prof. dr hab. Tadeusz Szczepański, Bergman i radio

3
tystycznym był wystawiony w radiu w 2003 roku Pelikan. W
następnym roku zamierzał zrealizować radiowego Rosmersholma
Ibsena, do którego opracował scenariusz, ale zamysł
ten musiał porzucić ze względu na pogarszający się stan
zdrowia, zostawiając jego realizację Gunnel Lindblom.
1.
Ingmar Bergman nie byłby sobą, gdyby fascynacji radiem
nie wywiódł z wczesnego dzieciństwa. W wywiadzie radiowym
(!), jaki w styczniu 2003 roku przeprowadził z nim Magnus
Florin, reŜyser opowiadał o swoim pierwszym kontakcie
z radiem. W wieku dziewięciu lub dziesięciu lat dostał w prezencie
radio z detektorem kryształkowym. W tamtej epoce
młoda, powstała w 1922 roku, radiofonia szwedzka nadawała
od 1925 roku wiele słuchowisk radiowych. Mały Ingmar, który
był obdarzony słuchową nadwraŜliwością (choć później nabawił
się defektu prawego ucha w czasie słuŜby wojskowej w
artylerii) – o czym świadczą chociaŜby tytuły jego późniejszych
filmów: Muzyka w ciemnościach, Milczenie, Szepty i
krzyki czy Sonata jesienna – wieczorami namiętnie słuchał radia,
pogrąŜając się w fascynującym go świecie dźwięków. Radio
– obok dziecięcego teatrzyku i latarni czarnoksięskiej –
stało się kolejnym magicznym rekwizytem jego dzieciństwa.
Zapamiętał z tego okresu dwa „kolosalne przeŜycia”: radiową
adaptację Tragedii amerykańskiej Theodore’a Dreisera i słuchowisko
na podstawie Do Damaszku Augusta Strindberga. Z
Tragedii amerykańskiej głęboko zapadł mu w pamięć ostry,
przeszywający dźwięk, jaki towarzyszył monologowi wewnętrznemu
bohatera, zamierzającego zamordować dziewczynę,
która zaszła z nim w niepoŜądaną ciąŜę. Natomiast Do
Damaszku wywarło na nim niezapomniane wraŜenie czysto