REAKCJE NITROPARAFINÓW. VII REAKCJA NITROMETANU Z ...

576 Z. Eckstein i T. Urbański
CH—OH CH—CH 3
CH 3
y polimer (B)
Dalsze prace nad wyjaśnieniem mechanizmu tej reakcji są w toku.
Uderzająca jest różnica między trwałością produktów powstających
z nitrometanu i formaldehydu, np. dwu-(hydroksymetylo)-nitrometanem
lub trój-(hydroksymetylo)-nitrometanem, które są stosunkowo trwałe,
a bardzo małą trwałością substancji (II) powstałej wskutek przyłączenia
dwu cząsteczek aldehydu octowego do nitrometanu.
Niewątpliwie różnica ta jest wywołana obecnością grup metylowych
w substancji (II). • «
(Ha)
W substancji (II), zgodnie ze schematem (Ila), działanie. grupy nitrowej
przyciągające elektrony ulega spotęgowaniu wskutek znanej własności odpychania
elektronów przez grupy metylowe. Następuje wskutek tego osłabienie
wiązania między węglami 2 i 3, a grupa [CH3—C—OH] ulega oderwaniu
przekształcając się w aldehyd octowy. Z chwilą oderwania się jednej
cząsteczki aldehydu od cząsteczki 3-nitro-2,4-pentanodiolu (II) pozostaje
tylko jedna grupa metylowa i osłabienie wiązania między węglami
3 a 4 staje się niedostateczne do tego, by spowodować oderwanie się drugiej
cząsteczki aldehydu octowego.
Przesunięcie elektronów wzmaga także ruchliwość grupy OH (przy węglu
2) która wydziela się wskutek tego z łatwością razem z wodorem przy
sąsiednim węglu 3 lub 1 w postaci wody, wskutek tego powstają nitroolefiny.
Reakcja l-chloro-l-nitro-2-propanolu (V) z cykloheksyloaeńus ^iała
inny przebieg niż opisany wyżej. Reakcja przebiega gwałtownie z wydzieleniem
dużej ilości ciepła. Jeśli kontroluje się bieg reakcji przez zastoso-