You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Xereewol ngol bee <strong>Fulfulde</strong> <strong>Adamawa</strong>,<br />
l Jabuura 1<br />
Annabi Daawuda winndi, wi’i:<br />
Seyo laatanto goxxo mo javataa saawari halluve<br />
mo tokkataako laawol marve hakke, mo<br />
jooxataako caka jancoove Allah.<br />
Ammaa o xon seyoro jazgde tawreeta<br />
Jawmiraawo, o xon numta ka jemma e<br />
naaazge fuu.<br />
Kazko o nandi bee lekki jubaaki bazge<br />
maayo, dimanki vivve mum to saa’i man waxi<br />
haakooji maaki njoorataa.<br />
Garanxum VADAKE wargo<br />
Jariidawol bee <strong>Fulfulde</strong> haalaaji nokkuuje xixi 17<br />
Ko goxxo oo huuwata fuu, timman jam.<br />
Ammaa halluve mba’aay bana non.<br />
Kamve ve nandi bee nyaande nde hendu<br />
ruuynata.<br />
Ngam maajum Allah do’’an ve kiita, marve<br />
hakke ngalaa pellel nder moovtorde goozga’en.<br />
Ngam Jawmiraawo anndi laawol<br />
goozga’en, ammaa laawol halluve yahran<br />
haa halkere.<br />
l<br />
Ndaa Kuuxe Allah<br />
Taarihaawol Mohamed mo lesdi Nigeriya on<br />
Mohamed go mawni haa saare Fulve.<br />
Nde o hevi duuvi joweego, o fuxxi aynugo dabbaaji saare.<br />
O yecci haala maako bana non, “Nde min mi minyiraawo,<br />
mi dawata cub, huvva yiite ngam wallugo na’i dalila<br />
buubi. Vaawoxon mi viri xi hiddeko na’i njaha ngaynaaka.<br />
Mi yixi baaba am masin, mi xowtani mo boo. Nde tum min<br />
kawti juuldugo. Mi havvi teddingo Allah e xowtanaago<br />
baaba am boo.”<br />
Sey mi welana Allah<br />
Too, Mohamed havvi welango Allah, ngam maajum o yixi<br />
jazgugo haa jazgirde Alkuraana. Baaba muuxum wi’i mo,<br />
“Mi neldan ma haa mallumjo mawxo Ibrahiima haa<br />
Bawci.” Mohamed jooxi ton duuvi xixi, nden o jazgi boo<br />
haa Gombe, Mayduguri, e Zariya. Mohamed wi’i, “Nde mi<br />
yotti haa Zariya, mi anndi jazgugo e windugo arabre.”<br />
Too, nde o hevi duuvi 22, baaba maako yixi o warta<br />
saare. Mohamed wi’ani baaba no o yixiri yahugo haa<br />
Arabi Sawdit ngam vesdugo jaznde lislaama. Baaba<br />
maako dawrani mo, “Viiyam, ndikka a jooxa bee amin haa<br />
mi heva ceede mi nelda ma haa ton.”<br />
Too, Mohamed fuxxiti aynugo na’i hitaande woore fahin.<br />
O wi’i, “Mi laatiixo mallumjo haa wuro am.” Nden o vesdi<br />
wi’ugo haa baaba maako, “Mi yixi anndugo Allah on bilaa<br />
kulol. Ndaa ko ngixmi bee vernde am fuu.” Baaba maako<br />
yerdi, jaabani mo, “Walaa aybe sam, Viiyam.” Aynugo na’i<br />
e welango Allah, ndaa kuuxe tan xe Muhammadu huuwi<br />
hiddeko o fuxxi yi’ugo koyxi.<br />
Lisez-vous français ? Do you read<br />
English?<br />
Ka iya karatun Hausa?<br />
<strong>Fulfulde</strong> .. Français . English ..... Hausa<br />
vV ... vandu .......corps .........body ........... jiki<br />
xX ... xixi ............deux ..........two .............. biyu<br />
cC ... coggu .......prix ...........price ........... tamani<br />
hH ... haako .......feuille .......leaf .............. ganye<br />
jJ ..... jazgo .........demain .....tomorrow ... gobe<br />
zZ .... zatugo ......mordre .....to bite ......... ciza<br />
qQ ... qiqam .......sang ..........blood .......... jini<br />
aA .... daada .......mère .........mother ....... uwa<br />
oO ... soodugo ..acheter .....to buy ......... saya<br />
<br />
<br />
“Mi yixi ma, Vixxo am”<br />
Too, koyxol aranol hulniri Mohamed ngam worve vorniive<br />
limce valeeje ndiwi dow maako bee cabbi. Nder kulol<br />
Mohamed yixi wookugo, nden o fini, hevaay xaanaago<br />
fahin. Fuu e non o yeccaay koo wolde woore sam dow<br />
haala man haa baaba maako.<br />
Too, jemmaare tokkiinde o hevi koyxol kulniizgol boo<br />
fahin. Haa ragare koyxol man, goxxo vorniixo limce<br />
daneeje wari wallugo mo, yahri mo haa maako. Gorko oo<br />
dilli bee wi’ugo mo, “Mi yixi ma, Viiyam.”<br />
Vaawo koyxol ngol Mohamed hultoraay, ammaa o<br />
hiistake moyjo gorko oo bee limce daneeje. Nde<br />
Mohamed yecci haala koyxol xixawol haa baaba maako,<br />
kazko on yahri mo law haa mallumjo. Mallumjo yecci ve no<br />
koyxi xi iwri diga kaaramaaku. O wi’i no Mohamed<br />
maayranno nder balxe xixi tokkiixe, to o waraayno haa<br />
maako ngam sawari. Mallumjo hokki mo lekki kaaramaaku<br />
haa o moxa ki hiddeko o xaanoto. O wi’i ve, “To a hoosa<br />
ki, koyxi jinnatan, xi ngartataa fahin sam.”<br />
Si xon faalaa jangude ko heddi kon, ndaaru ngooxaa sengo<br />
Radiyo e ordinater<br />
A hevan hexaago kubaruuji seynooji x i’i haa radiyo<br />
ma bee <strong>Fulfulde</strong> (<strong>Adamawa</strong>).<br />
Trans World Radiyo kHz 1566 (MW), Alat e Asawe:kiikiixe<br />
xon fuxxa 8:40<br />
Benin, Burkina Faso, Cameroun, Chad, Côte d'Ivoire,<br />
Gambia, Ghana, Mali, Niger, Nigeria e Togo<br />
IBRA Radiyo kHz 7445 (SW) Kala kiikiixe fuu xon fuxxa bee 7:00<br />
(Wakkati Mali e Kot Diwaa)8:00 (Wakkati Benin, Chad, Gabon,<br />
Cameroun, Centrafrique, Niger, Nigeria e Togo)<br />
Burkina Faso: tenen, 20:00h 105.1FM<br />
Nigeria boo haa Jos PRTV Alarba e Jumvaare fuu bee 16:45<br />
haa 17:00 dow MW<br />
Cameroun Radio Télévision-CRTV (Maroua) FM 102.5 mHz,<br />
Altine kiikiixe 9:00 haa 9:30; Asawe e Alat kiikiixe 6:30 haa 7:00<br />
Cameroun Radio Télévision-CRTV (Garoua) FM 101.2 mHz,<br />
Altine haa Alhamiisa e Asawe, kiikiixe 6:30 haa 7:00<br />
Cameroun Radio Télévision-CRTV (Maroua) FM 94 mHz,<br />
Altine, Salaasa, Alarba, Alhamiisa, Jumvaare kiikiixe, 10:15 –<br />
11:00, Alarba kiikiixe 8:30 – 9:00<br />
Rural Dana Radiyo (Yagoua) kiikiixe fuu 6:30 haa 7:00<br />
Haa xo a waawan jazngugo Deftere Allah bee <strong>Fulfulde</strong>!<br />
Ngam jazgugo nder internet: www.soon.org.uk/fula<br />
A waawan boo télécharger/download Deftere fuu caahu.<br />
http://visionneuse.free.fr
l<br />
Ngaska lugguka<br />
Ammaa nde asaweeje xixi saalake, Mohamed<br />
hoyxi koyxol tatavol.<br />
O xon haa ladde, ngaska lugguka xon yeeso<br />
maako. Nde o laari nder luggeezga nga, o<br />
hultori masin, o numxo doole o do”oto nder<br />
ngaska ka, o maayan fakat. O yi’i gorko vorniixo<br />
limje valeeje, jahxo law. Gorko oo wi’i mo no<br />
mbarooga xon wara vaawo Mohamed. O wi’i<br />
mo, “Diwu ngam taata mbarooga nazga ma.”<br />
Mohamed nani ubbaazgo mbarooga. Nde o yixi<br />
diwugo, gorko bee limce daneeje mo o yi’ino<br />
nder koyxol saaliizgol, qami mo, “Haa toy<br />
njahata, yaa Viiyam?” Gorko bee limce valeeje<br />
on majjiti, ubbaazgo mbarooga timmi.<br />
Mohamed wi’i gorko vorniixo daneeje no o<br />
yixiri hootugo. Gorko go qami Mohamed to o<br />
yixi hevugo ballal. Vorniixo daneeje forti<br />
koszgal muuxum haa dow ngaska fuu. Saa’iire<br />
man ngaska ka mavvi. Gorko oo wi’i, “Yah jonta,<br />
a hoota saare ma, Mohamed!” Nde ve njottake<br />
suudu Mohamed, gorko man wi’i mo, “Mi yixi<br />
ma, Viiyam.”<br />
Koyxol sakitiizgol<br />
Nder jemmaaje joweego vaawo man, Mohamed<br />
hoyxi koyxi nanduxi. Tum o yi’i hoore maako<br />
haa nder nokkuuje feerefeereeje. Haa toy fuu o<br />
gonxo, foroy nexxo vorniixo daneeje wari<br />
wallugo mo.<br />
l<br />
Ndaa Kuuxe Allah: Taarihaawol Mohamed mo lesdi Nigeriya on<br />
<br />
Iisa suvi worve sappo e xixo ngam haa ve<br />
ngondira bee maako.<br />
O hokki ve baawxe dow ginnaaji, o neli<br />
pukara’en maako ngam waajugo kubaruwol<br />
ceynoowol laamu Allah e ngam ve njamxitina<br />
nyawve. Nonnon boo yimve xuuxve anndi<br />
Jawmiraawo Iisa, xuuxve ngari haa maako<br />
ngam nanugo ekkitinki maako, e ngam o<br />
hurga nyawve mavve.<br />
Nde moovre yimve ujine njowo woni nder<br />
haaje nyaamdu, Iisa waxi do’aare dow<br />
nyaamdu vizgel, waato sey tamseeje njowo e<br />
lixxi xixi. Nden o hokki xum haa pukara’en<br />
haa ve ndokka yimve fuu. Ve fuu ve nyaami,<br />
kaari boo. Haa ragare maajum pukara’en vofti<br />
luttuxum man, xum heewi cillaaje sappo e xixi.<br />
<br />
Nder koyxol sakitiizgol<br />
Mohamed jooxi les leggal, o<br />
xon jazga defte xe o waawataa faamugo.<br />
Vorniixo daneeje jooxi bazge maako. O qami<br />
Mohamed xume o jazgata.<br />
Mohamed jaabi, “Mi yixi anndugo luggeezga<br />
faamu.”<br />
Gorko oo qami mo fahin, “A yixi mi wallete na?”<br />
Mohamed jaabi, “Ooho, mi yixi masin.” Gorko<br />
on wi’i, “Deftere nde xum habaru Allah. Nder<br />
deftere nde mi hollete konguxi xi wallan ma.”<br />
Too, kozgol gootol on woni: “Ngare haa am,<br />
onon somve e roondiive doozle tedduxe fuu, mi<br />
ittan on doozle man. Xowtaneexam, ekkite haa<br />
Too, habaru ndu ummini qamxe haa ma na?<br />
• Gorko vorniixo daneeje, o moyjo?<br />
• Xume woni maana ngaska lugguka?<br />
• Ngam xume ngaska mavvake, nde<br />
gorko forti koszgal maako ngam dillugo?<br />
am, ngam mi booxxo, mi torrataa on.”<br />
To a yixi jazgugo taarihaawol fuu, windu min,<br />
malla neldu min email. Min neldan ma bataakewol<br />
bee taarihawol fuu.<br />
Malla boo, a laara video bee haala Faransaare:<br />
www.tinyurl.com/mohammed-film<br />
maa Hawsankoore no windana Angleere:<br />
www.tinyurl.com/mohammed-hausa<br />
Moovre yimve ujine njowo<br />
Ammaa yimve tokki qamugo Iisa, to o wari<br />
diga Allah fakat. Ve mbi’i, “Fakat, kaakaaji<br />
nyaami mannu (nyaamdu welndu) iwndu haa<br />
asama.” Iisa wi’i ve, “Ooho, nyaamdu ndu<br />
Allah hokkata on, ndu jippiindu diga asama,<br />
kayru hokkata duniyaaru ngeendam.” Yimve<br />
mbi’i mo, “Moodibbo, hokku min nyaamdu<br />
man foroy.” Iisa wi’i ve, “Too, min mi woni<br />
tamseere ngeendam. Koomoy wari haa am,<br />
meetataa maatugo weelo sam. Koomoy<br />
nuxxini yam boo, meetataa xomxugo sam.”<br />
Iisa waxi annabaaku no doole o yaran<br />
torra, mawve liman’en e moodivve nd’’an mo<br />
kiita maayde, nden ve ndokkan mo haa juuxe<br />
heefeerve, ve mbaran mo. Ammaa vaawo<br />
nyalxe tati o ummititto.<br />
To a yixi, sey a laara facebook fan page amin: suvu<br />
buton 'j'aime'/’Like’. Ewnu facebook sooviraave<br />
maaxa, a yecca ve, ve ndaara boo:<br />
facebook.com/jangen.fulfulde.<br />
Ngam haa min mbaawa neldugo ma Vadake haa yeeso,<br />
windu innde bee adires: pulaar@ soon.org.uk<br />
Janngu Vadake lamba 1 haa 16 laar haa:<br />
soon.org.uk/fulani/journaux-gratuits.php<br />
Kesum<br />
Ndaa lamba SMS: +44 762 481 1050 ngam haa a<br />
java VADAKE haa yeeso boo.<br />
Xum woni bee lamba ngel (haa UK) a waawan<br />
neldugo SMS bee innde ma e adires maaxa.<br />
(Hakkilkan, SMS lamba maajum javan tan, to a waxa<br />
tilifoz, walaa mo jaabante. Yaafa min!)