04.05.2014 Views

C H O R W A C J A - Szu.pl

C H O R W A C J A - Szu.pl

C H O R W A C J A - Szu.pl

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

C H O R W A C J A<br />

Poradnik eksportera i inwestora<br />

Ministerstwo Gospodarki<br />

Wydział Ekonomiczno-Handlowy<br />

Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej<br />

w Zagrzebiu<br />

1


Autorzy: Bożena Borkowska, Andrzej Tyndzik, Lidia Cieślińska-Živčić<br />

C H O R W A C J A<br />

Poradnik eksportera i inwestora<br />

Druk Poradnika eksportera i inwestora został sfinansowany przez<br />

Ministerstwo Gospodarki i przeznaczony jest do bezpłatnego<br />

rozpowszechniania<br />

Zagrzeb 2002<br />

2


Szanowni Państwo,<br />

Wydział Ekonomiczno-Handlowy Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Zagrzebiu<br />

pragnąc przybliżyć Chorwację polskim podmiotom gospodarczym przygotował niniejszą<br />

publikację zawierającą podstawowe dane o gospodarce oraz warunkach dostępu do rynku chorwackiego<br />

. Jest to już drugie wydanie zawierające uaktualnione dane, z uwagi na dokonane w okresie od<br />

poprzedniego wydania z 1999 r. istotne zmiany przepisów, jak również zmiany pozycji Chorwacji na<br />

arenie międzynarodowej . Należy tu wymienić przede wszystkim uzyskanie przez Chorwację członkostwa<br />

w WTO oraz zawarcie umowy o stabilizacji i stowarzyszeniu z UE oraz umów o wolnym handlu z<br />

większością krajów CEFTA, w tym także z Polską.<br />

Podstawowym celem przygotowania tej publikacji jest chęć zwrócenia polskim przedsię-biorstwom uwagi<br />

na rynek chorwacki i zachęcenie do nawiązania i rozszerzenia współpracy<br />

gospodarczej z tym krajem.<br />

Chorwacja, podobnie jak Polska, dokonuje głębokich reform gospodarczych przystosowując<br />

swój system do gospodarki rynkowej.<br />

Trzeba podkreślić, że proces transformacji systemu gospodarczego przebiega równolegle<br />

z odbudową kraju i likwidacją skutków wojny z początku lat dziewięćdziesiątych.<br />

Na uznanie zasługuje fakt, że w ciągu ośmiu lat realizacji reformy udało się ograniczyć<br />

inflację i doprowadzić ją w okresie ostatnich sześciu lat do poziomu jednocyfrowego,<br />

a także zahamować negatywne tendencje w przemyśle i pozostałych działach gospodarki,<br />

co w efekcie przyniosło wzrost PKB ok.4 % średniorocznie.<br />

Poprawił się również standard życia ludności, przeciętne netto płace wzrosły z 500 DM<br />

w 1995 r. do blisko 1000 DM w 2001 r..<br />

Dokonano reformy systemu podatkowego wprowadzając w 1998 r. podatek od wartości<br />

dodanej , w trakcie realizacji jest reforma ubezpieczeń społecznych .<br />

Szczególna intensyfikacja prac związanych z dostosowaniem przepisów regulujących<br />

sferę życia gospodarczego do przepisów UE oraz WTO miała miejsce w ciągu ostatnich<br />

czterech lat, co wynika z realizacji podstawowego celu Chorwacji, jakim jest integracja<br />

z Unią Europejską. Pierwszy etap na drodze do uzyskania członkostwa w UE został już przez Chorwację<br />

osiągnięty, a mianowicie zawarcie jesienią 2001 r. umowy o stabilizacji i stowarzyszeniu z UE.<br />

Chorwacja jest stosunkowo małym krajem z 4,4 mln rynkiem konsumentów, bogactwami<br />

surowcowymi (ropa naftowa, gaz ziemny, boksyty) i naturalnymi może być interesującym<br />

partnerem gospodarczym. Wiele wyrobów chorwackiego przemysłu spożywczego , farmaceutycznego i<br />

okrętowego zdobyło popularność na rynkach zagranicznych i świadczy o wysokim poziomie i standardzie<br />

tutejszej produkcji.<br />

Chorwacja, jako kraj o wybitnych walorach turystycznych oferuje usługi turystyczne, wypoczynek<br />

nad Adriatykiem praktycznie od maja do października, a w okresie zimowym w górskich ośrodkach<br />

sportów zimowych. Polacy należą do grupy narodów coraz bardziej doceniających walory turystyczne<br />

Chorwacji, od 2000 r. znajdujemy się na szóstym miejscu pod względem ilości turystów odwiedzających<br />

ten kraj.<br />

3


Posiadana baza turystyczna, aby konkurować z innymi krajami „turystycznymi”, wymaga<br />

doinwestowania i modernizacji, a w wielu wypadkach odbudowy ze zniszczeń wojennych.<br />

Stwarza to szansę włączenia się do tego programu inwestycyjnego zarówno firmom budowlanym, jak<br />

również producentom wyposażenia dla hoteli, a więc przemysłowi meblowemu, wyposażenia<br />

gastronomicznego, producentom tkanin dekoracyjnych i dywanów, a także przemysłowi<br />

motoryzacyjnemu z dostawami autobusów turystycznych, producentom jachtów i łodzi sportowych i<br />

wielu innym przemysłom dostarczającym towary dla szeroko rozumianej gospodarki turystycznej.<br />

Jest to tylko jedna z możliwych dziedzin współpracy, o innych możliwościach mowa w dalszej<br />

części publikacji.<br />

Przygotowując tę publikację myślano także o zachęceniu do nawiązania współpracy regionalnej ,<br />

dlatego też dla przybliżenia i zapoznania z potencjałem gospodarczym poszczególnych regionów<br />

Chorwacji przedstawiono uaktualnione krótkie charakterystyki żupanii (odpowiednik województw).<br />

Wiele regionalnych Izb Gospodarczych, zwłaszcza z południowej części Polski nawiązało już<br />

współpracę z regionalnymi Izbami Gospodarczymi w Chorwacji. Mamy nadzieję, że inne<br />

regionalne Izby pójdą ich śladem.<br />

Jeżeli ten poradnik przyczyni się do tego chociaż w niewielkim stopniu będzie to dla autorów tej<br />

publikacji największą satysfakcją.<br />

Radca Handlowy<br />

Bożena Borkowska<br />

4


Spis treści<br />

1. Informacje ogólne<br />

1.1. Klimat<br />

1.2. Ustrój państwowy<br />

1.3. Ludność, religie, język<br />

1.4. Pieniądze<br />

1.5. Podział administracyjny<br />

1.6. Charakterystyka poszczególnych żupanii<br />

1.7. Samorząd gospodarczy<br />

2. Główne wskaźniki rozwoju<br />

2.1. Wielkość i struktura Produktu Krajowego Brutto<br />

2.2. Inflacja<br />

2.3. Płace<br />

2.4. Bezrobocie<br />

2.5. Rozwój przedsiębiorczości<br />

2.6. Kapitał zagraniczny w gospodarce chorwackiej<br />

3. Główne gałęzie przemysłu<br />

3.1. Energetyka<br />

3.1.1.System naftowo-gazowy<br />

3.1.2.System elektroenergetyczny<br />

3.2. Produkcja wyrobów chemicznych, gumowych, tworzyw sztucznych<br />

3.3. Produkcja tekstyliów i odzieży<br />

3.4. Przerób skóry, produkcja galanterii i obuwia<br />

3.5. Produkcja stali, i wyrobów ze stali<br />

3.6. Produkcja maszyn, urządzeń i środków transportu<br />

3.7. Produkcja surowców mineralnych i materiałów budowlanych<br />

3.8. Produkcja celulozy, papieru i kartonu, wyrobów papierowych; wydawnictwa, drukarnie i powielanie nagranych<br />

zapisów<br />

3.9. Przerób drewna, wyroby z drewna i produkcja mebli<br />

4. Rolnictwo i leśnictwo<br />

5. Handel zagraniczny<br />

5.1. Obroty handlu zagranicznego Chorwacji<br />

5.2. Struktura towarowa wymiany handlowej z zagranicą<br />

5.3. Obroty handlu zagranicznego z krajami UE, EFTA i krajami rozwijającymi się<br />

5.4. Najwięksi partnerzy handlowi Chorwacji w 2000 r.<br />

5.5. Obroty handlowe z krajami CEFTA w 2000 r.<br />

5.6. Obroty handlowe Chorwacji za 3 kwartały 2001 r.<br />

5.7. Obroty z krajami CEFTA za 3 kwartały 2001 r.<br />

6. Turystyka<br />

7. Strefy wolnocłowe<br />

5


8. Polska a Chorwacja<br />

8.1. Stan umów i porozumień o podstawowym znaczeniu dla współpracy gospodarczej<br />

8.2. Obroty towarowe<br />

8.3. Możliwości wzrostu polskiego eksportu do Chorwacji<br />

9. Polityka państwa w obszarze wymiany towarowej<br />

9.1. Stan umów i porozumień o podstawowym znaczeniu dla współpracy gospodarczej<br />

9.2. Chorwackie prawo celne<br />

9.3. Taryfa celna<br />

9.4. Specjalne dopłaty przy imporcie niektórych towarów<br />

9.5. Regulacje obrotu towarowego ( zezwolenia przywozowe, kontyngenty taryfowe)<br />

9.6. Reguły standardyzacji, certyfikacji, norm technicznych i procedur ustalania zgodności, opłaty<br />

administracyjne<br />

9.7. Program ubezpieczeń eksportowych<br />

10. Ramy prawne podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej<br />

10.1. Charakterystyka spółek handlowych<br />

10.2. Warunki nabywania nieruchomości przez zagraniczne osoby<br />

10.3.. Zatrudnianie cudzoziemców w Chorwacji<br />

10.4. Pobyt cudzoziemców w Chorwacji<br />

11. System podatkowy Chorwacji<br />

11.1. Podatek od zysku<br />

11.2. Podatek od dochodów osobistych<br />

11.3. Podatek specjalny<br />

11.4. Podatek od wartości dodanej (VAT)<br />

11.5. Podatek od obrotu nieruchomościami<br />

11.6. Podatek od spadków i darowizn<br />

11.7. Podatek od pojazdów silnikowych<br />

11.8. Podatek od obiektów pływających<br />

11.9. Podatek od firmy lub nazwy<br />

11.10.Podatek od domków letniskowych<br />

11.11.Podatek od zabaw i imprez sportowych<br />

11.12.Podatek od konsumpcji<br />

11.13.Podatek od reklam<br />

11.14.Podatek od premii obowiązkowego ubezpieczenia samochodów<br />

12. Rozwój sektora usług<br />

13. System bankowy, finansowy i dewizowy<br />

13.1. System bankowy i finansowy<br />

13.2. Filie i przedstawicielstwa banków zagranicznych<br />

13.3. Rynek kapitału<br />

13.4. Fundusze inwestycyjne<br />

13.5. System dewizowy<br />

13.6. Nadzór nad operacjami dewizowymi<br />

13.7. Sytuacja banków chorwackich w 2000 r.<br />

14. Wykaz pożytecznych informacji, adresów i instytucji<br />

14.1. Święta i dni wolne od pracy<br />

14.2. Ważniejsze numery telefoniczne<br />

14.3. Wybrane hotele w Zagrzebiu<br />

14.4. Przedstawicielstwa zagranicznych linii lotniczych<br />

14.5. Transport morski<br />

14.6. Polskie instytucje i przedstawiciele w Chorwacji<br />

14.7. Chorwackie instytucje i firmy w Polsce<br />

14.8. Wykaz urzędów centralnych<br />

14.9. Regionalne Izby Gospodarcze Chorwacji<br />

6


14.10. Wykaz wiodących banków pod względem wielkości kapitału, aktywów i zysku<br />

14.11. Kalendarz Targów Zagrzebskich na rok 2002<br />

14.12. Kalendarz Targów W Rijece na 2002 r.<br />

14.13. Wykaz towarów które podlegają kontroli jakości w imporcie do Chorwacji<br />

14.14. Instytucje wykonujące obowiązkowe sprawdzanie jakości wyrobów importowanych<br />

15. Ulgi, zwolnienia i środki wspierające inwestycje w świetle Ustawy o podatku od zysku i Ustawy o<br />

odbudowie i rozwoju miasta Vukovar<br />

16. Umowa o wolnym handlu między Rzecząpospolitą Polską i Republiką Chorwacji<br />

7


1. Informacje ogólne<br />

Chorwacja posiada powierzchnię 56.542 km kw. Składa się z czterech krain historycznych: Chorwacji<br />

właściwej, Slawonii, Dalmacji i Istrii. W ostatnich latach na skutek wydarzeń mających miejsce na tym terenie<br />

wyróżnia się także Krajinę (kilkudziesięciokilometrowy pas ziemi przy wschodniej granicy z Bośnią i Hercegoviną<br />

(terytorium to do sierpnia 1995 r. było pod kontrolą serbską) i zachodnią Slawonię.<br />

Północno-wchodnią część kraju zajmuje rozległa pagórkowata nizina (część Niziny Węgierskiej), zachodnia część<br />

kraju jest górzysta. (Góry Dynarskie). Wzdłuż wybrzeża znajdują się liczne malownicze wyspy 1185 , z czego<br />

zamieszkałych jest tylko 66. Do największych wysp należą Krk, Cres, Brač, Hvar, Pag, Dugi Otok, Korčula, Mljet.<br />

Długość linii brzegowej, łącznie z wyspami wynosi 5.835 km. Długość granicy lądowej wynosi 2.028 km. Chorwacja<br />

graniczy na północy ze Słowenią (501 km) i Węgrami (329 km), na wschodzie z Serbią/FRJ (241 km), na południu z<br />

Bośnią i Hercegoviną (932 km) oraz z Czarnogórą/FRJ (25 km).<br />

1.1. Klimat<br />

Chorwacja leży w strefie klimatu umiarkowanego, na wybrzeżu podzwrotnikowy typu śródziemnomorskiego z<br />

ciepłą i słoneczną pogodą przez większą część roku i łagodnymi zimami. Wewnątrz kraju klimat umiarkowany ciepły.<br />

Obszar równinny na północy kraju jest pod wpływem klimatu kontynentalnego.<br />

1.2. Ustrój państwowy<br />

Chorwacja jako samodzielne państwo powstała w wyniku rozpadu Socjalistycznej Federacyjnej Republiki<br />

Jugosławii.<br />

W dniu 25 czerwca 1991 r., po referendum została ogłoszona oficjalnie niepodległość, i suwerenność Republiki<br />

Chorwacji.<br />

Oficjalne uznanie przez inne państwa rozpoczyna się z dniem 15 stycznia 1992 r. w wyniku decyzji państw<br />

Wspólnoty Europejskiej o uznaniu Chorwacji jako nowo powstałego państwa.<br />

W dniu 21 stycznia 1992 r. Rząd Rzeczypospolitej Polskiej uznał jako państwo Republikę Chorwacji i zadeklarował<br />

gotowość nawiązania stosunków dy<strong>pl</strong>omatycznych.<br />

Z dniem 9 kwietnia 1992 r. minister spraw zagranicznych RP ustanowił Ambasadę Rzeczypospolitej Polskiej z<br />

siedzibą w Zagrzebiu.<br />

Chorwacja jest republiką parlamentarną, zgodnie z konstytucją głową państwa jest prezydent, wybierany na<br />

5-letnią kadencję. Od początku istnienia tego urzędu piastował go Franjo Tudjman (w 1990 r. został on wybrany<br />

przez Parlament), a w 1992 r. i 1997 r. w wyborach powszechnych. Ostatnia kadencja została przerwana śmiercią<br />

prezydenta w grudniu 1999 r. Kolejnym prezydentem został Stipe Mesić wybrany w wyborach powszechnych w lutym<br />

2000 r.<br />

Zmianą Konstytucji w 2001 r. została zniesiona Izba Żupanii. Obecnie chorwacki parlament Sabor jest<br />

jednoizbowy. W wyniku ostatnich wyborów parlamentarnych w styczniu 2000 r. najwięcej miejsc przypadło koalicji<br />

sześciu partii ( aktualnie w skład koalicji rządzącej wchodzi pięć partii). Premier rządu jest mianowany przez<br />

prezydenta. Od lutego 2000 r.funkcję premiera rządu sprawuje Ivica Raczan (SDP – Socjaldemokratyczna Partia)<br />

8


1.3. Ludność, religie, język<br />

Liczba ludności Chorwacji według wstępnych danych z powszechnego spisu ludności z 2001 r. wynosi ok. 4,4 mln<br />

mieszkańców. Według spisu ludności z 1991 r. Chorwację zamieszkiwało 4,8 mln osób.<br />

Do największych miast pod względem liczby mieszkańców należą Zagrzeb (770 tys.), S<strong>pl</strong>it (207 tys.), Rijeka (206<br />

tys.), Osijek (165 tys.). Według spisu ludności z 1991 r. największą grupę etniczną stanowili Chorwaci 76,2%,<br />

następnie Serbowie 10,9%, Jugosłowianie 8,7%, i inni 4,2% (m.in. Węgrzy, Włosi, Słoweńcy, Czesi, Słowacy).<br />

Większość ludności Chorwacji , według danych ze spisu z 1991 r., była wyznania rzymskokatolickiego - 76,5%,<br />

udział ludności wyznania prawosławnego wynosił 11,1%, udział protestantów wynosił 1,4%, a muzułmanów 1,2%. W<br />

wyniku działań wojennych i migracji ludności struktura narodowościowa ludności zamieszkującej Chorwację uległa<br />

znacznym zmianom, zdecydowanie zmniejszył się udział ludności narodowości serbskiej, a także ludności, która<br />

deklarowała jugosławiańską narodowość.<br />

Językiem urzędowym jest chorwacki, używany alfabet łaciński.<br />

1.4. Pieniądze<br />

Pod koniec 1991 r. jugosłowiański Bank Narodowy zamknął Chorwacji dostęp do walut zagranicznych i<br />

kredytów. Reakcją Chorwacji było ustanowienie na jej terytorium w grudniu 1991 r. tymczasowej waluty -<br />

chorwackiego dinara. Zmianę waluty podyktowała również chęć uniknięcia hiperinflacji, występującej w strefie<br />

jugosłowiańskiego dinara w okresie od października 1991 r. do października 1992 r. (14.000%).<br />

30 maja 1994 r. chorwacki dinar został zastąpiony nową walutą - kuną. 1 kuna HRK=100 lipa.<br />

Kurs kuny w stosunku do walut zachodnich utrzymywany jest na wysokim poziomie i wynosił 1.12.2001 r. 8,15 HRK<br />

za 1 USD.<br />

Banknoty w obiegu mają wartość: 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500, 1000 HRK.<br />

Monety mają wartość: 1, 2, 5, 10, 20, 50 lipa oraz 1, 2, 5 HRK.<br />

1.5. Podział administracyjny<br />

Na podstawie Konstytucji Republiki Chorwacji Sabor uchwalił ustawę o obszarach żupanii, miast i gmin<br />

(Narodne Novine nr 90/92) zgodnie z którą utworzono: 21 żupanii, 2 kotara, 70 miast i 419 gmin. Ustawą z 1995 r.<br />

zdecydowano odłożyć w czasie stosowanie podziału na kotar. Według stanu z 20 maja 1998 r. (Narodne Novine nr<br />

68/98) Chorwacja posiadała 21 żupanii, 123 miasta i 420 gmin.<br />

Podział terytorialny na żupanie jest w Chorwacji uwarunkowany historycznie. Według pewnych źródeł<br />

pierwsze żupanie wspominane są na tym terytorium już w X wieku.<br />

W roczniku statystycznym z 1874 r. na części terytorium obecnej Chorwacji istniało osiem żupanii: Riječka,<br />

Zagrebačka, Varaždinska, Križevačka, Bjelovarska, Požeška, Virovitvička i Srijemska.<br />

Podział na żupanie (odpowiednik województwa) przedstawia poniższa mapa.<br />

1.6. Charakterystyka poszczególnych żupanii<br />

- Żupanija Zagrebačka zajmuje powierzchnię 3.078 km kwadratowych i posiada ok. 304 tys. mieszkańców.<br />

W ramach podziału terytorialnego w Żupanii istnieje 8 niedużych miast (Jastrebarsko, Samobor, Zaprešić, Velika<br />

Gorica, Sveti Ivan Zelina, Vrbovec, Dugo Selo i Ivanić Grad) i 26 gmin.<br />

Podstawą gospodarki żupanii jest drobna przedsiębiorczość, rolnictwo, uprawa winogron, turystyka i gospodarka<br />

komunalna. Na terytorium żupanii działa 3,5 tys. firm zrzeszonych w Chorwackiej Izbie Gospodarczej oraz 7 tys.<br />

rzemieślników.<br />

Do najważniejszych gałęzi przemysłu należą: spożywczy ( piekarnictwo), produkcja pasz dla zwierząt, przetwórstwo<br />

mięsa, produkcja napojów. W dalszej kolejności : przemysł drzewny, tekstylny, chemiczny, ceramiczny, produkcja<br />

elektrycznych maszyn i urządzeń oraz materiałów budowlanych..<br />

Struktura dochodu żupanii kształtuje się następująco: handel 58,26 % , przemysł przetwórczy 25,08 %,<br />

9


olnictwo i leśnictwo 3,32 %, obrót nieruchomościami 2,13 %.<br />

Obroty handlu zagranicznego w 2000 r. wyniosły 500,4 mln USD, w tym eksport 103,2 mln USD i import 397,3 mln<br />

USD.<br />

Do najważniejszych partnerów handlowych należą: Niemcy, Włochy, Słowenia, Austria, Bośnia i Hercegovina,<br />

Ukraina, Francja, Czechy, Węgry.<br />

Wiodące firmy:<br />

- “P.Z. AUTO “ - handel artykułami motoryzacyjnymi<br />

- “Fliba” – handel artykułami powszechnego użytku i produktami spożywczymi<br />

- “Medical Intertrade” - handel produktami farmaceutycznymi i wyposażeniem dla szpitali, aptek<br />

- “Autocommerce” – handel artykułami motoryzacyjnymi<br />

- “Sloboda” –handel art. spożywczymi<br />

- “PIK Vrbovec” – przetwórstwo mięsne<br />

- “Samoborka” – produkcja materiałów tynkowych<br />

- “Messer Croatia” –produkcja gazów technicznych przemysłowych ( tlen, azot, argon)<br />

- “E Plus” –handel hurtowy urządzeniami gospodarstwa domowego<br />

- “Auto Centar Zubak” – handel pojazdami osobowymi i częściami zamiennymi<br />

- “Robić”– handel hurtowy<br />

- “Agroperada” –produkcja, nasion zbóż, warzyw, owoców jagodowych i pestkowych, produkcja pasz, handel<br />

hurtowy żywcem,<br />

- “Inker” – produkcja ceramicznych urządzeń sanitarnych<br />

- “Strojopromet” – Zagreb – recykling odpadu metalowego<br />

- “Japetić” – handel detaliczny art. spożywczymi<br />

- Żupanija Krapinsko-Zagorska zajmuje powierzchnię 1.234 km kwadratowych i posiada 140 tys. mieszkańców.<br />

W ramach podziału terytorialnego posiada 25 gmin i 7 miast (Krapina, Zabok, Zlatar, Pregrada, Orosavlje, Donja<br />

Stubica, Klanjec). Głównym miastem jest Krapina.<br />

Do bogactw naturalnych należą przede wszystkim duże obszary leśne.<br />

Struktura dochodu żupanii kształtuje się następująco: budownictwo 6 % , rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 3%,<br />

przemysł przetwórczy ok. 45 %, handel i naprawa pojazdów samochodowych 32,6 %.<br />

W ramach działalności przemysłowej najbardziej rozwinięta jest branża produkcji niemetali, branża tekstylna oraz<br />

branża metalowa.<br />

Obroty handlu zagranicznego w 2000 r. wyniosły 257,6 mln USD, w tym eksport 139,8 mln USD i import 117,8 mln<br />

USD. Najwięksi partnerzy handlowi to Niemcy, Austria, Wochy, Czechy, Francja.<br />

Wiodące firmy:<br />

- “Vetropack –Straža” d.d. Hum na Sutli – produkcja niemetali<br />

- „Trgostil” d.d. Donja Stubica – handel<br />

- “Strahinjčica” d.d. Krapina – handel.<br />

- „Elcon” d.d. Zlatar Bistrica - produkcja wyposażenia elektrycznego i optycznego,<br />

- „Trgocentar” d.d. Zabok - handel<br />

- “Jedinstvo PMD” d.d. Krapina – producent kontenerów mieszkalnych, blach<br />

i konstrukcji stalowych<br />

- “Tondach Hrvatska” , Bedekovčina – producent dachówek<br />

- “Armko” d.d. Konjščina – prod. sieci armaturowych, drutu i artykułów z drutu<br />

- „Regeneracija” d.d. Zabok - produkcja tekstyliów nie tkanych, tkanin i dywanów<br />

- “Gorup” Klanjec – handel hurtowy i detaliczny maszynami i artykułami powszechnego użytku.<br />

- Żupanija Sisačko-Moslovačka obejmuje powierzchnię 4467 km kwadratowych i posiada ok.180 tys.<br />

mieszkańców. W ramach podziału terytorialnego posiada 13 gmin i 6 miast (Sisak, Kutina, Novska, Glina, Hrvatska<br />

10


Kostajnica i Petrinja). Głównym miastem jest Sisak (45.800 mieszkańców).<br />

Do bogactw naturalnych należą duże obszary leśne, rzeki, gleby uprawne.<br />

Działalność gospodarczą prowadzi 1012 firm i 3 000 podmiotów rzemieślniczych. W dochodzie żupanii<br />

wiodącą pozycję zajmują przemysł przetwórczy 63 %, handel 19 % oraz budownictwo 5 %.<br />

W ramach przemysłu przetwórczego najbardziej dochodowymi są : produkcja chemikaliów i artykułów chemicznych (<br />

ponad 50 %), na dalszych są miejscach produkcja artykułów spożywczych i napojów<br />

( ponad 16,5 %), produkcja metali i artykułów z metali (16,2 %), produkcja sprzętu elektronicznego i optycznego (7,3<br />

%).<br />

W Sisku znajduje się terminal poprzez który ropa naftowa transportowana Jadranskim rurociągiem kierowana jest na<br />

Węgry i na wschód.<br />

W 2000 r. obroty handlu zagranicznego wyniosły 344,6 mln USD, w tym eksport 203,1 mln USD<br />

tj. 4,6 % całkowitego eksportu Chorwacji, a import 141,5 mln USD tj. 1,8 % całkowitego chorwackiego importu.<br />

Najwięksi zagraniczni partnerzy handlowi z krajów UE: Austria, Niemcy, Włochy, z krajów EFTA : Australia, Izrael,<br />

USA, oraz Polska, Czechy, Węgry, Słowenia , Bośnia i Hercegowina, Białoruś.<br />

Wiodące firmy:<br />

- „Petrokemija” d.o.o. Kutina - zakłady petrochemiczne, produkcja nawozów mineralnych<br />

- “Gavrilović” Petrinja – przemysł mięsny<br />

- “Željezara Sisak” – producent artykułów hutniczych<br />

- “Selk” d.d. Kutina – produkcja komputerów i wyposażenia, oraz komponentów elektronicznych<br />

- “Herbos” d.d. Sisak – produkcja nawozów sztucznych<br />

- “OKZ Lipovica Popovača” –odlewnia metali kolorowych<br />

- “Banovina” d.o.o. Petrinja –handel hurtowy, produkcja artykułów ściernych<br />

- “ Idis” d.o.o., Sisak – handel hurtowy napojami alkoholowymi i bezalkoholowymi<br />

- „Sipas” Sisak - produkcja z tworzyw sztucznych (rury, pręty, profile, folia 0,03 do 0,18 mm)<br />

- „Sportska odjeća” d.d. Novska - produkcja odzieży sportowej<br />

- „TKT - Zlatna igla” Sisak - produkcja konfekcji damskiej<br />

- „Pounje” Hrvatska Kostajnica - produkcja bielizny<br />

- „Pamućna predionica Glina” Glina - produkcja przędzy bawełnianej<br />

- „Trokut” Novska - produkcja mebli masywnych i kuchennych<br />

- „Segestica” Sisak - produkcja alkoholu etylowego, napojów alkoholowych, syropów owocowych i octu<br />

- „Moslovaćko vinogorje” Voloder - produkcja wina<br />

- „Autopromet” Sisak - transport drogowy<br />

- „Slavijatrans” Petrinja - transport drogowy<br />

- „Dunavski Lloyd” Sisak - transport rzeczny<br />

- „Hidroput” Sisak - wydobycie piasku z koryt rzecznych<br />

- Żupanija Karlovačka zajmuje powierzchnię 3.645 km kw. i posiada 140 tys. mieszkańców, głównym<br />

miastem jest Karlovac, inne miasta : Duga Resa, Ogulin, Slunj, Ozalj i 16 gmin.<br />

Najważniejsze gałęzie gospodarki: przemysł spożywczy i produkcji napojów, obróbka metalu i budowa maszyn,<br />

przemysł tekstylny, skórzany, gumowy, obuwniczy,drzewny, przemysł chemii budowlanej, rolnictwo, usługi.<br />

W strukturze dochodu żupanii główne pozycje zajmują: przemysł przetwórczy ( produkcja: artykułów spożywczych,<br />

napojów, maszyn i urządzeń, tekstyliów, niemetali, artykułów gumowych itp.) 44,1 %, handel hurtowy i detaliczny<br />

29,9 %, budownictwo 13,2 %, transport, magazynowanie i łączność 2,4 % oraz przemysł wydobywczy 2 %.<br />

Prawie 50% wyprodukowanych wyrobów jest eksportowane.<br />

Obroty handlu zagranicznego za 2000 r. kształtowały się następująco: łączne obroty żupanii z zagranicą<br />

219,6 mln USD, eksport 88 mln USD i import 131,6 mln USD.<br />

Do największych zagranicznych partnerów handlowych w roku 2000 należały: Niemcy, USA, Włochy, Federacja<br />

Bośni i Hercegowiny, Słowenia,Austria.<br />

11


Wiodące firmy:<br />

a) produkcja artykułów spożywczych i napojów<br />

- „PPK Karlovac” – przetwórstwo mięsa<br />

- „KIM” Karlovačka Industrija Mlijeka – przetwórstwo mleka<br />

- „Karlovačka Pivovara” – produkcja piwa<br />

- „Žitoproizvod” - magazynowanie i przerób zbóż, produkcja artykułów piekarskich<br />

b) produkcja artykułów tekstylnych i odzieży:<br />

- „Pamućna industrija” Duga Resa – produkcja przędzy dla przemysłu, bielizny pościelowej, bielizny , tkanin<br />

bawełnianych i dzianin bawełnianych<br />

- „Velebit” – produkcja artykułów bawełnianych trykotażowych dla dzieci, artykułów przeszywanych<br />

(pikowane pierzyny, kołdry, poduszki)<br />

- „IVA” – produkcja bielizny<br />

- „Štahan” – produkcja konfekcji odzieżowej i odzieży<br />

- „Kelteks” –produkcja siatek z włókien szklanych dla budownictwa, produkcja obrusów i serwet stołowych,<br />

programu upominkowego oraz tkanin dekoracyjnych<br />

- „Lola Ribar” –produkcja materiałów sanitaryjnych ( gaza, bandaże, wata kosmetyczna,<br />

- „Maier Textil” - produkcja bielizny<br />

c) produkcja skór i artykułów skórzanych<br />

- „Miret Kopp” – produkcja obuwia męskiego i damskiego<br />

- „KIO” – produkcja obuwia damskiego, męskiego, dziecięcego oraz obuwia sportowego<br />

d) obróbka drewna i artykułów z drewna<br />

- „DIP” – produkcja tarcicy i parkietu<br />

e) produkcja artykułów gumowych i <strong>pl</strong>astykowych<br />

- „Ka<strong>pl</strong>ast” – przetwórstwo polimerów,produkcja artykułów <strong>pl</strong>astykowych,opakowań, galanetrii <strong>pl</strong>astykowometalowej,<br />

usługi dekoracji ornamentowych techniką hydrografiki<br />

- „Ilsad” –produkcja stolarki z PCV<br />

- „Iv-er” Kontex Vatrogasne cijevi – produkcja węży przeciwpożarowych<br />

- „Pilpe Life” - produkcja rur i elementów do ich łączenia – z PCV<br />

f) produkcja pozostałych wyrobów niemetalowych<br />

- „Wienerberger” Ilovac - producent cegły i dachówek<br />

g)) produkcja metali i wyrobów metalowych:<br />

- „Energoremont” – produkcja i wiercenia cylindrycznych kół zębatych, remont sprzętu i maszyn; obróbka i<br />

powlekanie metali<br />

- „Im Metal” – wyrób części metalowych-mikroodlewy, usługi obróbki maszynowej, produkcja uzbrojenja<br />

- „Reta” – produkcja gwoździ , handel detaliczny i hurtowy materiałów budowlanych<br />

- „Kordun” – produkcja sztućców i naczyń ze stali gatunkowej, narzędzi do obróbki drewna i pił, galanterii metalowej,<br />

- „Ljevaonic” Duga Resa – odlewnia : surówki, brązy, aluminium, obróbka maszyn, produkcja armatury<br />

wodociągowej, kanalizacyjnej i okrętowej.<br />

12


d) produkcja maszyn i urządzeń:<br />

- „Alstom Power” – produkcja i remonty urządzeń energetycznych, projektowanie i prace inżynieryjne<br />

- „Adriadiesel” – produkcja silników dieslowskich dla statków, urządzeń stacjonarnych ( licencja MAN<br />

B & W), części zamiennych do motorów (Sultzer), usługi obróbki maszynowej<br />

- „Tvornica Turbina” - produkcja turbin parowych i wyposażenie okrętowego dodatkowego, produkcja pomp,<br />

naprawy i serwis sprzętu okrętowego<br />

- „Croatia Pumpe” –produkcja i serwis systemów pomp i wyposażenia hydromechanicznego, odlewnia, produkcja<br />

modeli, maszynowa obróbka metali<br />

- „Turbotech” – projektowanie, produkcja, remont i montaż urządzeń energetycznych i sprzętu , badania NDT,<br />

produkcja stabilizatorów UV<br />

- „Adria Detroit” – produkcja rurowych przemienników ciepła ( Intercooler), usługi obróbki maszynowej,<br />

wykonawstwo konstrukcji spawanych<br />

- „Tvornica kliznih ležajeva” – produkcja i serwis wszystkich rodzajów łożysk tocznych.<br />

- Żupanija Varaždinska zajmuje powierzchnię 1 228 km kw. (2,2% powierzchni Chorwacji), liczba mieszkańców<br />

ok. 180 tys. Siedzibą władz jest Varażdin (ok. 49 tys. mieszkańców), inne miasta: Ivanec, Lepoglava,<br />

Ludbreg,Novi Marof,Varaždinske To<strong>pl</strong>ice.<br />

Żupania posiada dogodne położenie komunikacyjne:<br />

- wyjazd na autostradę Budapeszt-Varażdin-Zagrzeb-Rijeka i szosę główną Osijek-Varażdin-Maribor,<br />

- skrzyżowanie głównych tras w różne części Europy<br />

- odległość do portu śródziemnego w Rijece 250 km.<br />

Żupania zapewnia dogodne połączenia drogowe, usługi transportu kolejowego, powietrznego (lotnisko), usługi celne<br />

i spedycyjne ( bliskość granicy), usługi finansowe (banki krajowe i zagraniczne), możliwość rozwoju turystyki i<br />

handlu, możliwości inwestowania przez inwestorów zagranicznych.<br />

W żupanii varażdinskiej istnieje 1789 firm aktywnych i 3225 rzemieślników.<br />

Struktura dochodów gospodarki żupanii kształtuje się następująco: handel 29 %, produkcja artykułów spożywczych<br />

18 %, rolnictwo 9 %, produkcja gotowych artykułów tekstylnych 8 %, budownictwo 7 %, produkcja wyrobów<br />

gotowych z drewna 4%, transport i łączność 4 %, przemysł metalowy 2 %, produkcja obuwia skórzanego i galanterii<br />

2%, produkcja maszyn i urządzeń elektrycznych 2%, pozostałe 13%.<br />

Obroty handlu zagranicznego w 2000 r. wyniosły 576,9 mln USD, w tym eksport 269,2 mln USD, a import 307,7<br />

mln USD.<br />

Do wiodących gałęzi przemysłowych w obrocie z zagranicą należą: produkcja tkanin i gotowych wyrobów<br />

tekstylnych, produkcja obuwia skórzanego i galanterii, produkcja budulca drzewnego i gotowych wyrobów z drewna,<br />

produkcja art. spożywczych i napojów, przemysł metalowy.<br />

Do najważniejszych partnerów zagranicznych należą następujące kraje: Niemcy, Austria, Włochy, Słowenia,<br />

Francja, Wielka Brytania, Bośnia i Hercegowina, Belgia.<br />

Obroty z Polską za 2000 r. wyniosły 6 mln USD (eksport towarów z żupanii 1,4 mln USD, import 4,6 mln USD).<br />

Wiodące firmy:<br />

- „Varteks” – produkcja tkanin i gotowych wyrobów tekstylnych , ponad 80 letnia tradycja, ponad 80% produkcji<br />

jest eksportowane do krajów zachodnich i USA.<br />

- „Vis” Konfekcija , Varaždin – konfekcja damska i męska<br />

- „Vis” – Kišobranarna i galanterija, Varaždin –produkcja krawatów i szali z jedwabiu, parasoli, konfekcji i<br />

galanterii tekstylnej,<br />

- „R & Potočki” , Breznički Hum – konfekcja damska<br />

- “ Fotex” Varaždin - odzież i obuwie sportowe<br />

- „Smiv ” – odzież damska i i damskie artykuły trykotażowe<br />

- „Bambi” – obuwie dla dzieci i młodzieży<br />

- „Ivančica” – obuwie dla dzieci i dorosłych<br />

- “JLQ” - obuwie dla dzieci i dorosłych<br />

- “Siga” – artykuły ochronne ( odzież, rękawice, itp.)<br />

13


- „Metakem ” – Ludbreg – produkcja klejów,smarów, kitów, pianek izolacyjnych itp.<br />

- „Gumiimpex” Varaždin – produkcja artykułów gumowo-technicznych<br />

- „Ghetaldus” –okulary, szkła kontaktowe, aparaty słuchowe i inne)<br />

- „Miv ” – armatura wodno-kanalizacyjna dla energetyki, przemysłu stoczniowego, do powszechnego użytku<br />

- „Oprema –Strojevi” – maszyny i urządzenia dla przemysłu spożywczego<br />

- „Oprema - Uređaji” – maszyny i urządzenia dla przemysłu spożywczego ( do chłodzenia i rozlewania napojów,<br />

do produkcji lodów, aparaty do kawy, witryny chłodnicze itp.)<br />

- „Zagorje” , „Termika”, „Jedinstvo-Ivamit” – usługi budowlane i produkcja materiałów budowlanych<br />

(wełna szklana, płyty kamienne , produkty betonowe)<br />

- „Vodogradnja” , „Kompanija – Cesta”– budowa wodociągów, ochrona środowiska, budowa mostów i tuneli<br />

- „Mundus” – produkcja mebli i wyposażenia wnętrz<br />

- „ITC”, Bor”, „Lipa” – produkcja artykułów drewnianych ( mebli, parkietu)<br />

- „Vindija” –przemysł mleczarski<br />

- „Koka”- produkcja mięsa drobiowego i produktów drobiowych<br />

- „Industrija mesa „ Ivanec – produkcja szynek i wędlin<br />

- Żupanija Koprivničko-Križevačka zajmuje powierzchnię 1.802 km kwadratowych i posiada ok. 120 tys.<br />

mieszkańców. Podział terytorialny obejmuje 21 gmin i 3 miasta (Koprivnica, Križevci, Djurdjevac). Głównym miastem<br />

jest Koprivnica. Do bogactw naturalnych należą przede wszystkim duże obszary leśne, kopaliny, gleby uprawne.<br />

Struktura dochodu żupanii kształtuje się następująco: przemysł przetwórczy 58,64 %, handel 24 %, rolnictwo 5,5 %,<br />

budownictwo 3,8 %.<br />

W przemyśle dominuje produkcja artykułów rolno-spożywczych, materiałów budowlanych.<br />

Obroty handlu zagranicznego za 2000 r. wyniosły 230,4 mln USD w tym eksport 121,8 mln USD, a import 108,6 mln<br />

USD.<br />

Najważniejszymi partnerami były Niemcy, Słowenia, Bośnia i Hercegowina, Włochy, Francja, Austria, Macedonia,<br />

Polska, Czechy, Jugosławia.<br />

Wiodące firmy żupanii to:<br />

- „Podravka” Koprivnica - przemysł spożywczy<br />

- “Belupo” – produkcja chemikalii i farmaceutyków<br />

- “KTC” –handel artykułami powszechnego użytku, hurtownie<br />

- “Danica” – przemysł mięsny<br />

- „Panonska Pivovara” Koprivnica - produkcja piwa<br />

- „Bilokalnik” - przemysł drzewny, produkcja mebli, opakowania i galanteria papierowa<br />

- “Mlinar” – produkcja art. piekarniczych, makaronów<br />

- „Sloga” – produkcja obuwia<br />

- “Radnik” – budownictwo , wykonawstwo, przygotowanie materiałów budowlanych<br />

- “PZ Đurđevac”” – kombinat rolny- produkcja pasz, artykułów spożywczych<br />

- Żupanija Bjelovarsko-Bilogorska zajmuje powierzchnię 2.652 km kwadratowych i posiada ok. 130 tys.<br />

mieszkańców. Głównym miastem jest Bjelovar (42 tys. mieszkańców).<br />

Ważniejsze miasta to Daruvar, Čazma, Garešnica, Grubišno Polje. Na terenie żupanii znajdują się znaczne zasoby<br />

ropy naftowej, gazu, piasku kwarcowego, gliny, źródeł termalnych i inne bogactwa naturalne.<br />

Tereny rolnicze obejmują 152.739 ha, stawy rybne 3.200 ha, lasy 94.327 ha (35,6% powierzchni żupanii ogółem).<br />

Rozwinięta jest produkcja żywności (do głównych upraw należą: zboża, warzywa, rośliny pastewne i przemysłowe<br />

60 % powierzchni rolnej) oraz hodowla bydła, trzody chlewnej i ryb słodkowodnych (40% udział w produkcji ryb w<br />

Chorwacji).<br />

Do najważniejszych gałęzi przemysłu należą: przemysł spożywczy (wyroby mleczne, mięsne, rybne, zbożowe,<br />

słodycze, produkcja wina), przemysł drzewny (produkcja tarcicy i gotowych wyrobów z drewna), przemysł tekstylny i<br />

odzieżowy.<br />

14


Struktura dochodu żupanii kszałtuje się następująco: przemysł przetwórczy 33,19 %, handel 35,42 %, budownictwo<br />

9,07 %, rolnictwo 6,21 %, obrót nieruchomościami 3,29%, zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz, wodę 2,18 %.<br />

Obroty handlu zagranicznego żupanii za 2000 r. 103,03 mln USD, w tym eksport 45,9 mln USD a import 57,1 mln<br />

USD. Największą pozycję w eksporcie zajmuje przemysł przetwórczy ( 86,6 %).<br />

Najwięksi partnerzy zagraniczni : Austria, Francja, Niemcy, Włochy, Holandia, Węgry,Słowenia , Bośnia i<br />

Hercegowina, Macedonia.<br />

Wiodące firmy na terenie żupanii:<br />

- „Sirela” Bjelovar - produkcja wyrobów mleczarskich<br />

- „Zdenka” Veliki Zdenci - produkcja wyrobów mleczarskich<br />

- “BIM” Bjelovar, “Daruvarčanka” Daruvar, “Mat” Bjelovar , “Pavliš” Dominkovica - przemysł mięsny<br />

- „Irida” Daruvar - przerób i konserwowanie ryb<br />

- „Prerada” Bjelovar - produkcja zbożowa<br />

- „Koestlin” Bjelovar - produkcja słodyczy<br />

- „Vinarija Daruvar” Daruvar - produkcja wina także w firmach prywatnych (rodzinnych) jak “Turić”, “Štolc”,<br />

“Lotada”,<br />

- „Česma” d.d. Bjelovar - obróbka drewna, produkcja artykułów z drewna<br />

- „Brestovac” Drvni kombinat Garešnica - przerób drewna<br />

- “Suvenir” Sirač – artykuły drewniane<br />

- „Modea” d.d. Gareśnica - produkcja bluzek damskich<br />

- „Nada” d.o.o Gareśnica. - produkcja bielizny trykotowej<br />

- „Penić-Textił” d.o.o. Gareśnica - produkcja bielizny trykotowej<br />

- „Vesna”-Trikotaża d.d. Daruvar - produkcja konfekcji trykotowej<br />

- „Čazmatrans” Čazma - transport drogowy<br />

Do 10 największych przedsiębiorców w żupani należą : “Čazmatrans”, “Pevec” , “Elektromaterijal”, “Zdenka”,<br />

“Koestlin”, “PPK Bjelovar”, “Finag”, “Daruvarska pivovara”, “Iverica”, “Prima Commerce”.<br />

- Żupanija Primorsko-Goranska zajmuje powierzchnię 3.582 km kw. Liczba mieszkańców wynosi 304 tysiące.<br />

Głównym miastem jest Rijeka.Ilość miast: 14 , gmin 21.<br />

Struktura przychodów kształtuje się następująco: handel i naprawa pojazdów motorowych 42%, przemysł<br />

przetwórczy 25 %, transport, składowanie i komunikacja 11 %, budownictwo 6%, nieruchomości 6%, hotele i<br />

restauracje 5%, inne 5%.<br />

Do najważniejszych gałęzi gospodarki należą: przemysł okrętowy ( port Rijeka); przemysł olejowo-petrochemiczny,<br />

przemysł metalowy i elektryczny, przemysł drzewny, budownictwo, handel, turystyka i gastronomia, produkcja<br />

warzyw, oliwy z oliwek oraz wina z gatunków winorośli śródziemnomorskich.<br />

Przychody z turystyki w tej żupanii stanowią 26% przychodów ogółem z turystyki w Chorwacji.<br />

Na terenie żupanii znajdują się dwie specjalne strefy ekonomiczne: port Rijeka oraz strefa przemysłowa Kukuljanovo<br />

w Bakrze.<br />

Obroty handlu zagranicznego w 2000 r. wyniosły 769,2 mln USD, w tym 320,3 mln USD eksport i 448,9 mln USD<br />

import.<br />

Zarówno w eksporcie jak i w imporcie dominuje przemysł przetwórczy (produkcja środków transportu, odzieży,<br />

mebli), handel, naprawa pojazdów, produkcja odzieży, produkcja artykułów z drewna oraz sprzętu gospodarstwa<br />

domowego. Do największych partnerów handlowych należą: Włochy, Liberia, Malta, Niemcy, Słowenia.<br />

Wiodące firmy:<br />

- “Brodogradilište 3. Maj” – przemysł okrętowy, stocznia remontowa<br />

- “Brodogradilište Kraljevica” – stocznia produkcyjno-remontowa<br />

- “PIK” d.d. – produkcja rolna<br />

- “Brodogradilište Viktor Lenac” d.d. – budowa statków<br />

15


- “Jadroagent” d.d. – transport morski<br />

- “Jadrolinija” – transport morski<br />

- “Jadran – Galenski laboratorij” – produkcja artykułów farmaceutycznych<br />

- “Rijekatekstil” – przemysł tekstylny<br />

- “Rijekametali” - produkcja metalowa<br />

- “Autohrvatska” - handel pojazdami silnikowymi i częściami<br />

- “Elektromaterijal” – handel artykułami elektrycznymi<br />

- “Istravinoexport” – produkcja i handel winami<br />

- “Liburnia Riviera Hoteli” -sieć hoteli<br />

- “Lošinjska <strong>pl</strong>ovidba –Brodarstvo” – transport morski, towarowy i pasażerski<br />

- “Autotrans” – transport autobusowy<br />

- Żupanija Ličko-Senjska usytuowana jest na terenie górskim (80,45 %), bogata jest także w lasy<br />

(ok. 57 % całkowitej powierzchni żupanii) oraz grunty rolne (268.208 ha). Zajmuje powierzchnię 5384.91 km<br />

kwadratowych i posiada ok. 50 tys. mieszkańców. W ramach podziału terytorialnego posiada 8 gmin i 4 miasta<br />

(Gospić, Novalja, Otočac, Senj). Głównym miastem jest Gospić.<br />

W roku 2000 w Żupanii Ličko-Senjskiej dominowały : handel, przemysł przetwórczy oraz budownictwo.<br />

Struktura PKB żupanii kształtowała się następująco:handel 40 %, przemysł przetwórczy 21%, budownictwo 17%,<br />

gastronomia 7 %, rolnictwo i leśnictwo 4 %, handel 10,80%, transport i łączność 4 %.<br />

W przemyśle dominuje przerób drewna, produkcja tekstylna, przerób produktów chemicznych i metalowych.<br />

Udział tej żupanii w eksporcie Chorwacji wynosi 0,13 % . Najwięcej eksportowano artykułów chemicznych (świece)<br />

oraz tarcicy, wapna i grzybów. Import stanowi 0,02 % całkowitego importu Chorwacji , a importuje się przede<br />

wszystkim artykuły powszechnego użytku.<br />

W roku 2000 obroty handlu zagranicznego żupanii wyniosły 7,52 mln USD, eksport 5,7 mln USD<br />

a import 1,8 mln USD.<br />

Najważniejszymi zagranicznymi partnerami handlowymi żupanii w r. 2000 były: Włochy, Francja, Bośnia i<br />

Hercegowina, Słowenia, Niemcy – w eksporcie, a w imporcie Włochy, Niemcy, Rosja, Austria, Słowenia,<br />

Bośnia i Hercegowina.<br />

Wiodące firmy:<br />

- “Cosmochemia ” Otočac – przemysł chemiczny<br />

- “Kalcinid ” Ličko Lešće-produkcja wapna i materiałów wypełniających dla budownictwa<br />

- “DI Vrhovine” – tartak<br />

- “Pergament” , Bjelopolje- tartak<br />

- “Agrokrbava” Udbina- produkcja ziemniaków-sadzeniaków i ziemniaków konsumpcyjnych oraz<br />

warzyw<br />

- “Tomaić-commerce”, Krasno- producent serów<br />

- “Graditelj” Otočac-przedsiębiorstwo budowlane<br />

- “Givi” Otočac- przedsiębiorstwo budowlane.<br />

Żupania widzi dalszy rozwój w wykorzystaniu swoich zasobów turystycznych (dotąd najbardziej znane są jeziora<br />

Plitvickie) poprzez waloryzację naturalnego piękna przyrody i czystego środowiska oraz<br />

w bogactwie wysokiej jakości surowców do produkcji drewna, artykułów spożywczych i materiałów budowlanych.<br />

Warunkiem jest jednak modernizacja i znalezienie partnerów strategicznych.<br />

Żupanija Virovitičko-Podravska zajmuje powierzchnię 2.068 km kwadratowych i posiada ok. 90 tys.<br />

mieszkańców. W ramach podziału terytorialnego posiada 13 gmin i 3 miasta (Virovitica, Slatina, Orahovica).<br />

Głównym miastem jest Virovitica.<br />

Do bogactw naturalnych można zaliczyć duże obszary leśne i gleby uprawne.<br />

Rozwinięta jest produkcja zbóż, kukurydzy, buraka cukrowego, warzyw, owoców, winorośli. Szczególnie rozwinięta<br />

jest produkcja tytotniu (90% produkcji tytoniu w Chorwacji).<br />

Do głównych gałęzi przemysłowych należą: przerób i produkcja gotowych wyrobów z drewna, produkcja materiałów<br />

16


udowlanych, przemysł tekstylny i obuwniczy, produkcja mechanizacji rolnej i części dla przemysłu samochodowego.<br />

Obroty handlu zagranicznego w 2000 r. wyniosły 101,9 mln USD, w tym eksport 69,6 mln USD, a import 32,4 mln<br />

USD. Do największych partnerów zagranicznych należą: Niemcy, Włochy, Austria, Bośnia i Hercegovina, Egipt,<br />

Stany Zjednoczone, Belgia, Słowenia, Francja, Węgry, Hiszpania, Czechy.<br />

Polska znajduje się na 16 miejscu w eksporcie żupanii i na 18 miejscu w imporcie.<br />

Struktura dochodu żupanii wg poszczególnych gałęzi gospodarki wygląda następująco: przemysł przetwórczy 43,64<br />

%, handel hurtowy i detaliczny 26,60 %, rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 17,09 %.<br />

Wiodące firmy:<br />

- „Slavonijahrast” d.d. Orahovica - produkcja parkietu (panele)<br />

- „Tvin” d.d. Virovitica - przerób drewna, produkcja mebli, parkietu, drewniaków, tarcicy budowlanej,<br />

- PP “Orahovica” – artykuły rolno-spożywcze<br />

- “Trgocentar” – handel hurtowy i detaliczny<br />

- „Gaj” d.d. Slatina - przerób drewna, produkcja mebli, forniru, wyroby z tworzyw sztucznych<br />

(podeszwy,obcasy)<br />

- “KIO” – producent płytek ceramicznych<br />

- “Viržinija” - obróbka wstępna tytoniu do dalszej produkcji<br />

- “Duhanprodukt” – wstępna obróbka tytoniu i produkcja suszonych ziół<br />

- “Tvornica šećera” - cukrownia<br />

- “Slatinka” - handel artykułami powszechnego użytku<br />

- “Poljopromet” – przemysł piekarniczy<br />

- “Farma Senkovac” – hodowla tuczników<br />

- “Maloprodaja” – handel detaliczny i hurtowy<br />

- Żupanija Požeško-Slavonska zajmuje powierzchnię 1.821 km kwadratowych i posiada 84.562 mieszkańców. W ramach<br />

podziału terytorialnego posiada 6 gmin i 4 miasta (Pożega, Pakrac, Pleternica, Lipik). Głównym miastem jest Pożega.<br />

Do bogactw naturalnych należą źródła termalne, gleba uprawna, lasy.<br />

W rolnictwie dominują uprawy zbóż, hodowla bydła, produkcja warzyw i owoców.<br />

Struktura dochodu żupanii kształtuje się następująco: przemysł przetwórczy 34 %, handel 32 %, budownictwo 10 %,<br />

produkcja rolna 9 %, transport 6 %, pośrednictwo finansowe 2 %.<br />

W przemyśle dominuje produkcja wyrobów rolno-spożywczych, materiałów budowlanych, wyrobów drewnianych,<br />

wyrobów metalowych, wyrobów tekstylnych, wyrobów szklanych.<br />

Obrót handlu zagranicznego w 2000 r. wyniósł 72,8 mln USD, w tym eksport 45,7 mln USD, a import -<br />

27 mln USD.Głównymi artykułami eksportowymi były wyroby czekoladowe, części zamienne do aparatów<br />

elektrycznych, artykuły wyposażenia wnętrz, drewno dębowe, bukowe i inne ( po obróbce), kuchenki, piece, odlewy<br />

elementów kuchenek, usługi szycia konfekcji i bielizny, mocne alkohole, wina, ziarno zbóż, galanteria metalowa.<br />

Eksportowane były głównie do Niemiec, Federacji Bośni i Hercegowiny, Włoch, Słowenii, Holandii, Jugosławii.<br />

Wiodące firmy:<br />

- „Kutjevo” Kutjevo - uprawa zbóż, kukurydzy, hodowla bydła, składowanie i suszenie zbóż w silosach<br />

- „Kutjevaćki Podrum” Kutjevo - produkcja winogron i win gatunkowych, produkcja wyrobów<br />

zbożowo-piekarniczych, zdrowa żywność, produkcja i przerób mięsa<br />

- „Presoflex” Požega - handel hurtowy i detaliczny<br />

- „Kamen-Ingrad” Požega - produkcja kamienia, betonu, rur betonowych, galanterii betonowej,<br />

kleju budowlanego, wykonywanie robót budowlanych<br />

- „Zvečevo” Požega - produkcja słodyczy i napojów alkoholowych<br />

- „Plamen-International” Požega - produkcja pieców, kuchenek<br />

- “Spin Valis” Pożega- przetwórstwo drewna<br />

- “ETA” – Fabryka aparatów grzewczych, grzejniki rurowe, żeberkowe<br />

- „Orljava” Požega - produkcja koszul męskich, hodowla świń do tuczu i zarodowych<br />

- Hrvatska Industrija Ravnog Stakla d.d Lipik - produkcja szkła i piasku kwarcowego.<br />

- „Sloga” IMK d.d. - produkcja odzieży damskiej i męskiej, obrót uszlachetniający dla zagranicznych partnerów<br />

17


Pozostałe firmy z branży:<br />

- rolnej: “Poljoprivreda” Lipik –ziarno zbóż, oleje, “Rovita” Kutjevo – tytoń; “Ribnjačarstvo” Poljana – ryby<br />

słodkowodne,<br />

- spożywczej:<br />

“Zvečevo Mlijekara” - art. mleczarskie, “Vecro”, “Belpa”, “Allegro” – makarony, “Vilfos”, “Grbić”, “Brestovčanka” –<br />

art. piekarnicze; “Mesoproizvod” - artykuły mięsne, “Tomas”, “Emovčanka”, “Cubelle caffe” - kawa, “Kupido”<br />

Pożega – wino jeżynowe<br />

- tekstylnej:<br />

“Pearl” Brestovac – usługi krawieckie i bluzki damskie, “Samteks” –odzież ochronna i dziecięca, koce<br />

i nakrycia, “Westcroj” – odzież skórzana, “Gamauf” - bielizna<br />

- przemysłu przetwórczego:<br />

“Tofrado” – gwoździe, siatka stalowa i kolczasta, “Oro<strong>pl</strong>et” - narzędzia, “Limpres” - okna dachowe i artykuły z<br />

blachy dla budownictwa , “Kolor Emajl” - rury, syfony, zamki drzwiowe, “Toman” - wyroby aluminiowe<br />

- drzewnej: “Franjić” - stolarka budowlana, okna z izo-szkłem, drzwi ; “DI Papuk” - parkiety i stolarka,<br />

“AK-Dinvel” - łóżka, meble na zamówienie, ”Contura” - drzwi wejściowe i wewnętrzne.<br />

- Żupanija Brodsko-Posavska zajmuje powierzchnię 2.034 km kwadratowych, liczba mieszkańców wynosi 170<br />

tysięcy. Głównym miastem jest Slavonski Brod (57.300 mieszkańców).<br />

Łączny przychód żupanii wg gałęzi gospodarki : przemysł przetwórczy 37,80 %, handel 28,22 %, budownictwo 15,06<br />

%, rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 7,25 % i handel nieruchomościami 4 %.<br />

Obroty handlu zagranicznego w 2000 r. wyniosły 113,2 mln USD, w tym eksport 48,6 mln USD, a import 64,7 mln<br />

USD.<br />

Udział poszczególnych gałęzi przemysłu w eksporcie w 2000 r. kształtował się następująco: przemysł meblarski<br />

27%, przemysł metalowy 24,2%, przemysł drzewny 18,3%, przemysł tekstylny 8,0%, budowa maszyn 6,9%,<br />

przemysł skórzany 4,0%, przemysł chemiczny 2,7%, przemysł papierniczy 2,1%, handel 1,4%.<br />

W imporcie: handel 22,3%, przemysł metalowy 20,6%, przemysł meblarski 18,0%, przemysł tekstylny 5,4%, budowa<br />

maszyn 4,6%, przemysł art. spożywczych 4,2%, przemysł drzewny 2,9%, przemysł skórzany 2,5%, przemysł<br />

motoryzacyjny 2,4%, przemysł papierniczy 1,5%.<br />

Do głównych partnerów handlowych należą: Niemcy, Włochy, Bośnia i Hercegovina, Słowenia,Belgia, Austria,<br />

Szwecja, Francja ( Polska znajduje się na 14 miejscu).<br />

Wiodące firmy żupanii:<br />

- “Zelena Magistrala” – budownictwo<br />

- “PAN” – fabryka kartonu i opakowań z kartonu<br />

- “Đuro Đaković” – Termoenergetska postrojenja” – urządzenia energocie<strong>pl</strong>ne<br />

- “Oriolik” - produkcja i handel meblami i masą poliuretanową<br />

- “Jasinje” – kombinat rolno-spożywczy<br />

- “Đuro Đaković –Montaža “– budowa mostów i hal fabrycznych<br />

- “Klas” – kombinat rolno-przemysłowy<br />

- “Projektgradnja” – projektowanie i wykonawstwo obiektów budowlanych<br />

- “Merkur” –handel, gastronomia i usługi<br />

- “Slavonija” – przemysł drzewny<br />

Żupania Brodsko-Posavska posiada od 6 listopada 2001 r. strefę wolnego handlu Đuro Đaković – Slavonski Brod<br />

d.o.o. o powierzchni 41.014 m2 (I faza)., atrakcyjną dla potencjalnych inwestorów.<br />

Adres: Slobodna zona Đuro Đaković – Slavonski brod d.o.o., 35000 Slavonski Brod, Dr. Mile Budaka 1,<br />

Predsjednik Uprave ( prezes Zarządu) mr. Josip Salantić , tel.: 00385 357445 602, mr. Marica Jergović<br />

Potpredsjednik Uprave tel.: 00385 35/445 783, fax: 00385 35/444 108 e-mail: zone@freezone-dd-sb.hinet.hr<br />

18


- Żupanija Zadarska zajmuje powierzchnię 7.854 km kwadratowych i posiada ok.150 tys.<br />

mieszkańców. Głównym miastem jest Zadar ( ok. 65 tys. mieszkańców).<br />

Gospodarka żupanii oparta jest na turystyce, transporcie morskim, rolnictwie, rybołówstwie i przemyśle (produkcja<br />

maszyn i urządzeń, produkcja tekstylna i skórzana, przemysł chemiczny, produkcja wyrobów niemetalowych).<br />

Struktura dochodu żupanii kształtuje się następująco:handel 46,26%, przemysł przetwórczy 21,44%, transport i<br />

łączność 13,68%, rolnictwo 4,27%, budownictwo 4,13%.<br />

Obroty handlu zagranicznego w 2000 r. wyniosły 96,8 mln USD, w tym eksport 39,2 mln USD, a import<br />

57,6 mln USD.<br />

Zarówno w eksporcie jak i imporcie dominują wyroby chemicze, wyroby z tworzyw sztucznych, maszyny<br />

i urządzenia, artykuły spożywcze. Do najważniejszych partnerów handlowych należą: Włochy, Niemcy, Rosja,<br />

Słowenia, Austria, Bośnia i Hercegovina, Szwajcaria, Japonia.<br />

Wiodące firmy:<br />

- “Tankerska <strong>pl</strong>ovidba” d.d. –transport morski<br />

- “Aluflex Pack” d.o.o. - produkcja opakowań foliowych dla przemysłu mleczarskiego i mięsnego<br />

- “Zadranka” d.d.- handel detaliczny ( sieć sklepów)<br />

- “Sonik” – handel hurtowy i detaliczny artykułami spożywczymi<br />

- “Bakmaz” – handel hurtowy i detaliczny<br />

- “Plodine” – handel detaliczny (sieć sklepów)<br />

- “Tankerkomerc” –handel zagraniczny, zaopatrzenie statków, magazynowanie towarów, dystrybucja artykułów<br />

rolnych, skup i dystrybucja ryb<br />

- “Turisthotel” – sieć hoteli<br />

- “Intermod” – handel hurtowy i detaliczny meblami<br />

Inne przedsiębiorstwa regionu:<br />

- „Maraska” d.d. Zadar - produkcja napojów alkoholowych i bezalkoholowych<br />

- ”Sojara” Zadar - przerób ziarna sojowego<br />

- „Agroprodukt” Benkovac - chłodnia i przerób artykułów rolnych<br />

- „Tvornica Duhana Zadar” Zadar - produkcja wyrobów tytoniowych<br />

- „Adria” Zadar - produkcja konserw rybnych<br />

- „Mardešić” Sali - produkcja konserw rybnych<br />

- „Tekstil” Zadar - sprzedaż detaliczna wyrobów tekstylnych<br />

- „Bagat” Zadar - produkcja domowych maszyn do szycia,<br />

- „Bagat-Alatnica” - produkcja narzędzi i automatyki<br />

- „Bagat TPA” Nin - produkcja armatury gazowej<br />

- „SAS” Zadar - produkcja obrabiarek<br />

- „Chromiral” Benkovac - produkcja rur tłoczonych z aluminium<br />

- „TIZ” Zadar - produkcja przędzy i tkanin bawełnianych<br />

- „TKV” Zadar - produkcja sznurka<br />

- „Tvornica mreža” Biograd - produkcja sieci rybackich, siatek do gier sportowych, siatek ochronnych dla<br />

rolnictwa, sznurek poliamidowy, torby foliowe, narzędzia rybackie, dywany<br />

- „Dimo” - produkcja odzieży dziecięcej i sportowej<br />

- „ Zadar” Zadar - wyprawianie i przerób skór, produkcja konfekcji skórzanej<br />

- „Diokom” - produkcja obuwia męskiego i damskiego<br />

- „ Polikem” Zadar w likwidacji - produkcja granulatu PCV<br />

- „Kemo<strong>pl</strong>ast- Trade ” - produkcja rur wodociągowo-kanalizacyjnych z PCV<br />

- „Vini<strong>pl</strong>astika” - produkcja twardych i miękkich profili z PCV, opakowania wydmuchiwane<br />

- „Kepol-Plast” Zadar - produkcja kleju i folii<br />

- „Kamen” Obrovac - produkcja i obróbka kamienia<br />

- „IGM” Zapužane - produkcja materiałów budowlanych<br />

19


Równolegle z <strong>pl</strong>anami rozwoju przemysłu w żupanii wielki się kładzie nacisk na dalszy rozwój turystyki, ponieważ<br />

obligują do tego położenie żupanii na wybrzeżu Adriatyku oraz zasoby naturalne.<br />

Żupanija Osječko-Baranjska zajmuje powierzchnię 4.152 km kwadratowych i zamieszkuje ją 320 tys.<br />

mieszkańców. W ramach podziału terytorialnego posiada 30 gmin i 7 miast (Osijek, Beli Manastir, Belišće, Donji<br />

Miholjac, Đakovo, Našice i Valpovo). Głównym miastem jest Osijek.<br />

Żupania położona jest na glebach i w klimacie sprzyjającym produkcji rolnej. Występują tutaj także źródła termalne.<br />

Do głównych upraw rolnych należą zboża, kukurydza, buraki cukrowe oraz rośliny oleiste.<br />

Do najbardziej rozwiniętych gałęzi przemysłu należą: przemysł spożywczy, tekstylny, drzewno-papierniczy,<br />

chemiczny, produkcja materiałów budowlanych, produkcja maszyn i urządzeń.<br />

Struktura udziału poszczególnych dziedzin gospodarki w dochodzie żupanii w 2000 r. wyglądała następująco: handel<br />

41,02 %, przemysł przetwórczy 30,32 %, rolnictwo i leśnictwo 12,3 % , budownictwo 7,33 % .<br />

Obroty handlu zagranicznego w 2000 r. wyniosły 336,8 mln USD , eksport 171,5 mln USD, import 165,3<br />

mln USD. Do największych partnerów handlowych należą: Włochy, Niemcy, Bośnia i Hercegowina, Słowenia,<br />

Austria, Węgry, Szwajcaria, Jugosławia, Francja i Czechy.<br />

W eksporcie dominują wyroby papiernicze, spożywcze, odzież, wyroby chemiczne. W imporcie, wyroby papiernicze,<br />

artykuły spożywcze.<br />

Wiodące firmy:<br />

“Belišće” – produkcja papieru i opakowań,<br />

“Belje” – gospodarka rolna, przemysł przetwórczy i obrót handlowy,<br />

“Alastor” – handel i usługi,<br />

“Saponia” – przemysł chemiczny, spożywczy i farmaceutyczny,<br />

“Našicecement” – cementownia,<br />

“ Žito” – produkcja i handel,<br />

“ Biljemarkant ” – produkcja, handel, i obrót,<br />

“ In Cubo “ - handel krajowy i zagraniczny,<br />

“ IPK Tvornica šećera Osijek “ – cukrownia,<br />

“ Sloboda “ – producent ciastek i wyrobów piekarskich.<br />

Gospodarka żupanii opiera się na następujących branżach:<br />

1) przemysł spożywczy:<br />

przemysł mięsny –“PPK Valpovo”, “Klaonica”, “Đakovacka klaonica”, “Beljska klaonica”<br />

przetwórstwo owoców i warzyw – “Đakovcanka”<br />

produkcja oleju rafinowanego – “IPK Tvornica ulja” Čepin<br />

przetwórstwo mleka – “MIA” Osijek, “Meggle-Mia” Osijek<br />

produkcja artykułów młynarskich - “Đakovština”, “IPK Croatia”, “Papuk”, “Žitar”, “Žitoprerada”<br />

produkcja pasz dla zwierząt – “PPK Valpovo”, “TSH Osječanka”<br />

produkcja chleba, ciastek i sucharków – “Sloboda” Osijek<br />

produkcja cukru – “Tvornica šećera Osijek”<br />

produkcja czekolady i cukierków – “IPK Kandit”, Osijek<br />

przetwórstwo herbaty i kawy - “Flatscher”, Osijek<br />

produkcja artykułów spożywczych dietetycznych i homogenizowanych - “Tribo Min”, Osijek<br />

produkcja piwa i napojów bezalkoholowych - “Pivovara Osijek”, “Fami”<br />

2) przemysł tekstylny - “Beneton Croatia” Osijek, “Slavonija MK” , “BTI” Beli Manastir , “Hemco” Đakovo, “Gerok”,<br />

“Mako” Đakovo<br />

3) przemysł skórzany – “Obuća” Osijek i “Osjećka tvornica koża”<br />

4) leśnictwo – “Beliśće-Tvornica za preradu”, “Strizovojna hrast”, “Natis”, “Prozori Moravek”<br />

meble - “Mobilia” Osijek, “DI Geli” , “AG-dinas” , “Litokarton”<br />

drukarnie - “Osijek” i “Tipografija” Đakovo<br />

5) materiały budowlane - “Našicecement”, Našice, “Cetera” Đakovo, “Slavonija IGM”, “Opeci Osijek”<br />

20


6) przemysł metalowy (produkcja maszyn rolniczych, motokultywatorów, wózków budowlanych, rowerów, wtryskarki<br />

do mas <strong>pl</strong>astycznych, maszyny do konfekcjonowania papieru) - “Limex” , D.Miholjac, “MIO Osijek”, “OLT” ,<br />

“Kovinar”, “LIV”<br />

7) produkcja zapałek - “Tvornica žigica Drava” Osijek<br />

8) produkcja szczotek i mioteł – “Niveta Osijek”<br />

9) budownictwo – “Gradnja”, “Koteks”, “Vodovod ”, “Gravia cesting”, “Našički interijer, “Vodogradnja”, “Massa”<br />

Osijek.<br />

Przed kilkoma laty została utworzona wolna strefa Osijek, na terenie portu rzecznego , oddalona 10 km od ujścia<br />

Dravy do Dunaju, która oferuje krajowym i zagranicznym inwestorom szereg ulg w prowadzeniu działalności<br />

gospodarczej.<br />

Żupania Osječko-baranjska dąży do rozwoju turystyki rekreacyjnej ( także łowiectwo i wędkarstwo) oraz leczniczej (<br />

termalna riviera „Bizovačke To<strong>pl</strong>ice” ) w swoim regionie. Szczególnym miejscem turystyki kontynentalnej jest<br />

ekologiczna oaza parku Kopački rit.<br />

Dla rozwoju regionu ważna jest korzystna infrastuktura drogowa: połączenia autostradą na zachód,<br />

na południe w kierunku Bośni i Hercegowiny i północ ( Węgry), droga kolejowa i połączenia rzeczne Drava i Dunaj<br />

oraz lotnisko Klisa koło Osijeku.<br />

Żupanija Šibensko-Kninska zajmuje powierzchnię 2.939 km kwadratowych i posiada ok. 112 tys. mieszkańców. W<br />

ramach podziału terytorialnego posiada 12 gmin i 5 miast (Šibenik, Drniš, Knin, Skradina i Vodice). Głównym<br />

miastem jest Šibenik (42 tys. mieszkańców).<br />

Struktura PKB żupanii kształtuje się następująco: przemysł przetwórczy 39,69 %, handel 33,30 %, hotelarstwo i<br />

gastronomia 9,49 %, budownictwo 5,44 %, transport, magazynowanie i łączność 4,90 %.<br />

Do głównych gałezi przemysłowych należą: przemysł aluminiowy, spożywczy, chemiczny, tekstylny, budowy statków,<br />

graficzny, produkcja materiałów budowlanych.<br />

Oprócz przemysłu, ogromne znaczenie ma turystyka. Oprócz licznych hoteli na wybrzeżu oferuje i kwatery prywatne.<br />

Na wybrzeżu znajduje się 9 portów jachtowych.<br />

Obroty handlowe za 2000 r wyniosły 147,3 mln USD, eksport 83,9 mln USD , a import 63,4 mln USD.<br />

Żupania najwięcej eksportowała do Włoch, Niemiec, W. Brytanii, Holandii, Belgii i Austrii. Natomiast największymi<br />

partnerami w imporcie były Bośnia i Hercegowina, Jugosławia i Słowenia ( kraje rozwijające się ) oraz wśród krajów<br />

rozwiniętych Włochy, Belgia, Niemcy i Austria.<br />

Wiodące firmy:<br />

1. “ Tvornica lakih metala “ Šibenik – producent metali lekkich<br />

2. “Vino<strong>pl</strong>od vinarija” - produkcja wina i alkoholi mocnych<br />

3. “Krka” – piekarnia i handel<br />

4. “Luka” – port morski<br />

5. “Autotransport” – przewoźnik<br />

6. “ Tiskara Kačić “ - drukarnia<br />

7. “RB Šibenik” – produkcja rur<br />

8. “ Drniš<strong>pl</strong>ast “ – stocznia remontowa<br />

9. “ Tvornica o<strong>pl</strong>emenjenih folija” – produkcja folii dla przemysłu spożywczego<br />

10. “ Izgradnja “ - budownictwo<br />

11. “ ZM-Vikom “ - budownictwo<br />

12. “ Vodice “ - budownictwo<br />

13. “ Solaris “ – sieć hoteli<br />

14. “ Rivijera” - sieć hoteli<br />

15. “ Primošten” – sieć hoteli<br />

16. “ Školjić” – sieć hoteli<br />

17. “ Jlly – Ibs ” – sieć hoteli<br />

21


Żupanija Vukovarsko- Srijemska zajmuje powierzchnię 2.444 km kwadratowych i posiada ok.190 tys.<br />

mieszkańców. W ramach podziału terytorialnego posiada 4 miasta (Vukovar, Vinkovci, Županja, Ilok). Głównym<br />

miastem jest Vukovar.<br />

Do podstawowych bogactw naturalnych należą: lasy, rzeki, uprawna gleba.<br />

Struktura dochodu żupanii kształtuje się następująco: handel 33,05%, przemysł przetwórczy 30,27%, rolnictwo<br />

12,70%, budownictwo 11,44 %, zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz i wodę 3,32%.<br />

Do najważniejszych gałęzi produkcyjnych należą: przemysł spożywczy, leśnictwo, przemysł przerobu drewna,<br />

produkcja wyrobów metalowych, produkcja materiałów budowlanych, przemysł skórzany i tekstylny, przemysł<br />

graficzny, turystyka.<br />

Obroty handlu zagranicznego w 2000 r. wyniosły 81 mln USD, w tym eksport 38,3 mln USD, a import<br />

42,7 mln USD. Do najważniejszych partnerów handlowych należą: Niemcy, Włochy, Bośnia i Hercegowina, Austria,<br />

Słowenia, Belgia, Węgry.<br />

Wiodące firmy:<br />

- “Sladorana”, Županija- produkcja cukru<br />

- “Špiritana”, Županija – produkcja spirytusu, alkoholi mocnych<br />

- “IGM Dilj” , Vinkovci – produkcja materiałów budowlanych ( cegła, tynki, itd.)<br />

- “Boso”, Vinkovci – handel hurtowy książkami, artykułami papierniczymi<br />

- “Borovo-Trgovačka mreža” – handel obuwiem<br />

- “Vinkovački vodovod i kanalizacija” – usługi wodociągowe i kanalizacyjne<br />

- “Pilana”, Vinkovci –tartak, obróbka drewna<br />

- “PZ Napredak”, Županija – spółdzielnia rolnicza, produkcja nasion zbóż<br />

- “Domil” , Županija – przemysł mleczarski<br />

- “Svinjogojsko Ras<strong>pl</strong>odni Centar” Rokovci-Andrijaševci – hodowla świń zarodowych<br />

- “Tvornica furnira” – produkcja oklein meblowych,<br />

- “Ciglana” – produkcja materiałów budowlanych<br />

- “Velepromet “, Vinkovci – handel<br />

- “Arabica” , Vukovar – przetwórstwo herbaty i kawy<br />

- “Plinara istočne Slavonije” – gazownia<br />

- “Vibribeton” – produkcja materiałów budowlanych<br />

- “Patričar” – handel hurtowy<br />

- Żupanija S<strong>pl</strong>itsko-Dalmatinska zajmuje powierzchnię 4.501 km kwadratowych i posiada 456 tys. mieszkańców.<br />

Głównym miastem jest S<strong>pl</strong>it (207 tys. mieszkańców).<br />

Do głównych bogactw naturalnych można zaliczyć położenie geograficzne – wybrzeże Adriatyku, klimat, bogate<br />

źródła wody.<br />

Udział poszczególnych gałęzi gospodarki w wymianie żupanii z zagranicą wygląda następująco:<br />

przemysł przetwórczy 58 %, produkcja pojazdów i in. urządzeń transportowych 27,9 %, handel hurtowy<br />

i pośrednictwo handlowe 19%, produkcja artykułów z metali nieżelaznych 8,4 %, produkcja odzieży i konfekcji 2,7 %,<br />

handel detaliczny 1,3 %.<br />

Na znaczącym miejscu znajduje się przemysł przetwórczy (budowa statków, maszyn i urządzeń, urządzeń<br />

elektrycznych, produkcja wyrobów tekstylnych). Rozwinięta jest także produkcja rolno-spożywcza.<br />

Oprócz klasycznej turystyki, rozwinięta jest i turystyka nautyczna ( na wybrzeżu żupanii znajduje się<br />

6 portów jachtowych).<br />

Obroty handlu zagranicznego za 2000 r. wyniosły 619,2 mln USD, w tym eksport 258,2 mln USD, a import 361 mln<br />

USD. Do najważniejszych partnerów handlowych należały: Liberia, Włochy, Bośnia i Hercegowina, Rosja, Słowenia,<br />

Niemcy, Austria, Francja, Egipt, Stany Zjednoczone, Norwegia.<br />

Wiodące firmy:<br />

- „Brodos<strong>pl</strong>it - Brodogradilište” S<strong>pl</strong>it - budowa statków, produkcja silników okrętowych<br />

22


- „Brodomerkur” S<strong>pl</strong>it - handel zagraniczny, hurtowy i detaliczny wyrobami technicznymi, materiałami budowlanymi i usługami<br />

- “Gorenje”, S<strong>pl</strong>it - handel artykułami dla gospodarstwa domowego ( kuchenki, lodówki itp.)<br />

- “Elektro –Magic” – handel hurtowy i detaliczny materiałami elektrycznymi<br />

- “Comerc-Brača Pivac” – produkcja artykułów mięsnych i wędlin<br />

- “Dalmacijacement” – cementownia<br />

- “AD Plastic” – produkcja artykułów z PCV : do urządzeń domowych, części do pojazdów, dla przemysłu<br />

- “Hrvatska brodogradnja Trogir”- stocznia, naprawa statków<br />

- “Diokom” – produkcja konfekcji damskiej i męskiej i handel odzieżą<br />

- “Euroshop Prodajni Centar” – handel hurtowy i detaliczny artykułami powszechnego użytku<br />

- “Opel Dalmacija” – salon samochodowy<br />

- “ PCE “– producent urządzeń elektronicznych<br />

- “ Robot Commerce “ – handel artykułami powszechnego użytku i aparatami gospodarstwa domowego<br />

- “ Peko – Dal “ – produkcja i handel obuwiem<br />

- “ Galeb “ – produkcja bielizny, wyrobów trykotażowych<br />

- „Sardina” Postira - produkcja konserw rybnych<br />

- „Jadranribolov” S<strong>pl</strong>it - hodowla pstrąga<br />

- “Jadrolinija”- przewoźnik pasażerski i towarowy po morzu Adriatyckim<br />

- “ Sem Martime Company “ – przewozy pasażerów i pojazdów.<br />

- “Kerum”, S<strong>pl</strong>it, “Tommy Commerce”, “Prehrana” , “Konkurent” , “Studenac Commerce “ – handel hurtowy i<br />

detaliczny artykukami spożywczymi<br />

- “Lavčević” S<strong>pl</strong>it, “Inženjering S<strong>pl</strong>it”, “Pomgrad” , “Melioracija”, “Građevno”, “Salona”, “Graditelj” - projektowanie i<br />

wykonawstwo obiektów.<br />

- Żupanija Istarska zajmuje powierzchnię 2.820 km kwadratowych i posiada ok. 205 tys.mieszkańców.<br />

W ramach podziału terytorialnego posiada 30 gmin i 9 miast (Buje, Buzet, Labin, Novigrad, Pazin, Poreč, Pula,<br />

Rovinj i Umag). Głównym miastem jest Pula.<br />

Struktura PKB żupanii kształtuje się następująco: handel 40,16 %, przemysł przetwórczy 32,49 % , hotelarstwo i<br />

gastronomia 8,46 %, budownictwo 5,19 % , rolnictwo i rybołówstwo 2,9 %.<br />

Ważną gałęzią gospodarki Istrii jest turystyka .<br />

Wiodące firmy:<br />

- “Uljanik brodogradnja” Pula, “Tehnomont brodogradnja” Pula – przemysł okrętowy<br />

- “Uljanik-TESU” Pula, “Uljanik Strojogradnja” Pula, “Končar- Ugostiteljski strojevi” Labin – produkcja maszyn i urządzeń<br />

- “Istra Cement International” Pula, “TC Koromačno”, “TC Umag”, “Kamen Pazin”, “Istarska tvornica vapna” Raša,<br />

“Industrochem” Pula – produkcja materiałów budowlanych (wapna, cegły, cementu, płyt kamiennych, ceramiki)<br />

– “Tehnomont” Pula, “Prvomajska-Raša”, “Labinprogres-TPS”, “Histria Tube” Potpičan, “Obrada” Rovinj,<br />

“Fero<strong>pl</strong>ast”, Buje – produkcja konstrukcji metalowych i narzędzi<br />

– “Tvornica duhana”, Rovinj – produkcja wyrobów tytoniowych<br />

– “Istrografika”, Rovinj – produkcja papieru, kartonu i artykułów papierowych<br />

– “Hain Istria” Buje, “Drvo<strong>pl</strong>ast” Buzet, “PIN” Pazin – obróbka drewna<br />

– “Schott Boral” Pula – produkcja artykułów szklanych<br />

– “Istra<strong>pl</strong>astika” Pazin, “Aluflex Pack” Umag – produkcja mas <strong>pl</strong>ystycznych<br />

– “Arena” Pula, “Pola textile” Pula, “Sede” Labin, “Album” Labin, “Nova Arianna” Novigrad – przemysł tekstylny<br />

– “Hempel” Umag, “Sipro” Umag, “Bifix” Buje – przemysł chemiczny<br />

– “Puris” Pazin, “Mirna” Rovinj, “Agrolaguna” Poreč, “Brionka” Pula – przemysł spożywczy ( produkcja<br />

indyków, konserw rybnych, handel innymi artykułami spożywczymi).<br />

Rolnictwo Istrii opiera się na uprawie winorośli i produkcji wina, uprawie oliwek i produkcji oliwy, rybołówstwie ( długa<br />

linia wybrzeża), hodowli bydła, uprawie warzyw ( sprzyjający łagodny klimat), i na<br />

gospodarce rolnej prowadzonej w optymalnie ekologicznych warunkach.<br />

Tradycyjne produkty Żupanii Istarskiej to istarskie wina ( “malvazija” i “teran” ), istarska rakia (“biska”),<br />

suszona szynka ( “istarski prszut ”), oliwa z oliwek, ser żółty i twarożek owczy (“ skuta” ), trufle .<br />

23


Bardzo ważną dziedziną gospodarki Istrii jest turystyka. W sezonie ten najbardziej rozwinięty turystycznie region<br />

może ugościć ponad 200.000 turystów.<br />

Oferuje:<br />

- turystykę pobytową ( zakwaterowanie w hotelach, kampinagach , w kwaterach prywatnych),<br />

- sporty wodne ( nautyka),<br />

- turystykę kongresową,<br />

- turystykę wycieczkową,<br />

- łowiectwo i rybołówstwo dla turystów,<br />

- agroturystykę,<br />

- wycieczki tzw. szlakami winnymi,<br />

- turystykę sportowo-rekreacyjną,<br />

- turystykę konną.<br />

Obroty handlu zagranicznego w 2000 r. wynosiły 1.069,6 mln USD, eksport 590,9 mln USD, a import 478,8 mln<br />

USD. Najważniejszymi partnerami zagranicznymi były Włochy ,Liberia, Słowenia, Bośnia i Hercegowina, Niemcy,<br />

Jugosławia, Francja, USA, Austria, Macedonia.<br />

- Żupanija Dubrovačko-Neretvanska zajmuje powierzchnię 8.171 km kwadratowych i posiada ok.120 tys.<br />

mieszkańców. Podział terytorialny obejmuje 17 gmin (188 miasteczek i 5 miast - Dubrovnik, Korčula, Metković,<br />

Ploče, Opuzen). Głównym miastem jest Dubrovnik (48 tys. mieszkańców).<br />

Do bogactw naturalnych należą malownicze usytowanie i złoża kamienia.<br />

Struktura dochodu kształtuje się następująco: turystyka 40% (pośrednio 70%), handel 44,3 %, transport i łączność<br />

22,5 %, gastronomia 10,7 %, przemysł przetwórczy 7,8 % (budowa statków i wyposażenia, produkcja wyrobów<br />

węglowo-grafitowych, produkcja klocków hamulcowych), budownictwo 6,9 %.<br />

Obroty handlu zagranicznego żupanii w 2000 r. wyniosły 63 mln USD, eksport 18,3 mln USD, import 45,7 mln USD.<br />

Najwięksi zagraniczni partnerzy handlowi żupanii : Włochy, Niemcy, Polska, Austria, USA, Słowenia, Szwecja,<br />

Bośnia i Hercegowina, Wlk. Brytania.<br />

Wiodące firmy:<br />

1. “Atlas” – sieć agencji turystycznych i hoteli<br />

2. “Zračna luka Dubrovnik” — port lotniczy<br />

3. “Jambo” – handel art. spożywczymi i powszechnego użytku<br />

4. “Atlantska <strong>pl</strong>ovidba “ – pasażerski transport morski<br />

5. “ Luka Ploče ” – port morski towarowy<br />

6. “Combis” – handel sprzętem komputerowym<br />

7. “Dubrovkinja Trade” – handel detaliczny artykułami spożywczymi, tekstyliami i in.<br />

8. “PGM Ragusa” – producent materiałów budowlanych<br />

9. “Energopetrol Ploče” – produkcja paliwa<br />

10. “ Radež “ – produkcja pokryw dla statków i łodzi<br />

11. “ GP Dubrovnik ” - budownictwo<br />

12. “ Pemo Trade “ – handel artykułami spożywczymi<br />

13. “ Dubrovačko Primorje “ - turystyka, hotelarstwo<br />

14. “ Inmont “ – projektowanie, produkcja i montaż urządzeń i instalacji dla budownictwa okrętowego<br />

15. “ G & V Line “ – usługi w transporcie morskim, turystyce<br />

16. “ Villa Dubrovnik “ – hotele i agencje turystyczne<br />

17. “ Glavice “ – kamieniołom, produkcja materiałów budowlanych<br />

18. “ C.A.B. Italiamobili ” – handel meblami<br />

19. “ Poljopromet “ – handel maszynami i urządzeniami dla rolnictwa<br />

20. “ Dingač Potomje” i “ Postup “ – produkcja wina<br />

21. “ Čistoća “ – przedsiębiorstwo komunalne Dubrovnik.<br />

24


- Żupanija Međimurska zajmuje powierzchnię 730 km kwadratowych i posiada około 116 tys. mieszkańców.<br />

Terytorialnie podzielona jest na 21 gmin i 3 miasta (Čakovec, Mursko Središće i Prelog). Głównym miastem jest<br />

Čakovec (20 tys. mieszkańców).<br />

Główne bogactwa naturalne to: glina, niewielkie ilości gazu, ropy naftowej, węgla, potencjał hydroenergetyczny rzek.<br />

Do najbardziej rozwiniętych gałęzi gospodarki należą: przemysł przetwórczy, rolnictwo, handel i budownictwo. W<br />

przemyśle przetwórczym dominują następujące branże: tekstylna, obuwnicza, żywnościowa, chemiczna, metalowa,<br />

drzewna, produkcja materiałów budowlanych.<br />

Struktura dochodu żupanii kształtuje się następująco:przemysł przetwórczy 39,57 %, handel 34,24 %, budownictwo<br />

9,60 %, rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 5,17 %, obrót nieruchomościami 4,29 %.<br />

Gospodarka żupanii opiera się na : przemyśle tekstylnym (konfekcja, bielizna, produkcja tkanin, przędzy, skarpet,<br />

pasmanterii), obuwniczym, chemicznym, produkcji artykułów z mas <strong>pl</strong>astycznych (opakowania, rolety, folie, rury,<br />

płyty, profile dla budownictwa itp.), przemyśle metalowym ( produkcja odlewów żelaznych, konstrukcji metalowych,<br />

opakowań, aparatów i urządzeń różnego przeznaczenia np. dla rolnictwa, przemysłu spożywczego), przemyśle<br />

drzewnym ( tarcica, stolarka budowlana, opakowania, artykuły <strong>pl</strong>ecione z trzciny, produkcja mebli), produkcji<br />

materiałów budowlanych ( cegła, konstrukcje betonowe, belki, rury betonowe, artykuły ze sztucznego kamienia ).<br />

Do wiodących firm należą :<br />

- „Jelen” d.d. Čakovec - produkcja obuwia<br />

- ”Me<strong>pl</strong>ast” d.d. Čakovec - produkcja wyrobów z tworzyw sztucznych<br />

- „He<strong>pl</strong>ast-Plin” d.o.o. Prelog - produkcja wyrobów z tworzyw sztucznych<br />

- „TMT” d.o.o. Čakovec - produkcja wyrobów metalowych<br />

- „ Ferro-Preis” d.o.o. Čakovec -produkcja wyrobów metalowych<br />

- „Hrast” d.d. Čakovec - przemysł drzewny<br />

- „Međimurje<strong>pl</strong>et” d.d. Čakovec - przemysł drzewny<br />

- „Međimurje -Beton” d.d. Čakovec - produkcja materiałów budowlanych<br />

- „Zrinski” d.d. Čakovec - zakład poligraficzno-wydawniczy<br />

- „Trgocentar” d.d. Čakovec - handel<br />

- „Panex” d.d. Čakovec - handel<br />

- „Velecommerce” d.o.o. Čakovec – handel<br />

- “Union” – gastronomia, hotelarstwo, turystyka.<br />

W 2000 roku wymiana towarowa żupanii wyniosła łącznie 281.380 mln. USD, z czego eksport 129.837 mln<br />

USD a import 151.543 mln USD. Firmy eksportowały głównie do Niemiec, Austrii, Włoch, Belgii,Słowenii, a<br />

importowały z Niemiec, Austrii,Włoch, Węgier, Słowenii.<br />

- Miasto Zagrzeb - na terytorium Żupanii Zagrebačkiej znajduje się stolica Chorwacji Zagrzeb<br />

(ok. 770 tys. mieszkańców, 640 km kwadratowych powierzchni), która jednak jest formalnie<br />

wyodrębniona z Żupanii Zagrebačkiej i posiada samodzielność.<br />

W Zagrzebiu działa ok. 22 tys. spółek w różnych gałęziach gospodarki oraz 17 tys. rzemieślników.<br />

Tutaj skoncentrowany jest przemysł chemiczny, spożywczy, metalowy, elektroniczny, tekstylny,<br />

drzewny oraz poligraficzny i wydawniczy.<br />

Do najważniejszych gałęzi przemysłowych należą: produkcja elektrycznych maszyn i urządzeń,<br />

przetwórstwo produktów chemicznych, budowa maszyn i środków transportu, produkcja wyrobów<br />

metalowych, przemysł tekstylny, przemysł spożywczy.<br />

Struktura dochodu miasta Zagrzebia przedstawia się następująco: handel 32,57 %, przemysł przetwórczy 31,28<br />

%, transport i łączność 11, 99 %, budownictwo 5,21 %, zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz i wodę 5,32 %, obrót<br />

nieruchomościami 6,02 %<br />

.<br />

25


Obroty handlu zagranicznego w 2000 r. wyniosły 5.890,1 mln USD, w tym eksport 1.589,7 mln USD a import 4.300,4<br />

mln USD. Do najważniejszych partnerów handlowych należały takie kraje, jak Niemcy, Włochy, Słowenia, Rosja,<br />

Austria, Węgry, Wielka Brytania, Macedonia, Bośnia i Hercegowina, Stany Zjednoczone, Szwajcaria.<br />

Wiodące firmy:<br />

1. “Pliva” – produkcja farmaceutyczna<br />

2. “Konzum” – handel artykułami spożywczymi i powszechnego użytku<br />

3. “Medika” – handel artykułami farnaceutycznymi i wyposażeniem dla instytucji zdrowia<br />

4. “Lura“– produkcja i sprzedaż artykułów mleczarskich<br />

5. “Ericsson Nikola Tesla“ – producent przekaźników RTV, aparatów telefonicznych<br />

6. “Dioki“ – produkcja mas <strong>pl</strong>astycznych w formie pierwotnej , jedyny w Chorwacji producent polistyrenu<br />

7. “VIP–net“ – sieć telefonii komórkowej<br />

8. “Siemens“ – produkcja sprzętu elektrycznego ( pneumatycznych narzędzi i maszyn ), urządzeń mierniczych ,<br />

nawigacyjnych, automatyzacja procesów technologicznych, urządzenia, usługa montażu aparatów i maszyn<br />

elektrycznych<br />

9. “Coca-Cola Beverages – Hrvatska “ – produkcja i handel napojami bezalkoholowymi<br />

10. “Getro“ – handel artykułami spożywczymi i powszechnego użytku<br />

11. “Crosco” – działalność usługowa dot. wydobycia ropy naftowej<br />

12. “Kraš “ – produkcja słodyczy i czekolady<br />

13. “Industrogradnja“– budownictwo mieszkaniowe , przemysłowe<br />

14. “Zvijezda” – produkcja oleju i wyrobów tłuszczowych<br />

15. “ Zagrebačka pivovara “ – browar<br />

1.7. Samorząd gospodarczy<br />

Zgodnie z ustawą o Chorwackiej Izbie Gospodarczej (Narodne Novine 66/91 i 73/91) członkostwo podmiotów<br />

gospodarczych w Izbie jest obowiązkowe.<br />

Członkami Chorwackiej Izby Gospdodarczej (HGK) są wszystkie osoby prawne i fizyczne zajmujące się działalnością<br />

gospodarczą i posiadające swoją siedzibę na terytorium Chorwacji.<br />

Prawne osoby zostają członkami Izby w momencie wpisu do rejestru sądowego, natomiast osoby fizyczne za<br />

pośrednictwem zrzeszeń lub związków.<br />

W 2002 r. Chorwacka Izba Gospodarcza będzie obchodziła jubileusz 150 lecia istnienia. W 1999r . na kolejną<br />

czteroletnią kadencję Przewodniczącego Chorwackiej Izby Gospodarczej został wybrany Nadan Vidošević.<br />

W ramach Chorwackiej Izby Gospodarczej funkcjonuje 20 regionalnych Izb (podział zgodny z podziałem<br />

administracyjnym kraju). Wykaz regionalnych izb gospodarczych zawarty jest w dalszej części publikacji.<br />

Hrvatska Gospodarska Komora<br />

(Chorwacka Izba Gospodarcza)<br />

10000 Zagreb, Rooseveltov trg 2<br />

tel. 00385/1/456-15-55<br />

fax: 00385/1/482-83-80<br />

www.hgk.hr<br />

Chorwacka Izba Gospodarcza posiada kompetencje do wydawania następujących dokumentów:<br />

- śwadectwo o końcowym użytkowniku<br />

- świadectwo o sile wyższej<br />

- świadectwo o pochodzeniu towarów<br />

26


Do wystawiania świadectw o bezpośredniej przesyłce upoważnione są właściwe urzędy celne. Rozporządzenie o<br />

pochodzeniu towarów i sposobie wystawiania świadectw pochodzenia towarów (Narodne Novine nr 66/99)<br />

określa warunki określania krajowego i importowanego pochodzenia towarów, sposób wystawiania śwadectw<br />

pochodzenia towarów oraz innych dokumentów towarzyszących towarom przy eksporcie i imporcie.<br />

Sektory, zrzeszenia i związki w Chorwackiej Izbie Gospodarczej<br />

Sektor za promet,graditeljstvo i komunalno gospodarstvo:<br />

(Sektor transportu, budownictwa i gospodarki komunalnej)<br />

10000 Zagreb, Rooseveltov trg 2<br />

tel.: 00385 1/4561 555 fax: 00385 1/4828380<br />

e-mail: promet@hgk.hr<br />

- Udruženje graditeljstva<br />

(Zrzeszenie budownictwa)<br />

- Udruženje brodara<br />

(Zrzeszenie transportu wodnego)<br />

- Udruženje luka<br />

(Zrzeszenie portów)<br />

- Udruženje zračnog prometa<br />

(Zrzeszenie transportu powietrznego)<br />

- Udruženje cestovnih prijevoznika Hrvatske<br />

(Zrzeszenie przewoźników drogowych Chorwacji)<br />

- Udruženje međunarodnih otpremnika<br />

(Zrzeszenie spedytorów międzynarodowych)<br />

- Udruženje stambeno-komunalne djelatnosti i uređenja naselja i prostora i zaštite okoliša<br />

(Zrzeszenie gospodarki mieszkaniowo-komunalnej, zagospodarowania osiedli i ochrony<br />

środowiska)<br />

- Udruženje za projektiranje i istraživačko-razvojni rad<br />

(Zrzeszenie biur projektowych i działalności badawczo-rozwojowej)<br />

- Udruženje istražnih i zaštitnih djelatnosti<br />

(Zrzeszenie działalności badawczych i ochronnych)<br />

- Zajednica za kombinirani prijevoz<br />

(Związek transportu kombinowanego)<br />

Sektor za poljoprivredu, prehrambenu industriju i šumarstvo<br />

(Sektor rolnictwa, przemysłu spożywczego i leśnictwa)<br />

10000 Zagreb, Rooseveltov trg 2<br />

tel.: 00385 1/4561 555, fax: 00385 1/4828380<br />

e-mail: poljoprivredavhgk.hr<br />

27


- Udruženje poljoprivrede i prateće industrije<br />

(Zrzeszenie rolnictwa i związanego z nim przemysłu)<br />

- Udruženje stočarstva, ribarstva i prateće industrije<br />

(Zrzeszenie hodowli, rybołówstwa i przemysłów związanych z tymi działalnościami)<br />

Sektor za industriju<br />

(Sektor przemysłu)<br />

10000 Zagreb, Draškovićeva 45<br />

tel/fax: 00385 1/4646 701, tel: 00385 1/4606 705 fax: 00385 1/4606 737<br />

e-mail: industrija@hgk.hr<br />

- Udruženje proizvodnje metala i proizvoda od metala<br />

(Zrzeszenie producentów metali i wyrobów z metali)<br />

- Udruženje industrije nemetala i građevinskih materijala<br />

(Zrzeszenie przemysłu wydobywczego rud metali kolorowych , produkcji wyrobów<br />

z metali kolorowych i przemysłu materiałów budowlanych)<br />

- Udruženje proizvođaća postrojenja, strojeva i uređaja<br />

(Zrzeszenie producentów osprzętu, maszyn i urządzeń)<br />

- Udruženje brodograđevne industrije<br />

(Zrzeszenie przemysłu okrętowego)<br />

- Udruženje energetike<br />

(Zrzeszenie energetyki)<br />

- Udruženje kemijske industrije i prerađivaća <strong>pl</strong>astike i gume<br />

( Zrzeszenie przemysłu chemicznego i przemysłu przetwórczego <strong>pl</strong>astyku i gumy)<br />

- Udruženje drvno-prerađivačke industrije<br />

(Zrzeszenie przemysłu drzewnego i obróbki drewna)<br />

- Udruženje tekstilne i odjevne industrije<br />

(Zrzeszenie przemysłu tekstylnego i odzieżowego)<br />

- Udruženje kožarsko-prerađivačke industrije<br />

(Zrzeszenie przemysłu skórzanego i obróbki skóry)<br />

- Udruženje za sekundarne sirovine, sku<strong>pl</strong>janje i preradu<br />

(Zrzeszenie surowców wtórnych, skupu i przerobu)<br />

- Zajednica proizvođaća dijelova i pribora za automobilsku industriju<br />

(Związek producentów części zamiennych i akcesoriów dla przemysłu motoryzacyjnego)<br />

- Zajednica ambalažera<br />

(Związek producentów opakowań)<br />

- Zajednica proizvođaća proizvoda za zdravstvo<br />

(Związek producentów zaopatrzenia służby zdrowia)<br />

28


- Zajednica za inventivni rad<br />

(Związek działalności innowatorskiej)<br />

- Zajednica nakladnika i knjižara<br />

(Związek wydawnictw i księgarni)<br />

- Zajednica proizvođaća brodske opreme<br />

(Związek producentów wyposażenia dla statków)<br />

Sektor za trgovinu<br />

(Sektor handlu)<br />

10000 Zagreb, Rooseveltov trg 2<br />

tel.: 00385 1/4561 555 fax: 00385 1/4828380<br />

e-mail: trgovina@hgk.hr<br />

- Udruženje trgovine<br />

(Zrzeszenie handlu)<br />

- Udruženje usluga u trgovini<br />

(Zrzeszenie usług handlowych)<br />

- Udruženje trgovine motornim vozilima i dijelovima<br />

(Zrzeszenie handlu pojazdami motorowymi i częściami zamiennymi)<br />

- Udruženje poslovanja nekretninama<br />

(Zrzeszenie gospodarki nieruchomościami)<br />

Sektor za turizam i ugostiteljstvo<br />

(Sektor turystyki i gastronomii)<br />

10000 Zagreb, Rooseveltov trg 2<br />

tel.: 00385 1/ 4561 555 fax: 00385 1/4828 380<br />

e-mail: turizam@hgk.hr<br />

- Udruženje hotelijera i ugostitelja<br />

(Zrzeszenie hotelarstwa i gastronomii)<br />

- Udruženje putničkih agencija<br />

(Zrzeszenie biur turystycznych)<br />

- Udruženje nautičkog turizma<br />

(Zrzeszenie turystyki morskiej, zrzesza porty jachtowe)<br />

- Zajednica zdravstvenog turizma<br />

(Związek turystyki zdrowotnej)<br />

- Zajednica turističkih seljačkih gospodarstava<br />

(Związek turystycznych gospodarstw rolnych)<br />

29


Sektor za malo gospodarstvo<br />

(Sektor drobnej przedsiębiorczości)<br />

10000 Zagreb, Rooseveltov trg 2<br />

tel.: 00385 1/ 4561 555 fax: 00385 1/4828 380<br />

e-mail: malogosp@hgk.hr<br />

- Udruženje malog gospodarstva<br />

(Zrzeszenie drobnej przedsiębiorczości)<br />

Sektor za bankarstvo i druge financijske institucije<br />

(Sektor bankowości i innych instytucji finansowych)<br />

10000 Zagreb, Rooseveltov trg 2<br />

tel.: 00385 1/4651 555 fax: 00385 1/4828 380<br />

e-mail: bankarstvo@hgk.hr<br />

- Udruženje banaka i drugih financijskih institucija<br />

(Zrzeszenie banków i innych instytucji finansowych)<br />

- Udruženje osiguravatelja<br />

(Zrzeszenie instytucji ubezpieczeniowych)<br />

- Udruženje za poslovanje i posredovanje na financijskim tržištima<br />

(Zrzeszenie działalności gospodarczej i pośrednictwa na rynkach finansowych)<br />

- Udruženje osiguranja i imovine<br />

(Zrzeszenie firm ochroniarskich osób i majątku)<br />

Sektor za međunarodne odnose<br />

(Sektor Stosunków Międzynarodowych)<br />

10000 Zagreb, Rooseveltov trg 2<br />

tel.: 00385 1/4828382<br />

fax: 00385 1/4828 379<br />

e-mail: eoi@hgk.hr<br />

Sektor za makroekonomske analize<br />

(Sektor Analiz Makroekonomicznych)<br />

10000 Zagreb, Rooseveltov trg 2<br />

tel.: 00385 1/48 28 373<br />

fax: 00385 1/48 28 380<br />

e-mail: makroekonomija@hgk.hr<br />

Sektor za gospodarsku strategiju<br />

(Sektor ds. Strategii Ekonomicznej)<br />

10000 Zagreb, Draškovićeva 45<br />

tel.:00385 1/46 19 251<br />

f ax: 00385 1/ 46 06 761<br />

e -mail: gospodarstvo@hgk.hr<br />

Sektor za informatiku i statistiku<br />

( Sektor Informatyki i Statystyki)<br />

10000 Zagreb, Rooseveltov trg 2<br />

tel.: 00385 1/ 45 61 513<br />

fax: 00385 1/45 61 520<br />

e-mail: informatika@hgk.hr<br />

30


Odjel za poslovne Informacije<br />

(Wydział Informacji Gospodarczych, Baza Danych)<br />

10000 Zagreb, Draškovićeva 45<br />

tel.: 00385 1/ 46 06 777<br />

fax: 00385 1/ 46 06 782<br />

e-mail: informatika@hgk.hr<br />

Odjel za Uvjerenja<br />

(Wydział Zaświadczeń)<br />

10000 Zagreb, Draškovićeva 45<br />

tel.: 00385 1/46 06 777<br />

fax: 00385 1/46 06 782<br />

2. Główne wskaźniki rozwoju<br />

Na rok 2001 rząd założył 5 % wzrost PKB, który miał spowodować wzrost zatrudnienia w granicach 2-3 %. Według<br />

wstępnych ocen MFW wzrost PKB wyniósł ponad 4 %, co w porównaniu z innymi krajami EŚW oceniono<br />

pozytywnie. Niestety nie zanotowano wzrostu zatrudnienia. Na koniec roku liczba bezrobotnych wynosiła 395 tys.<br />

osób, a stopa bezrobocia 22,5 %. Dzięki restrykcyjnej polityce monetarnej udało się utrzymać inflację na niskim<br />

poziomie 2,6 %( grudzień 2001 do grudnia 2000 r.), a średniorocznie 4,9 %, co jest jednym z najniższych<br />

wskaźników wśród krajów transformujących swoje gospodarki. Koszty utrzymania za 12 miesięcy 2001 r. w<br />

porównaniu do analogicznego okresu w 2000r. wzrosły o 4,8 %. Dzięki ograniczeniu wydatków budżetowych, a<br />

zwłaszcza płac w sferze budżetowej udało się zmniejszyć deficyt budżetowy z poziomu 6,8 % w 2000r. do 5,3 %<br />

PKB w 2001 r.<br />

Za 11 miesięcy 2001 r. zanotowano wzrost produkcji przemysłowej o 6 % w porównaniu z takim samym okresem<br />

sprzed roku. Największy wzrost produkcji osiągnięto w produkcji celulozy, papieru i wyrobów papierniczych oraz<br />

przemyśle tytoniowym i poligraficznym.<br />

Wymiana towarowa z zagranicą za 11 miesięcy 2001 r. osiągnęła wartość 12,6 mld USD i była o 12,3 % wyższa niż<br />

przed rokiem. Wartość eksportu wzrosła o 3,5 %, przy równoległym wzroście importu o 17,5 %. Doprowadziło to w<br />

efekcie do zwiększenia deficytu wymiany towarowej z zagranicą do blisko 4,1 mld USD, w roku 2000 deficyt ten<br />

wynosił ok. 3 mld USD. Jest to głównie rezultatem utrzymywania sztywnego zawyżonego kursu miejscowej waluty w<br />

stosunku do walut wymienialnych, jak również liberalizacji handlu i otwarcia rynku chorwackiego m. in. w wyniku<br />

przystąpienia do WTO i zawarcia szeregu bilateralnych umów o wolnym handlu. Taka tendencja będzie także<br />

utrzymana w 2002 r. Przecenienie miejscowej waluty, na co zwracają uwagę eksperci nie zachęca eksporterów do<br />

wzrostu eksportu, natomiast stymuluje wzrost importu. Oprócz liberalizacji handlu wpływ na wzrost importu miał<br />

także zanotowany w Chorwacji wzrost gospodarczy, a także uchylenie określonych ulg celnych, np. na import<br />

samochodów dla kombatantów. Tylko w ciągu 10 miesięcy 2001 r. wartość importu samochodów wyniosła 807 mln<br />

USD, co oznacza wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim o 28 % .<br />

Szczególnie niepokojący dla miejscowego rolnictwa jest stale wzrastający deficyt w wymianie towarowej z zagranicą<br />

w grupie towarów rolno- spożywczych, który w 2001 r. oceniany jest na ok. 500 mln USD. W sytuacji coraz większej<br />

liberalizacji dostępu do rynku chorwackiego miejscowi rolnicy uświadamiają sobie, że ich produkcja jest<br />

niekonkurencyjna cenowo, a ponadto nie są w stanie zaspokoić potrzeb krajowego rynku. Dla przykładu w zakresie<br />

upraw owoców południowych zaspokojenie potrzeb miejscowego rynku wynosi zaledwie 16 %, wszystkich owoców<br />

56 %, mięsa owczego 60 %, wołowiny 75 %, cukru 79 %, mleka 80 %, warzyw 82 %.<br />

Za 11 miesięcy polsko-chorwacka wymiana towarowa wyniosła 182,2 mln USD, w tym eksport polskich towarów<br />

166,4 mln USD, a import z Chorwacji 15,8 mln USD ( dane Chorwackiego Urzędu Statystycznego). W sumie wzrost<br />

obrotów towarowych wyniósł ok. 77 %. Korygując wielkość polskiego eksportu o wartość statków nieprawidłowo<br />

zaliczonych przez statystykę chorwacką, wartość eksportu polskich towarów wyniosła ok. 110 mln USD ( wskaźnik<br />

wzrostu ok. 33 %).<br />

Rządowi chorwackiemu nie udało się zrealizować <strong>pl</strong>anowanej prywatyzacji dużych państwowych firm, jak INA<br />

31


(przemysł petrochemiczny) i HEP ( energetyka). W 2001 roku dokonano dalszej sprzedaży akcji chorwackiej<br />

telekomunikacji niemieckiej firmie Telkom, tak że obecnie posiada ona większościowy pakiet akcji.<br />

Należy podkreślić, że w ostatnich latach znacznie zwiększyło się zainteresowanie zagranicznych inwestorów rynkiem<br />

chorwackim. W sumie w latach 1993- do I. półrocza 2001 r. bezpośrednie zagraniczne inwestycje w Chorwacji<br />

wyniosły 5,6 mld USD. Największym zainteresowaniem zagranicznych inwestorów cieszyły się telekomunikacja (<br />

23,98 % - udział inwestycji zagranicznych), pośrednictwo finansowe i sektor bankowy ( 21,15 %) oraz produkcja<br />

farmaceutyków ( 19,83 %). Wzrasta także zainteresowanie inwestowaniem w zakup hoteli i bazy turystycznej, co jest<br />

wynikiem zliberalizowania przez stronę chorwacką możliwości inwestowania w tym sektorze. Na zwiększenie<br />

zainteresowania inwestorów miało także wpływ wejście w życie od początku 2001 r. przepisów wykonawczych do<br />

ustawy o wspieraniu inwestycji, wprowadzające szereg zachęt w postaci ulg celnych i podatkowych dla inwestorów w<br />

zależności od wielkości inwestycji i ilości tworzonych nowych miejsc pracy. Szczegółowe dane dotyczące inwestycji<br />

zagranicznych znajdują się w dalszej części publikacji.<br />

Zniesienie od stycznia 2001 r. podatku VAT na zorganizowane przyjazdy grup turystycznych przyczyniło się do<br />

zwiększenia przyjazdów turystów zagranicznych. Do końca września 2001 r. Chorwację odwiedziło 6,2 mln<br />

zagranicznych turystów, co stanowi wzrost w porównaniu z analogicznym okresem 2000 r. o 12 %, podobnie o 13 %<br />

wzrosła także liczba noclegów tych turystów. Znacznie wzrosła liczba przyjazdów turystów z Polski o 38 %. W ciągu<br />

trzech kwartałów 2001 r. Chorwację odwiedziło 386, 6 tys. polskich turystów, dzięki czemu Polska znalazła się na<br />

szóstym miejscu wśród krajów, których obywatele najliczniej wypoczywają w Chorwacji.<br />

Zadłużenie zagraniczne Chorwacji wzrosło do 11,7 mld USD, wzrósł także dług wewnętrzny do 20,2 mld HRK.<br />

Pozytywnym zjawiskiem jest natomiast wzrost rezerw dewizowych kraju, na koniec 2001 r. według wstępnych<br />

szacunków rezerwy dewizowe Chorwackiego Banku Narodowego wyniosły 4,5 mld USD.<br />

Rok 2001 był rokiem szczególnej aktywności Chorwacji na arenie międzynarodowej. Na wiosnę zawarto z MFW<br />

umowę „ stand- by” dającą 200 mln specjalnych praw ciągnienia (SDR). Termin ważności umowy upłynie w maju<br />

2002 r.<br />

Pierwsza połowa roku była okresem intensyfikacji negocjacji w sprawie zawarcia przez Chorwację Umowy o<br />

stabilizacji i stowarzyszeniu z UE. Umowa ta została parafowana 14. maja 2001 r. w Brukseli , w lipcu parafowano<br />

„Tymczasową umowę o handlu” określającą harmonogram liberalizacji handlu między UE i Chorwacją. Umowa ta<br />

gwarantuje stopniowe otwieranie się rynku chorwackiego w okresie trzyletnim i sześcioletnim w zakresie towarów<br />

przemysłowych. Po tych okresach przejściowych nastąpi pełna liberalizacja handlu towarami przemysłowymi z UE.<br />

W zakresie towarów rolnych zagwarantowany jest sześcioletni okres przejściowy, z zastrzeżeniem, że po upływie<br />

tego okresu w odróżnieniu od towarów przemysłowych, będzie utrzymana określona ochrona celna. Szczegóły<br />

dotyczące harmonogramu liberalizacji wymiany towarowej przedstawione są w dalszej części publikacj, w rozdziale<br />

omawiającym umowy oszczególnym znaczeniu dla gospodarki chorwackiej.<br />

Zintensyfikowano także negocjacje umów o wolnym handlu z krajami CEFTA. Najwcześniej zakończono negocjacje<br />

z Węgrami, umowa weszła w życie od 1. kwietnia 2001 r., a następnie zawarto umowy ze Słowacją, Czechami,<br />

Polską i Bułgarią. Umowy te, za wyjątkiem Polski weszły w życie z dniem 1. stycznia 2002 r. Trwają jeszcze<br />

negocjacje umowy z Rumunią, a ich zakończenie otwiera Chorwacji drogę do przystąpienia do CEFTA.<br />

Na rok 2002 uchwalono wydatki budżetowe w wysokości blisko 77 mld HRK, przy wzroście PKB 3,5 %, utrzymaniu<br />

stopy inflacji w granicach 3-4 % oraz zmniejszenie deficytu budżetowego z dotychczasowych 5,3 % do 4,25 % PKB.<br />

Dla zwiększenia zatrudnienia oraz stymulacji wzrostu gospodarczego rząd postanowił utworzyć dwa pozabudżetowe<br />

fundusze, których utworzenie zaakceptował MFW, zastrzegając potrzebę zapewnienia przez rząd przejrzystości i<br />

efektywności zarządzania tymi funduszami. Rząd oczekuje, że uda się w 2002 r. zmniejszyć bezrobocie, szczególnie<br />

dotkliwe w grupie osób młodych, które po skończeniu studiów całymi latami nie mogąc znaleźć pracy decydują się na<br />

emigrację zarobkową. Z przeprowadzonych ankiet wśród osób do 25 roku życia wynika, że 30 % widzi swoją<br />

przyszłość zawodową za granicą.<br />

Rząd uważa, że realizacja dużego projektu inwestycyjnego, jakim jest budowa autostrady do S<strong>pl</strong>itu będzie motorem<br />

rozwoju gospodarczego i przyczyni się do wzrostu zatrudnienia i lepszego powiązania północy kraju z południem, a<br />

także rozwoju terenów przez które będzie przechodzić, sprzyjać będzie także rozwojowi turystyki.<br />

Od pierwszego stycznia 2002 r. wchodzi w życie reforma emerytalna i zdrowotna, które były odkładane w czasie z<br />

uwagi na inne pilniejsze zadania.<br />

Do głównych priorytetów rządu będzie należało dokończenie rozmów w sprawie przystąpienia Chorwacji do CEFTA,<br />

przy równoległym finalizowaniu negocjacji bilateralnej umowy o wolnym handlu z Rumunią . Strona chorwacka<br />

32


uważa także za ważny cel zawarcie umowy o wolnym handlu z Jugosławią, biorąc pod uwagę znaczenie tego rynku<br />

dla chorwackiej gospodarki. Zawierając umowę o wolnym handlu z Jugosławią Chorwacja spełni zadanie określone<br />

w Pakcie o stabilizacji i stowarzyszeniu zobowiązujące do zawarcia regionalnych umów o liberalizacji handlu.<br />

Chorwacja posiada już takie umowy z Bośnią i Hercegowiną i Macedonią.<br />

Do głównych zadań w sferze finansowej zaliczono dążenie do zmniejszenia zadłużenia państwa jak i zmniejszenie<br />

deficytu budżetowego, a także dokończenie reformy finansów publicznych, dotyczy to polityki celnej i podatkowej.<br />

Ocena pozycji Chorwacji<br />

Agencja Dun&Bradstreet pozytywnie oceniając podejmowane przez rząd działania dla zapewnienia politycznej<br />

stabilizacji kraju postanowiła podwyższyć ocenę kredytową Chorwacji z dotychczasowej DB5a na DB4d. W ten<br />

sposób Chorwacja została zaliczona do grupy krajów ograniczonego ryzyka inwestycyjnego , co znalazło<br />

potwierdzenie w zwiększonym zainteresowaniu zagranicznych inwestorów rynkiem chorwackim.<br />

Według oceny Agencji Dun & Bradstreet obejmującej 24 państwa transformujące swoje gospodarki Chorwacja<br />

zajęła w 2001 roku 9 pozycję.Chorwacja zajmuje to miejsce od 1999 r.<br />

Według klasyfikacji “D&B” Chorwację wyprzedzały Węgry, Słowenia z oceną ryzyka kredytowego DB2d, następnie<br />

Czechy, Polska, Estonia, Łotwa, Litwa i Słowacja. Na ostatnim 24 miejscu z oceną DB6d, jako kraj wysokiego ryzyka<br />

inwestycyjnego znalazła się Jugosławia. Taką samą ocenę uzyskały Albania i Białoruś.<br />

2.1. Wielkość i struktura Produktu Krajowego Brutto<br />

W 1999 r. PKB wyniósł 20,2 mld USD i zmniejszył się o 0,3% w stosunku do 1998 r. PKB na 1 mieszkańca wyniósł w<br />

1999 r. 4.480 USD.<br />

Struktura PKB w 1999 r. kształtowała się następująco: rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo, rybołówstwo 6,99%; handel<br />

hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów silnikowych 9,51%, usługi finansowo-bankowe, obrót nieruchomościami<br />

9,19%; górnictwo, przemysł przetwórczy, zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz i wodę 20,33%; transport,<br />

magazynowanie, łączność 8,09%; administracja państwowa i obronność, ubezpieczenie społeczne, służba zdrowia,<br />

opieka społeczna, gospodarstwa domowe 13,94%.<br />

2.2. Inflacja<br />

Chorwacja od 1994 r. realizuje program stabilizacji gospodarczej. Jego podstawowe założenia jak<br />

ograniczenie inflacji, umocnienie krajowej waluty oraz zapewnienie wzrostu gospodarczego udało się zrealizować.<br />

Według jednak krytyków tego programu wyczerpał on już swoje możliwości rozwojowe.<br />

Od 1994 r. stopa inflacji jest jednocyfrowa i należy do najniższych w porównaniu z innymi krajami EŚW.<br />

W roku 2000 stopa inflacji wyniosła 6,2% przy równoczesnym wzroście kosztów utrzymania.o 5,3%.<br />

W 2001 r. stopa inflacji uległa dalszemu obniżeniu do 4,9 % średniorocznie, a wskaźnik wzrostu kosztów utrzymania<br />

wyniósł odpowiednio 4,8 %.<br />

Dzięki prowadzeniu restrykcyjnej polityki monetarnej oraz zdecydowanej polityce kursowej utrzymana została mocna<br />

miejscowa waluta (HRK), oceniana przez ekonomistów jako znacznie przeceniona w stosunku do jej faktycznej<br />

wartości. Średni kurs HRK/USD w 2000 r. wynosił 8,28/1 USD. Do tradycji należy znaczne obniżanie kursu walut w<br />

sezonie turystycznym, co relatywnie wpływa na zawyżenie kosztów hoteli , usług turystycznych i gastronomicznych<br />

należących do jednych z wyższych w Europie.<br />

Dla przykładu kurs w marcu 2001 r. wynosił 8,44 HRK/ 1 USD, a w sierpniu odpowiednio 8,21 HRK/1 USD.<br />

Kontrola cen ze strony państwa jest wykonywana w oparciu o ustawę o bezpośredniej kontroli cen. Państwo<br />

ma prawo interweniować w przypadku, gdy na poziom cen nie można wpłynąć innymi instrumentami polityki<br />

gospodarczej. Dotyczy to przede wszystkim podstawowych artykułów żywnościowych i usług komunalnych.<br />

33


2.3. Płace<br />

W roku 2000 przeciętne netto płace wzrosły o 8,9%, mimo to obserwuje się wzrost napięcia społecznego,<br />

spowodowanego niezadowoleniem poszczególnych grup jak nauczyciele, służba zdrowia, handlowcy, ze względu na<br />

poziom płac jak i zdarzające się zaległości z wypłatami wynagrodzeń.<br />

Przeciętne brutto płace w I półroczu 2001 wyniosły 5.027 HRK, a netto odpowiednio 3.519 HRK<br />

(równowartość około 420 USD) na 1 zatrudnionego i były o 7,8% wyższe aniżeli w I półroczu 2000 r.<br />

2.4. Bezrobocie<br />

Stopa bezrobocia na koniec 2000r. wynosiła 22,4%. Jest to jeden z największych problemów rządu, z<br />

którym mimo podejmowanych programów rządowych nie może się uporać . Liczba bezrobotnych na koniec 2000 r<br />

wzrosła do 378,5 tys. osób. Zatrudnienie w Chorwacji wynosiło na koniec 2000 r. 1,3 mln osób. Należy podkreślić, że<br />

stopa bezrobocia w grupie młodych osob kończących studia przekracza 42 %. Niepokojącym zjawiskiem jest także<br />

spadek udziału liczby zawodowo aktywnych w łącznej liczbie ludności z 51,1 % w II półroczu 2000 r. do 49 % w I<br />

półroczu 2001 r. Na koniec 2001 r. przewiduje się, że stopa bezrobocia wyniesie ok. 22,5 %. Największe bezrobocie<br />

występuje w Dalmacji oraz we Wschodniej Slavonii według szacunków osiąga ono poziom w granicach. 30- 50 %.<br />

Rząd przedstawił projekt wspierania zatrudnienia, który wejdzie w życie od początku 2002 r. i przewiduje zatrudnić w<br />

okresie najbliższych pięciu lat 36,8 tys. osób. Koszt wprowadzenia w życie tego projektu będzie wynosił 1,2 mld<br />

HRK.<br />

2.5. Rozwój przedsiębiorczości<br />

W 1994 r. powstała chorwacka agencja gwarancyjna, która jest gwarantem kredytów bankowych<br />

pobieranych w celu rozpoczęcia lub rozszerzenia działalności przez małe i średnie prywatne przedsiębiorstwa.<br />

Agencja udziela gwarancji do wysokości 80% kwoty kredytu. Ponadto, możliwe jest również otrzymanie finansowej<br />

pomocy bezwrotne.<br />

Agencja opublikowała ujednolicone teksty regulaminów realizowanych przez nią programów:<br />

A. „Program Chorwackiej Agencji Gwarancyjnej dotyczący rozwoju drobnej przedsiębiorczości”.<br />

Celem programu jest realizowanie polityki gospodarczej w zakresie rozwijania przedsiębiorczości, rozwoju<br />

prywatnych spółek prawa handlowego i innych prywatnych osób prawnych, rzemieślników i osób fizycznych<br />

wykonujących działalność na własny rachunek, w tym wolnych zawodów jak również rolnictwo i leśnictwo.<br />

Do głównych zadań Agencji w ramach tego programu należy:<br />

- udzielanie poręczeń kredytów udzielonych przedsiębiorcom przez banki i inne osoby prawne<br />

- udzielanie bezzwrotnego wsparcia finansowego jako zmniejszenie kosztów kredytów udzielonych przedsiębiorcom<br />

ze strony banków i innych osób prawnych.<br />

Prawo do uzyskania gwarancji lub wsparcia mają przedsiębiorcy:<br />

- z siedzibą lub miejscem przebywania w Republice Chorwacji,<br />

- firma musi być w 100% prywatna, przy czym co najmniej 90% udziałów muszą posiadać osoby fizyczne,<br />

- udział własny w finansowaniu inwestycji musi wynosić co najmniej 10%.<br />

Poręczenia i wsparcia można uzyskać wyłącznie na przedsięwzięcia, które mają być finansowane z uzyskanych<br />

kredytów.<br />

Udział środków trwałych, które są finansowane za pomocą kredytu nie może przekraczać 30% wysokości<br />

przyznanego kredytu.<br />

Poręczenia i wsparcia można uzyskać również w celu rozwoju starych rzemiosł.<br />

Agencja udziela poręczeń do 80% udokumentowanych nieopłaconych zobowiązań z tytułu uzyskanego kredytu<br />

(maksymalna kwota kredytu inwestycyjnego do 400.000 kun).<br />

Prowizja za uzyskanie poręczenia wynosi 0,95% wartości kredytu.<br />

Agencja udziela bezzwrotnego wsparcia w wysokości 8% wartości kredytu, ale maksymalnie do kwoty 16.000 kun.<br />

34


B. „Program Chorwackiej Agencji Gwarancyjnej dotyczący pobudzania działalności gospodarczej na<br />

terenach mających szczególne znaczenie dla Republiki Chorwacji”.<br />

Celem programu jest wsparcie rozwoju gospodarczego poprzez pobudzanie przedsiębiorczości<br />

na terenach nowo wyzwolonych i innych mających szczególne znaczenie dla R. Chorwacji, jak również rozwijanie<br />

działalności gospodarczej prowadzonej przez osoby poszkodowane w wyniku wojny i uczestników wojny domowej,<br />

którzy przeszli do rezerwy.<br />

W ramach tego programu Agencja udziela:<br />

- poręczeń kredytów udzielanych przedsiębiorcom przez banki i inne osoby prawne<br />

- bezzwrotnego wsparcia finansowego w celu zmniejszenia kosztów kredytów przyznawanych przedsiębiorcom.<br />

Prawo do ubiegania się o poręczenie lub wsparcie posiadają:<br />

- osoby powracające lub inni przedsiębiorcy, którzy prowadzili działalność na terenach objętych niniejszym<br />

Programem (prowadzili już działalność lub dopiero zaczynają);<br />

- poszkodowani w wyniku wojny;<br />

- uczestnicy wojny domowej, którzy przeszli do rezerwy.<br />

Przedsięwzięcie gospodarcze objęte poręczeniem lub wsparciem ma polegać na zakupie podstawowych i trwałych<br />

środków, przy czym udział środków trwałych które mogą być finansowane za pomocą kredytu nie może przekraczać<br />

50% wysokości przyznanego kredytu.<br />

Agencja udziela poręczeń do 80% udokumentowanych nieopłaconych zobowiązań z tytułu uzyskanego kredytu<br />

(maksymalna kwota kredytu inwestycyjnego do 400.000 kun).<br />

Gotówkowe wypłaty nie mogą przekraczać 10% wartości przyznanego kredytu.<br />

Agencja udziela bezzwrotnego wsparcia w wysokości 10% wartości kredytu, ale maksymalnie do kwoty 20.000 kun.<br />

C. „Program Chorwackiej Agencji Gwarancyjnej „Rozwój””.<br />

Celem programu jest wspomaganie rozwoju odnoszących sukcesy przedsiębiorców poprzez udzielanie gwarancji na<br />

kredyty udzielone im przez banki i inne osoby prawne.<br />

Prawo do ubiegania się o uzyskanie poręczenia posiadają przedsiębiorcy:<br />

- z siedzibą lub miejscem przebywania w Republice Chorwacji,<br />

- frima musi być w 100% prywatna, przy czym co najmniej 75% udziałów muszą posiadać osoby fizyczne,<br />

- udział własny w finansowaniu inwestycji musi wynosić co najmniej 10%,<br />

Poręczenia i wsparcia można uzyskać wyłącznie na przedsięwzięcia które mają być finansowane z uzyskanych<br />

kredytów.<br />

Udział środków trwałych, które są finansowane za pomocą kredytu nie może przekraczać 30% wysokości<br />

przyznanego kredytu.<br />

Poręczenia i wsparcia można uzyskać również w celu rozwoju starych rzemiosł.<br />

Agencja udziela poręczeń do 80% wartości uzyskanego kredytu (maksymalna kwota kredytu do 1.600.000 kun).<br />

Prowizja za uzyskanie poręczenia wynosi 0,95% wartości kredytu.<br />

D. „Program Chorwackiej Agencji Gwarancyjnej „Start””.<br />

Celem programu jest wspieranie zakładania i rozpoczynania działalności prywatnych spółek prawa handlowego i<br />

innych osób prawnych, rzemieślników i osób fizycznych wykonujących działalność na własny rachunek, w tym<br />

wolnych zawodów.<br />

Agencja będzie udzielać poręczeń kredytów uzyskanych przez początkujących przedsiębiorców<br />

oraz wsparcia finansowego w celu pokrycia części kosztów usług konsultingowych (szkolenie przedsiębiorcy,<br />

wykonanie <strong>pl</strong>anu projektu inwestycyjnego, pomoc prawna przy realizacji <strong>pl</strong>anu inwestycji podczas pierwszych 2 lat<br />

działania). Wsparcie będzie również udzielane w celu pokrycia części kosztów związanych z rozpoczęciem<br />

działalności tj. uzyskania kredytu i spłata pierwszych rat kredytu.<br />

W programie mogą uczestniczyć początkujący przedsiębiorcy:<br />

- z siedzibą lub miejscem przebywania w Republice Chorwacji,<br />

- firma musi być w 100% prywatna, przy czym co najmniej 90% udziałów muszą posiadać osoby fizyczne,<br />

- posiadać odpowiednią wiedzę merytoryczną.<br />

35


Pod pojęciem „początkujący przedsiębiorca” rozumie się:<br />

- przedsiębiorcę, który jeszcze nie zarejestrował działalności, pod warunkiem, że w momencie<br />

otrzymania gwarancji przedłoży zaświadczenie o zarejestrowaniu działalności,<br />

- przedsiębiorcę który zarejestrował działalność, ale prowadzi ją krócej niż 12 miesięcy licząc od dnia<br />

podpisania wniosku o uzyskanie gwarancji lub wsparcia finansowego,<br />

- przedsiębiorcę, którego działalność gospodarcza jest zawieszona, a zarejestrowana została przed<br />

upływem 24 miesięcy licząc od daty podpisania wniosku o uzyskanie gwarancji lub wsparcia<br />

finansowego.<br />

Przedsięwzięcie gospodarcze objęte poręczeniem lub wsparciem ma polegać na zakupie podstawowych i trwałych<br />

środków, przy czym udział środków trwałych które mogą być finansowane za pomocą kredytu nie może przekraczać<br />

30% wysokości przyznanego kredytu.<br />

Agencja udziela gwarancji do 80% wartości uzyskanego kredytu (maksymalna kwota kredytu do 400.000 kun).<br />

Wysokość wsparcia finansowego na rozpoczęcie działalności i spłatę pierwszych rat kredytu nie może przekroczyć<br />

kwoty 15.000 kun i może zostać ono udzielone tylko tym przedsiębiorcom którzy otrzymali od Agencji poręczenie<br />

kredytu.<br />

Wysokość wsparcia finansowego na usługi konsultingowe nie może przekroczyć kwoty 10.000 kun, przy czym<br />

Agencja opłaca do 50% poniesionych kosztów (40% w momencie przyznania poręczenia kredytu a pozostałe 10%<br />

po pierwszym roku prowadzenia działalności).<br />

Wysokość wsparcia finansowego na pokrycie części kosztów związanych z uzyskaniem i uruchomieniem kredytu<br />

nie może przekroczyć kwoty 10.000 kun.<br />

E. „Program Chorwackiej Agencji Gwarancyjnej na rzecz środków trwałych”.<br />

Celem programu jest wspomaganie rozwoju odnoszących sukcesy przedsiębiorców poprzez udzielanie poręczeń na<br />

kredyty udzielone im przez banki i inne osoby prawne na zakup środków trwałych.<br />

Prawo do ubiegania się o uzyskanie poręczenia posiadają przedsiębiorcy:<br />

- z siedzibą lub miejscem przebywania w Republice Chorwacji,<br />

- firma musi być w 100% prywatna, przy czym co najmniej 90% udziałów muszą posiadać osoby fizyczne,<br />

- udział własny w finansowaniu inwestycji musi wynosić co najmniej 10%,<br />

- stan ostatniego rocznego bilansu po odjęciu straty wykazanej po stronie aktywów nie może przekraczać<br />

kwoty 11.100.000 kun,<br />

- przychody w ciągu 12 miesięcy przed sporządzeniem ostatniego bilansu nie przekraczają kwoty<br />

22.200.000 kun,<br />

- średnie zatrudnienie w ciągu ostatnich 12 miesięcy do 100 osób,<br />

- efektywne działanie w ostatnich 3 latach tj. nie wykazanie strat w ostatnim bilansie<br />

- współczynnik zadłużenia nie może przekraczać 60%<br />

- których miesięczny wpływ na rachunek bankowy jest co najmniej dwa razy większy od miesięcznej<br />

spłacanej raty kredytu.<br />

Poręczenie można uzyskać tylko na przyznane kredyty.<br />

Priorytetowo będą traktowane przedsięwzięcia i usługi produkcyjne.<br />

Agencja może udzielić poręczenia do 80% wartości kredytu, przy czym kredyt nie może przekraczać 300.000 kun.<br />

Agencja w oparciu o warunki panujące na rynku kapitału określa maksymalne oprocentowanie kredytu na który<br />

udziela poręczenia.<br />

Prowizja za uzyskanie poręczenia wynosi 0,95% wartości kredytu.<br />

Generalne zasady dotyczące w/w programów:<br />

Poręczenia i wsparcia nie będą przyznawane w przypadku:<br />

- zakupu spółki prawa handlowego lub innego podmiotu gospodarczego, łącznie z zakupem udziałów,<br />

- działalności czysto handlowej,<br />

- inwestycji w gastronomię związaną głównie z serwowaniem napojów alkoholowych,<br />

- inwestycji w środki masowego przekazu.<br />

Agencja w oparciu o warunki panujące na rynku kapitału określa maksymalne oprocentowanie kredytu na który<br />

udziela poręczenia.<br />

36


Gotówkowe wypłaty nie mogą przekraczać 10% wartości przyznanego kredytu.<br />

Zabezpieczenie kredytu w formie hipoteki lub innej przewidzianej prawem formy powinno się kształtować w stosunku<br />

1:1.<br />

Przy współpracy z Ministerstwem Gospodarki tworzona jest również chorwacka sieć konsultantów, których usługi na<br />

rzecz prywatnych przedsiębiorców (rozpoczynających działalność) będą współfinansowane przez Agencję (50%) i<br />

Ministerstwo Gospodarki (25-35%). Istnieje możliwość dofinansowania usług konsultingowych również na rzecz już<br />

działających firm.<br />

Przygotowywany jest nowy program, który w odróżnieniu od już działających programów ukierunkowanych<br />

na inwestowanie w wyposażenie i powierzchnię biurowo-produkcyjną, będzie gwarantował kredyty przeznaczone na<br />

środki obrotowe.<br />

W specjalnej ustawie o terenach objętych szczególną opieką ze strony państwa określono regiony<br />

Chorwacji, którym ta pomoc przysługuje (m.in. ulgi celne, podatkowe).<br />

Szczególnie dużo uwagi władze chorwackie poświęcają odbudowie ze zniszczeń wojennych obszaru Krainy i<br />

Podunavlja (Vukovar).<br />

2.6. Kapitał zagraniczny w gospodarce chorwackiej<br />

W początkowym okresie przemian systemowych w Chorwacji zainteresowanie inwestorów zagranicznych rynkiem<br />

chorwackim było niewielkie.<br />

Znaczniejszy wzrost napływu kapitału zagranicznego nastąpił od 1997 r. a zwłaszcza w 1999 r., w którym napłynęło<br />

do Chorwacji 1.621 mln USD kapitału zagranicznego. W okresie 1993-VI 2001 inwestycje zagraniczne wyniosły<br />

5.616,3 mln USD.<br />

Struktura bezpośrednich inwestycji zagranicznych w R.Chorwacji w latach 1993 - VI 2001<br />

Działalność Udział (%)<br />

1. Telekomunikacja 23,98<br />

2. Pozostałe pośrednictwo pieniężne 21,15<br />

3. Produkcja farmaceutyków 19.83<br />

4. Wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego 3,25<br />

5. Produkcja cementu 3,23<br />

6. Hotele i motele, z restauracjami 1,96<br />

7. Pozostały handel hurtowy 1,88<br />

8. Produkcja cegły, dachówki i itp. 1,32<br />

9. Produkcja piwa 1,28<br />

10. Produkcja gazów przemysłowych 1,26<br />

11. Pozostałe 20,44<br />

Razem 100,00<br />

w tys. USD<br />

37


Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w R. Chorwacji w latach 1993 - VI 2001<br />

w tys. USD<br />

Grupa Krajów Kraj Razem<br />

Kraje Unii Europejskiej 3.791.643,54<br />

Austria 1.536.740,60<br />

Belgia 28.394,35<br />

Dania 42.143,73<br />

Francja 97.379,71<br />

Irlandia 1.780,29<br />

Włochy 139.948,65<br />

Luksemburg 349.117,18<br />

Holandia 211.287,64<br />

Niemcy 1.151.763,28<br />

Szwecja 121.124,04<br />

Wielka Brytania i Północna Irlandia 111.974,07<br />

Pozostałe rozwinięte kraje 1.482.098,74<br />

Australia 46.606,32<br />

Wyspy Dziewicze 4.355,39<br />

Izrael 159,55<br />

Kanada 24.191,14<br />

Lichtenstein 117.158,93<br />

USA 1.200.018,43<br />

Szwajcaria 89.608,98<br />

Kraje Europejskie rozwijające się 173.319,62<br />

Bośnia i Hercegowina 10.385,15<br />

Czechy 7.170,31<br />

Węgry 24.271,18<br />

Macedonia 411,76<br />

Polska 284,51<br />

Rosja 10.248,68<br />

Słowacja 6.353,47<br />

Słowenia 114.194,57<br />

38


Pozostałe kraje rozwijające się 50.233,51<br />

Cypr 29,74<br />

Jersey 528,29<br />

Kajmany 43.491,31<br />

Liberia 2.027,92<br />

Panama 805,81<br />

Arabia Saudyjska 2.827,20<br />

Św. Wincent i Grenadini 523,24<br />

Międzynarodowe Instytucje<br />

Finansowe<br />

119.051,11<br />

EBRD 119.051,11<br />

Razem 5.616.346,52<br />

Wśród krajów inwestorów na pierwszym miejscu znalazła się Austria, która w latach 1993 - VI. 2001 zainwestowła<br />

1,55 mld USD. Na drugim miejscu znalazły się Stany Zjednoczone z wielkością inwestycji<br />

1,2 mld USD, na trzecim Niemcy z inwestycjami wartości 1,15 mld USD, na czwartym Luksemburg (349 mln USD),<br />

na piątym Holandia z wielkością inwestycji 211 mln USD, na szóstym Włochy (139 mln USD).<br />

Wysokość zagranicznych inwestycji osiągnęła wartość 1220 USD/na 1 mieszkańca Chorwacji.<br />

Dotychczas najwięcej środków zainwestowano w telekomunikacji, sektorze bankowym i przemyśle<br />

farmaceutycznym. Inwestycje w przemyśle naftowym i wydobyciu gazu oraz przemyśle cementowym nieznacznie<br />

przekraczają 3 % ogółu zainwestowanych środków zagranicznych.<br />

Dla zwiększenia zainteresowania inwestorów zagranicznych rynkiem chorwackim, parlament uchwalił Ustawę o<br />

wspieraniu inwestycji ( NN nr 73/2000). Poniżej, przedstawiony jest wyciąg podstawowych preferencji dla<br />

inwestorów przewidzianych w w/w ustawie.<br />

Ustawa o wspieraniu inwestycji<br />

(Narodne Novine nr 73 z 21.07.2000)<br />

(wyciąg podstawowych preferencji dla inwestorów)<br />

. wspieranie inwestycji krajowych i zagranicznych osób prawnych i fizycznych<br />

. przewidywany system środków wspierania inwestycji, ulg podatkowych<br />

i celnych w celu wspierania wzrostu gospodarczego, napływu nowego wyposażenia<br />

i technologii, wprowadzania nowych produktów i procesów produkcyjnych, rozwoju<br />

funkcjonowania gospodarki, zwiększenia zatrudnienia itp.<br />

W celu realizacji niektórych z ulg inwestor powinien:<br />

- zainwestować przynajmniej cztery miliony kun<br />

- zainwestować w nowozałożone spółki handlowe (w wyjątkowych przypadkach – w istniejące spółki w<br />

działalności turystycznej)<br />

Środki wspierające:<br />

- pomoc przy otwieraniu nowych miejsc pracy ( pokrycie kosztów zatrudnienia w jednokrotnej kwocie do 15.000<br />

kun na jednego zatrudnionego pod warunkiem,<br />

że liczba nowozatrudnionych nie zmniejszy się w ciągu trzech lat)<br />

39


- pomoc przy szkoleniu fachowym lub zmianie kwalifikacji ( pokrywanie do 50 % kosztów)<br />

- dzierżawienie, udzielanie prawa na budowę, sprzedaż lub wynajmowanie nieruchomości lub innych obiektów<br />

infrastrukturalnych będących własnością R.Chorwacji na warunkach<br />

komercyjnych lub korzystnych ( włącznie i bez opłaty)<br />

Ulgi podatkowe ( podatek od zysku)<br />

Ulgi podatkowe podzielone są na trzy grupy:<br />

Kwota inwestycji Ulga podatkowa Na okres Należy zatrudnić<br />

Minimum 10 mln kn stawka 7 % 10 lat 30 pracowników<br />

Ponad 20 mln kn stawka 3 % 10 lat 50 pracowników<br />

Ponad 60 mln kn stawka 0 % 10 lat 75 pracowników<br />

Ulgi celne<br />

- cło nie jest pobierane od towarów z grupy: 84,85,86,87 (oprócz samochodów osobowych o pojemności silnika<br />

większej niż 1500 cm3), 88, 89, 90 Taryfy Celnej<br />

- Ministerstwo Gospodarki i Ministerstwo Finansów odpowiadają za kontrolę korzystania<br />

z ulg.<br />

3. Główne gałęzie przemysłu<br />

3.1. Energetyka<br />

Sektor energetyczny obejmuje następujące działalności:<br />

- badanie, produkcja, transport i składowanie ropy naftowej, produkcja paliw i skro<strong>pl</strong>onego gazu,<br />

- badanie, produkcja, transport, składowanie i dystrybucja gazu ziemnego,<br />

- produkcja, przesyłanie i dystrybucja energii elektrycznej i cie<strong>pl</strong>nej.<br />

Potrzeby energetyczne Chorwacji zaspokajane były w 50,4% (1999 r.) z własnej produkcji energii elektrycznej i<br />

surowców energetycznych. Własna produkcja ropy naftowej zaspokaja 40% łącznych potrzeb, natomiast produkcja<br />

gazu ziemnego zaspokaja 60% potrzeb rynku krajowego.<br />

Łączne zużycie energii w Chorwacji wyniosło 370 PJ w 1999 r. i wzrosło o 4,5%.<br />

Przy wydobyciu ropy naftowej i gazu ziemnego zatrudnionych jest ponad 5 tys. osób, eksport osiągnął<br />

w 2000 r. wartość 27,4 mln USD a import 970,5 mln USD.<br />

Przy produkcji wyrobów naftowych zatrudnionych jest 4,5 tys. osób, eksport wyniósł w 2000 r. 448,9 mln USD, a<br />

import 48,8 mln USD.<br />

Przy dostawie energii elektrycznej, gazu, pary i gorącej wody zatrudnionych jest łącznie około 18 tys. osób, a<br />

wartość eksportu w 2000 r.wyniosła 4 mln USD, a import 86,8 mln USD.<br />

3.1.1. System naftowo-gazowy<br />

Wydobyciem, przerobem i sprzedażą ropy naftowej i jej pochodnych zajmuje się firma „INA”. Gaz ziemny<br />

wydobywany jest na 17 polach gazowych, a transportowany wysokociśnieniowym gazociągiem o długości 2162 km.<br />

Podziemny magazyn gazu przyjmuje 500 mln metrów sześciennych.<br />

Wydobycie ropy naftowej odbywa się na 31 polach, a jej przerób następuje w rafineriach Rijeka, Sisak, Zagrzeb<br />

(łączne moce przerobowe 8,5 mln ton rocznie). Firma posiada 400 własnych stacji benzynowych. Ponadto, w<br />

40


Chorwacji działa 200 prywatnych stacji benzynowych.<br />

W ramach firmy Jadranski Naftovod „JANAF” działa system międzynarodowego transportu ropy naftowej o długości<br />

759 km i mocy przesyłowej 20 mln ton rocznie. Pojemność magazynów ropy naftowej w teminalach przesyłowych w<br />

Omiślju, Sisku i Virju wynosi 820000 metrów sześciennych.<br />

W Chorwacji istnieje około 40 dystrybutorów gazu ziemnego i trzech dystrybutorów gazu miejskiego i mieszanego.<br />

Długość sieci dystrybucyjnej gazu ziemnego wynosi 13340 km.<br />

3.1.2. System elektroenergetyczny<br />

Produkcją, przesyłem i dystrybucją energii elektrycznej (włącznie z zarządzaniem systemem elektroenergetycznym)<br />

zajmuje się Hrvatska elektroprivreda „HEP” (Chorwacka energetyka).<br />

Energia elektryczna produkowana jest w elektrowniach wodnych, elektrociepłowniach i miejskich ciepłowniach.<br />

Chorwacja posiada 50% udziałów w elektrowni atomowej Krško zlokalizowanej w Słowenii niedaleko granicy<br />

chorwackiej, a także udziały w wybudowanych elektrowniach znajdujących się obecnie w sąsiednich Republikach<br />

m.in. w Bośni i Hercegowinie w Tuzli IV, Kakanj, Gacko, elektrowni wodnej w Trebišnjici oraz w elektrociepłowni<br />

Obrenovac w FRJ.<br />

Przesył energii elektrycznej odbywa się na 400, 220 i 110 kV, przewodami łącznej dlugości powyżej 7000 km. W<br />

sieci włączonych jest 5 stacji transformatorowych TS 400/220 /110) kV, 15 TS 220/110 kV I 140 TS 110/35 (10,20)<br />

kV.<br />

Zainstalowane moce (łącznie 4583 MW) w poszczególnych rodzajach elektrowni:<br />

- elektrownie wodne 2.076 MW<br />

- elektrociepłownie 1.525 MW<br />

- elektrownia nuklearna Krško 332 MW<br />

- elektrociepłownie poza Chorwacją 650 MW.<br />

3.2. Produkcja wyrobów chemicznych, gumowych i tworzyw sztucznych<br />

W strukturze PKB w 1999 r. produkcja wyrobów chemicznych, gumowych i tworzyw sztucznych uczestniczyła w<br />

10,83%. Przemysł chemiczny w 2000 r. odnotował wzrost o 9,7%, natomiast przetwórstwo gumy i tworzyw<br />

sztucznych zmalało około 10%. Zatrudnienie w tej gałęzi przemysłu wynosi około 22 tys. osób.<br />

W chorwackim przemyśle chemicznym obecny jest kapitał zagraniczny i dotyczy to szczególnie przemysłu<br />

farmaceutycznego.<br />

Do największych producentów zaliczają się:” Pliva” Zagrzeb, “Petrokemija” Kutina, “Dioki” Zagrzeb, “Belupo”<br />

Koprivnica, “Chromos agro” Zagrzeb, “Aluflex pack “ Zadar, “AD Plastik” S<strong>pl</strong>it, “Saponia” Osijek, “Herbos” Sisak.<br />

W 2000 r. eksport osiągnął wartość 598,7 mln USD, a import 1.2 mld USD. Przemysł chemiczny w 2000 r. posiadał<br />

14,2% udział w eksporcie ogółem chorwackiego przemysłu przetwórczego.<br />

3.3. Produkcja tekstyliów i odzieży<br />

W Chorwacji istnieje 720 firm tekstylnych, w tym pierwszych 202 osiąga 91,0% łącznych przychodów gałęzi i<br />

zatrudnia 98,8% wszystkich zatrudnionych. Spośród pozostałych 518 firm tylko 19 zatrudnia powyżej 20<br />

pracowników. Łącznie w tej branży zatrudnionych jest około 39 tys. osób.<br />

Do największych producentów należą: “Čateks” Čakovec, “Pamućna industrija” Duga Resa, “Pazinka” ,<br />

“KTI” Pazin, “Tekstilni kombinat” Zagrzeb, “Regeneracija” Zabok, “Lola Ribar” Karlovac, “Jadran” Zagrzeb, “MTČ-<br />

Tvornica čarapa” Čakovec, “Dalmatinka” Sinj, “Unitas” Zagrzeb.<br />

41


Produkcja tkanin, odzieży i skór<br />

Nazwa wyrobu Jedn. miary 1999 2000<br />

Przędza bawełniana t 3.946 4.238<br />

Przędza wełniana t 411 375<br />

Liny, sznurki t 398 370<br />

Nici do szycia t 857 743<br />

Tkaniny bawełniane,<br />

koce<br />

tys. m.kw. 13.179 13.873<br />

Tkaniny wełniane, koce tys. m.kw. 4.018 4.155<br />

Skarpetki tys. par 18.818 18.172<br />

Pasmanteria t 66 75<br />

Pościel, obrusy tys. m.kw. 6.928 7.229<br />

Produkcja trykotażowej<br />

bielizny t 1.467 1.239<br />

Produkcja trykotażowej<br />

odzieży t 581 559<br />

Produkcja bielizny tys. m.kw. 5.940 5.945<br />

Konfekcja odzieżowa tys. m.kw. 24.740 24.397<br />

Odzież skórzana tys. m.kw. 203 187<br />

Przemysł tekstylny i odzieżowy posiada 4,98% udziału w łącznym przychodzie przemysłu przetwórczego. Eksport<br />

jest realizowany głównie poprzez szycie na zlecenie odbiorców zagranicznych (wykorzystanie 80-95% mocy<br />

produkcyjnych).<br />

W 2000 r. eksport wyrobów przemysłu tekstylnego i odzieżowego wyniósł 548,8 mln USD, a import 522,3 mln USD.<br />

3.4. Przerób skóry, produkcja galanterii i obuwia<br />

Łącznie istnieje w Chorwacji 167 firm zajmujących się przerobem skóry, produkcją galanterii i obuwia. Największy<br />

udział w tej gałęzi przemysłu posiada produkcja obuwia i galanterii (90% wszystkich zatrudnionych tj. około 9 tys.<br />

osób).<br />

Do największych producentów należą: “Sloga” Koprivnica, “Jelen” Čakovec, “Ivančica” Ivanec, “Inkop” Poznanovec,<br />

“KIO” Karlovac, “Kožara” Varaždin, “Budućnost” Ludbreg, “Meiso” Gorčan, “Duma Kože” Sesvetski Kraljevac, “Psunj”<br />

Rešetari.<br />

W 2000 r. wyprodukowano 7,9 mln par obuwia.<br />

42


Produkcja skóry, galanterii i obuwia<br />

Nazwa wyrobu Jedn. miary 1999 2000<br />

Skóra na podeszwy t 35 6<br />

Skóra licowa tys.m.kw. 529 371<br />

Ciężkie obuwie<br />

skórzane<br />

Męskie, damskie i<br />

dziecinne obuwie<br />

skórzane<br />

tys.par 226 200<br />

tys.par 5014 5430<br />

Pozostałe obuwie tys.par 2344 2167<br />

Galanteria skórzana<br />

oprócz rękawiczek tys.m.kw 30 13<br />

Galanteria ze sztucznej<br />

skóry<br />

I tworzyw sztucznych<br />

Części gumowe<br />

Obuwia<br />

Obuwie z tworzyw<br />

sztucznych<br />

tys.m.kw. 107 51<br />

t 134 106<br />

tys.par 220 105<br />

Około 80% produkcji jest eksportowane na rynki Unii Europejskiej (w listopadzie 2000 r.zniesiono cła i ograniczenia<br />

ilościowe). W 2000 r. eksport wyrobów przemysłu obuwniczego i galanterii skórzanej wyniósł 168,9 mln USD, a<br />

import 187,9 mln USD.<br />

3.5. Produkcja stali i wyrobów ze stali<br />

W 2000 r. produkcja stali i wyrobów ze stali zwiększyła się o 4,4%. Produkcja obejmuje głównie rury stalowe(ze<br />

szwem i bezszwowe), stal zbrojeniową, drut walcowany, przerób aluminium, odlewanie stali i produkcję<br />

żelazostopów.<br />

Do największych producentów metalu należą: “TLM” Šibenik, “Željezara S<strong>pl</strong>it” Kaštel Sučurac, “Plamen-International”<br />

Požega, “MIV” Varaždin, “GJ OKZ” Lipovica, “Armko” Konjšćina, “Cimos Ljevaonica” Roć.<br />

Do największych producentów wyrobów z metalu należą: “Đuro Đaković Termoenergetska Postrojenja” Slavonski<br />

Brod, “Trgometal” Zagreb, “Jedinstvo PMD” Krapina, “Limex” Donji Miholjac, “TLM-Elemes” Šibenik, “MGK-Pack”<br />

Rijeka, “Pluto” Zagrzeb, “Hespo” Zagrzeb, “Bimont” Pleternica.<br />

3.6. Produkcja maszyn, urządzeń i środków transportu<br />

W tej gałęzi przemysłu działa około 660 firm, w tym 550 małych, 78 średnich i 32 duże. Łączne zatrudnienie wynosi<br />

około 32 tys. osób. Największe perspektywy rozwoju ma: produkcja części dla przemysłu motoryzacyjnego,<br />

produkcja wyposażenia dla statków, produkcja maszyn i wyposażenia dla przemysłu przetwórczego, produkcja<br />

mechanizacji rolniczej.<br />

43


Obecnie wymiana z zagranicą w tej gałęzi przemysłu przeżywa stagnację. W 2000 r. w eksporcie osiągnięto wartość<br />

883,5 mln USD, a w imporcie 1,97 mld USD.<br />

Do największych producentów należą: “Montmontaża” Zagreb, “TZV Gredelj” Zagreb, “Cimos Grupa” Bezet, “ABB”<br />

Karlovac, “Končar El. Lokomotive” Zagrzeb, “Uljanik Strojogradnja” Pula, “MIO” Osijek, “Monting” Zagrzeb,<br />

“Prvomajska” Raša, “Pastor TVA” Zagrzeb.<br />

Produkcja wybranych wyrobów przemysłowych<br />

Nazwa wyrobu Jedn. Miary 1999 2000<br />

Piece, kuchnie T 6.362 5.838<br />

Silniki okrętowe Sztuki 20 22<br />

Pozostałe silniki Sztuki 1.662 2.412<br />

Maszyny dla kopalń,<br />

kamieniołomów,<br />

budownictwa t 2.212 4.105<br />

Maszyny do obróbki<br />

metalu i drewna t 2.289 2.282<br />

Maszyny dla przemysłu<br />

spożywczego,<br />

alkoholowego i<br />

tytoniowego<br />

t 756 463<br />

Pompy i kompresory Sztuki 1.598 1.347<br />

Transportery i<br />

podnośniki<br />

t 1.778 1.207<br />

Maszyny rolnicze t 1.967 1.662<br />

Traktory Sztuki 2.325 1.751<br />

Silniki do pojazdów<br />

silnikowych<br />

Sztuki 19 27<br />

Lokomotywy i wagony Sztuki 36 1.692<br />

3.7. Produkcja surowców mineralnych i materiałów budowlanych<br />

Wydobyciem pozostałych rud i kamienia oraz produkcją innych produktów mineralnych zajmuje się około 483 firm w<br />

których zatrudnionych jest około 16,5 tys. osób.<br />

Gałąź ta obejmuje badanie, eks<strong>pl</strong>oatację, produkcję i przerób surowców mineralnych.<br />

Chorwacja posiada i eks<strong>pl</strong>oatuje złoża piasku kwarcowego, bentonitu, gliny ceramicznej, gipsu, dolomitów, wapienia,<br />

żwiru, kamienia architektonicznego i soli morskiej.<br />

Surowce te wykorzystywane są intensywnie w przemyśle szklarskim, ceramicznym, cementowym i budownictwie.<br />

Do największych producentów surowców mineralnych i materiałów budowlanych należą: “Dalmacijacement” Kaštel<br />

Sućurac, “Vetropack” Straža Hum na Sutli, “Našicecement” Našice, “Kamen Ingrad” Požega, “Samoborka” Samobor,<br />

“TC Koromačno”, “ICI”, “KIO”, “Termika”, “Wienerberger Ilovac” Karlovac, “Zagorje Tehnobeton” Varaždin, “Inker<br />

Zaprešić”, “IGM Dilj” Vinkovci, “Eko Međimurje” Čakovec, “Katran” Zagrzeb, “Kamen” Pazin, “Jadrankamen” Pučišća,<br />

44


“Prigorka” Sesvete, “Bilokalnik-Igma” Koprivnica.<br />

W 1999 r. eksport tej gałęzi przemysłu osiągnął wartość 174,6 mln USD,a w imporcie 204,4 mln USD.<br />

W eksporcie dominują: opakowania szklane, cement, wyroby ceramiczne, kamień budowlany, wełna mineralna,<br />

cegła i dachówka, prefabrykaty betonowe.<br />

Natomiast importuje się przede wszystkim takie surowce jak: fosfaty, specjalny piasek kwarcowy, morską i kamienną<br />

sól, szkło float, wełnę szklaną, azbest, materiały ogniotrwałe. Ponadto importowane są następujące wyroby gotowe:<br />

glazura, ceramika sanitarna, porcelana,cegły, dachówki, prefabrykaty betonowe, wyroby bitumiczne, opakowania<br />

szklane, szkło gospodarcze.<br />

3.8. Produkcja celulozy, papieru i kartonu,wyrobów papierowych, wydawnictwa, drukarnie i powielanie<br />

nagranych zapisów<br />

Produkcja i przerób papieru oraz działalność wydawniczo-drukarska jako część przemysłu przetwórczego obejmują<br />

produkcję celulozy i papieru, oraz jego przerób, jak również działalność wydawniczą i drukarską. Liczba<br />

zatrudnionych wynosi około 17,5 tys. osób.<br />

Do największych firm graficzno-przetwórczych należą: “Beliśće”, “Tisak” Zagrzeb, “JP Narodne Novine” Zagrzeb,<br />

“Večernji List” Zagrzeb, “Vjesnik” Zagrzeb, “PAN-Tvornica Papira” Zagrzeb, “Distripress” Zagrzeb, “Slobodna<br />

Dalmacija” S<strong>pl</strong>it, “Planet Media” Zagreb, “Europapress Holding” Zagrzeb, “Školska Knjiga” Zagrzeb, “Novi List”<br />

Rijeka, “Istragrafika” Rovinj, “Lovinčić” Zagrzeb, “Lipa Mill” Zagrzeb, “Arena” Zagrzeb, “Drvenjaća” Fužine,<br />

“Asidoman-Ekovreća” Valpovo, “Grafičar” Ludbreg, “Zrinski” Čakovec.<br />

Firmy tej gałęzi przemysłu charakteryzują się nowoczesnym parkiem maszynowym przy jednoczesnym stosunkowo<br />

niewielkim stopniu wykorzystania mocy produkcyjnych.<br />

W 2000 r. eksport celulozy i papieru wyniósł 94,7 mln USD, a import 246,4 mln USD. Działalność wydawniczodrukarska<br />

wyeksportowała usługi o wartości 35,5 mln USD, a zaimportowała o wartości 36,8 mln USD.<br />

Produkcja i przerób papieru w tonach<br />

Nazwa wyrobu 1999 2000<br />

Pulpa i celuloza 105.762 126.614<br />

Papier i karton 180.774 227.903<br />

Przedmioty dla domu, wyroby<br />

sanitarne<br />

1.257 1.119<br />

Materiały biurowe 2.115 2.340<br />

Tapety ścienne 239 235<br />

Pozostałe wyroby z papieru i<br />

kartonu<br />

1.559 1.850<br />

Filtry do papierosów 2.785 3.172<br />

Gazety i czasopisma 51.475 61.410<br />

Książki i broszury 3.556 3.061<br />

Druki reklamowe 4.333 4.945<br />

Papier pakowy z nadrukiem 1.534 1.581<br />

Pozostałe wyroby drukowane 3.031 2.584<br />

45


3.9. Przerób drewna, wyroby z drewna i produkcja mebli<br />

Chorwacja posiada bogate tradycje w tej gałęzi przemysłu przede wszystkim ze względu na bogactwo lasów. Pod<br />

koniec lat 50-tych mocniej zaczął się rozwijać przemysł meblowy. W Chorwacji produkuje się: budulec drewniany,<br />

fornir i płyty fornirowe, parkiet, płyty podłogowe i ścienne, elementy dla budownictwa, domy do montażu, opakowania<br />

drewniane, meble, inne wyroby, drewno impregnowane (podkłady kolejowe, słupy elektryczne), drewniane wyroby<br />

galanteryjne. Łącznie zatrudnionych jest około 24 tys. osób.<br />

Do największych producentów mebli należą: “Finvest-Corp” Čabar, “Tvin” Virovitica, “Gaj” Slatina, “Oriolik” Oriovac,<br />

“Spinvalis” Požega, “DIK” Đurđenovac, “ITC” Varaždin, “DI Sekulić” Nova Gradiška, “Brestovac” Garešnica, “Trokut”<br />

Novska.<br />

Produkcja drewna, wyrobów drewnianych i mebli<br />

Nazwa wyrobu Jedn. Miary 1999 2000<br />

Deski świerkowe m 3 87805 94746<br />

Deski dębowe<br />

m 3<br />

143538<br />

176991<br />

Deski bukowe m 3 240301 275285<br />

Pozostałe deski<br />

m 3 42790 66733<br />

Progi m 3 1223 396<br />

Fornir m 3 20296 18906<br />

Sklejka m 3 7357 6993<br />

Płyta wiórowa m 3 42079 43740<br />

Opakowania drewniane m 3 1459 562<br />

Stolarka budowlana tys.szt. 172 155<br />

Parkiet, pełny tys.m.kw. 1853 1858<br />

Wyposażenie mieszkań tys.szt. 738 435<br />

Meble kuchenne tys.szt. 122 121<br />

Krzesła tys.szt. 937 1502<br />

Fotele, kanapy tys.szt. 238 224<br />

W tej gałęzi przemysłu 75% zakładów zostało już sprywatyzowane. Ponad 40% produkcji przerobu podstawowego<br />

jest wysyłane na eksport, a w wyrobach gotowych prawie 60%. W 2000 r. eksport wyniósł 278,5 mln USD, a import<br />

323,3 mln USD.<br />

46


Produkcja przemysłowa w Chorwacji w 2000 r. w porównaniu do analogicznego okresu 1999 r. wzrosła o 1,7%.<br />

Wskaźniki dla poszczególnych wybranych gałęzi produkcji przedstawia poniższe zestawienie:<br />

Wybrane gałęzie produkcji Struktura gałęzi w %<br />

(1999 r.)<br />

Wskaźnik 2000<br />

1999<br />

Ogółem<br />

Górnictwo, w tym:<br />

- wydobycie ropy i gazu<br />

Przemysł przetwórczy, w tym:<br />

- przemysł spożywczy<br />

- przemysł chemiczny<br />

- przemysł poligraficzny<br />

- przemysł odzieżowy<br />

- przemysł produktów<br />

mineralnych<br />

- prod. wyrobów<br />

metalowych<br />

- prod. urządzeń elektr.<br />

- prod. koksu, paliw<br />

płynnych<br />

- przemysł celulozowopapier<br />

- przemysł gumowy i<br />

tworzyw sztucznych<br />

- przemysł maszyn i<br />

urządzeń<br />

- przerób drewna<br />

- produkcja mebli<br />

- produkcja pojazdów<br />

silnikowych, przyczep<br />

- produkcja aparatury<br />

radiotelewizyjnej i<br />

komunikacyjnej<br />

- produkcja maszyn<br />

biurowych i komputerów<br />

100,00<br />

5,54<br />

4,14<br />

79,96<br />

21,69<br />

8,98<br />

5,41<br />

3,42<br />

4,79<br />

3,94<br />

2,62<br />

3,72<br />

3,31<br />

1,85<br />

2,72<br />

1,82<br />

1,96<br />

3,74<br />

3,24<br />

0,12<br />

101,7<br />

101,8<br />

102,0<br />

102,9<br />

100,3<br />

109,7<br />

104,5<br />

98,2<br />

104,1<br />

101,5<br />

89,5<br />

105,4<br />

102,0<br />

90,7<br />

105,3<br />

111,9<br />

100,0<br />

90,7<br />

131,1<br />

119,6<br />

W 2000 r. największy wzrost produkcji zanotowano w produkcji aparatury radiotelewizyjnej i komunikacyjnej (31,1%)<br />

oraz produkcji maszyn biurowych i komputerów (19,6%). Również znaczący wzrost zanotowano w zakresie produkcji<br />

mebli oraz przemyśle poligraficznym (9,7%).<br />

Produkcja przemysłowa w Chorwacji po III kwartałach 2001 r. w porównaniu do analogicznego okresu ub.<br />

roku wzrosła o 5,9%. Największy wzrost produkcji zanotowano w produkcji pojazdów silnikowych, przyczep (41,0%),<br />

przemyśle celulozowo-papierniczym ( 32,5%), produkcji medycznych, precyzyjnych, optycznych instrumentów i<br />

zegarów ( 26,0%), przemyśle maszyn i urządzeń ( 20,2%).<br />

Słabsze wyniki zanotowano w produkcji koksu i paliw płynnych ( spadek o 3,8 %), przemyśle chemicznym<br />

( spadek o 5,7 %), produkcji aparatury radiotelewizyjnej i komunikacyjnej ( spadek o 46,9 %).<br />

47


4. Rolnictwo i leśnictwo<br />

Chorwackie rolnictwo mimo poniesionych strat podczas ostatniej wojny na początku lat dziewięćdziesiątych jest<br />

stosunkowo dobrze rozwinięte. Wyjątek stanowi hodowla bydła, która jest niższa o 30 % aniżeli w 1990 r. W<br />

rolnictwie zarejestrowanych jest 1177 firm, które zatrudniają 24.400 osób. Obszary rolnicze zajmują 3,15 mln ha z<br />

czego 63% stanowią użytki rolne, a pozostałą część pastwiska, rozlewiska wodne porosłe trzciną oraz zbiorniki<br />

wodne do hodowli ryb. Uprawy winorośli zajmują powierzchnię 59 tys. ha. Większość użytków rolnych 83,3 % jest w<br />

posiadaniu indywidualnych rolników. Uprawa zbóż jest dobrze rozwinięta i pokrywa potrzeby krajowe. Do<br />

najważniejszych upraw należą: uprawa pszenicy, kukurydzy, buraków cukrowych, roślin oleistych głównie<br />

słonecznika, drzew owocowych i winorośli. W zakresie produkcji kukurydzy i pszenicy osiągnięto<br />

samowystarczalność. Podobna jest sytuacja w zakresie produkcji mięsa drobiowego, jaj i wina.<br />

Chorwacja posiada także stosunkowo dobrze rozwiniętą hodowlę i przetwórstwo ryb, szybko rozwija się także<br />

hodowla ryb i płodów morskich. Hodowle ryb słodkowodnych, głównie karpia zajmują 12,5 ha stawów rybnych oraz<br />

30 tys. metrów kwadratowych zbiorników wodnych do hodowli pstrągów. Przetwórstwem ryb zajmuje się 14 firm,<br />

których roczna produkcja wynosi ok. 15 tys. ton przetworów, z czego ¾ stanowią konserwy sardynek.<br />

Powierzchnie lasów zajmują 2,1 mln ha z czego 76% stanowi własność państwa, a pozostałe są własnością<br />

prywatną. Lasy liściaste zajmują 11% powierzchni leśnych. Wśród gatunków drzew liściastych najwięcej występuje<br />

buków i dębów, szczególnie wartościowych dla przemysłu meblowego.<br />

Roczny przyrost masy drzewnej wynosi 4 m sześcienne z 1 ha lasów, z czego wyrębowi podlega ok.70%.<br />

Na bazie bogatych rezerw wysoko gatunkowego drewna Chorwacja rozwinęła ważną gospodarkę drzewną, która<br />

zatrudnia ok. 25 tys. osób i eksportuje rocznie towary wartości ok. 330 mln USD.<br />

5. Handel zagraniczny<br />

5.1. Obroty handlu zagranicznego<br />

Obroty handlu zagranicznego Chorwacji w 2000 r. wyniosły 12.301.2 mln USD i były o 1,7 % wyższe aniżeli w<br />

1999 roku.<br />

Eksport chorwackich towarów wyniósł 4.390,1 mln USD i był o ok. 90 mln USD wyższy od eksportu w 1999 roku.<br />

Import wyniósł 7.911,2 mln USD i był o ok. 112 mln USD niższy od importu zrealizowanego w analogicznym<br />

okresie 1999 r.<br />

Dzięki tym relacjom ujemne saldo obrotów towarowych wyniosło -3.521,1 mln USD i było o ok. 24 mln USD<br />

wyższe aniżeli w tym samym okresie 1999 roku.<br />

Struktura obrotów w 2000 r. z punktu widzenia ich przeznaczenia przedstawiała się następująco:<br />

w mln USD<br />

Eksport<br />

Import<br />

Grupa Wartość Wskaźnik<br />

2000<br />

1999<br />

Struktura<br />

%<br />

Wartość<br />

Wskaźnik<br />

2000<br />

1999<br />

Struktura<br />

%<br />

Ogółem 4.390,1 102,0 100,0 7.911,2 101,4 100,0<br />

Mat. i sur.<br />

do prod.<br />

Towary<br />

inwestyc.<br />

Towary<br />

powszech.<br />

Użytku<br />

665,3<br />

1191,8<br />

871,2<br />

116,2<br />

94,5<br />

90,2<br />

15,2<br />

27,2<br />

19,8<br />

1387,4<br />

2600,1<br />

945,8<br />

110,8<br />

95,2<br />

102,4<br />

17,5<br />

32,9<br />

12,0<br />

48


W eksporcie zanotowano wzrost jedynie w grupie materiałów i surowców do produkcji (wskaźnik 116,2%), w<br />

imporcie natomiast spadek nastąpił tylko w grupie towarów inwestycyjnych (wskaźnik 95,2%).<br />

Dominującą grupą towarową w chorwackim eksporcie jak i imporcie były towary inwestycyjne.<br />

5.2. Struktura towarowa wymiany handlowej z zagranicą<br />

Poniższa tabela przedstawia 15 głównych pozycji towarowych (wg. wartości) w chorwackiej wymianie handlowej z<br />

zagranicą w 2000 r.:<br />

Chorwacki eksport<br />

Wartość<br />

w tys.<br />

USD<br />

Udział<br />

%<br />

Chorwacki import<br />

Wartość<br />

w tys.<br />

USD<br />

Udział<br />

%<br />

1. Statki, promy<br />

pasażerskie i<br />

towarowe<br />

2. Ropa naftowa i<br />

oleje<br />

3. Odzież męska i<br />

chłopięca<br />

4. Drewno<br />

5. Antybiotyki<br />

6. Gaz<br />

7. Obuwie<br />

skórzane<br />

8. Polimery<br />

etylenowe<br />

9. Odzież damska i<br />

dziewczęca<br />

10. Leki<br />

11. Swetry,<br />

pulowery,<br />

kamizelki<br />

12. Drut izolowany,<br />

kable,<br />

światłowody<br />

13. Cement<br />

portlandzki<br />

14. Papierosy,<br />

cygara<br />

15. Meble<br />

599.632<br />

354.951<br />

140.852<br />

111.252<br />

104.525<br />

99.106<br />

94.127<br />

78.358<br />

78.344<br />

75.719<br />

69.761<br />

66.758<br />

63.089<br />

62.394<br />

51.622<br />

13,66<br />

8,09<br />

3,21<br />

2,53<br />

2,38<br />

2,26<br />

2,14<br />

1,78<br />

1,78<br />

1,72<br />

1,59<br />

1,52<br />

1,44<br />

1,42<br />

1,18<br />

1. Ropa naftowa i<br />

oleje<br />

2. Samochody<br />

osobowe<br />

3. Statki, promy<br />

pasażerskie i<br />

towarowe<br />

4. Gaz<br />

5. Leki<br />

6. Komputery<br />

7. Samoloty,<br />

helikoptery<br />

8. Dostawcze<br />

pojazdy<br />

silnikowe<br />

9. Energia<br />

elektryczna<br />

10. Meble<br />

11. Obuwie<br />

skórzane<br />

12. Elektryczne<br />

aparaty dla<br />

telefonii<br />

przewodowej<br />

13. Nadajniki dla<br />

radiotelelefonii,<br />

radia, kamery<br />

telewizyjne,<br />

videokamery<br />

14. Papier toalet.,<br />

wata celulozowa,<br />

ręczniki<br />

papierowe<br />

15. Polimery<br />

etylenowe<br />

811.763<br />

620.614<br />

223.247<br />

162.247<br />

153.286<br />

141.796<br />

108.621<br />

93.557<br />

86.831<br />

77.519<br />

70.938<br />

70.226<br />

59.363<br />

58.324<br />

55.337<br />

10,26<br />

7,84<br />

2,82<br />

2,05<br />

1,94<br />

1,79<br />

1,37<br />

1,18<br />

1,10<br />

0,98<br />

0,90<br />

0,89<br />

0,75<br />

0,74<br />

0,70<br />

Razem 15 pozycji 2.050.490 46,7 Razem 15 pozycji 2.793.669 35,31<br />

Ogółem chorwacki<br />

eksport 4.390.085 100,0<br />

Ogółem chorwacki<br />

Import 7.911.159 100,0<br />

49


5.3. Obroty handlu zagranicznego z krajami UE, EFTA i krajami rozwijającymi się<br />

Obroty towarowe Chorwacji z krajami Unii Europejskiej wyniosły w 2000 r. 6.789 mln USD, co stanowiło 55,2 %<br />

ogółu obrotów. W eksporcie udział dostaw do krajów UE stanowił 54,5% (2.390,7 mln USD), a w imporcie<br />

odpowiednio 55,6 % (4.398,3 mln USD). W analizowanym okresie wskaźnik eksportu do krajów UE zwiększył się o<br />

13,3%, natomiast importu był niższy o 0,4%.<br />

Obroty Chorwacji z krajami EFTA stanowiły w 2000 r. 1,9% ogółu obrotów, w tym eksport – 1,0%, a import – 2,4%.<br />

Wskaźnik dla eksportu wyniósł – 29,8%, a dla importu – 92,8%. Wartość chorwackiego eksportu do tych krajów (44,3<br />

mln USD) stanowi około ¼ wartości chorwackiego importu z tego kierunku (186,3 mln USD).<br />

Obroty Chorwacji z krajami rozwijającymi się stanowiły w analizowanym okresie 36,8% ogółu obrotów,<br />

w tym eksport – 39,9%, a import – 35,1%. Wskaźnik dla eksportu wynosi – 95,4%, a dla importu 107,0%. Wartość<br />

chorwackiego eksportu do tych krajów wyniosła 1,77mld USD, a importu 2,78 mld USD. Należy podać, że w<br />

chorwackiej statystyce do krajów rozwijających się zaliczone są m.in. wszystkie kraje europejskie, poza wcześniej<br />

wymienionymi krajami UE i EFTA.<br />

5.4. Najwięksi partnerzy handlowi Chorwacji w 2000 r.<br />

Poniższa tabela przedstawia 15 największych zagranicznych partnerów handlowych Chorwacji<br />

w 2000 r. (wg wartości eksportu i importu)<br />

Chorwacki eksport<br />

Chorwacki import<br />

w mln USD<br />

Lp. Kraj 2000 Wskaźnik<br />

2000<br />

1999<br />

Lp. Kraj 2000 Wskaźnik<br />

2000<br />

1999<br />

Chorwacki eksport<br />

ogółem<br />

4.390,1 102,0 Chorwacki import<br />

ogółem<br />

7.911,2 101,4<br />

1.<br />

2.<br />

3.<br />

4.<br />

5.<br />

6.<br />

7.<br />

8.<br />

9.<br />

10.<br />

11.<br />

12.<br />

13.<br />

14.<br />

15.<br />

Włochy<br />

Niemcy<br />

Bośnia i<br />

Hercegov.<br />

Słowenia<br />

Austria<br />

Liberia<br />

Francja<br />

Jugosławia<br />

Grecja<br />

USA<br />

Wlk. Bryt.<br />

Węgry<br />

Rosja<br />

Holandia<br />

Belgia<br />

974,6<br />

627,2<br />

492,4<br />

475,9<br />

288,8<br />

223,5<br />

125,2<br />

106,1<br />

89,3<br />

84,1<br />

75,9<br />

59,7<br />

56,6<br />

49,7<br />

42,0<br />

125,8<br />

92,8<br />

90,2<br />

104,8<br />

104,6<br />

132,2<br />

115,8<br />

389,0<br />

263,7<br />

97,1<br />

95,0<br />

150,6<br />

79,9<br />

99,6<br />

135,2<br />

1.<br />

2.<br />

3.<br />

4.<br />

5.<br />

6.<br />

7.<br />

8.<br />

9.<br />

10.<br />

11.<br />

12.<br />

13.<br />

14.<br />

15.<br />

Włochy<br />

Niemcy<br />

Rosja<br />

Słowenia<br />

Austria<br />

Francja<br />

USA<br />

Węgry<br />

Wlk. Bryt.<br />

Czechy<br />

Szwajcaria<br />

Japonia<br />

Holandia<br />

Belgia<br />

Szwecja<br />

1.347,1<br />

1.293,0<br />

670,6<br />

625,8<br />

527,8<br />

435,9<br />

238,1<br />

183,7<br />

179,5<br />

179,0<br />

150,6<br />

135,0<br />

130,8<br />

114,7<br />

111,4<br />

108,6<br />

89,7<br />

100,4<br />

101,6<br />

94,6<br />

111,0<br />

98,9<br />

105,5<br />

96,1<br />

120,6<br />

95,3<br />

97,9<br />

92,3<br />

100,5<br />

96,3<br />

W porównaniu z 1999 r na pierwszych pięciu pozycjach w chorwackim eksporcie nie nastąpiły zmiany.<br />

Natomiast w imporcie Włochy z drugiej pozycji w 1999 r. przesunęły się w 2000 r. na pierwszą pozycję.<br />

50


5.5. Obroty handlowe z krajami CEFTA w 2000 r.<br />

Obroty z krajami CEFTA w 2000 r. przedstawiały się następująco:<br />

w mln USD<br />

Kraje CEFTA<br />

Chorwacki eksport<br />

Chorwacki import<br />

Wartość<br />

Wskaźnik<br />

2000<br />

1999<br />

Wartość<br />

Wskaźnik<br />

2000<br />

1999<br />

Polska<br />

Czechy<br />

Węgry<br />

Słowacja<br />

Słowenia<br />

Rumunia<br />

Bułgaria<br />

22,5<br />

29,2<br />

59,7<br />

13,0<br />

475,9<br />

3,3<br />

4,2<br />

56,7<br />

95,6<br />

150,6<br />

102,3<br />

104,8<br />

112,2<br />

203,9<br />

93,9<br />

179,0<br />

183,7<br />

59,8<br />

625,8<br />

19,0<br />

7,0<br />

129,5<br />

120,6<br />

105,5<br />

126,8<br />

101,6<br />

149,8<br />

82,9<br />

Ogółem 607,8 104,5 1168,2 108,2<br />

Obroty towarowe z krajami CEFTA wyniosły 1.776 mln USD i stanowiły 14,4% obrotów towarowych<br />

Chorwacji ogółem.<br />

Wśród partnerów Chorwacji z krajów CEFTA Polska znajdowała się na czwartym miejscu. W chorwackim<br />

eksporcie w porównaniu do 1999 roku najbardziej zmalały dostawy do Polski o 43,3%, natomiast w imporcie nastąpił<br />

największy wzrost dostaw z Rumunii o 49,8%, Polski o 29,3 i Słowacji o 26,8%.<br />

5.6. Obroty handlowe Chorwacji za 3 kwartały 2001 r.<br />

Obroty handlu zagranicznego po III kwartałach 2001 r. wyniosły 10.202,9 mln USD i były o 13,0% wyższe aniżeli w<br />

analogicznym okresie 2000 roku.<br />

Eksport chorwackich towarów wyniósł 3.423,0 mln USD i był nieco wyższy aniżeli w analogicznym okresie 2000 roku<br />

(wskaźnik 102,9%). Import wyniósł 6.779,9 mln USD i był o 1,08 mld USD wyższy od importu zrealizowanego w<br />

ciągu 9 miesięcy 2000 roku (wskaźnik 118,9%).<br />

Ujemne saldo obrotów towarowych wyniosło 3,36 mld USD i było o prawie 1,0 mld USD wyższe aniżeli po trzech<br />

kwartałach ub. roku:<br />

Struktura obrotów za 9 m-cy 2001 r. z punktu widzenia ich przeznaczenia przedstawiała się następująco:<br />

w mln USD<br />

Grupa<br />

Eksport<br />

Import<br />

Wartość<br />

Wskaźnik<br />

I-IX01<br />

I-IX00<br />

Struktura<br />

% Wartość<br />

Wskaźnik<br />

I-IX01<br />

I-IX00<br />

Struktura<br />

%<br />

Ogółem 3423,0 102,9 100,0 6779,9 118,9 100,0<br />

Mat. i sur.<br />

do prod.<br />

Towary<br />

Inwestyc.<br />

Tow.<br />

powszech.<br />

użytku<br />

1100,4<br />

863,3<br />

875,1<br />

94,0<br />

110,3<br />

106,2<br />

32,2<br />

25,2<br />

25,6<br />

2267,6<br />

2019,4<br />

1018,8<br />

118,2<br />

121,7<br />

111,5<br />

33,4<br />

29,8<br />

15,0<br />

51


W eksporcie największą dynamikę zanotowano w grupie towarów inwestycyjnych<br />

(wskaźnik 110,3%), a w imporcie w grupie towarów inwestycyjnych (wskaźnik 121,7%) oraz materiałów i surowców<br />

do produkcji (wskaźnik 118,2%).<br />

Spadkowi w porównaniu do 2000 roku uległ eksport materiałów i surowców do produkcji (wskaźnik 94,0%).<br />

W okresie styczeń-wrzesień 2001 r. w chorwackich obrotach z zagranicą dominowały następujące grupy towarowe:<br />

Grupy towarowe<br />

Chorwacki eksport<br />

Chorwacki import<br />

w mln USD<br />

Wartość<br />

za<br />

I-IX 01<br />

Struktura<br />

%<br />

Wskaźnk<br />

I-IX01<br />

I-IX00<br />

Wartość<br />

za<br />

I-IX 01<br />

Struktura<br />

%<br />

Wskaźnik<br />

I-IX01<br />

I-IX00<br />

Ogółem 3423,0 100,0 102,9 6779,9 100,0 118,9<br />

1. Maszyny i<br />

urządzenia<br />

transportowe<br />

2. Różne wyr.<br />

gotowe<br />

3. Wyr. chem.<br />

4. Gotowe<br />

wyroby<br />

do dalszej<br />

produkcji<br />

5. Żywność i<br />

zwierzęta<br />

6. Paliwa i oleje<br />

968,4<br />

725,5<br />

368,6<br />

503,0<br />

199,7<br />

378,6<br />

28,3<br />

21,2<br />

10,8<br />

14,7<br />

5,8<br />

11,1<br />

106,0<br />

107,6<br />

87,3<br />

100,9<br />

103,6<br />

107,1<br />

2242,0<br />

752,8<br />

783,3<br />

1322,9<br />

524,6<br />

927,7<br />

33,1<br />

11,1<br />

11,6<br />

19,5<br />

7,7<br />

13,7<br />

133,0<br />

99,4<br />

100,6<br />

151,5<br />

121,5<br />

118,1<br />

Spośród towarów mających znaczący udział w eksporcie Chorwacji najbardziej wzrosły dostawy różnych wyrobów<br />

gotowych, paliw i olejów, maszyn i urządzeń transportowych. Spadek eksportu zanotowano w grupie wyroby<br />

chemiczne.<br />

W imporcie odnotowano niewielki spadek tylko w grupie wyroby chemiczne. Największy wzrost importu zanotowano<br />

w grupie gotowe wyroby do dalszej produkcji oraz maszyny i urządzenia transportowe.<br />

Obroty towarowe Chorwacji z krajami Unii Europejskiej wyniosły w okresie styczeń-wrzesień 2001 r. 5.613,2 mln<br />

USD (wskaźnik 111,8%), co stanowiło 55,0% ogółu obrotów, w tym w eksporcie 54,9% i imporcie 55,1%. Wartość<br />

eksportu wyniosła 1.881,1 mln USD (wskaźnik 101,3%, a importu 3.732,2 mln USD (wskaźnik 118,0%).<br />

5.7. Obroty z krajami CEFTA za 3 kwartały 2001 r.<br />

Obroty z krajami CEFTA po 9 miesiącach 2001 r. przedstawiały się następująco:<br />

Kraje CEFTA<br />

Chorwacki eksport<br />

Chorwacki import<br />

w mln USD<br />

Wartość<br />

Wskaźnik<br />

I-IX01<br />

I-IX00<br />

Wartość<br />

Wskaźnik<br />

I-IX01<br />

I-IX00<br />

Polska<br />

Czechy<br />

Węgry<br />

11,2<br />

26,3<br />

41,1<br />

65,9<br />

122,6<br />

102,3<br />

145,6<br />

156,3<br />

175,8<br />

216,5<br />

121,6<br />

124,0<br />

52


Słowacja<br />

Słowenia<br />

Rumunia<br />

Bułgaria<br />

11,9<br />

310,1<br />

3,3<br />

7,6<br />

137,8<br />

86,4<br />

142,3<br />

277,6<br />

35,9<br />

541,3<br />

14,0<br />

3,6<br />

73,0<br />

115,0<br />

104,8<br />

59,5<br />

Ogółem 411,5 91,2 1072,5 122,3<br />

Obroty towarowe z krajami CEFTA wyniosły 1,484 mln USD i stanowiły 14,5% obrotów towarowych<br />

Chorwacji ogółem.<br />

Wśród partnerów Chorwacji z krajów CEFTA Polska znajdowała się na czwartym miejscu. W chorwackim<br />

eksporcie do krajów CEFTA w porównaniu do analogicznego okresu 2000 roku największy spadek dostaw nastąpił<br />

do Polski, o 34,9 % , natomiast w imporcie z krajów CEFTA najwyższy wzrost dostaw odnotowano z Polski.<br />

6. Turystyka<br />

Dzięki stabilizacji sytuacji politycznej w regionie stworzone zostały warunki do rozwoju turystyki, która kiedyś<br />

należała do wiodących dziedzin chorwackiej gospodarki. Chociaż nadal turystyka znajduje się w trudnej sytuacji<br />

finansowej to wzrostowe tendencje, zanotowane w 2000 roku potwierdzają istnienie dużego potencjału rozwojowego<br />

i wagę tej dziedziny w chorwackiej gospodarce narodowej. Na możliwości dalszego rozwoju turystyki w Chorwacji<br />

wskazuje także Światowa Organizacja Turystyczna, która przewiduje jedną z najwyższych stóp wzrostu w Europie<br />

dla chorwackiej turystyki w okresie do 2010 r. w wysokości 8,4 % rocznie, a więc dwa razy większą od przeciętnej<br />

stopy wzrostu dla tego okresu.<br />

Przychody z turystyki międzynarodowej w strukturze PKB w 1999 r. stanowiły 12,4 %, a ich udział w eksporcie<br />

Chorwacji ogółem stanowił odpowiednio 31 %. Według oceny Narodowego Banku Chorwacji w 2000 r. przychody<br />

turystyki wyniosły ok. 2,75 mld USD, a ich udział w PKB wzrósł do 14,5 %. W turystyce zatrudnionych jest 38 tys.<br />

osób. Chorwacja dysponuje znacznym potencjałem turystycznym, a mianowicie : w hotelach 126 tys. miejsc, w<br />

osiedlach turystycznych 64 tys. miejsc, 273 tys. miejsc w prywatnych apartamentach, z największą koncentracją na<br />

wybrzeżu oraz 210 tys. miejsc na kampingach. W porównaniu z 1990 r liczba miejsc uległa zmniejszeniu o ok. 20 %.<br />

Struktura własnościowa obiektów hotelowych przedstawia się następującą : 32 % posiadają banki, 19 % państwo (<br />

fundusze – emerytalny i ubezpieczeń zdrowotnych i Państwowa Agencja Ubezpieczeń Oszczędności i Sanacji<br />

Banków), 20 % prywatyzacyjne i inwestycyjne fundusze oraz pozostałe 29 % udziałów znajduje się w rękach<br />

prywatnych małych akcjonariuszy, dyrekcji i indywidualnych prywatnych właścicieli.<br />

Państwo poprzez fundusze i Agencję Ubezpieczeń oszczędności posiada udziały w 131 przedsiębiorstwach<br />

turystycznych, w tym w 52 przedsiębiorstwach jest większościowym udziałowcem<br />

(ponad 50 % udziałów), a w 28 przedsiębiorstwach udział własności państwa przekracza 25 %, w 51<br />

przedsiębiorstwach udziały państwa są mniejsze niż 25 %. Oczekuje się , że w ciągu najbliższych dwóch lat udziały<br />

państwa w turystyce zostaną sprywatyzowane, przy czym preferencje będą miały międzynarodowe korporacje<br />

turystyczne. Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Turystycznej Chorwacja znajduje się w grupie 44 krajów<br />

świata, które posiadają więcej aniżeli 100 tys. miejsc hotelowych. Z ogólnej liczby noclegów 33 % przypada na hotele<br />

i osiedla turystyczne, a ok. 51 % turystów wybiera hotele jako miejsce wypoczynku. W Chorwacji jest<br />

zarejestrowanych 558 agencji podróży i organizatorów podróży i poprzez nie sprzedawana jest największa ilość<br />

usług turystycznych.<br />

Według oceny WTO w 1999 roku międzynarodowy ruch turystyczny wynosił 664 mln turystów, a przychody z tego<br />

tytułu wyniosły 455 mld USD. Chorwacja w 1998 r. zajmowała 34 miejsce na światowej liście, pod względem ilości<br />

turystów zagranicznych (4,1 mln osób), podczas gdy pozostałe Kraje Śródziemnomorskie z reguły zajmowały<br />

miejsce w pierwszej dwudziestce. Licząc na podstawie osiągniętych przychodów z turystyki Chorwacja w 1998 r. z<br />

2,7 mld USD zajmowała 36 miejsce na światowej liście (do 1990 r. znajdowała się na 30 miejscu). Rok 1999 był<br />

niepomyślny dla chorwackiej turystyki, ze względu na interwencję NATO w sąsiedniej Jugosławii, co spowodowało<br />

zmniejszenie liczby turystów i w ślad za tym spadek przychodów z turystyki poniżej 2,5 mld USD. Od 2000 r.<br />

notowany jest stały wzrost zainteresowania turystów Chorwacją i co za tym idzie wzrost przyjazdów zagranicznych<br />

turystów.<br />

53


Zgodnie z ocenami Chorwackiej Turystycznej Wspólnoty w ciągu najbliższych trzech lat oczekuje się wzrostu<br />

przyjazdów turystów zagranicznych w tempie 10 % średniorocznie. W ten sposób liczba turystów zagranicznych w<br />

2003 roku powinna wynieść ok. 6,9 mln osób.<br />

W roku 2000 przyjazdy turystów zagranicznych zwiększyły się o 55 %, w sumie Chorwację odwiedziło 5,338 mln<br />

turystów. Również zanotowano wzrost liczby noclegów o 56 %. Przeciętnie zagraniczny turysta spędził w Chorwacji<br />

6,2 noclegów. Z punktu widzenia liczby turystów, którzy odwiedzili Chorwację Polska znalazła się na szóstym<br />

miejscu, po takich krajach jak Niemcy, Włochy, Słowenia, Czechy, i Austria, przy czym wskaźnik wzrostu ilości<br />

turystów był w przypadku polskich turystów najwyższy i wynosił 262 %.<br />

Poniższa tabela przedstawia wykaz krajów, których turyści znaleźli się w pierwszej dziesiątce, pod względem ilości<br />

turystów oraz spędzonych w Chorwacji noclegów .<br />

Wskaźnik I-XII 2000<br />

Wskaźnik I-XII.2000<br />

Kraj Ilość turystów I-XII 1999 Ilość noclegów w tys. I-XII 1999<br />

1. Niemcy 919.789 173 7.597 168<br />

2. Włochy 886.461 165 4.360 169<br />

3. Słowenia 818.868 119 4.968 117<br />

4. Czechy 697.521 168 4.713 166<br />

5. Austria 511.896 137 3.159 133<br />

6. Polska 274.956 262 1.805 266<br />

7. Węgry 238.774 169 1.403 173<br />

8. Słowacja 183.740 171 1.243 172<br />

9. Bośnia i Herc. 181.693 116 889 117<br />

10. Holandia 100.052 138 895 151<br />

Pragnąc uczynić swoją ofertę bardziej konkurencyjną Chorwacki parlament, na wniosek rządu uchwalił zniesienie z<br />

dniem 1. stycznia 2001 r. podatku VAT na wszystkie usługi turystyczne dotyczące zorganizowanych przyjazdów<br />

turystów z zagranicy. Rozwiązanie to ma przyczynić się do obniżenia cen hoteli, a także do większego<br />

zainteresowania zagranicznych organizatorów wypoczynku chorwackim rynkiem . Chorwackie Ministerstwo Turystyki<br />

domaga się zniesienia podatku VAT lub znacznego obniżenia do 7 % w całym sektorze turystyki.<br />

Do zwiększenia konkurencyjności oferty turystycznej mają także przyczynić się subwencje, od 1994 r. Chorwacja<br />

subwencjonuje krajową i zagraniczną zorganizowaną turystykę. Środki na subwencjonowanie turystyki są corocznie<br />

określane w budżecie państwa. Na rok 2000 w skorygowanym budżecie przewidziano na ten cel 67,5 mln HRK, a w<br />

2001 r 75 mln HRK. Sposób i warunki otrzymania subwencji są określone w specjalnych instrukcjach<br />

opracowywanych przez tutejsze Ministerstwo Turystyki.<br />

Subwencje mogą otrzymać zarówno chorwackie jak i zagraniczne agencje turystyczne, które spełnią warunki<br />

określone we wspomnianej instrukcji i przedłożą wymaganą dokumentację. Subwencjonowaniem objęta jest część<br />

kosztów związanych z organizacją wypoczynku grup turystycznych, przewozów lotniczych, transportu drogowego,<br />

kolejowego i morskiego.<br />

54


7. Strefy wolnocłowe<br />

Pragnąc zwiększyć zainteresowanie inwestorów zagranicznych, a także zagranicznych podmiotów<br />

gospodarczych współpracą z Chorwacją Parlament Republiki Chorwacji uchwalił w dniu 17 maja 1996 r. Ustawę o<br />

strefach wolnocłowych (weszła ona w życie 4 czerwca 1996 r.). W przygotowaniu jest nowa ustawa.<br />

Zgodnie z tą Ustawą strefę może organizować jedna lub więcej miejscowych osób prawnych w oparciu o<br />

uzyskaną koncesję.<br />

Koncesji udziela Rząd Republiki Chorwacji w wyniku publicznego przetargu, w którym określa region<br />

powstania strefy, rodzaj działalności jaka może być prowadzona w strefie oraz warunki przyznania koncesji.<br />

Firma, która otrzymała koncesję podpisuje umowę z Ministerstwem Gospodarki /reprezentującym Rząd/, w<br />

której określone są dokładnie prawa i obowiązki obu stron.<br />

W wolnych strefach mogą być realizowane: produkcja towarów, usługi uszlachetniające, handel hurtowy,<br />

pośrednictwo handlowe, usługi bankowe, finansowe i ubezpieczeniowe majątku oraz osób.<br />

Zagraniczne osoby prawne i fizyczne mogą współpracować ze wolnymi strefami na podstawie umów z<br />

założycielami stref.<br />

Firmy miejscowe i zagraniczne uczestniczące w budowie infrastruktury wewnątrz strefy o wartości powyżej 1<br />

mln kun będą zwolnione z płacenia podatku od zysku w okresie pierwszych 5 lat działalności w strefie.<br />

Pozostali uczestnicy działalności w strefie bądą płacić podatek od zysku niższy o 50% od obowiązujących<br />

poza strefą stawek (tj. 10% od 1 stycznia 2001 r.).<br />

Rząd Republiki Chorwacji może, na wniosek Ministerstwa Gospodarki, w uzasadnionych przypadkach<br />

zwiększyć podane wyżej ulgi podatkowe.<br />

Zasady obrotu towarowego wewnątrz strefy oraz z rynkiem krajowym i zagranicznym są podobne do<br />

odpowiednich zasad zawartych w przepisach polskich.<br />

Chorwackie Ministerstwo Gospodarki przygotowuje nową ustawę o wolnych strefach.<br />

Do końca 2000 r. powstało 12 wolnych stref, a mianowicie:<br />

- Krapina (leży obok trasy z Zagrzebia do Mariboru w Słowenii), o powierzchni 70 tys. m2,<br />

preferowana branża tekstylna, metalowa i meblarska<br />

- Kukuljanovo (blisko Rijeki), angażuje się tu kapitał holenderski i włoski, powierzchnia 270 tys. m2, przewidywana<br />

jest budowa odlewni elementów turbin oraz urządzeń energetycznych, firmy chorwackie <strong>pl</strong>anują uruchomienie<br />

fabryki rowerów dla dzieci, urządzeń przeciw-pożarowych i wyrobów wędliniarskich<br />

- Osijek (blisko granicy z Węgrami i Serbią), zorganizowana przez miejscowe firmy, banki i władze<br />

miasta, powierzchnia 120 tys. m2 (docelowo 1 mln m2), korzystne warunki dla zorganizowania<br />

kom<strong>pl</strong>eksowej produkcji i przetwórstwa owoców i warzyw.<br />

- Port Ploče (blisko granicy BiH, trasa tranzytowa Ploće-Sarajevo-Osijek-Budapeszt) oferuje pełną<br />

infrastrukturę do przeładunku i składowania.<br />

- Port Rijeka, z pełną infrastrukturą, powierzchnia 450 tys. m2.<br />

- Port S<strong>pl</strong>it<br />

- Podi k/Šibenika (środkowa część chorwackiego wybrzeża Adriatyku) powstaje z udziałem firm<br />

włoskich, które zbudują tam fabrykę prefabrykowanych elementów betonowych i rur z tworzyw<br />

sztucznych, powierzchnia strefy wynosi 500 tys. m2.<br />

- Zagrzeb (na zachodnich przedmieściach), o powierzchni 75 tys. m2.<br />

Ponadto, strefy wolnocłowe istnieją w Buje, Puli, S<strong>pl</strong>icie, Obrovcu i Slavonskim Brodzie.<br />

Rozważane jest otwarcie wolnych stref w Dubrowniku, Sesvetskim Kraljevcu, Sisku, gminie Pićan na Istrii oraz w<br />

Vukowarze.<br />

55


8. Polska a Chorwacja<br />

8.1. Stan umów i porozumień o podstawowym znaczeniu dla współpracy gospodarczej<br />

W ciągu ostatnich lat praktycznie od podstaw stworzona została nowa infrastruktura prawnotraktatowa w<br />

dziedzinie polsko-chorwackich stosunków i współpracy gospodarczej :<br />

Data<br />

Tytuł podpisanego dokumentu<br />

22.04.1992 r. Porozumienie o nawiązaniu stosunków dy<strong>pl</strong>omatycznych między<br />

Rzecząpospolitą Polską, a Republiką Chorwacji.<br />

5.11.1992 r. Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej, a Rządem Republiki<br />

Chorwacji o współpracy gospodarczej.<br />

19.01.1994 r. Umowa między Rzecząpospolitą Polską, a Republiką Chorwacji w sprawie<br />

unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku.<br />

30.09.1994 r. Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej, a Rządem Republiki<br />

Chorwacji o międzynarodowych przewozach osób i ładunków.<br />

21.02.1995 r. Umowa między Rzecząpospolitą Polską, a Republiką Chorwacji w sprawie<br />

wzajemnego popierania i ochrony inwestycji.<br />

21.02.1995 r. Konwencja Konsularna między Rzecząpospolitą Polską, a Republiką Chorwacji.<br />

14.09.1995 r. Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej, a Rządem Republiki<br />

Chorwacji o współpracy w dziedzinie kultury i edukacji.<br />

7.12.1995 r. Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej, a Rządem Republiki<br />

Chorwacji w dziedzinie ochrony roślin.<br />

7.12.1995 r. Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej, a Rządem Republiki<br />

Chorwacji o współpracy w dziedzinie weterynarii.<br />

13.04.1996 r. Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej, a Rządem Republiki<br />

Chorwacji o sukcesji umów dwustronnych..<br />

18.05.1996 r. Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej, a Rządem Republiki<br />

Chorwacji o współpracy w dziedzinie turystyki.<br />

19.06.1996 r. Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej, a Rządem Republiki<br />

Chorwacji o cywilnej komunikacji lotniczej.<br />

12.02.2001 r. Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej, a Rządem Republiki<br />

Chorwacji o transporcie morskim .<br />

7.11.2001 r. I Umowa o wolnym handlu między Rzecząpospolitą Polską i Republiką Chorwacji.<br />

8.2. Obroty towarowe<br />

Wartość polsko-chorwackich obrotów towarowych w 2000 r. wyniosła 116,449 mln USD, w tym polski<br />

eksport 93,968 mln USD, a import 22,481 mln USD.<br />

W porównaniu do wartości obrotów w analogicznym okresie 1999 roku uzyskano następujące wskaźniki:<br />

obroty - 103,7% w tym eksport - 129,5 % a import - 56,7%. W wyniku wzrostu eksportu przy równoległym spadku<br />

importu zwiększyło się dodatnie dla Polski saldo obrotów towarowych i wyniosło 71,487 mln USD.<br />

56


Polsko-chorwackie obroty handlowe w latach 1995-2000 (dane według statystyki chorwackiej):<br />

w mln USD<br />

Rok Obroty Wskaź.<br />

Wzrostu<br />

Polski<br />

Eksport<br />

Wskaź.<br />

Wzrostu<br />

Polski<br />

Import<br />

Wskaź.<br />

Wzrostu<br />

Saldo<br />

1995<br />

1996<br />

1997<br />

1998<br />

1999<br />

2000<br />

93,9<br />

105,7<br />

105,9<br />

109,6<br />

112,2<br />

116,5<br />

113,5<br />

112,6<br />

100,1<br />

103,5<br />

102,4<br />

103,8<br />

45,3<br />

49,7<br />

59,1<br />

63,3<br />

72,5<br />

94,0<br />

120,5<br />

109,9<br />

118,8<br />

107,1<br />

114,7<br />

129,5<br />

48,6<br />

56,0<br />

46,8<br />

46,3<br />

39,6<br />

22,5<br />

107,7<br />

115,2<br />

83,5<br />

99,0<br />

85,6<br />

56,7<br />

-3,3<br />

-6,3<br />

+12,3<br />

+17,0<br />

+32,9<br />

+71,5<br />

Znaczny spadek dostaw eksportowych z Chorwacji do Polski (o 43,3%) wynika z uruchomienia w Polsce produkcji<br />

przyprawy „Vegeta” i zup w proszku przez Podravkę. W związku z tym towary te mające istotne znaczenie w<br />

dostawach chorwackich wypadły z eksportu, a w ich miejsce strona chorwacka nie wprowadziła innych towarów.<br />

Wartość polsko-chorwackich obrotów towarowych po III kwartałach 2001 r. wyniosła 156,8 mln USD, w tym polski<br />

eksport 145,6 mln USD, a import 11,2 mln USD.<br />

W porównaniu do wartości obrotów w analogicznym okresie 2000 roku uzyskano następujące wskaźniki:<br />

obroty - 186,2%, w tym eksport - 216,5% a import - 65,9%. Dodatnie dla Polski saldo wyniosło 134,4 mln USD (w<br />

analogicznym okresie 2000 roku ok. 50,2 mln USD).<br />

Polsko-chorwackie obroty handlowe w latach 1995-2000 i za 9 m-cy 2001 r. (dane według statystyki<br />

chorwackiej):<br />

w mln USD<br />

Rok Obroty Wskaź.<br />

Wzrostu<br />

Polski<br />

Eksport<br />

Wskaź.<br />

Wzrostu<br />

Polski<br />

Import<br />

Wskaź.<br />

Wzrostu<br />

Saldo<br />

1995<br />

1996<br />

1997<br />

1998<br />

1999<br />

2000<br />

I-IX2001<br />

93,9<br />

105,7<br />

105,9<br />

109,6<br />

112,2<br />

116,4<br />

156,8<br />

113,5<br />

112,6<br />

100,1<br />

103,5<br />

102,4<br />

103,8<br />

186,2<br />

45,3<br />

49,7<br />

59,1<br />

63,3<br />

72,5<br />

93,9<br />

145,6<br />

120,5<br />

109,9<br />

118,8<br />

107,1<br />

114,7<br />

129,5<br />

216,5<br />

48,6<br />

56,0<br />

46,8<br />

46,3<br />

39,6<br />

22,5<br />

11,2<br />

107,7<br />

115,2<br />

83,5<br />

99,0<br />

85,6<br />

56,7<br />

65,9<br />

-3,3<br />

-6,3<br />

+12,3<br />

+17,0<br />

+32,9<br />

+71,5<br />

+134,4<br />

10 głównych pozycji towarowych (wg. wartości) w obrotach polsko-chorwackich<br />

w okresie styczeń-wrzesień 2001 r.:<br />

Polski eksport<br />

Wartość<br />

w tys.<br />

USD<br />

Udział<br />

%<br />

Polski import<br />

Wartość<br />

w tys.<br />

USD<br />

Udział<br />

%<br />

Polski eksport do<br />

Chorwacji ogółem<br />

x)<br />

1. Statki , jachty,<br />

łodzie<br />

2. Samochody<br />

osobowe<br />

3. Papier i karton,<br />

145584 100,0 Polski import z<br />

Chorwacji ogółem<br />

65765<br />

11763<br />

11217<br />

45,2<br />

8,1<br />

7,7<br />

1. Farmaceutyki<br />

2. Wina, Vermuty,<br />

napoje ferment<br />

3. Wyroby z<br />

aluminium, folia<br />

11194 100,0<br />

4746<br />

1933<br />

600<br />

42,4<br />

17,3<br />

5,4<br />

57


wyr. papierowe i<br />

poligraficzne<br />

4. Meble różne<br />

5. Drut miedziany<br />

6. Bydło<br />

7. Rury stalowe,<br />

profile, konstrukcje,<br />

wyroby z żelaza<br />

i stali<br />

8. Wyroby cukier.,<br />

czekoladowe,<br />

prażone (chipsy)<br />

9. Opony i dętki<br />

10. Kosmetyki<br />

11165<br />

5314<br />

4531<br />

3469<br />

2882<br />

2857<br />

2810<br />

7,7<br />

3,7<br />

3,1<br />

2,4<br />

2,0<br />

2,0<br />

1,9<br />

aluminiowa<br />

4. Koncentraty<br />

spożywcze<br />

5. Glazura<br />

6. Papier i karton,<br />

wyr. papierowe i<br />

poligraficzne<br />

7. Cement<br />

portlandzki<br />

8. Generatory,<br />

silniki elektrycz.,<br />

transformatory<br />

9. Wyroby z tworzyw<br />

sztucznych<br />

10. Części silników<br />

wysokoprężnych<br />

520<br />

412<br />

275<br />

273<br />

235<br />

225<br />

210<br />

4,7<br />

3,7<br />

2,4<br />

2,1<br />

2,0<br />

1,9<br />

Razem 10 pozycji<br />

121462<br />

83,5<br />

Razem 10 pozycji<br />

9429<br />

84,2<br />

x)<br />

Wielkość polskiego eksportu jest zawyżona o wartość dwóch statków produkcji polskiej, które armator niemiecki<br />

remontował w Chorwacji. Tutejszy Urząd Statystyczny w swojej metodologii wg. kraju pochodzenia zaliczył te statki<br />

do polskiego eksportu.<br />

8.3. Możliwości wzrostu polskiego eksportu do Chorwacji<br />

Nadal nie wykorzystano możliwości rozszerzenia współpracy w takich dziedzinach jak przemysł maszynowy,<br />

głównie maszyn rolniczych oraz maszyn budowlano-drogowych, przemysł okrętowy, elektrotechniczny i energetyka,<br />

przemysł tekstylny, środków transportu, maszyn i urządzeń dla przemysłu spożywczego, chemicznego, samolotów<br />

gaśniczych, maszyn i urządzeń dla rozwoju małych firm korzystających z dogodnych kredytów miejscowych oraz<br />

kredytów Banku Światowego na ich rozwój.<br />

Istnieją możliwości dostaw urządzeń dla małych piekarń, browarów, zakładów mięsnych, tuneli zamrażalniczych,<br />

biologicznych oczyszalni ścieków, spalarni odpadów komunalnych, budowy urządzeń energetycznych<br />

wykorzystujących ekologiczne, odnawialne źródła energii, wyrobów hutniczych i materiałów niezbędnych do budowy<br />

dróg, a także towarów rolno-spożywczych jak bydła, mleka, mięsa, ziemniaków sadzeniaków, drobiu, owoców,<br />

warzyw, mrożonek owocowych i warzywnych , wyrobów cukierniczych i czekoladowych itp.<br />

Istnieją także możliwości włączenia się polskich firm do modernizacji chorwackich kolei, które otrzymały od<br />

Banku Światowego kredyt na ten cel. Spodziewane jest także wznowienie żeglugi śródlądowej, w związku z tym<br />

pojawią się możliwości dostaw barek, pchaczy, jednostek patrolowych i tym podobnego sprzętu. Rozwój turystyki<br />

pociągnie za sobą potrzebę zakupu i modernizacji istniejącego taboru autobusów turystycznych, dostawy sprzętu<br />

sportowego i rekreacyjnego jak łodzie motorowe, jachty i innego sprzętu pływającego.<br />

Dodatkowym czynnikiem, który przyczyni się do aktywizacji współpracy gospodarczej jest zawarta umowa o<br />

wolnym handlu, która powinna wejść w życie od drugiego kwartału 2002 r. Zgodnie z ustaleniami tej umowy zostają<br />

zniesione cła na towary przemysłowe, dominujące w polskich dostawach do Chorwacji , a także zliberalizowane<br />

warunki handlu w zakresie towarów rolnych. Szczegółowy zakres liberalizacji wymiany towarowej przedstawia<br />

załączona do niniejszej publikacji umowa o wolnym handlu podpisana w Warszawie w dniu 7. listopada 2001 r.<br />

58


Placówka widzi możliwości nawiązania współpracy resortów rolnictwa w następujących dziedzinach:<br />

1. Produkcji roślinnej:<br />

- hodowla roślin, uzgodnionych gatunków,<br />

- wzajemne badanie odmian, wymiana wyników doświadczeń,<br />

- współpraca w dziedzinie kwarantanny i ochrony roślin.<br />

2. Produkcji zwierzęcej:<br />

- dostawy materiału genetycznego,<br />

- współpraca w dziedzinie weterynarii.<br />

3. Przetwórstwie rolno-spożywczym.<br />

4. Doradztwie rolniczym - szkolenie na uzgodnionych warunkach.<br />

5. Mechanizacji rolnictwa- dostawa maszyn i urządzeń.<br />

6. Infrastruktura wsi.<br />

Pozytywnym zjawiskiem jest wzrost zainteresowania polskich podmiotów udziałem w imprezach wystawienniczotargowych<br />

na terenie Chorwacji. W 2001 roku w Jesiennych Międzynarodowych Targach w Zagrzebiu wzięło udział<br />

30 polskich firm. Jest to jednak nadal zbyt mało.<br />

Ministerstwo Gospodarki od 2000 r. objęło systemem refundacji 3 imprezy wystawiennicze na rynku<br />

chorwackim (przedtem dofinansowaniem była objęta tylko 1 impreza). Dofinansowanie dotyczy w 2002 r.:<br />

międzynarodowych wielobranżowych targów wiosennych (16-20.04.) podczas których odbędzie się 8 imprez<br />

specjalistycznych; międzynarodowych wielobranżowych targów jesiennych (16-22.09.) , podczas których <strong>pl</strong>anowana<br />

jest polska narodowa wystawa oraz międzynarodowych targów meblarskich i wyposażenia wnętrz i przemysłów<br />

towarzyszących Ambienta (16-20.10.), wszystkie imprezy odbywają się na terenie Międzynarodowych Targów w<br />

Zagrzebiu.<br />

9. Polityka państwa w obszarze wymiany towarowej<br />

9.1. Stan umów i porozumień o podstawowym znaczeniu dla współpracy<br />

gospodarczej<br />

Chorwacja jest członkiem ONZ od 1992 r. oraz posiada uregulowane stosunki z międzynarodowymi instytucjami<br />

finansowymi.<br />

Członkiem MFW jest od 1992 r. a EBOiR od 1994 r. Swoje stosunki z Klubem Londyńskim i Paryskim uregulowała w<br />

1995 i 1996 r. przyjmując na siebie spłatę części zadłużenia byłej SFRJ, przypisanej dla Chorwacji. Dobrze rozwija<br />

się współpraca między Chorwacją i Bankiem Światowym. W okresie od 1993 r. do 2001 r. Chorwacja otrzymała od<br />

Banku Światowego kredyty wartości około 1 mld USD.<br />

Po okresie kilkuletnich negocjacji ( 1996-2000) Chorwacja z dniem 30. listopada 2000 r. została członkiem Światowej<br />

Organizacji Handlu (WTO).<br />

W okresie ostatnich dziesięciu lat Chorwacja, początkowo z powodu wojny, a później z powodu politycznej izolacji<br />

ówczesnych władz była wyłączona z procesu regionalnych handlowych integracji. Efektem tego było słabe<br />

zainteresowanie zagranicznych inwestorów inwestowaniem w Chorwacji, spadek produkcji w wielu branżach<br />

przemysłu oraz niski poziom eksportu w porównaniu z pozostałymi krajami reformującymi swoje gospodarki.<br />

Zakończenie negocjacji i uzyskanie przez Chorwację członkostwa w WTO umożliwiło rozpoczęcie aktywnego<br />

procesu negocjacyjnego w sprawie zawarcia umowy o stabilizacji i stowarzyszenia z UE oraz umów o wolnym handlu<br />

z krajami CEFTA, w celu jak najszerszego włączenia i integracji z europejskim obszarem wolnego handlu.<br />

Swoistym przygotowaniem do szerszego otwarcia rynku chorwackiego było zawarcie umowy o wolnym handlu z<br />

Macedonią w połowie 1997 r. i pod koniec roku ze Słowenią.<br />

Umowa o wolnym handlu z Macedonią weszła w życie od 1. czerwca 1997 r., a umowa ze Słowenią z dniem 1.<br />

stycznia 1998 r.<br />

W umowie o wolnym handlu z Macedonią uzgodniono uchylenie ceł na wyroby przemysłowe, oprócz cła w<br />

wysokości 1 %, a także obie strony zobowiązały się, że nie będą wprowadzały nowych obciążeń celnych i opłat<br />

59


podatkowych ani też ograniczeń ilościowych we wzajemnej wymianie towarowej. W zakresie towarów rolnych<br />

ustalono kwoty dla poszczególnych towarów dla których ustalono 1% stawkę celną, a na pozostałe towary<br />

obowiązują stawki celne , zgodnie z taryfami celnymi obu krajów.<br />

Kwoty celne mogą być przez wspólną Komisję corocznie ustalane, bez potrzeby zmiany umowy.<br />

Umowa o wolnym handlu ze Słowenią przewidywała stopniową liberalizację handlu w zakresie towarów<br />

przemysłowych w trzyletnim okresie przejściowym od 1. stycznia 1998 r. do 31. grudnia 2000 r. Od stycznia 2001 r.<br />

wymiana w zakresie towarów przemysłowych odbywa się bez ograniczeń ilościowych, a także zniesione zostały cła<br />

na te towary. Należy podkreślić, że już od 1. stycznia 1998 r. na 80 % towarów przemysłowych w wymianie między<br />

Chorwacją i Słowenią stawki celne były uchylone, za wyjątkiem takich towarów jak wyroby tzw. białej techniki, papier,<br />

wyroby przemysłu chemicznego, meble itp.<br />

Liberalizacja wymiany w zakresie towarów rolnych została uzgodniona podobnie jak i z Macedonią. Chorwacja i<br />

Słowenia udzieliły sobie wzajemnych koncesji w formie kwot celnych, dla których stosowane są obniżone stawki<br />

celne od obowiązujących w tych krajach ( 1 %, 5%, 7% i 10 %). Umowa nie przewiduje jednak możliwości<br />

corocznego ustalania kwot decyzjami wspólnej Komisji. Dla zmiany listy koncesji, wysokości kwot i stawki celnej<br />

niezbędna jest zmiana umowy. Dotychczas z tego powodu umowa o wolnym handlu ze Słowenia była zmieniona<br />

jeden raz w 2000 r.. Wówczas dokonano rozszerzenia listy towarów, na które udziela się koncesji oraz zwiększono<br />

kwoty dla wybranych towarów, już znajdujących się na listach koncesyjnych.<br />

Umowa o wolnym handlu z Bośnią i Hercegowiną weszła w życie z dniem 1. stycznia 2001 r. Umowa ta ma<br />

charakter asymetryczny, na korzyść BiH. Chorwacja zgodziła się uchylić stawki celne na wszystkie towary w<br />

eksporcie Bośni i Hercegowiny od momentu wejścia w życie umowy, podczas gdy Bośnia i Hercegowina będzie<br />

stopniowo zniżać stawki celne na towary w imporcie z Chorwacji w trzyletnim okresie przejściowym w następujący<br />

sposób :<br />

- od 1. stycznia 2001 r. o 30 %<br />

- od 1. stycznia 2002 r. o 40 %<br />

- od 1. stycznia 2003 r. o 60 %<br />

- od 1. stycznia 2004 r. stawki celne będą uchylone w całości.<br />

Redukcja stawek celnych dotyczy w jednakowym stopniu towarów przemysłowych jak i rolnych.<br />

Umowa o wolnym handlu z Węgrami weszła w życie z dniem 1. kwietnia 2001 r. Zgodnie z ustaleniami tej umowy<br />

na około 65-70 % towarów przemysłowych z dniem wejścia w życie umowy zniesiono cło, a na 25-30 % pozostałych<br />

towarów przemysłowych uzgodniono stopniową liberalizację do 1. stycznia 2002 r. Wówczas stawki celne na<br />

wszystkie towary przemysłowe we wzajemnej wymianie będą uchylone oraz zniesione zostaną wszelkie<br />

ograniczenia ilościowe. W pierwszym roku stosowania postanowień umowy stawki celne na tzw. „wrażliwe” towary<br />

przemysłowe zostały zredukowane o 50 %.<br />

Na towary rolne uzgodniono liberalizację zgodnie z zasadami CEFTA, co w praktyce oznacza uchylenie ceł dla<br />

określonych wyrobów z dniem wejścia w życie umowy, dla drugiej grupy wyrobów jednakowy poziom ceł zarówno w<br />

Chorwacji jak i na Węgrzech i dla trzeciej grupy towarów ustalono określone wielkości towarów, dla których stawki<br />

celne zostały znacznie zredukowane.<br />

Umowa o wolnym handlu z krajami EFTA ( Szwajcaria, Norwegia, Lichtenstein i Islandia) została podpisana w<br />

czerwcu 2001 r. Umowa ma charakter asymetryczny na korzyść Chorwacji. Zgodnie z zawartą umową zostały<br />

uchylone cła na wszystkie towary przemysłowe w eksporcie Chorwacji na rynki krajów EFTA, podczas gdy na towary<br />

przemysłowe pochodzące z krajów EFTA stosowane są te same zasady, jak dla towarów importowanych z krajów<br />

Unii Europejskiej.<br />

W zakresie towarów rolnych uzgodniono wzajemne koncesje w postaci kwot celnych lub obniżonych ceł z każdym<br />

krajem EFTA oddzielnie i tutaj warto podkreślić uzgodniono asymetryczną liberalizację na korzyść Chorwacji.<br />

Na eksport ryb i przetworów rybnych z Chorwacji do krajów EFTA zniesiono od 1. stycznia 2002 r. cła i wszelkie inne<br />

opłaty importowe, podczas gdy na eksport tych samych produktów z krajów EFTA do Chorwacji uzgodniono<br />

stopniową liberalizację w okresie do 2006 r., a dla najwrażliwszych towarów nawet do 2009 r.<br />

60


Umowa o stabilizacji i stowarzyszeniu z Unią Europejską ma szczególne znaczenie dla gospodarki chorwackiej,<br />

ze względu na znaczący udział wymiany towarowej z tym ugrupowaniem w wymianie towarowej Chorwacji ogółem (<br />

55 %). Umowa ta oprócz uregulowania politycznych i gospodarczych stosunków między Unią Europejską i<br />

Chorwacją przewiduje także utworzenie strefy wolnego handlu. Uzgodniono wejście w życie części handlowej tej<br />

umowy od 1. stycznia 2002 r.<br />

Umowa ta w części handlowej ma asymetryczny charakter na korzyść Chorwacji. Unia Europejska z dniem wejścia w<br />

życie Umowy uchyla cła na wszystkie towary przemysłowe pochodzące z Chorwacji i eksportowane do krajów UE i<br />

prawie na wszystkie towary rolne ( z niewielkimi wyjątkami), a także wszelkie ilościowe ograniczenia i pozostałe<br />

środki o podobnym charakterze. Chorwacja będzie stopniowo otwierała swój rynek dla towarów przemysłowych i<br />

rolnych pochodzących z krajów Unii Europejskiej w okresie przejściowym do 1. stycznia 2007 r.<br />

Liberalizacja handlu w zakresie towarów przemysłowych pochodzących z UE będzie dokonana następująco, a<br />

mianowicie z dniem wejścia umowy w życie Chorwacja obniży cła na ok. 70 % towarów przemysłowych, za<br />

wyjątkiem tzw. towarów „wrażliwych”, stanowiących ok. 30 % całości importu Chorwacji z krajów Unii Europejskiej.<br />

Towary te podzielono na dwie grupy, grupę o przyspieszonym tempie redukcji stawek celnych, do których należą<br />

m.in. : sól, marmur, kerozyna, propan butan i jego mieszanki, podstawowe wyroby przemysłu chemicznego, gotowe<br />

leki do sprzedaży detalicznej, środki czystości i kosmetyka upiększająca, świece, zapałki, środki przeciwko<br />

zamarzaniu, niektóre wyroby przemysłu mas <strong>pl</strong>astycznych, stolarka budowlana, naczynia, rury, pojemniki, wyroby<br />

przemysłu papierniczego, jak pudełka, koperty, segregatory, torebki, parkiet drewniany, materiały budowlane.<br />

Redukcja stawek celnych dla wyżej wymienionej grupy towarów będzie następująca :<br />

- z dniem wejścia umowy w życie obniżka o 40 %,<br />

- od 1. stycznia 2003 r. redukcja ceł o 70 %,<br />

- od dnia 1. stycznia 2004 r. uchylenie ceł.<br />

Druga grupa towarów przemysłowych o przedłużonym okresie redukcji stawek celnych, do której zaliczono : cement,<br />

paliwa ropopochodne, środki kosmetyczne i środki czystości, środki ochrony roślin, rury kanalizacyjne z mas<br />

<strong>pl</strong>astycznych, niektóre wyroby przemysłu papierniczego, szkło, obuwie, wyroby z żelaza i stali, wyroby z aluminium,<br />

niektóre rodzaje wentyli, wyroby przemysłu elektrotechnicznego, meble będzie miała redukowane stawki celne<br />

zgodnie z następującym harmonogramem :<br />

- z dniem wejścia umowy w życie obniżka o 30 %,<br />

- od 1. stycznia 2003 r. obniżka o 50 %,<br />

- od 1. stycznia 2004 r. obniżka o 60 %,<br />

- od 1. stycznia 2005 r. obniżka o 70 %.<br />

- od 1. stycznia 2006 r. obniżka o 85 %,<br />

- od 1. stycznia 2007 r. uchylenie ceł.<br />

Postanowieniami oddzielnych protokółów uregulowano liberalizację stawek celnych na wyroby przemysłu tekstylnego<br />

i wyroby z żelaza i stali.<br />

Zgodnie z Protokółem w zakresie towarów przemysłu tekstylnego z dniem 1. stycznia 2002 r. uchylone zostały stawki<br />

celne na dostawy towarów z Chorwacji do krajów Unii Europejskiej. Dla skutecznej kontroli pochodzenia towarów<br />

(koszule, męskie spodnie, ubrania itp.) będzie stosowany system podwójnego nadzoru poprzez wydawanie<br />

eksportowych ( w Chorwacji) i importowych ( w krajach UE) zezwoleń. Zezwolenia eksportowe wydaje Chorwacka<br />

Izba Gospodarcza i jej regionalne Izby.<br />

Na eksport wyrobów przemysłu tekstylnego z krajów UE do Chorwacji stawki celne zostaną w większości uchylone z<br />

dniem 1. stycznia 2001 r., za wyjątkiem tzw. „ wrażliwych” towarów. Redukcja stawek celnych będzie dokonywana<br />

następująco :<br />

- z dniem wejścia Protokółu w życie obniżka o 40 %,<br />

- od 1. stycznia 2003 r. obniżka o 70 %,<br />

- od 1. stycznia 2004 r. uchylenie ceł.<br />

Powyższe redukcje stawek celnych dotyczą następujących towarów jak: tkaniny z wełny czesankowej, przędza,<br />

tkaniny bawełniane, niektóre rodzaje przędzy z włókien syntetycznych, impregnowane tkaniny, dywany z włókien<br />

syntetycznych, gaza bawełniana, męskie ubrania i kurtki dzianinowe, narzuty, bielizna pościelowa.<br />

61


W drugiej grupie towarowej o przedłużonym okresie redukcji stawek celnych znajdują się takie wyroby jak: przędza<br />

wełniana i z delikatnej sierści, damskie kurtki, spodnie sukienki, męskie i damskie koszule i bluzki, bielizna, swetry,<br />

ubrania i tp.<br />

Dla tych towarów uzgodniono następującą dynamikę redukcji stawek celnych :<br />

- z dniem wejścia Protokółu w życie obniżka o 35 %,<br />

- od 1. stycznia 2003 r. obniżka o 50 %,<br />

- od 1. stycznia 2004 r. obniżka o 65 %,<br />

- od 1. stycznia 2005 r. obniżka o 80 %,<br />

- od 1. stycznia 2006 r. uchylenie ceł.<br />

Dla wyrobów z żelaza i stali pochodzących z Chorwacji przy eksporcie do Unii Europejskiej ( rozdział 72 taryfy celnej)<br />

uchylono stawki celne z dniem wejścia w życie umowy. Natomiast na te wyroby pochodzące z krajów UE w imporcie<br />

do Chorwacji zostaną uchylone cła, za wyjątkiem kilku grup wyrobów takich jak : drut gorąco walcowany w kręgach,<br />

pręty żelazne i ze stali niestopowej, drut zimno walcowany żelazny i ze stali niestopowej. Stawki celne na wyżej<br />

wymienione towary będą redukowane stopniowo, podobnie jak na wyroby przemysłu tekstylnego, a pełne uchylenie<br />

ceł nastąpi z dniem 1. stycznia 2006 r.<br />

Dla towarów rolnych eksportowanych z Chorwacji do krajów UE uzgodniono daleko idącą liberalizację za wyjątkiem<br />

następujących towarów : żywe zwierzęta ( bydło), mięso wołowe świeże i mrożone i wino . Na import warzyw,<br />

korzeni i bulw i owoców jadalnych i orzechów, skórek owoców południowych, melonów i arbuzów w dostawach z<br />

Chorwacji cła zostaną uchylone ad valorem, oprócz specyficznego cła liczonego na jednostkę miary. Na dostawy<br />

cielęciny z Chorwacji będzie płacone cło dla ustalonego kontyngentu 9400 ton w wysokości 20 % ad valorem i 20 %<br />

specyficznego cła. Ponieważ rozporządzeniem UE nr 2007 z 2000 r. Unia Europejska wprowadziła autonomicznie<br />

asymetryczną liberalizację ceł dla krajów tzw. „Zachodnich Bałkanów”, która jest korzystniejsza w zakresie owoców i<br />

warzyw od w/w ustaleń z umowy o stabilizacji i stowarzyszeniu zdecydowano, że korzystniejsze rozwiązania będą<br />

stosowane do czasu ich obowiązywania.<br />

Liberalizacja dostępu do rynku chorwackiego dla towarów rolnych, pochodzących z krajów UE będzie następowała<br />

stopniowo, w zależności od wielkości krajowej produkcji. Aktualnie otwarcie rynku umożliwiono tylko dla tych<br />

towarów, które nie są produkowane w Chorwacji lub, których produkcja jest niewielka i nie ma perspektyw rozwoju w<br />

przyszłości. Dla pozostałych towarów rolnych uzgodniono uchylenie ceł w ramach uzgodnionych kwot celnych dla<br />

każdego towaru lub redukcję, zgodnie z przyjętą progresywną dynamiką. Na dostawy ryb i przetworów rybnych<br />

uzgodniono uchylenie ceł na większość towarów, za wyjątkiem grupy tzw. „wrażliwych” towarów dla których<br />

redukcja ceł będzie tylko do wysokości ustalonych kwot, a powyżej tych kwot redukcja następowałaby stopniowo w<br />

ciągu trzech lat<br />

(karp, lubin, orada). Na dostawy sardynek będą stosowane obniżone cła w ramach ustalonych kwot celnych, a ponad<br />

te kwoty cło będzie pobierane w pełnej wysokości.<br />

Umowy o wolnym handlu z Czechami i Słowacją zostały równolegle podpisane w listopadzie 2001 r. i wejdą w<br />

życie z dniem 1. stycznia 2002 r. Zgodnie z tymi umowami cła na wszystkie towary przemysłowe znosi się z dniem<br />

wejścia umów w życie. Liberalizacja handlu w zakresie towarów rolnych została uzgodniona podobnie jak w umowie<br />

z Węgrami, zgodnie z zasadami CEFTA, t.j. przyjęto trzy formy wzajemnych koncesji.<br />

Umowa o wolnym handlu z Polską została podpisana w dniu 7. listopada 2001 r. Obie strony, podczas<br />

podpisywania, uzgodniły wejście tej umowy w życie z dniem 1. stycznia 2002 r. Ze względu na procedurę<br />

ratyfikacyjną należy oczekiwać, że umowa wejdzie w życie z dniem 1. kwietnia 2002 r. ( po ratyfikacji przez polski<br />

parlament). Zgodnie z zawartą umową stawki celne na towary przemysłowe zostają uchylone w dniu wejścia umowy<br />

w życie. W odróżnieniu od umów z Węgrami, Czechami i Słowacją, liberalizacja wymiany towarowej w zakresie<br />

towarów rolnych została ograniczona tylko do listy towarów, dla których obie strony ustaliły kwoty celne i redukcję<br />

ceł, co świadczy o znacznie niższym stopniu liberalizacji handlu w tej grupie towarowej aniżeli z wyżej wymienionymi<br />

krajami. Tekst umowy wraz z listami wzajemnych koncesji dołączony jest do niniejszej publikacji.<br />

62


9.2. Chorwackie prawo celne<br />

Równolegle ze staraniami Chorwacji o przyjęcie do WTO w dniu 30 czerwca 1999 r. Parlament Republiki<br />

Chorwacji uchwalił nową ustawę prawo celne która weszła w życie 8-go dnia licząc od dnia opublikowania w<br />

„Narodne Novine” (opublikowana w „Narodne Novine” nr 78 z dnia 23 lipca 1999 r.) a stosowana jest od dnia 1<br />

stycznia 2000 r.<br />

Ustawa składa się łącznie z dziesięciu rozdziałów i 265 artykułów.<br />

Niektóre zmiany w stosunku do ustawy prawo celne z 1992 r.:<br />

- bardziej przejrzysta stuktura poszczególnych rozdziałów i artykułów<br />

- wszystkie dotychczasowe składy konsygnacyjne, składy celne, składy kolejowe, specjalistyczne magazyny towarów<br />

zagranicznych i towarów produkcji krajowej jak również składy centralne założone na podstawie przepisów, które<br />

przestały obowiązywać z dniem rozpoczęcia stosowania nowej ustawy mogą kontynuować swoją działalność<br />

według przepisów nowej ustawy jako składy celne pod warunkiem uzyskania.pozwolenia na założenie i prowadzenie<br />

składu celnego w oparciu o nową ustawę w ciągu sześciu miesięcy od daty rozpoczęcia jej stosowania.<br />

Dla uniknięcia nadużyć instytucji tymczasowego importu i eksportu zwłaszcza przez osoby fizyczne zaostrzono<br />

przepisy Ustawy wprowadzając sankcje w związku z nieprzestrzeganiem zasad wykorzystania czasowo<br />

importowanych towarów, a także określono terminy po upływie których towary muszą być zwrócone do kraju lub<br />

wywiezione za granicę.<br />

9.3. Taryfa celna<br />

Uzyskując członkostwo w WTO Chorwacja zobowiązała się do stopniowego obniżenia ochrony celnej w ustawie o<br />

taryfie celnej.<br />

W okresie przejściowym, dla towarów przemysłowych (2000-2005), Chorwacja zobowiązała się corocznie obniżać<br />

stawki celne tak aby na końcu tego okresu przeciętne stawki celne w tej grupie towarowej zostały obniżone z 6,2 %<br />

na początku okresu do 5 % w roku 2005.<br />

Dla towarów rolnych okres przejściowy będzie trwał do 2007 r., a stawki celne zostaną stopniowo obniżone z 33,7 %<br />

w 2000 r do 16 % w 2007 r. W roku 2001 stawki celne na towary rolne zostały obniżone z 33,7 % do średnio 24,3 %.<br />

W dalszym ciągu stosowane są sezonowe zmiany stawek celnych dla niektórych produktów rolnych.<br />

Dla określonych towarów rolno-spożywczych jak mięso wołowe i wieprzowe, pszenica, surowy cukier, cukier i wyroby<br />

czekoladowe, na żądanie krajów członkowskich WTO zostały w Chorwacji w 2001 r. określone kwoty importowe z<br />

krajów WTO, przy zastosowaniu znacznie niższych ceł.<br />

W przypadku importu z krajów nie objętych KNU lub które nie stosują tej klauzuli w stosunku do Chorwacji stawka<br />

celna wynosi 75%. Polsko-chorwacka wymiana towarowa objęta jest klauzulą najwyższego uprzywilejowania.<br />

W celu ochrony chorwackiej gospodarki ustawa celna przewiduje możliwość nałożenia dodatkowego cła na<br />

towary, które importowane są po cenach niższych od normalnie przyjętych.<br />

Instrumentu tego można użyć również w przypadku stwierdzenia, że towar jest w kraju eksportera<br />

subwencjonowany.<br />

Przy imporcie wyrobów, w które wbudowane są części wyprodukowane w Chorwacji stosuje się 50%<br />

obniżkę obowiązującej stawki celnej (do wartości wyeksportowanych towarów).<br />

9.4. Specjalne dopłaty przy imporcie niektórych towarów<br />

Przy imporcie paliw, wyrobów tytoniowych, alkoholu, napojów bezalkoholowych, kawy, samochodów osobowych,<br />

motocykli, łodzi i samolotów naliczany jest specjalny podatek.<br />

Ropa naftowa i jej pochodne, tytoń i wyroby tytoniowe, kawa (surowa, prażona, mielona, ekstrakt), alkohol<br />

(etanol), napoje alkoholowe i piwo, oraz dobra kulturalne (znaleziska archeologiczne, stare meble, obrazy itp)<br />

zarówno przy imporcie, eksporcie jak i tranzycie muszą być odprawione w jednym z wyznaczonych do tego celu<br />

przejść granicznych (łącznie 18 przejść).<br />

Niektóre towary podlegają odpłatnej kontroli jakościowej (ustawa o inspekcji państwowej), przy eksporcie do<br />

63


Chorwacji dotyczy to 55 grup produktów. Opłata za sprawdzenie jakości towaru wynosi 40,- kun (w godz. 6-22), w<br />

nocy, w niedzielę oraz w święta 80,- kun.<br />

Wykaz towarów podlegających kontroli jakości zawarty jest w dalszej części publikacji.<br />

9.5. Regulacje obrotu towarowego (zezwolenie przywozowe, kontyngenty taryfowe)<br />

W 2002 r. obowiązkiem uzyskania zezwolenia wywozowego objęte są: korale, pancerze skorupiaków,<br />

rośliny odurzające i ich koncentraty, papier i karton do recyklingu, tłucz szklany, ruda uranu, izotopy<br />

radioaktywne, substancje chemiczne, papiery wartościowe, złoto, <strong>pl</strong>atyna, cysterny,<br />

beczki o pojemności do 300 l, reaktory nuklearne i osprzęt, kontenery do przewozu materiałów<br />

radiolatywnych, uzbrojenie, obrazy, litografie, rzeźby, zbiory botaniczne, zoologiczne itp., antyki powyżej 100<br />

lat.<br />

W 2002 r. nadal obowiązuje wprowadzone w lutym 1997 r. czasowe ograniczenie wywozu odpadów żelaza i stali.<br />

Zezwolenia przywozowe w 2002 r. są wymagane na takie grupy towarów jak: korale, pancerze<br />

skorupiaków, materiały radioaktywne, złoto, reaktory jądrowe, materiały wybuchowe, uzbrojenie, biała broń,<br />

papier i karton, papiery wartościowe, wyroby z żelaza i stali (drut, rury, profile, pręty, siatka), niektóre leki i<br />

chemikalia używane w medycynie, narkotyki, instrumenty pomiarowe, traktory starsze od 5 lat, nadajniki<br />

telekomunikacyjne, radary, substancje uszkadzające warstwę ozonową.<br />

Zezwolenia przywozowe w 2002 r. na towary pochodzące z krajów nie należących do WTO wymagane są na<br />

niektóre pozycje z takich grup towarowych jak: nawozy sztuczne i mineralne; drut stalowy walcowany na<br />

gorąco, pręty z żelaza lub stali; rury bezszwowe i profile z żelaza lub stali; rury ochronne i produkcyjne<br />

stosowane przy wierceniach ropy naftowej lub gazu; tkaniny, siatki, ogrodzenia z siatki żelaznej lub stalowej.<br />

Zezwolenia przywozowe w 2002 r. wymagane są na następujące lekarstwa, wyroby medyczne i lekarstwa<br />

weterynaryjne: gruczoły; ludzką krew; szczepionki; lekarstwa z zawartością penicyliny, antybiotyków,<br />

insuliny; wyroby farmaceutyczne (odczynniki, kontrasty, hormonalne środki antykoncepcyjne); aparatura do<br />

dializowania.<br />

Zezwolenia przywozowe w 2002 r. wymagane są również na następujące instrumenty i urządzenia<br />

pomiarowe: instrumenty do badania wzroku (strzykawki z igłami lub bez igieł); termometry i pirometry.<br />

W 2002 r. obowiązuje importowy kontyngent bezcłowy na surowce i materiały do produkcji<br />

przeznaczonej na eksport (600 mln USD), kontyngent bezcłowy na wyposażenie i części przeznaczone do<br />

wymiany lub naprawy sprzętu i obiektów zniszczonych lub uszkodzonych w czasie działań wojennych (60<br />

mln USD).<br />

9.6. Reguły standardyzacji, certyfikacji, norm technicznych i procedur ustalania zgodności, opłaty<br />

administracyjne<br />

Reguły standardyzacji określa ustawa o standardyzacji z czerwca 1996 r. Potwierdzenia zgodności, raporty<br />

z badania produktów itp. dokumenty wydane za granicą, które stanowią podstawę do wydania potwierdzenia<br />

zgodności uznawane są w Chorwacji, pod warunkiem, że zostały wydane w oparciu o międzynarodowe umowy,<br />

których stroną jest także Chorwacja, lub przez uznane międzynarodowe organizacje upoważnione do potwierdzania<br />

zgodności. Nie wyklucza to jednak sprawdzenia zgodności i badanie produktu na terenie Chorwacji.<br />

Od stycznia 1997 r. obowiązuje ustawa o zdrowotnej poprawności i nadzorze zdrowotnym nad<br />

artykułami żywnościowymi i przedmiotami ogólnego użytku. Nadzór jest dokonywany na granicy i w innych<br />

miejscach wyznaczonych przez Ministra Zdrowia. Importer jeszcze przed ocleniem obowiązany jest złożyć wniosek<br />

do granicznego inspektora sanitarnego lub weterynaryjnego w sprawie kontroli zdrowotnej towaru.<br />

Władze celne mogą dokonać oclenia towaru dopiero po otrzymaniu zaświadczenia od inspektora odnośnie<br />

jego poprawności zdrowotnej. Koszty związane z nadzorem zdrowotnym ponosi importer.<br />

Import nasion, sadzonek i roślin wg ustawy o nasionach, sadzonkach i określaniu rodzaju roślin ( z<br />

grudnia 1997 r.) podlega obowiązkowej kontroli granicznej, którą przeprowadza graniczna inspekcja d/s ochrony<br />

64


oślin. Oclenie następuje dopiero po przeprowadzonej kontroli.<br />

Importu mogą dokonywać tylko importerzy wpisani do specjalnego rejestru prowadzonego przez Ministerstwo<br />

rolnictwa i leśnictwa. Importowane nasiona muszą znajdować się w oryginalnym opakowaniu i posiadać certyfikat<br />

rodzaju (OECD), certyfikat jakości (ISTA) i certyfikat fitosanitarny. Ponadto, na opakowaniu musi znajdować się<br />

deklaracja wydana przez upoważnioną instytucję w kraju eksportera.<br />

Natomiast, przy imporcie sadzonek wymagany jest certyfikat pochodzenia i oryginalności rodzaju, gatunku, podłoża<br />

oraz certyfikat fitosanitarny. Sadzonki muszą być sprzedawane w oryginalnym opakowaniu producenta. Na<br />

opakowaniu powinna znajdować się deklaracja wydana przez upoważnioną instytucję kraju eksportera.<br />

Przed wprowadzeniem na rynek chorwacki mebli konieczne jest uzyskanie atestu. W tym celu należy złożyć<br />

wniosek wraz z katalogiem wyrobów w sprawie zlecenia badania na uzyskanie atestu.<br />

Dokonujący badania wybiera kilka wyrobów i przeprowadza na miejscu (w Chorwacji) badanie, które trwa około 4<br />

tygodni. Cena atestu zależna jest od konkretnego artykułu.<br />

W sprawie atestu można zwrócić się do:<br />

- “Euroinspekt Drvokontrola”, 10000 Zagreb, Preradovićeva 31a, tel/fax: 00385/1/48-17-187<br />

- “Šumarski fakultet”, 10000 Zagreb, Svetošimurska 25, tel 00385/1/23-02-288, fax: 00385/1/21-86-16.<br />

Jesienią 1998 r. została opracowana specjalna ustawa o ochronie konsumentów, która ma regulować m.in.<br />

kupno na kredyt, prawa konsumentów usług turystycznych, karanie nieuczciwych kupców. W ten sposób powinna<br />

również wzrosnąć rola organizacji konsumenckich.<br />

Ustawa o odpadach z maja 1995 r. zabrania importu odpadu w celu magazynowania, oraz importu odpadu<br />

niebezpiecznego. Dopuszczony jest import odpadów, które mogą być przetworzone bez zagrożenia środowiska<br />

naturalnego.<br />

Rozporządzenie zmieniające wysokość opłat administracyjnych (Narodne Novine 66/99) zrównało wysokość<br />

opłat za import i eksport materiałów odpadowych.<br />

Dla przykładu w dotychczasowej taryfie opłat administracyjnych była ustalona opłata w wysokości 20 tys. HRK za<br />

import odpadów, a za eksport 1 tys. HRK. Rozwiązanie to miało ograniczyć import odpadów do Chorwacji, przy<br />

równoczesnym zabezpieczeniu wpływów do budżetu, a z drugiej strony ułatwić wywóz odpadów za granicę.<br />

Z punktu widzenia rozwiązań stosowanych w WTO regulacje te były nie do przyjęcia i zażądano od Chorwacji aby<br />

opłaty te, zgodnie z art. VIII GATT-1994 zostały ujednolicone dla eksportu i importu.<br />

Zmiany wysokości opłat importowych domagali się także krajowi importerzy złomu żelaza, miedzi i innych materiałów<br />

odpadowych, które są niezbędnym surowcem dla przemysłu metalurgicznego. Poprzez zmianę stawek opłat<br />

administracyjnych ujednolicono wysokość tych opłat za import i eksport odpadów i ustalono je w wysokości 2000<br />

HRK.<br />

9.7. Program ubezpieczeń eksportowych<br />

Chorwacki Bank ds. Odbudowy i Rozwoju (HBOR) założony w 1992 r. od jesieni 1998 r. na wniosek rządu Republiki<br />

Chorwacji zajmuje się także ubezpieczaniem kontraktów eksportowych. Bank dysponuje następującymi programami<br />

wspierającymi eksporterów chorwackich:<br />

1. Program kredytowania przygotowania towarów na eksport i samego eksportu (włącznie z usługami budowlanymi<br />

za granicą).<br />

2. Program kredytowania eksportu dóbr trwałych poprzez kredytowanie banku/odbiorcy za granicą.<br />

3. Program kredytowania dostawcy.<br />

Ponadto ubezpieczane są kontrakty eksportowe w imieniu i na rachunek Republiki Chorwacji:<br />

1. Program ubezpieczenia bezpośrednich dostaw towarów i usług od ryzyka politycznego i handlowego.<br />

2. Program ubezpieczenia kredytów dla odbiorcy i/lub banku od ryzyka politycznego i handlowego.<br />

Ubezpieczeniu podlega ryzyko polityczne, handlowe, kursowe. Ubezpieczyć można także ryzyko wymówienia<br />

kontraktu w czasie produkcji zamówionego wyrobu.<br />

65


Ubezpieczenie mogą otrzymać spółki prawa handlowego oraz przedsiębiorcy zajmujący się eksportem.<br />

Ubezpieczyć można następujące operacje:<br />

- eksport towarów i usług z krótkimi terminami zapłaty<br />

- eksport dóbr trwałych<br />

- ubezpieczenie kredytu dostawcy (sup<strong>pl</strong>ier credit)<br />

- ubezpieczenie kredytu odbiorcy (buyer credit)<br />

- ubezpieczenie procesu produkcji.<br />

HBOR pokrywa ryzyko od 80% do 95% wartości kontraktu.<br />

10. Ramy prawne podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej<br />

10.1. Charakterystyka spółek handlowych<br />

W Chorwacji ustawa o spółkach handlowych (Narodne Novine Republike Hrvatske (nr 111/1993) reguluje<br />

zakładanie, stosunki prawne między spółkami i udziałowcami, stosunki między udziałowcami, organy spółki, zmiany<br />

statutu, zwiększenie lub zmiejszenie kapitału założycielskiego, jak również rozwiązanie spółki. Ustawa weszła w<br />

życie od 1 stycznia 1995 r.<br />

Ustawa rozróżnia spółki osób do których zalicza się spółka jawna i komandytowa,jak również spółki<br />

kapitałowe do których zalicza się spółka akcyjna i z ograniczoną odpowiedzialnością.<br />

Za zagraniczną spółkę prawa handlowego uważa się spółkę prawidłowo założoną według prawa kraju w którym<br />

posiada siedzibę.<br />

Zagraniczne spółki prawa handlowego mają prawo do prowadzenia działalności na jednakowych warunkach jak<br />

podmioty krajowe.<br />

Zagraniczne spółki prawa handlowego nie mogą prowadzić działalności w Republice Chorwacji dopóki nie założą<br />

filii/oddziału w Chorwacji.<br />

Można posiadać więcej filii, przy czym jedna z nich musi być określona jako centralna.<br />

W każdej filii muszą być wyznaczone osoby (jedna lub więcej) do reprezentowania właściela lub też te same osoby<br />

mogą reprezentować właściciela w kilku filiach.<br />

Filia działa pod swoją firmą, nie posiada osobowości prawnej, a prawa i obowiązki<br />

przejmuje właściciel.<br />

Filia jest wpisana do sądowego rejestru handlowego w miejscu siedziby.<br />

Inwestorem zagranicznym jest każda osoba prawna, która posiada siedzibę poza Chorwacją i każda osoba<br />

fizyczna, która jest cudzoziemcem, jeżeli nabywa udział lub akcje w spółce lub w nią inwestuje na podstawie umowy.<br />

Inwestor zagraniczny na zasadach wzajemności, zakłada lub uczestniczy w założeniu spółki prawa handlowego w<br />

Republice Chorwacji i nabywa w nich prawa i obowiązki na tych samych warunkach i posiada tę samą pozycję jak<br />

osoba krajowa.<br />

Konstytucja Republiki Chorwacji gwarantuje prawo własności (art.48), państwo wszystkim przedsiębiorcom zapewnia<br />

jednakowe traktowanie na rynku, a prawa nabyte inwestowaniem kapitału nie mogą zostać ograniczone prawem czy<br />

też innymi aktami prawnymi (art.49).<br />

Spółka akcyjna może być założona przez jedną osobę.<br />

Najmniejszy wymagany kapitał założycielski wynosi równowartość 30 tys. DEM wyrażoną w kunach, a najmniejsza<br />

wartość nominalna jednej akcji nie może być mniejsza od równowartości 10 DEM wyrażonej w kunach.<br />

Akcje mogą być na okaziciela i imienne.<br />

Akcje mogą być zwyczajne i uprzywilejowane (skumulowane i partcypacyjne).<br />

Podstawowym aktem spółki akcyjnej jest jej statut.<br />

66


Spółkę akcyjną można założyć symultacyjnie, tj. gdy założyciele zakładają spółkę poprzez przejecię wszystkich akcji,<br />

sporządzeniem i przyjęciem statutu i oświadczeniem, że zakładają spółkę akcyjną, która zostanie faktycznie<br />

założona w momencie wpisania do rejestru handlowego.<br />

Spółkę akcyjną można założyć również w sposób sukcysywny, tj. w ten sposób, że założyciele zatwierdzą statut,<br />

przejmą część akcji i jawnie ogłoszą (prospekt) zapis na akcje.<br />

Wszyscy akcjonariusze przyjęci na tych samych warunkach mają taką samą pozycję w spółce.<br />

Spółka nie może objąć własnych akcji.<br />

O podziale zysku decyduje walne zgromadzenie zgodnie z wytycznymi statutu.<br />

Spółka jest zobowiązana do odprowadzania na rzecz obowiązkowej rezerwy 1/20 zysku z bieżącego roku<br />

zmniejszonej o kwotę straty, dopóki ta rezerwa łącznie z kapitałem nie osiągną poziomu 5% kapitału założycielskiego<br />

spółki.<br />

Organami spółki akcyjnej jest zarząd, rada nadzorcza i walne zgromadzenie.<br />

Zarząd składa się z jedej lub więcej osób (dyrektorzy), których liczbę określa statut.<br />

Jeżeli zarząd składa się z większej ilości osób, jedna z nich musi zostać mianowana prezesem.<br />

Zarząd prowadzi sprawy spółki na własną odpowiedziałność.<br />

Zarząd reprezentuje spółkę i to prawo nie może być ograniczane, przy czym członkowie zarządu mogą działać w<br />

ramach przewidzianych statutem, decyzjami rady nadzorczej i walnego zgromadzenia, jak<br />

również regulaminem pracy zarządu.<br />

Członków zarządu mianuje rada nadzorcza i to na okres maksymalnie 5-ciu lat, z możliwością ponownego<br />

mianowania.<br />

Rada nadzorcza może posiadać co najmniej 3 członków a maksymalnie 21.<br />

Członków rady nadzorczej wybiera walne zgromadzenie.<br />

Członek rady nadzorczej nie może być jednocześnie członkiem zarządu, stałym zastępcą członka zarządu,<br />

prokurentem lub pełnomocnikiem spółki.<br />

Akcjonariusze swoje prawa odnośnie działalności spółki realizują na walnym zgromadzeniu.<br />

Protokół z walnego zgromadzenia sporządza notariusz.<br />

Na walnym zgromadzeniu decyzje podejmowane są większością oddanych głosów, jeżeli prawem lub statutem nie<br />

zostało określone inaczej.<br />

Prawo głosu określone jest nominalną wartością akcji.<br />

Walne zgromadzenie może dokonać zmiany statutu większością co najmniej 3/4 kapitału założycielskiego spółki<br />

reprezentowanego na walnym zgromadzeniu podczas głosowania w sprawie statutu.. Taki sam wymóg dotyczy<br />

decyzji o zwiększeniu kapitału akcyjnego jak również decyzji o likwidacji spółki.<br />

Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością zakłada się na podstawie umowy którą zawierają założyciele w<br />

formie aktu notarialnego.<br />

Minimalny kapitał założycielski wynosi równowartość 5 tys. DEM wyrażoną w kunach, a najmniejszy udział wynosi<br />

równowartość 200 DEM wyrażoną w kunach.<br />

Do spółki można wnieść również rzeczy i prawa.<br />

Jeżeli w umowie inaczej nie określono, to rola udziałowców zależy od ilości posiadanych udziałów.<br />

Udziałowiec może posiadać udziały w innych spółkach.<br />

Udziały mogą być przenoszone i dziedziczone.<br />

W umowie spółki można ograniczyć prawo przenoszenia udziałów, uzależniając to od zgody spółki.<br />

Na warunkach przewidzianych prawem, spółka może nabywać własne udziały, ale wtedy prawa i obowiązki<br />

wynikające z nich nie mają mocy.<br />

Działalność spółki prowadzi zarząd składający z jednego lub większej liczby dyrektorów.<br />

Zarząd mianują udziałowcy spółki.<br />

Zarząd reprezentuje spółkę.<br />

Spółka może posiadać radę nadzorczą, wymóg konieczny gdy spółka w ciągu roku zatrudnia powyżej 300<br />

pracowników lub gdy wykonuje taką działalność, przy której sprawę rady nadzorczej regulują oddzielne przepisy.<br />

Rada nadzorcza liczy co najmniej 3 członków, a ich liczbę określa umowa spółki.<br />

Udziałowcy dokonują wyboru rady nadzorczej.<br />

67


Udziałowcy kierują spółką poprzez zgromadzenie.<br />

Jeżeli umowa nie określa inaczej, to zgromadzenie zatwierdza uchwały większością oddanych głosów.<br />

Uchwała o zmianie umowy spółki wymaga 3/4 wszystkich oddanych głosów, dotyczy to również uchwały o<br />

zwiększeniu lub zmniejszeniu kapitału zakładowego i likwidacji spółki.<br />

Przedstawicielstwa firm zagranicznych<br />

Firmy zagraniczne mogą otwierać własne przedstawicielstwa.<br />

Do rejestracji przedstawicielstwa firmy zagranicznej w Republice Chorwacji należy złożyć do tutejszego Ministerstwa<br />

Gospodarki - Uprava trgovine następujące dokumenty:<br />

1. Zgłoszenie (wniosek) zawierające dane dotyczące:<br />

- nazwa i siedziba założyciela<br />

- nazwa i siedziba przedstawicielstwa w Chorwacji<br />

- zakres działalności przedstawicielstwa<br />

- odpowiedzialana osoba (obywatele Republiki Chorwacji - dowód obywatelstwa, obywatele zagraniczni - kopie<br />

paszportów)<br />

2. Decyzja założyciela o otwarciu przedstawicielstwa w Republice Chorwacji.<br />

3.Dokument potwierdzający wpis firmy do rejestru w kraju, w którym firma zagraniczna posiada swoją<br />

siedzibę.<br />

4. Opis działalności przedstawicielstwa w Republice Chorwacji.<br />

5. Decyzja o mianowaniu osoby odpowiedzialnej za prowadzenie działalności przedstawicielstwa.<br />

6. Dowód wpłaty opłaty administracyjnej w wysokości 300,00 kun<br />

- wpłata na konto Nr 30102 - 630 - 16<br />

subkonto : 5002 - nr rejestracyjny przedsiębiorstwa lub nr dowodu osobistego (dla obywateli<br />

chorwackich JMBG)<br />

- właściciel konta : Budżet państwa<br />

- cel wpłaty : Opłata administracyjna<br />

Uwaga: wszystkie załączone dokumenty powinny być w oryginale wraz z tłumaczeniem wykonanym przez<br />

tłumacza przysięgłego w Republice Chorwacji.<br />

Wpis do rejestru przedstawicielstw firm zagranicznych trwa maksymalnie 1 miesiąc.<br />

Zysk opodatkowany jest w wysokości 20 %. W strefach wolnocłowych podatek jest zmniejszony<br />

o 50%. Inwestor który zainwestuje w strefie wolnocłowej minimum 278 tys. DEM zwolniony jest z płacenia podatku<br />

przez okres 5-ciu lat.<br />

Według tutejszych przepisów bezcłowy import samochodu osobowego do użytku służbowego<br />

przedstawicielstwa firmy zagranicznej zawężony jest do cudzoziemców w nim zatrudnionych ( bezcłowy import dla<br />

miejscowego pracownika nie jest możliwy).<br />

10.2. Warunki nabywania nieruchomości przez zagraniczne osoby<br />

Problematykę nabywania nieruchomości w Chorwacji regulują przepisy Ustawy o prawie<br />

własności i innych rzeczywistych prawach z 2 października 1996 r. (przepisy obowiązują<br />

od 1 stycznia 1997 r.) .<br />

Zgodnie z przepisami zagraniczne osoby fizyczne i prawne mogą, na zasadach<br />

wzajemności, nabywać nieruchomości na terytorium Republiki Chorwacji , przy czym<br />

nie jest ważne czy nieruchomości te wykorzystują do realizacji swojej działalności lub<br />

w innym celu. Przepisy nie rozróżniają celu nabycia na inwestycyjny lub np. rekreacyjny.<br />

Możliwe jest także uzyskanie własności hipotecznej przez osobę zagraniczną.<br />

Aby nabyć nieruchomość wszystkie osoby zagraniczne, niezależnie od tego czy prowadzą<br />

działalność w Chorwacji czy nie, muszą uzyskać zgodę Chorwackiego Ministerstwa Spraw<br />

Zagranicznych , po uprzednim uzyskaniu opinii Ministerstwa Sprawiedliwości Republiki Chorwacji.<br />

Opinii tej zasięga Ministerstwo Spraw Zagranicznych, a nie zainteresowana osoba zagraniczna.<br />

68


Zagraniczna osoba nie może być właścicielem nieruchomości, która znajduje się na terenie<br />

ważnym z punktu widzenia ochrony interesów i bezpieczeństwa Republiki Chorwacji<br />

np. teren przygraniczny lub w pobliżu ważnych obiektów przemysłowych.<br />

Wniosek może złożyć zainteresowana kupnem osoba lub osoba sprzedająca nieruchomość.<br />

Wniosek powinien określać rodzaj nieruchomości oraz jej przeznaczenie i posiadać następujące<br />

załączniki:<br />

1. oryginał umowy lub umowy wstępnej o sprzedaży<br />

2. zaświadczenie o obywatelstwie osoby zagranicznej (w przypadku osoby prawnej wyciąg z rejestru firmy)<br />

3. zaświadczenie o obywatelstwie osoby sprzedającej<br />

4. potwierdzony wyciąg z księgi wieczystej nieruchomości, będącej przedmiotem sprzedaży<br />

5. potwierdzone kopie paszportów nabywcy i sprzedającego nieruchomość.<br />

Wniosek składa się w :<br />

Ministarstvo vanjskih poslova Republike Hrvatske<br />

Odjel za konzularne poslove<br />

10000 Zagrzeb, Trg Nikole Šubića Zrinskog 7-8<br />

Procedura rozpatrywania wniosku trwa około 1 roku.<br />

Brak przepisów wykonawczych do w/w Ustawy , istnieją natomiast wewnętrzne<br />

ograniczenia których przestrzega chorwackie Ministerstwo Spraw Zagranicznych, i tak:<br />

na zakup powierzchni biurowej akceptuje się wnioski o powierzchni nieruchomości 100-<br />

150 m2, budynków mieszkalnych 200 m2 powierzchni mieszkalnej, <strong>pl</strong>acu z przeznaczeniem<br />

na budowę 2 tys. m2.<br />

Nie wyraża się zgody na zakup ziemi na terenach rolniczych.<br />

Do rozpatrywania wniosków o zakup obiektów hotelowych kompetentny jest rząd.<br />

Dla praktycznego przyspieszenia załatwienia formalności należałoby ustanowić<br />

pełnomocnika, najlepiej z siedzibą w Chorwacji , z którym tutejszy MSZ na bieżąco wyjaśniałby<br />

dodatkowe sprawy.<br />

Od przyjmowanych wniosków nie są pobierane żadne opłaty manipulacyjne.<br />

10.3. Zatrudnianie cudzoziemców w Chorwacji<br />

Ustawa o zatrudnianiu cudzoziemców określa warunki, pod którymi cudzoziemcy<br />

i osoby bez obywatelstwa mogą być zatrudniani w Republice Chorwacji.<br />

Cudzoziemiec może zawrzeć umowę o pracę w Republice Chorwacji tylko na podstawie zezwolenia na pracę.<br />

Zezwolenia na pracę w Chorwacji cudzoziemcom wydaje Biuro Zatrudnienia (Zavod za<br />

Zapošljavanje Republike Hrvatske – Središnja služba , 10000 Zagreb, Radnička cesta 1,<br />

tel.: 00385 1/6126 000, fax: 00385 1/6126 039).<br />

- Służba Centralna Zagrzeb ( na podstawie wniosku przedsiębiorstwa, tj. pracodawcy<br />

lub cudzoziemca ( zezwolenie na pracę może być wydane pod warunkiem , że w ewidencji<br />

Chorwackiego Biura Zatrudnienia nie figurują osoby bezrobotne – obywatele chorwaccy, którzy spełniają<br />

wymogi pracodawców).<br />

Wniosek składa się w centralnym Biurze Zatrudnienia, za pośrednictwem lokalnego<br />

Biura Zatrudnienia.<br />

Dla cudzoziemca, który posiada zezwolenie na przedłużony pobyt w Chorwacji, o wydanie zezwolenia na pracę<br />

wnioskuje pracodawca.<br />

Cudzoziemiec zwraca się osobiście o wydanie zezwolenia na pracę , gdy:<br />

69


- posiada zezwolenie na pobyt stały,<br />

- zamierza i posiada dowody na to, że będzie się w Chorwacji zajmować określoną działalnością gospodarczą (<br />

np. inwestycje zagraniczne, działalność handlu zagranicznego) lub<br />

zamierza wykonywać pracę określoną w umowie o współpracy naukowo-technicznej,<br />

wieloletniej kooperacji produkcyjnej lub o transferze technologii.<br />

Cudzoziemiec rozpoczyna pracę na podstawie zezwolenia o pracę, wydanego przez Biuro<br />

Zatrudnienia.<br />

Wniosek o wydanie zewolenia na pracę składa się na przeznaczonym do tego formularzu,<br />

który można zakupić w sieci sklepów o nazwie “Narodne Novine”.<br />

Zezwolenie na pracę wydaje się z reguły na czas określony ( do upływu terminu umowy<br />

o pracę), najdłużej jednak na jeden rok.<br />

Cudzoziemcowi, który posiada zezwolenie na pobyt stały można wydać indywidualne zezwolenie na pracę, na czas<br />

nieokreślony. Takie zezwolenie wydaje się także osobom o statusie uchodźcy.<br />

Cudzoziemcom, którzy posiadają wizę służbową zezwolenie na pracę wydawane jest<br />

na jeden rok wykonywania działalności lub pracy eksperta.<br />

Do wypełnionego formularza w sprawie wydania cudzoziemcowi zezwolenia na pracę,<br />

załączyć należy następującą dokumentację:<br />

1. jeżeli zezwolenie na pobyt przedłużony znajduje się w paszporcie, załączyć należy<br />

poświadczoną przez notariusza fotokopię paszportu z widocznymi danymi osobistymi<br />

oraz zezwoleniem na przedłużony pobyt,<br />

2. jeżeli cudzoziemiec posiada dowód osobisty dla cudzoziemca, załącza się poświadczoną<br />

przez notariusza fotokopię dowodu osobistego - strony z danymi osobistymi,<br />

3. dla pracowników, którzy nie mają dowodu osobistego dla cudzoziemców, należy<br />

oprócz poświadczonej fotokopii posiadanego dowodu osobistego (obustronnej),<br />

załączyć także zezwolenie na pobyt w Chorwacji wydane przez odpowiednią lokalnie komendę policji<br />

(może to być także poświadczona fotokopia),<br />

4. posiadacze wizy służbowej załączają poświadczoną fotokopię paszportu z widocznymi danymi osobistymi i<br />

terminem ważności wizy służbowej.<br />

Zezwolenie na pracę cudzoziemca traci ważność w chwili:<br />

- upływu terminu umowy o pracę , na który została wydana,<br />

- zakończenia zatrudnienia<br />

- odebrania zezwolenia .<br />

Nadzorem nad przestrzeganiem przepisów prawnych wydanych na podstawie ustawy<br />

zajmuje się Inspekcja Pracy Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej ( Ministarstvo Rada<br />

i Socijalne Skrbi Republike Hrvatske, 10000 Zagreb, Prisavlje 14 , tel.: 00385 1/6169 111,<br />

fax: 00385 1/6196 737).<br />

10.4. Pobyt cudzoziemców w Chorwacji<br />

Za cudzoziemca wg ustawy o pobycie i zatrudnianiu cudzoziemców uważa się osobę,<br />

która nie jest obywatelem chorwackim.<br />

Wjazd cudzoziemca do Chorwacji uwarunkowany jest posiadaniem:<br />

- ważnego dokumentu podróży, wydanego zgodnie z przepisami obcego kraju (paszportu<br />

70


indywidualnego, wspólnego, dy<strong>pl</strong>omatycznego, służbowego, książeczki marynarza, książeczki<br />

żeglarza lub innych dokumentów podróży, wydanych zgodnie z umowami międzynarodowymi)<br />

lub<br />

- ważnego dokumentu podróży cudzoziemca ( dokument podróży dla uchodźców,<br />

dla osób bez obywatelstwa , inny dokument podróży cudzoziemca), wydanego przez<br />

komendę policji lub posterunek policyjny Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Chorwacji.<br />

Pobyt cudzoziemca w Chorwacji może być:<br />

1. Tymczasowy – jest to pobyt na podstawie wizy tranzytowej, wjazdowej w celach turystycznych lub służbowych<br />

oraz na podstawie przepustki granicznej.<br />

Pobyt może trwać do upływu terminu ważności wizy, jednak nie dłużej od 7 dni<br />

od dnia wjazdu do Chorwacji z wizą tranzytową oraz najdłużej do 3 miesięcy przy<br />

wjeździe z wizą wjazdową.<br />

Między Polską i Chorwacją obowiązuje ruch bezwizowy. Dokumentem upoważniającym<br />

do wjazdu do Chorwacji jest ważny paszport. Organy celne mogą zażądać okazania środków dewizowych<br />

niezbędnych do pokrycia kosztów pobytu w Chorwacji.<br />

2. Przedłużony – na taki pobyt zezwala się w przypadku, gdy cudzoziemiec zamierza<br />

w Chorwacji przebywać dłużej od 3 miesięcy w celu zatrudnienia, kształcenia, specjalizacji,<br />

badań naukowych, pobytu turystycznego lub zawarcia związku małżeńskiego<br />

z obywatelem chorwackim itp. Zezwolenie na pobyt przedłużony wydaje się na okres<br />

do 1 roku w przypadku, gdy chodzi o zatrudnienie cudzoziemca – na okres do upływu<br />

terminu umowy o zatrudnieniu ( jednak na okres nie dłuższy od 2 lat).<br />

3. Na podstawie wizy służbowej – cudzoziemcowi wizę wydaje <strong>pl</strong>acówka dy<strong>pl</strong>omatyczna<br />

lub konsularna Republiki Chorwacji za granicą. Wydaje się ją w celu wykonywania<br />

działalności gospodarczej lub innej , zgodnie z przepisami o inwestycjach zagranicznych<br />

i handlu zagranicznym oraz cudzoziemcowi, który się zatrudnia w celu wykonywania<br />

pracy eksperta zgodnie z umową o współpracy gospodarczej i technicznej , o wieloletniej<br />

kooperacji produkcyjnej i transferze technologji.<br />

Wiza służbowa wydawana jest na okres, który jest konieczny dla wykonania pracy,<br />

najdłużej jednak na okres do upływu ważności zagranicznego dokumentu podróży.<br />

4. Stały – cudzoziemiec otrzymuje zezwolenie na pobyt stały w przypadku, gdy co najmniej<br />

1 rok jest w związku małżeńskim z obywatelem chorwackim lub cudzoziemcem , któremu<br />

w Chorwacji zezwolono na stały pobyt lub który jest zatrudniony bez przerwy przez trzy<br />

lata.<br />

Do wniosku cudzoziemiec zobowiązany jest załączyć dowody o zapewnionym stałym<br />

zamieszkaniu i o zatrudnieniu lub o posiadaniu innych źródeł przychodu.<br />

5. Status uchodźcy – wydaje się cudzoziemcowi, który opuścił kraj, którego jest obywatelem<br />

lub w którym przebywał na podstawie pobytu stałego w celu uniknięcia prześladowań<br />

z powodu swoich przekonań politycznych lub narodowościowych, rasowych lub religijnych.<br />

Cudzoziemiec swoją tożsamość udowadnia przez posiadanie:<br />

- zagranicznego dokumentu podróży,<br />

- dokumentu podróży cudzoziemca,<br />

- dowodu osobistego cudzoziemca lub<br />

- innego dokumentu z fotografią.<br />

Dowód osobisty cudzoziemca wydany będzie cudzoziemcowi, któremu zezwolono na pobyt<br />

stały na okres 5 lat i cudzoziemcowi, któremu zezwolono na przedłużony pobyt , a który nie posiada ważnego<br />

zagranicznego dokumentu podróży z terminem ważności zezwolenia na przedłużony pobyt.<br />

71


Dowód osobisty cudzoziemca może być wydany i cudzoziemcowi, który przebywa na podstawie wizy służbowej, jak<br />

również i cudzoziemcowi , posiadającemu zezwolenie na<br />

pobyt przedłużony i ważny zagraniczny dokument podróży – na wniosek cudzoziemca lub <strong>pl</strong>acówki dy<strong>pl</strong>omatycznej<br />

lub konsularnej państwa, którego jest obywatelem.<br />

Wniosek cudzoziemiec składa bezpośrednio w komendzie lub na posterunku policji<br />

( wg miejsca pobytu stałego lub tymczasowego) na obowiązujących formularzach.<br />

Cudzoziemiec zobowiązany jest zgłosić organom władzy:<br />

- miejsce pobytu i zmianę adresu zamieszkania,<br />

- zmianę tymczasowego miejsca pobytu.<br />

Cudzoziemcowi , przebywającemu w Republice Chorwacji można odmówić zezwolenia<br />

na pobyt w przypadku:<br />

- jeżeli wg postanowień ustawy nie można było wydać zezwolenia na wjazd ,<br />

- jeżeli wjechał do Chorwacji nielegalnie<br />

- jeżeli nie przestrzega przepisów lub nie wykonuje wymogów organów państwowych<br />

- jeżeli zostanie bez środków do życia.<br />

Cudzoziemcowi, któremu wydano zezwolenie na stały pobyt można odmówić zezwolenia na<br />

pobyt w przypadku, gdy:<br />

- jest skazany za przestępstwo przeciwko Chorwacji lub za inne ciężkie przestępstwo<br />

- został bez środków do życia,<br />

- wymagają tego przepisy ochrony bezpieczeństwa państwa lub porządku prawnego.<br />

11. System podatkowy Chorwacji<br />

11.1. Podatek od zysku<br />

Płatnikami tego podatku są przedsiębiorcy, osoby fizyczne i prawne, które samodzielnie prowadzą działalność<br />

gospodarczą (produkcja, handel, usługi). Stopa podatku od 1. stycznia 2001 r.wynosi 20 %.<br />

Zgodnie z nową ustawą o podatku od zysku podstawa wymiaru podatku może być zmniejszona o wartość płac nowo<br />

zatrudnionych pracowników, wartość urządzeń produkcyjnych nabytych w okresie za który dokonuje się obliczenia<br />

podatku oraz wartość donacji dla organizacji dobroczynnym w wysokości do wysokości 2 % uzyskanego dochodu.<br />

Możliwe są także dodatkowe ulgi w podatku od zysku, które szczegółowo omówione są w ustawie o wspieraniu<br />

inwestycji (rozdział 15 niniejszej publikacji).<br />

11.2. Podatek od dochodów osobistych<br />

Płatnikami są krajowe i zagraniczne osoby fizyczne, które uzyskują dochód na terenie Chorwacji. Podstawą<br />

opodatkowania jest dochód podatnika za wykonywanie pracy (wynagrodzenie za pracę, emerytura), za prowadzenie<br />

samodzielnej działalności rzemiosło, wolne zawody, rolnictwo, leśnictwo) jak również z tytułu praw własności<br />

(wynajem i sprzedaż nieruchomości, prawa autorskie i prawa własności przemysłowej).<br />

Od dochodu odejmuje się wydatki osobiste (1250,- kun) i wydatki na utrzymanie współmałżonka i dzieci jak również<br />

niepełnosprawnych członków rodziny. Odlicza się również stratę z bieżącego okresu lub okresów poprzednich<br />

(maksymalnie do pięciu lat od daty wykazania straty).<br />

Przy podatku od wynagrodzeń z tytułu świadczenia pracy podstawa opodatkowania zmniejsza się o<br />

następujące obowiązkowe świadczenia opłacane z wynagrodzenia:<br />

- składka na ubezpieczenie emerytalne 10,75%<br />

- składka na ubezpieczenie zdrowotne 9,00%<br />

- składka na rozwój nowych miejsc pracy 0,85%<br />

Razem: 20,60%<br />

72


Pozostałe świadczenia, które pracodawca obowiązany jest obliczyć od wysokości wynagrodzenia i zapłacić,<br />

a które nie wpływają na wysokość podstawy opodatkowania:<br />

- składka na ubezpieczenie emerytalne 8,75%<br />

- składka na ubezpieczenie zdrowotne 7,00%<br />

- składka na rozwój nowych miejsc pracy 0,85%<br />

Razem: 16,60%<br />

Podatku od dochodu osobistego nie płaci się od dochodów uzyskanych z tytułu pomocy społecznej<br />

odsetek bankowych, odsetek od kredytów i pożyczek bankowych, odsetek od papierów wartościowych,<br />

premii z tytułu ubezpieczenia. Dochody z tytułu dywidend opodatkowane są według stopy 15 %.<br />

Stopa podatku wynosi :<br />

-15% przy wynagrodzeniu do 2.500 kun miesięcznie,<br />

-25 % przy wynagrodzeniu od 2500 kun do 6.250 kun miesięcznie,<br />

-35 % przy wynagrodzeniu powyżej 6.250 kun miesięcznie<br />

Podatek zwiększa się o podatek dodatkowy (od 6,25 do 18%), który może wprowadzić miasto posiadające powyżej<br />

40 tys.mieszkańców. W Zagrzebiu stopa tego dodatkowego podatku wynosi 18 %.<br />

Dochody z tytułu podatku od wynagrodzeń w 60 % zasilają budżet centralny, w 32% budżety miast i gmin oraz w<br />

wys. 8 % budżety żupanii.<br />

11.3. Podatek specjalny (akcyza)<br />

W 1998 r. wszystkie przepisy dotyczące specjalnych podatków zostały dostosowane do wymogów WTO<br />

zrównania podatków na towary krajowe i importowane takie jak napoje alkoholowe i bezalkoholowe, piwo, produkty<br />

naftowe, kawa, samochody osobowe, towary luksusowe.<br />

Ze względu na wyjątkową pozycję zarówno produkcji tytoniu i wyrobów tytoniowych w Chorwacji, proces<br />

wyrównywania poziomu podatku specjalnego dla krajowej produkcji i produktów importowanych przebiegał z dużymi<br />

oporami krajowych producentów. Ostatecznie doprowadzono do wprowadzenia jednolitego poziomu podatków w<br />

czerwcu 1999 r. przepisami ustawy o tytoniu oraz ustawy o zmianach i uzupełnieniach ustawy o specjalnym<br />

podatku od tytoniu i wyrobów tytoniowych.<br />

Podatek specjalny płacony jest na:<br />

1. produkty naftowe (podstawa prawna Narodne Novine nr. 55/00,101/00,127/00,27/01,107/01)<br />

2. piwo (NN nr. 51/94, 139/97,55/00,127/00,107/01)<br />

3. napoje bezalkoholowe (NN nr. 51/94, 139/97,127/00,107/01)<br />

4. alkohol (NN nr. 51/94, 141/98, 55/00,127/00,67/01,107/01)<br />

5. wyroby tytoniowe (NN nr. 51/94, 56/95, 67/99, 105/99,55/00,127/00,107/01)<br />

6. kawę (NN nr. 139/97,55/00,59/00,127/00,107/01)<br />

7. samochody osobowe, pozostałe pojazdy silnikowe, statki i samoloty (NN nr. 139/97, 105/99,55/00,107/01)<br />

8. artykuły luksusowe (NN nr. 105/99,127/00,114/01)<br />

Podatek specjalny jest płacony w następujących przypadkach:<br />

- przy sprzedaży ze składu lub imporcie produktów naftowych i wynosi od 0.30 do 2,9 kun za litr (w zależności od<br />

rodzaju produktu – benzyna ołowiowa 2,90 kn, benzyna bezołowiowa 2,40 kn, ropa 0,00 kn, olej opałowy ekstra lekki<br />

i lekki specjalny 0,30 kn, olej opałowy lekki, średni i ciężki 0,00 kn, benzyna do silników odrzutowych i benzyna<br />

lotnicza 0,00 kn, skro<strong>pl</strong>one gazy 0,10 kn, nafta 1,40 kn).<br />

73


- producenci wyrobów tytoniowych w ciągu 30 dni od dnia pobrania banderol akcyzowych, importerzy w momencie<br />

clenia towarów, w składach celnych i specjalnych strefach ekonomicznych w chwili wysyłki towarów. Podatek wynosi<br />

od 5,0 kun za paczkę papierosów popularnych do 8,90 kuny za papierosy luksusowe . Na pozostałe wyroby<br />

tytoniowe podatek wynosi w granicach 1,1 kuny do 38,0 kun. Wymienione wyżej kwoty zmieniają się w zależności od<br />

ilości sztuk papierosów w paczce oraz od długości papierosów.<br />

- na piwo produkcji krajowej i z importu w wysokości 200,00 kun za hektolitr (w ciągu 30 dni od daty wysyłki z<br />

browaru lub w momencie importu), a 60,00 kun za hektolitr piwa bezalkoholowego produkcji krajowej i<br />

importowanego (w ciągu 30 dni od daty wysyłki z browaru lub w momencie importu).<br />

- na napoje bezalkoholowe w wysokości 40,00 kun za hektolitr, w ciągu 30 dni od dnia wysyłki z miejsca produkcji<br />

lub w momencie clenia (przy napojach z importu).<br />

- na alkohol (włącznie z alkoholem etylowym) i napoje alkoholowe (o zawartości powyżej 2% czystego alkoholu)<br />

produkcji krajowej i importowany w wysokości 60,00 kun za litr czystego alkoholu (w ciągu 30 dni od daty wysyłki z<br />

wytwórni lub w momencie importu).<br />

- za kilogram kawy niepalonej 5,00 kun, a 12,00 kun za kawę paloną, łuski kawowe 15,00 kun, zamienniki kawy<br />

zawierające w sobie kawę, ekstrakty 20,00 kun.<br />

- na samochody osobowe (nowe i używane), pozostałe pojazdy silnikowe, łodzie i samoloty.<br />

W przypadku importu obowiązek zapłaty powstaje z dniem nastania obowiązku zapłaty cła, a w przypadku produkcji<br />

z chwilą wysyłki do odbiorcy. Aktualnie stawki podatku kształtują się następująco:<br />

Samochody osobowe i motocykle:<br />

Podstawa – cena sprzedaży<br />

Podatek specjalny<br />

Powyżej<br />

Do<br />

0 50.000,00 10%<br />

50.000,00 100.000,00 5.000,00+15% powyżej 50.000,00<br />

100.000,00 150.000,00 12.500,00+20% powyżej<br />

100.000,00<br />

150.000,00 200.000,00 22.500,00+25% powyżej 150.000,00<br />

200.000,00 250.000,00 35.000,00+30% powyżej 200.000,00<br />

250.000,00 300.000,00 50.000,00+35% powyżej 250.000,00<br />

300.000,00 350.000,00 67.500,00+40% powyżej 300.000,00<br />

350.000,00 87.500,00+45% powyżej 350.000,00<br />

Akcyzę na pojazdy samochodowe i motocykle używane zwiększa się o 50 %, a na pojazdy samochodowe o<br />

pojemności silnika powyżej 1600 cm3 i motocykle o pojemności silnika ponad 250 cm3 zwiększa się o 100 %.<br />

Obiekty pływające:<br />

- bez kabiny<br />

Długość obiektu pływającego w m<br />

Ponad<br />

do<br />

Podatek specjalny u kunach<br />

8 12 6.000,00<br />

12 15 18.000,00<br />

15 48.000,00<br />

- z kabiną<br />

Długość obiektu pływającego w m Podatek specjalny w kunach<br />

Ponad<br />

Do<br />

8 12 15.000,00<br />

12 15 60.000,00<br />

15 150.000,00<br />

74


- samoloty<br />

Ilość miejsc siedzących<br />

Podatek specjalny w kunach<br />

Od<br />

Do<br />

1 4 7.000,00<br />

5 12 70.000,00<br />

13 50 140.000,00<br />

Ponad 50 300.000,00<br />

Z dniem 1 listopada 1999 r. weszła w życie ustawa o podatku specjalnym od artykułów luksusowych,<br />

produkowanych i sprzedawanych na terytorium celnym Republiki Chorwacji lub importowanych do<br />

Chorwacji .<br />

Należą do nich:<br />

- biżuteria i artykuły podobne ( perły, kamienie, biżuteria i jej części z metali szlachetnych, artykuły złotnicze i<br />

srebrne, artykuły złotnicze powlekane metalami szlachetnymi, artykuły z pereł naturalnych lub podobnych,<br />

monety okolicznościowe , numizmatyczne , zbiory monet),<br />

- zegary ( na rękę, kieszonkowe i inne ), paski i bransolety z metali szlachetnych lub<br />

z innych metali powlekane metalami szlachetnymi<br />

- odzież i obuwie skórzane i ze skór płazów<br />

- artykuły pirotechniczne do sztucznych ogni<br />

- broń (rewolwery, pistolety, strzelby łowieckie, oraz ich kombinacje)<br />

- pozostałe:<br />

a) kość słoniowa, żółwia, korale, masy perłowe, oraz artykuły z nich<br />

b) zapalniczki do papierosów ( mechaniczne lub elektryczne) kieszonkowe, stołowe i<br />

pozostałe z metali szlachetnych.<br />

Wysokość podatku – 30 % od wartości sprzedaży artykułu.<br />

Podatnikami są osoby fizyczne i prawne – producenci i importerzy wymienionych wyżej<br />

artykułów.<br />

Podatek od wyrobów luksusowych jest dochodem budżetu państwa.<br />

Podatnik zobowiązany jest do obliczenia podatku od wyrobów luksusowych w momencie:<br />

dostawy artykułu kupcowi, dostawy importowanego artykułu luksusowego kupcowi,<br />

w chwili pobierania artykułu do własnego użytku oraz w chwili stwierdzenia braku.<br />

Kwotę podatku należy w ciągu 10 dni po upływie misiąca kalendarzowego , w którym powstał<br />

obowiązek jego naliczenia przekazać do Urzędu Podatkowego.<br />

11.4. Podatek od wartości dodanej (VAT)<br />

Podatek od wartości dodanej został wprowadzony w Chorwacji z dniem 1 stycznia 1998 r., skrót chorwacki PDV.<br />

Stopa podatku wynosi 22% na większość towarów i usług krajowych i z importu, z następującymi wyjątkami:<br />

podatek VAT w wysokości 0% obowiązuje na wszystkie gatunki chleba i mleka, książki i podręczniki<br />

drukowane na papierze lub innych materiałach, czasopisma naukowe, lekarstwa wymienione w Spisie leków<br />

Chorwackiego Zakładu Ubezpieczeń Zdrowotnych, przedmioty do chirurgicznego wmontowywania do<br />

organizmu – im<strong>pl</strong>anty,<br />

Zerowa stawka podatku na w/w towary została wprowadzona z dniem 1 listopada 1999 r. Aby zrekompensować<br />

straty z tego tytułu dla budżetu wprowadzono równolegle podatek specjalny od towarów luksusowych o którym mowa<br />

w rozdziale 11.3.<br />

75


Od 1. stycznia 2001 r. 0% stawka podatku VAT objęto także zorganizowane pobyty w Chorwacji zagranicznych turystów.<br />

11.5. Podatek od obrotu nieruchomościami<br />

Stopa podatku wynosi 5% wartości rynkowej danej nieruchomości. Podatek opłacany jest przez osoby sprzedające i<br />

pośredniczące w obrocie nieruchomościami (nie dotyczy nabywania nowo wybudowanych nieruchomości).<br />

11.6. Podatek od spadków i darowizn<br />

Stopa podatku wynosi do 5%. Podatek opłacany jest przez osoby otrzymujące spadek lub darowiznę o wartości<br />

rynkowej przekraczającej 50.000 HRK. Podatek wyznaczają i pobierają żupanje.<br />

11.7. Podatek od pojazdów silnikowych<br />

Roczny podatek na samochody wynosi od 200-1500 HRK w zależności od wieku pojazdu o mocy silnika, a na<br />

motocykle od 50 – 1200 HRK. Podatek określany jest według mocy silnika i wieku pojazdu. Za motocykle o mocy<br />

silnika do 20 kW i starsze niż 10 lat nie płaci się podatku.<br />

11.8. Podatek od objektów pływających<br />

Podatek wynosi od 200 do 5.000 HRK rocznie. Jest on określany na podstawie wieku, wyposażenia i długości<br />

objektu pływającego oraz mocy silnika. Dla przykładu za obiekt pływający o długości przekraczającej 12 m i mocy<br />

silnika od 100-500 KW podatek wynosi 3.000 HRK.<br />

11.9. Podatek od firmy lub nazwy<br />

Podatek płacą osoby prawne i fizyczne które posiadają firmę, a nie płacą podatku od dochodu lub od zysku.<br />

Wysokość podatku do 2000 HRK rocznie. Podatek wyznaczają i pobierają gminy.<br />

11.10. Podatek od domków letniskowych<br />

Podatek w wysokości 5-15 HRK za metr kwadratowy obiektu płacą właściciele domków letniskowych. Wysokość<br />

podatku ustalają gminy lub miasta, na których terenie znajduje się domek letniskowy.<br />

11.11. Podatek od zabaw i imprez sportowych<br />

Podatek płacą organizatorzy imprez sportowych, a podstawą do naliczenia podatku jest cena biletu. Stopa podatku<br />

wynosi do 5%.<br />

11.12. Podatek od konsumpcji<br />

Podatek płacą właściciele obiektów gastronomicznych. Podstawę naliczenia podatku stanowi cena sprzedaży<br />

napojów. Stopa podatku wynosi do 3% i pobierają go gminy.<br />

11.13. Podatek od reklam<br />

Podatek płacą osoby prawne i fizyczne, które posiadają reklamy w miejscach publicznych. Podatek płacony jest w<br />

HRK w równowartości do 300 DEM rocznie określają i pobierają gminy.<br />

11.14. Podatek od premii obowiązkowego ubezpieczenia samochodów<br />

Od dnia 1 stycznia 2002 r. obowiązuje ustawa o opodatkowaniu składki na ubezpieczenie obowiązkowe (OC)<br />

76


pojazdów silnikowych. Stawka podatku wynosi 15% składki ubezpieczenia. Podatek uiszczają firmy<br />

ubezpieczeniowe.<br />

12. Rozwój sektora usług<br />

Z dniem 1 stycznia 2002 r. weszła w życie nowa ustawa o zamówieniach publicznych. Przepisami tej<br />

ustawy objęte są wszelkie zakupy towarów i usług wartości powyżej 200 tys. HRK tj. ok. 25 tys. USD rocznie,<br />

dokonywane przez organy administracji państwowej i terenowej oraz osoby prawne będące w całości lub w<br />

większościowym udziale własnością państwa, finansowane ze środków kredytowych lub korzystających z gwarancji<br />

kredytowych.<br />

Zniesiono przewidziane w poprzedniej ustawie preferencje stawiające w uprzywilejowanej pozycji krajowych<br />

dostawców, w stosunku do zagranicznych oferentów. W przypadku towarów preferencja wynosiła 15% powyżej ceny<br />

zaoferowanej przez oferenta zagranicznego, a w przypadku robót 7,5% i usług 5%.<br />

Rozwiązanie to było krytykowane podczas ostatniej tury negocjacji w sprawie akcesji Chorwacji do WTO, mimo to<br />

tutejsze władze dotąd nie dokonywały zmian tego przepisu, uzasadniając to koniecznością wspierania rozwoju<br />

chorwackich producentów i firm usługowych.<br />

Według ustawy o koncesjach, koncesjonowaniu podlega gospodarcza eks<strong>pl</strong>oatacja bogactw naturalnych<br />

oraz innych dóbr i usług uznanych przez prawo za ważne dla interesów Chorwacji. Podmioty krajowe i zagraniczne<br />

mogą na równych prawach ubiegać się o prawo do wykonywania działalności objętej koncesjonowaniem. Koncesje<br />

są wydawane na okres do 99 lat.<br />

W Chorwacji są stosowane subwencje,mające na celu wspieranie niektórych upraw rolnych, hodowli ryb<br />

słodkowodnych, małż, a także dla turystyki. Aktualnie w parlamencie przygotowywana jest nowelizacja przepisów,<br />

mająca na celu uporządkowanie dopłat do produkcji rolnej i zapewnienia większej ich efektywności.<br />

Inwestorzy zagraniczni nie mogą nabywać na własność określonych nieruchomości (bogactwa naturalne i<br />

inne dobra uznane za ważne dla Chorwacji), jak również zakładać stref wolnocłowych. Poprzez koncesje mogą<br />

uzyskać prawo na korzystanie na okres do 99 lat z należących do państwa zasobów leśnych, wodnych itp. (nie<br />

mogą nabywać tych nieruchomości na własność).<br />

Jak wynika z praktyki, w zasadzie nie pisane preferencje posiadają inwestorzy krajowi. Od 1999 r.<br />

inwestorzy zagraniczni są dopuszczani do inwestowania w istniejące hotele i bazę turystyczną. Rząd rozpoczął<br />

specjalną akcję promocyjną mającą zachęcić inwestorów zagranicznych do inwestowania w tutejszej turystyce,<br />

wyraźnie preferując znane sieci hotelarskie i duże firmy turystyczne.<br />

Preferowanie krajowych inwestorów w latach dziewięćdziesiątych przy prywatyzowaniu firm państwowych<br />

doprowadziło do sytuacji, że wiele zakładów zostało sprywatyzowanych w zamian za podjęte zobowiązania<br />

finansowe i obecnie inwestorzy nie wywiązują się z podjętych zobowiązań. Praktyka ta wstrzymała dopływ<br />

zagranicznych inwestycji i zmusiła tutejsze władze do zmiany polityki prywatyzacji majątku narodowego, a także<br />

unieważnienia dokonanych prywatyzacji bez wpływu kapitału, na skutek akcji protestacyjnych w ten sposób<br />

sprywatyzowanych firm.<br />

13. System bankowy, finansowy i dewizowy<br />

Aktualnie w Chorwacji funkcjonują 42 banki, 20 kas oszczędnościowych i 4 kasy mieszkaniowe. Do zmniejszenia<br />

liczby banków ( w 1998 r. – 68 ) doszło w wyniku połączenia się poszczególnych banków, przejęcia oraz w wyniku<br />

postępowań upadłościowych. W najbliższym czasie proces konsolidacji sektora bankowego będzie kontynuowany.<br />

Oczekuje się przejmowanie mniejszych banków, a także dalsza prywatyzacja m.in. Dubrovaczkiego banku i Croatia<br />

banku. Udział kapitału zagranicznego w łącznych aktywach chorwackich banków w 2001 r. wynosił ponad 80 %. W<br />

drodze dalszej prywatyzacji oczekuje się zwiększenie udziału kapitału zagranicznego w sektorze bankowym do<br />

ponad 90 % . Reiffeisen bank Austria d.d. Zagreb otwarty na początku 1995 r. był pierwszym bankiem ze 100%<br />

udziałem zagranicznego kapitału. W 2000 r. w Chorwacji działało 20 banków ze 100% lub większościowym<br />

udziałem zagranicznego kapitału.<br />

77


13.1. System bankowy i finansowy<br />

26 grudnia 1998 r. weszła w życie nowa ustawa o bankach. Celem tej ustawy było usunięcie słabych punktów we<br />

wrażliwym systemie bankowym, uniemożliwienie wysoko ryzykownych lokat banków i zapewnienie uzdrowienia<br />

całego systemu bankowego w sposób gwarantujący lepszą ochronę akcjonariuszy banku i inwestorów.<br />

Do najistotniejszych nowych uregulowań, jakie wprowadziła powyższa ustawa należą:<br />

- zlikwidowano banki i kasy oszczędnościowe utworzone jako spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, zgodnie z<br />

w/w ustawą przyjmowaniem depozytów pieniężnych i udzielaniem kredytów mogą zajmować się tylko banki<br />

będące spółkami akcyjnymi;<br />

- założycielami banku mogą być krajowe i zagraniczne osoby fizyczne i prawne pod warunkiem wzajemności (nie<br />

dotyczy to osób fizycznych i prawnych, które swoją siedzibę posiadają w krajach należących do WTO);<br />

- zwiększono minimalny kapitał założycielski do 20 mln HRK w przypadku banków zajmujących się<br />

przyjmowaniem depozytów dewizowych i w HRK, natomiast dla banków zajmujących się przyjmowaniem<br />

wszystkich rodzajów depozytów i udzielaniem wszystkich rodzajów kredytów niezbędny jest minimalny kapitał<br />

założycielski w wysokości 40 mln HRK;<br />

dla banków ubiegających się o tzw. “wielkie pełnomocnictwo” minimalny kapitał założycielski wynosi 60 mln<br />

HRK;<br />

- nowo powstałe banki po otrzymaniu zezwolenia na prowadzenie działalności od Narodowego Banku<br />

Chorwacji, mogą wykonywać usługi bankowe przyjmowania depozytów i oszczędności obywateli w walucie<br />

krajowej i zagranicznej po upływie trzech lat od otrzymania pozytywnej decyzji w sprawie rozpoczęcia<br />

działalności banku;<br />

- wysokość kapitału gwarancyjnego banku musi w każdym momencie wynosić co najmniej 10% łącznych<br />

aktywów co zapewnia poprawę bezpieczeństwa poszczególnych banków i całego systemu<br />

bankowego;<br />

- zaostrzone są wymogi otrzymania wstępnej zgody Narodowego Banku Chorwacji dotyczące<br />

mianowania prezesa i członków zarządu banku;<br />

- postępowanie upadłościowe może zainicjować Narodowy Bank Chorwacji, wierzyciele banku, sam bank,<br />

natomiast sanacja banku jest dokonywana w przypadku gdy wymaga tego interes państwa.<br />

Od dnia 1 kwietnia 2002 r. (częściowo od 1 lutego 2002 r.) obowiązywać będzie nowa ustawa o obrocie płatniczym<br />

w R. Chorwacji. Zgodnie z ustawą czynności związane z obrotem płatniczym wykonywane będą przez Chorwacki<br />

Bank Narodowy oraz banki. Dotychczas obrót płatniczy wykonywany był przez Zavod za Platni Promet.<br />

Od dnia 1 stycznia 2002 r. działa Financijska Agencija (FINA), która jest następcą prawnym zlikwidowanego<br />

Zavoda za Platni Promet (instytucja państwowa ds. obrotu płatniczego). Do zadań Agencji należy:<br />

- informatyczno-technologiczne wsparcie pracy systemu skarbu państwa<br />

- informatyczno-technologiczne wsparcie systemu napływu jawnych przychodów<br />

- informatyczno-technologiczne wsparcie REGOS (powszechny system emerytalny)<br />

- zbieranie danych statystycznych i opracowywanie analiz statystycznych.<br />

13.2. Filie i przedstawicielstwa banków zagranicznych<br />

Bank zagraniczny może otworzyć filię do prowadzenia działalności bankowej pod warunkiem wzajemności( warunek<br />

wzajemności nie dotyczy osób mających swoją siedzibę w krajach członkowskich WTO). Filia nie jest osobą prawną,<br />

a bank założyciel odpowiada za wszystkie zobowiązania powstałe w Chorwacji, a wynikające z prowadzenia<br />

działalności przez filię.<br />

Bank zagraniczny zobowiązany jest do wpłacenia środków do prowadzenia działalności filii w postaci stałego<br />

depozytu.<br />

Bank zagraniczny może w Chorwacji otworzyć własne przedstawicielstwo pod warunkiem wzajemności ( warunek<br />

wzajemności nie dotyczy banków mających swoją siedzibę w krajach członkowskich WTO) i zgodnie z warunkami,<br />

które określa Narodowy Bank Chorwacji.<br />

Warunkiem do założenia w/w instytucji finansowych jest uzyskanie zgody na działalność, którą wydaje Narodowy<br />

Bank Chorwacji.<br />

78


13.3. Rynek kapitału<br />

Ustawa o emitowaniu i obrocie papierami wartościowymi reguluje rynek papierów wartościowych.<br />

Według tej ustawy, emitenci nie wydają papierów wartościowych w formie zmaterializowanej, lecz je tylko rejestrują<br />

w postaci zapisu elektronicznego. W tym celu powołana została do życia<br />

Centralna agencja depozytów, która zajmuje się przechowywaniem i przemieszczaniem niezmaterializowanych<br />

papierów wartościowych. Do czasu powstania agencji , wszystkie czynności związane z dematerializowaniem<br />

wykonywać będzie Zavod za <strong>pl</strong>atni promet (Urząd ds. Obrotu Płatniczego).<br />

Obrotu papierami wartościowymi mogą dokonywać spółki prawa handlowego z ograniczoną odpowiedzialnoścą lub<br />

spółki akcyjne, które mają wpisaną taką działalność w rejestrze sądowym.<br />

Handel papierami wartościowymi, które wyemitowane są poprzez publiczne zaproszenie do zakupu, odbywa się na<br />

giełdzie i innych oficjalnie zorganizowanych rynkach.<br />

Giełda działa na zasadzie spółki akcyjnej i musi posiadać co najmniej 20 członków. Giełdę może założyć co najmniej<br />

20 chorwackich spółek zajmujących się obrotem papierami wartościowymi, a kapitał zakładowy musi wynosić co<br />

najmniej 1.000.000 kun.<br />

13.4. Fundusze inwestycyjne<br />

Ustawa o funduszach inwestycyjnych określa warunki i sposób zakładania funduszy inwestycyjnych i firm<br />

zarządzających nimi.<br />

Istnieje możliwość założenia funduszy otwartych i zamkniętych.<br />

Fundusz inwestycyjny powstaje w oparciu o zgodę Komisji papierów wartościowych wyłącznie w celu otwartego<br />

gromadzenia pieniężnych i własnościowych środków poprzez otwartą sprzedaż tj. wydawanie dokumentów o udziale<br />

w funduszu lub akcji, które to środki inwestowane są w papiery wartościowe na okaziciela i/lub nieruchomości, jak<br />

również depozyty w instytucjach finansowych.<br />

Fundusze działają jako spółki prawa handlowego. Spółka musi posiadać kapitał założycielski w wysokości minimum<br />

1.000.000 kun i zatrudniać specjalistów.<br />

Spółka zarządzająca funduszem wybiera bank depozytowy funduszy inwestycyjnych,przy czym mogą to być banki<br />

lub kasy oszczędnościowe z siedzibą w Chorwacji. Spółka i bank depozytowy muszą podczas wykonywania swoich<br />

obowiązków działać w sposób niezależny i wyłącznie w interesie właścicieli udziałów.<br />

13.5. System dewizowy<br />

Obrót dewizowy z zagranicą prowadzony jest w oparciu o ustawę o podstawach systemu dewizowego, obrocie<br />

dewizowym i obrocie złotem, która przewiduje swobodę posiadania dewiz, przy czym kupno i sprzedaż dewiz<br />

dokonuje się na rynku dewizowym.W rozumieniu tej ustawy osobą zagraniczną jest osoba prawna z siedzibą za<br />

granicą i osoba fizyczna z miejscem pobytu za granicą.<br />

Obrót płatniczy z zagranicą dokonywany jest poprzez upoważnione do tego banki, które odpowiadają za swoją<br />

wypłacalność wobec zagranicy.<br />

Zagraniczne osoby prawne mogą posiadać w upoważnionym do tego banku rachunek w walucie wymienialnej, z<br />

którego mogą swobodnie dysponować dewizami w celu wykonania zapłaty za granicę. Mogą również na swoje konta<br />

dewizowe dokonywać wpłat zagranicznych walut w gotówce.<br />

Obrót płatniczy z zagranicą odbywa się w dewizach i walucie krajowej.<br />

Po uregulowaniu zobowiązań wynikających z obowiązujących przepisów, zagraniczny inwestor swobodnie przenosi<br />

za granicę zysk osiągnięty z inwestycji w Chorwacji, dotyczy to również kapitału w momencie zaprzestania inwestycji<br />

i przychodu ze sprzedaży akcji lub udziałów.<br />

Transfer środków za granicę, które zagraniczny wykonawca robót inwestycyjnych w Chorwacji otrzyma w ramach<br />

zysku, odbywa się swobodnie.<br />

Osoby zagraniczne mogą posiadać należności w walucie krajowej na kontach w bankach upoważnionych do obrotu<br />

z zagranicą, na warunkach określonych przez rząd Republiki Chorwacji.<br />

Należności w walucie krajowej uzyskane w ten sposób, zagraniczne osoby mogą wykorzystać do transferu za granicę,<br />

wykonania płatności w Chorwacji, kredytowania osób krajowych jak również do przeniesienia na konto innej zagranicznej osoby.<br />

79


Waluty zagraniczne i papiery wartościowe, opiewające na zagraniczną walutę, swobodnie mogą być wwożone do<br />

Chorwacji.<br />

Chorwackie osoby prawne zobowiązane są do uzyskania zapłaty za wyeksportowany towar lub usługi wykonane za<br />

granicą w ciągu 90 dni od dnia eksportu towaru lub wykonania usługi. Narodowy Bank Chorwacji może jednokrotnie<br />

przedłużyć ten termin.<br />

Krajowe osoby prawne mogą dokonać kompensacji zobowiązań i należności z zagranicą, uregulować należności za<br />

granicą w zagranicznych środkach płatniczych, zapłacić z wyprzedzeniem za import towarów i usług ale za<br />

specjalnym zezwoleniem Narodowego Banku Chorwacji.<br />

Obrót płatniczy z zagranicą dokonywany jest przy użyciu następujęcych instrumentów płatniczych:<br />

- akredytywa (odwołalna i nieodwołalna, potwierdzona i niepotwierdzona, przenośna i nieprzenośna, back- to back,<br />

jednokrotna i revolvingova, red-clause akredytywy, stand by akredytwy)<br />

- przekaz bankowy<br />

- inkaso dokumentowe<br />

- kupiecki list kredytowy<br />

- czek bankowy<br />

- weksel<br />

- prommissory notes<br />

- gwarancje bankowe.<br />

13.6. Nadzór nad operacjami dewizowymi<br />

Decyzją Narodowego Banku Chorwacji z 1997 r. zagraniczne osoby prawne mogą w ciągu miesiąca pobrać<br />

ze swego konta w banku chorwackim kwotę do 15 tys. USD w gotówce (istnieje możliwość ubiegania się o<br />

zwiększenie tego limitu).<br />

Z dniem 17 marca 1998 r. weszła w życie ustawa o zmianach i uzupełnieniach ustawy o podstawach<br />

systemu dewizowego, obrotu dewizowego, obrotu złotem wg której chorwackie i zagraniczne osoby fizyczne,<br />

przedstawiciele i pełnomocnicy osób prawnych, przedsiębiorcy, handlowcy odpowiednio do przepisów o<br />

przeciwdziałaniu „praniu brudnych pieniędzy” obowiązani są przy przekraczaniu granicy chorwackiej zgłosić władzom<br />

celnym przenoszenie gotówki i czeków opiewających na walutę krajową lub obcą, o wartości powyżej 40 tys. HRK tj.<br />

ok. 5,3 tys. USD.<br />

Rada Narodowego Banku Chorwacji na posiedzeniu w dniu 14 kwietnia 1999 r. przyjęła dwie nowe uchwały:<br />

1. Uchwała w sprawie dokumentacji, którą osoba prawna musi przedłożyć w banku (posiadającym zezwolenie do<br />

prowadzenia obrotu z zagranicą) w celu otwarcia rachunku kunowego lub dewizowego.<br />

W celu otwarcia rachunku niezbędne są dokumenty potwierdzające rejestrację firmy za granicą (nie starsze od 6<br />

miesięcy) oraz potwierdzone sprawozdanie finansowe za ostatnie półrocze (nie dotyczy nowo zarejestrowanych<br />

firm). Ponadto potrzebny jest wykaz osób upoważnionych do dysponowania środkami na rachunku.W celu<br />

udowodnienia kontynuowania działalności za granicą, firma zagraniczna zobowiązana jest do składania<br />

sprawozdania finansowego w banku, w którym ma otwarty rachunek (w ciągu 30 dni od daty złożenia sprawozdania<br />

w kraju rejestracji firmy). Prawo do dysponowania środkami mają również krajowe osoby fizyczne, ale pod<br />

warunkiem zatrudnienia w przedstawicielstwie firmy zagranicznej. Powyższa uchwała dotyczy także istniejących<br />

rachunków firm zagranicznych, firmy te miały 90 dni licząc od daty wejścia uchwały w życie na spełnienie nowych<br />

wymogów.<br />

W celu kontroli operacji gotówkowych i ochrony przed praniem brudnych pieniędzy wprowadzono dodatkowo<br />

następujące ograniczenia:<br />

- zagraniczna osoba prawna może na swoje rachunki dewizowe wpłacić miesięcznie do 20 tys. USD w gotówce<br />

(większe kwoty tylko za zgodą Banku Narodowego), nie dotyczy osób fizycznych;<br />

- zagraniczna osoba prawna może pobrać miesięcznie ze swoich rachunków dewizowych dewizy o równowartości do<br />

15 tys. kun.<br />

Osoby zagraniczne (zarówno prawne jak i fizyczne) nie mogą na swoje rachunki opiewające na walutę krajową<br />

(kuny) otrzymywać wpłat gotówkowych w kunach (tylko za zgodą Banku Narodowego). Natomiast wypłaty<br />

gotówkowe ograniczone są do 15 tys. kun miesięcznie.<br />

80


2. Uchwała o zapłacie z wyprzedzeniem za importowane towary i usługi.<br />

Dopuszczona jest zapłata jeszcze przed otrzymaniem zamówionego towaru lub usługi pod warunkiem<br />

przedstawienia w banku zawartej umowy lub profaktury, przy czym akredytywy nie uważa się za zapłatę z<br />

wyprzedzeniem.<br />

Faktyczny import towaru lub usługi musi nastąpić najpóźniej w ciągu 90 dni, chyba że proces produkcji danego<br />

towaru trwa dłużej.<br />

W przypadku przekroczenia terminu 90 dni, importer jest zobowiązany do uzyskania zwrotu wpłaconej wcześniej<br />

sumy.<br />

13.7. Sytuacja banków chorwackich w 2000 r.<br />

W ostatnich kilku latach chorwacki system bankowy przeżywał poważny kryzys. Przedstawiciele władz monetarnych i<br />

rządu zapewniają, że najpoważniejsze problemy już przeszły i aktualnie sytuacja w chorwackim bankarstwie jest<br />

unormowana , co potwierdza zainteresowanie zagranicznych banków przejmowaniem tutejszych banków, a także<br />

udziałem w prywatyzacji.<br />

Redakcja tygodnika gospodarczego „Privredni Vjesnik” jak co roku przygotowała tradycyjną listę rankingową<br />

chorwackich banków za 2000 r. Lista ta obejmuje 42 banki.<br />

10 wiodących banków chorwackich na koniec 2000 r.:<br />

pod względem wielkości kapitału założycielskiego<br />

1. Zagrebačka banka d.d.<br />

2. Privredna banka Zagreb d.d.<br />

3. Riječka banka d.d<br />

4. S<strong>pl</strong>itska naka d.d.<br />

5. Varaždinska banka d.d.<br />

6. Erste und Steiermarkische Bank d.d.<br />

7. Raifeisenbank Austria d.d.<br />

8. Dalmatinska banka d.d.<br />

9. Hrvatska poštanska banka d.d.<br />

10. Bank Austria Creditanstalt Croatia d.d.<br />

pod względem wielkości aktywów<br />

1. Zagrebačka banka d.d.<br />

2. Privredna banka Zagreb d.d.<br />

3. S<strong>pl</strong>itska banka d.d.<br />

4. Riječka banka d.d.<br />

5. Raiffeisenbank d.d.<br />

6. Hypo Alpe-Adria-Bank<br />

7. Dubrovačka banka d.d.<br />

8. Erste und Steiermarkische Bank d.d.<br />

9. Varaždinska banka d.d.<br />

10. Dalmatinska banka d.d.<br />

81


pod względem wielkości zysku (po opodatkowaniu)<br />

1. Zagrebačka banka d.d.<br />

2. Volksbank<br />

3. Požeška banka d.d.<br />

4. Raiffeisenbank Austria d.d.<br />

5. Hypo Alpe-Adria-Bank<br />

6. Istarska kreditna banka d.d.<br />

7. Štedbanka d.d.<br />

8. Dresdner Bank Croatia d.d.<br />

9. Privredna banka d.d.<br />

10. Riječka banka d.d.<br />

14. Wykaz pożytecznych informacji, adresów i instytucji<br />

14.1. Święta i dni wolne od pracy<br />

1 stycznia – Nowy Rok<br />

6 stycznia – Święto Trzech Króli<br />

marzec/kwiecień – Poniedziałek Wielkanocny<br />

1 maja – Święto Pracy<br />

22 czerwca – Dzień Walki Antyfaszystowskiej<br />

czerwiec - Boże Ciało<br />

25 czerwca – Dzień Państwowości<br />

5 sierpnia – Dzień Zwycięstwa i Wdzięczności Narodowej<br />

15 sierpnia – Święto Wniebowstąpienia<br />

8 października – Dzień Niepodległości<br />

1 listopada – Wszystkich Świętych<br />

25-26 grudnia – Święta Bożego Narodzenia<br />

Według przepisów chorwackich dniami wolnymi od pracy są soboty i niedziele.<br />

14.2. Ważniejsze numery telefoniczne<br />

Policja – 92<br />

Straż Pożarna – 93<br />

Pogotowie ratunkowe – 94<br />

Pogotowie elektryczne – 460 11 11<br />

Pogotowie gazowe - 61 84 586<br />

Pogotowie wodociągowe – 455 06 66<br />

Informacja telefoniczna – 988<br />

Taxi - 970<br />

Informacja lotnicza – 62 65 222 www.zagreb-airport.tel.hr/zagreb-airport<br />

Informacja kolejowa –<br />

o ruchu krajowym – 060333 444<br />

o ruchu międzynarodowym –45 73 238<br />

Informacja autobusowa – 060 313 333<br />

82


14.3. Wybrane hotele w Zagrzebiu<br />

OPERA 10000 Zagreb, Kršnjavoga 1 tel: 00385 1/4892000 fax: 4892 001<br />

HOTEL “I” 10000 Zagreb, Remetinečka 106, tel.: 00385 1/6141 222 fax: 6542 115<br />

DUBROVNIK 10000 Zagreb, Gajeva 1 tel: 00385 1/48 73 555, fax: 4818 665<br />

GOLDEN TULIP HOLIDAY 10000 Zagreb, Ljubljanska avenija bb tel.: 00385 1/3496 621 fax: 3496 607<br />

INTERNATIONAL 10000 Zagreb, Miramarska 24 tel: 00385 1/6118 800, fax: 6159 459<br />

PANORAMA 10000 Zagreb, Trg športova 9 tel.: 00385 1/3637 333, fax: 3092 657<br />

PALACE HOTEL ZAGREB 10000 Zagreb, Strossmayerov trg 10 tel.: 00385 1/4814 611, fax: 4811 358<br />

ESPLANADE 10000 Zagreb, Mihanovićeva 1 tel: 00385 1/4566 666 fax: 4577 907<br />

SHERATON 10000 Zagreb, Kneza Borne 2 tel: 00385 1/4553 535 fax: 4553 035<br />

LAGUNA 10000 Zagreb, Kranjčevićeva 29 tel.: 00385 1/3820 222 fax: 3820 035<br />

AS 10000 Zagreb, Zelengaj 2a tel: 00385 1/4609 111, fax: 4609 303<br />

ASTORIA 10000 Zagreb, Petrinjska 71 tel: 00385 1/4841 212<br />

ILICA 10000 Zagreb , Ilica 102 tel.: 00385 1/3777 522, fax: 3777 722<br />

14.4. Przedstawicielstwa zagranicznych linii lotniczych w Chorwacji<br />

ADRIA AIRWAYS 10000 Zagreb, Praška 9 tel.: 00385 1/4810011 fax: 48 10 008<br />

AIR CANADA 10000 Zagreb, hotel „Es<strong>pl</strong>anade” tel.:00385 1/4577 924, 4577 925<br />

www.aircanada.ca<br />

AIR FRANCE 10000 Zagreb, hotel „Opera” Kršnjavoga 1 tel: 00385 1/4837 100 fax: 48 37 105<br />

www.airfrance.fr<br />

AEROFLOT 10000 Zagreb, Varšavska 13 tel.: 00385 1/48 72 055 fax: 48 72 051<br />

www.aeroflot.ru<br />

AVIOIMPEX 10000 Zagreb, Savska 1 tel.: 00385 1/4829 439, fax: 48 29 441<br />

www.avioimpex.com<br />

AUSTRIAN AIRLINES Zračna luka Zagreb, Pleso bb, tel.:00385 1/62 65 900, fax: 62 65 901<br />

www.aua.com/hr<br />

ALITALIA Generalturist, Zagreb, ul.Praška 5 tel.: 00385 1/48 10 413 fax: 48 10 428<br />

www.alitalia.it<br />

BOSNA AIR 10000 Zagreb-Zračna luka Pleso bb tel/fax: 00385 1/4562 672<br />

www.airbosna.ba<br />

BRITISH AIRWAYS 10000 Zagreb, hotel „Sheraton” Kneza Borne 2<br />

tel.:00385 1/4553 336, fax: 4553 338 www.britishairways.com/croatia<br />

CROATIA AIRLINES 10000 Zagreb, Trg N.Zrinskog 17 tel.: 00385 1/48 19 633 fax: 49 19 632<br />

www.croatiaairlines.hr<br />

ČSA 10000 Zagreb, Trg N.Zrinskog 17 tel.: 00385 1/4873 301, fax: 48 73 203<br />

www.csa.cz<br />

DELTA AIR LINES 10000 Zagreb, hotel „Es<strong>pl</strong>anade” Mihanovićeva 1 tel.:00385 1/4577 277<br />

Fax: 45 77 921 www.delta.com<br />

83


KLM NORTHWEST 10000 Zagreb, hotel „Es<strong>pl</strong>anade”, Mihanovićeva 1 tel.:00385 1/4573 133<br />

Fax: 45 73 136 www.klm.com<br />

LOT 10000 Zagreb, Trg bana Jelačića 2, tel: 00385/1 48 37 500,<br />

tel/fax: 00385 1/4837 505 www.lot.com , www.lot.poland<br />

LUFTHANSA 10000 Zagreb, Zračna luka Pleso bb tel.:00385 1/45 62 187, 45 62 188<br />

MALAYSIA AIRLINES 10000 Zagreb, Strossmayerov trg 7/1 tel.:00385 1/4810 777,fax:48 11 177<br />

www.malaysiaairlineseurope.com<br />

MALEV 10000 Zagreb, hotel “Opera” ul. Kršnjavoga 1 tel.:00385 1/4836 935, 4836 936<br />

Fax. 48 36 937 www.malev.hu<br />

SWISSAIR –AUSTRIAN 10000 Zagreb, Trg N.Zrinskog 1/III tel.: 00385 1/4814 144,fax: 4814 133<br />

www.swissair.com<br />

TURKISH AIRLINES 10000 Zagreb Zračna luka Pleso bb, tel.: 00385 1/4562 008<br />

14.5. Transport morski:<br />

Pasażerski :<br />

JADROLINIJA RIJEKA 51000 Rijeka, Riva 16<br />

Tel.: 00385 51/666 111 fax: 00385 51/213 115<br />

e-mail: jadrolinija@jadrolinija.tel.hr<br />

www.jadrolinija.hr/jadrolinija<br />

LOŠINJSKA PLOVIDBA<br />

- HOLDING d.d. 51550 Mali Lošinj, Privlaka bb<br />

Tel.: 00385 51/231 219, 231 811 fax: 00385 51/231 811<br />

RAPSKA PLOVIDBA d.d. 51280 Rab, Stjepana Radića 3<br />

Tel.: 00385 51/724 122 fax: 724 018<br />

e-mail: rapska-<strong>pl</strong>ovidba@ri.tel.hr<br />

FORCA COMPANY 20355 Opuzen, Trga kralja Tomislava 12<br />

Tel.: 00385 20/688 196 , tel: 21/589 478<br />

SEM MARTIME COMPANY 21000 S<strong>pl</strong>it, Boktuljin put bb<br />

INC-GLAVNA PODRUŽNICA SPLIT tel: 00385 21/352 433, 352 482 fax: 352 515<br />

e-mail: sem@sem.hr<br />

www.sem.hr<br />

ACADEMIA NAVALIS ADRIATICA 51410 Opatija, Maršala Tita 79<br />

Tel.: 00385 51/711 967 fax: 711 967<br />

JADROLINIJA CRUISES d.o.o. 51000 Rijeka, Riva 16<br />

Tel.: 00385 51/666 111, 212 071 fax: 336 904<br />

MOELA<br />

ADRIANA<br />

52470 Umag, R.Boškovića bb<br />

Tel.: 00385 52/741 947<br />

20210 Cavtat pp 4 II/17<br />

Tel.: 00385 20/471 199, fax: 471 199<br />

e-mail: adriana@du.hinet.hr<br />

MORE 51521 Punat, I.G.Kovačića 49<br />

Tel.: 00385 51/ 855 033, 854 127 fax: 854 016<br />

e-mail: ta-more-punat@ri.tel.hr<br />

84


Towarowy:<br />

TANKERSKA PLOVIDBA d.d. 23000 Zadar, B.Petranovića 4<br />

tel.: 00385 23/ 2022202, 202111 fax: 202375<br />

e-mail: info@tankerska.hr<br />

www.tankerska.hr<br />

ATLANTSKA PLOVIDBA d.d. 20000 Dubrovnik, Od Sv. Mihajla 1<br />

tel. : 00385 20/352 333 fax : 356 148<br />

e-mail: atlant@atlant.hr<br />

LOŠINJSKA PLOVIDBA 51000 Rijeka, S<strong>pl</strong>itska 2/4<br />

tel.: 00385 51/319 000 fax: 319 003<br />

– BRODARSTVO d.d. e-mail: losinj<strong>pl</strong>ov-ri@tel.hr<br />

www.losinj<strong>pl</strong>ov.hr<br />

MEDITERANSKA PLOVIDBA d.d. 20260 Korčula, Foša 2<br />

tel.: 00385 20/7111 54 , 7111 56 fax: 7111 57<br />

e-mail: info@med<strong>pl</strong>ov.hr<br />

SPLITSKA PLOVIDBA d.d. 21000 S<strong>pl</strong>it, Ante Petrovića 23<br />

tel.: 00385 21/355 199, 343 155 fax: 488 97<br />

JADROPLOV 21000 S<strong>pl</strong>it, Obala kneza Branimira 16<br />

tel.: 00385 21/302 666 fax: 342 980<br />

e-mail: jadro<strong>pl</strong>ov@jadro<strong>pl</strong>ov.tel.hr<br />

ULJANIK PLOVIDBA d.d. 52000 Pula, Flacijusova 1<br />

tel.: 00385 52/211 544 , 211 127 fax: 211339<br />

SLOBODNA PLOVIDBA d.d. 22000 Šibenik, Trg Draga 2<br />

tel.: 00385 22/214 741 fax. 214 740<br />

w likwidacji<br />

PRIVEZ –ODVEZ d.o.o. tel.: 00385 51/211 232 fax: 211 232<br />

51000 Rijeka , Riječki lukobran 4<br />

CROATIA LINE d.d. tel.: 00385 51/205 111 fax: 335 811<br />

w likwidacji<br />

e-mail: info@croatialine.com<br />

51000 Rijeka, Riva 8<br />

MIJATOVIĆ NIEDERMAIR d.o.o. 51415 Lovran , Maršala Tita 118<br />

tel.: 00385 51/279 719, 293 101<br />

85


14.6. Polskie instytucje i przedstawiciele w Chorwacji<br />

Ambasada RP (Ambasador Jerzy Chmielewski)<br />

(Wydział Konsularny w Ambasadzie)<br />

10000 Zagrzeb, Krležin gvozd 3<br />

tel.: 00385 1/48 99 444, 48 45 401<br />

fax: 00385 1/48 34 577<br />

e-mail: ambasada-polska@zg.tel.hr<br />

Wydział Ekonomiczno-Handlowy ( Radca Handlowy Bożena Borkowska)<br />

10000 Zagrzeb, Rockefellerova 49<br />

tel: 00385 1/46 84 202<br />

tel/fax: 00385 1/ 46 83 128<br />

e-mail: utsa-republike-poljske@zg.tel.hr<br />

www.hinet.hr/utsa-republike-poljske<br />

Przedstawiciele Polski w Chorwacji:<br />

Poljska Zrako<strong>pl</strong>ovna Kompanija LOT (Polskie Linie Lotnicze)<br />

10000 Zagreb, Trg bana J.Jelačića 2<br />

tel.: 00385 1/48 37 500<br />

tel/fax: 00385 1/48 37 505<br />

e-mail: lot@inet.hr<br />

www.lot.poland<br />

Predstavništvo “Gillette-Poland” (przedstawicielstwo)<br />

Dyrektor Suad Kreho<br />

tel/fax: 00385 1/45 78 775<br />

e-mail: suad.kreho@gillette.com<br />

14.7. Chorwackie instytucje i firmy w Polsce<br />

Ambasada Republiki Chorwacji (Ambasador Zdenko Karakaš)<br />

ul.Krasickiego 10<br />

02-628 Warszawa<br />

Radca Ekonomiczny Maja Plančić<br />

Tel.: 022/844 12 25, 844 23 93<br />

Fax: 022/844 05 67<br />

Narodowy Ośrodek Informacji Turystycznej Republiki Chorwacji<br />

00-020 Warszawa, ul. Chmielna 16/2<br />

tel.: 0048 22/828 51 93<br />

fax: 0048 22/828 51 90<br />

dyrektor Bojan Baketa<br />

86


Chorwackie firmy w Polsce<br />

Podravka International Spółka z o.o. Export, import<br />

02-515 Warszawa, ul.Rejtana 15/24<br />

tel.: 022/646 18 70<br />

fax: 022/849 70 50<br />

Pliva Kraków Zakłady Farmaceutyczne S.A.<br />

31-546 Kraków, ul. Mogilska 80<br />

tel.: 012/617 80 50<br />

fax: 012/411 10 47<br />

14.8. Wykaz urzędów centralnych<br />

1. Vlada Republike Hrvatske (Rząd Republiki Chorwacji)<br />

10000 Zagreb, Trg Sv.Marka 2<br />

tel.:00385 1/4569 222<br />

fax: 00385 1/6303 023<br />

www.vlada.hr<br />

2. Ministarstvo Financija<br />

(Ministerstwo finansów)<br />

10000 Zagreb, Katančićeva 5<br />

tel.:00385 1/4922 588<br />

fax: 00385 1/4922 583<br />

Carinska uprava<br />

(Urząd celny)<br />

10000 Zagreb, Ulica Alexandra von Humboldta 4a<br />

tel.: 00385 1/6102 333, fax: 00385 1/6155 280<br />

Porezna uprava<br />

(Urząd podatkowy)<br />

10000 Zagrzeb, ul. Katančićeva 5<br />

tel.: 00385 1/459 13 09<br />

fax: 00385 1/4591 238<br />

3. Ministarstvo vanjskih poslova<br />

(Ministerstwo spraw zagranicznych)<br />

10000 Zagreb, Trg Nikole Šubića Zrinskog 7-8<br />

tel.:00385 1/4569 964 fax: 00385 1/4551 705<br />

www.mvp.hr<br />

4. Ministarstvo obrane<br />

(Ministerstwo obrony)<br />

10000 Zagreb, Trg kralja Petra Krešimira IV br.1<br />

tel.:00385 1/4567 111 fax: 00385 1/4551 405<br />

5. Ministarstvo unutarnjih poslova<br />

(Ministerstwo spraw wewnętrznych)<br />

10000 Zagreb, Savska c.39<br />

tel.: 00385 1/6122 111<br />

fax: 00385 1/6122 452<br />

87


6. Ministarstvo gospodarstva<br />

(Ministerstwo gospodarki)<br />

10000 Zagreb, Ulica grada Vukovara 78<br />

tel.:00385 1/6106 111 fax: 00385 1/6109 111<br />

7. Ministarstvo za javne radove, obnovu i graditeljstvo<br />

(Ministerstwo robót publicznych, odbudowy i budownictwa)<br />

10000 Zagrzeb, ul.Nazorova 61<br />

tel.: 00385 1/3784 500<br />

fax: 00385 173784 598<br />

8. Ministarstvo kulture<br />

(Ministerstwo kultury)<br />

10000 Zagreb, Trg burze 6<br />

tel.:00385 1/4569 000<br />

fax: 00385 1/4610 489<br />

9. Ministarstvo poljoprivrede i šumarstva<br />

(Ministerstwo rolnictwa i leśnictwa)<br />

10000 Zagreb, Ulica grada Vukovara 78<br />

tel.:00385 1/6106 111 fax: 00385 1/6109 201<br />

10. Ministarstvo pomorstva, prometa i veza<br />

(Ministerstwo żeglugi,transportu i łączności)<br />

10000 Zagreb, Prisavlje 14<br />

tel.: 00385 1/6169 111 fax: 00385 1/6196 473<br />

11. Ministarstvo turizma<br />

(Ministerstwo turystyki)<br />

10000 Zagreb, Ulica grada Vukovara 78<br />

tel.: 00385 1/6106 111 fax: 00385 1/6109 300<br />

12. Ministarstvo pravosuđa<br />

(Ministerstwo sprawiedliwości)<br />

10000 Zagreb, ul.Republike Austrije 14<br />

tel.:00385 1/3710 666<br />

fax: 00385 1/3782 111<br />

13. Ministarstvo zaštite okoliša i prostornog uređenja<br />

(Ministerstwo gospodarki przestrzennej, budownictwa i mieszkalnictwa)<br />

10000 Zagreb, Ulica Republike Austrije 20<br />

tel.:00385 1/3782 444<br />

fax: 00385 1/3772 555<br />

14. Ministarstvo rada i socijalne skrbi<br />

(Ministerstwo pracy i opieki społecznej)<br />

10000 Zagreb, Prisavlje 14<br />

tel.00385 1/6169 111<br />

fax: 00385 1/6169 206<br />

e-mail: info@mrss.hr<br />

15. Ministarstvo prosvjete i športa<br />

(Ministarstvo oświaty i sportu)<br />

10000 Zagreb, Trg burze 6<br />

tel.:00385 1/4569 000<br />

fax: 00385 1/4569 087<br />

88


16. Ministarstvo zdravstva<br />

(Ministerstwo zdrowia)<br />

10000 Zagreb, Ksaver 200 a<br />

tel.: 00385 1/4607 555 fax 00385 1/4677 076<br />

17. Ministarstvo znanosti i tehnologije<br />

(Ministerstwo nauki i technologii)<br />

10000 Zagreb, Trg J.J.Strossmayera 4<br />

tel.:00385 1/4594 444 fax: 00385 1/4594 469<br />

e-mail: ured@znanost.hr<br />

18. Ministarstvo hrvatskih branitelja iz Domovinskog rata<br />

(Ministerstwo chorwackich obrońców z wojny ojczyźnianej)<br />

10000 Zagreb, Park Stara Trešnjevka 4<br />

tel.: 00385 1/3657 888<br />

fax: 00385 1/3657 855<br />

19. Ministarstvo za europske integracije (Ministerstwo integracji gospodarczej)<br />

10000 Zagreb, Ulica grada Vukovara 62<br />

tel: 00385 1/4569 335<br />

fax:00385 1/4569 328<br />

20. Ministarstvo za obrt, malo i srednje poduzetništvo<br />

(Ministerstwo rzemiosła, małych i średnich przedsiębiorstw)<br />

10000 Zagreb, Ulica grada Vukovara 62<br />

tel.: 00385 1/6106 117<br />

fax: 00385 1/6109 117<br />

21. Državni inspektorat (Inspektorat państwowy)<br />

10000 Zagreb, Ulica grada Vukovara 78<br />

tel.:00385 1/6106 115<br />

fax: 00385 1/6109 115<br />

22. Državni zavod za normizaciju i mjeriteljstvo<br />

(Państwowy urząd normalizacji)<br />

10000 Zagreb, Ulica grada Vukovara 78<br />

tel: 00385 1/6106 321 fax: 00385 1/6109 323<br />

23. Državni zavod za statistiku<br />

(Państwowy urząd statystyczny)<br />

10000 Zagreb, Ilica 3<br />

tel.: 00385 1/4554 422<br />

24. Hrvatski zavod za zapošljavanje<br />

(Chorwackie biuro zatrudnienia)<br />

10000 Zagreb, Radnička cesta 1<br />

tel.: 00385 1/6126 000<br />

fax: 00385 1/6126 039<br />

25. Hrvatski fond za privatizaciju<br />

10000 Zagreb, ul. Ivana Lučića 6<br />

tel.: 00385 1/4569 111<br />

fax: 00385 1/4569 140<br />

e-mail: hfp@hfp.hr<br />

www. hfp.hr<br />

89


14.9. Regionalne Izby Gospodarcze Chorwacji<br />

1. Županijska komora Bjelovar<br />

43000 Bjelovar, ul.Preradovićeva 4/1<br />

tel.: 00385 43/242 055<br />

fax: 00385 43/241 908<br />

E-mail: hgkbj@hgk.hr<br />

2. Županijska komora Čakovec<br />

40000 Čakovec, ul.Ivana Gorana Kovačića 2<br />

tel.: 00385 40/311 160, 311 165<br />

fax: 00385 40/311 161<br />

E-mail: hgkck@hgk.hr<br />

3. Županijska komora Dubrovnik<br />

20000 Dubrovnik, ul.Svetog Dominika 7<br />

tel: 00385 20/412 044, 411 376<br />

fax: 00385 20/412 044<br />

E-mail: hgkdu@hgk.hr<br />

4. Županijska komora Karlovac<br />

47000 Karlovac, Kralja Tomislava 19 b<br />

tel.: 00385 47/612 111, 611 180<br />

fax: 00385 47/614 720<br />

E-mail : hgkka@hgk.hr<br />

5. Županijska komora Koprivnica<br />

48000 Koprivnica, ul.Josipa Vargovića 1/1<br />

tel.: 00385 48/622 816, 622 817<br />

fax: 00385 48/622 818<br />

E-mail: hgkkc@hgk.hr<br />

6. Županijska komora Krapina<br />

49000 Krapina, Trg Ljudevita Gaja 5<br />

tel.:00385 49/371 884, 371 885<br />

fax: 00385 49/371 883<br />

E-mail: hgkkr.@hgk.hr<br />

7. Županijska komora Osijek<br />

31000 Osijek, Europske avenije 13<br />

tel.: 00385 31/223 800<br />

fax: 00385 31/223 824<br />

E-mail: hgkos@hgk.hr<br />

8. Županijska komora Otočac<br />

53 220 Otočac, ul. Kralja Zvonimira 75<br />

tel.: 00385 53/773 307<br />

fax: 00385 53/771 001, 77 11 30<br />

E-mail: hgkot@hgk.hr<br />

9. Županijska komora Požega<br />

34000 Požega, Sv.Florijana 13<br />

tel.: 00385 34/273 260<br />

fax: 00385 34/273 360<br />

E-mail: hgkpz@hgk.hr<br />

90


10.Županijska komora Pula<br />

52100 Pula, Carrarina 5<br />

tel: 00385 52/214 688<br />

fax: 00385 52/211 875<br />

E-mail: hgkpu@hgk.hr<br />

11. Županijska komora Rijeka<br />

51000 Rijeka, Bulevar oslobođenja 23<br />

tel.: 00385 51/209 111, 209 107<br />

fax: 00386 51/216 033<br />

E-mail: hgkri@hgk.hr<br />

12. Županijska komora Sisak<br />

44000 Sisak, ul.Kranjčevićeva 16<br />

tel.: 00385 44/522 583<br />

fax: 00385 44/521 531<br />

E-mail:hgksk@hgk.hr<br />

13. Županijska komora Slavonski Brod<br />

35000 Slavonski Brod, Trg pobjede bb<br />

tel: 00385 35/233 448<br />

fax: 00385 35/233 450<br />

E-mail: hgksb@hgk.hr<br />

14.Županijska komora S<strong>pl</strong>it<br />

21000 S<strong>pl</strong>it, Obala A.Trumbića 4<br />

tel.: 00385 21/32 21 00<br />

fax: 00385 21/34 69 56<br />

E-mail: hgkst@hgk.hr<br />

15.Županijska komora Šibenik<br />

22000 Šibenik, dra fra Jerolima Milete 31<br />

tel: 00385 22/332 067, 337 518<br />

fax: 00385 22/333 956<br />

E-mail: hgksi@hgk.hr<br />

16. Županijska komora Varaždin<br />

42000 Varaždin, ul.P.Preradovića 17/II<br />

tel.: 00385 42/21 24 66, 21 24 67<br />

fax: 00385 42/21 41 18, 213 627<br />

E-mail: hgkvz@hgk.hr<br />

17. Županijska komora Virovitica<br />

33000 Virovitica, Trg Kralja Tomislava 6<br />

tel: 00385 33/725 150<br />

fax: 00385 33/722 150<br />

E-mail: hgkvi@hgk.hr<br />

18. Županijska komora Vukovar<br />

32000 Vukovar, ul.Zmajeva 1<br />

tel: 00385 32/441 155<br />

fax: 00385 32/ 441 463<br />

E-mail: hgkvu@hgk.hr<br />

91


19. Županijska komora Zadar<br />

23000 Zadar, Špire Brusine 16<br />

tel: 00385 23/211 747<br />

fax: 00385 23/213 923<br />

E-mail: hgkzd@hgk.hr<br />

20. Komora Zagreb<br />

10000 Zagreb, Draškovićeva 45<br />

tel: 00385 1/46 06 777<br />

fax: 00385 1/46 06 803<br />

E-mail: hgkzg@hgk.hr<br />

14.10. Wykaz adresów wiodących banków pod względem wielkości kapitału, aktywów i zysku<br />

1. Zagrebačka Banka d.d.<br />

10000 Zagreb, Paromlinska 2<br />

tel 00385 1/61 10 571<br />

fax: 00385 1/61 10 533<br />

e-mail: zaba@zaba.hr www.zaba.hr<br />

swift: ZABAHR2X<br />

2. Privredna Banka Zagreb d.d.<br />

10000 Zagreb, Račkoga 6<br />

tel.: 00385 1/472 33 44<br />

fax: 00385 1/472 31 31<br />

e-mail: pbz@pbz.hr www.pbz.hr<br />

swift: PBZGHR2X<br />

3. Hrvatska Poštanska Banka d.d.<br />

10000 Zagreb, Jurišićeva 4<br />

tel: 00385 1/48 04 400<br />

fax: 00385 1/48 04 791<br />

e-mail: hpb@hpb.hr www.hpb.hr<br />

swift: HPBZHR2X<br />

4. S<strong>pl</strong>itska Banka d.d.<br />

21000 S<strong>pl</strong>it, Ruđera Boškovića 16<br />

tel.: 00385 21/312 777 fax: 312 586<br />

fax: 00385 21/37 05 41<br />

e-mail: ired-uprave-sb@s<strong>pl</strong>itska-banka.tel.hr www.s<strong>pl</strong>itskabanka.hr<br />

swift: SPLIHR2X<br />

5. Riječka Banka d.d.<br />

51000 Rijeka, Jadranski trg 31<br />

tel.: 00385 51/20 82 11<br />

fax: 00385 21/33 18 80, 33 05 25<br />

www.rbri.hr<br />

swift: RBRIHR2X<br />

6. Dalmatinska Banka d.d. Zadar<br />

23000 Zadar, Marka Oreškovića 3<br />

tel.: 00385 23/201 500<br />

fax: 00385 23/201 859<br />

www.dbz.hr e-mail: dbz@dbz.hr<br />

swift: DBZDHR2X<br />

92


7. Raiffeisenbank Austria d.d. Zagreb<br />

10000 Zagreb, Petrinjska 59<br />

tel.: 00385 1/45 66 466<br />

fax: 00385 1/48 11 624<br />

e-mail: mailbox.rba@rba-zagreb.reiffeisen.at<br />

swift: RZBHHRXX<br />

8. Dubrovačka Banka d.d.<br />

20000 Dubrovnik, Put Republike 9<br />

tel.: 00385 20/35 63 33<br />

fax: 00385 20/35 67 78<br />

e-mail: dubank@dubank.hr www.dubank.hr<br />

swift: DUBAHR2X<br />

9. Varaždinska banka d.d.<br />

42000 Varaždin, Kapucinski trg 5<br />

tel. 00385 42/400 000<br />

fax: 00385 42/400 742<br />

e-mail: info@banka.hr www.banka.hr<br />

swift:VBDDHR2X<br />

10. Štedbanka<br />

10000 Zagreb, Slavonska avenija 3<br />

tel: 00385 1/63 06 666<br />

fax: 00385 1/61 87 015<br />

e-mail: stedbanka@zg.tel.hr<br />

swift: STEDHR22<br />

11. Erste und Steiermarkische Bank<br />

10000 Zagreb, Varšavska 3-5<br />

tel: 00385 1/45 61 999<br />

fax: 00385 1/45 61 900<br />

e-mail: esb@esb.hr www.esb.hr<br />

swift: ESBCHR22<br />

12. Bank Austria Creditanstalt Croatia<br />

10000 Zagreb, Jurišićeva 2<br />

tel.: 00385 1/48 00 777 fax: 48 00 899<br />

e-mail: sanja.pancic@hr.bacai.com<br />

www.baca.hr<br />

swift: BACXHR22<br />

13. Hypo Alpe-Adria-Bank<br />

10000 Zagreb, Koturaška 47<br />

tel.: 00385 1/61 03 666 fax: 61 03 555<br />

e-mail: bank.croatia@hypo-alpe-adria.com<br />

www.hypo-alpe-adria.hr<br />

swift: KLHBHR22<br />

14. Dubrovačka banka<br />

20000 Dubrovnik , Put Republike 9<br />

tel.: 00385 20/356 333, fax: 356 778<br />

e-mail: dubank@dubank.hr<br />

www.dubank.hr<br />

swift: DUBAHR2X<br />

93


15. Volksbank<br />

10000 Zagreb, Varšavska 9<br />

tel.: 00385 1/48 01 300, fax: 48 01 365<br />

e-mail: info@volksbank.hr www.volksbank.hr<br />

swift: VBCRHR22<br />

16. Požeška banka<br />

34000 Požega, Republike Hrvatske 1b<br />

tel.: 00385 34/254 200 fax: 254 258<br />

e-mail: pozeska-banka@po.tel.hr www.pozeska-banka.hr<br />

swift: POBKHR2X<br />

17. Istarska banka<br />

52000 Pula, Dalmatinova 4<br />

tel.: 00385 52/527 101 fax: 527 400<br />

e-mail: ib.Uprava@iba.hr<br />

swift: IBPURH2X<br />

18. Dresdner Bank Croatia<br />

10000 Zagreb, Gajeva 1<br />

tel.: 00385 1/48 66 777 fax: 48 66 779<br />

e-mail: contact.croatia@dresdner-bank.com<br />

swift:BNDBHR2X<br />

14.11. Kalendarz Targów Zagrzebskich na rok 2002<br />

2002 r.<br />

Międzynarodowe targi kosmetyczne BEAUTY ZAGREB 8 - 10.2<br />

Zagrzebskie Targi Sportu i Sportów Wodnych 20 –24.2<br />

Międzynarodowe Targi „Ogród i dom” i Wystawa Zwierząt Domowych 8 –10. 3<br />

ZAGREB AUTO SHOW Targi Przemysłu Motoryzacyjnego 22 – 28.3<br />

Międzynarodowe Targi Budowlane i Wyposażenia<br />

16 - 20.4.<br />

Międzynarodowe Targi Budownictwa<br />

Międzynarodowe Targi Technicznych Urządzeń Domowych<br />

BIAM – Międzynarodowe Targi Obrabiarek, Narzędzi, Spawania ,<br />

Ochrony Materiałów i Wykończeń Przemysłowych<br />

Międzynarodowe Targi Rzemiosła<br />

ENOGASTRONOMIA I TURYSTYKA<br />

Międzynarodowe Targi Gastronomii, Art.Spożywczych i Napojów<br />

VINOVITA – Międzynarodowe Targi win<br />

Międzynarodowe Targi Rolnicze<br />

Międzynarodowe Targi Turystyki<br />

MEDYCYNA I TECHNIKA oraz Wystawa DENTAL 22 - 25.5<br />

Międzynarodowe Jesienne Targi Zagrzebskie*<br />

16 – 22.9<br />

CROMONEY –Międzynarodowe Targi Finansowe<br />

MODERNPAK – Międzynarodowe Targi Opakowań i<br />

Technologii Pakowania<br />

INTERTEKSTIL –Międzynarodowe Targi Materiałów<br />

Tekstylnych i Przemysłów o Podobnym Profilu<br />

Międzynarodowy Tydzień Skóry, Obuwia i Odzieży<br />

AMBIENTA Międzynarodowe Targi Mebli, Wystroju Wnętrz i 16 – 20.10<br />

94


Przemysłów o Podobnym Profilu<br />

INFO - Międzynarodowe Targi Technik Informacyjnych<br />

12-16.11<br />

INTERLIBER – EDUCA Międzynarodowe Targi Książki i Pomocy<br />

Naukowych<br />

INTERGRAFIKA Międzynarodowe Targi Graficzne i Przemysłu<br />

Papierniczego<br />

Targi Świąteczne 13 - 30.12<br />

Organizator: ZAGREBAČKI VELESAJAM d.d.<br />

10020 Zagreb, Av.Dubrovnik 15<br />

tel.: 00385 1/6503-111 fax: 00385 1/6520 643<br />

e-mail: zagvel@zv.hr www.zv.hr<br />

Imprezy wydrukowane tłustym drukiem objęte są systemem dopłat z funduszu promocji Ministerstwa Gospodarki w<br />

Warszawie w grupie B znajdują się targi wiosenne ( 16-20.4) i AMBIENTA (16-20.10)<br />

a Międzynarodowe Targi Jesienne (16-22.9) znajdują się w grupie A.<br />

Przedstawicielem Targów Zagrzebskich w Polsce jest firma Eltar, 03-972 Warszawa, ul. Alzacka 5,<br />

tel./fax: 617-33-23, 617-12-02, 617-25-55, 617-26-48, 616-12-06,07,08 e-mail: eltar@polbox.<strong>pl</strong><br />

Prezes E.Tęsna, Dyrektor T. Bombała<br />

______________________<br />

*)<br />

W czasie Międzynarodowych Targów Jesiennych w 2002 r. <strong>pl</strong>anowana jest Polska Narodowa Wystawa<br />

której organizatorem jest firm ELTAR.<br />

95


14.12. Kalendarz Targów w Rijece na 2002 r.<br />

NAUTICA 2002<br />

Międzynarodowe Targi Sportów Wodnych<br />

Wystawa innowacji w dziedzinie sportów wodnych i<br />

nawigacji<br />

HUNTING and FISHING 2002<br />

Międzynarodowe Targi Łowiectwa i Wędkarstwa<br />

SPRING FAIR 2002<br />

Międzynarodowe Targi Artykułów Spożywczych i<br />

Urządzeń Gastronomicznych<br />

DOM I TECHNIKA<br />

Międzynarodowe Targi Wyposażenia, Mebli i<br />

Projektowania<br />

Wystawa Innowacji<br />

AUTO<br />

Międzynarodowe Targi Samochodowe, Motocykli i<br />

Akcesoriów Motoryzacyjnych<br />

Wystawa Innowacji Motoryzacyjnych<br />

NORTHADRIATIC FAIR 2002<br />

Międzynarodowa Wystawa Turystyki, Handlu,<br />

Wyposażenia i Artykułów Powszechnego Użytku<br />

Wystawa Innowacji<br />

CHRISTMAS FAIR<br />

Targi Dóbr Konsumpcyjnych<br />

2002 r.<br />

20.-24.03<br />

20-24.03<br />

24-28.04<br />

24-28.04<br />

24-29.09<br />

23-27.10<br />

12-24.12<br />

Organizator: Riječki Sajam<br />

51 000 Rijeka, Trg V. Bubnja 2<br />

tel. 00385/51/216-621, 217-240<br />

fax: 00385/51/217-114<br />

e-mail: rijecki-sajam@ri.hinet.hr<br />

www.rijecki-sajam.hr<br />

14.13. Wykaz towarów które podlegają kontroli jakości w imporcie do Chorwacji<br />

1. Mięso i wyroby mięsne<br />

2. Ryby, raki, skorupiaki, jeże morskie, żaby, żółwie, ślimaki i wyroby z nich<br />

3. Mleko, wyroby mleczne, serwatka i czyste kultury<br />

4. Lody, masy do produkcji lodów i mrożonych deserów<br />

5. Jajka i wyroby jajczarskie<br />

6. Owoce, warzywa, grzyby i wyroby z nich<br />

7. Kawa, wyroby z kawy i jej zamienniki<br />

8. Herbata<br />

9. Przyprawy, ekstrakty przypraw i mieszanki przyprawowe<br />

10. Musztarda<br />

11. Sól kuchenna i sól do konserwowania<br />

12. Zupy, koncentraty zup, koncentraty sosów i dodatki do potraw<br />

13. Drożdże piekarnicze, proszek do pieczenia, budynie<br />

96


14. Zboża, wyroby z mąki i piekarnicze, makarony i schłodzone ciasta<br />

15. Ciasta i pochodne ciast<br />

16. Oleje jadalne i tłuszcze, margaryny i majonezy<br />

17.Cukier i pozostałe saharydy<br />

18. Miód i inne wyroby pszczelarskie<br />

19. Wyroby z kakao, kremy, cukierki i tym podobne<br />

20. Wino<br />

21. Alkohol i napoje alkoholowe<br />

22. Piwo<br />

23. Napoje bezalkoholowe<br />

24.Ocet i kwas octowy<br />

25. Wyroby białkowe i mieszanki wyrobów białkowych dla przemysłu spożywczego<br />

26. Pasza dla bydła i karma dla zwierząt domowych<br />

27. Tytoń<br />

28. Urządzenia elektryczne dla gospodarstwa domowego<br />

29. Urządzenia elektroniczne dla gospodarstwa domowego<br />

30. Przenośne narzędzia z silnikami elektrycznymi<br />

31. Transformatory rozdzielcze i rozdzielcze transformatory bezpieczeństwa<br />

32. Izolowane przewodniki i kable elektryczne i elektroenergetyczne<br />

33. Oprawki oświetleniowe<br />

34. Lampy z żarówką fluoroscencyjną<br />

35. Materiał do instalacji elektrycznych<br />

36. Biurowe urządzenia piszące, liczące, powielające i kasy rejestrujące dla sklepów, gastronomii<br />

i hoteli<br />

37. Urządzenia gazowe dla gospodarstwa domowego<br />

38. Opony samochodowe<br />

39. Wyposażenie do prac w rolnictwie<br />

40. Ręczne i przenośne urządzenia do gaszenia pożarów<br />

41. Butle stalowe z zaworem na propan-butan i butle na wszystkie gazy techniczne<br />

42. Kamery kinowe i fotograficzne<br />

43. Cement<br />

44. Dodatki do betonu<br />

45. Frakcje kamienia dodawanego przy produkcji betonu i asfalt<br />

46. Dachówki i cegły gliniane<br />

47. Materiały hydroizolacyjne impregnowane bitumenem i taśmy bitumiczne<br />

48. Betonowe rury kanalizacyjne o długości powyżej 1 metra<br />

49. Elementy typowych konstrukcji budowlanych<br />

50. Płyty wiórowe<br />

51. Meble<br />

52. Tekstylia – wszystkie wyroby<br />

53. Wyroby ze skóry naturalnej i sztucznej (obuwie i wyroby galanteryjne)<br />

54. Paliwa płynne na bazie ropy naftowej<br />

55. Paliwo do silników odrzutowych<br />

97


14.14. Instytucje wykonujące obowiązkowe sprawdzanie jakości wyrobów importowanych<br />

Artykuły rolno-spożywcze:<br />

1. Hrvatski Zavod za javno zdravstvo<br />

10000 Zagreb, Rockfellerova 7<br />

2. Zavod za javno zdravstvo grada Zagreba<br />

10000 Zagreb, Mirogojska 16<br />

3. Prehrambeno-biotehnološki fakultet<br />

Centar za Kontrolu Namirnica<br />

10000 Zagreb, Jagićeva 30<br />

4. Prehrambeno-biotehnološki fakultet<br />

Laboratorij za tehnologiju vina i jakih alkoholnih pića<br />

10000 Zagreb, Pierottijeva 6<br />

5. Hrvatski veterinarski institut<br />

10000 Zagreb, Savska cesta 143<br />

6. Euroinspekt koncern<br />

10000 Zagreb, Preradovićeva 31a<br />

7. Zavod za ispitivanje kvalitete<br />

10000 Zagreb, Gajeva 17/III<br />

8. Agrokontrola<br />

10000 Zagreb, Praška 6<br />

9. Šumarski fakultet<br />

Zavod za Istra_ivanje u Šumarstvu<br />

10000 Zagreb, Svetošimunska 25<br />

10. Agronomski fakultet<br />

10000 Zagreb, Svetošimunska 25<br />

Produkty naftowe:<br />

1. INA-Industrija nafte Zagreb<br />

Unutarnja Trgovina - Odjel Kvalitete<br />

10000 Zagreb, Večeslava Holjevca 10<br />

2. Mundus<br />

10000 Zagreb, Martićeva 65<br />

3. Zavod za ispitivanje kvalitete robe<br />

10000 Zagreb, Gajeva 17/III<br />

98


Urządzenia elektryczne i elektroniczne dla gospodarstw domowych, narzędzia elektryczne, atestowanie<br />

wyrobów które powodują zakłócenia radiowe:<br />

1. Končar - Institut za elektrotehniku d.o.o.<br />

Laboratorij za električne kućanske aparate<br />

1001 Zagreb, Baštijanova bb<br />

2. Pomorski centar za elektroniku d.o.o.<br />

21000 S<strong>pl</strong>it, Zrinsko-Frankopanska bb<br />

3. Adriainspekt d.d.<br />

51000 Rijeka, Ciottina 17n<br />

4. Zavod za ispitivanje kvalitete robe<br />

10000 Zagreb, Gajeva 17/III<br />

5. Croatia elektronička industrija<br />

10000 Zagreb, Božidarevićeva 13<br />

6. Institut za elektroprivredu i energetiku d.d.<br />

10000 Zagreb, Ulica grada Vukovara 37<br />

Kable i przewodniki elektryczne i elektroenergetyczne, materiał instalacyjny, transformatory, urządzenia<br />

gazowe dla gospodarstw domowych:<br />

1. Končar - Institut za elektrotehniku d.o.o.<br />

Gaśnice:<br />

1. Ministarstvo unutarnjih poslova<br />

Centar za stručno obrazovanje vatrogasnih kadrova<br />

10000 Zagreb, Ksaverska cesta 107<br />

Butle stalowe z zaworem na propan-butan:<br />

1. Đuro Đaković d.d.<br />

Centar za istraživanja i razvoj<br />

Slavonski Brod, dr. Mile Budaka 1<br />

Cement, dodatki do betonu, dodatki kamienia do betonu i asfaltu, dachówki, cegły, hydroizolacyjne materiały<br />

impregnowane bitumenem i taśmy bitumiczne, betonowe rury kanalizacyjne dłuższe od 1metra, elementy<br />

typowych konstrukcji budowlanych:<br />

1. Institut građevinarstva Hrvatske<br />

Zavod za betonske i zidane konstrukcije<br />

10000 Zagreb, Jana Rakuše 1<br />

2. Zagrebinspekt - Poduzeće za kontrolu i inženjering d.o.o.<br />

10000 Zagreb, Draškovićeva 29<br />

99


Płyty wiórowe:<br />

1. Šumarski fakultet Sveučilišta u Zagrebu<br />

10000 Zagreb, Svetošimunska 25<br />

Wyroby tekstylne:<br />

1. Zavod za ispitivanje kvalitete robe d.d.<br />

10000 Zagreb, Gajeva 17/III<br />

2. SGS Adriatica d.d.<br />

51000 Rijeka, Fiorello la Guardia 13<br />

3. Euroinspekt - Eurotextil d.o.o.<br />

10000 Zagreb, Preradovićeva 31a<br />

4. Tekstilno-tehnološki fakultet<br />

10000 Zagreb, Pierottijeva 6<br />

5. In Mod<br />

10000 Zagreb, Avenija Dubrovnik 15<br />

Meble i części mebli:<br />

1. Šumarski fakultet Sveučilišta u Zagrebu<br />

Zavod za konstrukcije i tehnologiju proizvoda od drva<br />

10000 Zagreb, Svetošimunska 25<br />

2. Euroinspekt d.d.<br />

Euroinspect -Drvokontrola d.o.o.<br />

10000 Zagreb, Preradovićeva 31<br />

15. Ulgi, zwolnienia i środki wspierające inwestycje w świetle Ustawy o podatku od zysku<br />

( NN 127/2000) i Ustawy o odbudowie i rozwoju miasta Vukovar (NN 44/2001)<br />

Najniższa wartość<br />

x)<br />

inwestycji<br />

Środki wspierania inwestycji<br />

WARUNKI<br />

Najmniejsza liczba Okres działania środków<br />

zatrudnionych począwszy<br />

od upływu<br />

wspierania<br />

pierwszego roku<br />

inwestowania<br />

10 lat od rozpoczęcia<br />

inwestowania<br />

STOPA PODATKU<br />

OD ZYSKU<br />

10 mln HRK 30 7 %<br />

20 mln HRK 50 3 %<br />

60 mln HRK 75<br />

0 %<br />

x)<br />

Do wartości inwestycji nie wlicza się wartości gruntu i zabudowań starszych od 1 roku oraz sprzęt<br />

używany wcześniej a wnoszone jako inwestycja.<br />

100


Ulgi i zwolnienia dla podatników którzy prowadzą działalność w wolnych strefach<br />

Podatek od zysku dla użytkowników wolnej strefy wynosi 50 % od obowiązującej stawki<br />

WARUNKI<br />

Użytkownik strefy, który w niej buduje lub uczestniczy w budowie<br />

obiektów poprzez inwestowanie środków o wartości powyżej<br />

1.000.000,00 HRK<br />

OKRES PRZYSŁUGIWANIA<br />

ZMNIEJSZENIE PODATKU OD ZYSKU<br />

ULGI<br />

W pierwszym roku inwestowania i Zwolnienie od płacenia podatku od zysku do wielkości<br />

w następnych<br />

Zainwestowanych środków<br />

Pięciu latach prowadzenia<br />

działalności w strefie<br />

ŚRODKI<br />

Zmniejszenie podstawy<br />

opodatkowania<br />

Dodatkowe zmniejszenie<br />

podstawy opodatkowania<br />

Wsparcie dla podatnikówinstytucji,<br />

zaistniałych dla<br />

rehabilitacji zawodowej i<br />

zatrudniania inwalidów<br />

- podatek od zysku w wysokości<br />

25 % obowiązującej<br />

stawki<br />

Wspieranie<br />

zatrudnienia<br />

OKRES TRWANIA<br />

ŚRODKÓW<br />

Jeden rok od dnia zatrudnienia<br />

nowego pracownika<br />

Trzy lata, licząc od dnia<br />

zatrudnienia<br />

-<br />

WARUNKI<br />

Na podstawie płac nowych<br />

pracowników, i to za wielkość<br />

płac i składek od płac obliczanych<br />

za okres, za który<br />

oblicza się podatek i wypłaconych<br />

do dnia złożenia zgłoszenia<br />

podatkowego.<br />

Za nowych pracowników uważa<br />

się tych zatrudnionych, z którymi<br />

została zawarta umowa o pracę<br />

na czas nieokreślony, a do<br />

zatrudnienia u podatnika doszło<br />

po miesiącu zgłoszenia do Biura<br />

Zatrudnienia, rezygnacji z<br />

korzystania prawa do emerytury<br />

lub pierwszego zatrudnienia.<br />

Za nowych pracowników uważa<br />

się także osoby zatrudnione na<br />

czas określony jako stażyści itp.<br />

Za wypłacone wynagrodzenia<br />

i składki od płac nowych<br />

zatrudnionych - inwalidów<br />

Podatnik – powstały w<br />

oparciu o specjalne przepisy<br />

w celu realizacji rehabilitacji<br />

zawodowej i zatrudniania<br />

inwalidów<br />

Ustawa o podatku od zysku (NN 127/2000)<br />

101


Ulgi dla podatników z terenów objętych specjalną opieką państwa<br />

Prowadzenie działalności gosp. na terenie<br />

specjalnej opieki państwa<br />

WARUNKI<br />

Zatrudnienie powyżej 5 pracowników<br />

Zatrudnieni wg Umowy na czas nieokreślony<br />

(pracownik był zatrudniony u podatnika oraz<br />

zamieszkiwał i przebywał na terenie<br />

specjalnej opieki państwa przez minimum<br />

dziewięć miesięcy w roku pracy)<br />

Ponad 50 % zatrudnionych zamieszkuje<br />

ULGI<br />

Dla pierwszej grupy<br />

Dla drugiej grupy<br />

Dla trzeciej grupy<br />

terenie specjalnej opieki państwa<br />

Ponad 50 % zatrudnionych przebywa na<br />

terenie specjalnej opieki państwa<br />

ZMNIEJSZENIE PODATKU OD ZYSKU<br />

25% obowiązującej stawki<br />

50 % obowiązującej stawki<br />

75 % obowiązującej stawki<br />

Ustawa o podatku od zysku (NN 127/2000)<br />

Ulgi i zwolnienia dla podatników z terenu miasta Vukovar<br />

Wykonywanie działalności gosp. na terenie<br />

miasta Vukovar<br />

W A R U N K I<br />

Powyżej pięciu zatrudnionych<br />

Pracownicy na czas nieokreślony (pracownik<br />

Pracował u podatnika , zamieszkiwał i<br />

przebywał na terenie miasta Vukovar<br />

przynajmniej przez dziewięć miesięcy w roku<br />

pracy)<br />

Ponad 50% zatrudnionych zamieszkuje na<br />

terenie miasta Vukovar<br />

Ponad 50 % zatrudnionych przebywa na<br />

terenie miasta Vukovar<br />

OKRES TRWANIA ULGI<br />

W roku 2000 i w następnych pięciu latach<br />

działalności od rozpoczęcia stosowania<br />

Ustawy o podatku od zysku<br />

Po upływie tego okresu<br />

ZMNIEJSZENIE PODATKU OD ZYSKU<br />

Zwolnienie od płacenia podatku od zysku<br />

25% obowiązującej stawki podatkowej<br />

Ustawa o podatku od zysku (NN 127/2000)<br />

Specjalne środki dla przyspieszenia odbudowy i rozwoju Miasta Vukovar<br />

Środek wspierający Użytkownicy Czasokres<br />

-zwolnienie z opłat celnych na - osoby prawne i fizyczne, - pięć lat od dnia importu<br />

import wyposażenia<br />

początkowego<br />

zameldowane w mieście<br />

Vukovar<br />

- za wykonywanie<br />

działalności gospodarczej i<br />

- zwrot 50 % (po uprzednio<br />

złożonym wniosku) wpłaconych<br />

składek za grupy<br />

społecznej<br />

- pracodawcy z siedzibą na<br />

terenie miasta Vukovar ,<br />

zajmujący się działalnością -<br />

102


ubezpieczonych wg art. 10,<br />

poz. 1, pkt.1, art. 11 pkt.1 i 2<br />

i art. 12 Ustawy o ubezpieczeniach<br />

emerytalnych (NN<br />

nr.102/98 i 71/99)<br />

- zwrot 50 % kwoty , po<br />

złożeniu wniosku, wpłaconych<br />

składek dla ubezpieczonych<br />

wg art. 5, pkt.<br />

1,6,7,8,9,11,12,13,14,15,16,<br />

17,18,19,20 i 21 Ustawy o<br />

ubezpieczeniu zdrowotnym<br />

(NN 1/97, 109/97, 13/98,<br />

88/98, 150/98, 10/99, 34/99/<br />

69/00)<br />

- wynajem mieszkań lub<br />

budynków mieszkalnych<br />

będących własnością<br />

R.Chorwacji na terenie miasta<br />

Vukovar ( umowę o wynajmie<br />

zawiera się Ministerstwem<br />

robót publicznych, rozwoju i<br />

budownictwa)<br />

- do chwili zabezpieczenia<br />

mieszkania w wyżej<br />

wymieniony sposób,osoby –<br />

potencjalni użytkownicy mają<br />

prawo do pomocy finansowej<br />

w postaci środków na opłatę<br />

kosztów mieszkania w<br />

kwocie, jaką ustanowi Rząd<br />

Republiki Chorwacji<br />

- możliwość przydziału<br />

powierzchni gruntowej<br />

będącej własnością<br />

R.Chorwacji i/lub<br />

podstawowego materiału<br />

budowlanego przeznaczonego<br />

do budowy domu rodzinnego<br />

– na podstawie umowy o<br />

darowaniu ,zgodnie z Ustawą<br />

o obszarach pod specjalną<br />

opieką państwa (NN nr<br />

44/96,57/96,124/97 i 73/00)<br />

i specjalnym przepisem<br />

prawnym (Ministerstwo robót<br />

publicznych, odbudowy i<br />

budownictwa)<br />

gospodarczą,<br />

- osoby , zobowiązane do<br />

opłacania składek na<br />

ubezpieczenie emerytalne<br />

- pracodawcy z siedzibą lub<br />

zameldowaniem na<br />

terenie miasta Vukovar<br />

którzy prowadzą<br />

działalność gospodarczą<br />

- osoby, zobowiązane do<br />

opłacania składek na<br />

ubezpieczenie zdrowotne<br />

- osoby określonych<br />

zawodów i specjalności, na<br />

których pracę istnieje<br />

szczególne zapotrzebowanie<br />

na terenie miasta Vukovar<br />

- wg informacji chorwackiego<br />

Biura zatrudnienia . Dotyczy<br />

osób, które nie mają<br />

rozwiązanego problemu<br />

mieszkaniowego.<br />

-Osoby, na pracę których<br />

istnieje zapotrzebowanie na<br />

terenie miasta Vukovar<br />

-<br />

- umowę o najmie zawiera się<br />

na czas określony lub<br />

nieokreślony<br />

Ustawa o odbudowie i rozwoju miasta Vukovar (NN 44/2001)<br />

103


Ulgi i zwolnienia dla podatników, którzy prowadzą działalność gospodarczą<br />

na terenie Żupanii Vukovarsko-Śremskiej<br />

- w okresie pięciu lat od rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej , zwolnienie z<br />

podatku od zysku<br />

- po upływie tego czasu podatek od zysku płaci się w wysokości 25 % ustalonej stawki<br />

Ustawa o podatku od zysku (NN 127/2000)<br />

104


16. Umowa o wolnym handlu między Rzecząpospolitą Polską i Republiką Chorwacją<br />

PREAMBUŁA<br />

Rzeczpospolita Polska i Republika Chorwacji (zwane dalej “Stronami”);<br />

Powołując się na ich zamiar aktywnego uczestniczenia w procesie integracji gospodarczej w Europie i wyrażając<br />

gotowość do współdziałania w poszukiwaniu dróg i środków dla wzmocnienia tego procesu;<br />

Potwierdzając ich głębokie przywiązanie do zasad gospodarki rynkowej, stanowiącej podstawę ich stosunków;<br />

Powołując się na Umowę między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Chorwacji o współpracy gospodarczej,<br />

podpisaną 5 listopada 1992 roku;<br />

Zdecydowane w tym celu znosić stopniowo przeszkody w ich całym wzajemnym handlu, zgodnie z zasadami<br />

Układu ogólnego w sprawie taryf celnych i handlu 1994 (GATT 1994) oraz Porozumienia ustanawiającego<br />

Światową Organizację Handlu (WTO);<br />

Głęboko przekonane, że niniejsza Umowa będzie sprzyjać intensyfikacji wzajemnie korzystnych stosunków<br />

handlowych między nimi oraz wnosić istotny wkład do procesu integracji europejskiej;<br />

Biorąc pod uwagę, iż żadne postanowienie niniejszej Umowy nie może być interpretowane jako zwolnienie<br />

Stron z ich zobowiązań wynikających z innych umów międzynarodowych, zwłaszcza z GATT 1994 i<br />

Porozumienia ustanawiającego WTO;<br />

Zdecydowały, co następuje:<br />

105


ARTYKUŁ 1<br />

Cele<br />

Strony Umowy niniejszym ustanawiają strefę wolnego handlu stosownie do postanowień niniejszej Umowy oraz<br />

zgodnie z Artykułem XXIV GATT 1994 i WTO dla ich całego wzajemnego handlu.<br />

Celami niniejszej Umowy są:<br />

a) popieranie, poprzez rozszerzanie wzajemnej wymiany handlowej, harmonijnego rozwoju stosunków<br />

gospodarczych między Stronami i sprzyjanie w ten sposób rozwojowi gospodarczemu, poprawie<br />

warunków życia i pracy, wzrostowi wydajności i stabilizacji finansowej,<br />

b) zapewnienie uczciwych warunków konkurencji w handlu między Stronami,<br />

c) przyczynianie się, poprzez znoszenie barier w handlu, do harmonijnego rozwoju i rozszerzania<br />

handlu światowego.<br />

ROZDZIAŁ I - PRODUKTY PRZEMYSŁOWE<br />

ARTYKUŁ 2<br />

Zakres<br />

1. Postanowienia niniejszego Rozdziału będą stosowane do produktów przemysłowych pochodzących ze<br />

Stron.<br />

2. Dla potrzeb niniejszej Umowy pojęcie "produkty przemysłowe" oznacza produkty wymienione w<br />

Działach 25 do 97 Zharmonizowanego Systemu Oznaczania i Kodowania Towarów, z wyjątkiem<br />

produktów wymienionych w Załączniku I do niniejszej Umowy.<br />

ARTYKUŁ 3<br />

Cła importowe<br />

1. Żadne nowe cła importowe nie będą wprowadzane w handlu między Stronami od dnia wejścia w życie<br />

niniejszej Umowy.<br />

2. Wszelkie cła importowe na produkty pochodzące ze Stron będą zniesione od dnia wejścia w życie<br />

niniejszej Umowy.<br />

ARTYKUŁ 4<br />

Opłaty o skutkach podobnych do ceł importowych<br />

1. Żadne nowe opłaty o skutkach podobnych do ceł importowych nie będą wprowadzane w handlu między<br />

Stronami od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy.<br />

2. Wszelkie opłaty o skutkach podobnych do ceł importowych zostaną zniesione od dnia wejścia w życie<br />

niniejszej Umowy.<br />

ARTYKUŁ 5<br />

Cła o charakterze fiskalnym<br />

Postanowienia Artykułu 3 będą odnosić się także do ceł o charakterze fiskalnym.<br />

106


ARTYKUŁ 6<br />

Cła eksportowe i opłaty o podobnych skutkach<br />

Żadne cła eksportowe lub inne opłaty o podobnych skutkach nie będą stosowane w handlu między Stronami od<br />

dnia wejścia w życie niniejszej Umowy.<br />

ARTYKUŁ 7<br />

Ograniczenia ilościowe importu i inne środki o podobnych skutkach<br />

1. Żadne nowe ograniczenia ilościowe importu ani też inne środki o podobnych skutkach nie będą<br />

wprowadzane w handlu między Stronami od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy.<br />

2. Wszelkie ograniczenia ilościowe i inne środki o podobnych skutkach dla importu produktów pochodzących<br />

ze Stron zostaną zniesione od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy, z wyjątkiem określonych w<br />

Załączniku II do niniejszej Umowy.<br />

ARTYKUŁ 8<br />

Ograniczenia ilościowe eksportu i inne środki o podobnych skutkach<br />

1. Żadne nowe ograniczenia ilościowe eksportu ani też inne środki o podobnych skutkach nie będą<br />

wprowadzane w handlu między Stronami od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy.<br />

2. Wszelkie ograniczenia ilościowe i inne środki o podobnych skutkach dla eksportu produktów pochodzących<br />

ze Stron zostaną zniesione od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy, z wyjątkiem określonych w<br />

Załączniku III do niniejszej Umowy.<br />

ARTYKUŁ 9<br />

Procedura informacyjna dotycząca projektów przepisów technicznych<br />

1. Prawa i obowiązki Stron wiążące się ze standardami lub przepisami technicznymi oraz związane z nimi<br />

środki będą wynikać z Porozumienia WTO w sprawie barier technicznych w handlu.<br />

2. Każda Strona, na wniosek drugiej Strony, dostarczy informacji na temat poszczególnych, odrębnych<br />

przykładów standardów, przepisów technicznych i wiążących się z nimi środków.<br />

3. Strony będą miały na celu ograniczanie barier technicznych w handlu. W tym celu Strony podejmą<br />

odpowiednie negocjacje w sprawie zawarcia umów dotyczących wzajemnego uznawania oceny<br />

zgodności, stosownie do zaleceń Porozumienia WTO w sprawie barier technicznych w handlu.<br />

ROZDZIAŁ II - PRODUKTY ROLNE<br />

ARTYKUŁ 10<br />

Zakres<br />

1. Postanowienia niniejszego Rozdziału odnosić się będą do produktów rolnych pochodzących ze Stron.<br />

2. Dla potrzeb niniejszej Umowy pojęcie "produkty rolne" oznacza produkty wymienione w Działach 1 do 24<br />

Zharmonizowanego Systemu Oznaczania i Kodowania Towarów oraz produkty wymienione w Załączniku I<br />

niniejszej Umowy.<br />

107


ARTYKUŁ 11<br />

Wzajemne udzielanie koncesji<br />

1. Strony udzielą sobie wzajemnie koncesji, wyszczególnionych w Protokole 1, zgodnie z<br />

postanowieniami niniejszego Rozdziału i tego Protokołu.<br />

2. Biorąc pod uwagę:<br />

- rolę rolnictwa w swoich gospodarkach,<br />

- rozwój handlu produktami rolnymi między Stronami,<br />

- szczególną wrażliwość produktów rolnych,<br />

- zasady ich polityk rolnych,<br />

- wyniki wielostronnych rokowań handlowych w ramach Układu ogólnego w sprawie taryf<br />

celnych i handlu (GATT 1994) oraz Światowej Organizacji Handlu (WTO),<br />

Strony zbadają możliwości wzajemnego udzielania sobie dalszych koncesji.<br />

ARTYKUŁ 12<br />

Koncesje i polityki rolne<br />

1. Nie naruszając koncesji udzielanych zgodnie z Artykułem 11, postanowienia niniejszego Rozdziału<br />

nie będą ograniczały w żaden sposób stosowania przez Strony ich polityk rolnych oraz<br />

podejmowanych w ramach tych polityk jakichkolwiek środków, włącznie z zastosowaniem<br />

postanowień Porozumienia w sprawie rolnictwa zawartego w ramach WTO.<br />

2. Strony będą powiadamiać Wspólny Komitet o zmianach w prowadzonych przez nie politykach<br />

rolnych bądź zastosowanych środkach, które mogłyby wpłynąć na warunki handlu produktami<br />

rolnymi między Stronami przewidziane w niniejszej Umowie. Na żądanie Strony niezwłocznie<br />

odbędą się konsultacje w celu zbadania sytuacji.<br />

ARTYKUŁ 13<br />

Specyficzne środki ochronne<br />

Niezależnie od innych postanowień niniejszej Umowy, a szczególnie Artykułu 26, oraz przy uwzględnieniu<br />

szczególnej wrażliwości produktów rolnych, jeżeli import produktów pochodzących z jednej Strony, będących<br />

przedmiotem koncesji udzielonych na podstawie niniejszej Umowy, spowoduje poważne zakłócenia na rynku<br />

drugiej Strony, zainteresowana Strona podejmie niezwłocznie konsultacje w celu znalezienia odpowiedniego<br />

rozwiązania. Do czasu znalezienia takiego rozwiązania zainteresowana Strona może zastosować środki, które<br />

uzna za niezbędne.<br />

ARTYKUŁ 14<br />

Środki ochrony sanitarnej i fitosanitarnej<br />

1. Środki dotyczące kontroli sanitarnej i fitosanitarnej będą zharmonizowane między Stronami na<br />

podstawie prawodawstwa Unii Europejskiej.<br />

2. Strony zobowiązują się nie stosować dyskryminacyjnych lub innych nadzwyczajnych środków,<br />

które mogłyby ograniczyć przepływ informacji, zwierząt, roślin lub produktów.<br />

3. Strony będą stosowały przepisy ustanowione Porozumieniem WTO w sprawie stosowania<br />

środków sanitarnych i fitosanitarnych.<br />

108


ROZDZIAŁ III - PRZEPISY OGÓLNE<br />

ARTYKUŁ 15<br />

Reguły pochodzenia oraz współpraca administracji celnych<br />

1. Protokół 2 ustala reguły pochodzenia oraz związane z nimi metody współpracy administracyjnej.<br />

2. Strony niniejszej Umowy podejmą odpowiednie środki, łącznie z regularnymi przeglądami przez Wspólny<br />

Komitet oraz uzgodnieniami odnośnie współpracy administracyjnej, w celu zapewnienia skutecznego i<br />

harmonijnego stosowania postanowień Protokołu 2 i Artykułów od 3 do 8, 11, 16, 26 i 27 niniejszej Umowy<br />

oraz zmniejszenia, tak dalece jak będzie to możliwe, wymagań formalnych stosowanych w handlu, jak<br />

również dla znalezienia wzajemnie korzystnych rozwiązań wszelkich trudności wynikających ze stosowania<br />

tych postanowień.<br />

ARTYKUŁ 16<br />

Opodatkowanie wewnętrzne<br />

1. Strony powstrzymają się od stosowania jakichkolwiek środków lub praktyk o wewnętrznym charakterze<br />

fiskalnym, powodujących bezpośrednio lub pośrednio dyskryminację w stosunku do produktów<br />

pochodzących ze Stron.<br />

2. Eksporterzy nie mogą korzystać ze zwrotu podatków wewnętrznych w wysokości przekraczającej podatki<br />

bezpośrednie lub pośrednie nakładane na produkty eksportowane na terytorium jednej ze Stron.<br />

ARTYKUŁ 17<br />

Ogólne wyjątki<br />

Niniejsza umowa nie wyklucza stosowania zakazów bądź ograniczeń w imporcie, eksporcie lub wobec towarów<br />

w tranzycie, w przypadkach uzasadnionych względami moralności publicznej, polityki społecznej lub<br />

bezpieczeństwa publicznego, ochrony zdrowia i życia ludzi, zwierząt lub roślin i środowiska naturalnego,<br />

ochrony dóbr kultury, ochrony własności intelektualnej bądź przepisami dotyczącymi złota lub srebra lub<br />

zachowania nieodnawialnych zasobów naturalnych, jeśli takie środki będą wprowadzone w powiązaniu z<br />

ograniczeniami wobec rodzimej produkcji i spożycia. Takie zakazy lub ograniczenia nie będą jednak stanowiły<br />

narzędzia arbitralnej dyskryminacji lub ukrytych ograniczeń handlu między Stronami.<br />

ARTYKUŁ 18<br />

Wyjątki dotyczące bezpieczeństwa<br />

Żadne z postanowień niniejszej Umowy nie będzie stanowiło przeszkody dla Strony w podejmowaniu<br />

jakichkolwiek środków, które uzna za konieczne:<br />

1. w celu zapobiegania ujawnieniu informacji naruszających jej podstawowe interesy bezpieczeństwa;<br />

2. dla ochrony własnych podstawowych interesów bezpieczeństwa bądź też dla wykonania zobowiązań<br />

międzynarodowych oraz realizacji własnej polityki wewnętrznej,<br />

a) dotyczących handlu bronią, amunicją i sprzętem wojskowym, pod warunkiem, że takie środki<br />

nie pogorszą warunków konkurencji w odniesieniu do towarów nie przeznaczonych<br />

specjalnie dla celów wojskowych oraz wobec handlu innymi towarami, materiałami i<br />

usługami, dokonywanego bezpośrednio lub pośrednio w celu zaopatrzenia wojska, lub<br />

b) dotyczących nierozprzestrzeniania broni biologicznej i chemicznej, broni nuklearnej oraz<br />

innych nuklearnych urządzeń wybuchowych, lub<br />

c) podjętych w czasie trwania wojny lub innych poważnych napięć międzynarodowych.<br />

109


ARTYKUŁ 19<br />

Monopole państwowe<br />

1. Strony dostosują stopniowo wszelkie monopole państwowe o charakterze handlowym w celu<br />

zapewnienia, że od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy zniesiona zostanie wszelka dyskryminacja<br />

między obywatelami Stron, dotycząca warunków, zgodnie z którymi towary są nabywane i sprzedawane.<br />

2. Postanowienia niniejszego Artykułu będą odnosić się do wszelkich organów, przez które<br />

kompetentne władze Stron, na mocy prawa lub w praktyce, bezpośrednio lub pośrednio nadzorują<br />

bądź określają zasady lub też wpływają znacząco na import lub eksport między Stronami.<br />

Postanowienia te będą stosowane odpowiednio wobec monopoli przyznanych przez Państwo innym<br />

podmiotom.<br />

ARTYKUŁ 20<br />

Płatności<br />

1. Płatności w walutach wymienialnych dotyczące wymiany towarowej między Stronami oraz transfery<br />

tych płatności na terytorium Strony, na którym ma swoją siedzibę wierzyciel, będą wolne od jakichkolwiek<br />

ograniczeń.<br />

2. Strony powstrzymają się od wszelkich ograniczeń dewizowych i administracyjnych w zakresie<br />

udzielania, spłaty lub zaciągania kredytów krótko- i średnioterminowych przy transakcjach handlowych, w<br />

których uczestniczy rezydent.<br />

3. Niezależnie od postanowień ustępu 2, Strony zastrzegają sobie prawo stosowania ograniczeń<br />

dewizowych dotyczących udzielania lub zaciągania kredytów krótko- i średnioterminowych przy<br />

transakcjach handlowych w zakresie, w jakim są one dozwolone zgodnie ze statusem danej Strony w<br />

MFW, pod warunkiem, że takie ograniczenia będą stosowane w sposób niedyskryminacyjny w odniesieniu<br />

do pochodzenia towarów i nie będą dotyczyć wyłącznie określonych towarów lub rodzajów towarów.<br />

Ograniczenia winny mieć ograniczony okres trwania i powinny zostać zniesione, kiedy okoliczności nie<br />

będą dłużej uzasadniać ich utrzymywania. Strony będą niezwłocznie powiadamiać Wspólny Komitet o<br />

wprowadzeniu takich środków oraz o jakichkolwiek ich zmianach.<br />

ARTYKUŁ 21<br />

Reguły konkurencji dotyczące przedsiębiorstw<br />

1. Następujące postępowanie jest niezgodne z właściwym funkcjonowaniem niniejszej Umowy, o ile może<br />

mieć negatywny wpływ na handel między Stronami:<br />

a) wszelkie porozumienia między przedsiębiorstwami, decyzje zrzeszeń przedsiębiorstw oraz<br />

uzgodnione praktyki między przedsiębiorstwami, których celem lub skutkiem działania jest<br />

zapobieganie, ograniczanie lub zniekształcanie konkurencji;<br />

b) nadużywanie przez jedno lub więcej przedsiębiorstw dominującej pozycji na terytorium Stron jako<br />

całości lub na ich znacznej części.<br />

2. Postanowienia ustępu 1 odnoszą się do działalności wszystkich przedsiębiorstw łącznie z<br />

przedsiębiorstwami publicznymi i przedsiębiorstwami, którym Strony przyznały specjalne lub wyłączne<br />

uprawnienia. Przedsiębiorstwa, którym powierzono wykonywanie usług mających znaczenie<br />

ogólnogospodarcze bądź mających charakter monopoli dochodowych będą podlegały postanowieniom<br />

ustępu 1, w takim zakresie, w jakim stosowanie tych przepisów nie będzie utrudniało, w myśl prawa lub w<br />

praktyce, wykonywania zadań publicznych na nie nałożonych.<br />

110


3. W odniesieniu do produktów, o których mowa w Rozdziale II, postanowienia wyszczególnione w ustępie<br />

1(a) nie będą dotyczyły tych umów, decyzji i praktyk, które stanowią integralną część organizacji rynku<br />

wewnętrznego.<br />

4. Jeśli Strona uzna, że konkretne postępowanie jest niezgodne z ustępami 1, 2 i 3 niniejszego Artykułu lub<br />

jeśli dane postępowanie powoduje lub zagraża spowodowaniem poważnego uszczerbku dla interesów tej<br />

Strony lub też strat materialnych w jej przemyśle krajowym, może ona podjąć odpowiednie środki zgodnie z<br />

warunkami i procedurą ustanowioną w Artykule 29.<br />

ARTYKUŁ 22<br />

Pomoc publiczna<br />

1. Wszelka pomoc udzielana w jakiejkolwiek formie przez Państwo będące Stroną lub dzięki środkom<br />

państwowym, zniekształcająca lub grożąca zniekształceniem konkurencji poprzez faworyzowanie<br />

niektórych przedsiębiorstw lub produkcji niektórych towarów, o ile może mieć negatywny wpływ na<br />

handel między Stronami, uznana będzie za niezgodną z właściwą realizacją niniejszej Umowy.<br />

2. Przepisy ustępu 1 nie dotyczą produktów wyszczególnionych w Rozdziale II.<br />

3. Strony zapewnią przejrzystość w zakresie pomocy publicznej zgodnie z postanowieniami Porozumienia<br />

w sprawie subsydiów i środków wyrównawczych i WTO/GATT 1994 oraz każda ze Stron dostarczy, na<br />

prośbę drugiej Strony, informacji dotyczących programów pomocy oraz poszczególnych<br />

indywidualnych przypadków pomocy publicznej.<br />

4. Jeżeli Strona uzna, że konkretne postępowanie:<br />

- jest niezgodne z warunkami ustępu 1 i niewłaściwe pod względem stosowania reguł, o których mowa<br />

w ustępie 3, lub<br />

- w przypadku braku reguł, o których mowa w ustępie 3, powoduje szkodę lub zagraża<br />

spowodowaniem poważnego uszczerbku dla interesów tej Strony lub spowodowaniem strat<br />

materialnych w jej przemyśle krajowym,<br />

może ona zastosować odpowiednie środki na warunkach i zgodnie z postanowieniami zawartymi w<br />

Artykule 29.<br />

Takie stosowane środki mogą być podjęte jedynie zgodnie z procedurami i warunkami ustalonymi w<br />

Układzie ogólnym w sprawie taryf celnych i handlu 1994 oraz w Porozumieniu ustanawiającym<br />

Światową Organizację Handlu, w szczególności w Porozumieniu w sprawie subsydiów i środków<br />

wyrównawczych oraz wszelkimi innymi odpowiednimi instrumentami, uzgodnionymi pod ich<br />

auspicjami, mającymi zastosowanie między Stronami.<br />

ARTYKUŁ 23<br />

Zamówienia publiczne<br />

1. Strony uważają liberalizację swoich rynków zamówień publicznych za jeden z celów niniejszej Umowy.<br />

2. Strony zobowiązują się stopniowo dostosowywać swoje przepisy dotyczące zamówień publicznych tak, aby<br />

zapewnić dostawcom drugiej Strony dostęp do procedur przetargowych na rynku każdej z nich.<br />

3. Wspólny Komitet będzie analizował działania związane z realizacją celów niniejszego Artykułu oraz będzie<br />

mógł wydawać praktyczne zalecenia odnośnie im<strong>pl</strong>ementacji postanowień ustępu 2 niniejszego Artykułu dla<br />

zapewnienia swobodnego dostępu, przejrzystości, pełnego zrównoważenia praw i obowiązków oraz<br />

wzajemnego otwarcia ich rynków zamówień publicznych.<br />

111


ARTYKUŁ 24<br />

Ochrona własności intelektualnej<br />

1. Strony udzielą sobie i zapewnią na zasadach niedyskryminacyjnych ochronę praw własności intelektualnej,<br />

łącznie ze środkami dla udzielania i dochodzenia tych praw. Strony potwierdzają wolę poszanowania<br />

zobowiązań wynikających z Porozumienia WTO w sprawie Handlowych Aspektów Własności Intelektualnej<br />

(TRIPS), stanowiącego Załącznik Ic do Protokołu z Marrakeszu, ustanawiającego WTO oraz innych umów<br />

międzynarodowych w sprawie ochrony własności intelektualnej, wymienionych w Załączniku IV do<br />

niniejszej Umowy.<br />

2. Dla celów niniejszej Umowy pojęcie "własność intelektualna" odnosi się do wszystkich przedmiotów<br />

własności intelektualnej takich jak prawa autorskie i prawa pokrewne, patenty, wzory przemysłowe i wzory<br />

użytkowe, znaki towarowe i oznaczenia geograficzne, także topografie układów scalonych, nie ujawnione<br />

informacje “know-how”, nowe odmiany roślin oraz zwalczania nieuczciwej konkurencji.<br />

3. Strony będą współpracować w sprawach własności intelektualnej. W szczególności Strony będą<br />

podejmować wszelkie środki dostępne w ramach prawa w celu zapobiegania wzajemnemu przepływowi<br />

dóbr naruszającemu własność intelektualną drugiej Strony i krajów trzecich stosownie do ustępu 2<br />

niniejszego Artykułu. Pojęcie “wzajemny przepływ dóbr” oznacza wszystkie formy handlu towarami<br />

wyprodukowanymi w każdej ze Stron, niezależnie od metod dostarczania towarów Stronie. Na wniosek<br />

Strony, będą one przeprowadzać konsultacje ekspertów w tych sprawach, w szczególności odnośnie działań<br />

dotyczących istniejących bądź przyszłych umów międzynarodowych na temat harmonizacji, zarządzania i<br />

dochodzenia praw własności intelektualnej oraz działań w ramach organizacji międzynarodowych, takich jak<br />

Światowa Organizacja Handlu, Światowa Organizacja Własności Intelektualnej, jak również w zakresie<br />

stosunków Stron z krajami trzecimi w odniesieniu do zagadnień własności intelektualnej.<br />

ARTYKUŁ 25<br />

Dumping<br />

Jeżeli Strona stwierdzi, że w handlu odbywającym się na podstawie niniejszej Umowy ma miejsce<br />

dumping w rozumieniu Artykułu VI Układu ogólnego w sprawie taryf celnych i handlu 1994, może ona<br />

podjąć odpowiednie kroki przeciwko takim praktykom, zgodnie z Artykułem VI GATT 1994 oraz<br />

porozumieniami odnoszącymi się do tego Artykułu, na warunkach i zgodnie z procedurą przewidzaną w<br />

Artykule 29 niniejszej Umowy.<br />

ARTYKUŁ 26<br />

Ogólne zabezpieczenia<br />

Jeżeli jakikolwiek produkt jest importowany w tak zwiększonej ilości i na takich warunkach, że powoduje to lub<br />

grozi spowodowaniem:<br />

a) poważnej szkody krajowym producentom podobnych lub bezpośrednio konkurencyjnych produktów na<br />

terytorium Strony importującej, lub<br />

b) poważnych zakłóceń w jakimkolwiek odnośnym sektorze gospodarki lub trudności mogących wywołać<br />

poważne pogorszenie sytuacji gospodarczej regionu,<br />

zainteresowana Strona może podjąć stosowne środki zgodne z warunkami i procedurami przewidzianymi w<br />

Artykule 29 niniejszej Umowy.<br />

112


ARTYKUŁ 27<br />

Reeksport i poważne braki<br />

W przypadku gdy stosowanie postanowień Artykułów 6 i 8 prowadzi do:<br />

(a) reeksportu do państwa trzeciego, wobec którego eksportująca Strona utrzymuje na dany produkt<br />

ograniczenia ilościowe w eksporcie, cła eksportowe lub środki i opłaty o podobnych skutkach, lub<br />

(b) poważnego braku lub zagrożenia nim produktu istotnego dla Strony eksportującej,<br />

i gdy powyższe sytuacje powodują lub mogą spowodować poważne trudności dla Strony eksportującej, Strona ta<br />

może zastosować odpowiednie środki zgodnie z warunkami i procedurą przewidzianą w Artykule 29 niniejszej<br />

Umowy.<br />

ARTYKUŁ 28<br />

Wypełnianie zobowiązań<br />

1. Strony podejmą wszelkie niezbędne środki ogólne lub szczegółowe w celu wypełnienia zobowiązań<br />

wynikających z niniejszej Umowy. Strony zapewnią realizację celów Umowy.<br />

2. Jeśli Strona uważa, że druga Strona nie wywiązuje się ze zobowiązań wynikających z niniejszej Umowy, to<br />

zainteresowana Strona może podjąć odpowiednie środki zgodnie z warunkami i procedurą przewidzianą w<br />

Artykule 29 niniejszej Umowy.<br />

3. Żadne postanowienia niniejszej Umowy nie mogą być interpretowane jako zwolnienie Stron z ich<br />

zobowiązań wynikających z innych umów międzynarodowych, a zwłaszcza GATT 1994 oraz Porozumienia<br />

ustanawiającego WTO.<br />

ARTYKUŁ 29<br />

Procedura stosowania środków ochronnych<br />

1. Przed rozpoczęciem procedury stosowania środków ochronnych wymienionych w następnych ustępach<br />

niniejszego Artykułu, Strony będą starały się rozwiązywać wszelkie rozbieżności między nimi w drodze<br />

bezpośrednich konsultacji.<br />

2. Jeśli Strona poddaje import towarów, powodujących powstanie sytuacji, o której mowa w Artykule 26,<br />

procedurze administracyjnej, której celem jest szybkie dostarczenie informacji na temat strumieni handlu,<br />

winna ona powiadomić o tym drugą Stronę.<br />

3. Bez naruszania postanowień ustępu 7 niniejszego Artykułu, Strona rozważająca możliwość zastosowania<br />

środków ochronnych, niezwłocznie zawiadomi o tym drugą Stronę przekazując wszelkie odnośne<br />

informacje. Strony niezwłocznie przeprowadzą konsultacje w celu znalezienia rozwiązania.<br />

4.<br />

a) W odniesieniu do Artykułów 25, 26 i 27 w przypadku kiedy nie można znaleźć wspólnego<br />

rozwiązania lub kiedy Strony nie mogą lub nie spotkały się w ciągu 30 dni w celu przeprowadzenia<br />

konsultacji, zainteresowana Strona może podjąć odpowiednie środki dla zaradzenia powstałej<br />

sytuacji i notyfikować je drugiej Stronie.<br />

b) W odniesieniu do Artykułu 28, zainteresowana Strona może podjąć odpowiednie środki po<br />

zakończeniu konsultacji lub po upływie trzech miesięcy od daty pierwszego powiadomienia.<br />

c) W odniesieniu do Artykułów 21 i 22, zainteresowana Strona może żądać od drugiej Strony eliminacji<br />

zakwestionowanej praktyki. Jeśli Stronie, której to dotyczy, nie uda się położyć kresu kwestionowanej<br />

praktyce lub jeżeli nie uda się osiągnąć porozumienia w ciągu trzydziestu dni roboczych, zainteresowana<br />

Strona może podjąć odpowiednie środki dla zaradzenia trudnościom wynikającym z takich praktyk.<br />

113


5. O podjętych środkach ochronnych powinna być niezwłocznie powiadomiona druga Strona. Środki te<br />

powinny być ograniczone pod względem zakresu i długości ich trwania do tego, co jest rzeczywiście<br />

niezbędne dla poprawy sytuacji, która spowodowała ich zastosowanie oraz nie powinny one przewyższać<br />

szkody spowodowanej daną praktyką bądź utrudnieniem. Pierwszeństwo powinny uzyskać środki, które w<br />

najmniejszym stopniu zakłócą realizację niniejszej Umowy. Środki podjęte przez jedną Stronę przeciwko<br />

działaniu bądź zaniechaniu drugiej Strony mogą dotyczyć jedynie handlu z tą Stroną.<br />

6. Zastosowane środki ochronne będą przedmiotem okresowych konsultacji w celu jak najszybszego ich<br />

złagodzenia lub zniesienia, gdy warunki nie będą uzasadniać dalszego ich stosowania.<br />

7. Gdy wyjątkowe okoliczności wymagające natychmiastowego działania uniemożliwiają wcześniejsze<br />

zbadanie sprawy, zainteresowana Strona może w sytuacjach przewidzianych w Artykułach 25, 26 i 27<br />

niezwłocznie zastosować środki tymczasowe ściśle niezbędne dla zaradzenia sytuacji. O podjętych środkach<br />

należy powiadomić niezwłocznie drugą Stronę, zaś konsultacje między zainteresowanymi Stronami odbędą<br />

się tak szybko, jak będzie to możliwe.<br />

8. Zastosowane środki będą zgodne z zasadami GATT 1994 i Porozumieniem ustanawiającym WTO.<br />

ARTYKUŁ 30<br />

Trudności w bilansie płatniczym<br />

Strony będą dążyć do unikania wprowadzania środków ograniczających, w tym środków dotyczących<br />

importu ze względu na bilans płatniczy.<br />

Jeżeli jedna ze Stron znajdzie się w poważnych trudnościach płatniczych lub będzie nimi bezpośrednio<br />

zagrożona, może zgodnie z warunkami ustalonymi w GATT 1994 zastosować środki ograniczające, w tym<br />

środki dotyczące importu, które będą ograniczone w czasie oraz nie będą wykraczać poza to, co jest<br />

konieczne dla poprawy sytuacji w bilansie płatniczym. Środki te będą stopniowo łagodzone w miarę<br />

poprawy sytuacji w bilansie płatniczym i całkowicie zniesione, gdy ustaną warunki uzasadniające ich<br />

zastosowanie. Strona poinformuje niezwłocznie drugą Stronę o ich wprowadzeniu oraz, jeśli to możliwe, o<br />

harmonogramie ich znoszenia.<br />

ARTYKUŁ 31<br />

Klauzula ewolucyjna<br />

Kiedy jedna ze Stron uzna, że w interesie gospodarek Stron korzystny byłby rozwój i pogłębienie stosunków<br />

regulowanych niniejszą Umową poprzez rozszerzenie ich na nowe obszary dotąd nią nie objęte, wówczas przedłoży<br />

ona swój umotywowany wniosek drugiej Stronie. Strony mogą zwrócić się do Wspólnego Komitetu o zbadanie<br />

takiego wniosku, a w uzasadnionych przypadkach o wydanie zaleceń, w szczególności odnośnie podjęcia negocjacji.<br />

Porozumienia wynikające z procedury, o której mowa w ustępie 1 będą ratyfikowane bądź zatwierdzane<br />

przez Strony zgodnie z ich wewnętrznymi procedurami.<br />

ROZDZIAŁ IV – POSTANOWIENIA INSTYTUCJONALNE I KOŃCOWE<br />

ARTYKUŁ 32<br />

Wspólny Komitet<br />

1. Strony wyrażają zgodę na powołanie Wspólnego Komitetu złożonego z przedstawicieli Stron.<br />

2. Wspólny Komitet będzie nadzorował i zarządzał realizacją postanowień niniejszej Umowy.<br />

3. W celu właściwej realizacji postanowień niniejszej Umowy, Strony będą dokonywać wymiany informacji i<br />

na wniosek którejkolwiek ze Stron będą przeprowadzać konsultacje w ramach Wspólnego Komitetu.<br />

Komitet będzie dokonywał przeglądu możliwości dalszego usuwania przeszkód w handlu między Stronami.<br />

114


4. Wspólny Komitet może podejmować decyzje w przypadkach przewidzianych w niniejszej Umowie. W<br />

innych sprawach Komitet może wydawać zalecenia.<br />

ARTYKUŁ 33<br />

Procedury Wspólnego Komitetu<br />

1. W celu właściwej realizacji postanowień niniejszej Umowy, Wspólny Komitet będzie zbierał się, gdy<br />

będzie to konieczne, jednak nie rzadziej niż raz w roku. Każda Strona może zażądać odbycia takiego<br />

spotkania.<br />

Wspólny Komitet będzie działał na zasadzie jednomyślności.<br />

2. Jeżeli przedstawiciel Strony niniejszej Umowy we Wspólnym Komitecie zaakceptował decyzję z<br />

zastrzeżeniem spełnienia wewnętrznych wymogów prawnych, decyzja ta wejdzie w życie w dniu otrzymania<br />

pisemnego powiadomienia o spełnieniu tych wymogów, o ile żadna późniejsza data nie została w niej<br />

ustalona.<br />

3. Dla realizacji celów niniejszej Umowy Wspólny Komitet przyjmie swoje przepisy proceduralne, które będą,<br />

między innymi zawierały postanowienia dotyczące zwoływania spotkań, jak również wyboru<br />

Przewodniczącego i jego kadencji.<br />

4. Wspólny Komitet może zadecydować o utworzeniu takich podkomisji i grup roboczych, jakie uzna za<br />

konieczne w celu wspomagania go w wykonywaniu obowiązków.<br />

ARTYKUŁ 34<br />

Usługi i inwestycje<br />

1. Strony niniejszej Umowy doceniają rosnące znaczenie pewnych dziedzin, takich jak usługi i inwestycje. W<br />

swoich wysiłkach zmierzających do stopniowego rozwoju i poszerzenia współpracy, szczególnie w<br />

kontekście europejskiej integracji, będą one ze sobą współpracowały w celu osiągnięcia stopniowej<br />

liberalizacji i wzajemnego otwarcia swoich rynków dla inwestycji i handlu usługami, biorąc pod uwagę<br />

stosowne postanowienia Układu ogólnego w sprawie handlu usługami.<br />

2. Strony Umowy będą omawiać w ramach Wspólnego Komitetu możliwości rozszerzenia swoich stosunków<br />

handlowych o bezpośrednie inwestycje zagraniczne i handel usługami.<br />

ARTYKUŁ 35<br />

Unie celne, strefy wolnego handlu i handel przygraniczny<br />

Niniejsza Umowa nie wyklucza utrzymywania bądź tworzenia unii celnych, stref wolnego handlu oraz<br />

porozumień odnośnie handlu przygranicznego w takim zakresie, w jakim są zgodne z postanowieniami<br />

Artykułu XXIV GATT 1994 i z Uzgodnieniem o Interpretacji Artykułu XXIV GATT 1994.<br />

ARTYKUŁ 36<br />

Załączniki, Protokoły i Zmiany<br />

1. Załączniki od I do IV oraz Protokoły 1 i 2 do niniejszej Umowy stanowią jej integralną część. Wspólny<br />

Komitet może podejmować decyzje o zmianach treści Załączników oraz Protokołów zgodnie z<br />

postanowieniami ustępu 3 Artykułu 33.<br />

2. Zmiany do niniejszej Umowy, inne niż te, co do których podjęto decyzję zgodnie z ustępem 4 Artykułu 32, i które<br />

zatwierdza Wspólny Komitet, będą przedkładane drugiej Stronie do akceptacji i wejdą w życie pierwszego dnia<br />

drugiego miesiąca następującego po dniu powiadomienia się Stron, że ich wewnętrzne procedury prawne związane<br />

z wejściem w życie tych zmian zostały zakończone, chyba że Strony w drodze wymiany not uzgodnią inną datę.<br />

115


ARTYKUŁ 37<br />

Wejście w życie<br />

Niniejsza Umowa wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu późniejszej pisemnej<br />

notyfikacji, którą Strony notyfikowały sobie wzajemnie z wykorzystaniem drogi dy<strong>pl</strong>omatycznej, że ich<br />

wewnętrzne procedury prawne związane z wejściem w życie niniejszej Umowy zostały zakończone.<br />

ARTYKUŁ 38<br />

Moc obowiązująca i wypowiedzenie<br />

1. Niniejsza umowa zawarta jest na czas nieokreślony. Każda ze Stron może wypowiedzieć niniejszą Umowę w<br />

drodze pisemnej notyfikacji przekazanej drogą dy<strong>pl</strong>omatyczną drugiej Stronie, przynajmniej sześć miesięcy<br />

przed datą wypowiedzenia.<br />

2. Obydwie Strony wyrażają zgodę, aby w przypadku uzyskania przez Stronę niniejszej Umowy członkowstwa<br />

w Unii Europejskiej, Strona ta mogła wycofać się ze zobowiązań podjętych ninejszą Umową, nie później niż<br />

dzień przed akcesją, bez konieczności rekompensaty tego drugiej Stronie.<br />

W DOWÓD CZEGO, niżej podpisani pełnomocnicy, będąc do tego odpowiednio upoważnieni, podpisali<br />

niniejszą Umowę.<br />

Sporządzono w ......................... dnia ....................... roku, w dwóch egzem<strong>pl</strong>arzach, każdy w językach polskim,<br />

chorwackim oraz angielskim, przy czym wszystkie teksty są jednakowo autentyczne. W razie rozbieżności przy<br />

ich interpretacji tekst angielski uważany będzie za rozstrzygający.<br />

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej<br />

W imieniu Republiki Chorwacji<br />

_____________________________________<br />

Uwaga: Umowa została podpisana w Warszawie w dniu 7 listopada 2001 r.<br />

116


PROTOKÓŁ UZGODNIEŃ<br />

1. Strony deklarują gotowość zbadania na forum Wspólnego Komitetu możliwości rozszerzania sobie<br />

wzajemnie jakichkolwiek koncesji, których udzielają one lub będą udzielać krajom trzecim, z którymi<br />

zawarły Umowę o wolnym handlu lub inną podobną Umowę, której dotyczy Artykuł XXIV Układu<br />

ogólnego w sprawie taryf i handlu 1994.<br />

2. Strony stwierdzają, że postanowienia Artykułu 8 nie mają zastosowania, gdy środki przewidziane tym<br />

Artykułem mogłyby być nieodzowne dla wypełnienia zobowiązań międzynarodowych.<br />

3. Opracowując kryteria i zasady zawarte w ustępie 3 Artykułu 22, Strony:<br />

- będą starały się zapewnić ich największą możliwą zgodność z odnośnymi kryteriami i zasadami<br />

zawartymi w Umowach ustanawiających stowarzyszenie między każdą ze Stron niniejszej<br />

Umowy a Wspólnotami Europejskimi;<br />

- określą warunki i/lub sytuacje, w których mogą być stosowane czasowe odstępstwa od<br />

postanowień ustępu 1;<br />

- dokonają przeglądu warunków, na jakich mogłyby być podejmowane działania przeciw środkom<br />

pomocy publicznej.<br />

4. Strony uważają, że procedura arbitrażowa może być stosowana przy sporach, które nie mogą być<br />

rozwiązane drogą konsultacji między zainteresowanymi Stronami bądź na forum Wspólnego Komitetu.<br />

Taka ewentualność może być dalej przedmiotem analizy Wspólnego Komitetu.<br />

5. Jeśli Protokół 4 Umowy między Wspólnotami Europejskimi i jej Państwami – Członkami a<br />

Rzecząpospolitą Polską i Republiką Chorwacji będzie modyfikowany, to te same zmiany zostaną<br />

wprowadzone do Protokołu 2 dotyczącego reguł pochodzenia Umowy o wolnym handlu między<br />

Rzecząpospolitą Polską a Republiką Chorwacji.<br />

117


P R O T O K Ó Ł 1<br />

(wymieniony w Artykule 11)<br />

WYMIANA KONCESJI ROLNYCH<br />

MIĘDZY<br />

RZECZĄPOSPOLITĄ POLSKĄ<br />

A<br />

REPUBLIKĄ CHORWACJI<br />

1. Produkty pochodzące z Republiki Chorwacji wymienione w Załączniku A do niniejszego Protokołu będą<br />

importowane przez Rzeczpospolitą Polską zgodnie z warunkami ustalonymi w tym Załączniku.<br />

2. Produkty pochodzące z Rzeczypospolitej Polskiej wymienione w Załączniku B do niniejszego Protokołu<br />

będą importowane przez Republikę Chorwacji zgodnie z warunkami ustalonymi w tym Załączniku.<br />

3. Cła w imporcie ryb i produktów rybołówstwa, objętych Działem 3 oraz pozycjami 1604 i 1605<br />

Nomenklatury Scalonej (z wyłączeniem karpia żywego), pochodzące z Republiki Chorwacji będą<br />

zniesione przez Rzeczpospolitą Polską.<br />

4. Cła w imporcie ryb i produktów rybołówstwa, objętych Działem 3 oraz pozycjami 1604 i 1605<br />

Nomenklatury Scalonej (z wyłączeniem karpia żywego), pochodzące z Rzeczypospolitej Polskiej będą<br />

zniesione przez Republikę Chorwacji.<br />

Załącznik A do Protokołu 1<br />

Import przez Polskę następujących produktów pochodzących z Chorwacji będzie objęty koncesjami<br />

wymienionymi poniżej:<br />

Kod PCN Opis towaru Kontyngent<br />

(t)<br />

Stawka<br />

celna<br />

0805 20 Mandarynki (łącznie z tangerinami<br />

i satsumas); klementynki, wilkingi i podobne<br />

b/o 0%<br />

hybrydy cytrusowe, świeże lub suszone<br />

0810 50 00 0 Owoce kiwi, świeże b/o 0%<br />

1602 Pozostałe przetworzone lub konserwowane mięso, 300 9%<br />

podroby lub krew<br />

1806 Czekolada i inne przetwory spożywcze zawierające 300 10%<br />

kakao<br />

1901 10 00 0 Przetwory dla niemowląt przygotowane do<br />

b/o 0%<br />

sprzedaży detalicznej<br />

Ex 2106 90 92 0 Cedevita Light – preparat witaminowy w postaci<br />

stałej, stanowiący uzupełnienie diety, na bazie<br />

aromatów owocowych, nie zawierający sacharozy,<br />

lecz zawierający sztuczne środki słodzące: sorbitol<br />

i aspartam 190 10%<br />

118


Ex 2106 90 98 0 Cedevita – preparaty witaminowe w postaci stałej,<br />

stanowiące uzupełnienie diety, na bazie aromatów<br />

owocowych, o zawartości sacharozy nie mniej niż<br />

5%<br />

2203 Piwo otrzymywane ze słodu 300 7%<br />

2204 Wino ze świeżych winogron łącznie z winami 1000 10%<br />

wzmocnionymi; moszcz winogronowy inny niż z<br />

pozycji 2009<br />

2205 Wermut i inne wina ze świeżych winogron<br />

przyprawione roślinami lub substancjami<br />

aromatycznymi<br />

880 15%<br />

Załącznik B do Protokołu 1<br />

Import przez Chorwację następujących produktów pochodzących z Polski będzie objęty koncesjami<br />

wymienionymi poniżej:<br />

Kod Taryfy<br />

Opis towaru<br />

Chorwackiej<br />

0709.51 Grzyby, świeże lub chłodzone<br />

ex 0710.809 Grzyby (niegotowane lub gotowane na parze<br />

albo w wodzie), mrożone<br />

ex 0711.90 Grzyby zakonserwowane tymczasowo (na<br />

przykład w gazowym dwutlenku siarki, w<br />

solance, w wodzie siarkowej lub w innych<br />

roztworach konserwujących), ale nie nadające<br />

się w tym stanie do bezpośredniego spożycia<br />

0712.30 Grzyby i trufle suszone, całe, cięte w kawałki, w<br />

<strong>pl</strong>asterkach łamane lub w proszku, ale dalej<br />

nieprzetworzone<br />

ex 2001.909 Grzyby przetworzone lub zakonserwowane za<br />

pomocą octu lub kwasu octowego<br />

2003.10 Grzyby przetworzone lub zakonserwowane<br />

inaczej niż za pomocą octu lub kwasu octowego<br />

0811.10 Truskawki i poziomki, niegotowane lub<br />

gotowane na parze albo w wodzie, mrożone,<br />

nawet zawierające dodatek cukru lub innego<br />

środka słodzącego<br />

0811.201 Maliny, niegotowane lub gotowane na parze<br />

albo w wodzie, mrożone, nawet zawierające<br />

dodatek cukru lub innego środka słodzącego<br />

ex 0811.209 Czarne porzeczki, niegotowane lub gotowane<br />

na parze albo w wodzie, mrożone, nawet<br />

zawierające dodatek cukru lub innego środka<br />

słodzącego<br />

ex 0811.209 Czerwone porzeczki, niegotowane lub gotowane<br />

na parze albo w wodzie, mrożone, nawet<br />

zawierające dodatek cukru lub innego środka<br />

słodzącego<br />

ex 0811.209 Jeżyny i morwy, niegotowane lub gotowane na<br />

Kontyngent<br />

(t)<br />

Stawka<br />

celna<br />

350 0%<br />

b/o 0%<br />

119


parze albo w wodzie, mrożone, nawet<br />

zawierające dodatek cukru lub innego środka<br />

słodzącego<br />

0811.902 Wiśnie (Prunus cerasus), niegotowane lub<br />

gotowane na parze albo w wodzie, mrożone,<br />

nawet zawierające dodatek cukru lub innego<br />

środka słodzącego<br />

ex 0811.909 Czereśnie, niegotowane lub gotowane na parze<br />

albo w wodzie, mrożone, nawet zawierające<br />

dodatek cukru lub innego środka słodzącego<br />

120


12.10 Szyszki chmielowe, świeże lub suszone, nawet<br />

mielone, sproszkowane lub w formie granulek; 330 0%<br />

lupulina<br />

1302.13 Soki i ekstrakty z chmielu b/o 0%<br />

16.02 Pozostałe przetworzone lub konserwowane 300 9%<br />

mięso, podroby lub krew<br />

18.06 Czekolada i inne przetwory spożywcze<br />

300 10%<br />

zawierające kakao<br />

20.07 Dżemy, galaretki owocowe, marmolada,<br />

przeciery i pasty owocowe lub orzechowe,<br />

300 5%<br />

będące przetworami gotowanymi, nawet<br />

zawierające dodatek cukru lub innej substancji<br />

słodzącej<br />

20.08 Owoce, orzechy i inne jadalne części roślin,<br />

inaczej przetworzone lub zakonserwowane,<br />

nawet zawierające dodatek cukru lub innej<br />

300 0%<br />

substancji słodzącej lub alkoholu, gdzie indziej<br />

niewymienione ani niewłączone<br />

22.03 Piwo otrzymywane ze słodu 300 7%<br />

Załącznik I<br />

(Wymieniony w Artykułach 2 i 10)<br />

Wyroby objęte Działami 25 – 97 Zharmonizowanego Systemu Kodowania i Oznaczania<br />

Towarów ( HS ), o których mowa w Artykułach 2 i 10 Umowy.<br />

Pozycja<br />

Skrócony opis produktu<br />

2905 43 Mannit<br />

2905 44 D-sorbit (sorbitol)<br />

3301 Olejki eteryczne, rezinoidy, wyekstrahowane oleożywice, terpenowe produkty<br />

uboczne, wodne destylaty i roztwory olejków eterycznych<br />

3501 do 3505 Kazeina, kazeiniany, kleje kazeinowe, albuminy, albuminiany, żelatyna,<br />

karuk, inne kleje pochodzenia zwierzęcego, peptony i ich pochodne, proszek<br />

skórzany, dekstryny i inne skrobie modyfikowane, kleje oparte na skrobiach<br />

lub dekstrynach<br />

3809 10 Środki wykańczalnicze, nośniki barwników na bazie substancji skrobiowych<br />

3824 60 Sorbit inny niż z podpozycji 2905 44<br />

4101 do 4103 Surowe skóry i skórki bydlęce lub ze zwierząt jednokopytnych oraz surowe<br />

skóry owcze lub jagnięce; pozostałe surowe skóry i skórki<br />

4301 Surowe skóry futerkowe<br />

5001 do 5003 Kokony jedwabników nadające się do motania; jedwab surowy i odpady<br />

jedwabiu<br />

5101 do 5103 Wełna, cienka lub gruba sierść zwierzęca; odpady z wełny lub sierści<br />

zwierzęcej<br />

5201 do 5203 Bawełna i odpady bawełniane<br />

5301 Len, surowy lub obrabiany, ale nieprzędziony; pakuły lniane i odpady z lnu<br />

5302 Konopie siewne; pakuły i odpady konopi siewnych<br />

121


ZAŁĄCZNIK II<br />

(wymieniony w Artykule 7)<br />

ZAKAZY I OGRANICZENIA IMPORTU<br />

Ograniczenia ilościowe importu i inne środki o podobnych skutkach, stosowane przez Polskę.<br />

Kod Zharmonizowanego Systemu (kod PCN)<br />

Skrócony opis produktu<br />

2903 14 00 0, 2903 19 10 0, 2903 30 33 0, Chlorowcowane pochodne węglowodorów<br />

2903 41 00 0, 2903 42 00 0, 2903 43 00 0,<br />

2903 44 10 0, 2903 44 90 0 ,2903 45 10 0,<br />

2903 45 15 0, 2903 45 20 0, 2903 45 25 0,<br />

2903 45 30 0, 2903 45 35 0, 2903 45 40 0,<br />

2903 45 45 0, 2903 45 50 0, 2903 45 55 0,<br />

2903 46 10 0, 2903 46 20 0, 2903 46 90 0,<br />

2903 49 10 0, 2903 49 30 0, 2903 49 40 0,<br />

2903 49 80 0<br />

3824 71 00 0, 3824 79 00 0, 3824 90 95 0<br />

Ex 8703 21 90 9, ex 8703 22 90 9,<br />

ex 8703 23 90 9, ex 8703 24 90 9,<br />

ex 8703 31 90 9, ex 8703 32 90 9,<br />

ex 8703 33 90 9<br />

Ex 8706 00 19 6, ex 8706 00 91 6<br />

Ex 8707 10 90 0<br />

(ex – 10 letnie lub starsze)<br />

8704 10 10 0, 8704 10 90 0, 8704 21 10 0,<br />

8704 21 39 0, 8704 21 99 2, 8704 21 99 9,<br />

8704 22 10 0, 8704 22 99 0, 8704 23 10 0,<br />

8704 23 99 0, 8704 31 10 0, 8704 31 39 0,<br />

8704 31 99 2, 8704 31 99 9, 8704 32 10 0,<br />

8704 32 99 0, 8704 90 00 0<br />

(kody odnoszą się do pojazdów 6-letnich i<br />

starszych)<br />

8706 00 11 6<br />

(dotyczy jedynie podwozi pojazdów z pozycji<br />

8704 starszych niż 6-letnie))<br />

8707 90 90 9<br />

(dotyczy jedynie nadwozi, w tym kabin,<br />

pojazdów z pozycji 8704, 6- letnich lub<br />

starszych)<br />

Produkty chemiczne i preparaty przemysłu<br />

chemicznego lub przemysłów pokrewnych<br />

Pojazdy samochodowe i inne pojazdy<br />

mechaniczne przeznaczone zasadniczo do<br />

przewozu osób (inne niż z pozycji 8702), włącznie<br />

z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz<br />

samochodami wyścigowymi<br />

Podwozia wyposażone w silniki, dla pojazdów<br />

samochodowych z pozycji nr 8701 do 8705<br />

Nadwozia (także kabiny), dla pojazdów<br />

samochodowych z pozycji nr 8701 do 8705.<br />

Pojazdy samochodowe do transportu towarowego<br />

Podwozia wyposażone w silniki, dla pojazdów<br />

samochodowych z pozycji nr 8701 do 8705.<br />

Nadwozia (także kabiny) pojazdów<br />

samochodowych z pozycji nr 8701 do 8705.<br />

122


Kod Zharmonizowanego Systemu (kod PCN)<br />

Ex 8407 33 10 0 , ex 8407 33 90 1,<br />

Ex 8407 33 90 9 ,<br />

Ex 8407 34 10 0 , ex 8407 34 30 0<br />

Ex 8703 21 10 0 , ex 8703 21 90 1 ,<br />

Ex 8703 21 90 9,<br />

Ex 8703 22 10 0 , ex 8703 22 90 1 ,<br />

Ex 8703 22 90 9 ,<br />

Ex 8703 23 11 0 , ex 8703 23 19 0 ,<br />

Ex 8703 23 90 1 , ex 8703 23 90 9,<br />

Ex 8703 24 10 0 , ex 8703 24 90 1 ,<br />

Ex 8703 24 90 9<br />

Ex 8706 00 11 1, ex 8706 00 11 5,<br />

Ex 8706 00 11 6,<br />

Ex 8706 00 19 1, ex 8706 00 19 5,<br />

Ex 8706 00 19 6,<br />

Ex 8706 00 91 1, ex 8706 00 91 5,<br />

Ex 8706 00 91 6,<br />

Ex 8706 00 99 1, ex 8706 00 99 5,<br />

Ex 8706 00 99 6<br />

Skrócony opis produktu<br />

Silniki spalinowe z zapłonem iskrowym z tłokami<br />

wykonującymi ruch posuwisto-zwrotny.<br />

Pojazdy samochodowe i inne pojazdy<br />

mechaniczne przeznaczone zasadniczo do<br />

przewozu osób (inne niż z pozycji 8702),<br />

włącznie z samochodami osobowo-towarowymi<br />

(kombi) oraz samochodami wyścigowymi.<br />

Podwozia wyposażone w silniki, dla pojazdów<br />

samochodowych z pozycji nr 8701 do 8705<br />

(ex – samochody z silnikiem dwusuwowym)<br />

6309 00 00 0 Odzież używana (rejestracja nieautomatyczna)<br />

123


ZAŁĄCZNIK III<br />

(wymieniony w Artykule 8)<br />

ZAKAZY I OGRANICZENIA EKSPORTU<br />

1. Ograniczenia ilościowe eksportu i inne środki o podobnych skutkach, stosowane przez Chorwację.<br />

Kody HS<br />

Opis produktów<br />

72.04 Odpady i złom żeliwa i stali; wlewki do przetopienia z żeliwa lub<br />

stali<br />

7204.10 - odpady i złom ze stali niestopowej<br />

7204.101 --- wióry z toczenia, wiórkowania, dłutowania i frezowania<br />

7204.109 --- pozostałe<br />

7204.4 - pozostałe odpady i złom<br />

7204.41 -- Wióry z toczenia, wiórkowania, dłutowania, frezowania,<br />

piłowania, pilnikowania, okrawania i tłoczenia, w wiązkach lub<br />

nie<br />

7204.411 --- wióry z toczenia, wiórkowania, dłutowania, frezowania,<br />

piłowania, pilnikowania, w wiązkach lub nie:<br />

7204.412 --- ażury z okrawania i tłoczenia, w wiązkach lub nie<br />

7204.419 --- Pozostałe<br />

7204.49 -- Pozostałe<br />

7204.491 --- sprasowane karoserie ze starych samochodów (w całości lub<br />

częściach)<br />

7204.493 --- pocięte stalowe kawałki o wyrażnej strukturze o grubości<br />

przekraczającej 10 mm, zużyte liny kolejowe, wyposażenie<br />

przejazdów i podobne do przetopienia<br />

7204.494 --- pocięte stalowe kawałki o grubości 3 mm lub więcej, ale nie<br />

przekraczającej 10 mm, do przetopienia<br />

7204.499 --- Pozostałe<br />

7204.50 - Wlewki do przetopienia<br />

124


2. Ograniczenia ilościowe eksportu i inne środki o podobnych skutkach, stosowane przez Polskę<br />

Kod Zharmonizowanego Systemu (kod<br />

Skrócony opis produktu<br />

PCN)<br />

2903 14 00 0, 2903 19 10 0, 2903 30 33 0, Chlorowcowane pochodne<br />

2903 41 00 0, 2903 42 00 0, 2903 43 00 0, węglowodorów<br />

2903 44 10 0, 2903 44 90 0, 2903 45 10 0,<br />

2903 45 15 0, 2903 45 20 0, 2903 45 25 0,<br />

2903 45 30 0, 2903 45 35 0, 2903 45 40 0,<br />

2903 45 45 0, 2903 45 50 0, 2903 45 55 0,<br />

2903 46 10 0, 2903 46 20 0, 2903 46 90 0,<br />

2903 49 10 0, 2903 49 30 0, 2903 49 40 0,<br />

2903 49 80 0<br />

3824 71 00 0, 3824 79 00 0, 3824 90 95 0<br />

Produkty chemiczne i preparaty<br />

przemysłu chemicznego lub przemysłów<br />

pokrewnych<br />

ZAŁĄCZNIK IV<br />

(wymieniony w Artykule 24)<br />

W SPRAWIE WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ<br />

Artykuł 24 dotyczy następujących umów wielostronnych:<br />

Konwencja Paryska o ochronie własności przemysłowej (Akt Sztokholmski z 1967r.);<br />

Konwencja Berneńska z 9 września 1886r. o ochronie dzieł literackich i artystycznych (Akt Paryski z<br />

1971r.);<br />

Międzynarodowa konwencja o ochronie wykonawców, producentów fonogramów oraz organizacji<br />

nadawczych (Konwencja Rzymska).<br />

Międzynarodowa konwencja o ochronie nowych odmian roślin (UPOV) (Akt Genewski, 1991r.).<br />

125

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!