psf 2004 model funkcjonalny zdania.pdf
psf 2004 model funkcjonalny zdania.pdf
psf 2004 model funkcjonalny zdania.pdf
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
więc można wnioskować, że funkcja tematyczno-rematyczna realizuje się w<br />
znaczeniu: [temat — Z okien wagonu dzieci mogły (coś) dojrzeć; remat —<br />
To, co zobaczyły dzieci, były obładowane wielbłądy idące długim sznurem,<br />
jeden za drugim, przez piaszczyste rozłogi]. O takiej interpretacji <strong>zdania</strong> decyduje<br />
kontekst oraz szyk wyrazów.<br />
Funkcja metajęzykowa nie jest zaktualizowana.<br />
Funkcja implikacyjna ma kilka znaczeń presupozycyjnych:<br />
[Dzieci jechały w wagonie]<br />
[Dzieci patrzały przez okno na zewnątrz]<br />
[Na zewnątrz wagonu szły wielbłądy]<br />
[Wielbłądy były obładowane]<br />
[Wielbłądy szły długim sznurem, jeden za drugim]<br />
[Wielbłądy szły przez piaszczyste rozłogi]<br />
Poza tym zdanie wskazuje też na implikację:<br />
[Idące sznurkiem wielbłądy znajdowały się w zasięgu widzenia dzieci]<br />
Mimo że w strukturze powierzchniowej <strong>zdania</strong> nie ma żadnych wskaźników<br />
zespolenia, to jednak zdanie zawiera też znaczenie funkcji junkcyjnej.<br />
Jest ono ufundowane na relacji między propozycją jądrową z predykatem<br />
DOJRZEĆ a propozycją przyłączoną, nominalizowaną — w formie grupy<br />
imiennej z okien wagonu. Otóż relacja ta polega na warunkowaniu, które jest<br />
podstawą aktualizacji modalności aletycznej (o warunkowaniu znaczenia potencjalności<br />
pisaliśmy w rozdziale 2.1.2.1.3): ‘Ponieważ dzieci patrzały<br />
przez okna wagonu, więc mogły dojrzeć obładowane wielbłądy’. Struktura<br />
semantyczna <strong>zdania</strong> przy uwzględnieniu funkcji junkcyjnej może zostać<br />
przedstawiona za pomocą formuły (nie uwzględniamy tu predykatów komplementarnych):<br />
WARUNEK (PATRZEĆ (x, y), MOŻLIWE (DOJRZEĆ (x, IŚĆ (x, y, z))))<br />
Druga relacja junkcyjna — łączna zachodzi między propozycją wewnętrzną<br />
(b) i propozycją wewnętrzną (c):<br />
IŚĆ (x, y, z) & OBŁADOWANE (x)<br />
DZIECI (x) WIELBŁĄDY (x) ROZŁOGI (y)<br />
Funkcja pragmatyczna ma znaczenie [konstatacja], które jest zasadniczym<br />
elementem narracji prozaicznej.<br />
Funkcja stylistyczna realizuje się tu w znaczeniach: [komunikacja artystyczna]<br />
oraz [odmiana książkowa], na co wskazuje m.in. użycie imiesłowu<br />
przymiotnikowego idące w postpozycji w stosunku do rzeczownika wielbłądy,<br />
a także kontekst — gatunek literacki powieści H. Sienkiewicza.<br />
267
Change language