht<br />
në kohën kur midis të dy vendeve nuk<br />
kishte as marrëdhënie diplomatike dhe<br />
kur në Shqipëri një jehonë të madhe<br />
kishin akoma (siç kanë ngelur ende<br />
edhe sot) ngjarjet e Luftës së Dytë<br />
Botërore.<br />
Në prag të zhvillimeve të papritura<br />
në lidhje me vizitën e Shtrausit,<br />
Shqipëria komuniste tregonte kokëfortësinë<br />
e saj për lidhje me vende apo<br />
qeveri nga të cilat vendi nuk kishte<br />
asnjë përfitim. Kështu më 8 gusht 1983<br />
u vendosen marrëdhënie diplomatike<br />
me Bahreinit në nivel ambasadorësh<br />
ndërsa pak muaj më vonë më 4 tetor<br />
1983, Qeveria Shqiptare njohu Qeverinë<br />
e Kamboxhias. Në Shqipëri mbërriti<br />
më 22 nëntor 1983 një delegacion<br />
qeveritar i Voltës së Sipërme i kryesuar<br />
nga ministri i Informacionit,<br />
Adame Turs. Vendi shkoi drejt një<br />
mbylljeje gjithnjë e më të thellë,<br />
ndërsa u vu re një dëshirë hapjeje me<br />
fqinjin e jugut.<br />
Vizita<br />
“private”<br />
e Shtrausit<br />
I njohur si politikan model në vendin<br />
e tij, por edhe si një nga negociatorët<br />
më brilantë e më të spikatur në çështje<br />
ndërkombëtare, me një nisëm gjysëm<br />
zyrtare, do të vinte në vitin 1984 në<br />
Shqipëri kryeministri i Bavarisë,<br />
Franz Josef Shtraus.<br />
Udhëheqja komuniste e<br />
Shqipërisë e ka pritur Shtrausin me<br />
dëshirën sabotuese dhe me një shpërfillje<br />
e cila i kalonte të gjitha normat<br />
diplotatike.<br />
Në takimin me zëvendëskryeministrin<br />
Manush Myftiu është shtruar fillimisht<br />
çështja e vendosjes së marrëdhënieve<br />
diplomatike midis dy<br />
vendeve, ndërsa pala shqiptare ka<br />
këmbëngulur në pagimin e reparacioneve<br />
(dëmshpërblimeve) të luftës,<br />
çështje e cila ishte mbyllur për të<br />
gjitha vendet më 1953 me marrëveshjen<br />
e Londrës. Pala shqiptare kërkonte<br />
që Republika Federale Gjermane<br />
(RFGJ), në kundërshtim me kushtetutën<br />
e saj, t’i paguante Shqipërisë një<br />
shumë të caktuar, që do të shkaktonte<br />
kundërveprimin e të gjitha vendeve që<br />
kishin qenë dikur në luftë me Gjer-<br />
maninë, për të kërkuar edhe ata para.<br />
RFGJ kishte kërkuar të vendoste<br />
marrëdhënie diplomatike me<br />
Shqipërinë edhe pas vitit 1973, kohë<br />
kur kishte vendosur të tilla marrëdhënie<br />
me të gjitha vendet që kishte<br />
qenë në luftë. Qeveria Shqiptare kishte<br />
HISTORI<br />
Si kundërshtoi udhëheqja<br />
komuniste ndihmën gjermane?<br />
Franz Jozef<br />
Shtrausi dhe<br />
misionet e tij<br />
në Shqipëri<br />
kërkuar sërish pagimin e reparacioneve<br />
që në vitin 1975 kishin pasur sipas saj<br />
vlerën e rreth 4 miliardë dollarëve,<br />
ndërkohë që BS kishte mëtuar nga ana<br />
e tij kohë më parë, një shumë prej 420<br />
milionë dollarësh.<br />
ramiz Alia<br />
kundër lidhjes<br />
me rFgJ-në<br />
Pas vdekjes së Enver Hoxhës më 11<br />
prill 1985, politika e Shqipërisë nuk do<br />
të kishte asnjë ndryshim nën drejtimin<br />
e ri. Kjo dukej qysh në hapat e parë të<br />
tij publikë. Ramiz Alia në gusht 1985<br />
bëri vizitat e para si sekretar i parë i<br />
PPSH-së. Për Korçën ai tha ishte<br />
“qyteti i dytë” i Enver Hoxhës dhe për<br />
këtë qëllim atje ishte vendosur të ngrihej<br />
përmendorja e tij. Alia pasi përmendi<br />
palëvizshmërinë në rrugën e<br />
Enver Hoxhës dhe sulmoi superfuqitë,<br />
u ndal në marrëdhëniet e posaçme me<br />
Greqinë duke i kushtuar një rëndësi të<br />
posaçme librit të Enver Hoxhës “Dy<br />
popuj miq”, duke nënvizuar se politika<br />
e Shqipërisë ndaj Greqisë kishte qenë<br />
gjithnjë e fqinjësisë së mirë. Politika e<br />
jashtme e Shqipërisë e përpunuar sipas<br />
Alisë nga Enver Hoxha mbetej “e<br />
palëvizshme”.<br />
Bisedimet e<br />
Vjenës midis<br />
delegacioneve<br />
gjermane dhe<br />
shqiptare<br />
Në vijim të përpjekjeve për normalimin<br />
e marrëdhënieve midis dy<br />
shteteve, në mars 1986, në Vjenë u<br />
zhvilluan bisedime midis dy delegacioneve<br />
të kryesuara nga drejtori politik<br />
i Ministrisë së Punëve të Jashtme të<br />
1 TETOR FAQE 16<br />
RFGJ-së, Braunmyler, dhe drejtori i<br />
Institutit të Marrëdhënieve<br />
Ndërkomëtare, Sofokli Lazri. Pala<br />
shqiptare ka mbajtur qëndrimin e parë<br />
në lidhje me reparacionet dhe takimi<br />
është mbyllur pa përfundim pasi sërish<br />
janë përmendur kushtetutat e të dy<br />
vendeve, ndërsa jepet përshtypja sikur<br />
pala gjermane lutet dhe ajo shqiptare<br />
ka interes të mos lidhë marrëdhënie me<br />
çdo mënyrë që t’i vijë.<br />
Takimi i<br />
Tiranës. Komunistët<br />
refuzojnë<br />
çdo ndihmë<br />
Dy muaj më vonë, më 19 maj 1986<br />
vjen në Tiranë, sërish Franz Josef<br />
Shtraus, së bashku me Edmund<br />
Stoiberin. Këtë herë ata u pritën nga<br />
kryeministri Adil Çarçani. Gjermanët<br />
kanë propozuar kreditim në shuma të<br />
mëdha për Shqipërinë, duke e thënë<br />
hapur se ato nuk do të kërkoheshin më,<br />
pasi gjë gjë të tillë, RFGJ e kishte bërë<br />
edhe me vende të tjera. Kjo sepse<br />
forma e pagimit të reparacioneve e<br />
vinte në pozitë shtetin gjerman si me<br />
kushtetutën e tij, ashtu edhe me mëtimet<br />
që mund të vinin menjëherë nga<br />
shtete të tjera. Pala shqiptare e cila<br />
ishte në një krizë të vërtetë ekonomike,<br />
nxirrte vazhdimisht preteksion se e<br />
ndalonte kushtetuta marrjen e kredive,<br />
gjë e cila po të kishte vullnet politik,<br />
zgjidhej brenda dy javëve me anë të<br />
një sesioni të jashtëzakonshëm të Kuvendit<br />
Popullor, me një riformulim të<br />
përgjithshëm të nenit përkatës. Shtraus<br />
ka propozuar edhe projekte të vërteta<br />
ekonomike afatshkurtra e afatgjata, të
cilat do të sillnin një zhvillim të menjëhershëm<br />
ekonomik të Shqipërisë,<br />
disa vjet para ndryshimeve në lindje.<br />
Sërish udhëheqësit komunistë të vendit<br />
penguan afrimin e Shqipërisë me<br />
Gjermaninë Perëndimore. Në fund të<br />
vitit 1987, do të vendoseshin marrëdhëniet<br />
diplomatike midis të dy<br />
vendeve, por tashmë do të ishte vonë<br />
Pjesë nga mbledhje e<br />
sekretarëve të Komitetit<br />
Qendror të PPSH,<br />
4 maj 1984<br />
SHOKU RAMIZ ALIA: T’ju informoj<br />
një çikë, shoku Enver, për bisedimet që<br />
bëri shoku Sofo Lazri me funksionarët<br />
e Ministrisë së Punëve të Jashtme të<br />
RF Gjermane në Bon, lidhur me vendosjen<br />
e marrëdhënieve diplomatike<br />
midis dy vendeve tona.<br />
SHOKU ENVER HOXHA: E si vajti<br />
ai atje?<br />
SHOKU RAMIZ ALIA: Në përgjithësi<br />
mirë. E kishin pritur në mënyrë shumë<br />
korrekte, shumë mirë. Me Sofon kishte<br />
biseduar një nga zëvendësministrat e<br />
punëve të jashtme që mbulonte drejtoritë<br />
e marrëdhënieve me Bashkimin<br />
Sovjetik e me vendet e tjera të Lindjes,<br />
si dhe me sigurimin evropian e<br />
Berlinin perëndimor. Në mbledhje<br />
kishin marrë pjesë edhe nja dy a tre<br />
drejtorë të Ministrisë së Punëve të<br />
Jashtme, si dhe një referent për<br />
Shqipërinë. Pastaj e kishte takuar<br />
sekretari i shtetit, që duket është<br />
zëvendësi i Gensherit.<br />
Bisedimet ishin zhvilluar kështu: Në<br />
fillim kishte folur zëvendësministri<br />
gjerman me terma të përgjithshme dhe<br />
për të përshëndetur ardhjen e Sofos,<br />
nja tre faqe gjë me të shkruar. E kishte<br />
vlerësuar shumë faktin që qeveria jonë<br />
e kishte pranuar ftesën e tyre për t’u<br />
takuar dhe që dërguam një përfaqësuesin<br />
tonë në Bon. Kishte thënë<br />
gjithashtu se “ne i kemi ndjekur me in-<br />
HISTORI<br />
teres zhvillimet dhe politikën<br />
shqiptare”. Për sa i përket Gjermanisë,<br />
kishte shpjeguar, ajo ka nxjerrë<br />
mësime nga historia, nga e kaluara.<br />
“Gjermania, kishte deklaruar ai, ka<br />
qenë vatër lufte këto dekadat e fundit.<br />
Tashti ju sigurojmë se ajo ndjek një<br />
politikë të paqes” etj., etj. Ai kishte<br />
vlerësuar marrëdhëniet e miqësisë me<br />
Shqipërinë dhe kishte thënë se “mendojmë<br />
që janë krijuar kushtet për të<br />
ecur më tej në këtë fushë”. Me kaq e<br />
kishte lënë ai bisedën.<br />
Pasi mbaroi zëvendësministri gjerman,<br />
Sofoja kishte paraqitur pikëpamjen<br />
tonë. “E kam pak të gjatë”, tha Sofoja<br />
në fillim, në fakt kishte nja 10 faqe të<br />
shkruara, “prandaj ju lutem kini durim<br />
të më dëgjoni” dhe ia këndoi të tëra<br />
ç’kishte për të thënë. Fjala e Sofos<br />
ishte në planin politik, ashtu siç<br />
porositët ju shoku Enver, po në fund ua<br />
tha edhe atë që midis nesh ka edhe<br />
probleme, siç është ai i dëmshpërblimeve,<br />
që duhet të diskutohen. Pasi<br />
kishte mbaruar Sofoja, gjermani kishte<br />
reaguar, si të thuash, pozitivisht,<br />
veçanërisht për vlerësimet politike.<br />
Bile i kishte thënë “ne kemi konsideratë<br />
të madhe për qëndrimin tuaj shumë<br />
korrekt lidhur me problemin gjerman”<br />
etj.<br />
Pastaj Sofoja kishte vazhduar: “Ju shprehët<br />
qëndrimin tuaj dhe ne tonin, a<br />
nuk i hapim tani kartat, drejt? Siç e<br />
shikoni, nga konsiderata juaj e nga<br />
konsiderata jonë nuk del asnjë pengesë<br />
për vendosjen e marrëdhënieve diplomatike,<br />
midis dy vendeve tona, por<br />
midis nesh, siç thashë, ekziston një<br />
problem, çështja e dëmshpërblimeve..<br />
Ju këtë e quani ndryshe, ne e quajmë<br />
dëmshpërblim. Kjo s’ka rëndësi është<br />
thjesht problem emërtimi. Rëndësi ka<br />
të gjenden rrugët e zgjidhjes së tij. Për<br />
të tjerët rrugëzgjidhje ju keni gjetur, i<br />
tha Sofoja. Jugosllavisë, për shembull<br />
i keni dhënë, Izraelit, po ashtu. Pra<br />
përveç Shqipërisë, s’ka mbetur shtet pa<br />
marrë. Fakt është që të dy palët, ju dhe<br />
ata keni mbetur të kënaqur, shtypi i këtyre<br />
vendeve, revistat, botimet që bëjnë<br />
nuk ngrenë më çështjen e<br />
dëmshpërblimeve. Pse?<br />
Sepse problemi është zgjidhur.<br />
Se si e keni zgjidhur atë,<br />
është puna juaj”.<br />
Gjermanët kishin filluar të<br />
justifikohen jo nuk kemi<br />
dhënë dëmshpërblime, sepse<br />
nga pengon Traktati i Londrës<br />
etj. Sofoja u kishte thënë që<br />
Traktatin e Londrës kot e<br />
ngrini, sepse kush e ka nënshkruar<br />
atë? E keni nënshkruar<br />
ju, anglezët dhe<br />
francezët. Mirëpo qysh kur<br />
një traktat i nënshkruar nga<br />
tre-katër shtete merret normë<br />
ndërkombëtare? Një gjë e tillë<br />
nuk ekziston as në historinë e<br />
diplomacisë botërore dhe as<br />
gjëkundi tjetër. Ne nuk e njohim<br />
atë, me atë ju nuk mund<br />
të paraqiteni për diskutime<br />
me ne. Pas kësaj ndërhyrjeje<br />
gjermani e kishte mbyllur<br />
muhabetin.<br />
SHOKU ADIL ÇARÇANI:<br />
Organizata e Kombeve të<br />
Bashkuara merr vendime dhe<br />
askush nuk i zbaton.<br />
SHOKU RAMIZ ALIA: Po,<br />
po tamam ashtu i kishte thënë<br />
1 TETOR FAQE 17<br />
edhe Sofoja, marrin Kombet e<br />
Bashkuara vendime dhe s’u imponohen<br />
dot të tjerëve, jo më dy-tre vende.<br />
Prandaj ky Traktati është juaji, ç’kini<br />
bërë ju në mes tuaj, është punë për ju,<br />
me Shqipërinë nuk keni bërë gjë. Gjermanët<br />
nuk kishin folur më gjatë.<br />
Pas kësaj kishin filluar të tregojnë si e<br />
kanë zgjidhur këtë problem me të<br />
tjerët, Jugosllavisë, kishin thënë ata i<br />
kemi dhënë kredi.<br />
Sofoja u ishte përgjigjur, që kjo është e<br />
vërtetë, i dhatë kredi dhe pas kësaj<br />
Titoja erdhi këtu, në Bon, ku deklaroi<br />
se Jugosllavia heq dorë nga dëmshpërblimet.<br />
Prandaj le ta bisedojmë më<br />
shtruar edhe këtë, se për këtë punë<br />
kemi ardhur këtu. Pse Titoja, tha<br />
ashtu? Sepse mbeti i kënaqur nga ajo<br />
që i dhatë. Tani ju e quajtët atë kredi.<br />
Mirë quajeni si të doni, kjo është puna<br />
juaj, çështja është që Titoja nga ai çast<br />
hoqi dorë nga dëmshpërblimet dhe kjo<br />
dihet publikisht.<br />
Po ja, kishin thënë gjermanët, Jugosllavisë<br />
i dhamë kredi me afat shlyerje<br />
për 20 vjet se ajo ishte në situatë të<br />
vështirë, donim ta ndihmonim!<br />
“Po shpresoni vallë t’i merrni këto para<br />
pas 20 vjetëve”, i pyeti Sofoja?<br />
Ata të tërë ia kishin dhënë të qeshurit.<br />
Franz Josef<br />
Shtrauss<br />
U lind më 6 shtator 1915. Deputet i<br />
Bashkimit Kristian Social në Bundestag<br />
nga viti 1949. Ministër Federal<br />
i Punëve Speciale më 1953 - 1955.<br />
Ministër i Energjisë Nukleare më<br />
1955. Minister Federal i Mbrojtjes më<br />
1956 – 1962. Kryetar i Bashkimit Kristian<br />
Social nga viti 1961. Minister Federal<br />
i Thesarit në vitet 1966-1978.<br />
Kryeministër i Bavarisë në vitet 1978-<br />
1988. Vdiq më 3 tetor 1988, pasi një<br />
ataku në zemër të dy ditëve më parë.<br />
Në vitet 1956 - 1985 ai kishte marrë<br />
tituj në disa universitete si në Detroit<br />
(1956), Cleveland og Kalamazoo<br />
(1962), Chicago (1964), Santiago de<br />
Chile (1977), Maryland og Dallas<br />
(1980) Mynih (1985).
Nga Brixhilda Ndini<br />
Nëse do te mendonim se vepra e<br />
Kadaresë është ai prizëm i<br />
fuqishëm, që ka zbërthyer<br />
dritën e shpirtit ne boten e erret<br />
shqiptare, atëherë do te bënim një<br />
gabim te rende duke ngatërruar vlerat e<br />
një shkrimtari, i cili vërtitet ne territorin<br />
e gjenive si nga mesazhi filozofik<br />
etik apo moral në të cilin transmeton.<br />
Nëse tek “Gjenerali i Ushtrisë se<br />
Vdekur” plaka Nice personifikon hakmarrjen<br />
e verbër, krejt personale e pare<br />
ne rrafshin psikologjik,kjo s’ka te beje<br />
aspak me motivet qe atë e shtyjnë,te<br />
cilat duhet te jene aq te forta sa duhet ta<br />
detyrojnë një familje patriarkale qe te<br />
lejoje te prishet dasma.<br />
Kadareja vete, i ka meshuar<br />
me te madhe, ne pjesën dërrmuese te<br />
veprave te tij , kodit zakonor dhe ligjet<br />
me te cilat ky kod ka rregulluar marrëdhëniet<br />
ne boten shqiptare, e atëherë<br />
s’ka se si ky ekuilibër i lashte te prishet<br />
për hir te një plake te çmendur, e cila<br />
dhimbjen e saj , ne mënyrë krejt antinjerëzore<br />
, kërkon ta shtrije ne një<br />
dhimbje kolektive.<br />
Edhe mënyra teatrale është demonstrative<br />
, karakteristike kjo gjenetike e<br />
veprave te realizmit socialist, ku bie<br />
shpesh ndesh me të drejtat që ka një<br />
grua, aq me tepër kur është e huaj në<br />
(dasmë). Edhe ftohtësia e dasmorëve<br />
është një kordon armiqësor krejt i papranueshëm<br />
për mentalitetin e shqiptarit<br />
dhe në përgjithësi e mentalitetit<br />
njerëzor, kur dihet se në çfarëdo<br />
rrethane mysafiri është një dëshmitarë<br />
i pandreqshëm ndaj dobësive që ke;<br />
ndaj edhe mënyra më ideale për t’i<br />
fshehur ato është t’i respektosh. Dhe<br />
kjo nuk do t’i ndodhte kujtdo personazhi<br />
dhe çfarëdo kombësie qoftë .<br />
Kadareja shfaqet si një Bajron<br />
i sofistikuar, duke e parë në<br />
mënyrë të idealizuar realitetin e ashpër<br />
të zakoneve, duke i vlerësuar disa prej<br />
tyre në etikën dhe kulturën shqiptare.<br />
Kadare i mëshon me forcë idesë së<br />
ndarjes shpirtërore të popullit me<br />
pushtuesin, duke nxjerrë në pah si një<br />
çudi historike një komb gjysmë të egër<br />
pa shtet, duke lënë mënjanë qëllimisht<br />
praninë e hijes së shtetit, qoftë edhe me<br />
një administratë të huaj shtetërore.<br />
Kështu shqiptari na del një Robinson i<br />
vetmuar të mes te Evropës, me ligje<br />
kanunesh të shkruara përmes ankthit të<br />
kullat e ngujimit.<br />
Jo me syrin e romantikut,<br />
por thjesht me cinizmin e një te huaji,<br />
që zbret në fisin e këtyre indigjeneve<br />
ne mes te Evropës, Kadareja i mëshon<br />
me forcë përkufizimit që shqiptari<br />
është ndryshe nga te tjerët.<br />
Çdo vepër e Kadaresë, në veçanti,<br />
duket sikur rrok në një laborator të përsosur<br />
zhbirues fragmentesh nga ADN<br />
e shqiptarit, por kur i bashkon në fund<br />
këto fragmente, na del një embrion i<br />
tjetërsuar nga ajo që na paraqet<br />
pasqyra e historisë. Kështu , Kadare<br />
glorifikon në pjesën dërrmuese te<br />
veprave të tij (deri në rrafshin e një<br />
përgjithësimi absurd) karakterin hakmarrës<br />
dhe ndoshta agresiv që gjoja<br />
trazon ndërgjegjen e sëmurë te një individi<br />
, duke filluar qe nga plaka Nice<br />
e “Gjeneralit te Ushtrisë se vdekur”<br />
deri tek atmosfera e përgjakshme tek<br />
“Prilli i thyer”, ku psikoza e krimit te<br />
trashëguar kthehet në një interes kolektiv,<br />
të përgjithshëm duke e pasur një<br />
mënyrë te jetuari.<br />
Pra, shqiptarët qenkan bërë<br />
viktimë e ankthit të tyre , duke u<br />
shfaqur me filozofinë e barbarëve sipas<br />
fjalëve të priftit tek “Gjenerali i<br />
Ushtrisë se vdekur”.<br />
“Bashkëfajësia” e Kadaresë<br />
me personazhin e tij del ne procesin e<br />
identifikimit me të kur deduksionet e<br />
priftit nuk bëhen aspak si njëra ane e<br />
dialogut, duke shfaqur sadopak një alternative<br />
tjetër përpara kësaj akuze<br />
ndaj urrejtjes dhe ankthit total ( dhe jo<br />
OPINION<br />
REFLEKSIONE<br />
fatkeqësia, siç duhej ta argumentonte<br />
shkrimtari), por ajo del si një konkluzion<br />
i pakundërshtueshëm (<br />
gjoja i dëmshëm duke vendosur ne<br />
buzët e një kleriku, pra, personazhi<br />
negativ, sipas metodës se realizmit socialist).<br />
Mirëpo , kjo nuk e justifikon<br />
Kadarenë, i cili jo njëherë e ka demonstruar<br />
ketë psikanalize edhe tek “ pacientet”<br />
mitologjike si p.sh tek “ Eskili<br />
ky humbës i madh”.<br />
Nëse hakmarrja ka qene një jehone<br />
dhimbjeje vetëm ne disa krahina te<br />
prapambetura te Shqipërisë e me popullsi<br />
te rralluar , ai e shtriu atë si një<br />
dukuri tipike te shqiptarit.<br />
Ne tërësinë e veprës se<br />
Kadaresë na del se raporti i armiqësisë<br />
qe ka shqiptari me vetveten është me i<br />
madh sesa instinkti i vetëmbrojtjes ne<br />
kushtet e mbijetesës ndaj invazionit te<br />
huaj.<br />
Ai është kaq kontradiktor ne<br />
zbulimet e tij “Njutoniane” ( sa e<br />
tërhoqi shumë në mërgim graviteti i<br />
tokës arbërore) kur shpjegon se hakmarrja<br />
është një zakon i mbetur nga<br />
pushtimet osmane, kur dihet se epiqendra<br />
e këtyre lëkundjeve sizmike ne<br />
token e arbrit vjen nga Malësia e<br />
Madhe, zona veri dhe verilindore , e<br />
cila dallohet në përbërjen katolike te<br />
saj, ndërkohë që në Shqipërinë e<br />
mesme dhe atë të jugut, ku dendur<br />
ndeshet besimi mysliman , ky zakon<br />
mizor është më tepër inerci sesa një<br />
lëvizje reale, që rrotullohet në<br />
mekanizmin shpirtëror.<br />
Kadare na shfaqet si një prokuror i<br />
përgjithshëm ndaj veprimeve fatkeqe<br />
të shqiptarit, të cilin e paraqet si një<br />
mercenar të egoizmit – tek “ Nëpunësi<br />
i Pallatit të ëndrrave” – duke veçuar<br />
elemente karrieriste, Kadare, me të<br />
madhe i fryn ambicieve të shqiptarëve,<br />
të cilët paskan pushtuar pikat<br />
strategjike të ushtrisë osmane dhe,<br />
ndoshta harron që kjo mund të këtë<br />
ardhur krejt rastësisht në luftën bi-<br />
1 TETOR FAQE 20<br />
MBI MESAZHIN E KADARESË<br />
“Çdo vepër e Kadaresë, në veçanti, duket sikur rrok në një laborator të përsosur<br />
zhbirues fragmentesh nga ADN e shqiptarit, por kur i bashkon në fund këto fragmente,<br />
na del një embrion i tjetërsuar nga ajo që na paraqet pasqyra e historisë. Kështu ,<br />
Kadare glorifikon në pjesën dërrmuese te veprave të tij (deri në rrafshin e një<br />
përgjithësimi absurd) karakterin hakmarrës dhe ndoshta agresiv që gjoja trazon<br />
ndërgjegjen e sëmurë te një individi , duke filluar qe nga plaka Nice e “Gjeneralit te<br />
Ushtrisë se vdekur” deri tek atmosfera e përgjakshme tek “Prilli i thyer”,<br />
ku psikoza e krimit te trashëguar kthehet në një interes kolektiv, të përgjithshëm<br />
duke e pasur një mënyrë te jetuari”<br />
ologjike të të njëjtit lloj që e zgjeroi<br />
Perandorinë Osmane .<br />
Kështu bie në grackën e arsyetimeve<br />
të dështuara, duke përmendur<br />
sipas statistikave (<br />
Kadare mbetet thjesht një enciklopedist)<br />
se edhe grekët sundonin në sferën<br />
e diplomacisë ashtu si edhe vezirët<br />
shqiptarë në politike.<br />
Këta të fundit , si shqiponja<br />
me krahë të mëdha që ishin , nuk mund<br />
të fluturonin dot në grykat dhe gërxhet<br />
e ngushta të maleve të zymtë prej nga<br />
morën emrin e pastaj e ndërruan me<br />
mbiemër turk, por u duheshin hapësira<br />
të shkreta e të pafundme aziatike,<br />
ndoshta duhej të bënim një kapërcim<br />
në kohë të kujtojmë një poeme te<br />
Kadaresë, e cila , kur përmend<br />
mbretërinë e kalbur e të sëmurë te<br />
Zogut, lartëson intelektualet, te cilët<br />
kthehen në Shqipëri me valixhet e ëndrrave<br />
në vend të bagazheve,<br />
megjithëse e dinin se do te ishin vetëm
Nga Alfred Papuçiu<br />
Inteligjenca dhe pena e tij e mprehtë<br />
ishin mbi diktaturën, o ju kritizerë<br />
qaramanë që shpini pa dashur ujë tek<br />
mulliri i serbomëdhenjve dhe atyre që<br />
duan të na denigrojnë me “mashat”<br />
tona mjerane! Akuzuesit pseudo-intelektualë<br />
të sotëm dhe të djeshëm, nuk<br />
kanë të drejtë morale ta gjykojnë<br />
Kadarenë dhe letërsinë shqipe që ai<br />
përfaqëson sot në botë, bashkë me<br />
pasardhës të tij të denjë që po shtohen<br />
në numër.<br />
Vepra e tij gjigande, siç<br />
është shprehur shkrimtari dhe miku i<br />
mirë Vasil Qezari, do të kishte humbur<br />
po të përfundonte Ismail Kadare në<br />
“gulaget” shqiptare, siç deshën ta<br />
linçonin nostalgjikët atë, pas botimit të<br />
“Dimrit të vetmisë së Madhe”, apo të<br />
poemës “Pashallarët e Kuq”. Pra ne<br />
duhet të krenohemi nga prania e një<br />
gjeniu si Kadare, talenti i të cilit është<br />
një thesar në serinë e veprave të tij, të<br />
cilat konsiderohen me të drejtë, jo<br />
vetëm “krenaria e kultures shqiptare,<br />
por edhe e kultures europiane dhe si<br />
pasojë e gjithë botës”.<br />
Për respekt të atyre që e<br />
vlerësojnë letërsinë shqipe dhe Ismail<br />
Kadarenë, po ju jap vetëm disa<br />
pasazhe të vlerësimeve që ju bënë atij,<br />
më 28 tetor 1996, kur ai u pranua si<br />
anëtar bashkëpunëtor i huaj i<br />
Akademisë së Shkencave Morale dhe<br />
Politike të Francës. Ismail Kadare zuri<br />
atëhere vendin e filozofit dhe moralistit<br />
të madh Karl Popper.<br />
Presidenti i asaj Akademie<br />
Zoti Alain Plantey, ndër të tjera u shpreh<br />
atë ditë: “Zoti President i nderuar<br />
i Republikës së Shqipërisë, Sali<br />
Berisha, e konsideron pranimin e<br />
shkrimtarit të madh Kadare në<br />
ASHMP, si një ngjarje të një rëndësie<br />
të veçantë për gjithë kulturën shqiptare<br />
dhe si një dëshmi e përpjekjeve fisnike<br />
që bën Franca për të bërë të njohur kulturën<br />
dhe historinë shqiptare.<br />
Shqipëria do t’i jetë atij<br />
gjithmonë mirënjohëse. Në rast se ju<br />
jeni në mënyrë të pakundërshtueshme<br />
një shkrimtar, tha ai, veprat tuaja kanë,<br />
në gjithë botën, një kuptim të<br />
fuqishëm…<br />
Duke ju zgjedhur juve, ne<br />
caktojmë natyrisht një europian të një<br />
soji të veçantë, një Ballkanik, që për<br />
më tepër është shqiptar, përfaqësues i<br />
shquar i një prej Kombeve dhe prej<br />
një pjese e kurbanit të vjeshtës<br />
shqiptare pikërisht ata intelektuale (<br />
shëmbëllimi i një kombi, që kishin<br />
braktisur Londrën, Berlinin, Vjene,<br />
dhe Parisin e dashur kadarean.<br />
Ne këtë fragment poeme, qe<br />
ka shkarë instinktivisht, dekonspiron<br />
gjithë atë helm aromatik te hedhur ne<br />
kafenë e zakoneve shqiptare, të konceptit<br />
tonë kolektiv për individin, marrëdhëniet<br />
e tij me të tashmen dhe me<br />
historinë.<br />
Një nga personazhet qe<br />
komprometon me shume përpjekjet<br />
për mbijetesë ë shqiptarit është<br />
Kameleoni i romanit “ Kronike ne gur”<br />
, i cili, në vend të ngjyrave të trupit<br />
ndërron emrat e tij.<br />
Kadareja i cili njihet si autor për spektrin<br />
tragjik që zbërthehet në veprat e tij,<br />
këtë rast e trajton në një humor jo keqdashës.<br />
Por demi me i madhe që<br />
Kadare mund t’i bëjë shqiptareve ,<br />
duke i hiperbolizuar instinktin e hakmarrjes,<br />
i cili gjoja sundon në shpirtin<br />
e nxehtë mesdhetar , është metamorfoza<br />
që pëson individi i kthyer në<br />
turmë tek “ Përbindëshi”<br />
, e para vepër serioze ( një uragan i<br />
ndërprerë) sipas pretendimit te<br />
Kadaresë.<br />
Marrja seriozisht me<br />
psikozën e hakmarrjes kolektive dhe e<br />
sadizmit të një shoqërie të sëmurë ( e<br />
parë këtu si një revansh i shtresave antikomuniste),<br />
kurrë nuk ka marrë përmasa<br />
të një epidemie në ndonjë roman<br />
apo vepër publicistike si në këtë vepër.<br />
Nëpërmjet nëntekstit se historia e<br />
dhunës përsërit vetveten brenda<br />
shqiptareve, duke përthyer me një<br />
prizëm monstruoz fashet e dritës mitologjike<br />
dhe spektrin e tyre në të tashmen<br />
, Kadare paraqet një reaksion<br />
alkimik ku lënda e artë e shpirtit të<br />
shqiptarit kthehet në bronz armaturash<br />
në luftë me vetveten.<br />
Kështu Kadare , duke përdorur<br />
për herë të parë thyerjen e kohës,<br />
duke përzier dy kohë të ndryshme<br />
OPINION<br />
ashtu si rruazat e bardha dhe të kuqe të<br />
gjakut , duket sikur afrohet tek temat e<br />
përjetshme të Kafkës, për herë të parë<br />
letërsinë shqipe.<br />
Por ky afrim nuk erdhi<br />
nëpërmjet sintezës së humanizmit dhe<br />
vrarjes së ndërgjegjes , por nëpërmjet<br />
krimit dhe ankthit që përcakton ai. Në<br />
asnjë vepër të letërsisë botërore nuk<br />
del në skenë ndonjë pinjoll nga fisi i<br />
shkrimtarëve që të demoralizoje një<br />
lëvizje demokratike, të parashikoje<br />
njerëz të cilët zvarriten nëpër rrugë me<br />
barqe, nga bajonetat (nënkupto komunistët<br />
e thjeshtë ) , të kryqëzohen nëpër<br />
shtylla si rebelët e Spartakut.<br />
Një tmerr jakobin kundër<br />
jakobinëve që shpiken atë. Vajza qe<br />
tërhiqen prej flokësh dhe përdhunohen<br />
në rrugë ( veprime që kanë ushtruar<br />
serbët kundër shqiptareve dhe jo shqiptarët<br />
në vetvete). Pikërisht kjo duhej të<br />
ndodhte në të vetmin tempull të gruas<br />
të ngritur nga kanuni në mes të<br />
Evropës. Shkrimtari , se fundmi po<br />
themi, nuk duhet vlerësuar nga<br />
veprimet instiktive të kushtëzuara nga<br />
qenia e tij në përshpejtimin e ngjarjeve<br />
të një kombi, mirëpo në kontekstin e<br />
asaj qe përmendëm më lart duhet përdorur<br />
edhe epilogu i Kadaresë në<br />
dramën “ Post-diktaturës” sepse çdo<br />
veprim i këtij mekanizmi ka lidhje të<br />
drejtpërdrejte me veprën atëherë kur<br />
studentet idealiste klithnin mes asaj<br />
mase oqeanike që s’dinin c’ të bënin ,<br />
që të mos vriste duke përmbysur brigjet<br />
e vjetra , duke klithur:<br />
Kthehu, -kthehu – Kadare!<br />
Përveç se ai nuk mund ti përjetonte<br />
atë ankth qe polli “<br />
Përbindëshi” . Ai s’kishte kurajën të<br />
rrinte pranë një Vezuvi , si një studiues<br />
i kujdesshëm që vrojton llavën e tij<br />
edhe pse ekziston rreziku i shpëtimit.<br />
Nuk e dimë a është hidhëruar Kasandra<br />
kur ranë muret qe ndanin Trojën<br />
nga bota dhe Troja nuk u dogj. Pati<br />
vetëm rrëshqitje dheu dhe ndryshoi relievi<br />
shqiptar. Kadare pati kohe por<br />
1 TETOR FAQE 21<br />
I madhi Ismail Kadare<br />
i përket mbarë njerëzimit<br />
kulturave më autentike ballkanike. Në<br />
rast se sot, si për shumë në Europën<br />
Qëndrore dhe Ballkanike, Shqipëria<br />
sheh drejt Perëndimit liberal, ky<br />
Perëndim, nga i cili në të vërtetë komunizmi<br />
kishte frikë, kjo është pikërisht<br />
në sajë tuajën. Ju keni treguar<br />
fuqinë etike dhe politike të mesazhit<br />
letrar, kur ai mbështetet në kurajon dhe<br />
talentin.<br />
Vendi juaj është ashtu si<br />
duket midis nesh. Ndërsa Henri<br />
Amouroux, ndër të tjera theksoi: “Cilin<br />
po pranojmë ne sot: romancierin Ismail<br />
Kadare, njërin nga më të mëdhejtë të<br />
kohës sonë…Por në 1989, Ismail<br />
Kadare ka qënë zgjedhur anëtar korespondent<br />
i seksionit të histories dhe<br />
gjeografisë të Akademisë sonë.<br />
Një romancier në seksionin<br />
tone të histories dhe gjeografisë? Më<br />
kujtohet atëhere, Ismail, se u thashë<br />
kolegëve të mij, i bindur menjëherë se<br />
e gjithë vepra juaj ishte e pandarë nga<br />
gjeografia e një vendi që Ptolemeu, i<br />
pari, e quajti Albanoï, emër që mendo-<br />
het se ai i referohej në këtë mënyrë<br />
maleve, këtyre maleve, që zënë dy të<br />
tretat e territorit, që ishin strehë jo<br />
vetëm e të gjitha rezistencave ndaj të<br />
gjithë pushtuesve, por gjithashtu e<br />
muzikës, kostumeve, dhe ajo që është<br />
kryesorja e gjuhës shqipe”.<br />
Mariam M’Raihi, në<br />
studimin e vet “Ismail Kadare apo<br />
frymëzimi prometheian“, ndër të tjera<br />
shkruan: Ismail Kadare, shkrimtar humanist<br />
dhe progresist, ka zgjedhur për<br />
të ilustruar mendimin e tij, për të rilin-<br />
dur një zot më njerëzor se sa<br />
njerëzit: Prometheun“.<br />
Kadare, më tepër se kushdo,<br />
në çdo rast, ka mbrojtur çështjen e<br />
ligjshme të Kosovës dhe s’ka<br />
shumë kohë, në një intervistë në<br />
emisionin “Rubikon“, më 8 qershor<br />
2009, kur vizitoi për herë të<br />
parë, Kosovën, shtetin më të ri në<br />
Europë, pas shpalljes së Pavarësisë<br />
e ka cilësuar atë “luani“ i Europës.<br />
“Shqipëria dhe Kosova, theksoi ai<br />
me forcë, duhet të ndjehen mirë në<br />
këtë kohë.<br />
Europa ka bërë luftë për ta,<br />
ata e merituan plotësisht, ata tërhoqën<br />
vëmendjen e këtij kontinenti<br />
dhe ata duhet ta ruajnë këtë simpati.<br />
Këtë simpati duhet ta ruajnë<br />
mbi të gjitha për veten e tyre, sepse<br />
jetojnë në këtë kontinent, në këtë<br />
familje dhe duhet të jemi mirë me<br />
ta“.<br />
Mjafton kaq për të respektuar<br />
Ismail Kadarenë, i cilësuar<br />
“fenonem“, një shqiptar<br />
bashkëbesëlidhës i yni, pasi duam<br />
as nuk duam, ai është i respektuar<br />
nga njerëz modestë, letrarë,<br />
shkrimtarë, historianë, shkencëtarë,<br />
por edhe Presidentë të botës<br />
mbarë.<br />
Të heq Kapelen miku im i<br />
mirë, modest, por penë artë, Ismail<br />
dhe ty Helenë që ke qëndruar<br />
gjithmonë pranë tij në Shqipëri,<br />
Francë e gjetiu, ku ju kanë shpënë<br />
rrugët e jetës. Ju keni qënë për të "një<br />
mbështetje edhe në çastet më të errëta<br />
të vetmisë dhe të braktisjes" por edhe<br />
në çastet dhuratë të lavdisë së tij të<br />
merituar të sotme.<br />
Së bashku ne do bëjmë çmos<br />
dhe do ndikojmë që Njeriu ynë i Madh,<br />
Ismail Kadare të marrë faktikisht<br />
çmimin "Nobël" që e ka merituar prej<br />
kohësh.<br />
nuk e denoncoi këtë “ Ëndërr<br />
mashtruese”, qe e komprometon atë si<br />
një orakull mediokër te historisë , dhe<br />
si një njeri te vogël , i cili s’mundi ta<br />
njohe, siç pretendon me të madhe ,<br />
boten e trazuar shqiptare.<br />
Nëse ne bëmë një rebelizëm të çuditshëm<br />
që ngjan disi me lëvizjen ludite<br />
ne Angli, duke shkatërruar jo arkitektet<br />
e krimit , por arkitekturat e tyre. Makinat<br />
, uzinat, fabrikat, ndihmat humanitare,<br />
vreshtat , ullinjtë dhe çdo gjë qe<br />
ishte bërë me aq mund , ishte një kurban<br />
shumë i vogël sesa kapricot e gijotinës<br />
qe mbeti e ndryshkur . Ndërsa<br />
sheshi i Tiranës mbeti i shkretë në<br />
botën e Kadaresë i cili nuk u mblodh<br />
dot me atë turmë që ai e përbuzte , ata<br />
shpirtra të përjetshëm që sundonin<br />
artin dhe natyrën për të rrëzuar statujën<br />
e diktatorit nga “ Dimri i vetmisë<br />
se madhe “ që Kadare vazhdon ta përjetojë<br />
akoma me atë intensitet, të cilën<br />
vetëm ai e mbrojti në fatalitetin e<br />
shqiptarit.
NgA KIM MEHMETI<br />
Nuk ka njerëz më shpirtkëqij se<br />
ata që keqpërdorin personin<br />
me të meta mentale, duke e<br />
lëshuar atë në rrugë dhe duke e nxitur<br />
t‘i shajë, të bëjë dëme e t‘i ofendojë<br />
kalimtarët. S‘ka më të këqij se ata<br />
njerëz, të cilët të sëmurin mental e nxisin<br />
të bëjë veprime destruktive,<br />
veprime që do donin t‘i bënin ata vetë.<br />
Andaj, nëse i sëmuri mental e ka kallur<br />
pompën e karburanteve, nuk duhet<br />
izoluar vetëm ai, por duhet arrestuar si<br />
të rrezikshëm edhe ata që e kanë nxitur<br />
dhe e kanë bindur se ai është vendi më<br />
i përshtatshëm për ta kallur cigaren.<br />
Dhe nga ky këndvështrim duhet vlerësuar<br />
roli i kryeredaktorit të "Enciklopedisë"<br />
maqedonase, Bllazhe<br />
Ristovksi: jo çka ka bërë ai, por cilët<br />
janë ata që qëndrojnë pas tij, që e<br />
propozuan dhe ia besuan këtë detyrë,<br />
që ia mundësuan të shfrytëzojë rastin<br />
jetësor të shfryjë urrejtjen e vet patologjike<br />
ndaj shqiptarëve. Dhe ky<br />
është relacioni që nuk e kuptojnë disa<br />
shqiptarë të këtushëm, e veçanërisht<br />
pushtetarët shqiptarë. Me çka nuk e<br />
kuptojnë edhe porosinë që shqiptarëve<br />
ua përcolli kjo "Enciklopedi".<br />
Pra, ata nuk e kuptojnë se<br />
Bllazhen e zgjodhën, e financuan dhe e<br />
përkrahën ata që e dinin se çfarë "Enciklopedie"<br />
ai mund të përpilojë.<br />
Bllazhen e përdori një Akademi e tërë<br />
dhe shumë qendra të tjera antishqiptare,<br />
të cilat e dinin se e vetmja<br />
vlerë e tij shkencore është urrejtja patologjike<br />
ndaj shqiptarëve. Dhe m‘u<br />
pse e dinin këtë, ata e emëruan kryeredaktor<br />
të kësaj "Enciklopedie".<br />
Duke e ditur se cili është Bllazheja, ata<br />
e dinin edhe kush më së miri mundej<br />
t‘ua përcillte shqiptarëve porosinë e<br />
rëndësishme pas të cilit qëndron<br />
AMASH dhe një koncepti politik që<br />
gjallëron në Maqedoni: se janë<br />
okupues të shtëpive dhe tokave sllavomaqedonase<br />
dhe si të tillë, as që është<br />
gjithaq me rëndësi se kur kanë ardhur<br />
në Ballkan, por kur do zhduken nga<br />
këto treva. Andaj, kësaj radhe, shqiptarët<br />
e këtushëm nuk duhet të kënaqen<br />
as me dorëheqjen e Bllazhes, as me korrigjimin<br />
e "Enciklopedisë", por vetëm<br />
nëse i vihet dryni këtij institucioni<br />
shtetëror dhe nëse ajo godinë shndërrohet<br />
në atë që me të vërtetë është:<br />
Muze i Shpirtligësisë Njerëzore.<br />
Shqiptarët e Maqedonisë, kësaj radhe,<br />
duhet të kërkojnë përgjigje të qartë nga<br />
bashkëqytetarët e tyre maqedonas -<br />
duan, apo jo, shtet të përbashkët me<br />
gjithë ata që jetojnë në Maqedoni.<br />
Kësaj radhe, shqiptarët e<br />
Maqedonisë duhet të tregojnë hapur se<br />
jo që nuk e dinë se Maqedonia nuk<br />
është as projekt maqedonas, as projekt<br />
shqiptar, por ata kanë flijuar shumëçka<br />
që të ndihmojnë realizimin e një projekti<br />
ndërkombëtar. Realizimin e një<br />
projekti të mbështetur mbi qëllimet e<br />
mira të qendrave të vendosjes<br />
ndërkombëtare, qendrave që duan në<br />
këtë "arë të askujt", të krijohen kushte<br />
të volitshme për mbjelljen e farës së<br />
konceptit "multi-kulti".<br />
Farës nga e cila do mbijë<br />
bima frytdhënëse e tolerancës dhe respektimit<br />
të dallimeve mes njerëzve,<br />
bimë e cila aq shumë do t‘i joshë ballkanasit<br />
tjerë, sa të gjithë do duan atë ta<br />
kultivojnë nëpër arat e tyre shtetërore.<br />
Pos kësaj, shqiptarët kësaj radhe duhet<br />
të thonë hapur se e dinë që Maqedonia<br />
është edhe "inkubator", ku lirshëm<br />
zhvillohet embrioni i një populli në<br />
formim, "inkubator" ku duhet një popull<br />
me prejardhje sllave ta tejkalojë<br />
krizën e identitetit, ta kompletojë<br />
portretin e vet etnik dhe me letërnjoftim<br />
të saktë, të vazhdojë tutje drejt integrimit<br />
në Ballkan e më gjerë në<br />
Europë. Edhe atë nën mbikëqyrjen e<br />
"mamive" të kujdesshme ndërkombëtare<br />
që bëjnë çmos "fëmija" të mos<br />
trembet nga gogoli i shpikur në laboratorët<br />
antishqiptare serbe - rreziku<br />
shqiptar.<br />
Shqiptarët e Maqedonisë,<br />
kësaj radhe, duhet të dëshmojnë se e<br />
shohin qartë se edhe pas dy dekadave,<br />
ky shtet i ngjan godinës shtetërore, e<br />
cila nuk mund të qëndrojë në këmbë pa<br />
shtyllat mbështetëse të faktorit<br />
ndërkombëtar. Se në Maqedoni edhe<br />
sot rritet një "fëmijë" që do të të<br />
bezdisë, e s‘do ta ndëshkosh, që ka<br />
shumë frustracione, e nuk do ato t‘i<br />
tejkalojë, që të gjithë të moshuarit e<br />
tjerë të Ballkanit i urren dhe i mban për<br />
të rrezikshëm.<br />
Pastaj, shqiptarët e këtushëm,<br />
duhet ta thonë hapur se ata<br />
nuk e duan këtë Maqedoni, e cila u<br />
ndërtua ashtu siç nuk e priste askush:<br />
nga jashtë, sadopak t‘i ngjajë projektit<br />
"multi-kulti", e në brendi të jetë e thurur<br />
me mure të ngritur mbi themelet e<br />
shovinizmit dhe antishqiptarizmit<br />
maqedonas. Shqiptarët e Maqedonisë<br />
duhet të thonë hapur se nuk e duan<br />
shtetin që ka akademikë që mbjellin<br />
urrejtje dhe pushtetarë që financojnë<br />
dhe përkrahin projekte antishqiptare.<br />
Por, që ta thonë këtë, shqiptarët e këtushëm<br />
paraprakisht do duhet t‘u dëshmojnë<br />
ndërkombëtarëve se një<br />
Maqedoni si kjo e sotmja, nuk është<br />
asgjë tjetër përpos se zhurmues, i cili e<br />
pengon komunikimin rajonal. Dhe deri<br />
sa do mbledhin argumente për këtë<br />
dëshmi, shqiptarët e këtushëm do<br />
duhet ngutazi të gjejnë ilaç kundër har-<br />
OPINION<br />
resës së shpejtë. Kundër kësaj sëmundjeje,<br />
të cilën aq mjeshtërisht e keqpërdorin<br />
qarqet antishqiptare, si dhe<br />
pushtetarët shqiptarë.<br />
Sa i përket harresës së shqiptarëve<br />
të këtushëm, ja disa shembuj më<br />
të "lehtë", duke i lënë anash tragjeditë<br />
e përmasave të Brodecit. Para ndonjë<br />
viti, Gjykata Kushtetuese e Maqedonisë,<br />
bëri reduktimin e përdorimit të<br />
flamurit shqiptar në Maqedoni. Iniciativa<br />
për rishikimin e ligjit për përdorimin<br />
e simboleve doli nga radhët e<br />
VMRO-DPMNE-së, e cila asokohe<br />
ishte në pushtet. Ky vendim, me të<br />
drejtë, i hidhëroi shqiptarët dhe ata<br />
reaguan ashpër. Ashpër reaguan edhe<br />
pushtetarët e atëhershëm shqiptarë që<br />
ishin në koalicion qeveritar me<br />
VMRO-DPMNE-në, duke e vlerësuar<br />
këtë vendim me prapavijë politike.<br />
Dhe e gjitha përfundoi me<br />
dorëheqjen e gjyqtarëve shqiptarë nga<br />
kjo gjykatë. Dhe pastaj çdo gjë rrodhi<br />
ashtu siç e kishin planifikuar provokuesit:<br />
gjyqi mbeti pak kohë pa anëtarë<br />
shqiptarë, që më vonë të vijnë dy<br />
të tjerë. Kuptohet, vendimet e gjykatës<br />
mbetën të pandryshuar. E shqiptarët<br />
nuk i pyetën përfaqësuesit e vetë<br />
qeveritarë, se cili është roli i tyre në<br />
qeveri nëse ata nuk u kundërvihen projekteve<br />
politike antishqiptare.<br />
Shkojmë tutje! Para një viti, ministrja e<br />
Kulturës themeloi Këshillin e Ministrisë<br />
së vetë pa asnjë anëtar shqiptar<br />
në të. Ministrja shpjegoi se anëtarët i<br />
kishte zgjedhur sipas vlerave madhore<br />
të tyre me çka, në mënyrë indirekte,<br />
shqiptarëve të këtushëm u tregoi se ata<br />
nuk kanë individë të denjë që të jenë<br />
anëtarë të këtij Këshilli.<br />
Shqiptarët prapë u hidhëruan<br />
dhe reaguan ashpër. Reaguan edhe<br />
pushtetarët e BDI-së, thuajse ishin anëtarë<br />
me korrespondencë në kabinetin e<br />
Gruevskit dhe vendimet qeveritare i<br />
merrnin nëpërmjet postës, me çka nuk<br />
kishin mundësi të reagonin në mbledhjet<br />
qeveritare. E ndërkohë, treni vazhdoi<br />
tutje, ministrja e heshti punën, e<br />
pushtetarët shqiptarë u kënaqën me<br />
heshtjen e shqiptarëve.<br />
Shumë më herët se të<br />
themelohej Këshilli Nacional për Kulturë,<br />
Gruevski kishte vendosur të ndërtonte<br />
kishë mbi themelet e shtëpisë së<br />
Nënë Terezës. Shqiptarët reaguan si<br />
gjithmonë, duke u betuar se këtë nuk<br />
do ta lejojnë. Andaj Gruevski bëri të<br />
mundshmen që shqiptarët t‘i vë në<br />
gjumë e të veten ta realizojë: tokën e<br />
shtëpisë së dikurshme të Nënë Terezës<br />
ia dhuroi Kishës Ortodokse Maqedonase.<br />
E ndërkohë, që ninulla të<br />
jetë sa më gjumëndjellëse për shqiptarët<br />
e këtushëm, aty ku dikur qëndronte<br />
Kisha Katolike ku ishte lutur në<br />
rini Nënë Tereza, ai ngriti një godinë<br />
monstër që duhet të nderojë shenjtoren<br />
tonë. Me çka ai arriti rezultat të trefishtë:<br />
i zhduki përgjithmonë gjurmët<br />
e një Kishe Katolike të shqiptarëve të<br />
Shkupit, dëshmoi sa e "nderon" shenjtoren<br />
"shkupjane" dhe i hoqi qafe ata<br />
që kërkonin rindërtimin e Burmali<br />
Xhamisë, duke mos u përgjigjur pse<br />
pronën ku dikur ka qëndruar kjo xhami<br />
nuk ia dhuroi Bashkësisë së këtushme<br />
Islame.<br />
Para disa muajsh, në<br />
prezencë të policisë, huliganët maqedonas<br />
rrahën dhe dhunuan fëmijë dhe<br />
nëna shqiptare në lagjen "Nerez" të<br />
Shkupit. Shqiptarët e këtushëm rëndë<br />
i provokoi ky veprim. Të provokuar<br />
dukeshin edhe pushtetarët e BDI-së.<br />
Por, më në fund, çdo gjë doli ashtu që<br />
të plagosurit duhej t‘i shëronin plagët e<br />
marra, e dhunuesit të vazhdonin tutje<br />
të shkruanin nëpër muret e Shkupit<br />
"Smrt na shiptarite" ("Vdekje shqiptarëve").<br />
1 TETOR FAQE 22<br />
Akademisë maqedonase<br />
duhet vënë dryrin<br />
Dhe kështu, ka edhe plot<br />
shembuj të tjerë të harresës së shqiptarëve<br />
të këtushëm, e që i paraprijnë<br />
"Enciklopedisë" që e çoi në këmbë tërë<br />
shqiptarinë. Që i çoi në këmbë edhe<br />
pushtetarët shqiptarë në qeverinë, e<br />
cila ka financuar këtë projekt. Me çka,<br />
në mes të këtij vaji të tanishëm<br />
mbarëshqiptar, ndodhi edhe diçka<br />
zbavitëse: vajtimi i pushtetarëve të këtushëm<br />
shqiptarë. Vaji i tyre të çon të<br />
qeshësh edhe në mes të kësaj dënesje,<br />
sepse i ngjante lotderdhjes së politikanëve<br />
naivë që nuk e dinë se një<br />
anije, për shembull, nuk fundoset pse<br />
atë e ka drejtuar ministri për Transport,<br />
por nëse ka viktima, për arsye morale,<br />
ministri i Transportit është i pari që<br />
ofron dorëheqje.<br />
Dhe pas largimit të tij, vazhdon<br />
të kërkohet përgjegjësia nga<br />
përgjegjësit direkt. Duke mos e ditur<br />
këtë, pushtetarët shqiptarë nuk kërkuan<br />
dorëheqje të menjëhershme nga ministrja<br />
e Kulturës, nuk kërkuan që<br />
AMASH t‘i vihet dryni, por i kthyen<br />
sytë nga tre akademikët shqiptarë. Nga<br />
akademikët që qysh para shumë vitesh<br />
u paralajmëruan politikanëve shqiptarë<br />
se çka është duke financuar qeveria ku<br />
ata bashkëqeverisnin shtetin.<br />
Nuk ka dyshim se nuk ka<br />
njerëz më shpirtligë se ata që keqpërdorin<br />
njeriun mentalisht të sëmurë,<br />
duke e nxitur ai t‘i bëjë dëmet që ata i<br />
ëndërrojnë. Andaj, lirisht mund të<br />
thuhet se shqiptarëve të këtushëm nuk<br />
u vjen e keqja nga antishqiptarët e sëmurë,<br />
por nga ata që qëndrojnë pas<br />
tyre. Si edhe nga përfaqësuesit shqiptarë<br />
në pushtet dhe nëpër institucionet<br />
më të larta shtetërore, të cilët shtiren se<br />
këtë nuk e dinë. Dhe që kërkojnë nga<br />
populli i tyre që edhe ai të bëhet se nuk<br />
sheh asgjë.
ENGLISH<br />
1 TETOR FAQE 23<br />
Welcome to Albania<br />
In the heart of the Mediterranean, on the Adriatic and Ionian<br />
Seas, Albania is fast becoming one of the world's most<br />
interesting getaways.<br />
Still relatively unspoiled by globalization, tourists will<br />
notice an inspiring mixture of civilizations and<br />
cultures - making this European country truly unique.<br />
Come - discover Albania for yourself!<br />
Explore the heritage of a<br />
country influenced by the<br />
Greeks, Romans,<br />
Italians and Turks.<br />
(The Bradt Travel<br />
Guide)<br />
by Gillian Gloyer
MARKETING<br />
Ne kemi gjithçka çfarë i duhet shtëpisë, zyrës apo lokalit tuaj;<br />
karrige, tavolina, dollapë, krvate etj etj, të gjitha të cilësisë së<br />
shkëlqyer. Ju mund të zgjidhni sipas preferencës suaj.<br />
Adresa 1: E.U. FURNITURE LTD.<br />
Unit 2, The Cromwell Centre, 24-30 Minerva Road London NW10 6HJ<br />
Adresa 2: Unit 2 Inwood business Park Whiton Road Honslow Tw3 2EB<br />
sales@albanyfurniture.co.uk<br />
www.albanyfurniture.co.uk<br />
Tel: 0208 961 8765 Fax: 0208 965 9651<br />
E-Mail: sales@eufurniture.co.uk<br />
www.eufurniture.co.uk<br />
Transporti falas kudo që të jeni në Londër<br />
Porosisni një kopje<br />
falas të “Albanian<br />
Contacts 2009”<br />
--<br />
The Albanian Newspaper<br />
122 White Hart Lane<br />
London N17 8HP<br />
www.thealbanian.co.uk<br />
Tel/fax:02082169527<br />
Info@thealbanian.info<br />
1 TETOR FAQE 24