весник царина број 13 - Царинска управа на Република ...

царина 

/ Гласило на Царинската управа на Република Македонија / септември 2009 / број 13 / 

СТАРТ НА ТРИ ПРОЕКТИ ОД ПРОГРАМАТА 

НА ЕУ - ИПА 2007 

ОБУКА ЗА КОНТРОЛА НА КВАЛИТЕТ 

ПРИ РЕВИЗИЈА 

КОРИСТЕЊЕ НА ЦАРИНСКИТЕ 

ДЕКЛАРАЦИИ ВО ЦАРИНСКОТО РАБОТЕЊЕ 

РЕВИДИРАНАТА КЈОТО КОНВЕНЦИЈА

СОДРЖИНА 

НОВОСТИ 

• СЕМИНАР ЗА ПРЕПОЗНАВАЊЕ НА ТРГОВСКИ МАРКИ 

• СТАРТ НА ТРИ ПРОЕКТИ ОД ПРОГРАМАТА НА ЕУ - ИПА 2007 

• ОБУКА ЗА КОНТРОЛА ПРИ РЕВИЗИЈА 

• ТРЕНДОВИ ВО НЕЛЕГАЛНАТА ТРГОВИЈА СО ЦИГАРИ 

• ПРИМЕНА НА ЗАКОНОТ ЗА ПРЕКРШОЦИ 

ВО ЦАРИНСКОТО РАБОТЕЊЕ 

4 

5 

5 

6 

6 

ЦАРИНСКИ ПРОПИСИ 

• КОРИСТЕЊЕ НА ЦАРИНСКИТЕ ДЕКЛАРАЦИИ 

ВО ЦАРИСНКОТО РАБОТЕЊЕ 

• ПРИМЕНА НА УСНА ДЕКЛАРАЦИЈА ЗА ПУШТАЊЕ ВО 

СЛОБОДЕН ПРОМЕТ НА СТОКИ ОД КОМЕРЦИЈАЛНА ПРИРОДА 

• УЛОГАТА НА ВНАТРЕШНАТА РЕВИЗИЈА ВО 

СОВРЕМЕНАТА ЦАРИНСКА ОРГАНИЗАЦИЈА 

7 

8 

9 

КОНТРОЛИ И ИСТРАГИ 

• СПРЕЧУВАЊЕ НА НЕЛЕГАЛЕН УВОЗ, ИЗВОЗ И ТРАНЗИТ 

НА СТОКА И ЗАПЛЕНА НА СТОКА СО КОЈА СЕ ПОВРЕДУВААТ 

ПРАВАТА ОД ИНТЕЛЕКТУАЛНА СОПСТВЕНОСТ 

• ОТКРИЕНА ГОЛЕМА КОЛИЧИНА НА ЕКСТАЗИ 

• ПРИКАЗНА НА ЕДЕН ЦАРИНИК 

• АКТИВНОСТИ И МЕРКИ ВО БОРБАТА ПРОТИВ 

ЦАРИНСКИ ИЗМАМИ 

11 

12 

13 

14 

МЕЃУНАРОДНА СОРАБОТКА 

• КОНВЕНЦИЈАТА НА СВЕТСКАТА ЦАРИНСКА ОРГАНИЗАЦИЈА 

ЗА ПОЕДНОСТАВУВАЊЕ И УСОГЛАСУВАЊЕ НА ЦАРИНСКИТЕ 

ПОСТАПКИ (РЕВИДИРАНА КЈОТО КОНВЕНЦИЈА) 

• ЛЕТНА ПРАКСА НА СТУДЕНТИТЕ ОД ЕКОНОМСКИОТ ФАКУЛТЕТ 

ПРИ УНИВЕРЗИТЕТОТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ - СКОПЈЕ 

• МОЕТО ИСКУСТВО ОД ЦАРИНСКАТА УПРАВА 

19 

24 

27 

3


СЕМИНАР ЗА ПРЕПОЗНАВАЊЕ НА ТРГОВСКИ 

МАРКИ 

Царинската управа, во соработка со SNB REACT - европска 

мрежа против фалсификување, на 17 септември 

2009 година организираше семинар за препознавање 

на трговски мерки за заштита на интелектуална сопственост. 

Семинарот го отворија Роналд Бром, директор на 

SNB REACT, а на присутните царински службеници и пазарни 

инспектори им се обратија и директорот на Царинска 

управа Ванчо Каргов и директорот на Државниот 

пазарен инспекторат Сашо Аќимовски. 

Семинарот претставува продолжение на континуираната 

обука за оспособување на царинските службеници и 

пазарните инспектори за препознавање на фалсификувани 

производи. Целта на семинарот е запознавање на 

учесниците со карактеристиките на заштитените производи: 

Coty Prestige, Estee Lauder, G-Star., Tommy 

Hilfiger, Chanel, L’Oreal, Unilever, LVMH, Canon, Epson 

и Kyocera Mita. 

На семинарот претставници и менаџери за заштита на 

споменатите трговски марки, чиј правен застапник е 

SNB REACТ извршија повеќе практични презентации за 

нивна идентификација. 

СОСТАНОК НА СОВЕТОДАВНОТО ТЕЛО 

На 3 септември 2009 година во просториите на Царинската 

управа се одржа редовен состанок на Советодавното 

тело на кој присуствуваа претставници од 

Царинската управа, Стопанска комора на Република 

Македонија, Сојузот на стопански комори, Стопанска 

комора на Северозападна Македонија, МАКАМТРАНС и 

Македонија сообраќај - АМЕРИТ. Беа разгледувани заклучоците 

донесени на претходните состаноци за кои 

беше утврден висок степен на реализација, како и предлог 

амандманот содржан во одлуката на Административниот 

комитет за ТИР Конвенција со кој се предвидува 

зголемување на максималното ниво на гаранција 

по ТИР карнет од постојните 50.000 УСД на 60.000 

евра. Македонија сообраќај - како надлежен орган за 

издавање на ТИР карнети во Република Македонија 

и членка на Меѓународното здружение за патен 

сообраќај (ИРУ), преку Министерството за надворешни 

работи ќе поднесе приговор до ООН како депозитар на 

ТИР Конвенцијата, од причина што зголемување на износот 

на гаранцијата може да предизвика зголемување 

на трошоците за издавање на ТИР карнет за транспортерите 

од Република Македонија. 

Членовите на Советодавното тело беа информирани и 

за претстојните измени на Царинскиот закон и Законот 

за царинска тарифа заради воведување на новиот систем 

за обработка на царински декларации и безхартиената 

околина и за потребите од одржување на обуки и 

презентации за фирмите со цел да се запознаат со примената 

на поедноставените постапки и за проширување 

на Советодавното тело со нови членки. 

На состанокот беа усвоени следниве заклучоци: 

1. Советодавното тело да даде целосна поддршка 

на Македонија сообраќај во поглед на приговорот кон 

Амандманот на Анекс 6 на Административниот комитет 

на УНЕЦЕ за ТИР конвенцијата; 

2. Претставниците на стопанските организации да 

изготват и да достават до Советодавното тело акционен 

план за планираните активности околу примената 

на поедноставените постапки и планирањето на обуките, 

како и да достават извештај за досега сработеното; 

3. Советодавното тело да ја покани Американската 

стопанска комора во Македонија да земе активно уче- 

4


ство во работата на Советодавното тело како негова 

полноправна членка. 

ЕКСПЕРТСКА МИСИЈА ЗА ПРИМЕНА НА ТАРИК 

СИСТЕМОТ НА ЕВРОПСКАТА УНИЈА 

Во рамките на програмата TAIEX на Европската унија на 

17-18 септември 2009 година организирана е екпертска 

мисија за примена на ТАРИК системот на Европската 

унија. Целта на мисијата е да се обезбедат информации 

за ТАРИК, неговата примена и практичното менаџирање 

на тарифниот систем кој се користи во ЕУ и во Царината 

на Латвија. Предавач беше Атис Пилатс - експерт од 

царинската служба на Латвија, а присутни беа претставници 

од сите сектори на Централната управа и на Царинарниците. 

СТАРТ НА ТРИ ПРОЕКТИ ОД ПРОГРАМАТА НА 

ЕУ – ИПА 2007 

На почетокот на септември, со пристигнувањто на експерти 

од царинските служби на ЕУ кои во наредните 

18 месеци ќе директно ќе работат со македонските царински 

службеници, започнаа проектните активности 

за нови два проекта за техничка помош на Царинската 

управа финансирани преку ИПА 2007: Техничка помош 

за понатамошно усогласување на националното со законодавството 

на ЕУ и Техничка помош за зајакнување 

на граничните контроли. 

Проектот за натамошно усогласување на националното 

царинско законодавството со она на ЕУ преку 

примена на најдобри пракси и постапки во неговото 

спроведување, има за цел воспоставување на модерен 

царински систем, според стандардите на ЕУ. Проектот 

предвидува: анализа на отстапувањата на националното 

царинското законодавство и царинските постапки 

со оние на ЕУ, изготвување на акциски план и подготовка 

на текстови на правни акти, нивна измена или 

дополнување. 

Паралелно со овој процес ќе се подготват нови поефикасни 

царински постапки согласно стандардите на ЕУ, 

а ќе се изработи и план за обука и менторство на царинските 

службеници и претставници на други државни 

инсититуции и стопански субјекти, за воведување на 

новините во царинското работење. При реализацијата 

на проектот, во предвид ќе бидат земени и потребите 

од координација и подршка на неколку веќе започнати 

проекти во рамките на програмата ИПА, како и 

остварувањето на приоритетните стратешки цели на 

Царинската управа, воспоставувањето на нов електронски 

систем за обработка на царински декларации, 

како и подготовка на транзитното законодавство и постапки. 

Проектот за зајакнување на граничните контроли има 

за цел да ги зајакне капацитетите на Царинската управа 

во борбата против измамите, прекуграничниот криминал, 

корупцијата и борбата против нелегалната 

трговија. Проектот предвидува ревизија на старите и 

воведување на нови, модерни техники за спроведување 

на царинското закодавство (технологија и алатки од типот 

на анализа на ризик), заштита на државната граница 

и олеснување на прометот со стоки преку граничните 

премини. Во спроведувањето на проектот посебна 

грижа ќе се води за воспоставување на координација 

со другите институции за имплеметнација на новите постапки. 

Акцент ќе биде ставен на практичната при мена 

на Едношалтерскиот ситем и контролата при единствено 

застанување. Проектните активности претставуваат 

поддршка на заложбата за забрзување на граничните 

постапки и зголемување на ефикасноста во откривање 

на царински прекршоци, и подршка за натамошен 

развој на Интегрираното гранично управување во Република 

Македонија. 

Преку координирани активности со Проектот за техничка 

подршка за подобрување на царинскиот ИКТ систем, 

кој исто така се реализира во рамките на Програмата 

ИПА 2007, како и други проекти кои се во фаза на 

имплементација и планирање, овие два проекта значително 

ќе придонесат кон јакнење на административите 

капацитети за исполнување на стандардите на ЕУ. 

ОБУКА ЗА КОНТРОЛА НА КВАЛИТЕТ ПРИ 

РЕВИЗИЈА 

Во рамки на Проектот за техничка соработка помеѓу Царинската 

управа на Република Македонија и Царинската 

управа на Холандија од 31 август – 2 септември 2009 

5


година беше организирана обука за понатамошна поддршка 

и зајакнување на Службите за надзор на иматели 

на одобренија (СНИО) и воведување на контрола на 

квалитет. 

Целта на обуката беше започнување на Програма за 

контрола и мерење на квалитетот на СНИО и на ревизорските 

извештаи. Во рамките на обуката изработена е 

рамка за развој на контролата на квалитетот и Предлог 

програма за квалитет за процесот на ревизија со прашалници 

и стандардни форми за добивање на мислење 

за квалитетот на ревизиите, вклучувајќи нови теркови 

за записници од ревизија, досие (папки) за ревизија и 

ревизорски извештаи. 

Како продолжение на оваа обука во декември 2009 

година ќе се организира евалуација на програмата за 

квалитет, врз основа на искуството од вклучените раководители 

и царински службеници во пракса. Оваа 

евалуација ќе биде поддржана со специфична обука за 

тоа како да се подобри работата на СНИО и на квалитетот 

на ревизијата, како и мерки за подобрување на 

мерењето на квалитетот на ревизијата. 

усвојување на знаења од страна на царинските службеници. 

Целта на оваа обука беше учесниците да бидат информирани 

за тоа што претставува EORI бројот, кој треба 

да поседува EORI број, каде може да се добие EORI 

број и законските регулативи поврзани со EORI бројот. 

ТРЕНДОВИ ВО НЕЛЕГАЛНАТА ТРГОВИЈА СО 

ЦИГАРИ 

На 27 август 2009 година како дел од Годишната програма 

за обуки и стручно оспособување на царинските 

службеници, одржана е обука на тема Трендови на илегалната 

трговија со цигари. Целта на оваа обука беше 

учесниците да се запознаат со трендовите на илегална 

трговија со цигари на светско и локално ниво. Предавачи 

на обуката беа вработени во Crown Agents, а на истата 

учествуваа дел од вработените во Секторот за контрола 

и истраги. Оваа обука претставува уште една од 

активностите кои ги превзема Царинската управа за 

зајакнување на административниот капацитет. 

ОБУКА ЗА КОРИСТЕЊЕ НА РЕГИСТРАЦИЈА 

И ИДЕНТИФИКАЦИЈА НА ЕКОНОМСКИТЕ 

ОПЕРАТОРИ (ЕОРИ) БРОЕВИ 

Одделението за обуки на 18 август 2009 година организираше 

обука за користење на EORI броеви. Оваа обука 

претставуваше дел од активностите предвидени во Меморандумот 

за разбирање меѓу Република Македонија 

и Европската заедница (Програма Customs 2013), како 

и Стратегијата за обуки, каде електронското учење 

претставува нов начин на спроведување на обуките и 

ПРИМЕНА НА ЗАКОНОТ ЗА ПРЕКРШОЦИ ВО 

ЦАРИНСКОТО РАБОТЕЊЕ 

Академијата за обука на судии и јавни обвинители на Република 

Македонија и „Проектот на Светската банка при 

Министерството за правда на Република Македонија“ 

во месец септември организирааа обука за практична 

примена на одредбите од новиот Закон за прекршоци. 

На обуката, покрај членовите на Комисијата за 

одлучување по прекршок при Царинската управа на Република 

Македонија коишто работат на оваа проблематика, 

присуствуваа и вработени во Девизниот инспекторат 

при Министерството за финансии на Република 

Македонија. На обуката посебно беа обработени Законот 

за девизно работење и прекршочните постапки 

поврзани со оваа правна материја. 

6


КОРИСТЕЊЕ НА ЦАРИНСКИТЕ ДЕКЛАРАЦИИ ВО ЦАРИНСКОТО РАБОТЕЊЕ 

Царинската постапка за стоката се спроведува врз основа 

на поднесени царински декларации. Царинската 

декларација претставува документ со кој физичко или 

правно лице бара некоја стока да се стави во определена 

царинска постапка. Царинска декларација поднесува 

секое лице (физичко или правно) кое е во состојба 

да ја стави на увид предметната стока заедно со целокупната 

документација која е потребна за примена на 

прописите со кои се регулира бараната царинската постапка. 

Многу често, царинската декларација се поистоветува 

со царинска декларација на пропишан образец, Единствена 

царинска декларација - ЕЦД, иако огромен број 

на царински постапки се спроведуваат врз основа на 

други видови на царински декларации и други начини 

на декларирање. 

Царинскиот закон предвидува три основни видови на 

царински декларации: 

- поднесени во писмена форма; 

- поднесени со употреба на техника за електронска 

обработка на податоци и 

- поднесени усно или на кој било друг начин со кој 

лицето кое ја поседува стоката бара ставање на стоката 

во царинска постапка. 

Некои од царинските постапки врз основа на меѓународни 

конвенции кон кои Република Македонија 

пристапила може да се спроведуваат со друг вид на документи 

различни од царинска декларација. Така, со 

ТИР карнет се спроведува транзитна постапка, со АТА 

карнет може да се спроведуваат повеќе различни постапки, 

како што се привремен извоз, привремен увоз, 

транзит, повторен увоз на привремено извезена стока, 

повторен извоз на привремено увезена стока. 

Царинска декларација во писмена 

форма 

Службен образец на царинска декларација во писмена 

форма која се поднесува во редовна постапка е ЕЦД 

(единствен царински документ). Изгледот, содржината 

и начинот на пополнување на декларацијата, зависно 

од видот на постапката за кој се применува, е определен 

со „Правилникот за начинот на пополнување на царинската 

декларација и кодексот на шифри кои се употребуваат“. 

Ваков вид на декларација најчесто се поднесува од 

правни лица или нивни застапници (декларанти), во 

најголемиот дел од царинските постапки во кои учествуваат. 

Царинска декларација во електронска 

форма 

Иако ваков вид на царинска декларација е предвидена 

со царинските прописи, заради ограничувањата на 

информатичкиот систем кој во моментов се користи во 

Царинската управа, електронските форми на царинските 

декларации не можат да бидат единствена форма, 

и се поднесуваат заедно со царинска декларација 

во писмена форма. Иако постоечкиот систем овозможува 

основна обработка на царинските декларации, 

користење на селективност како и анализа на ризик, сепак 

не овозможува користење на само електронски царински 

декларации. Со воведување на новиот систем 

за обработка на царински декларации, чија изработка 

е во тек, а првите модули (за транзит и извоз) е предвидено 

да започнат да се применуваат кон крајот на годинава, 

ќе се воведе електронска царинска декларација 

во вистинската смисла. Ова значи дека електронската 

заринска декларација ќе постои само во електронска 

форма. Се разбира, за потребите на учесниците во 

царинските постапки, ќе можат да се печатат хартиени 

документи, но тие документи неме да претставуваат царинска 

декларација, туку само нејзин отпечаток. Така, 

овој печатен документ за транзит се нарекува транзитен 

придружен документ. 

Усни царински декларации 

Усни царински декларации имаат најголема примена 

при спроведување на постапката на граничните премини. 

Се применуваат за извоз и увоз на некомерцијална 

стока која патниците (физичките лица) ја носат со себе, 

но може да се применува и за стока од комерцијална 

природа, (вкупна вредност по пратка и декларант да 

не надминува износ од 800 евра и нето маса од 1000 кг, 

пратката да не е дел од од редовна низа слични пратки 

и да не ја пренесува самостоен превозник како дел од 

поголем превоз на товар), како и за привремен увоз на 

следната стока: 

7


а) живи животни, опрема, амбалажа, опрема за 

радио и телевизиска продукција и емитување како и 

возила специјално прилагодени за таа намена, инструменти 

и апарати потребни на доктори за укажување на 

медицинска помош; 

б) лични предмети и предмети за спортување 

увезени од патници кои привремено влегуваат во Република 

Македонија и патници кои се враќаат од привремен 

престој во друга земја; 

в) транспортни средства за комерцијална и приватна 

употреба 

Во овој вид на декларации спаѓа и „декларирање на 

друг начин“. Целата царинска постапка на граничен 

премин може да се спроведе и без воопшто да се декларира 

стока со царинска декларација или усно. Пример 

за тоа е кога патникот со возило влегува во Република 

Македонија. Цариникот прашува што имате да 

пријавите, патникот одговара ништо, цариникот дозволува 

да влезе патникот со возилото во Република 

Македонија. Иако во целиот разговор воопшто не е спомената 

највредната стока која патникот ја носи со себе 

- возилото, тоа не значи дека не се спровела царинска 

постапка, бидејќи цариникот не може а да не го забележи 

возилото. На овој начин, без воопшто (усно или писмено) 

да се спомене возилото, се спровела царинска 

постапка на привремен увоз, привремен извоз, повторен 

увоз на привремено извезена стока или повторен 

извоз на привремено увезена стока. 

Александар Томовски, 

Одделение за царински постапки 

ПРИМЕНА НА УСНА ДЕКЛАРАЦИЈА ЗА 

ПУШТАЊЕ ВО СЛОБОДЕН ПРОМЕТ НА СТОКИ 

ОД КОМЕРЦИЈАЛНА ПРИРОДА 

Согласно царинските прописи, предвидена е можност 

за поднесување на усна декларација за пуштање во 

слободен промет на стоки од комерцијална природа 

со примена на редовни увозни давачки. Овој начин на 

царинење овозможува големо намалување на трошоците 

кои ги имаат компаниите при увозно царинење на 

пратки со мала вредност, како и забрзување на самата 

постапка. Може да се спроведе на граничните премини, 

со што се избегнува транзитна постапка, нема потреба 

од влегување на терминал за да се изврши увозно 

царинење, нема поднесување на класична царинска 

декларација. Доколку се спроведува редовна царинска 

постапка, трошоците за нејзино спроведување кои ги 

плаќа увозникот го надминуваат износот на давачките 

кои се плаќаат, а најчесто се повисоки и од вредноста 

на стоката. 

За да може стоката да се оцарини со примена на усна 

декларација треба да бидат исполнети следните услови: 

- вкупната вредност по пратка и по декларант не 

треба да го надминува износот од 800 евра во денарска 

противвредност и нето маса од 1000 килограми, 

- пратката не треба да биде дел од редовна низа 

слични пратки, 

- стоката не треба да биде пренесувана од страна на 

самостоен превозник како дел од поголем превоз на 

товар (збирни пратки), 

- стоката не треба да биде предмет на забрани или 

ограничувања или било која друга посебна формалност, 

- за стоката да не се бара враќање на претходно платени 

увозни давачки. 

Во овој случај, цариникот на странката и издава „Потврда 

за плаќање на давачките“ пропишана во Уредбата 

за спроведување на Царинскиот закон и ги содржи 

следниве податоци: 

- опис на стоката, доволно детален да овозможи 

нејзина идентификација, вклучувајќи и тарифна ознака, 

- фактурна вредност и количина на стоката, 

- преглед на пресметани и наплатени давачки, 

- датум на издавање, 

- назив на органот кој ја издал. 

8


Потврдата ја пополнува надлежниот царински службеник, 

и може да се применува и за правни и за физички 

лица. 

Примената на усната декларација има бројни предности 

не само за увозникот, туку и за царинската управа, и 

е особено практична примената на усната декларација 

во царинските испостави каде што се царинат мали 

пратки кои пристигнуваат по пошта, со авион или пак 

на граничен премин. На овој начин царинските службеници 

се ослободуваат од обработка на голем број на документи 

(транзитна декларација, царинска декларација 

за пуштање во слободен промет, евентуално збирна 

декларација или декларација за царинско складирање), 

што ја олеснува работата на цариниците и се намалува 

администрирањето кое е непотребно за стока со мала 

вредност и мал износ на давачки кои треба да се платат. 

Ренезијана Кипријанова, 

Одделение за царински постапки 

УЛОГАТА НА ВНАТРЕШНАТА РЕВИЗИЈА ВО 

СОВРЕМЕНАТА ЦАРИНСКА ОРГАНИЗАЦИЈА 

Внатрешната ревизија претставува незвисна и објективна 

активност на давање уверување и совет, 

дизајнирана да додаде вредност и да ги подобри процесите 

во Царинската управа. Таа и помага на Царинската 

управа да ги оствари своите цели преку систематски, 

дисциплинарен пристап на проценка и подобрување 

на ефективноста на менаџментот на ризик, контролата 

и управувањето. 

Внатрешната ревизија е планиран, организиран, контролиран 

и систематски извршен процес на тестирање 

и анализирање податоци, документи, информации, 

компјутерски бази на податоци и друго со цел давање 

разумно уверувување, суд, проценка за моменталната 

состојба како и препораки (совети) за надминување на 

слабостите. 

Одделението за внатрешна ревизија во Царинската 

управа е оформено во 2004 година и во моментот 

брои началник и двајца внатрешни ревизори. Бројот на 

внатрешни ревизори во блиска иднина ќе биде зголемен, 

имајќи ги во предвид заложбите на менаџментот 

за градење на современа и ефикасна Царинска управа 

ослободена од мито и корупција. 

Внатрешните ревизори во Царинската управа ги спроведуваат 

ревизиите согласно Законот за јавна внатрешна 

финансиска контрола (Службен весник на РМ 

бр.90/2009), Меѓународните стандарди за внатрешна 

ревизија и Кодексот на етика на внатрешните ревизори, 

издадени од меѓународниот Институт на внатрешни 

ревизори (The IIA) со седиште во Флорида, САД. 

Основните приниципи на внатрешните ревизори во Царинската 

управа се: независност и објективност, разумно 

уверување и совет, додавање вредност и помагање 

на менаџментот во управувањето со ризикот и контролата. 

Внатрешните ревизори во Царинската управа при 

извршување на своите работни задачи демонстрираат 

независност, објективност, стручност и интегритет. 

Согласно Законот, тие не смеат да извршуваат никакви 

други активности во Царинската управа што не се поврзани 

со внатрешна ревизија. Тие исто така постојано се 

едуцираат со цел континуирано подобрување на квалитетот 

на својата работа. 

Тргнувајќи од амбициозните цели кои Царинската управа 

си ги има поставено пред себе, ризиците кои нив ги 

загрозуваат се многубројни и од најразлична природа. 

За нивно соодветно покривање од круцијално значење 

е соодветниот дизајн и правилното функционирање на 

внатрешните контроли во сите процеси во Царинската 

управа. Токму затоа е и важна улогата на внатрешната 

ревизија како проценител на сите внатрешни контроли 

и консултант за нивно постојано подобрување. 

Одделението за внатрешна ревизија својата работа ја 

извршува врз основа на одобрен Годишен план за работа. 

Годишниот план за работа е изработен согласно претходно 

дефинираните ризици од страна менаџментот на 

Царинската управа. Исто така имајќи ги во предвид заложбите 

на менаџментот за дефинирање на работните 

процеси преку креирање и примена на Упатства, Годишниот 

план за ревизии за 2009 години содржи и ревизии 

на голем број од нив. Вонредни ревизии надвор од планот 

се извршуваат и на барање на директорот на Царинската 

управа. 

Меѓу поглавните ревизии извршени до овој момент во 

2009 година (нехронолошки назначени) се следните: 

- ревизија на Упатството за работа и постапување 

во случај на детектирање на зголемено ниво на 

јонизирачко (радиоактивно) зрачење; 

- ревизија на Упатството за користење и управување 

на службени возила во Царинската управа; 

9


- ревизија на начинот и постапката на задржување и 

исплата на надоместокот за месечна чланарина во Синдикалната 

организација на Царинската управа и месечниот 

надоместок за колективното осигурување на вработените; 

- ревизија на регуларноста на спроведениот јавен 

оглас број 1/2009 за вработување на царински службеници 

во Царинската управа; 

- ревизија на процесот на спроведување на систематскиот 

преглед на вработените согласно Законот за 

безбедност и здравје при работа; 

- ревизија на процесот на обезбедување на стоките 

во магацинот во Тетово. 

- ревизија за наплатата на побарувањата врз основа 

на користење на услуги за МАКЦИС со 31.12.2008 

година; 

- ревизија на регуларноста на постапката за јавна набавка 

на вршење на услуга за одржување на хигиена на 

граничните премини на Царинската управа; 

- ревизија на обемот на работа на Службата за 

лабараторија во 2009 година согласно Упатството за начинот 

на земање и испитување на мостри; 

- ревизија на процесот за спроведување на стручен 

испит и издавање на лиценца за вршење работи на 

застапување во царинските постапки; 

- ревизија на системот за видео надзор, снимање и 

трансмисија на Царинската управа 

Извршени се и неколку ревизии заедно со експерти од 

Crown agents од кои позначајни се: 

- ревизија на успешноста на Стратегијата на ЦУРМ за 

спречување на корупција; 

- ревизија на успешност (ефективност и ефикасност) 

во работењето на Одделението за оперативни работи 

во Секторот за контрола и истраги; 

- ревизија на ризиците од корупција поврзани со 

користењето на АСИКУДА++ во Царинската управа. 

Од извршените ревизии констаирани се бројни наоди. 

Наодите се однесуват на слабости во дизајнот и 

функционирањето на внатрешните контроли во ревидираните 

процеси, но и несоодветна примена на делови од 

одредени Упатства, како и слабости во самите Упатства. 

По сите наоди дадени се препораки за подобрување на 

внатрешните контроли или воспоставување на нови 

поефикасни и поефективни. Со имаплементацијата на 

дадените препораки значително се подобрени ревидираните 

системи и процеси. 

Извршените ревизии се групирани во ревизии на усогласеност, 

ревизии на успешност, системски ревизии и 

ИТ ревизии. Покрај нив постојат и финансиски ревизии, 

кои обично ги извршуваат надворешните ревизори од 

Државниот завод за ревизија, а поретко внатрешните 

ревизори. 

ИТ ревизиите се посебен сегмент во практикувањето 

на внатрешната ревизија. Нивната комплексност и 

постојано менување ги прават извонредно сложени 

за извршување. Тие се нов предизвик како за нас, така 

и за внатрешните ревизори во цел свет, но и можност 

повеќе. 

Благодарение на експертите од Crown agents, знаењето 

и вештините за извршување на ИТ ревизии значително 

ни се подобрени. 

Со неможноста да се замисли извршување на ниеден 

процес во современото работење на Царинската управа 

без да се користи информатичката технологија, се 

зголемува и ризикот кој секогаш оди со неа. Неовластен 

пристап до системот, злоупотреба на податоци, 

уништување податоци, оневозможување на системот 

правилно да функционира се само мал дел од ризиците 

кои постојат при користењето на информатичката 

технологија. Токму затоа менаџментот на Царинската 

управа настојува да ангажира ИТ ревизори во своите 

редови, кои значително ќе го подобрат безбедното 

функционирање на ИТ системите. Меѓу првите институции 

во Македонија Царинската управа ја согледа реалната 

опасност од ризиците поврзани со информатичката 

технологија и корисноста од ИТ ревизор во насока 

на проценител на ризиците и контролите во ИТ системите. 

Николче Спировски, 

Одделение за внатрешна ревизија 

10


СПРЕЧУВАЊЕ НА НЕЛЕГАЛЕН УВОЗ, ИЗВОЗ И ТРАНЗИТ НА СТОКА И ЗАПЛЕНА НА СТОКА СО 

КОЈА СЕ ПОВРЕДУВААТ ПРАВАТА ОД ИНТЕЛЕКТУАЛНА СОПСТВЕНОСТ 

ОТКРИВАЧКИ АКТИВНОСТИ 

Во текот на месец август, царинските работници 

при спроведување на редовните царински контроли, 

спречија повеќе обиди за криумчарење и шверц 

на непријавена и недозволена стока во Република 

Македонија, како и стока за која постои основано 

сомневање дека претставува фалсификат на заштитетни 

трговски марки. 

Привремено одземена непријавена стока 

Во текот на месец август на внатрешните царински испостави 

како и граничните премини од царинските 

работници спречени се повеке обиди за шверц и 

криумчарење на стоки. При тоа вкупно се запленети и 

задржани околу 246.300 парчиња разновидна стока од 

кои позначајни се: 

- 1 моторен чамец, 

- 3.859 парчиња лекови, од кои 2.400 парчиња ефедрин 

–прекурзор, 

- 256 штеки цигари и 22 литри алкохол (узо и 

коњак), 

- 2 пиштола, 1 револвер за гасна муниција и 256 

- парчиња муниција, 

- 45 парчиња делови од старо оружје, 

- 90 кгр. бензин еуро супер, 

- 6.524 парчиња текстил и делови за облека 

- 415 работни комбинизони, 

- 323 кгр.памучна плетенина, 

- 2.389 парчиња бижутерија, 

- 785 часовници, 22 парчиња различни парфеми, 

- 125 кгр бадеми, двопек, 3 пакети гумени бомбони, 

чоколади и други кондиторски производи, 

- 166.680 парчиња кабел везици и папучи, 

- 39.076 парчиња лампиони, 

- 20.000 парчиња медицински ракавици, 

- 200 чешми, 104 парчиња славини за лавабо, 70 вентили, 

- 2.000 батерии, 400 катанци, агрегат за струја, 

- 150 литри средство за дезинфекција, 

- Значителна количина на техничка стока , бела техника, 

рачен и електричен алат, автоделови (филтри за 

масло и воздух, електронски дизни, автомати за анлансер, 

компресор, ретровизори, автокасетофони) и разни 

производи и апарати за домаќинство (пегли, машина за 

шиење, тенџериња, прибор за јадење итн). 

11


ОТКРИЕНА ГОЛЕМА КОЛИЧИНА НА ЕКСТАЗИ 

На 20.08.2009 година околу 15,30 часот на влез во Република 

Македонија на граничниот премин Меџитлија 

откриен е обид за нелегално внесување на амфетамин 

„Екстази” на територијата на Република Македонија. 

При извршена детална контрола на патничко моторно 

возило марка Опел Сигнум, управувано од државјанин 

на Холандија, во багажниот простор на возилото 

помеѓу куферите и другите предмети, во кутија за чевли 

пронајдена е сокриена поголема количина на таблети, 

и тоа: 

-10.000 таблети амфетамин “Екстази” спакувани во 10 

најлонски кеси (во секоја кеса по 1.000 таблети) и 

-2 најлонски кеси со непозната црна, зрнеста материја. 

По спроведено тестирање на таблетите со дрога тестер 

од страна на царинска испостава Меџитлија утврдено е 

дека се работи за амфетамин „Екстази”. 

Изготвена е кривична пријава за сторено кривично 

дело криумчарење врз основа на член 278 од Кривичниот 

Законик на Република Македонија. 

12


Во областа на заштита на правата од интелектуална сопственост 

по завршување на постапката согласно Законот 

за царински мерки за заштита на правата од интелектуална 

сопственост и добиена потврда од застапниците 

на заштитените трговски марки дека привремено задржаните 

стоки се фалсификат, во месец август Царинска 

управа донесе одобренија за уништување за вкупно 

1.124 парчиња стока и тоа за следните трговски 

марки: рачни часовници CALVIN KLEIN, наочари за сонце 

GORGIO ARMANI и POLICE, парфеми LACOSTE и креми 

NIVEA 

ПРИКАЗНА НА ЕДЕН ЦАРИНИК 

Откриена организирана група која се занимавала со 

кражба на бензин од цистерни под царински надзор. 

По претходно добиена оперативна информација, Царинската 

управа на Република Македонија со помош 

на Одделението за оперативни работи разоткри организирана 

група која се занимава со кражба на акцизна 

стока-бензин, од конвојот цистерни кои вршат редовен 

извоз на гориво за Косово. 

На 12 август 2009 година по претходно добиена оперативна 

информација дека во јавниот царински склад 

Дени Интернационал се врши кражба на гориво од цистерни 

кои се во постапка за извозно царинење и на тој 

начин се пушта во слободен промет гориво без платени 

давачки, пристапивме кон организирање на акција за 

да се фатат крадците. 

Првичната информација беше дека се добро организирани 

и многу брзи и вешти во својата работа, и дека 

за една минута точат и по 50 литри гориво, без да го 

оштетат царинското обележје. Свесни дека може лесно 

да бидеме забележани од крадците прво го сменивме 

службеното возило со цивилно, јас и мојот тим бевме 

цивилно облечени за да не можат да не забележат 

бидејки нашиот тим требаше прв да интервенира, а 

другите два тима да дојдат на помош или да го блокираат 

царинскиот терминал, доколку некој од крадците 

се обиде да избега. 

случува во вториот ред од цистерни, поконкретно, виси 

црево од една цистерна, а двајца возачи во канистри точат 

гориво од цистерната. Едниот колега истрча прв, јас 

по него со видео камера за да евидентирам се што ќе се 

случува, а третиот колега позади мене заради моја безбедност. 

Откако се легитимиравме, возачите, разбраа 

дека се фатени на дело на лице место. 

Горивото го крадеа на начин што во каналот за 

испуштање на воздух на врвот од цистерната протнуваат 

тенко црево и го спроведуваат до празните канистри 

што претходно ги кријат во возачката кабина. За 

неполна една минута пристигнаа и другите два тима, 

водич на службено куче К9 и началникот на одделението 

за оперативни работи кој беше кординатор на целата 

акција. Морам да напоменам дека координацијата 

и комуникацијата од страна на мобилните тимови кои 

беа вклучени во акцијата и координаторот на акцијата 

беше на високо ниво без никакви пропусти што покажува 

дека се работи за професионалци кои навистина 

си ја знаат својата работа да откријат царински прекршок, 

но и да внимаваат за безбедноста за сите кои се 

во акцијата. Откриени беа лицата Е.М државјанин на Косово 

и Ј.И државјанин на Република Македонија со четири 

канти безоловен бензин еуросупер 95. 

По откривањето на сторителите, по налог за претрес на 

дом и други простории добиен од страна на истражен 

судија, извршен е претрес, при што се пронајдени поголеми 

количества на нафтени деривати, како и празни 

пластични канистри кои претходно биле употребувани 

за истиот царински прекршок, кои ќе послужат како докази 

во прекршочната постапка поведена против сторителите. 

Методи Теодосиевски, 

Одделение за оперативни работи 

По неколку часа чекање пристигна првиот конвој со гориво 

за Косово. Откако се паркираа цистерните во царинскиот 

терминал, пристапивме кон контрола на последниот 

ред од цистерните. Без да не примети никој 

од возачите од другите цистерни, излеговме од возилото 

и од голема далечина забележавм дека нешто се 

13


АКТИВНОСТИ И МЕРКИ ВО БОРБАТА ПРОТИВ 

ЦАРИНСКИ ИЗМАМИ 

Поднесени кривични пријави 

Постапувајќи по констатираните прекршоци, Царинската 

управа на Република Македонија во август 2009 година 

до надлежните јавни обвителства поднесе вкупно 14 

кривични пријави против 2 правни и 17 физички лица. 

Кривичните пријави се поднесени поради постоење на 

основано сомнение дека се сторени следните кривични 

дела: 

сторени три кривични дела, казниви по член 215, 278 

и член 212 став 1 и 4 од Кривичниот законик, затоа што 

при контрола на патничко моторно возило во негова 

сопственост на царинската испостава Богородица - 

влез во Република Македонија, во просторот кај моторот, 

под возачкото седиште и во неговиот личен багаж 

покрај непријавените текстилни производи и ремени, 

царинските службеници откриле и разни лекови, за кои 

по извршеното вештачење од страна на Бирото за лекови, 

било утврдено дека лекот EFEDRIN 50 mg претставува 

прекурзор од прва група, односно категорија на 

контролирана супстанца, која е предмет на посебни дозволи. 

Неовластено производство и промет со опојни дроги, 

психотропни супстанци и прекурзори 

По овој основ, поднесени се две кривични пријави против 

три физички лица за сторено кривично дело по 

член 215 од Кривичниот законик. 

* Една кривична пријава е поднесена против две физички 

лица, албански државјани, затоа што при спроведена 

царинска контрола кај нив била пронајдена непозната 

материја за која подоцна било утврдено дека 

станува збор за исушени и искршени врвови од растението 

Cannabis. Стоката, пронајдена при контрола на 

автобус со македонски регистарски таблички, пријавен 

за влез во Република Македонија, била распоредена во 

две бели најлонски кеси, во вкупна тежина од 701 грам. 

На ваков начин осомничените неовластено пренесувале 

опојна дрога-марихуана. 

* Една кривична пријава е поднесена против едно физичко 

лице, холандски државјанин, истовремено носител 

и на патна исправа издадена од Република Турција, 

затоа што при контрола на патничко моторно возило, 

управувано од него, во црна кутија за чевли биле 

пронајдени 10.000 таблети со светло зелена боја и лого 

на Митцубиши, спакувани во десет кесички, за кои по 

извршено вештачење е утврдено дека се работи за психотропни 

супстанци, кои на нелегалниот пазар се познати 

како екстази. 

Неовластено производство и пуштање во слободен 

промет на наркотични дроги, психотропни супстанци 

и прекурзори, криумчарење и производство и 

пуштање во промет штетни средства за лекување 

По овои три основи, поднесена е една кривична пријава, 

против едно физичко лице - германски државјанин, за 

Криумчарење 

По овој основ, поднесена е една кривична пријава против 

две физички лица- македонски државјани, за сторено 

кривично дело казниво по член 278 став 1 од Кривичниот 

законик. При контрола на патничко моторно 

возило, марка Мерцедес со македонски регистарски 

таблички, управувано од осомниченото лице, во придружба 

на неговата сопруга како сопатник на царинската 

испостава Јажинце - влез во Република Македонија, 

била пронајдена поголема количина на непријавен златен 

накит и бижутерија. На овој начин осомничените, со 

14


намера да ја избегнат царинската контрола, се обиделе 

да пренесат стока од поголема вредност. 

Увоз или пуштање во промет на акцизна стока 

Шест кривични пријави се поднесена против шест физички 

лица – двајца германски државјани, еден бугарски, 

еден француски, еден грчки и еден македонски 

државјанин. Сите шест лица во месец август, на различни 

гранични премини се обиделе нелегално да внесат 

вкупно 213 штеки сокриена акцизна стока, и тоа, 

во првиот случај 17, во вториот 27, во третиот 28, во 

четвртиот 42, во петтиот 33 и во последниот случај 66 

штеки цигари од различни брендови. Цигарите биле 

пронајдени при спроведените редовни царински контроли 

во возилата, кои се во нивна споственост или 

управувани од нив. На ваков начин пријавените со намера 

да стекнат имотна корист или вредност се обиделе 

нелегално да пренесат добра подложни на акциза, 

со што е направен обид за избегнување на плаќање на 

царина и други давачки. 

Тешка кражба и увоз или пуштање во промет на акцизна 

стока 

Една кривична пријава е поднесена против две македонски 

државјанки за сторени две кривични дела: увоз 

или пуштање во промет на акцизна стока, казниво по 

член 60 од Законот за Акцизи и Тешка кражба, казниво 

по член 236 став 1 точка 3 од Кривичниот законик. Осомничените 

на влез во Република македонија се обиделе 

нелегално да внесат 34 литри алкохол, без контролни 

маркици, (12 литри алкохолен пијалок „Смирноф“ 

Водка и 22 литри алкохолен пијалок ,,Бадел,,Коњак), откриени 

при преглед на патничко моторно возило со македонски 

регистарски таблички во сопственост на трето 

лице. Истиот ден, додека царинскиот службеник ги 

изготвувал службените документи, една од осомничените 

влегла во службените простории и на безобзирен 

начин инсистирала царинскиот службеник да не постапува 

по царинските прописи, при што искористувајќи 

ги околностите, од царинската просторија во која биле 

сместени претходно одземените 34 литри алкохол, без 

одобрение го земала рачиот ранец во кој имало 4 литри 

алкохол и го предала на лицата кои ја чекале надвор. 

по член 278-а од Кривичниот законик. 

* Една кривична пријава е поднесена против правно 

лице од Скопје и одговорното лице од Делчево, бидејќи 

при спроведување на увозна царинска постапка, со 

цел да избегнат плаќање на царински и други давачки, 

приложиле фактури во кои не ја пријавиле вистинската 

количина на стоките. По извршен детален преглед на 

транспортното моторно возило и стоката, констатирано 

е дека покрај пријавената има и непријавена стока.. 

* Една кривична пријава е поднесена против правно 

лице од Тетово и неговото одговорно лице од Република 

Турција, бидејќи при спроведување на увозна царинска 

постапка, со цел да избегнат плаќање на царински 

и други давачки, не ја прикажале вистинската вредност 

на стоката, вистинскиот начин на испорака и точниот 

износ на транспортните трошоци, т.е приложиле 

неверодостојни фактури со пониска цена и основица 

за пресметка на давачките. Царинската управа на Република 

Македонија по службена должност во соработка 

со царинската служба на Република Турција, од каде потекнува 

стоката изврши проверка на фактурите кои ја 

следат стоката и утврди дека вредностите во фактурите 

презентирани на царинскиот орган при спроведување 

на царинската постапка значително се разликуваат од 

вредностите во фактурите издадени од страна на извозниците. 

Покрај поднесените кривични пријави, правните 

лица се задолжени да ја платат и разликата на избегнатите 

давачки со решенија во управна постапка. 

Криумчарење на мигранти 

Една кривична пријава е поднесена против едно физичко 

лице, турски државјанин, за сторено кривично дело 

Криумчарење на мигранти, казниво по член 418-б од 

Кривичниот законик, затоа што при преглед на патнич- 

Царинска измама 

Две кривични пријави се поднесени против две правни 

и две физички лица за сторено кривично дело казниво 

15


ко моторно возило, марка БМВ-320 Д, со белгиски регистарски 

таблички, во сопственост на лице со иницијали 

М.С, сопруга на осомничениот, извршен на 05.08.2009 

година на царинската испостава Богородица-влез во 

Република Македонија, во просторот помеѓу задните 

седишта на возилото и торбите сместени во багажниот 

простор, било пронајдено, сокриено физичко лице 

кое не поседувало важечка патна исправа. По извршениот 

личен претрес, кај лицето е пронајден документ 

за идентификација издаден во 2001 година, од кој е утврдено 

дека станува збор за лице со иницијали А.С., 

државјанин на Република Турција, кое е упатено во Прифатниот 

центар за странци, при Министерството за внатрешни 

работи. 

Поднесени прекршочни пријави 

За откриените обиди за недозволен пренос на стока, 

како и за останатите недозволени постапувања, во текот 

на месец август до Комисијата за одлучување по 

прекршок при Царинската управа доставени се вкупно 

82 барања за поведување на прекршочна постапка (7 

барања по прекршочна пријава за возила доставени од 

МВР, 52 барања по записник за царински прекршок доставени 

од надлежните организациони облици во Царинска 

управа и 2 се вратени предмети од Основните 

судови). 

Комисијата за одлучување по прекршоци при одлучување 

по веќе поднесени барања за поведување прекршочна 

постапка во месец август донесе решенија за 

вкупно 45 предмети, од кои, 

- за 6 предмети одлучи во итна постапка каде сторители 

на царински прекршоци се странски државјани, од 

кои наплатена е глоба во износ од 3.600 евра во денарска 

противвредност, и 

- 39 предмети во редовна постапка, со донесување 

на решенија за наплата на глоба во вкупен износ од 3 

милиони денари и задолжително одземање на стоката, 

предмет на царинскиот прекршок. 

Комисијата за одлучување по прекршок со постапка за 

порамнување и посредување реши вкупно 5 предмет, 

за кои се издадени платни налози за правни лица, одговорните 

лица во правните лица и физички лица и наплатена 

е глоба во вкупен износ од 750 евра во денарска 

противвредност. 

16


КОНВЕНЦИЈАТА НА СВЕТСКАТА ЦАРИНСКА 

ОРГАНИЗАЦИЈА ЗА ПОЕДНОСТАВУВАЊЕ И 

УСОГЛАСУВАЊЕ НА ЦАРИНСКИТЕ ПОСТАПКИ 

(РЕВИДИРАНА КЈОТО КОНВЕНЦИЈА) 

Царинските служби секаде во светот, имаат многу важна 

улога во растот на меѓународната трговија и развојот 

на глобалните пазари. Со текот на времето, начините 

на кои царинските служби ја остварувале својата улога 

значително се промениле. Денес, улогата на царинската 

служба е проширена и помеѓу останатото вклучува 

и активности во поглед на олеснување на трговија и 

заштита на националната безбедност од заканите на тероризмот, 

транснационалниот организиран криминал, 

трговските измами, фалсификати и пиратерија. Земајќи 

ги предвид овие факти, ефикасноста и ефективноста на 

царинските постапки може значително да влијае и да ја 

подобри економската конкурентност и општествениот 

развој преку промовирање на меѓународната трговија 

и инвестициите во побезбедно трговско опкружување. 

Брзите и предвидливи царински постапки се важен 

предуслов за развој на меѓународната трговија и за 

економскиот развој. 

Како резултат на современите предизвици, Светската 

царинска организација ја ревидира и ажурира 

Меѓународната конвенција за поедноставување 

и хармонизирање на царинските постапки (Кјото 

конвенција) за да обезбеди таа да одговори на современите 

потреби на меѓународната трговија. Ревидираната 

верзија беше усвоена од страна на Советот на Светската 

царинска организација во јуни 1999 година, а стапи во 

сила на 3-ти февруари 2006 година откако 40 договорни 

страни на оригиналната Кјото конвенција од 1974 година 

го прифатија Протоколот за менување на Ревидираната 

Конвенција. Денес Ревидираната Кјото Конвенција 

има 64 договорни страни. На 28 јули 2009 година Република 

Македонија пристапи кон Меѓународната 

конвенција за поедноставување и усогласување на царинските 

постапки (Ревидирана Кјото конвенција) на 

Светската царинска организација (СЦО). 

Во нејзината ревидирана форма, Кјото конвенцијата 

е широко прифатена како упатсво (блупринт) за модерни 

и ефикасни царински постапки во 21-от век. Со 

нејзина широка примена, Конвенцијата овозможува 

и меѓународната трговија да се соочи со предвидливи 

и ефикасни царински постапки кои се неопходни за 

нејзиниот развој. 

1. СОДРЖИНА НА РЕВИДИРАНАТА КЈОТО 

КОНВЕНЦИЈА 

Преку својата содржина, Ревидираната Кјото Конвенција 

обезбедува сеопфатен сет од преку 600 правни и технички 

одредби кои ги поставуваат основните принципи 

на современи царински постапки, но нејзината содржина 

може да се разгледува пооделно. 

Ревидираната Кјото конвенција се состои од: 

Тело на Конвенцијата 

Општ Анекс - составен од 10 глави: 

- општи принципи 

- дефиниции 

- царинење и други царински формалности 

- царински давачки и такси: а) утврдување, собирање 

и плаќање на царинските давачки и такси, б) одложено 

плаќање на царинските давачки и такси, в) враќање на 

царинските давачки и такси 

- гаранции 

- царинска контрола 

- примена на информатичката технологија 

- односи помеѓу Царината и трети лица 

- информации и одлуки кои ги донесува царината: а) 

информации за генерална примена, б) информации од 

специфична примена, в) одлуки 

жалби во царинските постапки: а) право на жалба, б) 

форми и основи на жалба, в) разгледување на жалбата 

Десет специфични анекси: 

А. Пристигнување на стока во царинското подрачје 

Б. Увоз 

В. Извоз 

Г. Царински складишта и слободни зони 

Д. Транзит 

Ѓ. Обработка 

Е. Привремен увоз 

Ж. Прекршоци 

З. Специјалнио постапки 

Ѕ. Потекло 

Телото на конвенцијата (се однесува на постапките за 

нејзино усвојување и администрирање) и Општиот 

анекс (ги содржи основните принципи на Ревидираната 

Кјото конвенција и предвидува стандарди и транзициски 

стандарди) се задолжителни за сите договорни страни. 

Преку ваквиот пристап, се обезбедува минималниот 

степен на хармонизација на постапките во сите земји 

кои се нејзини договорни страни. Општиот анекс прет- 

17


ставува одредница (стандард) за работењето на една 

современа царинска служба. Одредбите на Општиот 

анекс ги содржад и дефинираат заедничките основни 

принципи за царинење, царинските давачки и такси, 

гаранциите, контролите, информатичката технологија, 

односите со трети страни, информациите и одлуките, 

жалбите, кои се основа за царинското работење во светот. 

Специфичните анекси, кои содржат стандарди и препорачани 

пракси не се задолжителни и било која договорна 

страна може да избере одреден Специфичен 

анекс или Глава од Конвенцијата која ќе ја прифати. Република 

Македонија, следјќи го примерот на Европската 

унија го прифати Телото на конвенцијата и Општиот 

анекс. 

Една од спецификите на конвенцијата е тоа што поради 

нејзината структура е овозможен флексибилен избор 

на обврски од страна на договорните страни. Флексибилноста 

овозможува да се земат предвид специфичностите 

на секоја царинска служба, без да се изгуби 

суштината на крајната цел, преку целосно и конечно 

пристапување кон Конвенцијата на сите држави членки 

на Светската царинска организација да се постигне целосна 

глобална усогласеност и воедначена примена на 

царинските постапки. 

Принципи на Ревидираната Кјото конвенција 

Принципите на Ревидираната Кјото Конвенција го промовираат 

олеснувањето на трговијата, но истовремено 

обезбедуваат да не се нарушат основните функции на 

царинската служба кои се однесуваат на контрола на 

стоката. 

Еден од главните принципи на Ревидираната Кјото 

конвенција е да обезбеди транспарентност и предвидливост 

на царинските постапки за учесниците, особено 

за увозниците, извозниците, транспортерите и царинските 

застапници. Ревидираната Кјото конвенција 

преку своите одредби го промовира олеснувањето на 

трговијата и ефективни контроли со примена на едноставни, 

но ефикасни царински постапки. 

Основни клучни принципи кои застапени во Ревидираната 

Кјото конвенција претставуваат: 

18

МЕЃУНАРОДНА СОРАБОТКА И ЕВРОПСКИ ИНТЕГРАЦИИ 

- предвидливост на царинските постапки, 

- транспарентност, односно обезбедување на навремени, 

ажурирани и лесно достапни информации, 

- почитување на правото, односно спречување на 

произволно и некоректно однесување на царинските 

органи, 

- користење на информатичка технологија, 

- стандардизираност и поедноставување на царин 

ските декларации и пропратните документи, 

- поедноставени постапки за овластени лица, 

- максимално користење на информатичката технологија, 

- користење на управување со ризик и спроведување 

на дополнителни ревизии – последователни контроли, 

координирано дејствување со другите гранични 

служби, 

- партнерство со трговската заедница и 

- воспоставен систем на жалбени постапки. 

Цели на Ревидираната Кјото конвенција 

Една од главните цели на Ревидираната Кјото конвенција 

е елиминирање на разликите помеѓу царинските постапки 

и пракси кои се применуваат кај договорните 

страни. Конвенцијата придонесува за развојот 

на меѓународната трговија со поедноставување и 

хармонизирање на царинските постапки и пракси на 

глобално ниво, со што ја поттикнува меѓународната соработка. 

Царинските постапки може да се поедностават и хармонизираат 

со: 

- постојано модернизирање на царинските постапки 

и нивна примена на предвидлив, постојан и транспарентен 

начин; 

- транспарентност, достапност и давање на потребните 

информации на заинтересираните страни 

во врска со царинското законодавство и неговата 

имплементација; 

- користење на современи техники како што е 

управување со ризик, дополнителни контроли по 

царинењето и користење на современите придобивки 

кои ги дава информатичката технологија; 

- соработка помеѓу царинските служби, царинската 

служба и другите надлежни институции и царинската 

служба и бизнис заедницата. 

Погодности од примената на конвенцијата 

Со примената на принципите на Ревидираната Кјото 

конвенција се постигнуваат значителни и мерливи резултати, 

кои произлегуваат од унапредувањето на 

ефективноста и ефикасноста на царинските служби и 

нејзината функција, посебно при протокот на стоката 

преку границите. На тој начин ќе се овозможи и Царинската 

управа да одговори на барањата на меѓународната 

трговија за обезбедување на соодветен баланс помеѓу 

нејзините функции за контрола и прибирање на приходи 

од една страна и олеснувањето на трговијата од друга 

страна. Воведувањето и обезбедувањето на стандардни 

и едноставни постапки кои се хармонизирани низ 

сите царински служби ќе придонесе за олеснување и 

развој на меѓународнита трговија. 

Примената на Ревидираната Кјото конвенција обезбедува 

погодности и за државата и за деловната заедница. 

Погодностите кои ќе ги има државата од импле ментацијата 

на Конвенцијата се огледаат во: 

- поуспешна наплата на давачките, 

- зголемена економска ефикасност, 

- поголема безбедност и заштита на општеството, 

- поефективна и поефикасна распределба на ресурсите 

и 

- странски директни инвестиции кои ќе произлезат 

од економскиот раст и развој. 

Ревидираната Кјото конвенција помага при справувањето 

со новите предизвици на електронската 

трговија. Царинската управа треба да се прилагоди 

на модерните деловни практики и на влијанието што 

електронската трговија може да го има на царинските 

постапки, со цел да излезе во пресрет на барањата за 

брзо и ефикасно царинење на стоките. Еден од основните 

принципи на конвенцијата е употребата на информациската 

технологија како поддршка на царинските 

постапки, секаде онаму каде тоа е економски исплатливо 

и за царинската служба и за деловната заедница. 

За сите субјекти вклучени во меѓународната трговија, 

усогласувањето со конвенцијата ќе резултира со примена 

на нови правила кои ефикасно ќе ги намалат 

19


трошоците, ќе се избегне непотребното чекање при 

царинењето и пуштањето на стоката во слободен промет 

и поедноставување на постапките за трговците со 

соодветно усогласена евиденција. 

Генерално, трговците ќе имаат корист од олеснувањето 

на трговијата и намалените трошоци, транспортерите 

ќе имаат корист од примената на еднообразни (унифицирани) 

царински контроли и побрзо движење на 

стоката и луѓето преку границите, а ќе сe почуствуваат 

погодности кои ќе произлезат од користење на современи 

постапки за контрола со што ќе се обезбеди поголема 

наплата на приходи и зголемена гранична безбедност. 

Ревидираната Кјото конвенција обезбедува погодности 

за сите видови на транспорт. Ефикасните и едноставните 

постапки на царинење предвидени во Конвенцијата 

се применливи подеднакво за сите стоки и за сите видови 

на транспорт преку кој стоките се пренесуваат во 

или надвор од царинското подрачје. Формалностите за 

сите превозници при влегувањето или напуштањето на 

царинското подрачје исто така треба да бидат унифицирани. 

Генерално, примената на Ревидираната Кјото конвенција 

придонесува за олеснување на трговијата и 

зголемување на безбедноста на меѓународниот трговски 

синџир на снабдување. Во таа насока, Светската 

царинска организација превзема голем број на 

иницијативи кои кулминираа во Рамката на стандарди 

за обезбедување и олеснување на глобалната 

трговија. Безбедноста и олеснувањето на трговскиот 

синџир на снабдување е овозможена преку примената 

на модерни царински методи и постапки за контрола, 

како што е анализата на ризик, употреба на претходни 

(навремени) информации за пратките, концептот на 

овластен економски оператор, соработка помеѓу царинските 

служби и помеѓу царинската служба и бизнис 

заедницата. Царинската управа која ги применува 

принципите на Ревидираната Кјото конвенција ќе биде 

во подобра позиција при спроведувањето на Рамката 

на стандарди за обезбедување и олеснување на глобалната 

трговија развиена од страна на Светската царинска 

организација. 

Стратешката определба на Република Македонија за 

полноправно членство во Европската унија ја наметнува 

потребата од хармонизација на националното за- 

20


конодавство со меѓународните стандарди и преопораки, 

како и со законодавството на Европската унија 

и нејзините земји членки во областа на царинското 

работење. Пристапувањето кон Кјото конвенцијата е 

во согласност со стратешките определби и заложби на 

Владата на Република Македонија за воведување на современи 

царински постапки во согласност со стандардите 

на ЕУ. Пристапувањето кон стандардите на ЕУ во 

областа на царинското работење се содржани во Спогодбата 

за стабилизација и асоцијација меѓу Република 

Македонија и Европските заедници и нивните земји 

членки Членот 88 од Спогодбата, предвидува соработка 

за приближување на царинскиот систем на Република 

Македонија кон системот на Заедницата. Со нив се 

предвидува размена на информации помеѓу царинските 

служби, развој на прекуграничната инфраструктура, 

поедноставување на инспекциите и формалностите во 

однос на пренос на стоки и поддршка за воведување 

модерни царински информативни системи. Имајќи во 

предвид дека Европскта унија и нејзините земји членки 

се Договорни страни на Ревидираната Кјото конвенција, 

исполнувањето на потребните стандарди истовремено 

значи приближување на царинското работење со 

најновите трендови во ЕУ. 

Исполнување на стандардите и препораките од Ревидираната 

Кјото конвенција 

За усогласување со стандардите на Конвенцијата 

предвиден е транзиционен период од 36 месеци, а 

за транзиционите стандарди период од 60 месеци од 

влегувањето во сила на Конвенцијата. Транзиционите 

периоди кои се релативно долги, ја земаат во предвид 

комплексноста на самата конвенција, како и потребата 

од обезбедвуање на соодветни ресурси и потребата 

од воведување на одредени реформи во царинското 

работење. Одредени реформи ги засегаат царинските 

служби, додека пак други царинските клиенти односно 

подготвока насоодветно опкружување. 

Врз основа на извршена анализа произлегува дека од 

вкупно 121 стандарди и преодни стандарди од колку 

што се состои Општиот анекс, 71 стандарди и преодни 

анекси се усогласени и при тоа не се потребни дополнителни 

дејствија. 34 стандарди и преодни стандарди 

се правно усогласени но за истите постои можност 

за подобрување при практичната имплементација. За 

10 стандардите и преодни стандарди е утврдено дека 

се делумно усогласени што значи дека истите не се во 

директна спротивност со националното законодавство, 

но ќе биде потребна негова дополнителна измена 

и дополнување. За 6 стандарди и преодни стандрарди 

е утврдено дека не се усогласени со националното 

законодавство и за истите ќе биде потребно да се изврши 

дополнителна измена и дополнување на законодавството. 

Во насока на исполнување на стандардите Царинската 

управа презеде одредени активности како што се: 

- Формирано е Советодавно тело за царинска соработка 

На 30.01.2009 година директорот на Царинската управа, 

Претседателот на Стопанска комора на Македонија, 

претседателот на Сојузот на стопански комори на 

Македонија, претседателот на Стопанска комора на 

Северозападна Македонија, генералниот секретар 

на МАКАМТРАНС Асоцијација на независни синдикати 

на камионски транспортери, управител Македонија 

сообраќај АМЕРИТ и претседателот на групацијата на 

меѓународни шпедитери и логистички оператори, потпишаа 

Меморандум за воспоставување на советодавна 

врска и соработка и Меморандум за формирање на Советодавно 

тело. Целта на потпишаните меморандумот 

е унапредување на партнерството помеѓу Царинската 

управа и бизнис заедницата со цел зголемување на 

безбедноста и олеснување на меѓународната трговија. 

Зајакнувањето на соработка со бизнис заедницата 

преку формирање на Советодавно тело е стандард на 

Конвенцијата за поедноставување и усогласување на 

царинските постапки (Ревидирана Кјото конвенција). 

- Законодавно усогласување 

Подготвени се измени и дополнувања на дел од регулативата 

(пред сè во Царинскиот закон и Уредбата 

за спроведување на Царинскиот закон, а во врска со 

воведувањето на електронска декларација во транзитната 

постапка). Преку предпристапната помош на ЕУ, 

ИПА 2007. започна реализација на три проекта : 1) Техничка 

помош за понатамошно усогласување на законодавството 

со Acquis, 2) Техничка помош за зајакнување 

на граничните контроли и 3) Техничка помош за 

унапредување на царинскиот ИТ систем преку подготовка 

на техничка спецификација за изработка на софтвер 

за поврзување на националниот со царинските 

информациони системи на земјите членки на ЕУ. 

21


- Подготовка на соодветна ИКТ подршка на царинското 

раобтење 

Во тек е изработка на нов информациски систем за обработка 

на царински декларации, компатибилен за 

конектирање со системите на ЕУ. Воспоставен е електронски 

едношалтерски систем за издавање увозни 

и извозни дозволи и тарифни квоти (Single Window/ 

One Stop Shop) – EXIM, како еден од предусловите за 

воведување на контрола од повеќе субјекти при единствено 

застанување. 

- Продолжена е имплементацијата на Рамката 

на стандарди за обезбедување и олеснување на 

трговијата на СЦО, преку подотвока на препораки,од 

стран на експерти на СЦО и нивно вградување во Акционен 

план. Посебен фокус ќе претставува понатамошното 

усовршување на контролата базирана на нализа 

на ризик, интегрираното гранично управување, 

олеснувањето на трговијата, етиката и интегритетот на 

вработените. 

- Регионална хармонизација на царинските постаки 

Организирањето и започнувањето на работа на Регионалниот 

тренинг центар на Светската царинска 

организација во Република Македонија, кон крајот на 

септември, претставува придонес кон регионалната соработка 

и начин за исполнување на стандардите од Ревидираната 

Кјото Конвенција и во поширока смисла. 

ЛЕТНА ПРАКСА НА СТУДЕНТИТЕ ОД 

ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ ПРИ УНИВЕРЗИТЕТОТ 

„СВЕТИ КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ 

Во рамките на Меморандумот за соработка помеѓу Царинската 

управа на Република Македонија и Економскиот 

факултет при Универзитетот „Свети Кирил и Методиј“ 

од Скопје во месец јули – август 32 студенти извршуваа 

летна пракса во Царинската управа. За време на праксата 

имаа можност да се запознаат со повеќе аспекти 

од работењето на Царинската управа. Во продолжение 

се дел од најдобрите есеи кои беа задолжителен дел од 

обврските од летната пракса. 

УЛОГАТА НА ЦАРИНАТА ВО ЗАШТИТАТА 

НА ИНТЕЛЕКТУАЛНАТА СОПСТВЕНОСТ 

– ТРИВИЈАЛНОСТА НА ПОТРЕБАТА ОД 

СОПСТВЕНОСТ, НАСПРОТИ КОМПЛЕКСНОСТА 

НА ТЕХНИКАТА И МЕТОДОЛОГИЈАТА ВО 

ЗАШТИТАТА НА ИСТАТА 

Сопственоста е цивилизациска категорија која припаѓа 

на сите генерации кои го откривале, развивале и граделе 

светот кој ние денес го познаваме во неговата автентична 

и единствена форма. Човекот никогаш не живеел 

одвоено од системот колку и тој да бил примитивен. Потребата 

од припадност е нужност без која човекот тешко 

би преживеал. Припадноста најчесто се забележува 

во форма на социјализација со најблиската група на 

луѓе, а токму таквата припадност поставува определени 

правила на игра и го гради системот на интеракција во 

рамки на кругот наречен општество. Човечката потреба 

за сопственост спротивставена на потребата од припадност 

кон општеството, социјалната група или определна 

класа не се разликува по интензитетот, туку по 

насоката. Чувството на припадност зборува за условна 

сопственост која општеството ја има над Вас, а чувството 

за сопственост зборува за припадноста на нештата 

при Вас. Но филозофијата е наука дијаметрално 

спротивна од прагматиката, практиката и нештата кои 

се случуваат во реалноста во време и место кое се чувствува 

односно гледа. Затоа, филозофијата единствено 

ја искористуваме за да ја изразиме меѓузависноста 

на нештата и да ја задоволиме потребата од пошироко 

разбирање на тематиката. Нашата интенција да зборуваме 

за прагматика е задоволена од компаративната 

пишана емпирија и директниот увид во случувањата од 

нашето најблиско окружување. 

Интелектуалната сопственост е емотивно најчув ствителниот 

вид на сопственост која човекот ја доживува. 

Личната творба е плод, рефлексија на најинтимната, 

најзаштитената сопственост на човекот - неговите 

мисли и размисли. Чувството на задоволство како 

материјално, а уште повеќе и емотивно од таквиот плод 

е неопходно за креативен понатамошен развој на човештвото. 

Ова е во директна корелација со потребата од 

заштита на истата, а тоа пак со обврската за стопирање 

на криминалните дејства во оваа област. 

22


Имено, криминалот поврзан со интелектуалната 

сопственост не е нова тенденција во светот, но со 

глобализацијата и напредокот во технологијата, пиратеријата 

и фалсификивањето стануваат голем бизнис. 

Според стручните проценки на Британското одделение 

за справување со криминал од индустриска сопственост 

пресметано е дека дури 7% од светската трговија 

е трговија со фалсификувани производи, што во превод 

значи дека некаде над 250 милијарди фунти е вредноста 

на фалсификуваните производи на годишно ниво во 

светски рамки. Но, уште позастрашувачки е фактот дека 

во последните години забележуваме мултипликација 

на пиратеријата, и тоа најнапред двојни зголемувања 

со тенденција за понатамошен сигурен раст на коефициентот 

мултипликатор. Во однос на ова само како 

податок кој ја доловува големината на пиратеријата е 

фактот дека 40% од светски продадените музички албуми 

се пиратски. Криминалот со индустриска сопственост 

директно влијае на владата, бизнисите и потрошувачите. 

Изгубените работни места поради намалената 

потрошувачка на оригинални производи, ненаплатените 

даноци од сивата економија се само дел од видливите 

последици од пиратеријата и фалсификувањето. 

Криминалците во овој бизнис влегуваат најчесто поради 

високите профити и нискиот ризик кој го сносат во 

оваа дејност. На пример, во Република Македонија законодавството 

предвидува единствено парични казни 

за пиратерија и кршење на правата од индустриска сопственост. 

Димензиите на ваквиот криминал бараат и соодветен 

одговор во вид законска заштита. 

Заштита на интелектуалната сопственост е комплексно 

прашање во радиус од многу науки - социјални, технички, 

економски. Решавањето на ова прашање бара 

сериозност и поврзаност како внатре во институциите 

на системот, така и помеѓу истите со цивилното општество, 

граѓаните. Проблематиката на интелеткуалната 

сопственост нужно бара подигнување на целокупната 

свест за ова прашање во земјите во развој, економиите 

на новите пазарни општества и тоа како помеѓу 

граѓаните така и во политичките елити и економските 

субјекти со влијание во севкупното општествено 

уредување. Но, проблемот со индустриската сопственост 

се издигнува на повисоко ниво токму поради погрешната 

перцепција за тоа што претставува кражба 

на индустриската сопственост. Имено, во светски рамки 

криминалот поврзан со индустриска сопственост и 

23


кршење на правата од истата се смета за “victimless” односно 

криминал без опасност по животот на човекот. 

Криминалот со индустриската сопственост е изразено 

комплексен со постоење на мрежи од криминални организации 

и поединци кои се добро координирани и 

организирани. Тоа од своја страна бара поголема сериозност 

и координираност на субјектите од другата 

страна на оштрицата. Во решавањето на овој проблем 

нужно е активното учество на законодавната власт која 

ќе ги следи сите измени и ефективни постигнувања на 

земјите со развиена проблематика во областа на индустриската 

сопстевност, но која во исто време ќе мора да 

осмислува и сопствени начини и модуси за справување 

со проблемите кои се случуваат на матичното тло. 

Министерството за внатрешни работи и Царинската 

управа ќе мора да постапуват крајно координирано, 

притоа ненадминувајќи ги сопствените овластувања и 

ограничувања, токму поради исклучително високата 

сензитивност на Царината како институција, во време на 

сé позачестени и поизразени напади и обвинувања за коруптивни 

дејствија во рамките на истата. Бизнис секоторот 

има исто така значајна улога во кревање на сопствената 

свесност за оваа проблематика и во разбирањето 

на истата. Треба да се знае дека не постои мал или голем 

бизнис при фалсификувањето и пиратеријата. Секој 

бизнис, секој производ е потенцијална мета на недозволено 

копирање и ползување на профитите од неговата 

посебност противправно. Како посебен моментум, 

многу значаен за правилна имплементација на законодавната 

платформа во оваа област се јавува правилното 

функционирање на Царината. 

Царинската управа и нејзините составни испостави согласно 

Законот за царински мерки за заштита на права 

од интелектуална сопственост има право да постапува 

на начин утврден во законот. „Со Законот за 

Царинска управа во јули 2004 година постапките и 

функционирањето на Царината се усогласени со европските 

стандарди и царинската служба добива ингеренции 

на орган за спроведување на законот со посебни 

овластувања. Со ова посебен акцент во хармонизација 

се посветува на дефинирањето на надлежностите на царината 

во оперативна смисла и нејзино позиционирање 

како служба која треба активно да учествува во 

сузбивање на прекуграничниот криминал.“ 1 Царината 

де јуре има начини да се справи со криминалот од индустрсика 

сопственот, и де факто може индиректно да 

влијае на приспособување на законодавната платформа 

кон сопствените потребите и потребите на вртоглаво 

брзото развивачко општество. 

Царината е директно одговорна за заштита на сопственоста 

на сите ентитети. Методологијата со која се користи 

во остварување на својата задача мора да биде 

прилагодена на моменталните случувања и општествената 

поставеност на подрачјето на кое дејствува. Тоа 

би значело дека стандардите кои се наметнуваат со 

зачленувањето во определени меѓународни институции, 

пристпаувањето кон определени асоцијативни и 

интегративни процеси би требало да бидат најнапред 

анализирани, понатака ревидирани и конечно прилагодени 

на ситуацијата во која се наоѓа општеството во 

кое дејстува конкретната царина. Тоа доаѓа од фактот 

дека било кој стандард, насочник или упатсво има своја 

конкретна намена која не може да биде сéопфатна. Институциите 

би требало да водат сметка за ефикасно и 

ефективно искористување на погодностите од добиените 

асоцијативни или други статуси. Ова значи дека 

преземените одговорности мора да се почитуваат, но 

преземањето на одговорности и употребата на истите 

мора да биде крајно претпазлива и да ја задоволува општата 

ситуација на царината. 

Иако во моментов во светот речиси и не постои 

подрачје кое не е зафатено од економската криза сепак 

тоа не треба да претставува посериозен проблем 

за заштитата на интелектуалната сопстевност како и за 

развој на истата проблематика. Тоа произлегува и од 

фактот дека Светската царинска организација (СЦО) на 

60-тата сесија во Буенос Аирес која што го опфати доста 

широко проблемот на финансиската криза, многу малку 

го корелира истиот со заштитата на интелектуалната 

сопственост. Имено, СЦО во само една потточка зборува 

за засилување на мерките кои ја регулираат проблематиката 

на интелектуалната сопственост во доменот 

на јавното здравство, безбедноста на производите, 

и олеснување на легитимна трговија. Тоа е и очекувано, 

со оглед на фактот дека протекционизмот во периоди 

на светска криза е најголема закана за бизнисот и 

трговијата воопшто, па консеквентно добива и соодветно 

внимание. 

Но, предходно кажаното треба истовремено да потенцира 

и еден важен факт, а тоа е дека во светот проблемот 

на заштита на интелектуалната сопственост е сé 

уште целосно неистражен и прилично занемаруван без 

разлика дали тоа во определен момент е оправдано или 

не. Тоа нé наведува кон заклучокот дека методологијата 

која во иднина ќе се користи пред сé треба да биде 

ефикасна во заштитата, но и широко ефективна во 

24

креирањето свесност за овој проблем што секако значи 

построги казни, поригидна законска регулатива, и 

цврсти етички вредности на целото општество. 

Горан Исаковски, студент, 

Економски факултет, Универзитет „Свети Кирил и 

Методиј“ Скопје 

MОЕТО ИСКУСТВО ВО ЦАРИНСКАТА УПРАВА 

Оваа година повторно продолжи соработката помеѓу 

Економскиот факултет во Скопје и Царинската управа 

на Република Македонија, која веќе неколку години 

наназад може да се издвои со успех во практично 

зближување на студентите до материјата од студиите, 

која ја совладуваат како теоретски материјал. Овој начин 

на поврзување има двојни ефекти. Од една страна 

на нас студентите ни се доделува можност одблизу 

да погледнеме во секојдневната работа на Царината и 

да добиеме впечаток дали во иднина можеме да се замислиме 

како носители на тие работни места, додека 

од друга страна царинските службеници и вработените, 

соработувајќи со млади студенти кои се жедни 

за знаење, го споделуваат нивното работно искуство, 

мотивирајќи се себеси да се подобрат на работните места 

и да напредуваат за да истите ги зачуваат . 

Кога на огласната табла стоеше списокот на студенти 

кои ја добиваат оваа шанса, бев пресреќна што и моето 

име стоеше на него. Од секогаш сум имала пред себе 

некое мое видување за Царината како извршен орган, 

но никогаш не замислував дека таа ќе биде еден толку 

сложен и на високо ниво поврзан систем. Уште од 

првиот контакт со одговорните лица, во мене преовладуваше 

почетна љубопитност да дознам се што царинското 

работење крие во себе. Но, секое убаво и долго 

патување мора да почне со еден чекор. Тој прв чекор, зародишот 

на моето практикантско искуство, се наоѓаше 

во одделението за нетарифни мерки и се што тогаш знаев 

е дека тоа одделение хиерархиски влегува во составот 

на Секторот за царински систем и дека има одговорност 

во поглед на интелектуалната сопственост. 

На почетокот некои податоци за Царинската управа 

многу ме изненадуваа. Така беше и со бројот на вработени 

кој броеше 1200 луѓе. Отпрво си мислев дека таа 

бројка е преголема, дури и непотребна, но подоцна 

кога ја добив целосната слика за Царинскиот систем и 

кога видов со колку многу работа се оптоварени вработените 

и колку широк спектар на работи треба да бидат 

извршени, моето мислење се промени. Царината како 

орган кој носи толку голема одговорност во улогата да 

не заштити од глобализацијата, во улогата да влијае на 

конкурентноста на домашните компании како и во заштитата 

на своите граѓани од надворешните штетни 

влијанија, мора да добие значајно место во државата. 

Таа има високо заштитна функција која е поврзана и е 

во служба на многу министерства и институции. Оттука, 

државата мора да вработи високо обучен и морален 

кадар за да Царината во целост ја извршува правилно 

својата функција. 

Кога одблизу погледнавме како изгледа работата на 

царинските испостави и граничните премини, кога видовме 

колку голем проток на луѓе и промет на добра се 

одвива и кога видовме во колку строги услови се исполнуваат 

работните задачи, добив впечаток дека платите 

на цариниците треба да бидат на повисок ранг. Тоа е од 

посебно значење кога моралот треба да биде основна 

карактеристика и кога станува збор за работа во која 

лесно може криминалот и корупцијата да пуштат никулец. 

Во последните неколку години Царината повеќе 

става акцент на заштитната функција отколку на фискалната, 

што е карактеристика на високо развиените западни 

системи. Во свет кога тероризмот зема голем замав 

и кога пиратеријата и трговијата со дрога се најблиски 

соработници на сивата и недозволена трговија, се чини 

дека ваквиот тренд на заштитната функција е навистина 

оправдан. Сепак, со зголемување на заштитната 

функција се зголемуваат и приходите во буџетот, како 

што е тоа случај и во Република Македонија, која во 

време на рецесија и глобална криза успеала да покаже 

поголеми приходи и уште еднаш да докаже дека го подобрува 

своето работење, трудејќи се да се доближи до 

законодавството и практиката на Европската унија. 

За разлика од ЕУ која уште од самиот почеток е формирана 

како царинска унија, па оттука има повеќедецениско 

искуство, Република Македонија во тој поглед ја живее 

својата полнолетност, учејќи од стапките и советите на 

другите земји. Таа вложува во високо софистицирана 

опрема која треба да биде уште поголем отпор и закана 

на криминалот, но се чини дека на полето човечки ресурси 

треба уште да се вложува за да може напредокот 

во технологијата да биде кадровски следен и резултатите 

да се подобруваат уште повеќе. Сепак, не постои и 

никогаш нема да постои машина, ниту технологија која 

може да го замени човечкиот мозок. 

25

Она што секој човек го бара кога сака да влезе во 

некоја нова работа и да се посвети на истата, е секако 

мотивацијата, која како движечка сила е клучот за 

подобрување. Тоа што пријатно ме изненади е токму 

ваквата можност и во Царината. Од контактите на 

повеќе луѓе кои беа на повисоките работни места, можев 

да дојдам до заклучок дека и тука постои можноста 

за напредување. Доколку доволно се посветиме на 

она што го работиме, резултатите нема да изостанат. Да 

се биде дел од овој систем значи дека мора да се следат 

сите промени во законите, да се посетуваат семинари, 

додека пак, во многу случаи е потребно и да се 

поседува преговарачка способност и добро да се познаваат 

странските јазици. Дисперзијата и промената 

на работните места и задачи е од круцијална важност за 

зголемување на искуството и визијата. 

Како што минуваа работните денови, се повеќе знаење 

добивав и сликата полека комплетно се изградуваше. Од 

интернет страната на Царинската управа добивав многу 

корисни информации, ги дознав сите новости кон кои 

се стреми Царината, се запознав со едно-шалтерскиот 

систем и стремежот кон безхартиено работење, а од 

Националната програма за усвојување на правото на 

ЕУ дознав колку е долг патот на царинските реформи 

, кој треба Република Македонија да го изоди за нивно 

коректно спроведување. 

Сега, кога заврши практикантското патување, сфаќам 

колку во денешно време е важна информацијата. Сите 

оние информации кои оваа пракса ми ги понуди, ретко 

можат да бидат сместени во само една книга. А целото 

ова искуство вклучува во себе искуства од толку многу 

луѓе. Искуство кое говори за фактот дека Царината секогаш 

е исправена пред предизвикот да ја поврзе Република 

Македонија во блиска соработка со остатокот 

од светот, а сепак да ја заштити неа и нејзините граѓани 

од истиот. 

Ивана Колева, студент, Економски факултет 

Универзитет „Свети Кирил и Методиј“ Скопје 

26

Љупка Горан Георгиев Миндошева 

Ѓорги Марија Наумовски Боневска 

Илија Ирена Јаноски Цветковска 

 

700 

При користењето на податоците од оваа публикација ги молиме корисниците задолжително да го наведат изворот

весник царина број 13 - Царинска управа на Република ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?