Program Ochrony Środowiska dla powiatu wieluńskiego na lata ...

Program Ochrony Środowiska dla powiatu wieluńskiego na lata 2010–2013
Pątnów 5 360 1 720 7 080
Wierzchlas 4 317 4 470 8 787
Wieluń – 506 506
Osjaków 6 98 104
Razem 9 683 6 794 16 477
Park położony jest w południowo–zachodniej części województwa łódzkiego, w gminach Pątnów,
Wierzchlas i Działoszyn. Fragmentami wchodzi również na teren województwa śląskiego w gminie
Lipie oraz opolskiego w gminie Rudniki. Jego całkowita powierzchnia wynosi 14.485 ha, a strefy
ochronnej 12.328 ha. Obszar Parku zajmuje północno–wschodnią część Wyżyny Krakowsko–
Częstochowskiej zwanej Jurą Polską, stanowiąc ostatnie północne
ogniwo systemu jurajskich parków krajobrazowych. Zadaniem Parku jest ochrona
niepowtarzalnego krajobrazu jurajskich wapiennych ostańców kryjących w sobie wiele form krasu,
wraz z osobliwą fauną i florą oraz urokliwego odcinka rzeki Warty określanego jako najpiękniejszy,
najwartościowszy przyrodniczo w stosunku do całego jej biegu. Warta płynie przez Park blisko 40–
sto kilometrowym „Wielkim Łukiem” wrzynając się głęboko w skaliste wapienne podłoże. Z
krawędzi przełomów: działoszyńskiego i krzeczowskiego rozciągają się malownicze widoki na
dolinę i wysoczyznę z łagodnymi pagórami jurajskich ostańców oraz pasmami morenowych
wzgórz. Dolina ta, o wysokich, stromych zboczach, często pocięta parowami i dolinkami
pobocznymi, tylko w niewielkim stopniu nosi ślady ludzkiej gospodarki, natomiast koryto rzeki jest
całkowicie naturalne. Nurt Warty często zmienia kierunek, meandruje, podmywa brzegi, usypuje
piaszczyste łachy, tworzy i niszczy liczne wyspy. Terenowi Załęczańskiemu Parkowi
Krajobrazowego swoisty charakter nadaje zespół przyrodniczych zjawisk związanych z wapiennym
podłożem Jury Polskiej. Jurajskie skały ukazują się na powierzchni gruntu na szczytach ostańców
wapiennych, na krawędzi doliny Warty pod Lisowicami oraz w licznych kamieniołomach. Są one
efektem tradycyjnego, długotrwałego gospodarowania mieszkających tu ludzi. Powstały podczas
pozyskiwania kamienia wapiennego wykorzystywanego jako budulec, bądź do wypału wapna w
prymitywnych piecach budowanych na krawędziach kamieniołomów. Wiele takich „wapienników”
pozostało do dziś jako turystyczna atrakcja, a zarazem charakterystyczny element krajobrazu Parku.
W kamieniołomach eksponowane są głębokie przekroje geologiczne górnojurajskich wapieni,
kopalne zjawiska krasowe oraz skamieniałości zwierząt morskich. Najwartościowszymi
przyrodniczo elementami związanymi z jurajskim podłożem Parku są ostańce wapienne. Ich
odsłonięte szczyty porasta wielobarwna murawa kserotermiczna, a pośród skałek rozwinęły się
osobliwe zespoły wapieniolubnej roślinności. Znajduje się tu również wiele form rzeźby krasowej,
a wśród nich stanowiące turystyczną atrakcję jaskinie krasowe. W Załęczańskim Parku
– 55 –