Nowy numer Aurory - Instytut Kulturoznawstwa UAM

1 

AURORA 

początek 

AURORA 

W numerze: 

REDAKCJA 

Małgorzata Ratajczak 

Paweł Kokot 

Patrycja Barska 

Michał Filipiak 

Maria Filipiak 

Krzysztof Ptaszyk 

Magdalena Wudarska 

Szymon Paciorkowski 

Joanna Przybylska 

Magdalena Nowicka 

Weronika Pilarska 

OPIEKA MERYTORYCZNA 

Zbigniew Jaśkiewicz 

WSPÓŁPRACOWNICY REDAKCJI 

Karolina Rapp 

Anna Bernatowicz 

Agnieszka Dul 

Tomasz Juszkiewicz 

Dorota Słonina 

Lena Matyjasik 

Julita Urbaniak 

Bogumiła Hyla 

Lucyna Eich 

Damian Nowicki 

KOREKTA 

Magdalena Wudarska 

Weronika Pilarska 

OPRAWA GRAFICZNA I SKŁAD 

Michał Filipiak 

Wojciech Banaszak 

KONTAKT 

www.aurora.amu.edu.pl 

aurora.uam2.2@op.pl 

DRUK 

Zakład Graficzny UAM 

Wszystkie materiały graficzne użyte 

wyłącznie w celach informacyjnych 

AURORA ukazuje się dzięki: 

Prorektorowi UAM d/s studenckich: 

prof. dr. hab. Zbigniewowi Pilarczykowi 

oraz Dziekanom: 

Wydziału Nauk Społecznych: 

prof. dr. hab. Zbigniewowi Drozdowiczowi, 

Wydziału Neofilologii: 

prof. dr hab. Teresie Tomaszkiewicz, 

Wydziału Prawa i Administracji: 

prof. dr. hab. Tomaszowi Sokołowskiemu, 

Wydziału Studiów Edukacyjnych: 

prof. dr. hab. Zbyszkowi Melosikowi 

Początek 

Od Redakcji...........................................................................................3 

Bunty w Poznaniu ..............................................................................3 

Temat numeru 

Alternatywny ból głowy...................................................................4 

Bezprzewodnik galeryjny.................................................................5 

Nowa jakość w Starej Rzeźni...........................................................5 

Każde miasto ma swoją własną historię graffiti.......................6 

Takiego Poznania nie znacie, 

czyli przewodnik inny niż wszystkie!...........................................7 

Auroris activitis 

Oto człowiek w Collegium Maius..................................................8 

Muzycznie i literacko 

Emocje publiczności dodają skrzydeł.........................................9 

Soul & jazz w auli UAM................................................................... 10 

„W” jak Wieniawski, „V” jak Vengerov......................................... 11 

Goniąc za mistrzostwem............................................................... 12 

Dusza na ramieniu........................................................................... 13 

Życie na skraju pisarstwa.............................................................. 13 

Błyskotliwa satyra na wszystko i wszystkich.......................... 15 

Biedni ci, którzy to kupią............................................................... 15 

Koniec 

Petersburg – 

przełamać stereotypy w mieście kontrastów........................ 16 

2 luty AURORA

Drodzy Czytelnicy! 

W tym numerze piszemy głównie o kulturze alternatywnej, 

czyli… właściwie o czym? Przypuszczam, że i Wam trudno 

zdefiniować to pojęcie. Czy można dziś wyznaczyć alternatywie 

jakiekolwiek, choćby mgliste granice? 

Zastanawiali się nad tym uczniowie i studenci w ramach ankiety, 

którą specjalnie przeprowadziliśmy. 

Poza tym chcielibyśmy wprowadzić Was w świat niestandardowych 

inicjatywach kulturalnych: festiwalu ARTenalia, 

nowoczesnych galerii i ernisaży, monodramu „Ecce homo” 

z Januszem Stolarskim w roli głównej czy wymiany polsko- 

-rosyjskiej na Wydziale Prawa i Administracji UAM – doskonałej 

alternatywy dla wyjazdów do popularnych miast. 

Dla miłośników muzyki klasycznej przygotowaliśmy 

miłą niespodziankę – subiektywne relacje z XIV Międzynarodowego 

Konkursu Skrzypcowego imienia Henryka 

Wieniawskiego. 

Oprócz tego zapewniamy szeroki wachlarz recenzji, wywiadów 

i felietonów. 

Życzymy udanej lektury! 

Od Redakcji 

KINO MUZA 

ZAPRASZA! 

Krzysztof Ptaszyk 

Słuchaj na: 

www.meteor.amu.edu.pl 

początek 

AURORA 

Bunty w Poznaniu 

Do Poznania, miasta znanego z solidności, ale i z pewnej 

ociężałości w przyjmowaniu nowych idei, dotarła fala buntów. 

Skąd przyszła? – trudno dociec. Ale jest. Buntuje się 

przede wszystkim młodzież. To oczywiście jej prawo i poniekąd 

obowiązek – w walce o lepszy świat. Ale nikt nie 

przewidywał, że tak wspaniale się to rozwinie. To zdumiewa 

i cieszy, chociaż niektórych denerwuje. 

Najgłośniejszy bunt to sprzeciw wobec konwencji ACTA, 

którą nasz rząd wstępnie już podpisał. 26 stycznia br. ulicami 

Poznania przeszedł pochód manifestantów. Jak donosi 

prasa, uczestniczyło w nim ponad 5 tys. osób. Protestujący 

potraktowali przystąpienie Polski do ACTA jako zamach 

na swobodę korzystania z internetu, jako ograniczanie 

możliwości wypowiedzi i swobodnych kontaktów, utrudnianie 

dostępu do muzyki, do filmów, do kultury w ogóle. 

Bunt jest poniekąd oczywisty i zrozumiały, jednak jego 

gwałtowność zaskoczyła opinię publiczną. Czyżby był to 

jeszcze jeden dowód na brak porozumienia między władzą 

a młodszą generacją w tak ważnych sprawach jak kultura? 

Bunt drugi dotyczył piłki nożnej. Wiązał się z awanturą 

o trenera Lecha Poznań – Jose Bakero. Bakero nie potrafił 

pozyskać sobie sympatii kibiców Lecha, którzy domagali się 

jego zwolnienia. Bunt objawiający się pustkami na widowni 

mógłby okazać się zabójczy dla klubu i miasta w kontekście 

meczów turnieju Euro 2012, który odbędzie się za kilka 

miesięcy. Na szczęście powodów do usunięcia szkoleniowca 

dostarczyła słaba postawa zespołu w rundzie wiosennej 

Ekstraklasy. Sytuacja byłaby zapewne inna, gdyby Bakero 

włożył strój piłkarski i zechciał wystąpić ze swoimi zawodnikami 

na boisku. Był przecież kiedyś świetnym piłkarzem 

w naszpikowanej gwiazdami FC Barcelonie (!). 

Wreszcie bunt trzeci. Może najmniej spektakularny, ale 

przez to o wiele poważniejszy. To bunt kulturalników, czyli 

młodych (duchem) twórców, menedżerów, artystów, także 

pracowników instytucji artystycznych i placówek kulturalnych. 

Podłożem protestu są: kryzys kultury w Poznaniu, 

kompromitująca porażka naszego miasta w wyścigu o tytuł 

Europejskiej Stolicy Kultury 2016, niewłaściwe podejście 

władz miasta do twórców. Bunt kulturalników zaowocował 

samorzutnym utworzeniem Sztabu Antykryzysowego, 

który z kolei doprowadził do bardzo ciekawego Poznańskiego 

Kongresu Kultury, odbywającego się w dniach 3–5 

grudnia 2011 r. w salach Poznańskiego Ośrodka Nauki. 

W Kongresie uczestniczyło ponad 100 osób oraz zaproszeni 

spoza Poznania goście (m.in. Cywińska, Hauser, Burszta). 

Rozpoczęte w Sztabie prace nad ustaleniem właściwej 

polityki kulturalnej są kontynuowane. Dnia 30 stycznia 

w budynku Teatru Nowego wyłoniono w tajnych wyborach 

15-osobową Poznańską Radę Kultury, która pracując 

przy otwartej kurtynie (to bardzo ważne!) ma przygotować 

dyrektywy programowe dla polityki kulturalnej miasta. Są 

też pierwsze konkretne efekty. Stołek zwolnił Zastępca Prezydenta 

Ryszarda Grobelnego – Sławomir Hinz, odpowiedzialny 

za stan kultury w Poznaniu. 

Przyjrzyjmy się, co będzie dalej! 

ZJ 

AURORA 

luty 

3

1 

AURORA 

temat numeru 

Alternatywny ból głowy 

Pojęcie alternatywy pojawia się w mediach, w kulturze, a także zwyczajnym życiu. Ale czym właściwie jest alternatywa 

i jak rozumieją ją użytkownicy tego terminu? Na pytanie – czym jest alternatywa w kulturze – odpowiadają 

studenci w ramach specjalnie przygotowanej ankiety. 

Agnieszka – UAM, Filologia polska: 

W kulturze, mainstream jest zazwyczaj utożsamiany z popkulturą, 

tym co dostępne i popularne wśród szerszego grona 

odbiorców. Prostym przykładem są filmy hollywoodzkie, 

robione przez sławne wytwórnie, z wielomilionowym budżetem 

i przy udziale znanych gwiazd. Ich głównym celem jest 

przyciągnięcie do kin jak największej liczby widzów, dlatego 

wykorzystują pewne utarte schematy, znane motywy, albo 

też kładą nacisk na widowiskowość i efekty specjalne. Zazwyczaj 

są to produkcje, w których dużo się dzieje i nie ma 

miejsca na chwile zadumy, czy też dziesięciominutową ciszę. 

Profesor Śliwiński, na jednym ze swoich wykładów, opowiadał 

o pewnym filmie. Obejrzał go w kinie dość niszowym 

i był nim zachwycony. Film można byłoby określić, jako psychologiczny. 

Przed profesorem siedziała grupka nastolatków, 

którzy po seansie stwierdzili, że są koszmarnie wynudzeni 

i stracili pieniądze na bilet. Profesor przyznał, że poczuł się 

bardzo stary. 

Alternatywą, wobec tego, stają się właśnie kina niszowe, 

w których można obejrzeć produkcje niekomercyjne, hmm... 

z gatunku tych nieco mniej efektownych a bardziej ambitnych, 

wymagających. Kolejną alternatywą jest teatr, w którym 

można spotkać się z klasyką albo też sztuką współczesną, 

jednakże teatr sam w sobie wymaga pewnej dojrzałości 

od widza, także literackiego obeznania i wrażliwości. 

Karolina – UAM, Filologia polska: 

Jeśli chodzi o teatr, to za mainstream uważam przedstawienia 

klasyczne, takie których fabułę zna większość osób, 

która od razu nasuwa jakieś skojarzenia. Tu umieściłabym 

także typ teatrów, bo są takie, które znają wszyscy i te niszowe. 

Właśnie te mniej znane uznałabym za alternatywne. 

Często występujący tam amatorzy mają dużo nietypowych 

pomysłów na przedstawienie jakiegoś problemu. Niestety 

amatorskie teatry nie cieszą się zainteresowaniem szerszego 

grona odbiorców, a często ich innowacje w zakresie sposobu 

przekazu sztuki są bardzo ciekawe. 

Marta – UAP, Edukacja artystyczna: 

Myślę, że obecnie mainstreamem w sztuce jest powrót do 

realności – udało mi się to zaobserwować w Saatchi Gallery 

i Tate, tej wiosny. 

Mija zachwyt technikami wideo, powraca nacisk na umiejętności 

warsztatowe, zainteresowanie przedmiotem, naturą, 

choć zwykle te przedstawienia są bardzo wieloznaczne. Podobnie 

u nas, na różnych wystawach obserwuję powrót do 

rzeczywistości. 

Gosia – UAP, Malarstwo: 

No to mainstream: multikino, listy przebojów, okolicznościowe 

imprezki masowe, popularne stacje radiowe, rozrywka 

proponowana przez centra handlowe, wybrane pozycje 

literackie w Empiku np. popularne biografie, literatura faktu 

z fikcją literacką, TV show – cała seria programów: „Idol”, 

„X-factor”, „Taniec z gwiazdami”, prywatne kursy popularnych 

gatunków tanecznych: hip-hopu, salsy, otwarcia supermarketów, 

reklamy, popularne kluby muzyczne: Terytorium, 

Alkatraz, Lizard King, McDonald’s, pizzerie, markowe 

sklepy, gadżety, młodzieżowe gazety, hasłowe T-shirty, salony 

piękności, salony samochodowe, dzwonki telefoniczne 

i tapetki. 

Nie-mainstream: bary mleczne, kino niezależne, Rozbrat, 

manifestacje i strajki, stoiska targowe, autostop, kino offowe, 

Indie rock, folk, lumpeksy, pielgrzymki, kościół, klasyka literatury 

światowej, muzyka poważna, opera, muzea, galerie 

sztuki, ostre koło, subkultury, koncerty muzyki alternatywnej, 

poezja, festiwale filmowe i muzyczne, diety, zielarnie, 

pchle targi, flashmoby, biblioteki, couchsurfing, sprzęty analogowe, 

gry planszowe, gry i zabawy ruchowe. 

Hania – UAM, Chemia: 

Alternatywa – wydaje mi się, że to coś, czego nie można 

jednoznacznie zdefiniować. Mieszanka stylów i pewne pójście 

„pod prąd”. Choć, równie dobrze, może to być zwykła 

ucieczka od rzeczywistości. A może między jednym a drugim 

jest wyjątkowo cienka granica? Alternatywa to dla mnie 

gatunek, pewien rodzaj sztuki (w tym muzyki, malarstwa czy 

teatru), do którego „wrzucamy” wszystko co nie mieści się 

w ramach innych gatunków. Wydaje mi się ze z alternatywy 

mogą się naturalnie wyodrębniac inne, następne rodzaje 

sztuki. 

Mateusz – PW, Fizyka: 

Alternatywa – to samodzielne myślenie, możliwość wychodzenia 

poza ramy, chęć bycia odmiennym od szarej masy 

ludzi, żyjących jedynie pracą i pieniędzmi, no i wino, które 

jest odpowiedzią na wszystko. 

Po usłyszeniu odpowiedzi na pozornie proste pytanie – 

czym w dzisiejszych czasach jest alternatywa? – dochodzę do 

wniosku, że termin ten jest równie trudno definiowalny jak 

pojęcie czasu. Wszyscy wiedzą, o co chodzi, a jednak nikt nie 

potrafi wyrazić tego słowami. Teraz należałoby się zastanowić, 

czy powodem jest po prostu trudność w definiowaniu słowa, 

czy może w dzisiejszych czasach nie mamy niczego, co byłoby 

wyraźnie alternatywne i stąd takie zamieszanie? Jedno jest 

pewne – najbliżej alternatywy leży to, co niekomercyjne! 

Więcej opinii znajdziecie na naszej stronie internetowej: www.aurora.amu.edu.pl 

Komentarzem opatrzyła: Lena Matyjasik (WPiA) 

Ankietę przeprowadziły: Lena Matyjasik (WPiA), Agnieszka Dul (UAP), Magdalena Nowicka (WFPiK) 

4 luty AURORA


Bezprzewodnik galeryjny 

Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o alternatywnych galeriach i wernisażach, 

ale nie wiecie, kogo spytać. 

Nie potrafię zrozumieć, dlaczego funkcjonuje 

specjalne określenie na bieganinę 

po sklepach albo przemieszczanie się 

z jednego klubu do drugiego, a brakuje 

słowa na kilkugodzinne wędrówki od 

galerii do galerii. Widok grupek studentów, 

głównie z UAP, usiłujących zdążyć 

na kolejny danego wieczoru wernisaż, 

nie należy przecież do rzadkości. 

Czasami po okresie wystawowej ciszy, 

następuje boom i jednego dnia, o tej 

samej godzinie, w kilku miejscach pojawiają 

się nowe ekspozycje. Lekki pośpiech 

wpisuje się zatem w te wędrówki, 

gdyż galerie porozrzucane są po różnych 

częściach miasta a otwierająca przemowa 

kuratora, podobnie jak i wino, szybko 

się kończy. 

Oczywiście, można wszystko obejrzeć 

tydzień później, ale wernisaże 

oprócz sposobności obcowania ze sztuką, 

sprzyjają spotkaniom towarzyskim. 

Każdą galerię otacza krąg jej przyjaciół, 

często dość hermetyczny. Wypada się 

więc zjawić, zagadać do odpowiednich 

osób przy winie, wyrazić zachwyt. 

A wszystko celem dostania się do pożądanego 

towarzystwa – jest to tzw. lans 

wernisażowy, praktykowany najchętniej 

przez artystów rozpoczynających dopiero 

karierę, czasami nawet skuteczny. 

Wiele galerii, licząc na odświeżające 

młode spojrzenie, nastawia się na patronowanie 

obiecującym debiutantom. 

Wynajdują ich spośród studentów miejscowego 

Uniwersytetu Artystycznego, 

których poczynania śledzą na bieżąco. 

Należy dodać, że oprócz miejsc na 

stałe wpisanych w kulturalną mapę Poznania, 

co jakiś czas wyrastają tzw. galerie 

efemeryczne. Studenci, choć nie 

tylko, przeznaczają część mieszkania 

na sale wystawowe, odbywa się przechodzący 

w imprezę pokaz, po czym po 

kilku dniach wszystko wraca do zwyczajowego 

porządku. Historia to długa, ale 

wciąż kusząca możliwością samodzielnego 

ukształtowania ekspozycji oraz zaprezentowania 

się, często jeszcze przed 

debiutem, w bardziej tradycyjnych 

Nowa jakość w Starej Rzeźni 

Wrażeniami z Festiwalu ARTenalia dzieli się Grzegorz Bożek. 

AURORA 

przestrzeniach. Złapać bakcyla nietrudno 

i nawet tak krótkotrwałe doświadczenie 

potrafi obudzić pragnienie nie 

tylko wystawiania swoich prac ale także 

posiadania i opiekowania się własną 

galerią. 

Choć słowa gallering wciąż się nie 

spotyka, w piątkowe wieczory sale wystawowe 

coraz bardziej się zapełniają. 

Za tym maratonem kryje się specyficzne 

szaleństwo, zachłanność w odbiorze 

sztuki. Więcej i więcej, aż do obrzydzenia, 

a może pomimo niego. Siły czerpane 

z cudem ocalałych, artystycznych 

nadziei. Lans i zbieranie kontaktów. Niestety 

nawet ciągła ewolucja artystycznej 

mapy nie gwarantuje braku rutyny. Może 

rzeczywiście potrzeba świeżej krwi? Jeśli 

nie twórców, to chociaż odbiorców. 

Agnieszka Dul (UAP) 

Galerie, do których warto zajrzeć: 

Galeria ON, ul. Fredry 7; 

Galeria AT, ul. Solna 4; 

Galeria Piekary, ul. Piekary 5; 

Galeria Ego, ul. Wrocławska 19; 

Galeria Pies, ul. Dąbrowskiego 25/4a; 

Galeria Starter, ul. Dąbrowskiego 33; 

Galeria Stereo, ul. Słowackiego 36/1. 

Na tegorocznej, czwartej już edycji Festiwalu 

Kultury Studenckiej ARTenalia, 

wnętrze Starej Rzeźni reprezentowane 

było przez wiele dziedzin sztuki. W pomieszczeniach 

głównego budynku, czasem 

całkowicie odciętych od światła 

dziennego, wystawione zostały prace 

młodych artystów z Polski i zagranicy. 

Swoje miejsce znalazły tutaj nie tylko 

malarstwo i rzeźba, ale także instalacja, 

performance, video-art oraz fotografia. 

W sali koncertowej 14 zespołów 

z niezwykłą energią i świeżością grało 

muzykę od jazzu aż po rock. Na dwóch 

specjalnie przygotowanych scenach, 

a także na świeżym powietrzu, swoje 

spektakle zaprezentowały m.in. Teatr 

Automaton i Teatr Fuzja z Poznania, 

Teatr Kreatury z Gorzowa Wielkopolskiego 

oraz Teatr Momo z Katowic. 

Można było również podziwiać interesujące 

formy tańca. Ciekawy był 

międzynarodowy repertuar filmów 

i animacji, który uwrażliwiał na zjawiska, 

których często nie dostrzegamy 

AURORA 

w medialnym zgiełku. W ramach festiwalu 

zorganizowano także spotkania 

i debaty, na których można było wysłuchać 

wystąpień twórców i teoretyków 

kultury m.in. prof. dr. hab. Jacka 

Wachowskiego, dr. Marka Chojnackiego, 

Izabeli Roguckiej oraz wziąć udział 

w debacie o kulturze studenckiej. Interesującą 

propozycję stanowiło również 

spotkanie z poezją Marcina Soji 

przy akompaniamencie Macieja Maat 

Gorczakowskiego. 

Każda z prezentowanych gałęzi sztuki 

kroczy własnymi, odrębnymi ścieżkami 

przetartymi przez lata historii 

i tradycji, ustroje polityczne i gospodarcze. 

Mimo różnorodności środków 

i narzędzi okazuje się, że znajdują one 

wspólny cel. Bez przesadnej pompy, ze 

świadomością tandety wymieszanej 

z wyrafinowaniem, sztuka opowiada 

o rytuałach globalnego życia. Ludzkie 

ciało staje się krajobrazem rozbitym 

na atomy, uporządkowanym przez 

technologiczne konfrontacje. Miejsca 

luty 

Logo Festiwalu ARTenalia 

zamieszkania, często osadzane w blokowiskach 

i miejscach wykluczonych, 

przybierają tutaj antropomorficzne 

kształty. Ustawicznie poddawane są 

ocenie. Namierzone celownikiem karabinu. 

Wychodząc poza obszary zwykłej 

percepcji, analizuje się ludzkie skłonności 

do zwyrodnialstwa, nadaktywności 

seksualnej czy czysto duchowego 

uniesienia. Wśród takiej złożoności, 

w kolorach kwiatu wiśni i pasących 

się na pastwiskach krów można znaleźć 

ukryty, kojący motyw prowincji. 

Wszystko to skondensowane w umyśle 

masowej społeczności. 

5

1 

AURORA 


Wczytując się w słowa z książki „Odpowiedni 

trup” Jorga Sempruna, który 

twierdzi, że – „akordeon to niewinna 

namiastka opium dla ludu” – należy 

pamiętać jednak, aby nie dać się ponieść 

kuszącemu estetyzowaniu sztuki. 

Spłyca to jej sens, a nas czyni ślepym 

i próżnym tworem. Ulokowanie tak 

wielu kreatywnych dziedzin w miejscu, 

zwłaszcza takim jak chłodna w swojej 

formie przestrzeń Starej Rzeźni, stwarza 

warunki obcowania z samym sobą 

w innym wymiarze. Pojawia się możliwość 

oglądu i dokonania wyboru. 

Co wydaje się bardziej interesujące? 

Poprzemysłowa, niszczejąca architektura, 

czy anektująca jej wnętrza kreatywna 

działalność młodych? Między 

tą całą wybujałą, współzależną strukturą 

mieszczą się odwiedzający. Ci, 

stanowią punkt równowagi dla całego 

festynu szukania tożsamości. Wykazują 

oni potrzebę skupiania się w takich 

miejscach, wymiany doświadczeń, 

poglądów i gustów. Natomiast dzięki 

sygnałom jakie wysyłają eksponowane 

obiekty, mogą oni udoskonalać własną 

zdolność do świadomej obserwacji. 

Interakcja, często zachodząca wyłącznie 

w warstwie umysłowej, w relacji 

obraz-obserwator, skłania nie tylko 

do cichej kontemplacji i zatrzymania. 

Uwalniane emocje prowokują swojego 

rodzaju grę. ARTenalia są miejscem, 

gdzie, przede wszystkim, powinno się 

wypowiadać własne zdanie a tylko przy 

okazji dobrze bawić. Sprawdzając granice 

własnych możliwości wystawienia 

oceny, można więc (w dosłownym sensie) 

rzucić mięsem, nikomu nie robiąc 

tym krzywdy. Cali, w pełni i na luzie 

zmierzamy do celu. 

Grzegorz Bożek (UAP) 

Każde miasto ma swoją własną historię graffiti 

O graffiti jako medium alternatywnym mówi dr Piotr Forecki, adiunkt na 

Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM. 

Aurora: Dlaczego zdecydował się Pan 

mówić o graffiti na zajęciach z historii 

mediów? Przecież często są tylko aktami 

wandalizmu… 

P.F.: Z treści Pani pytania mogłoby 

wynikać, iż historia graffiti nie przynależy 

do historii mediów, a przecież ma 

w niej swoje bardzo głębokie korzenie. 

Rozumiem jednak Pani intencję. Otóż, 

po pierwsze, graffiti jest niesamowicie 

demokratycznym medium masowym, 

które odgrywa istotną rolę w przestrzeni 

miejskiej. Po drugie, zawsze interesowała 

mnie historia mediów alternatywnych, 

która w dominującej narracji historycznej 

jest z reguły pomijana. Graffiti zaś, 

w potocznej świadomości, utożsamiane 

bywa właśnie z aktem chuligańskim, co 

w moim przekonaniu jest absolutnie 

niesłuszne i wymaga odczarowania. 

A: Czy na przestrzeni kilku miesięcy 

zauważył Pan wzrost aktywności 

grafficiarzy? Jeśli tak, czy może to być 

wynikiem kryzysu gospodarczego oraz 

braku realizacji potrzeb kulturalnych 

mieszkańców? „Miasto to nie firma” – 

taki napis pojawił się na kilku murach 

po przegraniu przez Poznań rywalizacji 

o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 

2016. Poza meczami piłki nożnej i kilkoma 

festiwalami, działania skierowane 

na rozwój kultury cieszą się małym 

wsparciem władz miasta. 

P.F.: Polityka państwa, w tym polityka 

władz lokalnych, wobec szeroko 

rozumianej kultury i związanych z nią 

rozmaitych inicjatyw, to oddzielny i złożony 

temat. Najogólniej mógłbym powiedzieć, 

że póki co wyraża się ona 

głównie we wsparciu dla, wybiórczo 

i pragmatycznie traktowanych, inicjatyw 

o jedynie słusznym, pronarodowym 

przesłaniu. Wystarczy przyjrzeć 

się temu, jakie produkcje filmowe są 

przez państwo wspierane finansowo. To, 

co dziś w kulturze ciekawe, dzieje się – 

powiedzmy umownie – poza państwem. 

Jeśli zaś chodzi o aktywność grafficiarzy, 

o którą Pani pyta, to chyba nie jestem aż 

tak bacznym obserwatorem, by odnotować 

jakieś wzmożenie ich działalności 

w ostatnich miesiącach w Poznaniu. 

Jedno jest natomiast pewne – graffiti 

jest medium szybkiego reagowania 

i natychmiastowo wpisuje się w toczące 

się debaty publiczne. Hasła typu: „Miasto 

to nie firma”, czy „Rozbrat zostaje”, 

doskonale o tym świadczą. Podobnie, 

jak świadczą o tym rozmaite graffiti odwołujące 

się do katastrofy smoleńskiej, 

czy dyskusji o narkotykowej polityce 

państwa. 

A: Czy istnieje zależność między 

graffiti, a cechami ludzi, którzy mieszkają 

w danej dzielnicy czy na danej 

ulicy? 

P.F.: Możemy wyróżnić pewien typ 

graffiti określany mianem „gazetki 

ściennej”, bardzo silnie zakorzeniony 

lokalnie. Za jego sprawą opisuje się życie 

mieszkańców ulicy, bloku, kamienicy, 

ludzi z jednego podwórka etc. Tym 

samym, z pewnością graffiti takie wiele 

mówi o podmiotach, których losy opisuje 

– o ich emocjach, namiętnościach, 

problemach. Daleki byłbym jednak, od 

jakichś pochopnych generalizacji. Pod 

napisem – „Witajcie w krainie, gdzie 

obcy ginie” widniejącym, powiedzmy, 

gdzieś na Wildzie, niekoniecznie 

przecież podpiszą się wszyscy mieszkańcy 

tej części Poznania. 

A: Kiedy i gdzie pojawiło się pierwsze 

graffiti w Polsce? 

P.F.: Trudno jednoznacznie stwierdzić, 

kiedy graffiti pojawiło się w Polsce. 

Językiem murów wyrażano emocje 

i walczono pod zaborami, w czasie nazistowskiej 

okupacji, a i dużo wcześniej 

posługiwano się tą formą komunikacji. 

Jednakże historia graffiti, w dzisiejszym 

rozumieniu tego słowa, rozpoczyna się 

w USA i Europie mniej więcej w latach 

60. W Polsce Ludowej graffiti politycznie 

zaangażowane, jako forma komunikacji 

jest naturalnie stosowane i ma wymowę 

jednoznacznie antysystemową, natomiast 

artystyczne graffiti na polskich 

murach pojawia się znacznie później. 

Ciekawą odsłoną w jego historii są lata 

80. i działalność Pomarańczowej Alternatywy 

oraz innych grup, parających się 

sztuką społecznie i politycznie zaangażowaną. 

Pod koniec lat 80. i na początku 

lat 90. pojawiają się w Polsce pierwsze 

fanziny poświęcone graffiti i stanowiące 

ich swoiste archiwa. W Poznaniu ukazują 

się dwa z nich: „Maluj Mur” i „Nie 

daj się złapać” a w mojej rodzimej Pile 

ukazuje się „Spray”. Początek lat 90., to 

w historii graffiti wielkie otwarcie. 

A: W których miastach Polski pojawiło 

się pierwsze graffiti? 

P.F.: W których miastach pojawiło 

się w pierwszej kolejności? Na to pytanie 

nie znam odpowiedzi, ale jedno jest 

pewne – historia graffiti w Polsce, to 

w istocie jego „mikrohistorie”, w odniesieniu 

do różnych polskich miast. Każde 

miasto ma swoją własną historię graffiti 

i graficiarzy. 

rozmawiała 

Joanna Przybylska (WNPiD) 

6 luty AURORA

AURORA 

luty 


Takiego Poznania nie znacie, czyli 

przewodnik inny niż wszystkie! 

Sięgającego po ten przewodnik ma zaskoczyć 

już wstęp, który czytelnik... 

winien sobie napisać sam. Także tytuł 

nie należy do banalnych. „Zrób 

to w Poznaniu/ Do it in Poznań!” to 

wydany w 2010 roku „przewodnik alternatywny” 

po Grodzie Przemysława, 

powstały dzięki współpracy czworga 

autorów, związanych z poznańską 

„Gazetą Wyborczą”: Natalii Mazur, 

Michała Danielewskiego, Radosława 

Nawrota i Michała Wybieralskiego. 

„Alternatywny” nie oznacza jednak 

w tym wypadku „niekomercyjny, niszowy”, 

raczej „nietypowy, niesztampowy”. 

Przede wszystkim jednak 

stawiający na głowie nasze pojęcie 

o tradycyjnym przewodniku po polskim 

mieście. Nie znajdziemy w nim 

zatem zarysu historii miasta, zaledwie 

w paru zdaniach zostaną nam przedstawione 

poznańskie muzea. Nie poczytamy 

o najważniejszych hotelach 

i ekskluzywnych restauracjach. Poznamy 

za to magiczne schody przy ul. Koziej, 

niezależne teatry, jeżyckie zakątki, 

czy wreszcie graffitti z Myszką Miki na 

śródmiejskim podwórzu. Listę tych zaskoczeń 

można by ciągnąć w nieskończoność. 

Nic dziwnego: główną cechą 

przewodnika jest jego wyrywkowość, 

nie dający się przewidzieć układ kolejnych 

stron. Nie mamy tutaj planu 

miasta z zaznaczonymi atrakcjami. 

Nic z tego! Wędrówkę zaczynamy od 

ratuszowych koziołków, a kończymy 

na kontrowersjach wokół pośladków 

Apollina z fontanny na Starym 

Rynku. 

Książka to zatem mozaika intrygujących 

felietonów, ukazujących najróżniejsze 

oblicza Poznania. Mozaika 

tym ciekawsza, że autorzy nie stronią 

od własnych komentarzy i ocen poznańskiej 

rzeczywistości – niekiedy 

nawet ironicznych, czy złośliwych, 

ale zawsze ciekawych. To kryterium 

„ciekawości” daje unikatowy efekt: na 

kartach przewodnika sąsiadują ze sobą 

anarchistyczny Rozbrat i prawicowa 

„Naszość”, czy też Poznań niemiecki, 

żydowski i masoński. Autorzy z równym 

zapałem przedstawiają rozrywki 

dla ciała i dla duchu. Nie zapominają 

o zarekomendowaniu paru ciekawych 

adresów kulinarnych, klubowych, 

czy kulturalnych. Polecają nietypowe 

miejsca na zakupy, a nawet zdobycie 

„korony Poznania”. Jako przerywnik 

zaś serwują nam wypowiedzi nietuzinkowych 

poznaniaków, opowiadających 

o swoim mieście. 

Przewodnik zatem zdecydowanie 

można oznaczyć jako „lubię to!”. Nie 

da się w nim znaleźć ani jednego nudnego 

artykułu. O części opisywanych 

w nim atrakcji pewnie już słyszeliśmy, 

wiele nowych poznamy wraz z jego 

lekturą. W jego formie przewodnika 

alternatywnego kryje się tylko jedno 

zagrożenie: ulotność. Przewodniki 

tradycyjne przedstawiają kanon 

głównych i niezmiennych atrakcji, 

nie starają się nawet często uchwycić 

„żyjącego” charakteru miasta. Opisane 

natomiast w „Zrób to w Poznaniu” 

miejsca, wydarzenia i atrakcje są 

charakterystyczne dla Poznania A.D. 

2010. A przecież miasto wciąż się zmienia, 

przybywa powodów do zadziwień. 

Za parę lat konieczna (i wyczekiwana 

przeze mnie!) stanie się aktualizacja 

przewodnika. Przybysz w Poznaniu na 

pewno będzie wtedy liczył na przybliżenie 

mu „nowego” Zamku na Górze 

Przemysła, czy sfinalizowanych wreszcie 

po wieloletnich bojach Term Maltańskich. 

Może w 2015 roku znikną już 

kurczaki z pechowego narożnika Kupca 

Poznańskiego, a Morasko stanie się 

prawdziwym sercem uniwersyteckiego 

Poznania? 

Last but not least: przewodnik jest 

dwujęzyczny. Można go więc wykorzystać 

jako modny prezent dla odwiedzającego 

Poznań turysty, poszukującego 

czegoś poza sztampą tradycyjnych 

opracowań. Można też samemu zasiąść 

do angielskich wersji tekstów i dać się 

pozytywnie zaskoczyć choćby tym, 

że edytorzy zadbali, by zdjęcia w obu 

częściach książki różniły się od siebie. 

Sama szata graficzna jest zresztą świetnym 

dopełnieniem tej udanej pozycji. 

Szymon Paciorkowski 

(WH, WPiA) 

N. Mazur, M. Danielewski, R. Nawrot, 

M. Wybieralski 

Zrób to w Poznaniu! Do it in Poznań! 

Biblioteka „Gazety Wyborczej” 

Poznań 2010 

AURORA 

II Konkurs Literacki „Aurory” 

18 stycznia zorganizowaliśmy II 

edycję Konkursu Literackiego. 

Z niekłamaną przyjemnością 

informujemy, że pisarskie 

zmagania w dwóch kategoriach: 

wiersz oraz short (krótki utwór 

narracyjny) cieszyły się niemałym 

zainteresowaniem. Wszyscy 

uczestnicy, dzięki ogromnej pasji, 

mogą czuć się zwycięzcami, ale 

jury musiało podjąć się trudnego 

zadania, aby wyłonić grono osób 

nagrodzonych. 

Nagrodzeni zostali: 

W kategorii wiersz: 

I miejsce Monika Ziobro, 

„Dekatalog”, UAM, prawo, III rok 

II miejsce Jagoda Dzida, „Nec stultis 

solere succuri”, UAM, prawo, I rok 

III miejsce exaequo: 

1) Hubert Brychczyński, ***, UAM, 

filologia angielskia, III rok 

2) Jędrzej Krystek, „Pan 

pogrzebacz”, UAM, filologia polska, 

I rok 

Wyróżnienia: 

1) Mateusz Paszkiewicz, „Antinoos”, 

UAM, filologia słowiańska i polska, 

I rok 

2) Radosław Jaworowicz, 

„Zaginiona wyspa retro”, UMK, 

filozofia, I rok 

W kategorii short: 

I miejsce Bernard Szymanowski, 

„Moneta niema”, UAM, filologia 

polska, I rok 

II miejsce Marta Kostecka, 

„Imperator”, UAM, pedagogika 

spec. resocjalizacja, II rok 

III miejsce Mateusz Antczak, „Lekcja 

polityki”, UAM, geologia, I rok 

Serdecznie dziękujemy fundatorom 

nagród konkursowych: 

• Wydawnictwu Zysk i S-ka, 

• Towarzystwu Muzycznemu im. H. 

Wieniawskiego w Poznaniu, 

• Stowarzyszeniu Absolwentów 

UAM, 

• Teatrowi Polskiemu w Poznaniu, 

• Teatrowi Wielkiemu w Poznaniu, 

• Wojewódzkiej Bibliotece 

Publicznej w Poznaniu. 

7

1 

AURORA 

auroris activitis 

Oto człowiek w Collegium Maius 

Jeśli w poniedziałkowy wieczór 9 maja 2011 roku w holu głównym Collegium Maius usłyszeliście głos Friedricha 

Nietzschego (w dodatku: mówiącego po polsku!), wiedzcie, że nie przesłyszeliście się – był to najprawdziwszy 

fakt. Choć, jak mówił niemiecki filozof, faktów podobno nie ma, są tylko interpretacje. I tego się trzymajmy. 

Ninie rozkazuję wam zgubić mnie, 

a znaleźć siebie; 

i dopiero, gdy wszyscy zaprzecie się 

mnie, 

powrócę do was… 

Friedrich Nietzsche, Ecce homo 

Nietzsche przemówił do nas dzięki interpretacji 

uznanego aktora, Janusza 

Stolarskiego. Przemówił do wybranych, 

bowiem – jak sam pisał: „Kto umie oddychać 

powietrzem pism moich, wie, że 

jest to powietrze wyżynne, ostre powietrze. 

Trzeba być do niego stworzonym, 

inaczej grozi niemałe niebezpieczeństwo 

przeziębienia sie” (Ecce homo). 

Ci, którym udało się wyjść ze spektaklu 

cało i zdrowo, obcowali z doznaniem 

podniesionym do potęgi trzeciej – mogli 

bowiem skonfrontować swoje myślenie 

z myśleniem Stolarskiego o myśleniu 

Nietzschego. 

Ecce homo (z podtytułem: Jak się staje 

– kim się jest) to dzieło, nad którym filozof 

pracował na przełomie 1888 i 1889 

roku, bezpośrednio przed trwającym 

przez następne dziesięć lat załamaniem 

psychicznym. Ostatecznie tekst ukazał 

się po śmierci autora, w 1908 roku (choć 

jego dzisiejszą wersję znamy dopiero 

od lat 70. ubiegłego wieku). Ecce homo 

uchodzi za biografię intelektualną Nietzschego 

i stanowi autorską wykładnię 

najważniejszych dzieł filozofa. To tekst, 

który obrósł legendą. 

Ecce homo Stolarskiego to również 

legenda – teatralna. Ten niezwykle przekonujący 

monodram powstał dokładnie 

dwadzieścia lat temu, w 1991 roku, i od 

tamtej pory gra się go nieustannie – co 

więcej – jest obsypywany nagrodami na 

uznanych festiwalach, tak w kraju, jak 

i za granicą. Krytycy są zgodni, że Stolarski 

wzbił się w tym spektaklu na wyżyny 

sztuki aktorskiej i stworzył rzecz 

wielką – „szokował wręcz siłą swego 

aktorstwa, nieprawdopodobną ekspresją 

i koncentracją. Perfekcjonizm posunięty 

do granic ludzkiej wytrzymałości 

pozwolił aktorowi stworzyć sugestywny 

obraz człowieka, którego geniusz zmaga 

się z szaleństwem i śmiercią” („Notatnik 

Teatralny” 1993). Znów mamy 

więc do czynienia z działaniem spotęgowanym 

– legenda stała się kanwą 

kolejnej legendy. A sam Stolarski tak 

mówi o swojej pracy: 

„Długo zastanawiałem się, czy mam 

prawo brać jako materiał do pracy teksty 

tego człowieka. A jeżeli tak; to jak to 

zrobić, aby nie ‹‹uszkodzić›› jego dzieła. 

Bezradność jest stanem bardzo trudnym, 

ale też i ciekawym. Od początku 

wiedziałem, że właściwym, że jedynym 

właściwym kierunkiem jest wnikliwe 

czytanie Jego dzieł – ‹‹nasączanie się 

jego sokami››. Wszystko po to, aby popełnić 

jak najmniej błędów. Szukałem 

nici, która mogłaby pociągnąć mnie we 

właściwym kierunku. Tu muszę zaznaczyć, 

iż dzieło Nietzschego rozumiem 

jako prowokację. To ona stanowi jego 

funkcję i cel. Ten filozof nie wypisuje 

recept. On stawia diagnozę. To właśnie 

chciałem zachować w moim spektaklu. 

Jego prowokacyjność była dla mnie impulsem” 

(„Notatnik Teatralny” 1993). 

Majowe przedstawienie to pokłosie 

udanej współpracy „Pro Arte” z „Aurorą” 

– pismem kulturalnym studentów 

UAM (polecamy stronę: www.aurora. 

amu.edu.pl). Głównym inicjatorem 

przedsięwzięcia był pan Zbigniew Jaśkiewicz, 

bez którego starań i uporczywości 

spektakl na pewno nie doszedłby 

do skutku. W tym miejscu chcielibyśmy 

podziękować Władzom Uniwersytetu 

im. Adama Mickiewicza w Poznaniu za 

Scena ze spektaklu 

wsparcie finansowe, a Dyrekcji Instytutu 

Filologii Polskiej i Klasycznej oraz 

pracownikom administracji – za przychylność 

i udostępnienie (jak się okazało 

– nad wyraz magicznej) przestrzeni 

holu głównego Collegium Maius. 

Należy dodać, że głos Nietzschego 

nie pozostał na szczęście bez komentarza 

– po występie Janusza Stolarskiego 

odbyła się w Sali Śniadeckich dyskusja 

panelowa z udziałem uznanych gości: 

historyczki idei prof. dr hab. Marii 

Zmierczak (Wydział Prawa i Administracji 

UAM), niemcoznawczyni prof. 

dr hab. Anny Wolff-Powęskiej (Instytut 

Zachodni) oraz Lecha Raczaka (założyciela 

Teatru Ósmego Dnia w Poznaniu). 

Widzowie mieli okazję dowiedzieć się 

więcej o filozofii i historiografii Nietzschego 

oraz poznać historyczno-kulturalny 

Ecce homo. 

Załączamy zdjęcie ze spektaklu, bo 

jak mawiał inny niemiecki filozof Walter 

Benjamin – „przeszłość składa się 

nie z poszczególnych historii, lecz z jej 

obrazów”. W myśl tej zasady zapraszamy 

do oglądania. 

Katarzyna Kończal (WFPiK) 

Relacja została wcześniej opublikowana 

w czasopiśmie „Pro Arte” 2011, nr 9. 

8 luty AURORA

muzycznie i literacko 

AURORA 

Emocje publiczności dodają skrzydeł 

Słynny jazzman – Adam Olejniczak w drugiej odsłonie wywiadu dla „Aurory”. 

Aurora: Ważny rok 1975 – wielki sukces. 

Poczułeś wtedy jakiś duży zwrot 

w karierze. To był ten moment? 

A.O.: Ja jestem z reguły nieśmiały, 

ciężko mi się było zdecydować. Było 

mało muzyków jazzowych. Chciałem 

grać, były problemy. Myślałem, że jak 

pojadę, gdzieś się pokażę, to będzie łatwiej 

no i właściwie tak się stało. Wtedy 

poznałem Jarka Śmietanę i Adzika Sendyckiego. 

Oni mieli wtedy ten zespół 

Extra Ball i zacząłem w nim grać. To 

był mój pierwszy profesjonalny zespół. 

Na tym konkursie dałem się poznać. 

Jest ktoś taki, mieszka w Łodzi i można 

ewentualnie po niego zadzwonić. 

A: Projekty. Jak doprowadzić je do 

zadowalającego końca? 

A.O.: Jeżeli to jest mój projekt, mój 

pomysł, to staram się szukać ludzi, którzy 

mi odpowiadają w sensie stylistycznym 

grania, gustów muzycznych. Chociaż 

czasem też są takie pomysły, że np. 

wezmę tego perkusistę, bo on nie gra 

jazzu, ale ja potrzebuję, żeby w muzyce 

było trochę takie sprzężenie, żeby nie był 

typowy perkusista jazzowy. W Hiszpanii 

mówili mi: czasami grasz z tym, przecież 

on nie gra jazzu. I wtedy odpowiadam: 

właśnie o to mi chodzi żebym ja był bardziej 

jazzowy, a on nie grał mi jazzowo. 

Ogólnie szukam ludzi, o których wiem, 

że będziemy mieli jakąś wspólną płaszczyznę, 

bo nam się podoba mniej więcej 

ta sama muzyka i mamy mniej więcej 

te same gusty jeśli chodzi o ulubionych 

muzyków, piosenkarzy czy wokalistów 

z muzyki klasycznej czy cokolwiek. 

A: Nad jakim projektem obecnie 

pracujesz? 

A.O.: Mój najbliższy do zrealizowania 

projekt, niestety, ciągle się oddala. Jest 

to nagranie materiału na płytę: na kwartet 

smyczkowy i saksofon. Miało to być 

nagrane już w listopadzie zeszłego roku, 

ale ciągle się odwleka, bo chcę to zrobić 

w Polsce. Najprawdopodobniej będziemy 

nagrywać w Łodzi, z kwartetem 

smyczkowym żeńskim Apertus. I ciągle 

mi coś wyskakuje albo one nie mogą, 

bo pracują w filharmonii w Łodzi. Teraz 

mieliśmy nagrać w listopadzie – nie 

wyszło. Później w lutym, też nie wyszło. 

Przeszło na maj. Raptem okazało się, 

że w maju jadę do Kuwejtu na koncert, 

w związku z czym ja teraz nie mogę. 

I teraz jest zaplanowane na czerwiec. 

One właśnie nie mają nic jazzować, że 

AURORA 

fot. Piotr Klosek 

tak powiem. Niektóre utwory są moje, 

niektóre Krzesimira Dębskiego, a inne 

kompozytora amerykańskiego. On jest 

z pogranicza muzyki klasycznej i jazzowej. 

Kwartet smyczkowy gra klasycznie. 

Nie mają roli improwizatorskiej, ani nie 

mają grać stylistycznie jazzowo. 

A: Koncert w Kuwejcie. Brzmi 

obiecująco. 

A.O.: Mam cztery koncerty i jadę 

z Władysławem Adzikiem Sendeckim, 

moim przyjacielem pianistą, który 

mieszka teraz w Hamburgu. Ma być jeszcze 

szwedzka sekcja rytmiczna. A gwoździem 

programu koncert amerykańskiej 

wokalistki i my mamy grać swoją muzykę. 

Część koncertu będzie nasza. Ja tam 

nie jadę jako mój zespół czy mój koncert. 

Taka zwykła trasa koncertowa. 

A: A współpraca z Blue Note? 

A.O.: To jest długa historia. Bo człowiek, 

który prowadzi Blue Note… my 

się nazywamy kuzynami, ale nie jesteśmy 

prawdziwą rodziną. Nasi rodzice 

poznali się w czasie II w.ś., gdy zostali 

zesłani na roboty. Tam się strasznie zaprzyjaźnili 

i cały czas tę przyjaźń utrzymywali 

i jak myśmy się urodzili zaczęło 

się „wujek – wujek”. Mój ojciec był z Poznania 

i gdy rodzice przenieśli się do 

Zduńskiej Woli, to częściej w Poznaniu 

odwiedzaliśmy tego właśnie wujka, niż 

naszą prawdziwą rodzinę. I właśnie Lechu, 

szef Blue Note miał ten projekt. Ja 

byłem przy powstaniu, oglądałem ten 

klub, gdy był jeszcze w strasznym stanie. 

Te wszystkie piwnice przed remontem. 

Te jego prace, jak on to organizuje 

luty 

– bardzo podziwiam. I ponieważ tyle lat 

się znamy, oprócz tego, że jako muzyk 

mogę tam grać, to mam swobodę. Albo 

on prosi – zagraj u mnie – albo jak mam 

jakiś projekt to od razu dzwonię do niego. 

Dlatego dość często tam gram. Raz 

do roku na pewno gram. 

A: Grałeś też na urodzinach Blue 

Note, tam się poznaliśmy. A ja chciałam 

zapytać, co sądzisz o reakcji 

publiczności? 

A.O.: To jest wspaniałe, jakiś taki odbiór, 

to mi dodaje skrzydeł, jest znakomite. 

Wiesz, jak grasz solo i to daje taki 

efekt. To znaczy, ja nie myślałem żeby ludzie 

piali z zachwytu, ale żeby odbierali 

to emocjonalnie. Jak miało taki efekt, to 

wtedy dopiero dostaje się takiego kopa, 

a poszło w dobrą stronę. 

A: Starasz się nadać muzyce filozoficzny, 

religijny, może emocjonalny 

sens? 

A.O.: Ja chyba nie idę aż tak głęboko. 

Jestem bardzo emocjonalnym 

człowiekiem i nie mam żadnej filozofii 

kompozycji. Muzyka jest bardziej sztuką 

abstrakcyjną, nie jest jak malarstwo 

– to wyobraźnia. No jest też wyobraźnia 

muzyczna, ale ja nie do końca wierzę 

w takie filozofie, że te głębokie przemyślenia 

mogą się zamienić w dźwięki. To 

są dźwięki, to są tonacje. W zależności 

od tego, jaki mam nastrój, improwizuję 

inaczej. Gdy jestem zły, gdy jestem 

smutny to rzeczywiście odbija się w muzyce. 

Gdy się jest na tym etapie grania, 

kiedy gram, to nie myślę o tym żeby 

zagrać jakąś konkretną nutę czy cis, czy 

gis. Raczej myślę nastrojami, ale nie filozofiami, 

raczej emocje. Jak to zrobić, 

Andrzej Olejniczak 

9

1 

AURORA 


jakiego wyrazu użyć, żeby zbudować 

napięcie albo to napięcie rozładować. 

Ja nie jestem raczej takim filozofem 

muzycznym. 

A: Jak przebiega standardowy dzień 

Andrzeja Olejniczaka? 

A.O.: Mieszkam w mieszkaniu. Dosyć 

dużym. Standardowy dzień to niestety 

zwykła rutyna. To znaczy niestety, ciągle 

niestety, uczę. Jak nie gram, to uczę. 

Uczę nawet w dwóch konserwatoriach, 

więc daję sporo lekcji, udzielam się 

jako profesor. Normalny dzień – jestem 

w szkole i daję lekcje. Mój wolny czas 

poświęcam na to, żeby ćwiczyć. Ćwiczyć 

i pracować nad moimi projektami. 

A: Dlaczego właściwie wyjechałeś 

do Hiszpanii? 

A.O.: To był przypadek. To znaczy, to 

był mój pomysł, żeby wyjechać z Polski. 

Wtedy w Polsce grałem dużo i ze 

wszystkimi. Ale to były takie czasy, że 

z Polski można było wyjechać może na 

dwa tygodnie i trzeba było oddać paszport. 

Chciałem mieć możliwość bycia 

w innym kraju dłużej, poznać innych 

muzyków. Nie jechać tylko na jakiś festiwal 

i wrócić albo jechać na koncert 

i wrócić. Ale nie myślałem o Hiszpanii. 

Przypuszczam, że gdybym wiedział co 

się działo w Hiszpanii, to bym pewnie 

nie pojechał. 

A: Masz na myśli to, co się działo na 

rynku muzycznym? 

A.O.: Tak. Ale z drugiej strony też nie 

mogę narzekać, chociaż pewnie gdybym 

Pierwszy utwór – „If I ain’t got you” Alicii 

Keys, rozbudził ciekawość publiczności 

– spokojna piosenka pozwalająca 

przekazać dużo emocji. W podobnym 

tonie brzmiały covery Jilli Scott, Eryakha 

Badu, czy stylowe „Maybe” Angie 

Stone. Dużą sympatią darzę Arethę 

Franklin, miło, że na koncercie pojawiło 

się „I Say a little prayer” – utwór bardzo 

dobry, choć do prostych nie należy. 

Daga poradziła sobie świetnie, zaprezentowała 

spore możliwości wokalne. 

Dla odmiany było też trochę swingu. 

„Fever” Raya Charlesa – klasyka swingującego 

rytmu, w interpretacji grupy 

Daga Band zabrzmiał świeżo i lekko. 

Solówka Mazzolla wzbudziła wśród 

słuchaczy mieszane uczucia. Mimo podziwu 

i uznania dla artysty klarnetowe 

wiedział, to bym nie pojechał. Szukałem 

jakiegoś miejsca. Byłem wtedy żonaty 

a moja była małżonka jest skrzypaczką, 

więc powiedziałem jej – słuchaj załatw 

sobie jakąś pracę stałą, bo ty pracujesz 

na stałe, a ja nie chcę tak pracować. Jak 

ty znajdziesz jakiś kontrakt to pojedziemy. 

– I akurat zadzwoniła jej koleżanka, 

że jest miejsce w Bilbao na skrzypce. 

Pojechaliśmy. 

A: Znałeś hiszpański? 

A.O.: Nie, nigdy wcześniej nie byłem 

w Hiszpanii. Jak poznałem tam ludzi to 

bardzo szybko doszedłem do takiego 

punktu, że znowu przestałem pracować, 

bo już nie było po co. W Hiszpanii jest 

niewielu muzyków, więc bycie najlepszym 

saksofonistą w Hiszpanii wcale nie 

jest takie trudne. 

A: Jeszcze trochę fantazjując – gdybyś 

mógł przenosić się w miejscu i czasie, 

gdzie byś się udał? Powiedzmy, na 

jeden dzień… 

A.O.: To zależy od nastroju. Trudno 

jest mi odpowiedzieć jednoznacznie. Bo 

czasami mam wszystkiego dosyć i najbardziej 

lubię ciszę. Mam ochotę nic nie 

robić albo poczytać książkę. Nie słuchać 

niczego. Ale np. ja uwielbiam Steviego 

Wondera. W zeszłym roku byłem na 

jego koncercie w Londynie i bardzo to 

przeżywałem. Gdybym miał taką możliwość, 

żeby raptem znaleźć się na koncercie 

Steviego Wondera, mógłbym cię 

zaprosić. Uwielbiam jego piosenki, kiedy 

go słucham, rozpływam się. 

Soul & jazz w auli UAM 

A: Masz świadomość tego jak wiele 

zrobiłeś dla muzyki? 

A.O.: Niby się o tym pisało i niektórzy 

ludzie o tym mówią, ale ja nie mam takiej 

świadomości. Mnie to raczej zaskakuje. 

W tamtych latach ze String Connection 

zrobiliśmy wielką rzecz, ale ja jakoś nie 

zdawałem sobie sprawy, że to wywiera 

jakiś wpływ na kogoś. Aczkolwiek czasami 

słyszę, że ktoś ściągał jakieś moje 

solo i uczył się grać w moim stylu na 

saksofonie. To mnie to jakoś tak... Nigdy 

mi się nie wydawało, że ludziom mogłoby 

się to aż tak podobać, żeby chcieli 

się tego nauczyć. Tak samo jak mi jakiś 

saksofonista powiedział w Hiszpanii, że 

po moim przyjeździe tam saksofoniści, 

którzy zaczynali grać, zmienili w ogóle 

styl grania i uczenia się gry na saksofonie 

itd., że wywarłem taki wpływ, że 

zmieniło się patrzenie na styl saksofonu 

jazzowego w Hiszpanii... 

A: Może powinieneś napisać książkę 

o swojej technice? 

A.O.: Ja nie nadaję się do pisania. 

Wielu moich przyjaciół pisze książki. 

Jakieś nowe techniki grania na saksofonie. 

Mnie po pierwsze chybaby się to 

zanudziło, a po drugie wydaje mi się to 

strasznie trudne. A poza tym, tyle jest 

tych książek… 

rozmawiała 

Julita Urbaniak (WN) 

8 marca 2011 r. w murach Auli UAM rozbrzmiewały ciepłe, soulowo-jazzowe dźwięki. Na II Koncercie Rektorskim z cyklu 

„Po Chopinie, przed Wieniawskim” wystąpił zespół Daga Band, wraz z wybitnym klarnecistą – Jerzym Mazzollem. Wokalistką 

zespołu jest Dagmara Górna, która wraz z towarzyszącymi jej instrumentalistami tworzy formację Erijef Massiv. 

intermezzo szczególnie mnie nie zachwyciło. 

Oczywiście, na koncercie nie 

mogło zabraknąć polskich piosenek. 

Największe wrażenie zrobiła na mnie 

„Sutra” Grażyny Łobaszewskiej. Daga 

pokazała piękne emocje wokalne, można 

było po prostu pozwolić muzyce 

brzmieć. Dagę Band słyszałam po raz 

pierwszy i muszę przyznać, że wokalistka 

zaczarowała mnie swoim głosem. Choć 

nigdy nie przepadałam za „Nie ma, nie 

ma Ciebie” Kayah i Bregovica, uważam, 

że piosenka w interpretacji tego zespołu 

wypadła nieźle. Natomiast cover 

Justyny Szafran, bardzo nostalgiczny, 

jakoś nie pasował do klimatu koncertu. 

Z kolei aranżacja piosenki „Śniłeś” zespołu 

incarNations w wykonaniu Dagi 

Band nabrała nowego wymiaru. Magią 

„Cyganerii” były nastrojowe dźwięki 

skrzypiec, na których grał Kuba Linowski. 

Nie można zapomnieć o pianiście 

(Rafał Karkosz), gitarzyście (Paweł Kosicki), 

basiście (Marcel Nowakowski) 

oraz znakomitej perkusji, na której grał 

Piotr Jaraszkiewicz. Jazzujący klimat 

podkreślały instrumenty dęte – Maciej 

Sokołowski na saksofonie, trąbka – Filip 

Walczak. Dagę wspomagały chórki 

w wykonaniu: Marty Dziamskiej oraz 

Jolanty Puzdrowskiej. 

Z pewnością koncert był dużym sukcesem. 

Podczas bisów zespół powtórzył 

utwory, chociaż spodziewałam się usłyszeć 

coś nowego. Ale może lepiej, że 

grupa pozostawiła lekki niedosyt? 

Magdalena Nowicka (WFPiK) 

10 luty AURORA

AURORA 

luty 


AURORA 

„W” jak Wieniawski, „V” jak Vengerov 

W październiku Aulę poznańskiego UAM przepełniała muzyka. Po raz 

czternasty odbył się tu Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka 

Wieniawskiego. 

Najstarszy na świecie, organizowany 

w Poznaniu od 1952 roku, pojedynek 

skrzypcowy stanowi najważniejsze po 

Konkursie Chopinowskim wydarzenie 

muzyczne w Polsce. Odbywa się co pięć 

lat. Po raz pierwszy został zorganizowany 

w Warszawie w 1935 roku, a jego laureatką 

była Francuzka – Ginette Neveu. 

W następnych latach nagrody zdobywali 

późniejsi wirtuozi skrzypiec, m.in. Dawid 

Ojstrach, Wanda Wiłkomirska, Vadim 

Brodski, Sidney Harth, Charles Treger. 

Tegorocznemu konkursowi przewodniczył 

światowej sławy muzyk – Maxim 

Vengerov – jeden z najwybitniejszych 

współczesnych artystów młodego pokolenia. 

Światową karierę skrzypcową rozpoczął 

w Polsce. Już jako 10-latek zdobył 

I nagrodę na Międzynarodowym Konkursie 

Młodych Skrzypków im. Karola 

Lipińskiego i Henryka Wieniawskiego 

w Lublinie, w 1984 roku. Obecnie gra na 

wszystkich estradach świata. Koncertował 

też z polskimi orkiestrami: Sinfonia 

Varsovia, Sinfonietta Cracovia i orkiestrą 

Filharmonii Bałtyckiej. Od 2005 roku 

jest profesorem Królewskiej Akademii 

Muzycznej w Londynie. 

Udział Maxima Vengerova w pracach 

konkursowych w dużym stopniu przyczynił 

się do wielkiego sukcesu, jakim był 

tegoroczny konkurs. Wirtuoz, podczas 

tak zwanych preselekcji, osobiście przesłuchał 

ponad 120. skrzypków w ośmiu 

miastach świata. Było to wydarzenie 

bezprecedensowe, gdyż dotychczas 

preselekcja odbywała się tylko na podstawie 

nadesłanych nagrań. Natomiast 

osobista rozmowa Vengerova z każdym 

z kandydatów spowodowała, że konkurs 

dla uczestnika rozpoczął się już w dniu 

pierwszego przesłuchania. Ostatecznie 

wystartowało 46. muzyków z 16. krajów, 

w tym 17. z Polski. Należy podkreślić 

ogromny wysiłek i zaangażowanie dyrektora 

konkursu – Andrzeja Wituskiego, 

wieloletniego prezesa i dyrektora towarzystwa 

im. Henryka Wieniawskiego, 

który prowadził konkurs już jedenasty 

raz. Dzięki pracy i staraniom dyrektora, 

konkurs udało się zorganizować z prawdziwym 

rozmachem, przede wszystkim 

maestro Vengerov zgodził się przewodniczyć 

XIV edycji konkursu, co w decydującym 

stopniu podniosło jakość i prestiż 

tego wydarzenia. 

Skład jury, w większości wybierany 

przez Vengerova, stanowili wybitni muzycy, 

będący jednocześnie świetnymi 

nauczycielami. Z pewnością, wprowadzenie 

zmian zaproponowanych przez 

przewodniczącego zapewniło zwiększenie 

poziomu i atrakcyjności konkursu. 

Jedną z nowości był występ skrzypka, 

jako kameralisty w symfonii koncertującej. 

Dzięki temu uczestnik prezentował 

się nie tylko w roli solisty, któremu orkiestra 

towarzyszy, musiał również wykazać 

umiejętność współpracy z zespołem muzyków. 

Dodatkowo, w III etapie, ocenę 

skrzypkom wystawiała siedmioosobowa 

Kapituła Krytyków, w skład której weszli 

recenzenci, komentatorzy oraz dziennikarze 

muzyczni – m.in. Jolanta Brózda, 

Jacek Hawryluk, Marcin Majchrowski, 

Adam Rozlach i Dorota Szwarcman. Ich 

nagrodę otrzymała Polka – Aleksandra 

Kuls. Ponadto, od II etapu grę uczestników 

oceniało także Jury Młodych, 

składające się z uczniów i studentów poznańskich 

szkół muzycznych. Przyznało 

ono dodatkową nagrodę Erzahanowi 

Kulibaevowi. 

Fakt, że w gronie finalistów nie znalazł 

się żaden z naszych rodaków, był dla 

melomanów dużym zaskoczeniem, tym 

bardziej, że w 2006 roku zwyciężczynią 

konkursu została Agata Szymczewska. 

Z drugiej strony, finał bez Polaków podkreśla 

międzynarodowość konkursu. 

Należałoby dodać, że Nagroda Specjalna 

Maxima Vengerova, czyli 12 indywidualnych 

lekcji z Mistrzem, przypadła 

właśnie Polce, 20-letniej Marii Włoszczowskiej. 

Poziom współzawodnictwa 

od samego początku był bardzo wysoki 

i niezwykle wyrównany. Watro zauważyć, 

że finaliści podczas konkursu rozwijali 

się, przechodzili do kolejnego etapu 

z nowymi doświadczeniami. Maxim 

Vengerov osobiście spotkał się z każdym 

uczestnikiem, który nie zakwalifikował 

się do dalszego etapu. Porażka w rozgrywce 

nie świadczy o braku talentu, 

tylko o tym, że byli lepsi. Dlatego Vengerov 

każdemu z „przegranych” gratulował 

i dawał wskazówki, mówił co w ich grze 

było dobre, a nad czym trzeba jeszcze 

popracować. Takie doświadczenia są elementem 

budowania własnej osobowości 

muzycznej. Sam udział w konkursie, 

konfrontacja umiejętności bywa często 

en.wikipedia.org 

Maxim Vengerov 

bardziej owocnym doświadczeniem niż 

lata ćwiczeń w zamkniętej sali. Ci młodzi 

skrzypkowie wcale nie walczą o nagrody. 

W życiu muzyka ważne są kontakty, 

osoby, które zauważą potencjał młodego 

artysty i będą go rekomendować dalej. 

Udział w tak prestiżowym konkursie 

daje te możliwości. Trochę jak w show 

biznesie. 

Każdy miał swój styl gry, każdy dysponował 

innym instrumentem, co powodowało 

dużą różnorodność wykonań 

nawet tych samych utworów. Oczywistym 

jest, że jury przy ocenie uczestników 

nie brało pod uwagę brzmienia samych 

skrzypiec. Werdykt nie wzbudził 

wielu kontrowersji. 

Zwyciężczyni konkursu, Koreanka – 

Soyoung Yoon od samego początku grała 

rewelacyjnie. Zaraz za nią, na podium 

znalazła się Japonka – Miki Kobayashi, 

która ujmowała precyzją i lekkością. 

Niemiec – Stefan Tarara zdobył trzecią 

nagrodę, natomiast faworyt publiczności, 

wyróżniający się oryginalnością 

interpretacji, Erzhan Kulibaev tylko wyróżnienie, 

podobnie jak Aylen Pritchin 

z Rosji oraz Japończyk – Arata Yumi. 

Konkurs zakończył się wspaniałym akcentem 

– Koncertem Nadzwyczajnym, 

podczas którego sam maestro zagrał 

Koncert Skrzypcowy D-dur Ludwika 

van Beethovena. 

Pierwszy raz miałam okazję śledzić 

zmagania uczestników na żywo. Słuchając 

konkursowych przesłuchań, czułam 

się jak na prawdziwych koncertach – 

profesjonalne wykonania, oryginalne interpretacje, 

a jednocześnie wielkie emocje 

tworzyły niepowtarzalną atmosferę. 

Konkurs skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego 

to przede wszystkim duża 

dawka dobrej muzyki. Szkoda tylko, że 

ograniczona ilość miejsc i drogie bilety 

utrudniały studentom Uniwersytetu 

uczestnictwo w tak ważnym i wspaniałym 

wydarzeniu kulturalnym. 

Magdalena Nowicka (WFPiK) 

11

1 

AURORA 


Goniąc za mistrzostwem 

Uwagi o Konkursie Skrzypcowym im. Henryka Wieniawskiego i jego 

krytykach. Czy mamy w Polsce przyzwoitą krytykę muzyczną? 

XIV Konkurs Skrzypcowy im. Henryka 

Wieniawskiego zdumiewał nie tylko 

poziomem gry poszczególnych kandydatów, 

ale także dużymi rozbieżnościami 

w opinii krytyków. Nie dziwi mnie 

przypadek, w którym publiczność i słuchacze 

różnią się między sobą w ocenie 

występów poszczególnych muzyków. 

Sytuacja staje się jednak co najmniej 

niezrozumiała, gdy pomiędzy dwoma 

zespołami komentatorów telewizji 

publicznej, występujących cyklicznie 

co drugi dzień, pojawia się radykalny 

dysonans przy ocenie werdyktów jury. 

Pierwszy zespół, pod batutą redaktora 

„starej szkoły” – Adama Rozlacha, 

wielokrotnie wyrażał dezaprobatę dla 

decyzji gremium, kierowanego przez 

przewodniczącego jury Maksima Vengerova. 

Inaczej wypowiadał się drugi 

zespół, pod wodzą Jacka Hawryluka – 

dziennikarza związanego na co radiem 

dzień z publicznym, który w zasadzie 

podzielał zdanie sędziów konkursu oraz, 

co należy podkreślić, wyraźnej większości 

słuchaczy. Uważam, że rozdźwięk 

ten, z pozoru mało istotny, pozostaje 

w ścisłym związku z dużo groźniejszym 

i przemilczanym zjawiskiem w polskim 

świecie muzycznym, jego konsekwencją 

są mało satysfakcjonujące występy 

i słabe wyniki polskich reprezentantów, 

tak na Konkursie im. Henryka Wieniawskiego, 

jak i na innych liczących się 

konkursach muzycznych. 

Tegoroczny Konkurs im. Wieniawskiego 

wygrała południowokoreańska 

skrzypaczka So Young Yoon. Jej zwycięstwo 

było bezdyskusyjne i oczekiwane 

już od II etapu. Gra Koreanki ocierała 

się o prawdziwą wirtuozerię, ale co 

najważniejsze, w przeciwieństwie do 

swoich rywali, okupiła ją stosunkowo 

niewielką liczbę popełnionych błędów. 

W dodatku te drobne wpadki nie drażniły 

słuchu – to również było wyjątkowe. 

Swoją klasę pokazała szczególnie 

podczas finału, do którego przystąpiła 

ostatnia szóstka zawodników. Wówczas 

trudy konkursu dały się grającym na 

tyle we znaki, że często zamiast muzyki 

słyszało się „skrzypienie”. Tylko So 

Young Yoon wydawała się nie do zdarcia. 

Koreanka zostanie zapamiętana 

jako ta, która z gracją poradziła sobie 

z mniejszymi formami muzycznymi, 

sprostała Mozartowskim rygorom oraz 

utrzymała wysoki poziom aż do ostatniego 

koncertu (d-moll Sibeliusa). Była 

bezkonkurencyjna. 

Na sukces zwyciężczyni Konkursu 

im. Wieniawskiego kładzie się jednak 

pewien cień. Do poziomu, na który 

się wspięła, pretendowali też pozostali 

uczestnicy. Koreanka jako jedyna grała 

na tym poziomie całkowicie płynnie. 

Ale czy był to rezultat wyłącznie jej 

niespotykanego talentu, czy też raczej 

wieloletniego doświadczenia, koncertowego 

obycia i rutyny? Można mieć 

wątpliwości. 

27-letnia So Young Yoon była najstarszą 

finalistką konkursu. Od najmłodszego 

– Yumiego Araty – zwyciężczynię 

dzieli osiem lat. Koreanka w odróżnieniu 

od swoich rywali ma ogromne 

doświadczenie koncertowe. I właśnie 

nabyte umiejętności, a w mniejszym 

stopniu wrodzony talent, otworzyły So 

Young Yoon drogę do zwycięstwa. Jej 

gra jako całość była niemal perfekcyjna, 

niemniej jednak brakowało w niej 

umiejętności wydobywania tego, co 

suwerenne w każdym indywidualnym 

dźwięku. Nie można wykluczyć, że gdyby 

So Young Yoon była młodsza i mniej 

doświadczona, to i tak wygrałaby konkurs. 

Wydaje się, że miałaby na to szanse. 

Jednak dopuszczanie do konkursu 

w pełni ukształtowanych muzyków 

sprawia, że już na starcie zyskują przewagę 

nad resztą, nierzadko zdolniejszych, 

uczestników, . 

Drugie miejsce w tegorocznej edycji 

Konkursu Wieniawskiego przypadło 

21-letniej Miki Kobayashi. Finałowy 

występ Japonki był największą niespodzianką 

konkursu. O ile jej dotarcie 

do finałowej szóstki nie mogło być zaskoczeniem, 

o tyle wydawało się, że do 

ostatecznej rozgrywki z So Young Yoon 

będą zdolni wyłącznie mężczyźni. Tymczasem 

finał przebiegł bezapelacyjnie 

pod dyktando płci pięknej. A wykonane 

przez Kobayashi koncerty d-moll Wieniawskiego 

oraz a-moll Szostakowicza 

nie spotkały się z zasłużoną owacją na 

stojąco, czym mogły poszczycić się jedynie 

laureatki obu pierwszych miejsc 

konkursu. 

Jak się okazało, o trzecie miejsce 

w konkursie stoczyli walkę sami mężczyźni. 

Co prawda jury sklasyfikowało 

pierwszą trójkę finalistów, zaś pozostałą 

trójkę wyróżniło w porządku alfabetycznym, 

to na najniższy stopień podium 

zasługiwali tylko Stefan Tarara oraz 

Erzahan Kulibaev. Obaj przez długi czas 

należeli do faworytów, pretendujących 

nawet do zwycięstwa. Notowania Stefana 

Tarary spadły nieco po III etapie, 

w którym daleko od oczekiwań wykonał 

utwory Mozarta. Niemiec, którego 

kariera od czwartego roku życia jest starannie 

prowadzona przez rodziców, zaprzepaścił 

tym samym szansę na drugie 

miejsce. Finałowe koncerty w jego wykonaniu 

okazały się bardzo nierówne. 

Zagrał on dokładnie ten sam repertuar 

i w tej samej kolejności, co So Young 

Yoon. Ciekawostką jest, że gdy Stefan 

Tarara grał swój pierwszy koncert – fis-moll 

Wieniawskiego – na widowni, 

w drugim rzędzie usiadła właśnie późniejsza 

zwyciężczyni, która ledwie dzień 

wcześniej zakończyła swój spektakularny 

udział w finale. Koreanka zajęła 

miejsce na tyle blisko Stefana Tarary, 

że podczas jego gry ich wzrok musiał 

się niejednokrotnie skrzyżować. Czy ta 

okoliczność mogła mieć deprymujący 

wpływ na niemieckiego skrzypka? To 

wie tylko on sam. Faktem jest, że koncert 

fis-moll zagrał stosunkowo słabo, 

a późniejszy Sibeliusa (Koreanki na widowni 

juz nie było) bardzo przyzwoicie, 

momentami całkiem udanie starając się 

nadać mu efektownego rozmachu. 

12 luty AURORA 

fot. www.wieniawski.pl 

So Young Yoon 

D. 

Część II tekstu zostanie opublikowana 

w następnym numerze „Aurory”

Dusza na ramieniu 


O emocjach towarzyszących XIV Międzynarodowemu Konkursowi Skrzypcowemu 

im. Henryka Wieniawskiego pisze Lucyna Eich. 

Czy na pewno ta kobieta jest człowiekiem? 

Może swą duszę musiała zaprzedać 

diabłu? Jak wysoka jest cena 

światowego sukcesu? Ile westchnień, 

cierpienia, pasji i szału trzeba poświęcić, 

aby taki niepowtarzalny dźwięk uleciał 

w eter? Morze. Ocean. Niepoliczalną 

ilość zapomnienia. Inaczej żałość pochłonęłaby 

człowieka. 

Wydarzenie, na które czeka się 

z niecierpliwością. Gdy już nadejdzie 

– niepokój sięga zenitu. Ku uciesze publiczności 

i światłych jurorów. Te niepowtarzalne 

chwile, które czekają zarówno 

na wytrawnych koneserów, jaki i początkujących 

entuzjastów muzyki skrzypcowej. 

Gdy Wieniawski, raz na pięć lat, 

dotyka stopami tego ziemskiego padołu 

– budzą się demony Stradivariusa. Cały 

Poznań przestaje oddychać, a kiedy 

przechadzamy się koło filharmonii czujemy 

wibrujące struny i pędzące smyczki. 

Mistycznie, przepięknie, zawsze 

niepowtarzalnie. 

Tegoroczna laureatka pierwszej nagrody 

Konkursu im. Henryka Wieniawskiego 

nie pozostała dłużna tradycji. 

Dialog człowieka, ze skrzypcami może 

zadziwić swą zawiłością. Jest wymagający, 

ale dla muzyka to wartość nad 

wartościami. To chwila niezwykła, bez 

niej byłby „jak miedź brzęcząca, albo 

cymbał brzmiący”. Koncert samego mistrza 

Vengerova wybrzmiał podczas gali 

laureatów z całą mocą i wręcz bolesną 

precyzją. Koreanka – Soyoung Yoon 

może być podejrzewana o kontakty 

z Lucyferem i korzystanie z nieczystych 

Życie na skraju pisarstwa 

Barwną osobowość oraz nieszablonową twórczość Virginii Woolf przybliża Bogumiła Hyla. 

Najdroższy, 

To pewne, znowu ogarnia mnie szaleństwo. Czuję, że nie możemy przejść razem 

przez ten straszny czas. I tym razem nie wyzdrowieję. Zaczynam słyszeć głosy, i nie 

mogę się skoncentrować. Więc robię to, co wydaje się najbardziej odpowiednie. Dałeś 

mi całą możliwą radość. Byłeś tak bardzo, jak tylko ktokolwiek mógłby. Nie wierzę, 

by dwoje ludzi mogłoby być bardziej szczęśliwych, dopóki nie pojawiła się ta straszna 

choroba. Nie mogę już dłużej walczyć, wiem że psuję twoje życie, że beze mnie mógłbyś 

pracować. I będziesz, wiem. Widzisz, nawet nie potrafię tego poprawnie napisać. 

Nie mogę czytać. Co chcę powiedzieć, to to, że zawdzięczam ci całą radość mojego 

życia. Byłeś niewiarygodnie cierpliwy i niezwykle dobry. Chcę powiedzieć – wszyscy to 

wiedzą. Jeśli ktokolwiek mógłby mnie uratować, byłbyś to ty. Wszystko mnie opuściło 

prócz przekonania o twojej dobroci. Nie mogę dłużej psuć twojego życia. 

Nie wierzę, by dwoje ludzi mogło być bardziej szczęśliwi niż my. 

I. Malcolm, Wirginia Woolf’s psychiatric history 

fot. en.wikipedia.org 

AURORA 

mocy, będących towarem przetargowym 

wieczystego cyrografu. Zresztą nie 

tylko ona. Gdy Niemiec – Stefan Tarara 

wszedł na scenę, opuszczając na chwile 

trzeci stopień mistrzowskiego podium, 

widownia została zmrożona. Podczas 

gdy grał koncert Sibeliusa czuć było 

północny wiatr, który wtargnął na salę 

wprost znad Skandynawii i przyprawił 

wszystkich o ciarki. Choć atmosfera 

na Auli UAM była gorąca, każdy przez 

chwilę czuł chłód krainy, z której pochodził 

kompozytor. 

Olimpiada z tylko jedną konkurencją. 

Wyścig na lotne dusze i przebiegłe 

palce. Bezlitosna technika, absolutny 

słuch i interpretacja, która myśl i nutę 

zamienia w muzykę. To wspomnienie 

musi wypełnić pięć lat oczekiwania na 

następne zmagania. Karta tegorocznego 

konkursu zastała zapisana, a przyszli 

laureaci z pewnością już rozpoczynają 

swój bieg po przyszłe mistrzostwo. 

Lucyna Eich (WNPiD) 

Ten list napisała 28 marca, w wieku 

59. lat, po czym opuściła dom, napełniła 

kieszenie kamieniami i weszła w toń 

zimnej wody rzeki Ouse. Feministka, 

dziwaczka, snobka, molestowana seksualnie 

intelektualistka, błyszczała na salonach, 

kryła się w swoim domu kiedy 

pojawiały się „głosy”. Poza tym pisała, 

pisała i pisała. 

Mowa oczywiście o Virginii Stephen 

– znanej powszechnie jako Virginia 

Woolf, wybitnej angielskiej pisarce. 

Urodzona w 1882 r. w Londynie, 

jako trzecie z kolei dziecko Julii Prinsep 

Duckworth i znanego pisarza, Lesliego 

Stephena. W młodości towarzyszy jej 

czarna nitka śmierci. Najpierw umiera 

AURORA 

jej matka, później przyrodnia siostra 

Stella. Te, jak zapewne i inne, być może 

ważniejsze powody zaciążą na psychicznym 

stanie zdrowia pisarki. Zaczyna 

słyszeć głosy, dopada ją depresja, częste 

poczucie niespełnienia, a sama Virginia 

jest niezdolna do jakiegokolwiek 

działania. Owe dolegliwości w języku 

medycznym nazwano psychozą dwubiegunową. 

Załamania nerwowe pojawiają 

się w chwilach presji duchowej 

i po jakimś czasie, dzięki długotrwałemu 

leczeniu usuwają się w cień. Życie 

Virginii Woolf wypełnia nieustanne 

pisanie. Poświęca mu tyle czasu, że 

niejednokrotnie mdleje z wyczerpania. 

Jej pierwszy artykuł na temat Haworth 

luty 

Virginia Woolf 

pojawia się w 1905 r. w „Times Literary 

Supplement”. Dom Woolf przy Gordon 

Square staje się miejscem spotkań 

grupy Bloomsbury – tworzonej przez 

artystów i intelektualistów. Maynard 

Keynes, Saxon Sydney-Turner, Duncan 

Grant, Edward Morgan Forster, Clive 

Bell, Lytton Strachey, to tylko niektóre 

osobowości, dyskutujące w salonie 

pisarki. Bywa u niej również Leonard 

Woolf, wydawca i znany dziennikarz, 

którego Virginia poślubia w 1912 r. 

Państwo Woolf zakładają wspólnie wydawnictwo. 

Oprócz tekstów Maynarda 

Keynesa, czy Thomasa Stearnsa Eliota, 

drukuje przede wszystkim dzieła samej 

13

1 

AURORA 


Popiersie Woolf w Londynie 

Virginii. Autorka staje się sławna. Jej 

książki wchodzą do wielkiego świata. 

Jedni zachwycają się nimi, inni krytykują, 

lecz nikt, kto czyta nie pozostaje 

obojętny. Pierwsza powieść „The Voyage 

Out” wydana zostaje w roku 1915 

przez wydawnictwo przyrodniego brata 

pisarki – Gerald Duckworth and Company 

Ltd. Jednak większość jej literackich 

osiągnięć wydaje Hogarth Press. 

Dlaczego ta kontrowersyjna, pełna 

sprzeczności kobieta, stała się jedną 

z największych powieściopisarek XX 

wieku? Gdzie tkwi odpowiedź? Weźmy 

do ręki potężną książkę „Chwile wolności: 

Dziennik 1915–1941” Virginii Woolf, 

by przeczytać z kim się spotykała, co 

sądzili na temat jej książek przyjaciele, 

co powiedział Leonard, jak wygląda 

Londyn. Można uznać, że dokmentuje 

wiele ważnych rzeczy. Można również 

dojść do wniosku, że brak w nim głębi 

samej Virginii, jej odczuć schowanych 

w niewidocznym zaułku mózgu. Tylko 

czy zadaniem pisarki było ich wyjawienie? 

Dziennik pisała wszak dla siebie. 

Czy w ogóle zadaniem jakiegokolwiek 

literata jest odkrycie swoich osobistych 

myśli? Oczywiście, że nie. Pisarz odsłania 

publiczności tylko te dzieła, którymi 

pragnie się podzielić. Najczęściej 

pamiętniki należą wyłącznie do niego. 

Do nikogo więcej. Wobec tego, skąd 

tyle biografii, skąd wszelkiego rodzaju 

domysły i przypuszczenia wysuwane 

w niezliczonych dokumentach? Czy sęk 

nie tkwi w tym, iż czytelnicy poznawszy 

zawartość książek pisarza, chcieliby 

również odkryć zawartość jego duszy? 

Pisarz decyduje o swojej roli. Inna jest 

rola biografa, a inna rola badacza literatury, 

czy dziennikarza. Podam przykład. 

Jestem autorką artykułu, który Państwo 

właśnie czytają, lecz nie ograniczam się 

fot. en.wikipedia.org 

w nim do wymienienia książek Woolf 

i streszczenia ich treści. Posuwam się tu 

do czegoś więcej. Opisuję samą autorkę 

na podstawie wiadomości pozyskanych 

z dostępnych źródeł. Mogę dodać 

swoje uwagi i Państwo, być może, w nie 

uwierzą. Mogę pozmieniać kilka faktów 

i Państwo również mogą w nie uwierzyć. 

Jednak mój cel polega na sformułowaniu 

wiarygodnych, ścisłych informacji 

dotyczących pewnej angielskiej 

powieściopisarki. Zadaniem biografa 

jest natomiast dotarcie do najszczelniej 

ukrytych wątków, nawet najbardziej 

niesmacznych i wstydliwych, dzięki 

którym inni poznają sekrety opisywanej 

osoby i co możliwe – dokonają jej 

oceny. 

Virginia Woolf w opublikowanych 

„Chwilach wolności” nie zapewniła 

nam tego rodzaju przyjemności. Przedstawiła 

za pomocą myśli realne dni 

i fakty, nie dyskryminujące jej osoby 

w cudzych oczach, ponieważ „Chwile 

wolności. Dziennik 1915-1941” nie 

stanowi biografii w pełnym tego słowa 

znaczeniu. Autorka nie zamieniła się 

we własnego biografa. Początkowe wrażenie 

okazuje się mylne. Chcąc znaleźć 

szczegóły dotyczące codziennego życia 

pisarki, ocieramy się jedynie o marne 

strzępki, linijki, których pisanie pozwalało 

być może Virginii Woolf na uchwycenie 

tytułowych „chwil wolności”. 

Nadal jednak nie otrzymujemy wyjaśnienia, 

dlaczego Woolf odniosła tak 

potężny sukces. Nie znajdziemy wytłumaczenia 

w „Chwilach wolności”, ani 

w jakiejkolwiek wypowiedzi, czy biografii 

poświęconej literatce. Odpowiedź 

tkwi w tym, co stanowiło sens życia pisarki, 

czyli w jej twórczości. Doskonale 

wypełniła swoją misję – misję pisarki. 

Dowód stanowią jej dzieła niezmiennie 

umieszczone na półkach bibliotek. 

Największe osiągnięcia Woolf to: „Pani 

Dalloway”, „Fale”, „Do latarni morskiej”, 

„Pokój Jakuba”, „Orlando”, „Między aktami”. 

Bohaterami jej prozy są przedstawiciele 

klasy średniej. Pisarka najczęściej 

odrzuca fabułę i tradycyjny model 

narratora, korzystając z form monologu 

wewnętrznego, urywków rozmów 

i kawałków skojarzeń. Niejako narzuca 

odbiorcy ocenę skonstruowanych przez 

siebie, znakomicie sportretowanych postaci. 

Dokonuje psychoanalizy nazwanej 

„strumieniem świadomości”. Polega 

ona na wydobywaniu ze świadomości 

danej osoby wspomnień i skojarzeń. 

Styl Woolf jest subiektywny. W większości 

utworów mamy do czynienia z osobowością 

kobiecą, wraz ze wszelkimi 

jej przejawami. Jeden obraz widzimy 

z wielu perspektyw. Przeszłość zderza 

się z teraźniejszością. Woolf nie stroni 

również od tematów feministycznych, 

chociażby we „Własnym pokoju”, który 

spowodował, iż autorkę uznano za symbol 

feminizmu. Bywa, że pisarka wplata 

w utwory własne wspomnienia i przeżycia. 

Wykorzystywanie ich pozwala jej 

w pewien sposób ponownie wejść do 

dawnego świata, a zarazem nadać mu 

nowe, niepowtarzalne rysy. 

Cały życiowy dorobek Virginii Woolf, 

której słowa zapisane na kartkach 

są nadal wznawiane i czytane, świadczy 

o jej niebywałym wprost talencie 

twórczym. Ale czy tylko twórczość jest 

wyznacznikiem życia Woolf? Przytoczę 

słowa z książki Michaela Cunninghama 

„Godziny”: 

„W oczach ludzi, w ich rytmicznym 

kroku, w dreptaniu, w ciężkich stąpnięciach, 

w zgiełku i wrzawie, w powozach 

i samochodach, autobusach i ciężarówkach, 

w ludziach-reklamach kiwających 

się i powłóczących nogami, w ulicznych 

orkiestrach, w katarynkach, w triumfie, 

w hałasie, w dziwacznym wysokim śpiewie 

samolotu tam, w górze było wszystko 

to, co kochała: Życie Londynu. Ta 

chwila w czerwca. 

W jaki sposób, zastanawiała się Laura, 

ktoś, kto potrafi napisać takie zdanie 

– kto potrafi odczuć to wszystko, co ono 

w sobie zawiera – był zdolny odebrać 

sobie życie?”. Powyższe pytanie stawia 

sobie Laura, bohaterka książki „Godziny”, 

czytająca powieść Woolf „Pani 

Dalloway”. Właśnie. W jaki sposób, 

ktoś taki, był zdolny do popełnienia samobójstwa? 

Zapominamy, że ów „ktoś 

taki” to pisarka, a pisarka to jednocześnie 

człowiek, podobnie jak kucharz, 

jak ksiądz, prezydent, czy ekspedientka. 

A może odwrotnie. Ta kobieta była tylko 

pisarką. Aż pisarką. Pewnego dnia 

pomyślała: 

„Czemu życie jest takie tragiczne, 

tak bardzo przypomina wąski skrawek 

ścieżki nad przepaścią? Patrzę w dół; 

czuję zawrót głowy; rozmyślam, w jaki 

sposób uda mi się kiedykolwiek dotrzeć 

do końca?” (Chwile wolności: dziennik 

1915–1941). 

Wystarczą dwa powyższe zdania, by 

stwierdzić, że mogły zrodzić się jedynie 

w myślach kogoś ponadprzeciętnego. 

Ten ktoś nazywał się Virginia Woolf. 

Ten ktoś był człowiekiem piszącym. 

Bogumiła Hyla (WFPiK) 

14 luty AURORA


AURORA 

Błyskotliwa satyra na wszystko i wszystkich 

Gdyby czarny humor stanowił śmiertelną 

broń, pewien amerykański pisarz 

znalazłby się w gronie najbardziej bezwzględnych 

morderców świata. Gdyby 

czarny humor okazał się skuteczniejszym 

narzędziem niż wytrych, nie byłoby 

zamka, którego pisarz ten nie potrafiłby 

rozpracować. Mowa oczywiście o Kurcie 

Vonnegucie – słynącym z szelmowskiego 

prowadzenia narracji i kreowania groteskowych 

bohaterów, tak bardzo kochanych 

przez miliony czytelników. 

Przesadzam? Niewykluczone. Ale jeśli 

chcecie sami ocenić celność moich 

spostrzeżeń, przeczytajcie niewielkich 

rozmiarów powieść „Niech panu Bóg 

błogosławi, panie Rosewater”. Sednem 

utworu jest historia rodziny Rosewaterów 

z Indiany, choć może trafniej byłoby 

napisać – historia ich wielkiego majątku, 

w której bohaterowie wydają się raczej 

efektowną dekoracją. Senator Lister 

Ames Rosewater ma świadomość, że 

fortuna „wyrosła” w podejrzanych okolicznościach, 

co nie przeszkadza mu korzystać 

z niej bez skrupułów. Bardziej palącą 

kwestią pozostaje pytanie, jak obejść 

przepisy podatkowe, ale prawnicy szybko 

przychodzą senatorowi z pomocą. Założenie 

rodzinnej fundacji może wydawać 

się pomysłem genialnym, lecz okazuje 

się fatalne w skutkach, gdy do głosu dochodzi 

latorośl rodu. Zapijaczony, rozbity 

psychicznie Eliot w niczym nie przypomina 

ojca. Nie zamierza parać się ani 

szemranym biznesem, ani politycznymi 

machinacjami, lecz – o zgrozo! – postanawia 

zrobić coś pożytecznego. Nie zważa 

na prośby i groźby senatora. Nie dość, 

że pełnymi garściami czerpie z majątku 

fundacji, to jeszcze pomaga najbardziej 

pokracznym i upośledzonym społecznie 

Amerykanom, jakich możecie sobie wyobrazić. 

W wolnych chwilach oddaje się 

służbie w Ochotniczej Straży Pożarnej, 

co przy jego zwalistej sylwetce i gibkości 

hipopotama musi wyglądać naprawdę 

dziwacznie, nawet w świecie postaci tak 

groteskowych jak realia powieści Vonneguta… 

Nic więc dziwnego, że adwokat 

Norman Mushari próbuje wykazać 

u Eliota brak piątej klepki. A że planuje 

przy tym niebanalną intrygę, powieść 

pełna jest zwrotów akcji, okraszonych 

dawką ironii tak potężną, że można by 

obdzielić nią kilka opasłych tomów. 

Lista zalet jest jednak znacznie dłuższa. 

Dzięki zgrabnie skonstruowanej fabule 

książkę czyta się szybko i przyjemnie 

a błyskotliwy humor niekiedy urzeka, 

innym razem wprawia w zakłopotanie. 

Powieść nawiązuje wprawdzie do realiów 

Ameryki lat 60., lecz trudno oprzeć się 

wrażeniu, że cięty dowcip nie stracił na 

aktualności. Vonnegut bezlitośnie obnaża 

popularny w Stanach Zjednoczonych 

mit wolnej przedsiębiorczości, atakując 

niemal wszystkich: liberałów, konserwatystów, 

bezrefleksyjnych filantropów, 

egocentrycznych multimilionerów czy 

żałośnie chytrych ciułaczy. Suchej nitki 

nie zostawia też na zadufanych politykach, 

interesownych prawnikach, żyjących 

z dnia na dzień wykolejeńcach. 

Gdyby dodać do tego cwaniactwo bankierów 

i symulantów giełdowych… 

otrzymalibyśmy współczesną karykaturę 

kapitalizmu. 

Poza tym każdy dialog i każdy niemal 

fragment narracji dostarcza powodów 

do refleksji (niekiedy wręcz autorefleksji), 

a zaskakująca puenta doskonale 

wpisuje się w nurt postmodernistycznej 

zabawy z czytelnikiem. Wierzcie lub nie, 

ale książki Vonneguta naprawdę zabijają 

śmiechem. Choć czasami jest to śmiech 

przez łzy. 

Krzysztof Ptaszyk (WPiA) 

Kurt Vonnegut, 

Niech panu Bóg błogosławi, panie Rosewater 

Zysk i S-ka Poznań 2005 

Biedni ci ludzie, którzy to kupią 

Wielbiciele gatunku mogą, już od jakiegoś 

czasu, obserwować wysyp kryminałów 

osadzonych w przeszłości kluczowych 

polskich aglomeracji. Spiskowa 

teoria, pod którą podpisuje się również 

autorka niniejszej recenzji, głosi, że ten 

urodzaj ma wiele wspólnego z popularnością 

znakomitej serii książek Marka 

Krajewskiego. Kolejnej intrygi, ubranej 

w historyczny kostium, doczekał się Poznań 

w postaci „Doktora Jeremiasa”. 

Projekt jest ciekawy również dlatego, 

że powstał wskutek współpracy dwóch 

autorów: Sebastiana Koperskiego i Wojciecha 

Stamma – czyli dziennikarza 

oraz poety, o zgoła odmiennych temperamentach 

twórczych. W pewnym 

sensie odbiciem tej mieszanki stają się 

główni bohaterowie: lekarz sądowy – 

Anzelm Schoen i psychiatra – Sigmund 

Jeremias. 

W powieści niby wszystko się zgadza. 

Mamy zatem punkt wyjściowy, 

którym jest brutalne morderstwo na 

AURORA 

czternastoletniej dziewczynce. Wciągająca 

intryga zahacza o wyższe sfery 

miasta Posen, zgrabnie komentując przy 

tym układy społeczne początku XX wieku. 

Do smaku, dodano garść aktualnie 

bulwersujących opinię publiczną tematów, 

wśród nich: problem homoseksualizmu 

i pedofilii. Koneserzy gatunku 

znajdą tu również nieoczywiste a jednocześnie 

realne zakończenie. 

Czegoś jednak zabrakło. Nużące są 

„filozoficzne” wywody Jeremiasa, spowalniają 

akcję i sprawiają, że czytelnik 

musi powstrzymać odruch przerzucenia 

kilku kartek. Postać Anzelma została 

skonstruowana w taki sposób, iż 

trudno momentami uwierzyć, że mamy 

do czynienia z mężczyzną w kwiecie 

wieku, a nie kilkunastoletnią panienką. 

Przy jego rozterkach sercowych Werter 

Goethego wygląda na osobnika dość 

zrównoważonego. Nie jestem również 

w stanie zrozumieć, co kierowało autorami, 

gdy wprowadzali pewien szczegół 

luty 

do biografii wybranki Anzelma. Jeśli 

celem był umoralniające przesłanie, że 

nie zawsze łatwo wyznaczyć granice 

prawości swych czynów, wyszło to dosyć 

łopatologicznie. Sama Klara jest za 

to bohaterką najbardziej frapującą z całej 

gamy charakterystycznych postaci, 

przewijających się przez karty powieści. 

Oby było więcej takich pełnokrwistych 

bohaterek w polskiej literaturze! 

Podsumowując, na tle innych kryminałów 

historycznych „Doktor Jeremias” 

nie wypada źle. Jeśli jednak miałabym 

wskazać, co najmocniej utkwiło mi w pamięci, 

byłby to wspaniały, szczegółowy 

obraz miasta, uchwycony na moment 

przed katastrofą I wś. Dla wszystkich 

zakochanych w Poznaniu będzie to ciekawa 

rozrywka na zimne popołudnie. 

Magdalena Wudarska (WPiA) 

Sebastian Koperski, Wojciech Stamm, 

Doktor Jeremias, 

Zysk i S-ka Poznań 2010 

15

Petersburg – przełamać 

stereotypy w mieście kontrastów 

Wrażeniami z pobytu w „Wenecji Północy” dzieli się Paweł Żebrowski. 

Październikowe słońce leniwie opadało 

za linię horyzontu. Delektując się tym 

cudownym obrazkiem w oknie pociągu, 

zastanawiałem się, jak będzie wyglądał 

jutrzejszy dzień, w którym to po 

raz pierwszy zobaczę Rosję i to od razu 

jej Północną Stolicę! 

Już od kilku tygodni byłem podekscytowany 

wyjazdem. Tyle przecież czytałem 

i słyszałem o Petersburgu, a teraz 

jestem już w drodze do całkiem innego, 

dalekiego rosyjskiego świata. Tak 

do końca trudno mi było w to uwierzyć. 

Szczerze też przyznam, że miałem 

milion obaw, jak będzie wyglądał 

mój pobyt w tym sześciomilionowym 

gigancie. Bałem się niemal o wszystko, 

zaczynając od pogody, a kończąc na 

porachunkach rosyjskiej mafii i zamachach 

czeczeńskich terrorystów. Rozmyślając 

o tym, usnąłem, by obudzić się 

już w Sankt Petersburgu, który powitał 

mnie przepięknym jesiennym słońcem. 

Właśnie tak zaczynała się moja przygoda 

na wymianie studenckiej. Przygoda, 

która, warto powiedzieć, przełamała 

wiele moich stereotypów i na pewno na 

długo zostanie w mojej pamięci. 

Już pierwsze godziny w nowym mieście 

wprawiły mnie w zdumienie, żeby 

nie powiedzieć, w zachwyt. Nie sposób 

było nie poczuć niezwykłej atmosfery 

tego tajemniczego miejsca. W ciągu 

pierwszych tygodni wymiany często 

zastanawiałem się, jak to wiecznie pędzące 

miasto może mieć w sobie tyle 

uroku. Odpowiedź na to pytanie znajdowałem 

stopniowo. Każdego dnia, po 

każdym nowym odkryciu w Petersburgu 

uświadamiałem sobie, jak ciasno są 

między sobą splecione losy Rosji i Grodu 

Piotra. Losy burzliwe: pełne chwały, 

ale i tragedii zarazem. Wenecja Północy 

zbudowana na trupach, jakby symbolizuje 

mroczną potęgę Imperium Rosyjskiego. 

Trudno opisać ten dreszczyk 

Pałac Zimowy 

koniec 

emocji, gdy spaceruje się po parku, po 

którym ponad sto lat temu przechadzał 

się ostatni rosyjski imperator – Mikołaj 

II, albo gdy dotyka się rzeczy, które 

niegdyś należały do Puszkina, Dostojewskiego 

czy Piotra I. Właśnie wtedy 

zrozumiałem, co naprawdę znaczy wyrażenie 

„dotknąć historii”. W Petersburgu, 

dosłownie na każdym kroku, 

można znaleźć tabliczki, które opowiadają 

np. o tym, że w tym domu przez 

jakiś czas mieszkał Puszkin, czy też, że 

w tamtym budynku odbyło się spotkanie 

Lenina z proletariatem Piotrogradu. 

Bez wątpienia można stwierdzić, że nie 

ma co mówić o historii Rosji bez Sankt 

Petersburga. 

Byłem też niezmiernie zaskoczony 

warunkami, jakie zastałem na miejscu, 

aczkolwiek było to zaskoczenie pozytywne. 

Nie łudziłem się za bardzo, co 

do akademika, w którym będę mieszkał 

– byłem przygotowany dosłownie na 

wszystko. A tu miła niespodzianka, fajne 

dwupokojowe mieszkanie z łazienką 

i kuchnią. Najlepszy był jednak klimat, 

jaki panował w akademiku. Oprócz rosyjskich 

studentów było tam też sporo 

ludzi, dosłownie z całego świata, m.in. 

z Włoch, Hiszpanii, Niemiec, Irlandii, 

USA, Kamerunu czy też Ekwadoru. To 

wymieszanie kultur było fantastycznym 

doświadczeniem. Poznałem wielu 

nowych ludzi, każdy z nich miał swoją 

własną historię, każdy był pewnego 

rodzaju wyspą swojej ojczystej kultury 

na morzu tradycji i języka rosyjskiego. 

Dlatego też, to wspólne życie w Petersburgu 

dostarczało nam wszystkim 

wielu pozytywnych emocji. Razem nie 

tylko poznawaliśmy Rosję, ale też nauczyliśmy 

się wiele od siebie nawzajem. 

Nigdy wcześniej nie miałem okazji 

doświadczyć czegoś podobnego, to 

naprawdę była piękna sprawa i bardzo 

ciężko było nam się ze sobą żegnać. 

Zagadką dla mnie byli też sami Rosjanie. 

Powszechnie znanym jest fakt, że 

nie mają oni zbyt dobrej reputacji. A tu, 

w samej Rosji, spotkało mnie kolejne 

zaskoczenie. Rosjanie okazali się zupełnie 

różnić od tych stereotypowych postaci, 

wykreowanych przez nas. Ludzie, 

zarówno ci spotkani w uniwersytecie, 

jak i na ulicy, byli z reguły bardzo życzliwi 

i zawsze chętnie służyli pomocą. 

Rosjanie to, wbrew pozorom, bardzo 

gościnny i wesoły naród. Zawsze miło 

było spędzać czas w ich towarzystwie. 

Co więcej, w czasie mojego pobytu 

w Rosji ani razu nie byłem świadkiem 

porachunków gangsterskich, czy też bijatyk 

kibiców po meczach piłkarskich. 

W miarę czasu moje obawy, co do bezpieczeństwa 

na ulicach Petersburga, zupełnie 

zanikały. 

Chyba jedyną rzeczą, która mnie nie 

zadziwiła w czasie wymiany, była pogoda. 

Jesień była akurat bardzo słoneczna 

i dość ciepła. Nawet sami mieszańcy 

Północnej Stolicy byli tym zaskoczeni. 

Niezwykle piękne o tej porze roku 

są niezliczone parki Sankt Petersburga. 

Bardzo lubiłem tam pospacerować 

wieczorami; pełnią one szczególną rolę 

azyli, gdzie człowiek może się ukryć 

od hałasu i rytmu ogromnego miasta. 

Natomiast po pięknej jesieni przyszedł 

czas na prawdziwą rosyjską zimę, która 

w zeszłym roku rzeczywiście była 

strasznie mroźna. Nie ukrywam, że 

czasem ciężko było walczyć z tym zimnem, 

ale tak czy inaczej było to nowe, 

życiowe doświadczenie. Doprawdy, 

śnieg, który może padać nieprzerwanie 

przez 10 dni, wywiera silne wrażenie! 

Patrząc, już z perspektywy czasu, na 

semestr spędzony w Petersburgu, mogę 

z pewnością powiedzieć, że nie żałuję. 

Ta wymiana była dla mnie ciekawym 

doświadczeniem, zapewne trochę niezwykłym, 

bo Rosja nadal pozostaje dla 

nas zagadką i często jest postrzegana 

w świetle stereotypów. Dlatego też zachęcam 

do tego, aby te stereotypy przełamywać! 

Naprawdę warto odkryć dla 

siebie to tajemnicze, a czasem nawet 

mroczne (tak, Petersburg może wydawać 

się mroczny, ale w tym również 

tkwi jego urok), ale jakże niezwykłe 

miasto! Studia to czas nowych odkryć 

i mnóstwa wrażeń, dlatego też, jeśli macie 

dylemat, czy warto pojechać do Rosji 

– nie trzeba się długo zastanawiać, 

a po prostu spróbować! Jestem pewien, 

że nie pożałujecie... 

Paweł Żebrowski (WPiA) 

16 luty AURORA 

fot. en.wikipedia.org

Nowy numer Aurory - Instytut Kulturoznawstwa UAM

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?