otwórz

Woodsa). W języku angielskim stosuje się zamiennie słowo lesbijka lub gay . 9
Mając już rozróżnienie w nazewnictwie cofnijmy się do społeczeństw matriarchalnych, gdzie homoseksualizm nie był
karany, ani zabraniany a wręcz uważany za normalny przejaw seksualności człowieka. Wśród badaczy jest pewien spór
co do czasu pojawienia się homoerotycznych motywów. Według K.J.Dovera było to w VI-V w. p.n.e. Hans Licht natomiast
uważa, że homoerotyzm mógł być utajony, i tak doszukał się on początków w VIII w. p.n.e. u Homera autora „Iliady”. 10
W starożytnej Grecji i Rzymie był uznawany, z tego względu, że grecka kultura akceptowała przemienność
nastawień seksualnych człowieka, na co dowodem była twórczość greckich pisarzy, artystów, filozofów. W szczególności
spopularyzowany był homoseksualizm męski, udokumentowany np. wierszami, malowidłami, gdzie starszy mężczyzna
rozmawia z młodzieńcem przymilając się. 11
„ Niczym lew ufny w siłę, jelonka spod łani
Porwałem pazurami, lecz krwi nie wypiłem.” 12
Homoseksualizm uchodził za pewną drogę, która prowadzi do osiągnięcie dojrzałości, gdzie przeważa związek
duchowy, uczucie przyjaźni i lojalność nad cielesnością. Najczęściej partnerów dzieliła duża ilość lat, gdzie ten starszy
była poniekąd duchowym mentorem. W szczególności w Rzymie uczucia homoseksualne nie stanowiły niczego innego
jak tylko alternatywy życia erotycznego społeczeństwa, gdzie były bardzo popularne, na wszystkich warstwach struktury.
13
„I cóż, Hieronie? Chcesz mi powiedzieć, że erotyczny pociąg do paidika nie ogarnia tyrana, [ tak jak ogarnia innych
ludzi]? Wobec tego jak to jest, że kochasz Dajlochosa (…)?- Na co Hieron:- (…) Moja namiętność do Dajlochosa wynika z
ludzkiej natury, która bodaj zmusza nas do pożądania piękna, (…) ja zaś bardzo pragnę zatrzymać obiekt mojej
namiętności [jedynie] za pomocą jego miłości i za jego zgodą.” 14
Nie jasnym jest do końca stosowność nazywania przyjaźni męskiej homoseksualizmem. Kultura starożytna
charakteryzowała się kultem ciała, piękności i nagości, zatem nie do końca „grecki homoseksualizm” mógł być
homoseksualizmem, we współczesnym ujęciu, a może jedynie etapem przejściowym wpisanym w tradycję.
Zważywszy na fakt, że starożytni pisarze mieli tendencję do wypowiadania się, o homoseksualizmie jako zachowaniu w
sferze publicznej, a w mniejszym stopniu prywatnej 15 , nie do końca jest klarowny wpływ determinantów kulturowych, czyli
tradycji, lub też biologicznych i osobowościowych na stawanie się homoseksualistą. Bo czy odbywanie stosunku
homoseksualnego to rzeczywiście homoseksualizm? A kiedy jest granica bycia już człowiekiem homoseksualnym, a
kiedy nie? Co tę granicę wyznacza? Praktyka seksualne? Być może wyjaśnię te kwestię cytatem:
„ Rówieśnicy definiują kogoś jako homoseksualistę nie na podstawie jego homoseksualnego zachowania jako
takiego, ale ze względu na jego zaangażowanie w rolę homoseksualisty- rolę „pedzia”” 16
Zagadnienie kobiecego homoseksualizmu jest trudne do zidentyfikowania, gdyż, mężczyźni byli w pewien sposób
wywyższani w kulturze greckiej i hellenistycznej. Powodem braku archiwalnych dokumentów był niższy status kobiet, co
wiązało się z małą ilością pisarek i artystek, a mężczyzn nie interesował ten aspekt ludzkiej natury. Mimo to, odnajduje się
malowidła gdzie dwie kobiety trzymają wieńce i jedna dotyka dłonią drugiej twarzy. Innym przykładem bardziej wyraźnym
jest malowidło na wazie przedstawiający klęczącą kobietę, która dotyka miejsc intymnych drugiej kobiety.
Jeśli mowa o literaturze i spisaniu uczuciowości miedzy kobietami odnaleźć możemy w poezji Safony, a raczej
jednym wierszu i strzępkach starożytnych kopii. Całej reszty dotyczących domniemanych stosunków Safony z kobietami
dowiadujemy się od innych starożytnych poetów. Niemniej jednak uważa się, że Safona w swoich wierszach przemawia
do kobiet w ten sam sposób jak przemawiali w homoerotycznej twórczości, tylko, że w męskim wydaniu. 17 Charakter
twórczości i obraz samej Safony opiera się na domniemaniach, znanych przekazach, a nie na bezpośrednich
świadectwach. Wracając jednak do utworów poetki doszukać się można jej związków z kobietami: 18
„ Na łożu miękkim posłaniu
Delikatnych……………
Gasiłaś [eksiemi] gorące pragnienie [photo…]……” 19
9
Por., tamże, s.19
10
Por.Paweł Fijałkowski, Seksualność, psyche, kultura, Warszawa 2007, s.11
11
Por. Kenneth J.Dover, Homoseksualizm grecki, Kraków 2004, s. 13-16
12
Chodzi tu o porównanie pięknego chłopca do lwa, i pożeranego przez pożądanie dorosłego jelonka. K.J.Dover, op.cit, s. 75
13
W Rzymie zachowania homoseksualne były prawnie dozwolone, nie jest to jednak do końca jasne. Faktem jest, że kwestie
seksualne Rzymian były zdecydowanie swobodnie traktowane. Por. John Boswell, Chrześcijaństwo tolerancja społeczna i
homoseksualność, Kraków 2006, s. 70
14
Fragment rozmowy poety Simonidesa z tyranem Hieronem, Tamże, s. 80
15
Por. J.Boswell, s. 60
16
134
17
18
19
Maria Łoś, O społeczeństwie i teorii społecznej. Księga poświęcona pamięci Stanisława Ossowskiego, Warszawa 1985, s.
Nazywani erastai ( poeci) do swoich lubych eromenoi. Por. K.J.Dover, op. cit, s.209-211
Por., tamże, s.207-213
Tamże, s.212