Nr 1 luty 2004 - Wielkopolskie Centrum Onkologii

KURIER ONKOLOGII
Nr 1 (14) luty 2004 Suppl. 1
wielkopolskie centrum onkologii
Dwumiesiêcznik Informacyjny Wielkopolskiego Centrum Onkologii, ul. Garbary 15, 61-866 Poznañ
WYDANIE SPECJALNE

UroczystoϾ 50-lecia Wielkopolskiego Centrum
Onkologii w Teatrze Wielkim w Poznaniu.
Wyk³ad inauguracyjny w Auli Uniwersytetu
im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Prof. Harry Bartelink.
UroczystoϾ 50-lecia Wielkopolskiego Centrum
Onkologii w Teatrze Wielkim w Poznaniu.
Od lewej stoj¹: Jerzy Ostrowski, Katarzyna Lamperska,
Witold Kycler, Marek Porzegowski,
Hanna Wolska-Sidorowicz.
Spis treœci:
strona
1. Wielkopolskie Centrum Onkologii w latach 1953-2003.
3
UroczystoϾ 50-lecia Wielkopolskiego Centrum
Onkologii w Teatrze Wielkim w Poznaniu.
Od lewej stoj¹: Gra¿yna Michalczak, Maria Smoliñska,
Jolanta Faltyñska, Zofia Cwalina,
Anna Pleszewa.
2. Sprawozdanie z konferencji "Wspó³czesne Osi¹gniêcia w Onkologii".
13
Redaktor: mgr Ma³gorzata Twardochleb, Sekretariat Dyrekcji, pok. 337
Wielkopolskie Centrum Onkologii, ul. Garbary 15, 61-866 Poznañ
tel. (61) 854 07 00
Druk: Galeria Promocyjna CEBART szoo, tel. (61) 872 11 93
16

goœci z zagranicy oceni³o prezentacjê dziewiêciu uczestników poruszaj¹cych m.in. zagadnienia z dziedziny
radioterapii, radiobiologii i fizyki radiacyjnej. W ka¿dej z dwóch sesji dla ka¿dego uczestnika przewidziano
10 minut na przedstawienie zagadnienia oraz 10 minut na dyskusje. Prace prezentowane by³y wy³¹cznie
w jêzyku angielskim. Ostatnim punktem programu konferencyjnego by³a sesja plakatowa, na której zaprezentowano
186 prac.
Zwyciêzcami w kategorii "Najlepszy Plakat" zostali: El¿bieta Nowicka z Gliwic, Piotr Gut z Warszawy
i Jacek Ga³ecki z Warszawy, w kategorii "Najlepsze Wyst¹pienie Ustne" - w dziedzinie immunologii i diagnostyki
molekularnej - Eliza Kwiatkowska z Poznania, w dziedzinie chirurgii - Piotr £aski z Poznania, a w dziedzinie
radioterapii - Krzysztof Œlosarek z Gliwic, w kategorii "Young Scientists' Forum" - Dorota Gabryœ z Gliwic,
Tomasz Rutkowski z Gliwic i Tomasz Piotrowski z Poznania.
Ogó³em w konferencji wziê³o udzia³ 800 osób w tym 130 goœci zarówno z kraju jak i z zagranicy.
Nades³ano 355 streszczeñ. Do sesji ustnych zakwalifikowano 93 prace. Patronat medialny nad Konferencj¹
objêli: "Rzeczpospolita", "G³os Wielkopolski", "S³u¿ba Zdrowia" oraz telewizja regionalna "TVP3".
Wrêczenie Krzy¿y Zas³ugi przez Wojewodê
Wielkopolskiego Andrzeja Nowakowskiego.
UroczystoϾ 50-lecia Wielkopolskiego Centrum Onkologii
w Teatrze Wielkim w Poznaniu.
Stoj¹ od lewej:
Andrzej Nowakowski - Wojewoda Wielkopolski,
Leszek Sikorski - Minister Zdrowia,
prof. Czes³aw Wojnerowicz - za³o¿yciel Centrum Onkologii
- odznaczony Krzy¿em Komandorskim,
dr Janina Gumowska-Przybora - odznaczona
Krzy¿em Kawalerskim,
dr hab. Julian Malicki - dyrektor Centrum Onkologii.
Biuro Konferncyjne w Centrum Kultury "Zamek"
w Poznaniu.
WIELKOPOLSKIE CENTRUM ONKOLOGII
w latach 1953-2003
Julian Malicki, Czes³aw Wojnerowicz, Zdzis³aw Kycler, Janina Gumowska-Przybora,
Barbara Cerkaska-G³uszak, Anna Wachowiak, Aniela Pater, Ma³gorzata Twardochleb
Ju¿ na pocz¹tku lat dwudziestych ubieg³ego stulecia uczeni zainteresowali siê mo¿liwoœci¹ leczenia
chorych na raka przy zastosowaniu promieniowania jonizuj¹cego. By³o to bezpoœredni¹ konsekwencj¹
odkrycia promieniotwórczoœci oraz wynalezieniem metod wytwarzania promieniowania elektromagnetycznego
jonizuj¹cego, nazwanego potem rentgenowskim. Odkrycie radu przez Mariê Curie z domu Sk³odowsk¹
stanowi³o kamieñ milowy w medycznym wykorzystaniu izotopów promieniotwórczych, gdy¿ w³aœnie
rad okaza³ siê jednym z najd³u¿ej wykorzystywanych izotopów w medycynie. W Warszawie, w latach
1925-32 pod patronatem Marii Sk³odowskiej-Curie powsta³ Instytut Radowy, który sta³ siê zacz¹tkiem
polskiej onkologii. W okresie miêdzywojennym leczeniem nowotworów zajmowa³y siê równie¿ niektóre
kliniki i zak³ady Wydzia³u Lekarskiego Uniwersytetu Poznañskiego. Wœród lekarzy, którzy zajmowali siê
leczeniem nowotworów i organizacj¹ nowoczesnego lecznictwa onkologicznego wymieniæ nale¿y profesorów:
Karola Mayera i Antoniego Jurasza (juniora). Stworzyli oni podwaliny radioterapii i podjêli starania
o wybudowanie w Poznaniu Instytutu Radowego. W Klinice Radiologii kierowanej przez profesora Karola
Mayera, stosowano pionierskie w tym czasie metody napromieniowania. W Klinice Chirurgicznej, z inicjatywy
prof. Antoniego Jurasza utworzono oddzia³ radowy, który dysponowa³ aparatem rentgenowskim
do terapii g³êbokiej oraz 144 mg radu. Napromienianiem na tym oddziale zajmowa³ siê dr Stanis³aw Bylina.
Leczenie radem w Poznaniu prowadzone by³o przez dr. Tadeusza Alkiewicza.
W czasie wojny i okupacji rozwój badañ naukowych w Polsce zosta³ zatrzymany, a dzia³alnoœæ lecznicza
bardzo znacznie ograniczona. Odbudowa lecznictwa onkologicznego po wojnie by³a trudna ze wzglêdu
na zniszczenie szpitali i brak wykwalifikowanych kadr. W 1947 r. odbudowano Instytut Radowy w Warszawie,
a nastêpnie utworzono wzorowane na nim Instytuty w Gliwicach i w Krakowie.
Jednym z najwa¿niejszych osi¹gniêæ by³o zrozumienie potrzeby interdyscyplinarnego podejœcia do leczenia
nowotworów, wykorzystuj¹cego osi¹gniêcia naukowe chirurgii, radioterapii, histopatologii i nauk
podstawowych - przede wszystkim fizyki i radiobiologii, w latach nastêpnych uzupe³nione o chemioterapiê.
Stan wiedzy na temat leczenia chorób nowotworowych wskazywa³, ¿e skutecznoœæ leczenia zale¿y g³ównie
od wczesnego rozpoznania choroby i szybkiego rozpoczêcia odpowiedniej terapii. Obserwowano
równie¿ sta³y wzrost liczby zachorowañ i zgonów w wyniku chorób nowotworowych. Fakty te wp³ynê³y
na podjêcie decyzji o rozwoju sieci placówek lecznictwa onkologicznego. Po wojnie przyjêto model organizacyjny
polegaj¹cy na zorganizowaniu tzw. sieci onkologicznej, czyli powo³aniu specjalistycznych samodzielnych
oœrodków onkologicznych.
W 1952 r. powo³ano specjalny komitet,
którego jednym z zadañ by³o stopniowe
tworzenie regionalnych oœrodków onkologicznych
na terenie ca³ego kraju. Przewodnicz¹cym
komitetu zosta³ profesor
Tadeusz Koszarowski. W myœl za³o¿eñ
tego planu utworzono w 1953 r. oœrodek
onkologiczny w Poznaniu. Zadanie organizacji
oœrodka powierzono chirurgowi
Czes³awowi Wojnerowiczowi, do którego
wkrótce do³¹czyli radioterapeuci Irena
i Stefan Skowroñscy. Doktor (póŸniej profesor)
Czes³aw Wojnerowicz w czasie okupacji
przez 3 lata pracowa³ w Instytucie
Zespó³ kliniczny. Od lewej: doc. Lucjan Przybora,
dr Janina Gumowska-Przybora, dr Irena Skowroñska - druga od prawej
(lata piêædziesi¹te ubieg³ego wieku).
Radowym w Warszawie. Dyrektor Instytutu
Radowego prof. Franciszek £ukaszczyk
zaanga¿owa³ dr Czes³awa Wojne-
14
3

19 kwietnia 2002 roku w Collegium Rungego Centrum obchodzono jubileusz 60-lecia uzyskania
dyplomu i 62-lecia pracy zawodowej prof. Czes³awa Wojnerowicza - jednego z inicjatorów i za³o¿ycieli
oœrodka onkologicznego w Poznaniu.
Collegium Rungego.
Jubileusz 60-lecia uzyskania dyplomu i 62-lecia pracy zawodowej prof. Czes³awa Wojnerowicza.
Od lewej: dr Jerzy Za³uski, in¿. Ma³gorzata Ko³odziej-Sarna, dr hab Julian Malicki, prof. Czes³aw Wojnerowicz
(kwiecieñ 2002 r.).
Literatura
C. Ramlau, 25 lat Specjalistycznego Onkologicznego Zespo³u Opieki Zdrowotnej im. M. Sk³odowskiej-Curie w Poznaniu.
Poznañ 1975.
C. Ramlau, Materia³y do historii walki z rakiem w Polsce. Poznañ 1998.
Cz. Wojnerowicz, Udzia³ Oddzia³u Chirurgicznego w organizowaniu i rozwoju Wielkopolskiego Centrum Onkologii.
Poznañ 2001.
W 1962 r. utworzono Miejsk¹ Poradniê Onkologiczn¹
przy ulicy Kórnickiej, której kierownikiem
zosta³a dr Aniela Pater. Wojewódzki Szpital Onkologiczny
i Wojewódzka Przychodnia Onkologiczna
w latach 60-tych dysponowa³y w terenie tzw.
„wydzielonymi ³ó¿kami onkologicznymi” w szpitalach
w Pniewach, Poniecu, Œmiglu i Opalenicy.
Przyjmowano do nich chorych w ciê¿kich stanach,
tylko ze skierowaniem ze szpitala onkologicznego
lub z innych przychodni. Pacjenci byli okresowo
wizytowani przez onkologów z Poznania. W okresie
pe³nienia przez dr. Stefana Skowroñskiego
funkcji dyrektora szpital w Poznaniu uleg³ ju¿
w pierwszych latach znacznemu powiêkszeniu.
Szpital, który w 1953 r posiada³ zaledwie 30 ³ó¿ek
mieszcz¹cych siê pocz¹tkowo tylko w czêœci budynku,
przekszta³ci³ siê w 1954 r. w nowoczesny
na ówczesne czasy oœrodek dysponuj¹cy 100 ³ó¿-
kami. W sk³ad szpitala wchodzi³y oddzia³y: Onkologii
Ogólnej, Ginekologii Onkologicznej, Chirurgii
Onkologicznej oraz Pracownia Histopatologiczna,
Laboratorium Analityczne oraz gabinety do radioterapii.
Zespó³ kliniczny podczas badañ: prof. Czes³aw Wojnerowicz
i dr Henryk Szulc oraz doc. Lucjan Przybora (lata piêædziesi¹te
ubieg³ego wieku).
Poza zorganizowaniem placówki i kierowaniem dzia³alnoœci¹ lecznicz¹, kadrze szpitala powierzono zadanie
rozwijania i upowszechniania lecznictwa onkologicznego na terenie ca³ej Wielkopolski. Realizacja tych
zadañ wymaga³a opracowania i wdro¿enia koncepcji organizacyjnej, wyszkolenia specjalistów oraz rozwijania
odpowiedniej bazy lokalowej szpitala i wyposa¿ania go w sprzêt medyczny. Równoczeœnie z prac¹
organizacyjn¹ i kliniczn¹ dr Stefan Skowroñski prowadzi³ szkolenie kadry specjalistów onkologów i personelu
technicznego, utrzymuj¹c sta³e powi¹zania organizacyjne i naukowe placówki poznañskiej z Instytutem
Onkologii w Warszawie.
W grudniu 1954 poznañscy onkolodzy zorganizowali w Poznaniu VII Zjazd Przeciwrakowy poœwiêcony
stanom przedrakowym i wczesnym postaciom raka. Oprócz przedstawicieli œrodowiska lekarskiego obradom
przys³uchiwali siê zaproszeni goœcie i mieszkañcy miasta. Mia³o to du¿e znaczenie dla upowszechniania
wiedzy i wczesnego wykrywania chorób nowotworowych. By³a to jedna z pierwszych konferencji onkologicznych,
które potem wielokrotnie odbywa³y siê w Poznaniu.
W latach 19585-89 rozbudowano Dzia³ Radioterapii, (którym kierowa³a dr, a potem dr hab. Irena Skowroñska)
wyposa¿aj¹c go w cztery aparaty rentgenowskie do terapii g³êbokiej oraz w jeden aparat do terapii
powierzchniowej. Gabinety do leczenia radem wyposa¿ono w prototypowe, automatyczne urz¹dzenia
ochronne, które ograniczy³y szkodliwe napromieniowanie personelu medycznego. Na oddziale dr I. Skowroñskiej
stosowano leczenie tele- i brachyterapi¹, do której zastosowano prototypowe urz¹dzenia ochronne.
Na II piêtrze utworzono Oddzia³ Chirurgii Onkologicznej. Wybudowano te¿ nowoczesny blok operacyjny
z klimatyzacj¹ sk³adaj¹cy siê z dwóch sal zabiegowych, pomieszczenia sterylizacyjnego i pokoju
dla personelu bloku. W Poradni Chirurgicznej przeprowadzano konsultacje i badania kontrolne chorych
oraz prowadzono wstêpn¹ diagnostykê zmian nowotworowych (endoskopie) i wykonywano mniejsze
zabiegi operacyjne.
Zespo³owi organizuj¹cemu oœrodek onkologiczny w Poznaniu przysz³o dzia³aæ w warunkach powojennego
niedostatku œrodków niezbêdnych do odbudowy, przebudowy i wyposa¿enia oœrodka. Jednak powoli
zacz¹³ powstawaæ zespó³ specjalistów nie tylko odpowiedzialnych za prace organizacyjne, lecz podejmuj¹cy
siê zadania kompleksowego leczenia chorób nowotworowych. Szersze propagowanie lecznictwa
onkologicznego rozpoczê³o siê wraz z uruchomieniem szpitala onkologicznego. Specyfik¹ oœrodka by³a
od pocz¹tku interdyscyplinarna i zespo³owa praktyka kliniczna oparta na naukowych podstawach chirurgii,
radioterapii i histopatologii. Od samego pocz¹tku radioterapeutów wspierali fizycy, którzy specjalizowali siê
w obliczaniu dawek terapeutycznych i ochronie pracuj¹cego personelu. Pracowni¹ Fizyki kierowa³ w latach
1962-68 mgr Krzysztof Jach, a nastêpnie od 1968 do 1990 r. mgr Krystyna Prz¹da. Dopiero w póŸniejszym
okresie w³¹czono do lecznictwa onkologicznego chemioterapiê i immunoterapiê. Uzupe³nianie leczenia
12
5

Wielkopolskie Centrum Onkologii. G³ówne wejœcie od strony
ul. Garbary 15.
chirurgicznego i radiologicznego systemow¹ chemioterapi¹ stworzy³o podstawê do tzw. „leczenia skojarzonego”,
czyli stosowania kombinacji ró¿nych metod leczenia. Wykorzystanie nowych dziedzin nauki
zw³aszcza immunologii, farmakologii, fizyki, elektroniki i genetyki poprawi³o dotychczasowe wyniki leczenia
chorób nowotworowych.
W roku 1966 rozpoczêto budowê pawilonu
przeznaczonego dla nowego aparatu do radioterapii
- Gammatronu-3, którego budowa trwa³a
dwa lata. W roku 1968 zmieniono nazwê Wojewódzkiego
Oœrodka Onkologicznego na Wojewódzki
Szpital Onkologiczny im. Marii Sk³odowskiej-
Curie, a nastêpnie w 1975 r. na Specjalistyczny
Onkologiczny Zespó³ Opieki Zdrowotnej.
W 1975 Przychodnia Onkologiczna przejê³a
pracê dwóch dzielnicowych Poradni Onkologicznych
dzia³aj¹cych przy ulicy Chudoby (od 1959)
i Kórnickiej (od 1962). W Przychodni dzia³a³y
gabinety: ogólny, ginekologiczny, chirurgiczny
oraz pracownie histopatologiczna i cytologiczna,
zatrudniaj¹ce specjalistów onkologów. Lekarze
przyjmowali pacjentów z terenu ca³ego województwa
i prowadzili dzia³ania w kierunku wczesnego
wykrywania raka oraz sprawowali opiekê
nad nieuleczalnie chorymi.
W 1975 r. wraz z nowym podzia³em administracyjnym
kraju na³o¿ono na oœrodek onkologiczny
w Poznaniu zadanie koordynacji lecznictwa
onkologicznego na terenie nowo powsta³ych województw:
poznañskiego, kaliskiego, koniñskiego,
Od lewej: dr Barbara Cerkaska-G³uszak, dr Jerzy Za³uski,
dr Zdzis³aw Kycler, Barbara Krysztofiak,
mgr Krystyna Herwichowska, mgr Alina Jarmu³owicz
(grudzieñ 1993 r.)
leszczyñskiego, koszaliñskiego i pilskiego. Ponadto leczono chorych z czêœci województw: zielonogórskiego,
bydgoskiego i gorzowskiego. W tym czasie obowi¹zki konsultantów wojewódzkich pe³nili lekarze pracownicy
poznañskiego oœrodka odpowiednio: dla województwa kaliskiego - dr med. Irena Sobociñska,
dla województwa koniñskiego dr med. Aniela Pater, dla województwa leszczyñskiego - dr med. Anna Wachowiak,
dla województwa pilskiego - dr med. Zdzis³aw Kycler, a dla województwa koszaliñskiego -
dr med. Cezary Ramlau.
W ka¿dym z miast wojewódzkich powsta³a wtedy wojewódzka poradnia onkologiczna. W Poznaniu
ponadto utworzono dwie miejskie poradnie onkologiczne w dzielnicy Grunwald i Je¿yce. Obowi¹zki dyrektóra
obj¹³ w 1975 r. dr med. Cezary Ramlau. Dyrektor Ramlau rozpocz¹³ wspó³pracê z Akademi¹ Medyczn¹
w zakresie kszta³cenia studentów medycyny i pielêgniarek. Prowadzono równie¿ wyk³ady i æwiczenia dla s³uchaczy
Pomaturalnego Studium Medycznego
na Wydziale Elektroradiologii, co zaowocowa³o
szeregiem nowych kadr techników medycznych.
Zastêpc¹ dyrektora ds. ekonomiczno-eksploatacyjnych
by³a od 1975 r. a¿ do przejœcia na emeryturê
w 1989 r. pani mgr £ucja Morze, a obowi¹zki
naczelnej pielêgniarki pe³ni³y kolejno pani Janina
Hirsch (1975-80), pani Maria Smoliñska (1981-
84), pani Lidia Rakoczy-Sorówka (1984-87) i pani
Krystyna Walkowiak (1986-89).
W latach 1975-1996 kierownikiem Zak³adu Radioterapii
by³a dr med. B. Cerkaska-G³uszak, która
jednoczeœnie pe³ni³a funkcjê specjalisty wojewódzkiego
ds. onkologii i województwa poznañskiego.
Dr G³uszak by³a równie¿ wspó³uczestnikiem
zespo³u onkologicznego w Klinice Hematologii
Instytutu Pediatrii Akademii Medycznej
W roku 1998 odby³y siê obchody 45-lecia utworzenia Centrum przy udziale w³adz pañstwowych, wojewódzkich
i miejskich oraz zaproszonych goœci zagranicznych. Obchody po³¹czone by³y z miêdzynarodow¹
konferencj¹ onkologiczn¹.
Zak³ad Radioterapii i ca³y szpital uczestnicz¹ w tworzeniu i wdra¿aniu nowoczesnego i zgodnego z normami
ISO systemu zapewnienia jakoœci. Wielkopolskie Centrum Onkologii uzyska³o certyfikat Systemu Zarz¹dzania
Jakoœci¹ wg ISO 9001:2000 w zakresie leczenia z wykorzystaniem promieniowania jonizuj¹cego
wydany przez firmê certyfikuj¹c¹ Lloyd's Register Quality Assurance, poœwiadczaj¹cej wysoki standard us³ug
medycznych i pozwalaj¹cej na wdro¿enie nowoczesnych struktur zarz¹dzania jakoœci¹.
Na zlecenie redakcji „Rzeczpospolitej” firma Medical Rating S.A. przeprowadzi³a badania poziomu
us³ug szpitali sektora publicznego i niepublicznego. Szczegó³owa lista 100 najlepszych szpitali w Polsce
zosta³a opublikowana w „Rzeczpospolitej” 24 czerwca 2002 r. Wielkopolskie Centrum Onkologii zajê³o
na niej wysokie 9 miejsce. W kolejnych ogólnopolskich rankingach przeprowadzonych przez tygodnik
„Newsweek” Wielkopolskie Centrum Onkologii zajê³o 2 i 3 miejsce, a w rankingu tygodnika „Wprost”
1 miejsce wœród szpitali onkologicznych. W rankingu „Pulsu Biznesu” w kategorii wszystkich przedsiêbiorstw
Wielkopolskie Centrum Onkologii zajê³o wysokie 456 miejsce w kraju, uzyskuj¹c tytu³ „gazeli
biznesu”.
Ogólnopolski Ranking Szpitali wg dziennika "Rzeczpospolita".
Na zdjêciu od lewej:
Urszula Je¿ewska (7miejsce) - Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 4 im. W. Degi w Poznaniu;
dr Tomasz Opala (6 miejsce) - Ginekologiczno-Po³o¿niczy Szpital Kliniczny Akademii Medycznej w Poznaniu;
dr Stanis³aw GóŸdŸ (4 miejsce) - Œwiêtokrzyskie Centrum Onkologii w Kielcach;
prof. Bogus³aw Maciejewski (3 miejsce) - Centrum Onkologii - Instytut w Gliwicach;
Zdzis³aw Zachwieja - prezes firmy Medcal Rating - wspó³twórca rankingu;
prof. Zbigniew Religia (1 miejsce) - Instytut Kardiologii;
Maciej £ukasiewicz - redaktor naczelny "Rzeczpospolitej";
dr Marian Przylepa (10 miejsce) - Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 4 w Lublinie;
Krzysztof Bederski (5 miejsce) - Krakowski Szpital Specjalistyczny;
Ma³gorzata Ko³odziej-Sarna (9 miejsce) - Wielkopolskie Centrum Onkologii;
prof. Marian Zembala (2 miejsce) - Œl¹skie Centrum Chorób Serca.
6
11

Prof. Pawe³ Murawa (na pierwszym planie w œrodku)
wraz z lekarzami Oddzia³u Chirurgii Onkologicznej I.
do roku 1992 dr med. Eugeniusz Simon, a kierownikiem Laboratorium by³a do roku 1991 mgr Alina Jarmu-
³owicz. Kierownikiem Pracowni Bakteriologii zosta³a w roku 1988 dr med. El¿bieta Knapowska, która pe³ni³a
te obowi¹zki do przejœcia na emeryturê w roku 2002. W 1984 r. ordynatorem oddzia³u Radioterapii
Ginekologicznej zosta³a dr med. Aniela Pater. W miarê rozbudowy szpitala oddzia³ powiêkszy³ znacznie iloœæ
³ó¿ek, a w 1986 r. oddzia³ otrzyma³ jeden z pierwszych w Polsce aparat selectron do after-lodingu. Pozwoli³o
to na zwiêkszenie bezpieczeñstwa personelu i dok³adniejsze planowanie dawki w obszarze napromieniowanym.
Nadal stosowano rad do brachyterapii. Równoczeœnie rozpoczêto w oddziale Radioterapii Ginekologicznej
leczenie cytostatykami a¿ do wydzielenia w 1990 r. samodzielnego Oddzia³u Chemioterapii.
Ze wzglêdu na zwiêkszenie iloœci ³ó¿ek chirurgicznych utworzono dwa oddzia³y chirurgii onkologicznej,
które znacznie rozszerzy³y zakresy wykonywanych zabiegów w jamie brzusznej, klatce piersiowej i w operacjach
plastyczno-rekonstrukcyjnych. Utworzenie ich poszerzy³o zasiêg dzia³alnoœci chirurgicznej i poprawi³o
warunki pracy personelu. Ka¿dy z oddzia³ów posiada³ osobny blok operacyjny z dwiema salami zabiegowymi
i odpowiednim zapleczem. W 1988 r. profesor Czes³aw Wojnerowicz przeszed³ na emeryturê
pozostaj¹c na etacie konsultanta. Ordynatorem Oddzia³u Chirurgii I zosta³ dr hab. Pawe³ Murawa (póŸniej
profesor), a Oddzia³u II - dr med. Zdzis³aw Kycler, który pe³ni³ tê funkcjê do czasu przejœcia na emeryturê
w roku 1994. W przebudowanych pomieszczeniach przychodni przyszpitalnych utworzono salê operacyjn¹,
gdzie przeprowadzano mniejsze zabiegi chirurgiczne i diagnostyczne niewymagaj¹ce hospitalizacji.
W zwi¹zku z rozbudow¹ szpitala i zwiêkszeniem liczby ³ó¿ek chirurgicznych utworzono w 1990 r. Oddzia³
Anestezjologii i Intensywnej Opieki Medycznej kierowany do chwili obecnej przez dr. med. Józefa Mazurka.
Z us³ug tego oddzia³u wyposa¿onego w nowoczesny sprzêt zaczêli korzystaæ nie tylko chorzy po du¿ych
zabiegach operacyjnych, lecz równie¿ inni chorzy wymagaj¹cy intensywnej opieki medycznej. Zorganizowano
równie¿ 20-³ó¿kowy Pododdzia³ Chemioterapii rozszerzony potem w samodzielny 34-³ó¿kowy
Oddzia³ Chemioterapii, którego ordynatorem od 1990 r. jest dr med. Jerzy Za³uski. W ambulatorium chirurgicznym
utworzono dwa oddzielne dla ka¿dego oddzia³u gabinety przyjêæ oraz blok operacyjny s³u¿¹cy
wykonywaniu zabiegów chirurgicznych (oko³o 3500 zabiegów rocznie).
Lata 1989/90 to okres wielkich zmian w kraju i s³u¿bie zdrowia. Do szpitali zaczyna nap³ywaæ nowoczesna
technologia. Coraz wiêcej lekarzy specjalistów wyje¿d¿a na szkolenia do oœrodków zachodnioeuropejskich.
Nastêpuje szybsza wymiana doœwiadczeñ, która wraz z nowoczesnym sprzêtem medycznym
prowadzi do podniesienia standardu us³ug medycznych i poprawy wyników leczenia. W roku 1989 dyrektorem
oœrodka onkologicznego w Poznaniu zostaje dr med. Aleksander Górny, który pe³ni tê funkcjê
a¿ do œmierci w roku 1995. Funkcjê zastêpcy dyrektora do spraw lecznictwa objê³a dr med. Gra¿yna Stryczyñska,
a funkcjê zastêpcy ds. ekonomiczno-eksploatacyjnych in¿. Ma³gorzata Ko³odziej-Sarna (któr¹ pe³ni
do dziœ). Funkcjê Naczelnej Pielêgniarki objê³a
w 1990 mgr Maria Smoliñska. Funkcjê tê
pe³ni³a do przejœcia na emeryturê w 2003 r.
Od roku 2003 obowi¹zki Naczelnej Pielêgniarki
pe³ni mgr Zofia Cwalina. W 1990 r. Specjalistyczny
Onkologiczny Zespó³ Opieki Zdrowotnej
zmieni³ nazwê na Wielkopolskie Centrum
Onkologii. Od roku 1990 stopieñ naukowy doktora
zdoby³o ponad trzydzieœci osób, a trzy
osoby stopieñ doktora habilitowanego.
Po raz kolejny zmodernizowano Zak³ad Radioterapii.
Zak³ad Radiologii wyposa¿ono w nowoczesny
sprzêt do diagnostyki, miêdzy innymi
zakupiono tomograf komputerowy.
Zak³ad Radiologii prowadzi³ odt¹d pe³n¹ diagnostykê
radiologiczn¹ (badania konwencjonalne
i tomokomputerowe), ultrasonograficzn¹
w zakresie onkologii oraz badania zabiegowe
(przede wszystkim punkcje cienkoig³owe
pod kontrol¹ sonograficzn¹ i tomokomputerow¹).
Zak³ad Fizyki Medycznej wyposa¿ono
w nowoczesn¹ aparaturê dozymetryczn¹
i komputerowy system planowania
leczenia. Dzia³alnoœæ Zak³adu Fizyki Medycznej koncentrowa³a siê na zagadnieniach dozymetrii klinicznej,
planowania leczenia napromienianiem, ochrony radiologicznej. Kierownikiem Zak³adu Fizyki Medycznej
zosta³ w 1990 dr (nastêpnie dr hab.) Julian Malicki. W 1992 r. kierownikiem Pracowni Histopatologii zosta³a
dr med. Danuta Brêborowicz, a kierownikiem Pracowni Diagnostyki Laboratoryjnej mgr Krystyna Herwichowska,
która pe³ni³a te obowi¹zki do koñca 2001 r. W 1994 r. ordynatorem Oddzia³u Chirurgii Onkologicznej
II zosta³ dr med. Marek Teresiak, ordynatorem Oddzia³u Radioterapii Ogólnej I dr med. Maria Kubaszewska.
Od 1994 roku ordynatorem Oddzia³u Radioterapii Ginekologicznej zosta³ dr med. Andrzej Roszak
(po odejœciu na emeryturê dr med. Anieli Pater). W 1997 r. wycofano siê z leczenia radem. W 2000 r.
wprowadzono kompleksowe leczenie na oddziale ³¹cznie z zabiegami operacyjnymi. Od roku 2002 Pracowni¹
Diagnostyki Laboratoryjnej kieruje mgr Ewa Leporowska. W roku 2002 kierownikiem Pracowni
Mikrobiologii zosta³ dr med. Zefiryn Cybulski
W celu intensyfikacji dzia³alnoœci naukowej utworzono przy wspó³pracy z Akademi¹ Medyczn¹ Zak³ad
Diagnostyki i Immunologii Nowotworów. Zespó³ prof. Andrzeja Mackiewicza prowadzi badania nad genetycznie
modyfikowan¹ szczepionk¹ na czerniaka z³oœliwego. W Wielkopolskim Centrum Onkologii zintensyfikowano
szeroki program dokszta³cania lekarzy, lekarzy specjalistów, m.in. w dziedzinie chirurgii onkologicznej,
radioterapii i chemioterapii. Upowszechniano wiedzê o chorobach nowotworowych i ich profilaktyce.
Dziêki wspó³pracy z Bankiem Œwiatowym
utworzono konsorcjum wielkopolskie, dziêki któremu
pozyskano w 1996 r. aparaturê do Zak³adu
Radioterapii i Radiologii.
W roku 1995 dyrektorem Wielkopolskiego
Centrum Onkologii zosta³ dr hab. Julian Malicki.
Obowi¹zki dyrektora ds. lecznictwa przej¹³
w 1996 r. dr med. Jerzy Za³uski. Zainicjowany zosta³
program informatyzacji ca³ego szpitala, który
do 2002 r. spowodowa³ objêcie ca³ej dzia³alnoœci
sieci¹ informatyczn¹. Wielkopolskie Centrum Onkologii
zosta³o w³¹czone w 1997 r. do centralnego
programu doposa¿enia w sprzêt do radioterapii,
jako jeden z piêciu oœrodków referencyjnych
w kraju. Realizacja nowoczesnego leczenia napromienianiem
wymusza³a sukcesywne wyposa¿enie
Zak³adu Radioterapii w najnowsz¹ aparaturê: piêæ
aparatów megawoltowych, dwa symulatory, kilka
systemów planowania leczenia, aparaty do brachyterapii
LDR, HDR, PDR. Kierownikiem Zak³adu
Radioterapii zosta³a w 1996 r. dr med. Gra¿yna
Stryczyñska, a kierownikiem Zak³adu Radiologii
w 1995 r. dr med. Ewa Sibilska.
Obchody 45-lecia Wielkopolskiego Centrum Onkologii
w Poznaniu.
Od lewej: prof. Cezary Ramlau (by³y dyrektor)
i dr hab. Julian Malicki (obecny dyrektor).
W roku 1999 zmieni³ siê system finansowania ochrony zdrowia w Polsce. W miejsce systemu bud¿etowego
powo³ano regionalne kasy chorych kontraktuj¹ce œwiadczenia w jednostkach ochrony zdrowia
na rzecz ubezpieczonych. Zmiana systemu by³a wielkim wyzwaniem, bowiem wymusza³a wprowadzenie
rachunku ekonomicznego i podnoszenie standardu œwiadczeñ. W 2001 r. zakoñczy³a wieloletni¹ pracê
(od 1975) w zwi¹zku z przejœciem na emeryturê g³ówna ksiêgowa pani Marianna Byczyñska i obowi¹zki jej
przejê³a mgr Mirella Œmigielska. Kierowany przez wiele lat Dzia³ Organizacji i Nadzoru, zosta³ zorganizowany
przez mgr Annê Za³usk¹, a od 1999 r. obowi¹zki kierownika tego dzia³u pe³ni mgr Agnieszka Dyzmann-Sroka.
Kierownikiem Dzia³u Spraw Pracowniczych w 1996 r. zosta³a mgr Miros³awa Kowalczyk.
Podstawowym zadaniem Wielkopolskiego Centrum Onkologii jest dzia³alnoœæ lecznicza, diagnostyczna
i propagowanie zasad wczesnego wykrywania nowotworów (co roku przeprowadzane s¹ liczne badania
przesiewowe dla wybranych grup ludnoœci regionu Wielkopolski finansowane przez Ministerstwo Zdrowia
i regionalne kasy chorych). Dzisiaj Wielkopolskie Centrum Onkologii jest jednym z najwiêkszych oœrodków
onkologicznych w kraju. Centrum zosta³o zaliczone do jednego z piêciu oœrodków referencyjnych w zakresie
radioterapii w kraju. W roku 1999 rozpoczêto dalsz¹ rozbudowê szpitala ze œrodków bud¿etu pañstwa.
Rozbudowa potrwa do roku 2004 i ma na celu zapewnienie chorym wszechstronnego dostêpu do prowadzonej
diagnostyki oraz szeroko pojmowanej terapii przeciwnowotworowej. W nowo budowanym
8
9

Wielkopolskie Centrum Onkologii od strony ul. Strzeleckiej.
Z przodu: nowe skrzyd³o szpitala, które zostanie ukoñczone
w 2005 r., z ty³u: Kantor dawnej fabryki Cegielskiego
(w restauracji) - administracja Centrum.
skrzydle szpitala znajdzie miejsce medycyna nuklearna, brachyterapia, nowoczesny blok operacyjny, pomieszczenia
laboratoryjne i diagnostyczne. Poprawi¹ siê te¿ warunki oczekiwania chorych na poradê lekarsk¹
i badania diagnostyczne.
Obecnie w dwóch oddzia³ach chirurgicznych
wykonuje siê ponad 3,5 tys. operacji rocznie, leczy
siê promieniowaniem oko³o 4,0 tys. chorych,
udziela siê ponad 120 tys. porad rocznie. Centrum
posiada 278 ³ó¿ek, zatrudnia stu trzydziestu dziewiêciu
pracowników z wy¿szym wykszta³ceniem,
w tym dziewiêædziesiêciu szeœciu lekarzy. Zatrudnionych
jest sto siedemdziesi¹t osiem pielêgniarek,
siedemdziesiêciu czterech laborantów i techników
oraz czterdzieœci osiem osób w administracji.
Wœród lekarzy jest dwudziestu dwóch specjalistów
z radioterapii, dwudziestu specjalistów
z chirurgii onkologicznej, czterech specjalistów
chirurgii ogólnej, jedenastu specjalistów anestezjologii
i intensywnej terapii, dziewiêciu specjalistów
chemioterapii, piêciu specjalistów radiologii.
Centrum zatrudnia trzydzieœci trzy osoby w stopniu
doktora, dwie w stopniu doktora habilitowanego
i piêciu profesorów. Oprócz dzia³alnoœci leczniczej
i diagnostycznej w Centrum prowadzi siê badania
naukowe w zakresie napromieniania ca³ego cia³a
przed przeszczepieniem szpiku kostnego, badania
genetyczne, badania nad szczepionk¹ przeciwnowotworow¹.
W roku 1997 zakoñczono stosowanie
radu na rzecz innych nowoczesnych i bezpiecznych
izotopów. W Wielkopolskim Centrum Onkologii
prowadzone s¹ równie¿ zajêcia dydaktyczne
dla studentów Akademii Medycznej i Uniwersytetu.
W Centrum mieszcz¹ siê redakcje dwóch czasopism
naukowych: „Reports of Practical Oncology and Radiotherapy” (Redaktor - dr hab. Julian Malicki)
i „Wspó³czesnej Onkologii” (Redaktor - prof. dr hab. Andrzej Mackiewicz). Od roku 1995 odbywaj¹ siê
co dwa lata miêdzynarodowe konferencje naukowe poœwiêcone onkologii.
Porównanie iloœci (w tys.) wykonanych zabiegów i porad w latach 1976, 1990 i 2001.
rok / rodzaj œwiadczenia 1976
liczba udzielonych porad [w tys.]
liczba leczonych na oddzia³ach [w tys.]
liczba wykonanych zabiegów [w tys.]
liczba wykonanych badañ histopatologicznych [w tys.]
liczba pacjentów leczonych promieniowaniem [w tys.]
40,9
1,8
4,6
7,6
1,4
1990
110,8
5,4
3,7
14,9
2,3
2001
118,0
9,8
9,7
30,7
3,3
w Poznaniu oraz prowadzi³a zajêcia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Poznaniu w zakresie
radioterapii.
W tym czasie pozyskano now¹ aparaturê do radioterapii przyspieszacz liniowy Neptun, drug¹ bombê
kobaltow¹ Gammatron S i symulator Polex. W 1988 r. powi¹zano Zak³ad Radioterapii z 20-³ó¿kowym
oddzia³em szpitalnym i w 1990 r. dodatkowo z 18-³ó¿kowym oddzia³em stanów lekkich zlokalizowanym
przy ul. £¹kowej. Wymaga³o to zwiêkszenia zatrudnienia personelu lekarskiego o dziesiêciu lekarzy i technicznego
do dwudziestu osób. Dr Cerkaska-G³uszak zainspirowa³a terapiê zaawansowanych nowotworów
g³owy i szyi wysokimi dawkami frakcyjnymi z planowan¹ przerw¹, a tak¿e napromienianie ch³oniaków
ziarnicznych z u¿yciem indywidualnych os³on p³aszczowych, przedoperacyjne napromienianie raka odbytnicy
i prze³yku, napromienianie chorych na raka sutka po doszczêtnych i oszczêdzaj¹cych zabiegach chirurgicznych
oraz paliatywne czerniaka skóry. Zwiêkszy³o to skutecznoœæ leczenia napromienianiem, a jednoczeœnie
z³agodzi³o toksycznoœæ terapii. W 1975 r. wyposa¿ono Oddzia³ Ginekologiczny w aparaturê do afterloadingu,
a Pracowniê Fizyczn¹ w nowy sprzêt dozymetryczny. Wojewódzka Przychodnia Onkologiczna
zlokalizowana nadal przy ulicy S³owackiego, zosta³a ponownie w³¹czona organizacyjnie do szpitala,
a od 1975 zaczê³a funkcjonowaæ druga Poradnia Onkologiczna w dzielnicy Grunwald, u³atwiaj¹c dostêp
do specjalistycznych porad wiêkszej liczbie chorych. W zwi¹zku z odejœciem na emeryturê Ireny Skowroñskiej
(1984) i Stefana Skowroñskiego (1983) funkcjê ordynatorów objêli odpowiednio: Oddzia³u Ginekologii
- dr med. Aniela Pater i Oddzia³u Ogólnego - dr Anna Wachowiak. W 1987 r. Wojewódzka Przychodnia
Onkologiczna przekszta³cona zosta³a w Poradniê Onkologiczn¹. Obejmowa³a ona sw¹ dzia³alnoœci¹ pacjentów
kierowanych z innych Przychodni i chorych z okolic Poznania. Kieruj¹ca t¹ poradni¹ dr Janina Gumowska-Przybora
przeprowadza³a coroczne badania profilaktyczne i konsultacje chorych z okolicznych szpitali.
W roku 1978, z okazji 25-lecia utworzenia Oœrodka Onkologicznego w Poznaniu odby³o siê okolicznoœciowe
spotkanie, na którym podsumowano osi¹gniêcia w lecznictwie onkologicznym w Wielkopolsce.
Na prze³omie lat siedemdziesi¹tych i osiemdziesi¹tych w Specjalistycznym Onkologicznym Zespole Opieki
Zdrowotnej zatrudnionych by³o: czterdziestu szeœciu lekarzy, w tej liczbie czternastu specjalistów radioterapii,
czterech specjalistów chirurgii onkologicznej i dwóch specjalistów chirurgii ogólnej. Poza tym zatrudnionych
by³o szeœciu specjalistów z innych dziedzin medycyny, osiemnastu pracowników z wy¿szym
wykszta³ceniem nie lekarskim, szeœædziesi¹t dwie pielêgniarki, trzydziestu trzech laborantów oraz sto szeœæ
osób personelu pomocniczego.
Przez ca³y okres swojej dzia³alnoœci Szpital Onkologiczny w Poznaniu w powi¹zaniu z terenow¹ s³u¿b¹
zdrowia, klinikami Akademii Medycznej oraz pozosta³ymi szpitalami prowadzi³ badania diagnostyczne
i leczenie chorób nowotworowych. W okresie pierwszych 25 lat dzia³alnoœci poznañskiego oœrodka
onkologicznego przebadano oko³o 540 tys. chorych. Leczono ponad 53 tys. chorych (39 tys. w oddzia³ach
szpitalnych i 14 tys. ambulatoryjnie). Wykonano oko³o 26 tys. zabiegów operacyjnych. Przeprowadzono
ponad 1 mln seansów napromieniania chorych. Napromienianie radem zastosowano u ponad 13 tys.
chorych.
W tym samym czasie w Akademii Medycznej w ramach Zespo³u Onkologicznego utworzono Podzespó³
ds. Immunologii i Terapii Nowotworów. Prowadzono szkolenie specjalistyczne w zakresie radioterapii,
chirurgii onkologicznej, jak równie¿ szkolenie podyplomowe dla lekarzy z innych specjalnoœci oraz z lecznictwa
podstawowego. W 1976 r. dr Cezary Ramlau wspólnie z prof. Simmem zorganizowali Klinikê
Onkologii przekszta³con¹ w 1988 r. w Katedrê Onkologii Akademii Medycznej. Mieœci³a siê ona przy ulicy
£¹kowej 1/ 2 w Poznaniu. Jej pierwszym kierownikiem zosta³ prof. Jan Brêborowicz, który pe³ni tê funkcjê
do dzisiaj. W sk³ad Katedry wchodz¹: Klinika Onkologii, Klinika Opieki Paliatywnej i Intensywnej Terapii
Onkologicznej, Zak³ad Patologii Nowotworów, Zak³ad Analityki Medycznej, Pracownia Radiologii i Zespó³
Poradni. W paŸdzierniku 2001 r. zorganizowano konferencje z okazji 25-lecia Kliniki Onkologii Akademii
Medycznej, której tematem by³y przeciwcia³a monoklonalne w onkologii.
W lipcu 1978 r. powsta³ z inicjatywy lekarzy oraz w³adz administracyjnych Poznania i województwa
poznañskiego Spo³eczny Komitet do Walki z Rakiem, jako pierwszy tego typu w Polsce. G³ównym celem tego
stowarzyszenia by³o pozyskanie œrodków na rozbudowê szpitala onkologicznego i rozszerzenie akcji
profilaktycznej chorób nowotworowych na ca³y region. Skutecznoœæ rozpoznania stanów przedrakowych,
wczesnych postaci nowotworów z³oœliwych, a tak¿e wyniki leczenia sprzyja³y podjêciu decyzji w sprawie
rozbudowy bazy szpitalnej. Rozbudowa szpitala zakoñczona w 1988 r. pozwoli³a na zwiêkszenie liczby
³ó¿ek do 250. W nowym obiekcie ca³e jedno piêtro przeznaczono na utworzenie pracowni: histopatologicznej,
analityki medycznej, mikrobiologii oraz pracowni hodowli tkankowych dla oceny wra¿liwoœci
na stosowane leki cytostatyczne. Pracowni¹ histopatologii i ca³ym dzia³em diagnostycznym kierowa³
10
7

Przygotowanie do pierwszej operacji w nowo wybudowanym
bloku operacyjnym. Na pierwszym planie: prof. Czes³aw Wojnerowicz
i dr Henryk Szulc (lata szeœædziesi¹te ubieg³ego wieku).
rowicza do pracy w radioterapii powierzchniowej
wykorzystuj¹cej metodê Shaula,
pod kierunkiem prof. Laskowskiego. Po wojnie
dr Wojnerowicz powróci³ do pracy w Klinice
Chirurgicznej Wydzia³u Lekarskiego Uniwersytetu
Poznañskiego. W marcu 1952 r. zapad³a
decyzja o przeznaczeniu gmachu Szpitala
Ubezpieczalni Spo³ecznej w Poznaniu
przy ulicy Raczyñskich 15 (obecnie ul. Garbary)
na cele lecznictwa onkologicznego. Dostosowanie
obiektu do potrzeb onkologii napotyka³o
na powa¿ne trudnoœci. Powszechnie
bowiem pow¹tpiewano w skutecznoœæ leczenia
raka, a tym samym w celowoϾ tworzenia
oœrodka onkologicznego. Jednak ju¿ 1 grudnia
1952 r. dr Czes³aw Wojnerowicz zosta³
mianowany przez ówczesnego wojewodê
pierwszym etatowym pracownikiem Wojewódzkiego
Oœrodka Onkologicznego. Powierzono
mu równie¿ dalsz¹ organizacjê placówki. W styczniu 1953 r. w wyniku ustaleñ pomiêdzy Dyrekcj¹
Instytutu Onkologii w Warszawie i Ministrem Zdrowia powo³ano na dyrektora szpitala dr. med. Stefana Skowroñskiego
pe³ni¹cego jednoczeœnie funkcjê ordynatora Oddzia³u Ginekologicznego. Ordynatorem Oddzia-
³u Chirurgicznego zosta³ dr med. Czes³aw Wojnerowicz, ordynatorem Oddzia³u Ogólnego - dr med. Irena
Skowroñska, kierownikiem Dzia³u Patologii - dr med. Lucjan Przybora, a kierownikiem Ambulatorium Szpitala
- dr Janina Gumowska-Przybora.
Dyrektor Stefan Skowroñski dyplom lekarza uzyska³ na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego
w 1946 r. W sierpniu 1947 r. podj¹³ ponownie przerwan¹ przez okupacjê pracê w Instytucie Radowym
w Warszawie w Oddziale Radioterapii. Stopieñ naukowy doktora medycyny uzyska³ w 1952 r. na Wydziale
Lekarskim Akademii Medycznej w Gdañsku. W roku 1954 uzyska³ tytu³ specjalisty w zakresie onkologii
ogólnej, a nastêpnie w 1958 r. tytu³ specjalisty II stopnia w zakresie radioterapii. Od 1960 r. pe³ni³ funkcjê
specjalisty do spraw onkologii na terenie ca³ej Wielkopolski. Obowi¹zki dyrektora Wojewódzkiego Specjalistycznego
Oœrodka Onkologicznego w Poznaniu pe³ni³ do marca 1975 r., tj. do czasu reorganizacji oœrodka
i utworzenia Specjalistycznego Onkologicznego Zespo³u Opieki Zdrowotnej. Do grudnia 1983 r. kierowa³
Oddzia³em Ginekologii Onkologicznej. W 1983 r. przeszed³ na emeryturê i powróci³ do Warszawy, gdzie
w latach 1985-1987 pracowa³ w sto³ecznej przychodni onkologicznej. Zmar³ w 1988 r.
W organizacji poznañskiego oœrodka onkologicznego uczestniczy³ równie¿ dr, (póŸniej docent) Lucjan
Przybora, który stworzy³ Pracowniê Histopatologiczn¹ i bra³ udzia³ w nauczaniu onkologii lekarzy Szpitala
i Przychodni. By³ pionierem onkologicznej histopatologii klinicznej i badañ cytologiczno-ginekologicznych
na terenie Wielkopolski. Maj¹c na co dzieñ do czynienia z ró¿norodnoœci¹ obrazów mikroskopowych tej
samej choroby, ale o odmiennym jej przebiegu klinicznym, rozumia³ potrzebê kojarzenia ró¿nych metod
leczenia. Wspó³praca z patologami i klinicystami Akademii Medycznej w Poznaniu zaowocowa³a wprowadzeniem
onkologicznych metod pobierania materia³ów morfologicznych do badañ histopatologicznych
do powszechnej praktyki w onkologii. Wynikiem tej wspó³pracy by³o równie¿ zorganizowanie i otwarcie
w 1954 r. w I Klinice Po³o¿niczo-Ginekologicznej Pracowni Histopatologii, która w 1965 r. jako pierwsza
w Polsce uzyska³a statut Zak³adu Patologii Narz¹du Rodnego Kobiety oraz organizacja Zak³adów Patomorfologii
w Miejskim Szpitalu Ginekologiczno-Po³o¿niczym i Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym.
Lecznictwo onkologiczne otwarte zosta³o zorganizowane przez dr Janinê Gumowsk¹-Przyborê, która
od roku 1953 prowadzi³a jednoczeœnie Wojewódzk¹ Poradniê Onkologiczn¹ i Ambulatorium Oœrodka
Onkologicznego. W pocz¹tkowym okresie dzia³ania Wojewódzkiej Poradni Onkologicznej (maj 1953)
obowi¹zki lekarza onkologa ogólnego pe³ni³ równie¿ dr Stefan Skowroñski, a obowi¹zki chirurga onkologa
dr Czes³aw Wojnerowicz. Od 1958 r. Wojewódzka Poradnia Onkologiczna zosta³a przeniesiona do gmachu
Wojewódzkich Przychodni Specjalistycznych przy ulicy S³owackiego. Powy¿sza zmiana mia³a korzystny
wp³yw na rozwój Wojewódzkiego Oœrodka Onkologicznego, gdy¿ umo¿liwi³a zwiêkszenie liczby ³ó¿ek
do 120. Stworzy³o to równie¿ mo¿liwoœæ wspó³pracy z innymi Przychodniami Specjalistycznymi. W 1959 r.
otwarto Miejsk¹ Poradniê Onkologiczn¹ przy ul. Chudoby, któr¹ prowadzi³ dr Cezary Ramlau.
Sprawozdanie z konferencji
"Wspó³czesne Osi¹gniêcia w Onkologii"
W dniach od 6 do 8 listopada 2003 r. odby³a siê w Poznaniu miêdzynarodowa konferencja naukowa
"Wspó³czesne Osi¹gniêcia w Onkologii". Wspó³organizatorami konferencji oprócz Wielkopolskiego Centrum
Onkologii by³y równie¿: Polskie Towarzystwo Radioterapii Onkologicznej, Polskie Towarzystwo Onkologiczne,
Polskie Towarzystwo Chirurgii Onkologicznej, Polskie Towarzystwo Immunologiczne, Fundacja "Geny
¯ycia" oraz Katedra Onkologii Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.
Wiod¹cymi tematami konferencji by³y zagadnienia w zakresie: leczenia skojarzonego chorób nowotworowych,
nowoczesnej diagnostyki i taktyki leczenia nowotworów z intencj¹ zachowania narz¹dów, rozwoju
technologii leczenia nowotworów, immunologii nowotworów, jakoœci us³ug medycznych w onkologii
oraz epidemiologii nowotworów. Obrady prowadzone by³y w jêzyku polskim i angielskim.
W zjeŸdzie wziê³o udzia³ ok. 800 uczestników. Zaproszono 130 wyk³adowców z kraju i z zagranicy.
W sk³ad grupy zagranicznych wyk³adowców weszli profesorowie: Harry Bartelink, Jean Chavaudra,
Angus Dalgleish, Andre Eckard, Germanie Heeren, Ginette Marinello, Jens Overgaard, Pierre Scalliet,
Peter Schlag, David Ian Thwaites i Paul Van Hautte.
Ceremonia rozpoczêcia konferencji odby³a siê dnia 6.11.2003 o godzinie 17:00 w Auli Uniwersytetu
im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Wyk³ady inauguracyjne wyg³osili: prof. Harry Bartelink "Towards treatment
tailoring in breast cancer" oraz prof. Witold Zatoñski "Epidemiologia chorób nowotworowych i skutecznoœæ
walki z rakiem w Polsce". Po wyk³adach goœcie wys³uchali koncertu muzyki klasycznej.
Program naukowy konferencji rozpocz¹³ siê w pi¹tek 7.11.2003 o godzinie 9:00 od sesji "State of Art".
Wyk³ad pt. "Od konwencjonalnej przeciêtnoœci do modelowania dawki przy pomocy metod molekularnych
i obrazowych w leczeniu skojarzonym nowotworów" wyg³osi³ prof. Bogus³aw Maciejewski. Od godziny
10:30 toczy³y siê równoleg³e sesje plenarne z zakresu diagnostyki molekularnej i radioterapii. O godzinie
12:00 rozpoczê³y siê Sympozja Tematyczne: 1/ diagnostyka molekularna i podstawy molekularne nowotworu,
2/ postêpy w ginekologii, 3/ radioterapia i radiobiologia, 4/ postêpy w chirurgii onkologicznej.
Po po³udniu rozpoczê³y siê Sesje Warsztatowe, podczas których uczestnicy zaprezentowali zg³oszone
i zakwalifikowane do prezentacji prace. Tematyka sesji obejmowa³a: 1/ zagadnienia diagnostyki molekularnej
i podstaw molekularnych nowotworów, 2/ psychologia w onkologii, 3/ radioterapia, 4/ postêpy
w chirurgii onkologicznej, 5/ leczenie nowotworów jamy ustnej, gard³a i krtani, 6/ zagadnienia radioterapii
i fizyki medycznej, 7/ immunologiê nowotworów, 8/ zagadnienia prawne w ochronie zdrowia w œwietle
obowi¹zuj¹cego prawa, Europejskiej Konwencji Biotycznej, Kodeksu Etyki Lekarskiej, warunków kulturowych
i rosn¹cej œwiadomoœci spo³eczeñstwa, a tak¿e epidemiologii nowotworów w Polsce oraz aspektami
finansowania szpitalnictwa onkologicznego.
Dzieñ zakoñczy³a uroczystoœæ z okazji 50-lecia utworzenia Wielkopolskiego Centrum Onkologii, która
odby³a siê w Teatrze Wielkim im. Stanis³awa Moniuszki. W uroczystoœci wziêli udzia³ m.in. Minister Zdrowia
Leszek Sikorski, Wojewoda Wielkopolski Andrzej Nowakowski Marsza³ek Województwa Wielkopolskiego
Stefan Miko³ajczak, Prezydent Miasta Poznania Ryszard Grobelny, Arcybiskup Metropolita Poznañski
ks. Stanis³aw G¹decki, którzy wrêczyli ordery i odznaczenia zas³u¿onym pracownikom Wielkopolskiego Centrum
Onkologii. Na zakoñczenie Akademii zaproszeni goœcie wys³uchali fragmentu opery Giuseppe Verdiego
"Ernani".
Sobotni program konferencji rozpocz¹³ siê o godzinie 9:00 sesj¹ State of Art. Wyk³ad pt. "Sentinel
Lymphnode Biopsy in different tumor entities" przedstawiony zosta³ przez prof. Petera Schlag'a. Po sesji
prof. Pawe³ Murawa w imieniu Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej wrêczy³ prof. Peterowi Schlag'owi
dyplom honorowego cz³onka Towarzystwa. Od godziny 10:00 odbywa³y siê równolegle prowadzone
Sesje Plenarne poœwiêcone: 1/ postêpom w terapii molekularnej i komórkowej oraz 2/ postêpom w chirurgii
onkologicznej. W czasie popo³udniowych sympozjów tematycznych omawiano zagadnienia z zakresu:
1/ terapii molekularnej, 2/ radioterapii i fizyki medycznej, 3/ histopatologii oraz 4/ leczenia skojarzonego
nowotworów g³owy i szyi.
Wa¿nym akcentem konferencji by³a dwuipó³godzinna sesja "Young Scientists' Forum", której g³ównym
celem by³o zachêcanie m³odych naukowców do publicznego przedstawiania wczesnych osi¹gniêæ w³asnego
dorobku naukowego oraz promowanie ich prac na forum miêdzynarodowym. Grono zaproszonych
4
13

Wrêczenie zas³u¿onym pracownikom
Orderów Odrodzenia Polski przez Ministra
Zdrowia Leszka Sikorskiego i Wojewodê
Wielkopolskiego Andrzeja Nowakowskiego.
Wrêczenie odznak honorowych za zas³ugi
dla Województwa Wielkopolskiego
przez Marsza³ka Województwa Wielkopolskiego
Stefana Miko³ajczaka.
Wrêczenie listów gratulacynych
i albumów za zas³ugi dla Miasta Poznania
przez Prezydenta Miasta Poznania
Ryszarda Grobelnego.
UroczystoϾ 50-lecia Wielkopolskiego Centrum
Onkologii w Teatrze Wielkim w Poznaniu.
15