Australian citizenship test book - Ahmaric

More documents

Recommendations

Info

የአውስትራሊያ ታሪካችን ይህ የአውስትራሊያ አጭር መግለጫ ምንም ይሁን እንደ ሙሉ ታሪክ አይሆንም፣ ነገር ግን ለአገራችንና ባህላችን መልክ መቀየር ሀሳብ ሊሰጥዎ ይችላል። መሬቷ ለብዙ ሺህ ዓመታት በአገር ተወላጆች የተያዘችና እንክብካቤ ይደረግላት እንደነበረ ነው። በ1788 ዓ.ም የመጀመሪያው ጦር መርከብ ሲደርስ ከዚያም በኋላ ኑሯቸውን እንደቀየሩ ነው። አውስትራሊያ ባለፉት 200 ዓመታት ውስጥ ወደ መድብለ ባህላዊነት የሚመራ መንገድና የእርቅ ድርድር በተመለከት የሰብዓዊ መብቶች እኩልነት ትምህርት እንዳገኘች ነው። ያደረግነው ምስረታ ማለት አሁን ላለንበት የአውስትራሊያ ማህበረሰብ እያንዳንዱን ሰው በማካተት ዋጋ እንዲሰጠው አድርጓል። የአውስትራሊያ አገሬው ተወላጆች የአውስትራሊያ አገሬው ተወላጅ ባህሎች በዓለም ውስጥ የጥንት/ የድሮና ቀጣይነት ያለው ባህሎች ይሆናሉ። የአውስትራሊያ አገሬ ተወላጆች ከ40 000 እስከ 60 000 ዓመታት ኖረዋል። አቦርጂናልና ቶረስ ስትሬት አይላንደር እያንዳንዱ የተለያየ ባህሎች ይኖረዋል። የራሳቸው የሆኑ ቋንቋዎችና የባህል ልምዶች አላቸው። የአቦርጂናል ሰዎች በታሪክ በውሀ ካልተከበበ የአውስትራሊያና ታዝማኒያ መሬት የመጡ ናቸው። የቶረስ ስትሬርት አይላንደርስ ሰዎች ደግሞ በኩዊንስላንድና ፓፑዋ ኒው ጉኒያ/Papua New Guinea መካከል ካሉ ደሴቶች የመጡ ናቸው። የቶረስ ስትሬርት አይላንደርስ ባህሎች ከፓፑዋ ኒው ጉኒያ/Papua New Guinea እና ከሌሎች የፖሲፊክ ደሴቶች/Pacific islands ጋር ብዙዎቹ ባህሎች ተመሳሳይ ናቸው። ቋንቋዎች ከብሪቲሽ ሰፋሪዎች በፊት በአቦሪጅናልና ቶረስ ስትሬት አይላንደር ህዝብ ከ700 በላይ ቋንቋዎችና የአነጋገር ዘይቤዎች ይጠቀሙ እንደነበር ነው። በአሁኑ ጊዜ ወደ 145 የሚሆኑ ቋንቋዎች ጥቅም ላይ ይገኛሉ። የጽሁፍ ቋንቋ አልነበረም። የአገር ተወላጁ ባህሎች በአፈ ታሪክ ማውራቱ እጅግ አስፈላጊ ሲሆን ምክንያቱ ስለ ህዝብና መሬቷ ታሪክ ስለሚናገሩ ነው። ለምሳሌ፡ በቪክቶሪያ የፖርት ፊሊፕ ባይ/Port Phillip Bay ጎርፍ ሲወራ ይህ የሚያሳየው ከ10 000 ዓመታት በፊት ስለተፈጠረው ችግሩ ይገልጻል። የአገሬ ተወላጁ ስነ-ጥበባትና የወደፊት ምኞች የተለያዩ የአገሬው ተወላጅ ጎሳዎች የራሳቸው የሆነ ስም ሲኖራቸው ይህም በእንግሊዝኛ ‘ምኞት/Dreaming’ ይባላል። የአገሬውን ተወላጅ ሕይወት ለመምራት ምኞት ወይም የህልም እንጀራ የእውቀት፣ የእምነትና የተግባር መግለጫ ዘዴ ይሆናል። ይህም ሰዎች እንዴት እንደሚኖሩና እራሳቸውን ከክፉ ማራቅ እንዳለባቸው ያሳያል። ደንቦችን የማይከተሉ ሰዎች ይቀጣሉ። ካካዱ የአቦርጂናል ስነ-ጥበብ/Kakadu Aboriginal art ህጻናት የምኞት ታሪኮችን በወላጆችና በእድሜ ትልቅ በሆኑ ሰዎች ይነገራቸው ነበር። እንዴት መሬታቸው መልክ እንደያዘና መኖሪያና እንዴት/ለምን አደብ መያዝ እንዳለባቸው፣ ህጻናት በነዚህ ታሪኮች በኩል ይማራሉ። እንዲሁም ህጻናት ጠቃሚና ተግባራዊ የሆነ ትምህርቶችን በነዚህ ታሪኮች ሲያገኙ፤ ለምሳሌ፡ ምግብ የት እንደሚያገኙ። የአገሬው ተወላጅ ሙዚቃ፣ ዘፈንና ዳንስ የሚያሳየው የወደፊት የእለት ኑሮን ታሪካዊ ምኞትን ይሆናል። የአገሬ ተወላጁ ሲደንስና ሲዘፍን ከነሱ የትውልድ ሀረግ ጋር በጥልቀት በማተይያዘ ስሜት ነው። የመጀመሪያው የአቦርጂናል ስነ-ጥበብ የተሰራው በድንጋይ ላይ ቅርፅ ወይም ቀለም መቅባትና በወለል መሬት ላይ የንድፍ ጥበብ በማውጣት ነበር። ከነዚህ ውስጥ አንዳንዶቹ 30 000 ዓመታት እድሜ አላቸው። በማእከላዊ አውስትራሊያ ያሉ ሰዎች ነጠብጣብና በክብ ቀለማት በማድረግ መሬትን ወይም ታሪኮችን በመወከል ምኞትን ይገልጻሉ። በሰሜናዊ አውስትራሊያ ክፍሎች ደግሞ የሰው ልጆችን፣ እንስሳትንና ምኞትን ስእል በመሳል ይገልጻሉ። ምኞት ዛሬም ቢሆን ለአገሬው ተወላጅ ጠቃሚና የሚቀጥል እንደሆነ ነው። ክፍል 5 – የአውስትራሊያችን ታሪክ 55
የመጀመሪያ አውሮፓውያን ወደ አውስትራሊያ የመጀመሪያው የአውሮፓ ተዘዋውሮ ማጥናት በ17ኛው ምእተ ዓመት፣ የፖርቱጉስ/ Portuguese እና የዱትች/ Dutch አሳሾች በደቡብ ክፍል የማይታወቀውን መሬት ‘ተራ አውስትራሊስ ኢንኮግኒታ/Terra Australis Incognita’ የተባለውን ተዘዋውረው በማጥናት አግንተዋል። በ1606 ዓ.ም የዱትች ሰው የሆኑት፣ ዊለም ጃንስዙን/ Willem Janszoon፣ በሰሜናዊ አውስትራሊያ ጫፍ በምዕራባዊ በኩል ያለን ካፕ ዮርክ ፐኒንሱላ/ Cape York Peninsula ካርታ ሠርተዋል። በዚህን ጊዜ አካባቢ ሉስ ቫዝ/Luis Vaez de Torres ከፖርቱጋል/ Portugal በመርከብ አቋርጠው ወደ ሰሜናዊ አህጉር የባህር ወሽመጥ ደርሰዋል። ከዚያም በኋላ በ1600ዎች ዓመታት፣ የደትች መርከብ ተጓዦች በምዕራብ አውስትራሊያ ባህር ጠረፍ ያለውን ተዘዋውረው አጥንተዋል። ደትች ይህንን መሬት ‘ኒው ሆላንድ/New Holland’ የሚል ስም ሰጥተውታል። በ1642 ዓ.ም አበል ታዝማን/Abel Tasman የተባሉት በባህር ጠረፍ ላይ አዲስ መሬት እንዳገኙና ስሙንም ‘ቫን ዴመንስ ላንድ/ Van Diemen’s Land’ (የአሁኑ ታዝማኒያ) ብለውታል። እንዲሁም በሺዎች ማይልስ ርቀት የሚቆጠር የአውስትራሊያን ጠረፍ በካርታ ላይ አስፍረዋል። የኒው ሆላንድ/New Holland ማፕ/ ካርታን ያላጠናቀቁበት ምክንያት መሬቱ ከስሜናዊ ፓፑ ኒው ጉኒ/ Papua New Guinea ጋር የተገናኘ ስለመሆኑ ለማሳወቅ ነው። ወንጀለኛን ስለማጓጓዝ አውስትራሊያን ልዩ የሚያደርጋት ቢኖር የመጀመሪያ አውሮፓውያን ሰፋሪዎች ወንጀለኞች ስለነበሩ ነው። የተባበሩት አሜሪካ (USA) ነጻነቷን ካገኘች በኋላ ግሬት ብሪቴን እስረኞቿን ወደ አሜሪካ መላክ አቆመች። በብሪቴን ያለው እስር ቤት በታም እንደተጣበበ ነው። በብሪቴን አገር የወንጀለኛ ቁጥር በጣም ስለጨመረ ለእስረኞች የሚሆን መንግሥት አዲስ ቦታ መፈለግ አለበት። በ1786 ዓ.ም አዲስ ቅኝ ግዛት ወደሆነችው ኒው ሳውዝ ዌልስ/New South Wales እስረኞችን ለመላክ ታላቋ ብሪቴን ወሰነች። ይህ ‘ማጓጓዝ/transportation’ በሚል ይጠራል። የመጀመሪያ ቅኝ ግዛት የመጀመሪያ ኒው ሳውዝ ዌልስ/New South Wales ቅኝ ግዛት ገዥ ካፕቴን አርቱር ፊሊፕ/Captain Arthur Phillip ይባላሉ። የመጀመሪያውን 11 የጦር መርከቦች ያለችግር ከብሪቴን ወደሌላ የዓለም ክፍል ያመጡ ሰው ናቸው። ወንጀለኞችን በመቀለብና ደህንነታቸውን በጣም ይንከባከቡ እንደነበርና በጣም አነስተኛ የሆኑ በጉዞ ላይ እንደሞቱ ነው። Captain Phillip የመጀመሪያ የጦር መርከብ አዛዥ ሆነው ወደ ስይድነይ ባህር ወሽመጥ/Sydney Cove ጥር/January 26 ቀን 1788 ዓ.ም ደረሱ። ይህም በመታሰቢያ በዓላት ውስጥ ያለና እኛም በየዓመቱ የአውስትራሊያ ቀን በሚል እናከብራለን። ዊሊአም ዳምፔር/William Dampier የተባሉት በአውስትራሊያ አፈር ለመጀመሪያ የረገጡ ኢንግሊዛዊ ሰው ነበሩ። በ1684 ዓ.ም በሰሜን ምዕራብ ጠረፍ ደረሱ። መሬቱ ደረቅና አቧራማ ስለነበር ታዲያ ለንግድ ወይም ለሰፈራ ይሆናል ብለው ግምት ውስጥ አላስገቡትም። ካፒቴን ጃመስ ኮክ/Captain James Cook የምሥራቅ አውስትራሊያ ጠረፍ እንግሊዛዊ የሆኑት ጃመስ ኩክ/ James Cook፣ ‘ኢንዲቮር/Endeavour’ በተባለው መርከባቸው በ1770 ዓ.ም ከመድረሳቸው በፊት በኢሮፓውያን ተዘዋውሮ ጥናት እንዳልተደረገ ነው። ኩክ/Cook የደቡባዊ ፓሲፊክን ተዘዋውረው እንዲያጠኑ በሚል የብሪቲሽ መንግሥት ለረዥም ጉዞ ልኳቸዋል። በቦታንይ ባህር ወሽመጥ/Botany Bay ላይ በማቆም የምሥራቅ ጠረፍ ካርታ ሲያነሱ፣ ይህም በዘመናዊ ስይድነይ ደቡባዊ ክፍል ይገኛል። ጃመስ ኩክ/James Cook ይህንን መሬት ‘New South Wales’ በሚል እንደሰየሙትና በንጉስ ጂወርጅ/King George III ተብሎ እንዲጠራ ጠየቁ። የመጀመሪያ ጦር መርከብ ከብሪቴን ተነስቶ ሲድነይ የባህር ወሽመጥ ላይ በ1788 ዓ.ም ደረሰ የመጀመሪያዎቹ ዓመታት የመጀመርያ ዓመታት የሰፈራ ሁኔታ በጣም ከባድ ነበር። ገዥ ፊሊፕ እራሳቸውንና መኮንኖቻቸው ጨምሮ፣ እያንዳንዱ ሰው ተመሳሳይ የምግብ መጠን በማግኘት እንዳይራቡ ለማድረግ ያረጋግጣሉ። በቅኝ ግዛት ያሉትን የመጀመሪያ ዓመታት ችግር ለመወጣት የርሳቸው ቅን አስተሳሰብና ውሳኔ እረድቷል። የመጀመሪያዎቹ የሰፈራ ዓመታት ከባድ ሥራዎች በወንጀለኛ የጉልበት ሀይል ተፈጽሟል። ወንጀለኞቹ በጣም ካልሠሩ ወይም ክሥራ ካፈገፈጉ ወይም ከሰከሩ ይገረፉ እንደነበር ነው። ከባድ ወንጀል ከፈጸሙ ወደ በርሀ የሰፈራ ቦታ ይላካሉ ወይንም ይታነቃሉ። የእስር ጊዚያቸውን ያጠናቀቁ ወንጀለኞች በማህበረሰቡ ውስጥ ገብተው ለመሥራትና ቤተሰብ ለመመስረት ነጻ ናቸው። የኒው ሆላንድ አበል ታስማን/Abel Tasman’s ማፕ/ካርታ፣ 1644 ዓ.ም 56 የአውትራሊያ ዜግነት: የጋራ መተሳሰሪያችን
Page 1 and 2: ክፍል 4 አውስትራሊያ
Page 3 and 4: የዓለም ቅርስ ቦታዎች
Page 5 and 6: ስፊ አገር የአውስትራ
Page 7 and 8: Sir Donald Bradman (1908 - 2001) Si
Page 9 and 10: በአውስትራሊያ የዓመ
Page 11 and 12: የአውስትራሊያ ገንዘ
Page 13 and 14: ብሄራዊ ቀናትና ክብረ
Page 15 and 16: አውስትራሊያ እንደ ዓ
Page 17: ክፍል 5 የአውስትራሊ
Page 21 and 22: ከአውሮፓ ሰፈታ በኋላ
Page 23 and 24: ያለፈቃድ መሬት ተጠቃ
Page 25 and 26: አውስትራሊያ በራሷ አ
Page 27 and 28: የአንዛክ/Anzac አፈታሪ
Page 29 and 30: ሁለተኛ የዓለም ጦርነ
Page 31 and 32: በበረዷማ ተራሮች የሀ
Page 33 and 34: ድ/ር ቪክቶር ቻንግ/Dr V
Page 35 and 36: መመዘን የማያስፈልገ
Page 37 and 38: ለበለጠ መረጃ የአውስ
Page 39 and 40: የቀረበ ምስጋና የሚከ
Page 41 and 42: የቀረበ ምስጋና p43 - የ
Page 43 and 44: ማስታወሻ

Australian citizenship test book - Ahmaric

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?