Zadanie na poziomie konkursu Huśtawka – 6 pkt ... - Gazeta.pl

Komentarz do zadania
Zadanie sprawdzało znajomość i rozumienie warunku równowagi dźwigni dwustronnej oraz
umiejętność czytania ze zrozumieniem, umiejętność wyszukiwania informacji, umiejętność
stosowania informacji oraz stosowania zintegrowanej wiedzy i umiejętności rozwiązywania
problemów w sytuacjach praktycznych.
Bardzo przydatny jest rysunek do zadania. Uczeń nie miał obowiązku rysowania go ale
gorąco zachęcam do jego starannego sporządzenia. Jest on bardzo pomocny w zrozumieniu
zadania jak również stanowi do niego wspaniały komentarz. Wprowadzone na nim
oznaczenia nie muszą być słownie tłumaczone i dowodzą pełnego zrozumienia. Niektórzy
uczniowie dokonywali osobnego sprawdzenia jednostek (tak jak w tym przykładzie) inni z
kolei wprowadzali dane liczbowe wraz z jednostkami. Obydwie metody są poprawne.
Główne pułapki w zadaniu
w części a)
1) słowny zapis „trzymetrowa belka”
Okazało się, że byli uczniowie, którzy nie rozwiązali zadania twierdząc iż brak było danej
długości belki.
2) polecenie obliczenia odległości „od końca belki”
Wielu uczniów poprzestawało na obliczeniu odległości od środka belki (zgodnie z warunkiem
równowagi) a tym samym nie doprowadzali swych obliczeń do końca zapominają tym samym
o poleceniu.
3) w zadaniu podano masy, a nie ciężary
Uczniowie zapisywali warunek równowagi w formie mAlA = mMlM co matematycznie jest
poprawne i wynika z dokonanych wcześniej obliczeń. Jednakże taki zapis warunku
równowagi może sugerować zarówno brak dogłębnego rozumienia tego warunku. Być może
jest on konsekwencją wykonanego w pamięci przekształcenia ale zawsze u fizyka będzie
budził wątpliwości. Na pozór, dokonane w pamięci obliczenia nie zawsze świadczą o
„smykałce” ucznia. W tym, wypadku mogą świadczyć o jego niedbalstwie, braku
zrozumienia warunku mimo, że obliczenia prowadząc do poprawnego rozwiązania. Dlatego
też rozpoczynając rozwiązanie tego zadania gdy chcemy wykonać pewne przekształcenia w
pamięci to powinniśmy napisać kilka słów komentarza, które zaświadczą o pełnym
zrozumieniu problemu. Wielu uczniów wykonywało obliczenia pośrednie wyliczając wartości
liczbowe: QA = 200 N, QM = 500 N, lA = 1,5 m, lM = 0,6 m. Nie było takiej potrzeby.
Niepotrzebnie uczeń tracił czas na wykonywanie zbędnych obliczeń. Zwykle, jeśli tylko jest
taka możliwość, dane w zadaniach tak są dobierane aby końcowe obliczenia (wynikające z
wzoru końcowego) można było wykonać bez konieczności używania kalkulatora. Nie mniej
jednak, należy zauważyć, że obliczenia pośrednie nie stanowiły żadnego błędu. W wielu
przypadkach są one ułatwieniem dla uczniów. Jednakże wydaje mi się, że warto zachęcać
uczniów do wyprowadzania wzorów końcowych. W szkołach ponadgimnazjalnych
posiadanie tej umiejętności okaże się bardzo przydatne.
W części b) zadania polecenie brzmiało „ustal” i „uzasadnij”
Bardzo często uczniowie ograniczali się do podania jedynie uzasadnienia milcząco
zakładając, że tym samym wykonują pierwsze polecenie „ustal”. Otóż, nie zawsze podanie
prawidłowego uzasadnienia jest jednoznaczne z ustaleniem poprawnej odpowiedzi. Często się
zdarzało się, że uczeń „intuicyjnie” poprawnie ustalał słuszność stwierdzenia a nie potrafił go
uzasadnić jak również do niewłaściwego ustalenia stosował uzasadnienie, które nie
potwierdzało go a wręcz świadczyło o ”wyuczeniu się” zasady równowagi i braku jej
rozumienia. Dlatego też należy zwrócić uwagę aby w takich zadaniach uczniowie
wykonywali obydwa polecenia.