Skýrsla stjórnlaganefndar 2011

SKÝRINGAR VIÐ STJÓRNARSKRÁ
LÝÐVELDISINS ÍSLANDS
mælt með því við ráðherra að þeir sem hlotið hafa fangelsisdóma verði
náðaðir, að ströngum skilyrðum uppfylltum, t.d. af heilsufarsástæðum.
Með almennri sakaruppgjöf er átt við það að forseti geti fellt niður sakir á
hendur ótilgreindum hópi manna, án tillits til þess hvort dæmt hafi verið
í máli þeirra. Þótt heimild til slíkrar sakaruppgjafar hafi litla raunhæfa
þýðingu er ekki úti lokað að á hana geti reynt. Þannig má benda á örfá
dæmi þess frá lýðveldisstofnun að hópi manna hafi verið veitt sakaruppgjöf
vegna brota sem tengst hafa pólitískum deilumálum í þjóðfélaginu,
t.d. þeim sem dæmdir voru vegna óeirðanna sem brutust út á Austurvelli
árið 1949 þegar Alþingi fjallaði um aðild Íslands að Atlantshafs bandalaginu,
sbr. hrd. 1952, 190.
Helstu heimildir
Bjarni Benediktsson: Ágrip af íslenzkri stjórnlagafræði, 1948, bls. 75-77.
Björg Thorarensen: „Vald forseta sem handhafa framkvæmdarvalds“
Stjórnmál og stjórnsýsla, 1. tbl., 2. árg. 2006, bls. 5.
Björg Thorarensen: „Um afmörkun og endurmat á stjórnskipulegri stöðu
forseta Íslands“. Rannsóknir í félagsvísindum XI, 2010, bls. 32.
Gunnar G. Schram: Stjórnskipunarréttur, 1999, bls. 412-418.
Gunnar Helgi Kristinsson: Þróun íslensku stjórnarskrárinnar, 1994,
bls. 88.
Ólafur Jóhannesson: Stjórnskipun Íslands, 1960, bls. 381-387.
Dómar o.fl.
Hrd. 1948, bls. 278.
Hrd. 1952, bls. 190.
Hrd. 1958, bls. 534.
Hrd. 1970, bls. 1151.
ÁUA nr. 480/1991.
90