ZNIECZULENIE PRZEWODOWE - Informator GUMed

ZNIECZULENIE PRZEWODOWE
CO TO TAKIEGO?
Znieczulenie przewodowe polega na podaniu leku znieczulającego (tzw. leku
znieczulenia miejscowego) w okolicę nerwów (struktur nerwowych). W wyniku
tego dochodzi do przejściowej utraty odczuwania bólu, ciepła, zimna oraz dotyku,
a jeżeli wykonana została tzw. blokada centralna (znieczulenie
podpajęczynówkowe, zewnątrzoponowe) - również ruchu. Czas działania
powszechnie stosowanych leków jest różnie długi (zwykle nie przekracza 4 godzin).
W tym czasie chory może być bezpiecznie operowany. Zaletą znieczulenia
przewodowego jest to, że blokowane jest odczuwanie bólu JEDYNIE w miejscu
lub regionie ciała, w którym wykonywana jest operacja. Znieczulenie
przewodowe jest zatem w wielu przypadkach korzystniejsze aniżeli ogólne.
DO JAKICH OPERACJI POLECA SIĘ WYKONANIE ZNIECZULENIA
PRZEWODOWEGO?
Znieczulenie przewodowe jest polecane wszędzie tam, gdzie nie ma potrzeby
wykonywania znieczulenia ogólnego. Jeżeli będą wskazania do wykonania
znieczulenia przewodowego - na pewno anestezjolog zaproponuje Państwu ten rodzaj
postępowania.
Zwykle znieczulenie przewodowe wykonywane jest do:
1. Większości operacji okulistycznych.
2. Szycia niewielkich ran.
3. Usuwania niewielkich znamion, zmian skórnych i guzków znajdujących się
w tkance podskórnej.
4. Operacji kończyn górnych i dolnych.
5. Operacji stawu biodrowego.
6. Operacji podbrzusza (przepuklina pachwinowa).
7. Operacji odbytnicy.
8. Większości operacji ginekologicznych.
9. Analgezji porodu i cięcia cesarskiego.
10. Sporej części operacji urologicznych.
11. Jako element prowadzenia tzw. analgezji pooperacyjnej (uśmierzania bólu)
- po dużych operacjach klatki piersiowej i brzucha.
- 1 -

ZALETY ZNIECZULENIA PRZEWODOWEGO
Znieczulenie przewodowe jest dedykowane tym z Państwa, u których istnieją
techniczne możliwości wykonania operacji bez konieczności podawania środków
znieczulających ogólnie. Znieczulenie przewodowe jest niejednokrotnie znacznie
mniej obciążające dla organizmu, co ma szczególnie duże znaczenie jeśli osoba
znieczulana choruje na choroby układu sercowo-naczyniowego lub choroby płuc.
W czasie znieczulenia przewodowego pacjent jest przytomny. Jeżeli jednak wyrazicie
Państwo wolę snu - na pewno otrzymacie łagodnie działające leki, powodujące sen
(nie wywołają one jednak u Państwa znieczulenia ogólnego). Zachowanie
przytomności przez chorego ułatwia anestezjologowi ocenę stanu neurologicznego, co
ma szczególne znaczenie u pacjentów w podeszłym wieku.
Zaletami znieczulenia przewodowego są:
1. Pewne wyłączenie dolegliwości bólowych.
2. Pewne i długotrwałe utrzymywanie się blokady w okresie pooperacyjnym,
szczególnie wówczas, kiedy zastosowano techniki ciągłe (wprowadzono
cienki, specjalnie skonstruowany cewnik w okolicę struktur nerwowych).
3. Dla uśmierzenia bólu przy wykorzystaniu technik ciągłych podawane są leki
w dużo niższych dawkach aniżeli doustnie, dożylnie, czy domięśniowo.
4. Mniejsze ryzyko nudności i wymiotów, które mogą skutkować ulaniem treści
żołądkowej i przedostaniem się jej do płuc.
5. Mniejszy wpływ na czynność układu oddechowego (w porównaniu ze
znieczuleniem ogólnym).
6. Mniejszy wpływ na czynność układu oddechowego (w porównaniu ze
znieczuleniem ogólnym).Mniejsze krwawienie śródoperacyjne.
7. Mniejsze ryzyko powikłań płucnych i zakrzepowo-zatorowych, wynikające
z szybszego uruchomienia pacjenta po zabiegu operacyjnym.
CZY ZNIECZULENIE PRZEWODOWE JEST NIEBEZPIECZNE?
Znieczulenie przewodowe jest BEZPIECZNE w rękach doświadczonego lekarza
anestezjologa. Zespół anestezjologiczny przygotowuje się do każdego znieczulenia
(ogólnego, przewodowego), tak jakby miały wystąpić najcięższe powikłania.
Czynności te w połączeniu z należytą opieką nad pacjentem i właściwą kwalifikacją do
znieczulenia powodują, że ryzyko powstania uszczerbku na Państwa zdrowiu lub
utraty życia - jest minimalne.
- 2 -

MOŻLIWE EFEKTY UBOCZNE I DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE ZNIECZULENIA
PRZEWODOWEGO
Podobnie jak każda operacja, tak i znieczulenie przewodowe niesie ze sobą ryzyko
wystąpienia działań niepożądanych - rzadko, bo rzadko, ale zawsze jest takie ryzyko .
Wśród najczęściej występujących zdarzeń można wymienić (częstość występowania
- malejąco):
Obniżenie ciśnienia tętniczego krwi i zwolnienie częstości pracy serca.
Niemożność oddania moczu - po wykonaniu blokady centralnej.
Toksyczne działanie leków znieczulenia miejscowego spowodowane
niezamierzoną podażą leku do naczynia krwionośnego lub jego
przedawkowaniem, ewentualnie wadliwą techniką wykonania znieczulenia.
Reakcję alergiczną na podawane leki.
Powikłania neurologiczne takie jak: zapalenie nerwów, krwiak i ropień
przestrzeni zewnątrzoponowej, uszkodzenie nerwu korzeni rdzeniowych lub
nerwów obwodowych.
Ważne jest uświadomienie sobie, że do wystąpienia powikłań dochodzi najczęściej
w sali operacyjnej, kiedy jesteście Państwo pod opieką zespołu anestezjologicznego.
Pozwala to szybko wdrożyć wszelkie zabiegi terapeutyczne, które uchronią Państwa
przed wstąpieniem trwałych skutków zdrowotnych.
W wielu przypadkach: mając do wyboru znieczulenie ogólne i przewodowe –
dużo lepiej i bezpieczniej wybrać dla chorego anestezję przewodową, bo jej
korzyści i tak przewyższają ryzyko ewentualnego wystąpienia powikłań.
PORÓWNANIE CZĘSTOŚCI WYSTĘPOWANIA POWIKŁAŃ PODCZAS
ZNIECZULENIA OGÓLNEGO I ANESTEZJI REGIONALNEJ
1. Średnia śmiertelność okołooperacyjna jest 30% mniejsza w grupie Anestezji
Regionalnej (w skrócie AR),
2. Powikłania zatorowo-zakrzepowe 44% mniejsze w grupie AR,
3. Zator tętnicy płucnej w grupie AR redukcja o 55%,
4. Zapotrzebowanie na krew mniejsze o 55% przy AR,
5. Zapalenie płuc 39% rzadsze przy AR,
6. Depresja oddychania 59% rzadziej w grupie AR.
- 3 -

PORÓWNANIE ZNIECZULENIA
PODPAJĘCZYNÓWKOWEGO I ZEWNĄTRZOPONOWEGO
Pozycja, w jakiej jest
zakładane znieczulenie.
Miejsce, gdzie jest zakładane
znieczulenie?
Czy pacjent śpi w trakcie
znieczulenia?
Początek działania
znieczulenia
Czas działania znieczulenia?
Znieczulenie podpajęczynówkowe
a) na boku
b) na siedząco
Tylko odcinek lędźwiowy kręgosłupa.
Nie. Ale może to znieczulenie być
połączone ze znieczuleniem ogólnym w
niektórych przypadkach lub z sedacją.
Bardzo szybki.
2,5 h - 3 h
Znieczulenia zewnątrzoponowe
a) na boku
b) na siedząco
a) odcinek lędzwiowy kręgosłupa
b) odc. piersiowy (torakochirurgia)
c) odc. szyjny (b. rzadko)
Nie. Ale może to znieczulenie być
połączone ze znieczuleniem ogólnym w
niektórych przypadkach lub z sedacją.
Wolny, po ok. 15' - 20' od początku
podania środka znieczulającego.
Czas działania można dowolnie
przedłużać (znieczulenie porodu), nawet
do kilku dni w przypadku leczenia bólu
pooperacyjnego.
Czy można chodzić w czasie
tego znieczulenia?
Kiedy pojawia się ból
operowanego miejsca po
znieczuleniu?
Nie.
Znieczulenie to zapewnia stosunkowo
długi okres bezbolesności po
zakończonym zabiegu. Przeciętnie
brzuch nie boli przez 1 - 3 godziny po
zakończonym zabiegu. Poźniej istnieje
koniecznośc podawania dożylnych
leków przeciwbólowych.
Tak (dotyczy znieczulenia porodu).
Podawanie leków przez cewnik
zewnątrzoponowy umożliwia całkowite
opanowanie bólu pooperacyjnego.
Broszurę przygotowali:
lek. Michał Domżalski, lek. Ewelina Kardel-Reszkiewicz, lek. Ludmiła Hasak
pod kierownictwem: prof. dr hab. Marii Wujtewicz
Klinika i Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii GUMed
Więcej informacji na stronach: www.znieczulenie.yoyo.pl, www.znieczulenie.org.pl
- 4 -