AURORA AURORA

AURORA 


maj 1

1 


początek 


REDAKCJA 

Małgorzata Ratajczak 

Paweł Kokot 

Patrycja Barska 

Michał Filipiak 

Maria Filipiak 

Krzysztof Ptaszyk 

Magdalena Gawrych 

Anna Bernatowicz 

Szymon Paciorkowski 

Joanna Przybylska 

OPIEKA MERYTORYCZNA 

Zbigniew Jaśkiewicz 

WSPÓŁPRACOWNICY REDAKCJI 

Karolina Rapp 

Agnieszka Dul 

Tomasz Juszkiewicz 

Dorota Słonina 

Małgorzata Banasz 

Magdalena Nowicka 

Daria Pertek 

Lena Matyjasik 

Julita Urbaniak 

KOREKTA 


Małgorzata Ratajczak 

OPRAWA GRAFICZNA I SKŁAD 

Michał Filipiak 

Wojciech Banaszak 

KONTAKT 

aurora.culturejournal@gmail.com 

+48 694 768 127 

DRUK 

Zakład Graficzny UAM 

Droga Czytelniczko, Drogi Czytelniku! 

Oddajemy w Wasze ręce pierwszy numer „Aurory” w 2011 

roku. 

Początek nowego roku jest zazwyczaj czasem szczerych 

podsumowań. Postanowiliśmy więc wybiórczo podsumować 

miniony, 2010 rok w poznańskiej kulturze. 

A był on dla miasta nieudany. Poznań odpadł z walki o tytuł 

Europejskiej Stolicy Kultury 2016 właściwie w przedbiegach. 

Wszyscy zadajemy sobie dość banalne pytania: co się dzieje 

z kulturą w naszym mieście? Czy jest aż tak źle? 

Spróbowaliśmy znaleźć odpowiedź. W numerze znajdziecie 

zatem relację z bardzo ciekawej debaty na temat polityki 

kulturalnej Poznania, w której wzięli udział profesorowie oraz 

studenci. 

Zachęcam również do zapoznania się z opiniami na temat 

minionego roku w poznańskiej kulturze. 

Jak zawsze dostarczamy porcję subiektywnych recenzji 

i felietonów. 

Noworoczny numer zawiera również literacką niespodziankę. 

Znajdziecie w nim wkładkę z tekstami laureatów konkursu 

literackiego, który zorganizowaliśmy w grudniu. Teksty są naprawdę 

dobre. 

Nie pozostaje nic innego, jak życzyć Wam dobrego roku. 

No i miłego czytania! 

KINO MUZA 

ZAPRASZA! 

OD REDAKCJI 

Paweł Kokot 

Wszystkie materiały graficzne użyte 

wyłącznie w celach informacyjnych 

AURORA ukazuje się dzięki: 

Prorektorowi UAM d/s studenckich: 

prof. dr. hab. Zbigniewowi Pilarczykowi 

oraz Dziekanom: 

Wydziału Nauk Społecznych: 

prof. dr. hab. Zbigniewowi Drozdowiczowi, 

Wydziału Neofilologii: 

prof. dr hab. Teresie Tomaszkiewicz, 

Wydziału Prawa i Administracji: 

prof. dr. hab. Tomaszowi Sokołowskiemu, 

Wydziału Studiów Edukacyjnych: 

prof. dr. hab. Zbyszkowi Melosikowi 

„Aurora” poleca dobrą, 

poznańską kulturę! 

2 maj AURORA

początek 


W numerze: 

Wspomnienie 

o profesorze Gerardzie Labudzie 

Początek 

Od redakcji....................................................................................2 

Wspomnienie o Profesorze Gerardzie Labudzie......................3 

UAM 

Wybitny uczony poznańskiego uniwersytetu............................4 

Wspomnienie................................................................................4 

Temat numeru 

Temat dnia. Gdzie ta poznańska kultura?!................................5 

Poznań Kulturalny czy nie? Wspomnienie po ESK 2016........5 

Letnio w Farnej..............................................................................6 

Poznań kulturą nie stoi?...............................................................6 

Poznańskie muzea – XXI wiek i szara rzeczywistość...............7 

„Auroris” activitis 

Konkurs literacki „Aurory” rozstrzygnięty!..............................8 

I Konkurs literacki „Aurory”.......................................................9 

Wyprawa teatralna do Legnicy....................................................9 

fot. Maciej Męczyński – „Życie Uniwersyteckie” 

Wydarzenia 

Teatr z Turynu u poznańskich teatrologów.............................10 

Pierwszy Koncert rektorski........................................................11 

Niemiecko-polskie miejsca pamięci.........................................11 

100 lat Teatru Wielkiego w Poznaniu.......................................12 

Wywiad 

Ja jazzu się nigdy nie uczyłem…...............................................13 

Recenzjoton 

Pogorelich po raz pierwszy w Poznaniu!.................................14 

Młoda Rosjanka z głową w chmurach.....................................15 

Życzę Państwu samych szczęśliwych dni.................................15 

WUNDERschön! – Ingolf Wunder w Poznaniu.....................16 

Śnieg..............................................................................................16 

Toksymia – choroba XXI wieku................................................17 

Felietony 

Niemiecka lista przebojów polskiej doktorantki.....................18 

Poznań oczami studenta…........................................................18 

Na dwóch etapach życia korzystałam z opieki, intelektualnego 

wsparcia i niezwykłej życzliwości prof. Gerarda 

Labudy. Najpierw jako studentka miałam szczęście 

uczestniczyć w jego wykładach, a pod koniec studiów 

w seminarium magisterskim. 

Byliśmy przytłoczeni i onieśmieleni jego erudycją. 

Pielęgnował tradycyjne kanony uprzejmości i elegancji, 

szczególnie w stosunku do studentek. Różnił się tym 

od wielu innych wykładowców, że wprowadzał i żegnał 

egzaminowane studentki, odprowadzaj1ąc je do drzwi. 

Pod kierunkiem prof. Labudy przygotowywałam pracę 

magisterską na temat: „Ceremoniał koronacyjny 

w Polsce”. 

Proponował mi różne źródła, nie przejmując się bynajmniej 

tym, czy znam obce języki. Kiedy poskarżyłam 

się, że nie znam czeskiego, zalecił: „proszę się go 

nauczyć”. 

Lubiliśmy się i okazywaliśmy sobie na co dzień serdeczność. 

Profesor cenił sobie moją popularyzację wiedzy. 

Dzwonił po każdym moim tekście w „Gazecie Wyborczej”, 

by przekazać mi słowa życzliwości. Brakuje mi 

jego wsparcia. Kiedy żył, wiedziałam, że mogę się odwołać 

do Mistrza i Nauczyciela. Nikt go nie zastąpi. 

Erasmusowo 

Miasto tysiąca i jednego kontrastu...........................................19 

Koniec 

Bauman dłużnikiem Poznania .................................................20 


maj 

prof. Anna Wolff-Powęska 

historyk idei, wykłada na WNPiD UAM, 

specjalistka w zakresie stosunków polskoniemieckich, 

w latach 1990-2004 

dyrektor Instytutu Zachodniego w Poznaniu, 

gdzie współpracowała 

z profesorem Gerardem Labudą 

3

1 


uam 

Wybitny uczony poznańskiego uniwersytetu 

30 września 2010 zmarł w wieku 94 lat Gerard Labuda – jeden z najwybitniejszych historyków XX wieku i wielka 

postać naukowego Poznania. 

30 września 2010 r. zmarł prof. Gerard 

Labuda, urodzony w 1916 r. mediewista, 

rektor UAM w latach 1962-1965. 

Jego kariera naukowa trwała ponad 70 

lat i niewielu jest w dziejach Polski historyków, 

którzy mogliby jej dorównać. 

Dorobek naukowy Profesora obejmuje 

prawie 2000 rozmaitych publikacji. 

Aktywny do swych ostatnich dni, swoją 

działalnością naukową wywarł piętno na 

całej polskiej historiografii ostatnich kilkudziesięciu 

lat. Dla studentów w moim 

wieku był w zasadzie żyjącą legendą. 

Publikowane po Jego śmierci artykuły, 

odbywające się konferencje, pozbawione 

są na razie klimatu dyskusji nad 

rangą dokonań Profesora, o które pokuszą 

się dopiero następne generacje historyków. 

Dominuje – co zupełnie zrozumiałe 

– podniosły nastrój, oddalający 

od młodego pokolenia postać Profesora 

Labudy. 

A przecież nie możemy zapomnieć, 

że był to Badacz stawiający śmiałe i kontrowersyjne 

tezy, których potem zażarcie 

bronił. Współpracował i polemizował 

z kilkoma pokoleniami historyków! 

„ 

Dla studentów w moim 

wieku był w zasadzie żyjącą 

legendą 

” 

Dziś pozostają nam jedynie pytania: 

Które spośród Jego tez przetrwają najdłużej? 

Jak Jego dorobek będzie oceniany 

przez naukowców za lat pięćdziesiąt, 

Wspomnienie 

czy sto? Czy stanie się niegdyś jednym 

z zapomnianych klasyków, czy też Jego 

prace będą dyskutowane, omawiane, 

chwalone i twórczo krytykowane? 

Jesteśmy tylko studentami i czas, gdy 

to my będziemy dyskutować nad dorobkiem 

Prof. Labudy, dopiero nadejdzie. 

Na razie poprosiliśmy o wypowiedź dla 

„Aurory” wybitnych poznańskich naukowców: 

prof. Annę Wolff-Powęską, 

prof. Jerzego Strzelczyka i prof. Tomasza 

Jasińskiego. 


WPiA, WH 

W następnym numerze 

kolejne wspomnienia 

o Prof. Gerardzie Labudzie. 

„To był naprawdę człowiek przerastający swoją epokę” – Prof. Gerarda Labudę wspomina prof. Tomasz Jasiński. 

Wyjątkowość Profesora Labudy polega 

na Jego niezwykle szerokim horyzoncie 

zainteresowań i badań oraz na 

ogromnej erudycji. Przede wszystkim 

jednak nadzwyczajność Profesora jako 

uczonego polega na Jego szczególnym 

stosunku do źródeł i do uprawiania historii. 

U Niego zawsze w centrum było 

źródło, nie erudycja, czy dotychczas 

zdobyta wiedza. Ona była oczywiście 

punktem wyjścia, ale to źródło stanowiło 

klucz do rewizji dotychczasowych 

ustaleń. Profesor koncentrował się na 

analizie źródła i na jego zrozumieniu. 

Stąd wyciągał wnioski i rewidował dotychczasowe 

ustalenia. Najważniejszym 

momentem była analiza źródła. Profesor 

uważał, że dopiero wtedy można 

sformułować zdanie o wydarzeniu, 

o fakcie historycznym, gdy rozłoży się 

źródło na czynniki pierwsze i będzie się 

wiedzieć, w jakim środowisku powstało 

i jakie były jego intencje, czy też jaką 

miało wymowę. 

Pan Profesor był człowiekiem odkryć. 

Zawsze fascynowały Go odkrycia i pod 

tym względem bardzo zmieniał swoje 

ustalenia i swoje wizje, bo ciągle do 

czegoś nowego dochodził. Natomiast, 

jeżeli coś już zbadał i ustalił, to trzymał 

się tego dość mocno. Walczył o swoje 

zdanie do końca, choć nie była to właściwie 

walka o swoje zdanie. Profesor 

był po prostu przekonany, że stałoby się 

bardzo niedobrze, gdyby nowy, zły pogląd 

upowszechnił się tylko z racji tego, 

że jest nowszy. Z tego powodu potrafił 

przerwać całe badania i polemizować 

przez kilka miesięcy olbrzymimi polemikami 

na kilkadziesiąt stron po to, by 

ten ostateczny i – Jego zdaniem – prawdziwy 

pogląd, pozostał na scenie. 

„ 

Możemy mówić w jakimś 

sensie o epoce przed Labudą 

i po Labudzie 

” 

Profesor Labuda czytał i znał ogromne 

ilości książek, miał wielkie doświadczenie. 

To był naprawdę człowiek przerastający 

swoją epokę. Ostatnio odbyła 

się sesja poświęcona Profesorowi Labudzie, 

na której prof. Tomasz Jurek zwrócił 

uwagę, że nasz obraz historiografii 

średniowiecznej jest właściwie stworzony 

przez Labudę. Istnieje w historiografii 

i badane jest to, gdzie On zaznaczył 

swoją obecność. Rzeczy zaś, których nie 

Prof. Gerard Labuda 

4 maj AURORA 

fot. Maciej Męczyński, „Życie Uniwersyteckie” 

badał, a były przecież takie obszary, to 

rzeczy, które nie istnieją zarówno w historiografii 

polskiej, jak i świadomości 

polskich historyków. I to jest właśnie 

miara tego, jakie wywarł na nas piętno. 

prof. Tomasz Jasiński

Nie od dziś władze miasta – a także 

kandydaci do organów samorządowych 

– głoszą wzniosłe hasła, w tym także takie, 

które wiążą się z wegetującą na przeciętnym 

poziomie poznańską kulturą. 

„Poznań stawia na kulturę!”. „Poznań 

Europejską Stolicą Kultury!” – to brzmi 

dumnie. Niestety – hasła hasłami, a rzeczywistość 

skrzeczy, jak pisał Wyspiański. 

Potwierdzeniem, że jest to smutna 

prawda była kompromitująca klęska 

Poznania w wyścigu o tytuł Europejskiej 

Stolicy Kultury 2016. Poznań stolicą 

kultury? Europejską stolicą kultury?! No 

nie, wolne żarty! 

Moim zdaniem to całe szczęście, że 

Poznań przegrał. Bo przegrało nie tyle 

samo miasto, ile sam sposób podejścia 

do kultury i jej rozwoju, przegrała błędna 

koncepcja polityki kulturalnej i umiejscowienie 

w niej społeczności Poznania. 

temat numeru 

Temat dnia 

Gdzie ta poznańska kultura?! 

„[…] całe szczęście, że Poznań przegrał”– głos w sprawie poznańskiej kultury. 

Poznań Kulturalny czy nie? 

Wspomnienie po ESK 2016 


Ojcowie miasta po prostu nie rozumieją, 

co to jest kultura. Mylą ją z wieloma 

innymi pojęciami. Mylą ją z banalną 

rozrywką, z hałaśliwymi dyskotekami, 

z „muzyczką do kotleta”, z kolorowymi 

magazynami i dwugwiazdkowymi filmami 

pokazywanymi w TV. Jednym słowem 

nie odróżniają kultury od rozrywki. 

I od pop-kultury. A to nie to samo. 

I jeszcze jedno spostrzeżenie. Ojcowie 

miasta choć zdają sobie sprawę, że 

prawdziwa kultura (nie tylko ta wysoka, 

ale jednak nie ta najbardziej banalna) 

nie jest żadnym dobrze rokującym biznesem, 

to jednak do wszelkich propozycji 

jak i do instytucji kulturalnych podchodzą 

jak do zwykłego przedsięwzięcia 

handlowego. Tyle że wiedzą, że – niestety 

– do niego trzeba sporo dołożyć. 

Natomiast nie bardzo wiedzą – po co? 

Jednym słowem wszelkie dotacje na kulturę 

uważają za stratę, z którą trzeba się 

pogodzić. I tu popełniają poważny błąd. 

Inwestowanie w kulturę nie może 

być stratą! Każda inwestycja w kulturę 

powinna przynieść miastu wymierne, 

chociaż niekoniecznie materialne korzyści. 

Ale pod warunkiem, że ma się jakąś 

koncepcję polityki kulturalnej i wie się, 

co można tą drogą osiągnąć. I do czego 

się dąży. 

W tym stanie rzeczy najbardziej poszkodowani 

są młodzi ludzie, zwłaszcza 

studenci. Dla 150-tysięcznej rzeszy studentów 

poznańskich oferta kulturalna 

i możliwości uczestniczenia w kulturze są 

naprawdę skromne. A jak wynika z dotychczasowej 

praktyki nikt się o nich nie 

upomni, dopóki studencka brać sama nie 

weźmie sprawy w swoje ręce. 

Prosimy o opinie. Każda zostanie 

opublikowana! 

zj 

Wbrew oczekiwaniom Poznań nie będzie Europejską Stolicą Kultury 2016. 

Mimo, że pewnego dnia widziałem 

tramwaj z ogromną reklamą naszej 

kadydatury. Mimo tego, że na Starym 

Rynku w Święta było dużo stoisk z pamiątkami, 

pajdami chleba, swojską kiełbasą, 

a nawet grzańcem. Mimo, że już 

od dłuższego czasu jest zimno i przydałaby 

się jakaś rozgrzewająca informacja. 

Mimo, że nieliczni ( np. ja?) mieli nadzieję. 

Mimo tego – nic z tego! 

Nołhał 


Hasło przeklęte (beznadziejne?), bo 

nie znaczące kompletnie nic. Bo niby 

co my wiemy o kulturalnym knowhow? 

Jeden tramwaj widziany we mgle 

na junikowskiej pętli? Przepraszam, ale 

w Gdańsku w czasie ulewy widziałem 

nie tylko tramwaje. W dworze Artusa 

(jak dla mnie: maksymalnie nudnym 

miejscu)zdumiałem się– Gdańsk się 

promował, Gdańsk chciał, no i Gdańsk 

nadal ma szansę na ESK 2016. 

Podobnie Wrocław. Na dworcu bałagan 

nieprzeciętny, nie wiadomo gdzie 

się przyjeżdża, skąd odjeżdża, kasy biletowe 

gdzieś w otchłani, szlag człowieka 

trafia, gdy szuka wyjścia w stronę miasta. 

A gdy już wyjdziesz. Jezdnie dno, 

chodniki pękają, ogólno-wrocławski 

chaos. Może dlatego, że miasto po prostu 

żyje? Mieli tam nawet takie elektroniczne 

drzwi, gdzie każdy kto przez 

nie przeszedł widział, iż był np. 222122 

przechodzącym przez drzwi Wrocławia 

do wielkiej kultury, do ESK 2016. Wrocław 

też ma nadal szansę, bo ma w sobie 

dużo radości i kreatywności. Prawda, 

kreatywny Wrocław. 

W Katowicach jest spodek, miejsce 

wielkich zwycięstw i porażek naszych 

siatkarzy, koszykarzy. Arena współczesnych 

gladiatorów sportu. W Katowicach 

jest też dużo węgla. Są kopalnie, 

hałdy, górnicy, z hukiem obchodzi się 

Barbórkę. W Katowicach tyle ile węgla, 

jest też kultury. Są tam hałdy kultury. 

Kopalnie talentów, pomysłów i możliwości. 

No i Katowice szansę mają nadal. 

W stolicy z kulturą jak zwykle dobrze. 

Ale oni mają zawsze lepiej. W końcu 

Warszawa. Czy na pewno? Trudno 

maj 

powiedzieć. Wiem jednak coś innego 

– w Warszawie mają Centrum Nowy 

Wspaniały Świat. Jak dla mnie jedno 

z ciekawszych miejsc w całym mieście. 

Ale oni zawsze mają lepiej. No i też dlatego 

nadal są w grze. 

Na koniec wymienianek – perełka. 

Oto również i Lublin może zostać 

ESK. Dla zdumionych powtórzę: Lublin. 

Tak jest. Zwany miastem z Polski 

B. Ze wschodu, a nie z zachodu. Lublin, 

gdzie przecież nie ma kultury, no bo jak 

w Lublinie może być kultura. Wszystko 

bzdury. Jak się okazuje Lublin kulturę 

bardzo lubi i ze wzajemnością. A związek 

ten uwieńczony jest szansą na ESK. 

Pytanie do Poznania 

Pamiętam, że będąc we Wrocławiu 

zachowałem się jak poznański patriota. 

Nie przeszedłem przez elektroniczne 

drzwi. I dzisiaj, wspominając moją solidarność 

z moim miastem, pytam Cię 

Poznaniu: dlaczego nie chciałeś zostać 

ESK? 

Paweł Kokot 

WPiA 

5

1 


temat numeru 

Letnio w Farnej 

Dyskusja o poznańskiej, w tym także studenckiej kulturze bez końcowych 

wniosków. 

Trochę późno, ale czas najwyższy. Bo 

na razie jest bardzo słabo. A może nawet 

dramatycznie? Nie mnie to stwierdzać. 

Wiem jednak, że Poznań z kretesem 

przegrał walkę o tytuł Europejskiej 

Stolicy Kultury 2016. Ten fakt wymaga 

przypominania. Bo jak na razie nikt 

nie odpowiedział na zasadnicze pytanie: 

dlaczego tak się stało? W mieście są 

przecież teatry, kina, muzea, jest opera 

i filharmonia… 

Wydaje się jednak, że diabeł jak zwykle 

tkwi w szczegółach. Nie wystarczy 

przecież, że istnieją instytucje kulturalne. 

Ich działanie musi być wspierane i nie 

chodzi mi tylko o wsparcie finansowe. 

W środę, 24 listopada, w poznańskiej 

Piwnicy Farnej odbyła się debata organizowana 

przez „Aurorę” i SSAK (Studenckie 

Stowarzyszenie Aktywności 

Kulturalnej). 

Gośćmi dyskusji byli profesorowie 

UAM, którzy oficjalnie popierali najważniejsze 

opcje polityczne w kraju: prof. 

Michał Karoński (Wydział Matematyki), 

prof. Halina Zgółkowa (Wydział Filologii 

Polskiej i Klasycznej) – zwolennicy 

PO, a także prof. Wojciech Suchocki 

oraz prof. Tomasz Jasiński (oboje: Wydział 

Historyczny), popierający PiS. 

Tematem dyskusji była szeroko rozumiana 

polityka kulturalna w Poznaniu 

(a także rozwój kultury studenckiej). 

Dyskusja nie przybrała (na szczęście!) 

partyjnych barw, a jej uczestnicy starali 

się by ć jak najbardziej merytoryczni. 

Być może dlatego, że żadna opcja polityczna 

w Polsce nie ma spójnego programu 

kulturalnego… Tyle, tytułem kronikarskiego 

wstępu. 

Dyskusja na pewno nie była nudna. 

Dość powiedzieć, że widzowie nie 

zasypiali na krzesełkach, ale włączali 

się aktywnie – z lepszym lub gorszym 

skutkiem – w prowadzony dyskurs. Pytania 

studentów były nierzadko całkiem 

prowokujące (o niegospodarność Uniwersytetu, 

przestarzałość jego struktury, 

beznadziejne efekty systemu bolońskiego 

– dla niezorientowanych, chodzi 

o system studiowania, w którym najpierw 

pisze się pracę licencjacką, a później 

magisterską). 

Tyle na temat plusów tego spotkania. 

Dyskusja była – przynajmniej jak dla 

mnie – męcząco grzeczna. Między profesorami 

panowała ogólna zgodność, 

a jeśli dochodziło do sporów, to na tle 

mało znaczących szczegółów. Nie chodzi 

mi oczywiście o to, żeby profesorowie 

obrzucali się krzesełkami albo – co 

gorsza – wyzwiskami. Spodziewałem się 

jednak, że dyskusja będzie ostrzejsza, 

a różnice zdań – poważniejsze. 

Z drugiej strony trudno się temu dziwić, 

jeśli przeanalizować merytoryczne 

wnioski, do których doszli nasi goście. 

Szkoły produkują w większości beznadziejnych 

absolwentów, nie ucząc ich 

abstrakcyjnego myślenia? Można się 

z tym zgodzić. 

Wielu ludzi nie wynosi z domu właściwych 

nawyków kulturowych? Całkiem 

możliwe. 

Miasto Poznań niewiele robi w celu 

promowania kultury? Pełna zgoda – 

w wyścigu o miano Europejskiej Stolicy 

Kultury przegraliśmy z kretesem. 

Poziom czytelnictwa jest słabiutki? 

Prawda, i to bolesna. W pełni zgadzam 

się z wypowiedzią jednego z gości (niestety 

nie pamiętam którego), że osoba 

nieczytająca nie może być wyrafinowanym 

odbiorcą kultury. 

Zjawisko postkomunizmu osłabia 

współczesny rozwój kulturalny (teza 

Poznań kulturą nie stoi? 

Miasto, które stawia na kulturę musi 

jej pomagać. Musi ją promować. Musi 

zauważyć, że kultura może przynosić 

korzyści. Również materialne. 

Kultura, zarówno ta „niska”, jak i „wysoka” 

powinna być elementem miejskiego 

niezbędnika. Jeżeli kiedykolwiek 

chcemy być stolicą kultury (nieważne, 

czy europejską czy polską) musimy 

przede wszystkim pielęgnować podstawy 

jej istnienia. Bez kultury bowiem 

miasto zamiera. 

Nie pozwólmy na to. Poznań ma 

przecież ogromne możliwości. Mnóstwo 

świetnych inicjatyw i pomysłów. Wiele 

istniejących festiwali oraz cyklicznych 

prof. Jasińskiego)? Tu się akurat nie 

zgadzam, ale niektórzy spośród uczestników 

dyskusji byli – jak mi się zdaje – 

innego zdania. 

Jakie wnioski płyną z tego wszystkiego? 

Trzeba zreformować szkolnictwo 

(Ministerstwo Edukacji), zapewnić 

bardziej efektywny dostęp do kultury 

(Rząd, Miasto Poznań, Ministerstwo 

Kultury), promować czytelnictwo (każdy 

z nas) oraz wziąć sprawy animacji 

kultury w swoje ręce (najlepiej, żeby robili 

to studenci). A poza tym czas leczy 

rany (postkomunistyczna mentalność 

w warunkach wolnego rynku nie może 

trwać wiecznie). 

Jakie zadania przewidziane zostały dla 

profesury uniwersyteckiej? Hmmm… 

Sami widzicie. 

System boloński jest beznadziejny? 

OK, ale profesura nie może tego 

zmienić. 

Biurokracja uniwersytecka? Po prostu 

jest (nikt się specjalnie nie przejął tym 

problemem). 

Symboliczne wsparcie ze strony Uniwersytetu 

dla niszowych inicjatyw kulturalnych 

(np. dla ARTenaliów)? Odpowiedź 

niezwykle wymijająca… 

Konkluzja nasuwa się sama: 

Chcesz doprowadzić do rozwoju kultury? 

Zacznij od własnego podwórka! 


WPiA 

Ostatnie wybory samorządowe w Poznaniu obfitowały w wiele wzniosłych haseł. Jedno z nich brzmiało: „Poznań 

stawia na kulturę”. 

wydarzeń. Mamy więc solidne fundamenty. 

Czas rozpocząć budowę i rzeczywiści 

postawić na kulturę. 

Paweł Kokot 

WPiA 


temat numeru 

Poznańskie muzea 

XXI wiek i szara rzeczywistość 


Kilka uwag na marginesie dyskusji o polityce kulturalnej Poznania. 


Jeszcze parę lat temu polskie (a wśród 

nich poznańskie) muzea były jednymi 

z najlepiej zachowanych reliktów PRL 

-u. Monotonna ekspozycja, przybrudzone 

gabloty i znudzone strażniczki, 

bacznie czuwające, by nikt nie ważył się 

czegokolwiek dotknąć. Nic dziwnego, że 

większość tych placówek świeciła pustkami, 

a pozostałe zapełniały głównie 

szkolne wycieczki. 

Wraz z otwarciem w 2004 r. pionierskiego 

Muzeum Powstania Warszawskiego 

coś się zaczęło zmieniać. Zrozumiano, 

że nowoczesne muzeum może 

przyciągać tłumy, i to w każdym wieku. 

W 2010 roku stolica świętowała otwarcie 

multimedialnego Muzeum Fryderyka 

Chopina w Zamku Ostrogskich 

i Centrum Nauki Kopernik. W Warszawie 

trwa też już budowa imponującego 

Muzeum Historii Żydów Polskich, 

w najbliższych latach powstać ma Muzeum 

Sztuki Nowoczesnej, nowy gmach 

Muzeum Wojska Polskiego oraz Muzeum 

Historii Polski. Kraków zakończył 

ubiegły rok otwarciem nowej siedziby 

Muzeum Lotnictwa Polskiego, a także 

naszpikowanego elektroniką podziemnego 

muzeum pod Rynkiem Głównym. 

W Gdańsku za kilkaset milionów złotych 

powstanie Muzeum II Wojny Światowej. 

Nowoczesność dociera także do 

mniejszych miast: wystarczy zobaczyć 

ukończone niedawno Muzeum Narodowe 

w Przemyślu. A jak na tym tle wygląda 

Poznań? 

Ostatnie dziesięciolecie było najwyraźniej 

czasem dyskusji. Gdy w 2000 

r. skradziono z Muzeum Narodowego 

„Plażę w Pourville” Moneta (szczęśliwie 

odzyskaną w ubiegłym roku), dyskutowano 

o bezpieczeństwie najcenniejszych 

zbiorów. Później toczyły się długie 

dyskusje wokół pomysłu sprowadzenia 

do Poznania kolekcji malarstwa polonijnej 

miliarderki Barbary Piaseckiej 

– Johnson, czy też stworzenia Muzeum 

Sztuki Współczesnej pod patronatem 

miliarderki poznańskiej – Grażyny 

Kulczyk. Oba te projekty niestety dotychczas 

nie doczekały się realizacji. 

Ostatnio największe emocje budzi kolejna 

dyskusja – tym razem wokół budowy 

Zamku Królewskiego na Wzgórzu 

Przemysła. Znamienne, że toczy się ona 

głównie wokół wartości architektonicznej 

planowanego obiektu, a nie tego, 

jak później uczynić go atrakcyjnym dla 

odwiedzających. 

W chwili obecnej największą instytucją 

muzealną w mieście jest Muzeum 

Narodowe, liczące sobie oprócz kilku 

oddziałów w samym Poznaniu, także 

oddziały terenowe – pałace w Gołuchowie, 

Śmiełowie i Rogalinie. Najlepsze 

wrażenie robi zdecydowanie nowoczesny 

gmach główny Muzeum, siedziba 

Galerii Malarstwa i Rzeźby. To tam 

wystawiane są najciekawsze eksponaty, 

to tam organizowane są wystawy czasowe 

i huczne wernisaże. Tymczasem 

wystarczy przejść się do położonego 

kilkadziesiąt metrów dalej Muzeum 

Sztuk Użytkowych (oddziału MN), by 

cofnąć się w czasie do placówki z lat 70., 

w której nie da się nabyć żadnego przewodnika 

po zbiorach, a bywa, że część 

muzealnych sal jest zamknięta z powodu 

braku obsługi… Niewiele lepiej jest 

w ulokowanym w tragicznym budynku 

tzw. „Arsenału” Wielkopolskim Muzeum 

Wojskowym, czy w ratuszowym 

Muzeum Historii Miasta Poznania. 

„ 

Poznań nie może się równać 

pod względem zbiorów 

historycznych z Warszawą czy 

Krakowem. Niestety, w ślad za 

mniejszym potencjałem idą 

też dużo mniejsze fundusze 

na muzealne projekty. 

” 

Oczywiście, wszystko można zrzucić 

na brak przyciągających tłumy atrakcji. 

Zgoda, Poznań nie może się równać pod 

względem zbiorów historycznych z Warszawą, 

czy Krakowem. Niestety, w ślad 

za mniejszym potencjałem idą też dużo 

mniejsze fundusze na muzealne projekty. 

Ale przecież zostaje jeszcze kwestia 

promocji i wytrwałego inwestowania 

w konkretny pomysł! Tytułem przykładu 

– w Poznaniu znajduje się wyjątkowe 

w skali kraju Muzeum Instrumentów 

Muzycznych, położone tuż przy Starym 

Rynku. Unowocześniona, multimedial- 

maj 

na ekspozycja mogłaby uczynić z niego 

punkt obowiązkowy wycieczek melomanów 

i wizytówkę miasta. Kolejna sprawa 

to militarna spuścizna Poznania. Jest 

w Poznaniu kilka muzeów wojskowych, 

jest też system pruskich fortów, których 

potencjał turystyczny wykorzystano 

dopiero w niewielkim stopniu. Spójny 

program muzealny mógłby i tutaj sporo 

zdziałać. 

Nie da się też przecenić kwestii promocji. 

Przykładowo, czy wiecie, że Muzeum 

Narodowe może poszczycić się 

bogatą kolekcją dawnego malarstwa 

hiszpańskiego? Że w Muzeum Archeologiczym 

znajduje się jeden z największych 

w Polsce zespół zabytków ze Starożytnego 

Egiptu? A w mało znanym 

Muzeum Broni Pancernej Centrum 

Szkolenia Wojsk Lądowych (co za nazwa!) 

stoi unikatowe niemieckie działo 

pancerne StuG IV, wydobyte z rzeki 

po ponad 60 latach od zakończenia II 

wojny światowej? Rzecz w tym, by takie 

ciekawostki umieć wyłuskać i reklamować 

we wszelakich przewodnikach 

i informatorach. 

Na koniec trzeba przyznać, że 

w poznańskim muzealnictwie widać 

już pozytywne przemiany. Nowoczesne 

ekspozycje otwierają oddziały Wielkopolskiego 

Muzeum Walk Niepodległościowych: 

Muzeum Poznańskiego 

Czerwca 1956, czy Muzeum Powstania 

Wielkopolskiego w Odwachu. Przyciąga 

unowocześnione po remontach Muzeum 

Archeologiczne. Naprawdę interesująco 

prezentuje się także od niedawna 

Muzeum Archidiecezjalne. Słychać 

wreszcie o naprawdę sporych inwestycjach 

– nad brzegiem Warty, naprzeciw 

poznańskiej Katedry ma powstać Interaktywne 

Centrum Historii Ostrowa 

Tumskiego. Reklamowane pod hasłem 

„Tu zaczęła się Polska” już wkrótce ma 

się stać turystycznym hitem. Świetna, 

minimalistyczna architektura budynku 

na wizualizacjach budzi nadzieję na 

przełom. 

Może zatem już wkrótce Poznań przestanie 

być muzealnym skansenem i stanie 

się kolejnym magnesem na mapie 

Polski przyciągającym turystów w każdym 

wieku? 


WPiA, WH 

7

1 


auroris activitis 

Konkurs literacki „Aurory” rozstrzygnięty! 

W grudniu ubiegłego roku AURORA ogłosiła konkurs literacki dla studentów na wiersz lub krótką formę prozatorską 

(czyli tzw. „short”). Na konkurs wpłynęło 101 prac, w tym 80 wierszy i 21 „shortów”. Ogłoszenie wyników 

i rozdanie nagród miało miejsce w Restauracji Uniwersyteckiej w Coll. Minus 14 grudnia ub.r. Poniżej publikujemy 

kilka nagrodzonych utworów. 

Jeden z najwybitniejszych polskich 

aforystów – Stanisław Jerzy Lec mawiał, 

że czasem łatwiej przyznać jest nagrodę, 

niż rację. Kiedy podejmowaliśmy w gremium 

redakcyjnym decyzję o organizacji 

konkursu literackiego, chyba nie do 

końca zdawaliśmy sobie sprawę z tego, 

co nas czeka. 

Optymistycznie zakładaliśmy, że 

zgłoszone zostanie trzydzieści prac, ja 

sama miałam nadzieję, że przeczytam 

dwie, może trzy takie, które w jakiś sposób 

mnie poruszą. 

Tymczasem na konkurs nadesłano 

ponad sto tekstów, zaś moje zdrowie 

psychiczne delikatnie nadszarpnęły jurorskie 

rozterki. Doprowadziły mnie 

one do słodko-gorzkiej konkluzji, że tym 

razem przyznanie nagród nie będzie tak 

proste jak twierdzi Lec. Słodkiej – bo zarówno 

poziom, jak i ilość prac pozytywnie 

nas zaskoczyły. Gorzkiej – bo teraz 

każda połówka punktu miała znaczenie, 

co oznaczało dla mnie i całego jury kilka 

nerwowych popołudni. 16 grudnia 

w Restauracji Uniwersyteckiej w Collegium 

Minus rozdaliśmy nagrody. Wyróżniliśmy 

kilkanaście prac, podkreślmy 

jeszcze raz bardzo dobrych prac. 

Z wyróżnionymi utworami możecie 

się zapoznać na stronie internetowej naszego 

pisma oraz Koła Naukowego Kultury 

Współczesnej. 

Triumfator Konkursu – Michał Skrzypczak 

Najlepsze wydrukowaliśmy w tym 

numerze „Aurory”. Możecie je przeczytać 

w naszym noworocznym prezencie – 

specjalnej wkładce do numeru. 

Na koniec, chciałam raz jeszcze podziękować 

wszystkim uczestnikom. 

Nie wszystkich mogliśmy uhonorować 

nagrodami, jednak wielu z was udało 

się dotknąć sensu literatury – dotknąć 

prawdy o człowieku. Szczególne podzię- 

kowania kieruję ku zwycięzcom – Michałowi 

Skrzypczakowi (wiersz) i Idze 

Pruciak (short). W obydwu kategoriach 

jury nie miało najmniejszych wątpliwości, 

komu należy się najwyższy stopień 

„pudła”. Jesteście dla mnie prawdziwą 

inspiracją! 


WPiA 

Zapraszamy 

do lektury specjalnego 

literackiego dodatku 

„Aurory”, 

w kórym publikujemy 

nagordzone teksty! 

❧ 

Gra Maria Łabędzka – laureatka „Złotego melona” 


auroris activitis 

I Konkurs literacki „Aurory” 


Laureaci w kategorii „Wiersz” 

I nagroda: 

Michał Skrzypczak (WGM UE), 

• Algorytmika uczuć, architektura słów, 

czyli pisanie wierszy, 

• *** A wreszcie rzekł człowiek, 

• Boże. 

II nagroda: 

Krzysztof Koszczyński (WPiA UAM), 

Rozmowy z wami. 

III nagroda: 

Justyna Siedziako (WPiA UAM), 

Postulaty. 

Marcin Skiba (WPiA) 

Tezeusz. 

IV nagroda: 

Przemysław Wolski (WFPiK UAM), 

• Pisać wiersz, 

• Na ściance. 

Jakub Misun, 

Bajka wojenna. 

Laureaci w kategorii 

„Krótka forma prozatorska” 

I nagroda: 

Iga Pruciak (WNS UAM), 

Jutro, am Morgen, wrócimy. 

II nagroda: 

Anna Diana Czerwińska (WNS UAM), 

[Tytuł opowiadania nie został przez autorkę 

podany.] 

III nagroda: 

Lena Matyjasik (WPiA), 

Trudne wyznania, czyli bajka o zielonym. 

IV nagroda: 

Jakub Misun (MISH UAM), 

Ustawa o szkolnictwie, czyli konwencja 

albo śmierć 

V nagroda: 

Bogumiła Hyla (WFPiK UAM), 

Przemakalni. 

Ponadto podczas rozdania nagród 

uczestnicy spotkania przyznali 

nagrody „Złotego melona” 

Najlepszy spośród wyróżnionych 

wierszy: 

Michał Skrzypczak, 

Algorytmika uczuć, architektura słów, 

czyli pisanie wierszy. 

Najlepsza recytacja wierszy: 

Mikołaj Troszczyński (WNPiD 

UAM). 

Największy talent muzyczny: 

Maria Łabędzka (AM w Poznaniu), 

za świetne wykonanie trzech utworów 

skrzypcowych w przerwach pomiędzy 

ogłaszaniem wyników konkursu. 

Liczba uczestników: 50 

Liczba prac dopuszczonych do 

konkursu: 101 

Liczba wierszy: 80 

Liczba „shortów”: 21 

Więcej szczegółów na temat konkursu na naszej stronie internetowej: www.aurora.amu.edu.pl 

W październiku ub.r. grupa miłośników 

teatru – studentów i absolwentów 

UAM – pojechała do Legnicy, gdzie 

działa bardzo prężnie Teatr im. Heleny 

Modrzejewskiej. 

Celem wyjazdu było obejrzenie 

„Tryptyku rewolucyjnego” – trzech 

spektakli, których tematyka związana 

była z wielkimi wstrząsami politycznymi. 

Były to „Czas terroru” wg. Żeromskiego, 

osnuty na wątkach „Róży” 

Żeromskiego, a dotyczący rewolucji 

1905 r., „Marat – Sade” Petera Weissa 

o Rewolucji Francuskiej i najważniejszy 

– rewelacyjnie wystawione Mickiewiczowskie 

Dziady. Wszystkie trzy spektakle 

reżyserował ten sam człowiek, poznaniak, 

twórca największych sukcesów 

Teatru 8-go Dnia – Lech Raczak. Wywarły 

one na widzach ogromne wrażenie, 

zarówno kształtem artystycznym 

przedstawień jak i aktualnością problemów 

w nich pokazanych. Dodatkową 

atrakcją wyjazdu było spotkanie grupy 

poznańskiej z głównym bohaterem 

„Tryptyku” Lechem Raczakiem. 


maj 

Wyprawa teatralna do Legnicy 

Spotkanie z Lechem Raczakiem (na zdj. w środku) 

9

1 


Zwykle wizytę zespołu teatralnego 

ocenia się przez pryzmat prezentowanego 

spektaklu. Przyjęło się, że ta 

forma artystycznego wyrazu świadczy 

o dorobku danego teatru i sukcesie jego 

pracy. Dlatego w tej krótkiej relacji tym 

bardziej chciałabym zwrócić uwagę 

na inny aspekt, jaki zaistniał w trakcie 

odwiedzin, tzn. na warsztaty teatralne, 

które poprzedzały prezentację. Warsztat 

teatralny zazwyczaj bywa spotkaniem 

dydaktycznym, ale może też być – tak 

jak w przypadku sesji poprowadzonej 

przez Domenica Castaldo – niepowtarzalnym 

wydarzeniem, porównywalnym 

rangą do spektaklu. 

Oceniając pracę grup teatralnych, 

które inspiracje czerpią ze spuścizny 

Jerzego Grotowskiego, wybitnego polskiego 

reżysera, trudno ograniczyć się 

do samego spektaklu. W tym nurcie teatralnym, 

którego reprezentantem jest 

Laboratorio, akcenty rozkładają się inaczej. 

W pracy równie ważny, co przedstawienie 

jest proces, który prowadzi do 

jego powstania i wpływa na jego zmiany 

nawet po premierze. To dlatego warsztat 

aktorski, w trakcie którego artyści 

odkrywają tajniki swojego rzemiosła, 

daleko wykracza poza ramy teatralnej 

lekcji i może stanowić dodatkowe przygotowanie 

uczestników do pogłębionego 

zrozumienia spektaklu. 

Polski łącznik 

Domenico Castaldo (ur. 1970) 

jest aktorem, reżyserem, ale przede 

wszystkim charyzmatycznym liderem 

i pedagogiem. Od 1996 roku prowadzi 

w Turynie Laboratorio di Ricerca Permanente 

sull’Arte dell’Attore – ośrodek, 

laboratorium poszukiwań w dziedzinie 

aktorstwa. Laboratorio to nie tylko 

niezależny teatr nastawiony na realizację 

przedstawień, ale przede wszystkim 

miejsce stałych poszukiwań i pogłębiania 

sztuki aktorskiej. W uznaniu dla 

tej pracy w 1999 roku twórca otrzymał 

nagrodę Bertolucciego, przyznawaną 

przez włoskich krytyków teatralnych. 

W pracy Laboratorio proces kreacji odgrywa 

ważniejszą rolę od efektu, jakim 

jest spektakl. Impulsem do prowadzenia 

wydarzenia 

Teatr z Turynu 

u poznańskich teatrologów 

W dniach 17–18 grudnia 2010 roku w Sali Teatralnej im. Wojciecha Bogusławskiego w Collegium Maius UAM gościł 

w Poznaniu Domenico Castaldo wraz z Laboratorio di Ricerca Permanente sull’Arte dell’Attore z Turynu. Wizyta 

obejmowała trzy wydarzenia: warsztat aktorski, prezentację spektaklu i spotkanie z artystami. Castaldo przyjechał 

do Poznania na zaproszenie prof. Grzegorza Ziółkowskiego z Zakładu Dramatu i Teatru UAM i prowadzonego 

przez niego Teatru Rosa. Wizyta była współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. 

badań w dziedzinie aktorstwa i jednym 

z najważniejszych doświadczeń, które 

uformowały artystycznie Castaldo, 

był dla niego pobyt i praca w zespole 

Workcenter of Jerzy Grotowski w Pontederze 

w Toskanii (1995-96). Grotowski 

w końcowym okresie swej twórczej 

biografii, który określił mianem Sztuka 

jako wehikuł lub Sztuki rytualne, dążył 

do stworzenia struktury dramatycznej, 

funkcjonującej dla wykonawców jako 

narzędzie pracy nad sobą*. Castaldo 

nawiązuje do doświadczeń Workcenter 

szczególnie gdy chodzi o pracę fizyczną 

aktora i podejście do śpiewu. Cechą dystynktywną 

Laboratorio jest integralne 

zespolenie działań fizycznych z użyciem 

głosu, przede wszystkim śpiewu. 

W stronę ogrodu 

W piątek 17 grudnia w kameralnej, 

obdarzonej szczególną atmosferą Sali 

Teatralnej w dawnej kotłowni Collegium 

Maius UAM odbyła się sesja pracy 

poprowadzona przez Castaldo. Artyście 

towarzyszyła czwórka aktorów i piątka 

stażystów z Włoch i Chile. 

Zadaniem szesnaściorga uczestników 

(głównie studentów i pracowników Wydziału 

Filologii Polskiej i Klasycznej) 

było podążanie za działaniami Castaldo, 

naśladowanie go, ale jednocześnie 

próba znalezienia samego siebie w tym, 

co się naśladuje, bycie czujnym. Wymagające 

działania fizyczne i drobne akcje 

prowadziły grupę przez ciąg skojarzeń 

proponowanych przez prowadzącego. 

Rozmowa ze swoją stopą, zezwierzęcenie, 

taniec jak na dyskotece, ruchy jakby 

się było częścią wyimaginowanej maszynerii 

to niektóre z proponowanych 

akcji. Pośrednią rolą wszystkich tych 

działań było przygotowanie ciała i głosu 

do wspólnego śpiewu. 

Spotkanie było częścią projektu 

edukacyjnego „Garden”. „«Ogród» to 

praktyczna i teoretyczna ścieżka samopoznania 

poprzez sztukę aktora. Jak 

zapanować nad naszymi uczuciami? 

Za pomocą jakich narzędzi? Jak z teatrem 

wyjść poza rozrywkę i wkroczyć 

na ścieżkę duszy? Jak zbudować zespół 

silnych i kompetentnych ludzi, którzy 

podejmą wspólną pracę, kierując się zasadami 

samookreślenia oraz kulturowego 

i religijnego buntu?” – pyta artysta. 

I odpowiada: „Ogród, który jest w nas, 

ukazuje swoje barwy i zapachy w sztuce. 

Mój ogród karmi się Sztuką Aktora 

i dzięki niej rozkwita”. Castaldo podkreśla, 

że projekt jest przeznaczony nie tylko 

dla zawodowych aktorów, ale także 

dla osób, które poprzez teatr poszukują 

odpowiedzi na różne dręczące ich w życiu 

pytania. 

Warsztat realizowany w Poznaniu posłużył 

jako arena pozawerbalnego spotkania. 

Po niespełna trzygodzinnej sesji 

uczestnicy, którzy nie znali się wcześniej, 

śpiewali razem, śmiali się i przede 

wszystkim słuchali siebie nawzajem. 

Można powiedzieć, że tylko dzięki temu 

jednemu spotkaniu osiągnęli stan koncentracji 

i wsłuchania, nad którym zazwyczaj 

w teatrze pracuje się przez wiele 

miesięcy. 

Świętowanie 

Drugiego dnia Laboratorio zaprezentowało 

spektakl The Celebration, który 

powstał w ramach projektu „Katharsis 

– De Cura Animae Suae. A modern 

Mystery Play”. Wystąpili w nim: Katia 

Capato, Domenico Castaldo, Marta Laner, 

Francesca Netto i Claudio Santana 

Bórquez. 

Historia będąca osnową spektaklu 

przedstawia proboszcza, który przygotowuje 

się do odprawienia tysięcznej 

mszy. Zanim jednak ojczulek zdąży 

nacieszyć się z tego faktu odwiedza go 

anioł śmierci. Kaznodzieja próbuje 

przekonać wysłannika, że przychodząc 

po niego, popełnia błąd. Kontrakt mówi 

przecież, że śmierć może go zabrać dopiero, 

gdy dokończy sprawować swoją 

10 maj AURORA 

fot. Maciej Zakrzewski

funkcję. Anioł śmierci przyznaje mu 

rację i wkracza tymczasowo w świat 

ludzki, stając się jednym z czcicieli. Proboszcz 

z kolei ulega różnym osobliwym 

pokusom. To wszystko doprowadza do 

fatalnej w skutkach mszy. 

Spektakl, będący z pozoru komedią, 

to twór pełen kontrastów. Z jednej strony 

artyści grają satyryczne sceny ocierające 

się o kicz. Z drugiej przy użyciu 

śpiewu momentalnie przekształcają sytuację 

i zmieniają energię w przestrzeni 

gry, dzięki czemu pojawia się szansa na 

wydarzenia 


odświętność. Na oczach widzów ponawiane 

są małe akty profanacji. Śpiewanie 

hymnów kończy beknięcie. Religijne 

gesty zostają ośmieszone. W momencie 

śmierci uroczyste zawodzenie proboszcza 

przemienia się w ryk zwierzęcia. 

Poprzez użycie kontrastów igra się z nastrojem 

widza. Ciągłe balansowanie pomiędzy 

rozbawieniem a powagą skłania 

do pytania, czy w zachowaniu proboszcza 

naprawdę chodzi o mszę świętą, kult 

Boga czy raczej tylko o gloryfikację samego 

siebie. Tym sposobem artyści krytykują 

lichą wzniosłość i zdają się pytać 

o przedmiot celebracji. Być może samo 

poczucie wspólnoty i jej umacnianie poprzez 

odświętny akt staje się ważniejsze 

od zespolenia z transcendencją? 

Agnieszka Pietkiewicz 

WFPiK 

* Zob.: Jerzy Grotowski, Od zespołu teatralnego 

do sztuki jako wehikułu, „Notatnik Teatralny” 

1992, nr 4, s. 31–43. 

Pierwszy Koncert Rektorski 

Rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 

prof. dr hab. Bronisław Marciniak 

i Dyrektor Międzynarodowych 

Konkursów im. Henryka Wieniawskiego 

Andrzej Wituski zaprosili studentów 

Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 

na pierwszy Koncert Rektorski pt. „Po 

Chopinie, przed Wieniawskim”. Koncert 

odbył się 17 listopada 2010 roku 

w Auli UAM. Lokalizacja uległa nieznacznej 

zmianie, wcześniej planowano 

umieszczenie owego wydarzenia w Sali 

Lubrańskiego. 

Uroczystej i bardzo dokładnej prezentacji, 

połączonej z licznymi anegdotami 

i odniesieniami, dokonała profesor 

Jadwiga Kaliszewska. Dzięki Pani 

Profesor niezbyt liczna, acz z pewnością 

dobrana z największą pieczołowitością 

publiczność dowiedziała się takich 

szczegółów na temat muzyków i ich programu 

artystycznego, o jakich nawet nie 

śmiała marzyć. Pani Profesor Kaliszewska 

wprowadziła wszystkich w ulotny, 

wysublimowany świat muzyki, hipnotyzując 

swym pełnym pasji i elegancji 

głosem. 

Wśród gości specjalnych znalazł się 

Rektor UAM Bronisław Marciniak, 

Dyrektor Międzynarodowych Konkursów 

im. Henryka Wieniawskiego Andrzej 

Wituski oraz Dziekan Wydziału 

Prawa i Administracji UAM Tomasz 

Sokołowski. 

Swoją muzyką rozpieszczali publiczność 

kandydaci do udziału w XIV Międzynarodowym 

Konkursie Skrzypcowym im. Henryka 

Wieniawskiego: Aleksandra Rytwińska, 

Sandra Haniszewska, Maciej Strzelecki 

oraz Marcin Sikorski jako akompaniator. 

W programie znalazły się takie arcydzieła 

muzyki klasycznej, jak I Sonata G-dur 

Johannesa Brahmsa, VII Sonata c-moll 

Ludwiga van Beethovena oraz Nokturn 

i Tarantela Karola Szymanowskiego. Publiczność 

jednogłośnie orzekła, że koncert 

był poezją dla uszu, wytchnieniem w świecie 

pełnym szumu i kiczu. Obawiano się, 

co prawda, że wykonawcy uważają inaczej 

– skrzypaczki po swym występie w pośpiechu 

opuściły scenę, uciekając przed kwiatami. 

Jednak wszyscy złożyli to na karb 

stresu związanego z wystąpieniem w tak 

dostojnym miejscu, wobec publiczności 

złożonej z poznańskich koneserów muzyki 

poważnej. 

Wszyscy byli zachwyceni koncertem 

i mają nadzieję na dalszą współpracę 

z Towarzystwem Muzycznym im. 

H. Wieniawskiego, która będzie owocować 

tak wspaniałymi wydarzeniami. 

lm 

WPiA 

Niemiecko-polskie 

miejsca pamięci 

11 grudnia ub.r. w holu Collegium 

Maius dyrektor Instytutu Lingwistyki 

Stosowanej, prof. Izabela Prokop 

otworzyła wystawę zatytułowaną 

„Niemiecko-polskie miejsca pamięci/ 

Deutsch-polnische Erinnerungsorte”. 

Prezentowała ona symboliczne funkcje 

miejsc pamięci w różnych polskich 

i niemieckich miastach – m.in. 

w Toruniu, Oświęcimiu, Wrocławiu, 

Pile (w Poznaniu były to np. Cytadela 

i Muzeum Bambrów Poznańskich), co 

miało wzbogacić interkulturowe kompetencje 

młodych Niemców i Polaków. 

Wystawa, przygotowana w ramach 

wymiany studenckiej była punktem 

finalnym trwającej od 2 lat współpracy 

ILS UAM z Instytutem Pedagogiki 

Szkolnej w Marburgu. 


fot. Paweł Rybszleger 

Wystawa studentów ILS w hallu Coll. Maius 

Grudniowy projekt zrealizowano 

pod patronatem Rektora UAM oraz 

przy wsparciu władz Wydziału Neofilologii. 

Koordynatorami ze strony ILS 

maj 

byli dr.hab. Sylwia Adamczak-Krysztofowicz 

i dr Paweł Rybszleger. 

mt 

11

1 


100 lat minęło… 

Gmach Teatru Wielkiego (zbudowany 

w przeciągu zaledwie 18 miesięcy 

według projektu monachijskiej pracowni 

architektonicznej Heilmann und Littman) 

przeszedł w polskie ręce w 1919 

roku. Już ostatniego dnia sierpnia na 

poznańskiej scenie rozbrzmiała moniuszkowska 

„Halka”. Budynek uniknął 

szczęśliwie poważniejszych zniszczeń 

podczas II Wojny Światowej i jesienią 

1945 roku jako pierwsza scena w kraju 

wznowił działalność artystyczną. Zespół 

Opery Poznańskiej prezentował swoje 

najlepsze spektakle na międzynarodowych 

scenach i festiwalach. Historię 

Teatru Wielkiego tworzyli wspaniali 

artyści tacy, jak m.in. Zdzisława Donat, 

Conrad Drzewiecki, Antonina Kawecka, 

Krystyna Jamroz, Witold Gruca, czy 

Barbara Kostrzewska. Bogatej tradycji 

muzycznej Teatru Wielkiego po dziś 

dzień swymi skrzydłami chroni Pegaz – 

symbol budynku. 

Urodzinowe prezenty 

Od początku powstania Teatru Wielkiego 

zaprezentowano na jego deskach 

ponad 650 premier z repertuaru operowego, 

baletowego, operetkowego 

i musicalowego, a także symfonicznego 

i oratoryjnego. Trudno się zatem dziwić, 

że gdy w 2010 roku Teatr Wielki obchodził 

swoje 100 urodziny, świętował 

je ze stosownym do okazji rozmachem. 

W związku ze wspaniałym Jubileuszem 

na deskach Opery Poznańskiej przez 

cały rok odbywały się specjalne, urodzinowe 

spektakle i koncerty. Dla widzów 

przygotowano również spektakle teatru 

tańca oraz mniej znane szerszej publiczności 

sztuki. Punkt kulminacyjny 

Jubileuszu stanowiły dwa wrześniowe 

Galowe Koncerty Jubileuszowe, których 

gospodarzami byli chór oraz soliści 

Poznańskiej Opery. Zaprezentowano 

utwory wpisane w historię Teatru m. in. 

Wolfganga A. Mozarta, Stanisława Moniuszki, 

Feliksa Nowowiejskiego, Karola 

Szymanowskiego, Giuseppe Verdiego 

i Giacomo Pucciniego oraz polskie 

utwory chóralne. Obchody 100-lecia 

Teatru Wielkiego uświetniła również 

berlińska Staatsoper Unter den Linden, 

której muzycy wykonali koncertową 

wydarzenia 

100 lat Teatru Wielkiego w Poznaniu 

Niemiecki aforysta Horst A. Bruder stwierdził, że człowiek nie obchodzi urodzin jedynie raz w roku, gdyż powodem 

do radości i świętowania jest każde uderzenie serca. Serce Teatru Wielkiego w Poznaniu bije już od 1910 

roku, kiedy to życie w nie tchnęły pierwsze dźwięki „Czarodziejskiego fletu” Wolfganga A. Mozarta – spektaklu, 

który 100 lat temu zainaugurował działalność ówczesnego niemieckiego Teatru Miejskiego. 

Wikipedia.pl 

Teatr Wielki w Poznaniu 

wersję utwory „Czarodziejski flet” Mozarta 

czyniąc tym samym ukłon w stronę 

historii. Kolejną urodzinową atrakcją 

dla publiczności są bilety na spektakle 

i koncerty za symboliczną złotówkę (np. 

Carmina Burana, Adriana na Naxos 

i Balet Izydory Weiss Out jako prezent 

od Opery Bałtyckiej, czy Jazz Dance od 

Kieleckiego Teatru Tańca, Paria). 

Stulecie Teatru Wielkiego pragnie 

również uczcić Muzeum Narodowe 

w Poznaniu, dzięki temu już od 27 listopada 

do stycznia 2011 roku można 

podziwiać wystawę eksponującą zbiory 

archiwum oraz magazynów dekoracji, 

mebli i kostiumów Teatru Wielkiego. 

Jest to jedyna w swoim rodzaju okazja, 

aby obejrzeć projekty m. in. Ireny Lorentowicz, 

Tadeusza Kantora, Jana Lenicy 

i Józefa Pankiewicza. Celem wystawy 

jest ukazanie najwspanialszych dokonań 

tego uznanego na arenie międzynarodowej 

Teatru. Zarówno dotychczas 

nieznane wybrane dokumenty, projekty 

dekoracji, fotografie, plakaty, przedruki 

teatralne, jak i oryginalna aranżacja plastyczna 

mają wprowadzić odwiedzających 

w bajkowy świat Teatru Wielkiego. 

Patrząc w przyszłość 

Na afiszu Teatru Wielkiego znajduje 

się obecnie w stałym repertuarze ok. 40 

oper i 15 spektakli baletowych. Opera 

Poznańska nie spoczywa jednak na laurach, 

tylko ambitnie podejmuje coraz to 

nowe wyzwania i nieustannie realizuje 

nowatorskie projekty urozmaicające 

ofertę skierowaną do widzów. A są nimi 

niezaprzeczalnie spektakle realizowane 

przez Teatr Wielki w ramach projektu 

„Opera Kieszonkowa”, który ma na celu 

zaprezentowanie publiczności w kameralnej 

atmosferze mniej znanych pereł 

muzycznych, opera dla dzieci oraz 

spektakle i premiery studenckie. Także 

w 2011 roku nie ma mowy o stagnacji. 

Teatr Wielki przygotował bowiem 

liczne premiery takie jak m. in. „Maddalena” 

Sergieja Prokofiewa, „Ofelia” 

Prasqual’a, „Tosca” Pucciniego i wiele, 

wiele innych. 

100 lat to za mało… 

Składamy najlepsze życzenia dla Teatru 

Wielkiego oraz Zespołu go tworzącego, 

abyśmy nadal dzięki Wam 

czuli, że prawdziwa sztuka nie ma 100, 

200, ani 300 lat, tylko jest wieczna 

i nieśmiertelna. 

Karolina Rapp 

WN 


wywiad 

Ja jazzu się nigdy nie uczyłem… 


„My tego nie wiemy, a dużo muzyków prowadzi bardzo kiepskie życie. I to są muzycy uznani, nie jakiejś średniej 

klasy, ale bardzo dobrzy muzycy. To jest ciężkie życie” – z Andrzejem Olejniczakiem rozmawia Julita Urbaniak. 

––Muszę przyznać, że miałam problem 

z rozpoczęciem wywiadu, ponieważ 

Twoje życie wydaje się być pasmem 

sukcesów. Konkursy, projekty, 

koncerty. 

––Nie mogę specjalnie narzekać 

––Od czego zaczął się jazz? 

––Pamiętam, jak miałem 10 lat. Moim 

pierwszym w ogóle instrumentem muzycznym 

był fortepian. I jak miałem 10 

lat, to już zacząłem szukać jakieś woogie– 

boogie, rock and roll. Zaczynałem 

brząkać na fortepianie i pani profesor, 

która mnie uczyła fortepianu, się denerwowała, 

bo łapałem jakąś dziwną 

technikę, wykrzywiałem palce i tak dalej. 

Już mnie coś ciągnęło. Zmiana instrumentu 

też miała istotne znacznie. 

Klarnet kojarzył się z saksofonem, przynajmniej 

wtedy. Saksofon kojarzy się 

z jazzem. Dużo też grałem w zespołach 

w Polsce. To był pop, rock. Grałem praktycznie 

każdy rodzaj muzyki. To nie był 

tylko jazz. Lubię improwizować, ale to 

nie musi być koniecznie jazz. Później 

oczywiście zakochałem się w jazzie. 

Czasami się zastanawiam nad tym, dlaczego 

jazz jest muzyką mało popularną 

i tak ciężko jest zdobywać te koncerty. 

Czasami się zastanawiam czy gdybym 

wiedział to wszystko, to może bym nie 

grał. Czasami trzeba przejechać 800 km 

i nic nie zarobić, i się umęczyć. Wtedy 

zastanawiam się czy nie lepiej bym zrobił, 

a miałem taką możliwość, gdybym 

grał w orkiestrze symfonicznej, jak moja 

była małżonka. I wtedy byłoby tak, że 

szedłbym sobie z klarnecikiem, zagrał 

swoje i nieźle zarabiał.. A tak to ciągle 

trzeba się tłuc, męczyć, walczyć o koncerty. 

A kiedyś się wydawało tak pięknie. 

Kiedy pojechałem pierwszy raz na 

Jazz Jamboree do Warszawy, w Sali Kongresowej 

zobaczyłem saksofonistę, który 

wyszedł ze złotym saksofonem, wiesz, 

pięknie wszystko. Jak jest młody chłopak, 

przynajmniej w moim przypadku 

tak było, cała ta otoczka też jest ważna. 

Jak widzisz muzyka, że wychodzi na 

scenę, oklaskują go rzesze. Jak ja chciałem 

dojść do czegoś takiego, żeby wyjść 

na scenę i być oklaskiwanym. A potem 

się dowiedziałem, że ten muzyk, który 

przyjechał do Sali Kongresowej i dał 

koncert, mieszka w Nowym Yorku i nie 

ma na czynsz. To doszło do mnie później. 

My tego nie wiemy, a dużo muzyków 

prowadzi bardzo kiepskie życie. I to 


fot. Piotr Klosek 

Andrzej Olejniczak 

są muzycy uznani, nie jakiejś średniej 

klasy, ale bardzo dobrzy muzycy. To jest 

ciężkie życie. 

––I żeby je uczynić łatwiejszym – 

uczysz w szkole. 

––Tak, tak, ale widzisz, ja tego nie lubię. 

To znaczy, tak też do końca nie można 

powiedzieć. Mi się po prostu wydaje, 

że to strata mojego czasu. 

––Brak poświęcenia ze strony 

uczniów? 

––Nie, nie w ten sposób, bo to już jest 

inny problem, czy się poświęcają czy nie. 

W ogóle mi się wydaje, że czas, który 

poświęcam innym powinienem poświęcać 

tylko i wyłącznie sobie. Na przykład: 

„ 

Ojciec nawet mi płacił za lekcje. 

[...] zamiast mnie zmuszać 

to mi założył taki zeszyt i ja 

wpisywałem godziny poświęcone 

graniu. Mój ojciec płacił 

mi 2 zł za godzinę. No i tak za 

bardzo go nie oszukiwałem. 

” 

idę do konserwatorium i uczę tam pięć 

godzin. To myślę sobie kurka siwa, jakbym 

siedział teraz pięć godzin i ćwiczył, 

to bym grał lepiej 

––I nie daje to Tobie żadnej satysfakcji? 

Może jest jakaś iskierka nadziei? 

––Nie no jest coś takiego. Czasem jak 

się zastanawiam, słucham i tak raptem 

sobie zdaję sprawę, kurka, przecież właściwie 

ja go nauczyłem i to jest fajne, że 

maj 

Andrzej Olejniczak 

on gra wszystko tak, jak ja mu powiedziałem, 

czyli to jest takie moje dzieło. 

W dużym stopniu to on też siebie w to 

wkłada. Wtedy wiadomo jest to fajne, 

ale z reguły jest mało takich uczniów. 

W Hiszpanii bardzo mało ludzi naukę 

gry na instrumencie bierze na poważnie. 

Większość jest nieprofesjonalna, 

zwłaszcza w tym konserwatorium, bo 

ja w jednym uczę jazzu, a w drugim 

klasyki. W tym klasycznym 90 procent 

uczniów przychodzi, bo im każą rodzice. 

Jest to dla nich zabijanie czasu. Nie 

jest tak, że przychodzą, bo czują talent 

do muzyki i mają ochotę. To jest na takiej 

zasadzie, jak chodzenie na pływanie 

czy judo. Większość ogląda saksofon od 

lekcji do lekcji. To jest najgorsze. Przychodzisz 

popołudniu i siedzisz do godziny 

dziewiątej wieczorem i myślisz: 

Jezus Maria ile ja straciłem czasu. Tragicznie, 

tragicznie. Czasem mi wychodzi 

piana na usta. Krzyczę na nich, jak 

nie wiem co. 

––A w Polsce… 

––Przede wszystkim w dalszym ciągu 

jest selekcja. Tam, gdzie ja uczę praktycznie 

nie ma selekcji. Ktoś chce, to 

przychodzi, płaci i gra. Albo nie gra. 

Kiedy ja szedłem do szkoły muzycznej 

– nawet podstawowej – musiałem zdać 

egzamin. Tak, jak dziecko ma 8 lat. Jak 

chce się uczyć, to się uczy. W Hiszpanii 

kwestią jest to, czy rodzice zapłacą. Nie 

można powiedzieć, że dziecko się nie 

nadaje i nie może chodzić do szkoły. 

Większość dzieci traktuje to jako hobby, 

13

1 


kiwałem. Oszukiwałem, oczywiście. Jak 

ćwiczyłem pół godziny to wpisywałem 

całą. Więc rodzice mnie nie zmuszali, 

a później bardzo wcześnie wyjechałem 

z domu. Miałem 12 lat, jak pojechałem 

do Łodzi i mieszkałem w internacie 

i tam właściwie wielu ludzi się wykończyło. 

Wiesz, jak to jest w internacie. 

Wcześnie zaczyna się pić. Ale mnie to 

jakoś nie dotyczyło. Z jednej strony powinienem 

się zawsze pakować w sytuację, 

gdzie jest dużo rywalizacji i dużo 

konkurentów. Wtedy właśnie ćwiczę 

i pracuję najintensywniej. A jak dokoła 

nie ma ludzi, którym ja zazdroszczę, 

to mi się nie chce. Po prostu nie mam 

motywacji. I w związku z tym jak poszedłem 

do internatu to nie miałem problenawet 

jak mają zdolności i próbujemy je 

zachęcać, to mówią nie. Utrzymywać się 

z muzyki? Nie wyobrażają sobie. Jednym 

się wydaje, że to bardzo trudne, innym 

niepewne, że nie zarobią na utrzymanie. 

Nie da się rozbudzić w nich pasji. 

––Zawsze miałeś takie podejście, 

że każdą wolną chwilę poświęcasz na 

ćwiczenia? Nikt cię nie zmuszał? 

––Prawdę mówiąc, ćwiczyć się nigdy 

nie chce. Rodzice specjalnie mnie nie 

zmuszali. Nigdy mnie nie zmuszali. 

Ojciec nawet mi płacił za lekcje. Miałem 

takich kochanych rodziców. Ojciec zamiast 

mnie zmuszać to mi założył taki 

zeszyt i ja wpisywałem godziny poświęcone 

graniu. Mój ojciec płacił mi 2 zł za 

godzinę. No i tak za bardzo go nie oszu- 

recenzjoton 

mu z ćwiczeniem bo słyszałem, że ludzie 

wokół mnie ćwiczą i chciałem więcej 

ćwiczyć od nich. Dzięki temu grałem 

coraz lepiej i lepiej, i dużo ćwiczyłem. 

Ale przypuszczam, że gdyby tam nie 

było jakiegoś rywala, bo miałem takiego 

rywala na klarnecie, którego zawsze 

starałem się prześcignąć, byłoby dużo 

gorzej. Ja nigdy nie studiowałem jazzu. 

Skończyłem… obecną Akademię Muzyczną 

w Łodzi, wtedy była to Wyższa 

Szkoła. Więc ukończyłem Wyższą Szkołę 

Muzyki w Łodzi na klarnecie. Ja jazzu 

się nigdy nie uczyłem. 

rozmawiała Julita Urbaniak 

WN 

Pogorelich po raz pierwszy w Poznaniu! 

Ivo Pogorelich – chorwacki pianista, znany na całym świecie dzięki oryginalnym 

interpretacjom utworów Chopina, pierwszy raz odwiedził Poznań. 

15 grudnia 2010 roku wystąpił w Auli UAM. Dla fanów muzyki fortepianowej 

było to wielkie wydarzenie. 

Pogorelich to artysta nietypowy, 

wielki przegrany X Międzynarodowego 

Konkursu Chopinowskiego w 1980 

roku, który po wyeliminowaniu go 

z warszawskiego Konkursu w III etapie, 

skandalu i protestach Marty Argerich 

stał się gwiazdą pianistycznej galaktyki. 

I pozostaje nią do dziś. Co świadczy 

o jego fenomenie ? 

Pogorelich jednych zachwyca, innych 

bulwersuje. Do jego gry nie można odnieść 

się obojętnie – albo się go lubi, albo 

nie. Pianista udowadnia, że muzyka klasyczna 

może być ciekawa i interpretowana 

w różny sposób. Ci którzy szukają 

tradycyjnego brzmienia chopinowskich 

Nokturnów z pewnością będą zawiedzeni, 

bo Pogorelich „nie pyta czy się 

ludziom podoba czy nie”. On po prostu 

siada i gra. Nieważne dla kogo i gdzie. 

Liczy się tylko muzyka. Na jego koncertach 

nie warto skupiać się na tym, co 

płynie z estrady, ale na tym w jaki sposób 

gra ów skandalista. 

Rozpoczynający grudniowy recital 

Nokturn E-dur op.62 nr 2 Pogorelich 

wprowadził słuchaczy w nastrój zachwytu. 

Czułam, że każdy z obecnych na Sali 

na swój sposób przeżywa muzykę Chopina, 

którą w nieco dziwnej interpretacji 

serwował nam pianista. Ludzie słuchali, 

„wciśnięci” w fotele. Potem przyszedł 

czas na Sonatę h-moll op.58. Burzliwa 

od pierwszych taktów, z typowymi chopinowskimi 

akordami ukazała potęgę 

brzmienia instrumentu. Trzyczęściowa 

forma sonaty dla „niewtajemniczonych” 

może wydawać się zawiła i skomplikowana, 

ale wydaje mi się, że tej muzyki 

nie trzeba „rozumieć”, należy ją poczuć 

i przeżyć. Podana w takiej wersji zastanawia, 

przyciąga, wzrusza i intryguje. 

Po prostu chce się słuchać dalej. 

W drugiej części recitalu usłyszeliśmy 

Intermzezzo A-dur op.118 nr 2 

Johanessa Brahmsa oraz Gaspard de la 

nuit Maurica Ravela. Pianista doskonale 

budował napięcie, w jego grze nie było 

celowej brawury a wirtuozerię podporządkowywał 

muzyce. Trzema utworami 

Ravela z cy klu Gaspard de la nuit 

wprowadził publiczność w inny świat. 

Operowanie skrajnymi rejestrami, stylistyka 

barwowo-kolorystyczna tworzy 

niezwykle ciepły klimat. W niektórych 

momentach wydawać się mogło, jak 

gdyby artysta poprzez dźwięki wyrażał 

swój dotąd nieugaszony ból po śmierci 

żony. Jak to z Pogorelichem bywa koncert 

od początku inny, wyjątkowy, taki, 

o którym się długo pamięta. Bo który 

artysta występuje w pasiastej koszuli 

zamiast fraku? Osobliwością artysty jest 

również to, że na swoich koncertach gra 

z nut, co nie zdarza się innym pianistom. 

Gra nieprzeciętna tak jak i osoba 

Ivo Pogorelicha. 

Magdalena Nowicka 

WFPiK 

Ivo Pogorelich (ur. 1958). Ukończył 

konserwatorium muzyczne 

w Moskwie, potem w 1976 roku zaczął 

dalsze studia pod kierunkiem 

pianistki Alizy Kezeradze. 

Pogorelić zdobył pierwsze nagrody 

na międzynarodowym konkursie 

pianistycznym Casagrande w Terni 

(Włochy) w 1978 roku i Konkursie 

w Montrealu w 1980 roku. Ale 

rozgłos zyskał za sprawą nagrody, 

której nie udało mu się zdobyć. Wystąpił 

w X Międzynarodowym Konkursie 

Pianistycznym im. Fryderyka 

Chopina w Warszawie i odpadł w 3. 

etapie. Dawał wiele recitali na całym 

świecie, współpracował z największymi 

orkiestrami. Nagrywał dzieła 

m.in. Bacha, Beethovena, Brahmsa, 

Chopina, Liszta, Mozarta. 

W roku 1988 zyskał tytuł Ambasadora 

Dobrej Woli nadawany przez 

UNESCO. 

żródło: Wikipedia.pl 


ecenzjoton 


Młoda Rosjanka z głową w chmurach 

Kino rosyjskie przeżywa ostatnio w Polsce renesans. Świadczy o tym chociażby, dobre przyjęcie festiwalu filmów 

rosyjskich „Sputnik nad Polską”. 

W tym numerze postanowiłam zrobić 

mały wyjątek i napisać dla Was o filmie, 

który wprawdzie swoją premierę 

miał już jakiś czas temu, ale na pewno 

wart jest polecenia. To „Rusałka” Anny 

Melikyan. 

Film opowiada o bardzo dziwacznej 

i zarazem wrażliwej dziewczynie, która 

szuka własnego sposobu na poradzenie 

sobie w niełatwej i często brutalnej dla 

niej rzeczywistości. Alisa wychowywana 

jest tylko przez matkę i dość osobliwą 

babcię w małej nadmorskiej wiosce. 

Ojciec dziewczynki – marynarz, gdy ta 

przyszła na świat, zapewne przestraszył 

się nowej roli życiowej i uciekł. Dzieci są 

często zbyt wyrozumiałe dla swoich rodziców 

i zamiast mieć im za złe nieobecność, 

szukają w sobie winy i po prostu 

bardzo tęsknią. Podobnie jest w przypadku 

naszej bohaterki, której największym 

marzeniem jest właśnie powrót 

ojca. Alisa mimo trudnej sytuacji nie 

traci pogody ducha, a swoją energią 

i optymizmem zaraża wszystkich wokoło. 

Nawet, gdy przestaje mówić i trafia 

do szkoły specjalnej, cieszy się życiem 

i nieustannie buja w obłokach. 

Dużą zmianą w życiu dziewczyny jest 

przeprowadzka z małej wioski, której 

pewnie nie ma nawet na większości map, 

do dużego miasta – Moskwy. Tę odważną 

decyzję podejmuje jej matka po stracie 

domu wskutek huraganu (do którego 

Alisa niewątpliwie się przyczyniła…). 

Początkowo dziewczyna trochę gubi się 

w nowej, miejskiej rzeczywistości, np. 

za bardzo wierzy we wszechobecną reklamę, 

mówiącą jej, iż może zostać kim 

tylko zechce. Spotyka ją niemałe rozczarowanie, 

kiedy okazuje się, że jedyną 

pracą, jaką znajduje, jest chodzenie po 

uliczkach Moskwy w przebraniu telefonu 

komórkowego… 

Po tych wszystkich tragediach, które 

spotykały Alisę, w końcu przytrafia jej 

się coś dobrego. Dziewczyna ratuje życie 

Sashy, bardzo bogatego i przystojnego 

biznesmena. By za dużo nie zdradzać, 

dodam tylko tyle, że niejedna z nas 

pewnie dużo by dała, aby ktoś tak dla 

niej szukał ananasów jak ten Sasha dla 

Alisy. 

Młodej Rosjance codziennie przydarzają 

się niezwykłe i dosłownie kosmiczne 

przygody, to też na pewno nie można 

się nudzić oglądając tę produkcję. 

Twórcy „Rusałki”, oprócz wartkiej akcji 

i dużej dawki niebanalnego humoru, 

przemycają w swoim dziele dużo więcej. 

Film przypomina nam, co tak naprawdę 

czyni z nas szczęśliwych i spełnionych 

ludzi. I mimo że bez pieniędzy czasami 

bywa bardzo ciężko, to tym, co rzeczywiście 

zabija człowieka, jest brak pasji, 

marzeń i przede wszystkim samotność. 

Powinniśmy zatem brać z każdego dnia, 

tak jak nasza mała bohaterka, jak najwięcej 

i nie odkładać najważniejszych 

spraw na jutro, gdyż jak mamy okazję 

przekonać się w tym filmie, życie bywa 

bardzo kruche… 

Nie sposób też nie wspomnień 

o przepięknych zdjęciach, najpierw 

nadmorskiej wioski, a później miasta. 

Oglądając film ma się wrażenie, że każde 

ujęcie jest zaplanowane z największą 

starannością – kamera na aktorów i otaczającą 

scenerię pada pod wszystkimi 

możliwymi kątami. Duże wrażenie robi 

również muzyka, która jeszcze długo po 

wyjściu z kina brzmi w uszach. Gorąco 

polecam! 

Marta Kamińska 

Tekst publikujemy w ramach współpracy 

z PULSEM UM 

Życzę Państwu samych szczęśliwych dni 

Samuel Beckett Szczęśliwe Dni, 

przekład: Antoni Libera 

reżyseria: Lea Maleni 

muzyka: Demetris Zavros 

scenografia: Melita Couta 

Samuel Beckett nie należy do twórców 

najłatwiejszych w odbiorze. Sama 

– wybierając się na premierę „Szczęśliwych 

dni” do Teatru Nowego – miałam 

w pamięci ciężką, licealną przeprawę 

przez „Czekając na Godota”. Po wyjściu 

z teatru musiałam się jednak pokajać 

i przyznać, że nie taki Beckett straszny, 

a Beckett w Teatrze Nowym – wręcz 

bardzo dobry. 

Pierwszym, co przykuwa uwagę na 

scenie, jest scenografia Melity Couty – 

wielki, lejowaty kopiec na pustkowiu, 

w którym po pas zakopana siedzi starsza 

pani, Winnie (Antonina Choroszy). 


maj 

Kobieta prowadzi osobliwy dialog ze 

swoim mężem (Mariusz Puchalski), 

który raz po raz wyłania się z dziury. 

W rzeczywistości można jednak odnieść 

wrażenie, że postać Willy’ego została 

wprowadzona do dramatu tylko 

po to, by monolog Winnie miał jakiegoś 

odbiorcę. Mąż z rzadka reaguje na prośby 

żony, czasem, dla świętego spokoju, 

pomacha jej z dołu. Tkwią razem na 

pustkowiu, ale każde we własnym mikroświecie. 

Willy żyje wiadomościami 

z gazety. Winnie sporadycznymi gestami 

męża i codziennymi rytuałami, których 

przestrzeganie jest dla niej nie tylko 

jedyną rozrywką, ale i przyczynkiem 

do rozmyślań o egzystencji, śmierci, 

Bogu i losie. Postać kobiety przedstawia 

gorzką prawdę o starości, samotności 

i ułomnościach, a rzadkie przerywniki 

Willy’ego w groteskowy sposób dopełniają 

całości obrazem zrezygnowania 

i braku porozumienia. 

Brawa należą się pani Choroszy, która 

przez dwie godziny spektaklu niewiele 

miała przerw na oddech, a nie mogąc się 

poruszyć, grać musiała głównie mimiką 

twarzy. Nie można też pominąć faktu, że 

cypryjska reżyserka, Lea Maleni, mimo 

barier językowych, świetnie poradziła 

sobie z przekazaniem zarówno aktorom, 

jak i widzom, swojej wizji egzystencjalnego 

dramatu. 

Spektakl idealny na jesienny czas zadumy, 

choć określenia świetny czy idealny 

nijak się mają do klimatu tej zmuszającej 

do refleksjiopowieści – dowodem 

tego niech będzie zamyślenie, z jakim 

pozostawiła widownię Antonina Choroszy, 

po zejściu ze sceny życząc „samych 

szczęśliwych dni”. 

Iga Nowak, WN 

15

ecenzjoton 

WUNDERschön! – Ingolf Wunder w Poznaniu 

1 


20 i 21 listopada poznańscy miłośnicy muzyki Chopina z pewnością nie mieli powodów do narzekania. Wręcz 

przeciwnie – znaleźli się w muzycznym niebie. Bo czy często zdarza się, że zbierający owacje na stojąco na całym 

świecie pianista zagrał w Poznaniu aż trzy koncerty w ciągu jednego weekendu? 

A właśnie trzykrotnie można było 

usłyszeć w Filharmonii Poznańskiej Ingolfa 

Wundera – współzdobywcę II nagrody 

na tegorocznym XVI Międzynarodowym 

Konkursie Pianistycznym im. 

Fryderyka Chopina. 

Poznańskiej publiczności Ingolf 

Wunder jest już znany od 2006 roku, 

gdyż właśnie cztery lata temu Agnieszka 

Duczmal zaprosiła austriackiego pianistę 

na swój koncert urodzinowy. Aż 

trudno uwierzyć, że okrzyknięty królem 

fortepianu Wunder swoją przygodę 

z muzyką zaczynał w wieku 4 lat od gry 

na … skrzypcach, a fortepianowi oddał 

swoją duszę będąc już 14-latkiem. Dziś 

pomimo młodego wieku (25 lat) Wunder 

jest już prawdziwym czarodziejem 

i wirtuozem, który swoją grą zahipnotyzował 

również poznańską publiczność 

i udowodnił, że nikt – niezależnie od 

stopnia odporności na wzruszenia – nie 

oprze się pięknu prawdziwej sztuki… 

Zarówno 20 listopada o godz. 11 i 14, 

jak i następnego dnia o godz. 18 Wunder 

zaprezentował Koncert fortepianowy 

e-moll Fryderyka Chopina (Koncert, za 

który podczas Konkursu Chopinowskiego 

jako jedyny finalista dostał aplauz na 

stojąco i specjalną nagrodę za najlepsze 

wykonanie wspomnianego Koncertu). 

Ingolf Wunder © 

Podczas sobotniego występu pianista 

zagrał z Royal String Quartet, natomiast 

w niedzielę towarzyszyła mu Orkiestra 

Polskiego Radia Amadeus pod batutą 

Anny Mróz. W niedzielnym programie 

znalazły się również utwory Tansmana 

i Paderewskiego. 

Za każdym razem publiczność w napięciu 

oczekiwała pojawienia się na scenie 

austriackiego pianisty. Gdy zaś 

Wunder bez zbędnego patosu siadał 

przy fortepianie i zaczynał grać, pozwalał 

wszystkim zrozumieć, czym jest muzyczna 

metafizyka. Austriak przedstawił 

całą gamę emocji – od ogromnej energii 

po wyrafinowaną subtelność. Grał 

z wielką ekspresją i siłą, młodzieńczo 

i finezyjnie, a jednocześnie przemyślanie 

i konsekwentnie. Od początku koncertu, 

aż do wybrzmienia ostatniego dźwięku 

zachwycał swą interpretacją dzieła Chopina. 

Jego gra układała się w kaskadę 

dźwięków i na własne uszy można było 

usłyszeć, że fortepian potrafi śpiewać. 

Oczarowana publiczność odwdzięczyła 

się za tę muzyczną ucztę burzą owacji 

na stojąco, a austriacki pianista wielokrotnie 

bisował i cierpliwie rozdawał 

autografy po koncertach. 

Po Konkursie Chopinowskim mówiono 

o Wunderze – „Jego muzyka rodzi 

światło, wydobywa z szarości kształt 

dźwięku.” Warto dodać, że gra Wundera 

potrafi również zatrzymać czas i wypełnić 

dusze słuchaczy uczuciem prawdziwej 

wolności. Czy można życzyć sobie 

czegoś więcej? 

Karolina Rapp 

WN 

PS Ingolf Wunder bardzo chętnie koncertuje 

w Polsce. Warto śledzić terminy 

koncertów na Facebook’u artysty! 

Śnieg 

„Proponuję wybrać się w podróż do Turcji, o jakiej przeciętny turysta nie ma zielonego pojęcia” – o „Śniegu” 

Orhana Pamuka pisze Krzysztof Ptaszyk. 

Oferty większości biur podróży obfitują 

w prospekty ze zdjęciami, na których 

widnieją tureckie krajobrazy. Na 

widok piaszczystych plaż, lazurowych 

mórz i hotelowych basenów nietrudno 

odnieść wrażenie, że życie w Turcji jest 

niemal sielankowe. Niemal, bo cena wycieczki 

może zdołować niejednego studenta. 

Czy naprawdę warto tracić czas 

na przeglądanie kolorowych fotografii? 

Proponuję wybrać się w podróż do Turcji, 

o jakiej przeciętny turysta nie ma 

zielonego pojęcia. 

Jak to zrobić? Wystarczy przeczytać 

powieść Orhana Pamuka, „Śnieg”. Turecki 

noblista zabiera czytelników do miasta 

Kars, położonego nieopodal granicy 

z Armenią. Próżno szukać go jednak 

wśród kurortów z folderowych okładek. 

I nic dziwnego skoro zimy bywają tam 

srogie, bezrobotni nie mogą wyrwać się 

z letargu, a na przedmieściach wyrastają 

rozległe slumsy. 

[...] polityczny thriller, który 

magiczną atmosferą nawiązuje 

do opowieści takich mistrzów 

jak Fiodor Dostojewski czy Iwan 

Turgieniew. 

„ 

” 

Do takiej miejscowości przyjeżdża 

mężczyzna o pseudonimie Ka – po- 

eta, który przez długie lata mieszkał na 

emigracji w Niemczech. Podając się za 

dziennikarza jednej ze stambulskich 

gazet, wmawia mieszkańcom, że napisze 

artykuł o samobójstwach dziewcząt, 

niechcących stosować się do zakazu 

noszenia chust w państwowej szkole. 

Prawdziwym powodem jego wizyty jest 

jednak odnowienie znajomości z Ipek 

– zjawiskowo piękną kobietą, którą pamięta 

ze szkoły. Poeta rozpoznaje ją 

bardzo szybko i od razu się zakochuje. 

Ale kiedy postanawia się ożenić i zabrać 

ukochaną do Frankfurtu, opady śniegu 

odcinają drogę powrotną. 

Wydaje się jednak, że fabuła nie jest 

najważniejsza. Służy raczej przedsta- 


wieniu skomplikowanej sytuacji w kraju 

usytuowanym na pograniczu konkurujących 

kręgów kulturowych: liberalnej 

Europy oraz islamskiej Azji. Dzięki 

wykreowaniu bardzo zróżnicowanych 

bohaterów, Orhan Pamuk znakomicie 

ukazuje przekrój tureckiego społeczeństwa. 

W powieści możemy zapoznać się 

z poglądami zwolenników świeckości 

państwa, kurdyjskich nacjonalistów, 

wreszcie islamistów – od najbardziej 

umiarkowanych, aż po nieobliczalnych 

radykałów. Ale jeśli ktokolwiek 

spodziewa się literatury tendencyjnej 

– wychwalającej jedną ze stron konfliktu 

– poważnie się rozczaruje. Opisywane 

metody inwigilacji, torturowania 

i zastraszania islamistów poruszają 

wyobraźnię i wzbudzają współczucie. 

recenzjoton 

Nie sposób jednak zapomnieć o groźbie 

zamachów terrorystycznych oraz 

utworzenia w Turcji państwa wyznaniowego. 

Tylko czy można wierzyć 

w autentyczność dokumentów zebranych 

przez wyrachowanych, nierzadko 

sadystycznych agentów wywiadu? 

Psychologiczna złożoność większości 

bohaterów sprawia, że trudno ich 

jednoznacznie przekreślić. A jeszcze 

trudniej opowiedzieć się po jednej 

ze stron narastającego konfliktu politycznego. 

Zasypane śniegiem miasto 

okazuje się światem pozbawionym 

prostych rozwiązań i oczywistych wyborów, 

o czym dobitnie przekonuje 

się główny bohater. W ostatnich godzinach 

swojego pobytu będzie musiał 

podjąć grę o wszystko – miłość, 


przyjaźń i szczęście… Jeśli dodać do 

tego sprawnie prowadzoną narrację, 

skłaniające do refleksji dialogi oraz 

nieco orwellowski klimat, otrzymamy 

polityczny thriller, który magiczną 

atmosferą nawiązuje do opowieści takich 

mistrzów jak Fiodor Dostojewski 

czy Iwan Turgieniew. 


WPiA 

Orhan Pamuk 

Śnieg 

Wydawnictwo Literackie 

2006 

przeł. Anna Polat 

Toksymia – choroba XXI wieku 

Zanurzając się w świat zbudowany w „Toksymii” przez Małgorzatę Rejmer zaczęłam się zastanawiać, czy moim 

lekkomyślnym zachowaniem nie skrzywdziłam kogoś? Czy bezmyślnym gestem nie wywołałam złudnych nadziei? 

Czy nie zniszczyłam czyichś marzeń i planów, nawet jeśli najbardziej absurdalnych? 

Bohaterowie M. Rejmer to ludzie 

o „delikatnych duszach”, którym los, fatum 

czy Bóg do wyboru według upodobań, 

nie sprzyja. Zagubieni w świecie 

stają się toksyczni dla samych siebie i innych 

ludzi. Tak lądują na uboczu społeczeństwa, 

zamknięci w swoich domach, 

zamykają i serca. Ich otoczenie przepełnione 

jest brudem, smrodem, czasem 

przewlekłymi chorobami i myślami 

o śmierci To ludzie, których na ulicy 

staramy się nie zauważyć. Oni jednak 

istnieją i nie znikną. 

Powieść składa się z kilku opowiadań, 

jakby osobnych historii, które jednak 

coś łączy – bohaterowie spotykają się 

w scenie kulminacyjnej. Ten nieskomplikowany 

pomysł kompozycyjny został 

zrealizowany perfekcyjnie. Autorka za 

pomocą prostego języka i zdań porusza 

do głębi. Jej bohaterowie pozostają 

w głowie na długi czas. Surrealistyczne 

i groteskowe sceny mieszają się z brutalnym 

realizmem. 

Najbardziej interesująca jest postać 

Ady, bohaterki pierwszego opowiadania. 

To jak mierzy się z problemem opieki 

nad zniedołężniałym ojcem czasami 

sprawiało, że zamykałam książkę. Jednak 

po chwili wracałam do lektury – nie 

umiałam już o niej zapomnieć. Ojciec 

Ady codzienni niszczy w niej poczucie 


własnej wartości. Wszyscy obawiamy 

się starości własnych rodziców, gdy czytałam 

tą książkę bałam się jej jeszcze 

bardziej. 

Ciekawa jest również postać Anny 

i zakochanego w niej starszego pana 

Tadeusza. Przykład tej pary pokazuje 

jak szaleńcza, ale nieodwzajemniona, 

chora miłość najpierw oplata człowieka 

jak bluszcz a potem po prostu 

niszczy. 

„ 

Autorka za pomocą prostego 

języka i zdań porusza do 

głębi. Jej bohaterowie pozostają 

w głowie na długi czas. 

” 

Postaciom najbardziej przerysowaną 

jest moim zdaniem Lucyna. Cechuje ją 

nadmierna religijność. Należy do grupy 

społecznej, której przypięto łatkę „moherowego 

beretu”. Słucha i wierzy w każde 

słowo wygłaszane przez „Radio Maryja”. 

Sądzę, że wyśmianie tego typu postawy 

jest po prostu niesmaczne. W literaturze, 

moim zdaniem, nie należy traktować 

człowieka instrumentalnie. Postać Lucyny 

jest dla mnie najbardziej papierowa, 

wtłoczona w schematy i oczywista. 

maj 

Powieść utrzymana jest w konwencji 

prozy psychologicznej. Króluje czarny 

humor, ironia i gorzki cynizm, które 

w moim odczuciu budują świat przerażający 

czytelnika. W postaciach M. Rejmer 

każdy z nas może odkryć element 

siebie. Autorka za pomocą czarnego 

humoru przypomina nam o poważnych 

sprawach. W życiu należy poszukiwać 

złotego środka między dbaniem 

o siebie, a dbaniem o innych. Ważne są 

relacje z drugim człowiekiem. W „Toksymii” 

mają one destruktywną siłę, jednak 

nie zawsze przecież musi tak być. 

Dużą zaletą książki są komiksowe 

rysunki autorstwa Macieja Sieńczyka. 

Mają one podobny klimat jak proza 

Rejmer. Groteska i ironia mieszają 

się z toksemią, w której zanurzeni są 

bohaterowie. 

Joanna Przybylska 

WNPiD 

Małgorzata Rejmer 

Toksymia 

Lampa i Iskra Boża 2009 

ilustracje i okładka: 

Maciej Sieńczyk 

17

1 


Niemiecka lista przebojów polskiej doktorantki 

„Dostała się pani. Witamy w Kolegium!”. Tak zaczęła się moja wielka 

przygoda. 

W październiku rozpoczęłam studia 

doktoranckie w Kolegium „Kultury 

eksperckie między 12. a 16. wiekiem” na 

uniwersytecie w Getyndze. Pojechałam 

tam pełna zapału, ale też obaw, czy związane 

z tą dość nagłą zmianą trudności 

mnie nie przerosną. Jak wyglądały moje 

początki w Getyndze – przeczytajcie 

sami. 

Mieszkanie. Uniwersytet posiada kilka 

budynków, w których kwateruje studentów, 

jednakże na miejsce trzeba czekać 

nawet trzy lata. Dlatego ktoś, kto tak 

późno (we wrześniu) jak ja dowiedział 

się o przyjęciu, musi sam znaleźć sobie 

swoje cztery kąty. Po krótkim ataku paniki 

i nieco gorączkowych poszukiwaniach 

(czasu coraz mniej!) znalazłam 

wreszcie sympatyczny pokój oddalony 

zaledwie o dziesięć minut drogi od mojego 

biura i biblioteki. 

Język. Mimo dziewięcioletniej nauki 

niemieckiego obawiałam się, czy poradzę 

sobie w sytuacji, gdy będę musiała 

go używać na co dzień. Cóż, faktycznie 

przeżyłam lekki szok, gdy w kasie chorych, 

gdzie zostałam zasypana potokiem 

wyrzucanych jak z karabinu maszynowego 

słów w języku niemieckim rodem 

z Dolnej Saksonii… 

Pieniądze. To akurat przyjemny 

aspekt studiów doktoranckich. Dostaję 

Nie bez powodu mówi się o Poznaniu, 

jako o mieście studentów. W końcu 

oferuje nam on jedne z najlepszych 

uczelni w kraju. Na każdym kroku 

można spotkać ludzi z torbami wypełnionymi 

po brzegi książkami, którzy 

biegają od biblioteki do ksera, zahaczając 

po drodze o sklepy z najtańszymi 

produktami spożywczymi. Jakie jednak 

niespodzianki mogą spotkać studentów 

w tym mieście? Wbrew pozorom jest 

ich wiele … 

Zacznijmy od uczniów, którzy przybywają 

do Poznania z mniejszych miejscowości. 

Kiedy opadnie już fala radości 

po otrzymaniu informacji o przyjęciu 

na studia, rozpoczynają się „schody”. Są 

nimi tramwaje! Ileż to historii słyszy się 

w październiku na przystankach o tym 

felietony 

Poznań oczami studenta… 

O pułapkach lingwistycznych na nie-poznaniaków pisze Daria Pertek 

jak to ktoś wylądował w zupełnie innej 

części miasta, gdyż nie wiedział, że dajmy 

na to „2” może jeździć w obie strony? 

Śmieszne? Dla rodowitych Poznaniaków 

pewnie tak. Jednakże dla ludzi 

nieobytych z takimi środkami komunikacji 

pierwsze podróże w tramwajach 

wydają się prawdziwym horrorem. 

Kolejną barierą, którą napotykają 

studenci jest język. Choć wyrażenia 

typu: „Zapakować w tytkę?”, „Bimbą 

pani tam dojedzie” albo „ Niech pani 

nie wchodzi, bo kejtry spuszczone” są 

dla Poznaniaków czymś normalnym 

to niekoniecznie są one zrozumiałe dla 

osób przybyłych z innych regionów 

Polski. Na szczęście władze zajęły się 

tą sprawą i na stronie miasta umieściły 

specjalne słowniczki, aby każdy zacny 

stypendium w wysokości, która w Niemczech 

umożliwia życie na całkiem godnym 

poziomie, zaś w Polsce pozwala 

poczuć się niemal krezusem. 

Samotność. Nie było przyjemnie po 

wprowadzeniu się do pokoju odesłać 

męża do Poznania i zostać samemu 

w obcym mieście. Od samotności uciekam 

w pracę, spędzając długie godziny 

za biurkiem i w bibliotece wydziałowej. 

I czekam z niecierpliwością, aż nadejdzie 

wieczór, i będziemy mogli porozmawiać 

przez Skype’a, planując kolejny przyjazd 

Michała do Getyngi. 

Zajęcia. Moja promotor zaproponowała, 

bym w pierwszym semestrze bardziej 

niż na samym pisaniu rozprawy 

doktorskiej, skupiła się na poszerzeniu 

kwalifikacji. Razem ułożyłyśmy mi plan 

zajęć i od 25. października znów czuję 

się nawet nie jak na pierwszym roku, 

a jak w liceum – codziennie muszę wstawać 

na poranne zajęcia i jestem rozliczana 

z odrabiania lekcji. 

Immatrykulacja. Gdy zaczynałam 

załatwiać formalności związane z zarejestrowaniem 

się jako studentka, ostrzeżono 

mnie, że administracja studencka 

w Getyndze cieszy się wyjątkowo złą sławą. 

Po czterech latach studiów czułam 

się już zahartowana w tego typu bojach 

i zignorowałam ostrzeżenia. Niesłusznie. 

Dość powiedzieć, że w momencie 

pisania tego artykułu (kończy się pierwszy 

tydzień listopada) nie jestem jeszcze 

oficjalnie studentką. Centralę studencką 

odwiedziłam już trzykrotnie i za każdym 

razem odesłano mnie z kwitkiem. Gdy 

przychodziłam po raz kolejny, osoba za 

biurkiem całkowicie przeczyła informacjom, 

które uzyskałam od poprzednika. 

I tak np. choć jeden urzędnik zażądał 

ode mnie złożenia dyplomu magisterskiego 

w oryginale (odesłał mnie, gdy 

przyniosłam tłumaczenie przysięgłe), 

od kolejnego usłyszałam: „A co mi tu 

pani daje?! Czy ja wyglądam na poliglotę? 

Tłumaczenie przysięgłe proszę przynieść!”. 

Aktualnie „sprawa jest w toku”, 

co może oznaczać jeszcze zarówno 

tydzień, jak i miesiąc bez legitymacji 

studenckiej.* 

Suma sumarum, mimo iż może się 

wydawać, że narzekam, zdążyłam już 

nabrać dystansu do moich „strasznych” 

problemów. Możliwość studiowania 

w pięknym mieście i bardzo sympatycznym 

otoczeniu wynagradza większe 

i mniejsze niedogodności. Gdyby 

tylko udało się już zarejestrować jako 

studentka… 

Maria Filipiak 

WPiA 

Od końca listopada Marysia jest już 

„pełnoprawną” studentką [przyp. red.] 

student wiedział, w którą stronę ma podążać, 

kiedy usłyszy słowa: „Idź pan na 

szagę”. 

Innym rozdziałem w życiu studenta 

jest zaznajomienie się z potocznymi 

określeniami poszczególnych miejsc 

w Poznaniu. Jakież było moje zdziwienie, 

kiedy pytając o drogę pewnego 

przechodnia usłyszałam słowa: „ Najlepiej 

to dojść na Kapo, a potem wsiąść 

w „13”. Na pewno pani trafi!”. Bladość 

okryła moje lico, kiedy błądziłam po 

mapie szukając tajemniczego Kapo. To 

pewnie jedna z wielu nazw, która może 

wywołać u „nietutejszych” zawrót głowy…„Wolne 

tory”, „Pestka” czy też „ 

Deptak” niejednemu z nas przysporzyła 

pewnie sporych kłopotów. Jak sobie 

poradzić z takimi niespodziankami? 

Najlepiej od razu oznajmić, że nie ma 

się zielonego pojęcia, co takiego kryje 


się pod tajemniczą nazwą. Z własnego 

doświadczenia wiem, że Poznaniacy 

są życzliwymi ludźmi, którzy z wielką 

ochotą wytłumaczą jak dojść do obranego 

celu. 

Po nitce do kłębka dochodzimy do 

kwestii jedzenia. Wyobraźmy sobie osobę-załóżmy, 

że pochodzi z Łodzi-która 

po wyczerpujących wykładach w tempie 

geparda dobiega do najbliższej jadłodajni 

i od pani ekspedientki słyszy: „Może 

skusi się pan/pani na pyry z gzikiem?”. 

Pyry pewnie znane! W końcu Poznań 

erasmusowo 

słynie z „pyr”, ale gzik? Brzmi tajemniczo… 

Czasu coraz mniej, a głód wzmaga 

się z każdą sekundą, więc nasz potencjalny 

student prosi o inną potrawę 

i otrzymuje propozycję: „To może plendze?” 

Robi się ciekawie prawda? Takich 

przykładów można by wymieniać sporo. 

Jaka jest na to najlepsza rada? Warto ryzykować. 

Tutejsze jedzenie jest naprawdę 

smaczne i w pełni przypomina domowe, 

mamine obiadki. 

Jak widać na studentów czeka wiele 

wyzwań, którym należy stawić czoła. 


Wystarczy trochę cierpliwości i samozaparcia. 

W końcu sformułowanie „Poznań-miasto 

doznań” nie jest wyssane 

z palca. Z pewnością można jednak 

stwierdzić, że przez takie bariery życie 

staje się bardziej kolorowe, a my – studencka 

brać – mamy więcej ciekawych 

historii do opowiadania rodzimych 

kręgach. 

Daria Pertek, WFPiK 


Miasto tysiąca i jednego kontrastu 

O pobycie w jednym z najstarszych miast świata i stolicy Katalonii – Barcelonie pisze Katarzyna Górska. 

Ciudad Condal. Tak nazywana jest 

potocznie. Barcelona – miasto starsze 

nawet od Chrystusa. Założone ponad 

2000 lat temu jako rzymska osada rybacka. 

Dziś – wielonarodowościowa 

metropolia zamieszkana przez prawie 

1.700.000 mieszkańców. Usytuowana 

między wzgórzami Tibidabo i Montjüic. 

Granicząca z Morzem Śródziemnym. 

Stolica i pępek Katalonii. Dla 

wielu też pępek świata. 

Barcelona®. Od czasów Olimpiady 

w 1992 r. Barcelona stała się produktem 

eksportowym. Marką taką jak Sony 

czy Coca-Cola. Pomysł sprowadzenia 

największej możliwie liczby turystów 

przyniósł miastu ogromne zyski, 

ale teraz powoli odbija się wszystkim 

czkawką. Przyjeżdżający z całego 

świata tłum liczy kilka lub nawet kilkanaście 

milionów odwiedzających 

rocznie. Kiedyś istotnie oznaczało to 

pieniądze, teraz śmieci, hałas i wzrost 

przestępczości. Takie jest prawo natury 

– bogactwo przyciąga biedę i nielegalnych 

imigrantów. Widać to zwłaszcza 

na sławnej Las Ramblas, gdzie 

obok pamiątek, podróbek torebek czy 

nawet żywych kur, co krok ktoś usiłuje 

sprzedać marnej jakości haszysz. Albo 

też zagłębia rękę bezpośrednio w czyjąś 

torebkę lub kieszeń. Kradzieżom 

sprzyja fakt, że deptak jest miejscem 

występów wszelakiej maści artystów, 

dlatego też o chwilę nieuwagi nietrudno. 

Wystarczy jednak mieć oczy dookoła 

głowy i po kłopocie. Ja unikałam 

Las Ramblas ze zgoła innego powodu. 

W przelewającym się tłumie dominują 

głównie Brytyjczycy, Amerykanie, 

Niemcy i Azjaci. Katalończycy wymarli 

w tej części miasta. Zamiast tradycyjnych 

cafeterii czy barów, znajdują 

się tu Starbucks i McDonald’s. No tak, 

przecież najlepsze czego można spróbować 

w Barcelonie to McChicken. 

Flaga żółto-czerwona. O ile różnorodność 

w krajobrazie, architekturze 

czy ofercie kulturowej jest niewątpliwą 

zaletą miasta, o tyle odnieść można 

wrażenie, że w kwestii określenia własnej 

tożsamości, cierpi ono na zbiorowe 

napady schizofrenii. Paradoks 

kataloński zilustrował najlepiej weekend 

finałów Mistrzostw Świata w Piłkę 

Nożną 2010. W sobotę ulicami Barcelony 

przeszła ponad milionowa manifestacja 

przeciwko wyrokowi hiszpańskiego 

Trybunału Konstytucyjnego, 

w którym zawetowano niektóre postanowienia 

Katalońskiego Statusu Autonomicznego: 

żółto-czerwone koszulki 

i flagi Katalonii w pionowe pasy, naklejki 

Adeu España („żegnaj Hiszpanio”) 

oraz dające słyszeć się w każdym 

zakamarku miasta okrzyki Visca Catalunya 

llure! (”niech żyje wolna Katalonia!”). 

Panowała żądza mordu albo raczej 

natychmiastowej i bezwarunkowej 

niepodległości. A w niedzielę koszulki 

i flagi w poziome żółto – czerwone 

pasy, będące znakiem narodowym 

Hiszpanii. I tłumy śpiewające w języku 

kastylijskim po zwycięstwie Hiszpanii 

Yo soy Español, Español, Español! 

(„jestem Hiszpanem”). Zdarza się, że 

przy którymś z zabytków kultury tablice 

informujące o jego pochodzeniu 

i historii napisane są wyłącznie po katalońsku. 

Plakaty reklamujące akcje 

społeczne przeciwko śmieceniu – skierowane 

raczej do turystów niż tubylców 

– w języku katalońskim. Obowiązek 

mówienia po kastylijsku wyrażony 

maj 

fot. Wikipedia.pl 

Plaza Real w Barcelonie 

został bezpośrednio w Konstytucji 

Hiszpanii z 1978 r. Niektórzy Katalończycy 

nie postrzegają jednak swojej 

dwujęzyczności jako zalety. Wolą odizolować 

się od reszty kraju uważając, 

że bliżej im do granicy z Francją niż do 

Madrytu. Ostatnio zabroniona została 

corrida. Oficjalnie, żeby nie cierpiały 

zwierzęta. Nieoficjalnie, żeby móc 

jeszcze bardziej odciąć się od hiszpańskich 

korzeni. 

I love BCN. Wiele razy w tym mieście 

próbowano mnie okraść. Wiele 

razy nie chciano ze mną rozmawiać, 

bo nie mówię po katalońsku. Uczucie, 

jakie między mną i Barceloną się narodziło 

nie było miłością od pierwszego 

wejrzenia. Musiałyśmy długo i cierpliwie 

nad nim pracować. Wiem jednak 

teraz, że prędko nie ulegnę pokusie 

zdrady. A nawet jeśli sama zostanę 

zdradzona ,to wybaczę – nie wystawię 

od razu walizek za drzwi. I zawsze 

przysiądę się do kibiców FC Barcelona, 

którzy zapytani, po co oglądają mecz 

Realu Madryt odpowiedzą – żeby zobaczyć, 

jak przegrywa. 

Katarzyna Górska 

WPiA, WFPiK 

19

Intelektualista dziękując za nagrodę 

powiedział: – Jedyną moją przewagą 

w tej chwili jest to, że jestem tutaj najstarszym 

poznaniakiem, bo mam już 85 lat. 

Odwiedzając zakątki Poznania związane 

z moim dzieciństwem uzmysłowiłem sobie, 

jakim jestem dłużnikiem tego miasta. 

To tu nauczyłem się cnót obywatelskich 

(...), tu nabyłem takich cech, jak determinacja 

i wytrwałość. Jestem dłużnikiem 

Poznania. Ta nagroda jest przyznana na 

wyrost- dodał. Kim jest ten niepozorny 

Pan o przenikliwym umyśle? 

Dla wielu osób miernikiem sukcesu 

w XXI wieku jest dostępność książek 

w pewnej popularnej księgarni, której 

nazwy nie będę wymieniać. Jeśli jej tam 

nie ma to znaczy, że właściwie nie istnieje. 

Gdy kupowałam książkę Zygmunta 

Baumana, ekspedientka z groźną miną 

powiedziała do kolegi: -Przecież to zmora 

wszystkich studentów. Jak możesz studiować 

kulturoznawstwo i go nie znaćdodała. 

Szybko odnaleźliśmy kilka dzieł 

autora na półkach. Jednak moje wrażenia 

po przeczytaniu jego książek i kilku wywiadów 

są diametralnie inne. 

„Płynne życie” zaskoczyło mnie realistycznym 

ujęciem współczesnej rzeczywistości. 

Ze zjawiskami opisanymi w tej 

książce wszyscy się spotkaliśmy, ale tylko 

Z. Bauman potrafi je tak precyzyjnie nazwać. 

Epoka „płynnej nowoczesności” to 

nasz świat – zglobalizowany kapitalizm. 

Życie toczy się pod znakiem niepewności, 

ciągłego poszukiwania czegoś nowego. 

„Większe znaczenie ma umiejętność 

pozbywania się rzeczy niż umiejętność 

ich zdobywania”- pisze. 

Jak już wspomniałam urodził się w Poznaniu 

19 listopada 1925 roku w rodzinie 

nie praktykujących Żydów. Po latach, 

w wywiadzie dla Dużego Formatu wspomina 

swoje dzieciństwo: „(…) nie śmiał 

bym wyjść na boisko, bo gdybym nawet 

wyszedł, to nie ja bym kopał piłkę, ale 

mnie by kopano. I to nie tylko dla tego, 

że byłem grubasem, ale Żydem. Jedynym 

na Jeżycach.”. Widać jak doświadczenie 

upokorzenia w dzieciństwie kształtowało 

młodego Z. Baumana. 

Po wybuchu II wojny światowej uciekł 

z rodzicami do ZSRR, gdzie w 1943 roku 

rozpoczął studia na Uniwersytecie Gorki 

(dziś Niżny Nowogród). Wkrótce potem 

Bauman dłużnikiem Poznania 

Zygmunt Bauman socjolog i filozof, urodzony w Poznaniu, 22 listopada 2010 odebrał z rąk prezydenta Ryszarda 

Grobelnego Złotą Pieczęć. Nagroda przyznawana jest od siedmiu lat osobą szczególnie zasłużonym dla miasta. 

Tego dnia spotkał się ze studentami na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu imienia Adama 

Mickiewicza oraz z czytelnikami w Teatrze Ósmego Dnia, gdzie dyskutowano o jego nowej książce „Życie w kontekstach”. 

Oba te miejsca wypełniły się osobami chcącymi poznać światowej sławy profesora błyskawicznie. 

został wcielony do milicji w Moskwie. 

W 1944 wstąpił do Ludowego Wojska 

Polskiego w szeregach 4 Dywizji Piechoty 

im. Jana Kilińskiego. W bitwie pod 

Kołobrzegiem został ranny, następnie 

brał udział w zdobywaniu Berlina. Kolejne 

lata od 1945 do 1953 to okres w życiu 

socjologa kontrowersyjny. Wraz z całą 

4 Dywizją Piechoty został wcielony do 

Wojska Polskiego, działał w Korpusie 

Bezpieczeństwa Wewnętrznego do 1953 

roku. W wieku dziewiętnastu lat podpisał 

zobowiązanie do współpracy jako agentinformator 

o pseudonimie „Semjon”. 

W dokumentacji można odnaleźć ocenę 

Z. Bauman jako źródło wiadomości: „jest 

dobrze wyszkolony. Materiały jego są 

cenne i dają dokładną analizę pracy aparatu 

pol[ityczno-] wych[owawczego]”. 

Jednak w innym dokumencie pojawia 

się opinia, że „cennych materiałów nie 

dał i dla otrzymania od niego materiałów 

wymagał stałego nacisku w pracy”. 

Informacje te można znaleźć z Biuletynie 

Instytutu Pamięci Narodowej. Współpracę 

zakończono w 1948 roku. Zdecydowałam 

się wspomnieć o tym fakcie, 

ponieważ nie chce przedstawiać Z. Baumana 

w zmitologizowanej formie. Moim 

celem jest pokazać człowieka prawdziwego, 

który jak wielu młodych ludzi dał 

się oczarować wzniosłym ideą komunizmu. 

„Skojarzywszy z tym moje własne 

dziecinne doświadczenia, doszedłem do 

wniosku, że jak się tak zestawi wszystkie 

programy dla Polski, to komuniści 

mają najlepszy”- mówi w wspomnianym 

wywiadzie w Dużym Formacie. Głosili 

przede wszystkim idee równości i koniec 

dyskryminacji. Szybko jednak uświadomił 

sobie jak bardzo płonne są to nadzieje, 

dlatego w późniejszych latach został 

wyznawcą poglądów antytotalitarnych. 

Sam Z. Bauman skomentował swoją 

współpracę z kontrwywiadem wojskowym 

dla brytyjskiej gazety „Guardian”. 

Zapytany czy donosił na działaczy antykomunistycznego 

podziemia powiedział, 

że: „takie oczekiwania mieli zwierzchnicy”, 

ale „niczego takiego sobie nie przypomina”. 

Pytany, czy to, co robił, mogło 

mieć dla kogoś negatywne skutki, odparł: 

„Nie mogę na to odpowiedzieć. Wierzę 

w to, że tak nie było. Ale byłem elementem 

szerszego zjawiska – i oczywiście 

fot. Wikipedia.pl 

Zygmunt Bauman 

wszystko, co się robi, ma konsekwencje”. 

Przypomniał jednak, że w późniejszych 

latach on również był prześladowany 

przez władzę PRL oraz inwigilowany 

przez tajne służby. Wykładał socjologię 

na Uniwersytecie Warszawskim oraz redagował 

„Studia Socjologiczne”. Jednak 

w marcu 1968 roku w skutek kampanii 

antysemickiej został wyrzucony z uniwersytetu 

i wyjechał z polski. 

Początkowo wykładał na uniwersytetach 

w Tel Awiwie i Hajfie (1969-1971), 

gdzie wyemigrował razem z żoną Janiną 

Lewinson- Bauman córkom zamordowanego 

w Katyniu lekarza i oficera 

Wojska Polskiego Szymona Lewinsona.. 

W 1971 roku wyjechali do Anglii, gdzie 

Z. Bauman związał się z uniwersytetem 

w Leeds, kierując Katedrą Socjologii aż 

do odejścia na emeryturę w roku 1990. 

Jednak czuł się tam obco. Od 2004 jest 

rektorem Uniwersytetu Powszechnego 

im. Jana Józefa Lipskiego w Teremiskach 

k. Białowieży na Podlasiu. 

19 listopada, tuż przed wizytą w Poznaniu, 

w dniu swoich 85 urodzin profesor 

Zygmunt Bauman otrzymał Złoty Medal 

„Zasłużony Kulturze- Gloria Artis”. 

Ostatnio wstrząsnęła mną wypowiedź 

z wywiadu dla Dużego Formatu: „żeby 

wszyscy zaczęli żyć, jak bogaci Amerykanie, 

trzeba by pięciu takich planet, jak 

Ziemia. To, że umiarkowanie, po beztroskiej 

orgii, musi kiedyś nastąpić, wynika 

z bilansu planetarnych zasobów”. 

Joanna Przybylska

AURORA AURORA

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?