1 1. UVODNI DEO Granica zahvata PovrÅ¡ina ... - OpÅ¡tina Berane

URBANISTI^KI PROJEKAT ,,REGIONALNA SANITARNA DEPONIJA SA RECIKLA@NIM CENTROM,, 

,,VASOV DO,, U BERANAMA 

1. UVODNI DEO 

Granica zahvata 

Granica zahvata definisana je Odlukom o izradi i Programskim zadatkom kao sastavnim delom Odluke . 

UP-om zahvat je prilago|en katastarskom stanju i planiranoj organizaciji predmetnog prostora kao i 

pristupnoj saobraćajnici. Granica zahvata prikazana je u grafičkom prilogu Topografsko katastarska 

podloga sa prikazom granice zahvata plana i određena je analitičko – geodetskim elementima. 

Površina zahvata 

Urbanističkim projektom obuhvaćen je prostor u ukupnoj površini od 9.28ha 

Pravni osnov 

Pravni osnov za donošenje Odluke o izradi Urbanističkog projekta ,,Regionalna sanitarna deponija sa 

reciklažnim centrom,, ,,Vasov do,, u Beranama sadržan je u članu 14,27 i 31. Zakona o planiranju i 

uređenju prostora ("Sl.list RCG" br. 28/05) kojim je propisano da se"izradi planskog dokumenta pristupa 

na osnovu odluke o izradi koju donosi Vlada, odnosno izvršni organ jedinice lokalne samouprave. Odlukom 

o izradi planskog dokumenta određuje se naročito: vrsta planskog dokumenta, teritorija, odnosno područje 

za koje se izrađuje, način finansiranja, vreme za koje se donosi, rokovi izrade, potreba za javnim 

konkursom iz člana 30 ovog zakona, osnovne smernice iz planskih dokumenata širih teritorijalnih jedinica i 

dr." U članu 54 istog Zakona propisano je "Izmene i dopune planskog dokumenta vrše se na način i po 

postupku utvrđenom ovim zakonom za izradu i donošenje planskog dokumenta. 

Odluku o Izradi Urbanističkog projekta ,,Regionalna sanitarna deponija sa reciklažnim centrom,, ,,Vasov 

do,, (u daljem tekstu Plana) broj 01-031-407 od 12.03.2008.god, doneo je Predsednik opštine Berane. 

Izrada Urbanističkog projekta se zasniva na važećim zakonskim okvirima, uslovima i pravnim osnovama 

koji se mogu konkretizovati na četri nivoa 

Crnogorsko zakonodavstvo (Zakon o upravljanju otpadom) 

Evropski nivo (evropske direktive i uredbe) 

Nacionalni program upravljanja otpadom (propisi) 

Regionalni koncepti upravljanja otpadom (strategije i mere) 

Programski zahtevi I planski osnov za izradu Urbanističkog projekta 

Programskim zadatkom je iskazana potreba Opštine Berane za izradom Urbanističkog projekta a u cilju 

stvaranja uslova za izgradnju predmetnog objekta. 

Planski osnov za izradu UP-a ,, Regionalna sanitarna deponija sa reciklažnim centrom,, ,Vasov do,, u 

Beranama predstavlja 

• PP Crne Gore 

• Prostorni plan opštine Berane 

PP Crne Gore do 2020 za opštine Berane, Rožaje, Andrijevica i Plav predviđena je međuopštinska 

sanitarna deponija kao jedna od osam međuopštinskih sanitarnih deponija na podrčju Crne Gore. 

1



U toku je izrada Prostorno-urbanističkog plana, u koji će se na osnovu Odluke opštine Berane uneti 

lokacija ,,Vasova do,, kao stečena planska obaveza. 

2. ANALITI^KI DEO 

Stečene obaveze 

Za potrebe izgradnje Regionalne sanitarne deponije u opštini Barane izvršeni su prethodni radovi koji 

obuhvataju izradu neophodnih studija i elaborata: 

• Studija za ,,Izbor lokacije sanitarne deponije komunalnog otpada za opštine Berane, Rožaje, 

Andrijevica i Plav,, 

• Studija izvodljivosti za izgradnju i rad regionalne sanitarne deponije u opštini Berane 

• Elaborat procene uticaja izgradnje regionalne sanitarne deponije u opštini Berane na životnu 

sredinu. 

U postupku odabira lokacije za izgradnju sanitarne deponije analizirano je i vrednovano sedam 

potencijalnih lokacija pri čemu je zaključeno da je lokacija Buče najbolja sa gledišta tehničke i ekonomsko 

– finansijske analize. Međutim očigledno je da postoje imovinsko – pravni problemi za izbor ove lokacije za 

izgadnju Regionalne sanitarne deponije za opštine Berane, Rožaje, Andrijevica i Plav. Preporuka je ove 

studije da se pokuša sa rešavanjem imovinskih problema na lokaciji Buče, jer je ova lokacija dala ubedljivo 

najbolje tehničke i ekonomsko finansijske rezulatate analize i da smanji pravni rizik. Ukoliko se imovinsko – 

pravni problemi ne mogu prevazići, sledeće rangirana lokacija za izgradnju deponije je lokacija Vasov do. 

Studija izvodljivosti koja je rađena za potrebe izgradnje regionalne sanitarne deponije Berane, obezbeđuje 

definisanje projekta i operacionalno i institucionalno uređenje neophodno da obezbedi finansiranje. Studija 

podržava potpunu pripremu projekta do nivoa na kome finansiranje za implementaciju može biti 

zaokruženo. 

Razmatrani projekat pokriva četri opštine Berane, Rožaje, Andrijevica i Plav. Sve četri opštine su donele 

odluku o učešću u izgradnji zajedničke regionalne deponije. Takođe sve četri opštine su se dogovorile da u 

skladu sa Studijom za ,,Izbor lokacije sanitarne deponije komunalnog otpada za opštine Berane, Rožaje, 

Andrijevica i Plav,, deponija bude smeštena na lokaciji ‘’Vasov do’’, u opštini Berane. Glavni cilj ovog 

projekta je da poboljša uslove života ljudi u ove tri opštine koje se nalaze u Sjevernom delu Crne Gore. 

Ukupan broj stanovnika u ovom regionu je 77 351. 

• Studija izvodljivosti za izgradnju i rad regionalne sanitarne deponije u opštini Berane 

Analize (postojećeg stanja, prirodnih karakteristika predmetnog područja, mogućnosti i predlozi 

infrastrukturnog povezivanja predmetne lokacije) koje su rađene za potrebe Studije izvodljivosti kao i 

studijom opredeljeno tehničko - tehnološko i idejno rešenje poslužili su kao okvir na kome se bazira 

prostorno planska organizacija predmetne lokacije. U skladu sa prostornim i konfiguracijskim 

mogućnostima predmetne lokacije preispitane su pretpostavke date Studijom izvodljivost i kroz studiju 

lokacije data je prostorna organizacija predmetnog kompleksa koja će se razraditi tehničkom 

dokumentacijom. 

Uvod 

Opština Berane se prostire na 717 km 2 , na kojoj teritoriji prema popisu iz 2003. godine živi 35 068 

stanovnika. U opštini ima 27 mesnih zajednica sa 51 naseljem. U samom gradu živi 11 776 stanovnika, što 

čini 33.58% ukupnog stanovništva Opštine Berane. Područje Opštine je bogato vodom, što je posledica 

2



sastava zemljišta, biljnog pokrivača, reljefa i klime. Glavna reka koja odvodi 98% vode sa teritorije opštine 

Berane je Lim. 

Poslove sakupljanja, transporta i odlaganja komunalnog otpada obavlja Javno preduzeće ,,Komunalno,, - 

Berane. Tehnička opremljenost Preduzeća popravljena je poslednjih godina donacijom organizacija CHF i 

EAR. 

Komunalni otpad se svakodnevno odvozi na gradsko odlagalište. Do oktobra 2005.godine, gradsko 

odlagalište komunalnog otpada se nalazilo na lokaciji Bumilja, koja je udaljena oko 1.5km od grada. To je 

bilo neodgovarajuće odlagalište komunalnog otpada privremenog karaktera i koristilo se od 2001. godine 

na kojem se godišnje odlagalo oko 8 500 t otpada. 

Sadašnje gradsko odlagalište komunalnog otpada nalazi se na lokaciji Vasov do, koje je udaljeno oko 1000 

od reke Lim. Na ovoj lokaciji se komunalni otpad odlaže od oktobra 2005. godine. Izgradnjom regionalne 

sanitarne deponije u Beranama stvoriće se uslovi ya obaveznu i hitnu sanaciju postojećeg smetlišta 

(odlagališta). 

U Berana je predviđena izgradnja savremenog reciklažnog centra u kojem će se reciklirati karton, papir, 

PET- boce, plastika, gume, staklo i dr., odnosno komunalni i neopasni industijski otpad, a ostatak posle 

reciklaže će se deponovati na regionalnu sanitarnu deponiju. 

Opština Andijevica zahvata površinu od 340 km 2 , na kojoj prema popisu iz 2003. godine živi 5 785 

stanovnika, nastanjenih u 24 naselja, od čega u gradu živi 1 073, a ostali na seoskom području. Andrijevica 

je dominantno poljoprivredno područje, ali prirodni potencijali pružaju dobre mogućnosti za razvoj 

planinskog turizma. 

Javno preduzeće za stambenu i komunalnu delatnost sakuplja otpad sa 123 000m 2 od ukupne površine 

opštine. Otpad se odlaže na odlagalište na lokaciji Sućeska, na udaljenosti 5km od grada, na putnom 

pravcu Andrijevica – Plav. Odlagalište otpada je površine 60ari, koristi se od 2000. godine i delimično je 

uređeno za ovu namenu. Prosenjuje se da se na ovoj lokacii odlaže oko 1 400t komunalnog otpada 

godišnje. 

Strateškim master planom upravljanja otpadom na republičkom nivou je predviđeno da se komunalni otpad 

odlaže na regionalnoj sanitarnoj deponiji za opštine Berane, Rožaje, Plav i Andrijevica, na teritoriji opštine 

Berane, udaljenoj od Andrijevice oko 20km. 

Područje opštine Plav zahvata prostor od 486km 2 , na kome živi 13 805 stanovnika. Stanovništvo je 

naseljeno u tri mesna centra od kojih su dva gradskog karaktera (Plav i Gusinje) i 21 seosko naselje. U 

gradskim naseljima živi 5 319 stanovnika. 

Ovo područje poseduje dobre prirodne potencijale za razvoj poljoprivrede, posebno stočarstva, turizma i 

drvo – prerade i karakteriše ga značajna trgovačka i zanatska tradicija. 

Poslovi sakupljanja, transporta i odlaganja komunalnog otpada povereni su Javnom preduzeću za 

komunalno – stambenu delatnost. Tehnička opremljenost Preduzeća je veoma loša. Komunalni otpad se 

odvozi jednom sedmično prema utvrđenom programu na gradsko odlagalište. Postojeće odlagalište 

komunalnog otpada je neadekvatno odlagalište privremenog karaktera, površine 4 000m 2 i nalazi se na 

lokaciji Meteh, na udaljenosti 3km od grada, a koristi se od 1999. godine. Na prostor odlagališta godišnje 

se odloži oko 4 830m 3 otpada sakupljenog sa teritorije urbanog dela opštine Plav. Godišnja količina otpada 

koja se sakupi u naselju Gusinje iznosi 3 450m 3 . Ovaj otpad se odlaže na odlagalištu Grnčar. 

Opština Rožaje obuhvata površinu od 432km 2 , u kojoj živi 22 693 stanovnika prema popisu iz 2003. 

godine. U gradskim naseljima živi 9 121. stanovnika. 

Glavna privredna aktivnost stanovništva je stočarstvo i poljoprivreda, a ovo područje pruža dobre 

mogućnosti za razvoj turizma, posebno planinskog i rekreativnog. 

Javno komunalno preduzeće Rožaje sakuplja, odvozi i odlaže komunalni otpad sa područja obuhvaćenog 

GUP-om (površina od oko 18km 2 ). Tehnička opremljenost preduzeća je dosta loša. Sakupljeni komunalni 

otpad odvozi se svakodnevno, osim nedelje, na gradsko odlagalište koje je udaljeno oko 9km od centra 

3



grada. Ova lokacija se koristi oko 10 godina za odlaganje komunalnog otpada. Godišnja procenjena 

količina odloženog komunalnog otpada je oko 5 500t. 

Cilj Studije je da se definiše prihvatljivo rešenje za izgradnju savremene sanitarne deponije, koja bi 

prihvatila čvrsti komunalni otpad sa prostora opština Berane, Andrijevica, Plav i Rožaje za period od 

najmanje 25 godina. 

Podaci o lokaciji 

Berane pripada severnoj regiji Crne Gore, kojoj pripadaju i Rožaje (30 km istočno), Andrijevica (16 km 

južno), Plav (43 km južno). 

Predmetna lokacija „Vasov do“ se nalazi severozapadno od grada Berana i udaljena je 4,3 km od fabrike 

celuloze i nalazi se sa leve strane reke Lim, na nadmorskoj visini od 800 metara. 

Položaj lokacije je takav da je ona delimično zaklonjena. Lokaciju čini neravan teren sa postojećim rastinjem u 

širem delu lokacije. Lokacija se već nekoliko godina koristi za nekontrolisano odlaganje komunalnog otpada. Na 

prostoru koji zahvata lokacija nema izgrađenih objekata bilo koje namene. Dominantan je rased (jaruga) koji je 

predisponirao povremeni vodeni tok. Potok je moguće na delu deponije kanalisati zatvorenim profilima. 

Kapacitet lokacije je dovoljan za nekoliko decenija, u zavisnosti od lociranja brane i tehničkog rješenja 

deponije. Dno jaruge je nekih tridesetak metara ispod platoa na kojem se trenutno odlaže komunalni otpad. 

Potrebna infrastruktura nalazi se u blizini lokacije. Pristupni put do deponije je asfaltiran i u dosta dobrom je 

stanju, s tim što je neophodno izvršiti njegovo proširenje, što je veoma lako izvesti. 

Svi vodeni tokovi ovog područja pripadaju slivu Lima. Na užem istražnom području najveći vodeni tok je 

Lička Rijeka. 

Položaj lokacije u odnosu na mogućnost priključenja na elektro, vodovodnu I kanalizacionu mrežu je takav 

da je ista u odnosu na elektro-mrežu udaljena oko 1,5 km, gradsku vodovodnu mrežu oko 2,3 km i 

kanalizacionu mrežu oko 2,5 km. 

Rastojanje između lokacije za izgradnju savremene regionalne sanitarne deponije komunalnog otpada 

„Vasov do“ i opština iz kojih će se dovoziti komunalni otpad iznosi: Berane (5 km), Rožaje (35 km), 

Andrijevica (24 km), Plav (51 km). 

4



Lokacija „Vasov do“ 

Prirodni uslovi 

• Geološke karakteristike 

Geološki sastav Beranske kotline, u širem smislu, obuhvata paleozojske škriljce, trijasne krečnjake, 

rožnace, neogene sedimente. Masiv Bjelasice je sastavljen od paleozojskih škriljaca (peščari, argilošist, 

filit). Na suprotnoj strani Cmiljevica je sastavljena uglavnom od trijaskog krečnjaka, sa podlogom od 

verfenskih škriljaca i rožnaca. Ovakav sastav se javlja i na uskom pojasu Tivrana, čije su padine formirane 

od srednjetrijaskih škriljaca, i na severozapadu kotline. Na desnoj strani Lima, pobrđe Jasikovac, dobar 

deo Budimlje, zatim najveći deo Police, preovlađuju neogeni sedimenti koji se uvlače sve do jezerskih 

naslaga u 

Lugama i južnije do Ržanice. Na levoj strani Lima, a delom i na desnoj, jezerski sedimenti su prekriveni 

tanjim ili debljim slojevima (10 do 40 m) fluvio-glacijalnim nanosima (oblutak, šljunak, pesak), različitog 

petrografskog sastava. 

Ovakav geološki sastav, uz odgovarajući biogeografski sastav, uslovio je pojavu ruda u ovoj oblasti: ugalj, 

glineni laporac, ukrasni kamen, olovo, cink i dr. Geomorfološki, Beransku kotlinu čine pet terasa, sa 

visinom odseka među terasama od 3 do 25 metara. Naselje Berane je smešteno na prvoj terasi, na levoj 

obali Lima, kao i uzani deo naselja Hareme i Luge na desnoj obali Lima. Obodna naselja Beran Selo, 

Dolac, Lužac, Pešca i Buče, sa leve strane Lima leže na trećoj i četvrtoj terasi. 

• Geološki sastav 

Šire geotektonski posmatrano područje Berana pripada Limskoj geotektonskoj jedinici. Šire područje 

Berana je tipična depresija, tačnije velika kotlina, okružena obroncima planina Bjelasice, Bihora, Tivrana i 

Turjaka. U njegovoj geološkoj građi učestvuju raznovrsni sedimenti, starosti od trijaske (T) do miocenske 

(M), te kvartarni nanosi (Q). 

Najstariji sedimenti otkriveni na terenu zahvaćenom kartom su donjotrijaski (T 1 ) kvarc-liskunoviti peščari i 

škriljci. Otkriveni su na malom prostoru u severnom delu karte. Sledeći u geološkom stubu sedimenata su 

anizijski (T 2 1 ) slojeviti I masivni krečnjaci i dolomiti. Izgrađuju dobar deo terena severno od Berana, masiv 

brda Tivran. Ladinski (T 2 2 ) slojeviti krečnjaci sa proslojcima i muglama rožnaca slede kontinualno preko 

anizijskih. Nalaze se takođe u području Tivrana, a u nešto većoj masi u krajnjem jugoistočnom delu terena. 

Jurski sedimenti počinju krečnjacima gornje jure (J 3 

1+2 ). To su slojeviti krečnjaci sa rožnacima, mestimično 

laporoviti. Nalaze se minimalno otkriveni na obodu kotline u njenom severozapadnom delu. Veliki prostor u 

centralnom i posebno istočnom delu terena izgrađuju sedimenti dijabaz-rožnačke formacije gornje jure 

(J 33 ). Sastoje se od peščara, rožnaca, laporaca, glinaca i laporovitih krečnjaka. Najčešći članovi su kvarcni 

peščari. Uglavnom su čvrsti i kompaktni, sive i sivomrke boje. Liskunoviti peščari su slični kvarcnim po 

svom sastavu, a imaju škriljavu teksturu. Posle peščara, rožnaci su najzastupljeniji. To su čvrsti i krti 

5



sedimenti, obično sive i sivozelene boje. Naročito su česti na području sela Kaludre, kao i obodom 

jezerskog basena od Budimlja prema Limu. Jurske starosti su i vulkanske stene predstavljene spilitima 

(ββabJ3). Nalazimo ih u većoj masi istočno od Budimlja i u sasvim maloj pojavi na severozapadnom obodu 

Beranske kotline. 

Oligo-miocenski jezerski sedimenti (Ol, M) su prisutni u centralnom i severnom delu kotline. Teren od ovih 

sedimenata je najvećim delom potpuno pokriven, što otežava njegovo proučavanje. Po litološkom sastavu 

ti sedimenti su vrlo heterogeni. Čine ih laporac, glina, pesak, peščar, a ređe šljunkovi i konglomerati. 

Laporci imaju dominantno učešće. Boje su svetložute, zelenkaste do sive. Javljaju se u vidu slojeva 

debljine 15-30 cm. Dubinskim bušenjem konstatovana je mogućnost ovih litoloških članova i do 250 m. 

Peščari su češći u gornjim delovima i njima se završava serija. 

Glinci su takođe česti i javljaju se u vidu slojeva različite debljine na raznim dubinama. Od kvartarnih 

sedimenata na terenu su zastupljeni aluvijalni (al), deluvijalni (d), terasni (t) i jezerski (j) sedimenti. Aluvijon 

reke Lima izgrađen je od peska I šljunka. Deluvijalna drobina je deponovana ispod strme strane brda 

Jejevice, severno od Budimlja. Čini je pretežno krupna krečnjačka drobina. Glaciofluvijalne terase reke 

Lima su posebno dobro očuvane. U njihovoj građi učestvuju slabovezani konglomerati, pesak, šljunak, 

glina i dobro zaobljeni komadi karbonatnih i ređe magmatskih stena. Debljina glaciofluvijalnih terasnih 

sedimenata je različita i kreće se od 5 do 30 m. Jezerski sedimenti glacijalnog porekla, nalaze se na 

vrhovima Tivrana. To su pretežno kvarcni pesak, šljunak i komadi stena. 

• Inženjersko-geološke odlike terena 

U inženjersko-geološkom pogledu teren gde se nalazi predmetna lokacija za izgradnju savremene 

regionalne sanitarne deponije komunalnog otpada, biće detaljno ispitan radi utvrđivanja inženjerskogeološke 

stabilnosti terena (mogućnost odronjavanja ili klizanja i dr.) a za potrebe izrade glavnih projekata. 

U cilju utvrđivanja tačnog litološkog sastava terena, inženjersko-geoloških, geomehaničkih i hidrogeoloških 

karakteristika ispitivanog dela terena, potrebno je izvršiti odgovarajuće terenske istražne radove i 

laboratorijska geomehanička ispitivanja. 

• Hidrogeološke odlike terena 

Na posmatranom terenu su zastupljene jedinice različitih hidrogeoloških svojstava I funkcija u sklopu 

terena. Dominantni su vodonepropusni kompleksi dijabaz-rožnačke formacije i oligo-miocenskih 

sedimenata. 

Od vodopropusnih stena treba izdvojiti anizijske krečnjake i dolomite Tivrana. To su stene pukotinske i 

kaverozne poroznosti, dobre izdašnosti. U terenu imaju funkciju kolektora sprovodnika. Izražen im je 

proces karstifikacije. Sve vode koje padnu na njih budu brzom infiltracijom apsorbovane i sprovedene na 

niže kote gde se prazne preko izvora. U njima je formirana izdan razbijenog tipa. Od vodopropusnih stena 

na terenu 

su prisutni i ladinski i jurski slojeviti krečnjaci sa rožnacima. Oni su srednje propusnosti i izdašnosti, 

pukotinske poroznosti. U njima postoji pukotinski tip izdani sa slobodnim nivoom vode. Izdan se prazni 

preko izvora na nižim kotama. Od propusnih i vodonosnih stena na terenu su zastupljeni i kvartarni nanosi, 

posebno aluvijalni i fluvio-glacijalni terasni sedimenti. To su kolektori sa intergranularnom poroznošću, 

dobre izdašnosti vodonosnika. U njima je formiran zbijeni tip izdani sa slobodnim nivoom podzemne vode. 

Ovi sedimenti su značajni akumulatori podzemnih voda, a nivo vode u njima je u hidrauličkoj vezi sa 

nivoom vode reke Lim. Dijabaz-rožnačka formacija je heterogen kompleks različitih litoloških članova. 

Ovakav kompleks je specifičnih hidrogeoloških funkcija u sklopu terena. Pojedini njegovi članovi imaju 

različite hidrogeološke karakteristike. Generalno posmatrano, to je slabo propusan i nepropusan kompleks, 

pukotinske poroznosti i bez jasno izraženog vodonosnika. Podzemna izdan razbijenog tipa se retko javlja i 

to pretežno u zonama sa većim stepenom raspadanja pa je ogranicenog rasprostranjenja i izdašnosti. 

Jezerski oligo-miocenski sedimenti su praktično vodonepropusni. Predstavljaju barijere za 

podzemne vode. U površinskom delu je male pukotinske poroznosti, a u dubljim 

6



delovima kapilarne i subkapilarne. U ovim sedimentima nema vodonosnika. Lokalno zagađenje podzemnih 

voda zbijene i razbijene izdani od strane komunalne deponije, može se posmatrati preko njenog uticaja na 

vode Lima. One su u osnovi zagađene i kao takve zagađenje prenose na zbijene i razbijene izdani sa 

kojima su u neposrednom hidrogeološkom kontaktu. Ta zagađenost je takvog intenziteta da te vode 

isključuje praktično iz svake upotrebe. 

• Seizmičke karakteristike 

Dosadašnja istraživanja pokazuju da ovo područje spada u grupu seizmički manje aktivnih prostora Crne 

Gore, ali sa mogućim udarima jačine između 7 i 8°MCS. Seizmički je najaktivniji severni i severoistočni dio 

područja (okolina Berana),gdje su zabeleženi potresi jačine od 8°MCS. To nameće potrebu dosledne 

primene tehničkih propisa koji važe za seizmički aktivnija područja. Opreznost mora naročito biti prisutna 

pri gradnji na geološki manje stabilnim terenima (rečne doline, terasni odseci u dolini Lima, poplavne zone i 

dr.), gdje se stepen seizmičnosti povećava za oko 1°MCS. 

Gledano sa aspekta vrednosnih obeležja i mogućnosti ekonomske valorizacije, 

posebno su značajni sledeći geomorfološki elementi: rečne doline, planinske strane i 

vrhovi, aluvijalne ravni i terase. 

Karta seizmičke rejonizacije Crne Gore 

Izgradnja i korišćenje savremene regionalne sanitarne deponije komunalnog otpada mora biti u svemu u 

skladu sa važećim propisima i principima za antiseizmičko projektovanje i građenje, u cilju svođenja 

seizmičkog rizika na prihvatljivi nivo. 

• Klimatske karakteristike 

Klimatski uslovi predstavljaju veoma važan faktor razvoja ovog područja, posebno ako se imaju u vidu 

raspoloživi poljoprivredni i turistički resursi. Vrednosti klimatskih elemenata su u osnovi determinisane 

geografskim položajem prostora, njegovom reljefnom plastikom (naročito u obodnom delu), različitim 

ekspozicijama pojedinih delova terena, kao i uticajem klimatskih faktora iz okruženja. Osnovne 

7



karakteristike planinske i subplaninske klime, koje vladaju na većem delu ovog područja i bitno određuju 

strukturu privređivanja i način življenja, jesu duge hladne i vlažne zime, relativno kratka i sveža leta, slabije 

izražena smena godišnjih doba, toplije jeseni od proleća, velika količina snežnih padavina u zimskom 

periodu i dr. 

Veći deo područja ima srednju godišnju temperaturu vazduha između 2 i 8°C, s tim što se ona u kotlini 

kreće oko 9°C. Najtopliji meseci su jul i avgust sa srednjom temperaturom vazduha između 15 i 19°C, a 

najhladniji mesec je januar sa prosečnom temperaturom vazduha od -1,8 °C. Srednja dnevna temperatura 

vazduha viša od 10°C, koja određuje period aktivne vegetacije, traje oko 160 dana na visini do 1.000 m 

(maj-oktobar), oko 90 dana u visinskoj zoni između 1.000 i 1.500 m (jun-avgust) i oko 60 dana u predelima 

iznad 1.500 m (jul-avgust). Ovakva visinska temperatura vazduha pogodna za vegetaciju mora se 

uvažavati prilikom izbora odgovarajućih sorti poljoprivrednih kultura. 

Najčešći vetrovi su SZ ( 9%), JZ (8,7 %) i J (6,1 %). 

Klimatske karakteristike Opštine Berane (HMZ Crne Gore) 

Relativna vlažnost vazduha prikazana je u tabeli 

. 

Relativna vlažnost vazduha u % (Opština Berane) 

Srednja 

vrednost 

Jan. Feb. Mar. Apr. Maj. Jun. Jul Avg. Sep. Okt. Nov. Dec. god. 

82.3 77 71.9 70 69 70 68.2 69.5 75.5 77.6 80.9 84 74.658 

Srednja godišnja količina osunčavanja iznosi 1.741 čas, što je u granicama normalnih suma osunčavanja 

za planinske krajeve udaljene od mora (u proseku vrednost 1.550 do 1.900 časova). Najsunčaniji mesec je 

jul sa 250 časova, a najmanje sunčevog sjaja ima decembar -samo 46,5 časova. Osunčavanje je u tesnoj 

vezi sa oblačnošću. Najmanja insolacija je u decembru I direktna je posledica i toga što je decembar u 

Beranama najoblačniji mesec. 

Suma osunčavanja, broj tmurnih i vedrih dana prikazan je u tabeli. 

Suma osunčavanja, broj tmurnih i vedrih dana 

Suma osunčavanja 

8



Srednja 

vrednost 


65.4 94.8 135.2 147.4 189.6 215.5 250 228.9 165.3 129.9 72.5 46.5 145.08 

Broj tmurnih dana 


Srednja 

vrednost 

16.2 12.8 12.2 10.9 906 7 5.4 5 7.3 9.3 14.4 17.8 10.66 

Broj vedrih dana 


Srednja 

vrednost 

1.8 2.4 4 2.9 3 3.7 7.8 8.5 5.5 3.6 1.8 1.1 3.84 

Infrastrukturno napajanje 

• Pristupna saobraćajnica 

Do lokacije se dolazi postojećim lokalnim asfaltiranim putem, širine 3,5 metara u dužini od oko 1 km, koji 

se priključuje na magistralni put Ribarevine-Berane. Obzirom da ovaj put ne odgovara zahtjevima 

potrebnim za pristupni put do deponije, to je potrebno izvršiti njegovu rekonstrukciju. 

• Interne saobraćajnice 

Saobraćajnice u krugu deponije koje vode do vage, reciklažnog centra, administrativnog bloka i kade za pranje 

točkova biće asfaltirane. 

Interne saobraćajnice u okviru deponijskog prostora dimenzionisane su da budu širine 6 m, pri čemu njihova ukupna 

dužina iznosi 1.000 m. 

Od ulazne kapije interna saobraćajnica vodi prema administrativnom bloku i sanitarnoj kadi. Interna saobraćajnica 

ide samo sa dve strane sanitarne kade i može biti makadam, dok saobraćajnica od ulaza do administrativnog bloka 

treba da bude asfaltirana. Predlog obrađivača je da sve inferne saobraćajnice budu asfaltirane. 

• Ograđivanje lokacije 

Kompleks deponije treba ograditi ogradom visine 2,2 m. Karakteristike ograde treba da budu takve da u 

potpunosti omoguće nekontrolisani ulaz na deponiju. Ograda će onemogućiti širenje odnošenja lakših 

plastičnih kesa i papira van ograde. Ograda može biti urađena od betonskih blokova ili betonska podloga 

sa stubovima na kojima je rastegnuta okasta žica. Ulaz i izlaz sa deponije je samo na jednom mestu, koji je 

strogo kontrolisan video-nadzorom, a to je elektronska kapija. 

Ulazno – izlazna kapija je širine koja omogućava nesmetan i bezbedan ulaz – izlaz specijalizovanim 

vozilima za komunalni otpad, kao i mehanizaciji koja se koristi na deponiji. 

Komunalni otpad se dovozi sa teritorije opština Berane, Rožaje, Andrijevica i Plav u specijalizovanim 

vozilima koja imaju definisan kapacitet, saobraćajnu tablicu I dozvolu za dovoz otpada na deponiju. 

• Trafostanica 

Za kvalitetno obezbjeđenje električnom energijom predviđa se postavljanje trafostanice od 630 kVA, koja 

će opsluživati predmetni kompleks. 

9



Udaljenost elektro-mreže od lokacije iznosi oko 1,5 km. 

Ona se po pravilu postavlja odmah posle ulaska u prostor deponije. 

• Vodovod i kanalizacija 

Udaljenost gradske kanalizacione mreže od deponije je oko 2,5 km, a vodovodne mreže oko 2,3 km. 

Fekalne vode iz administrativnog bloka i kontrolnog punkta dovode se sistemom kanalizacione mreže do 

revizionih šahtova, a odatle se glavnim cevovodom prečnika 200 mm odvode do kanalizacione mreže ili 

vodnepropusne septičke jame zapremine oko 20 m3 koju treba predvideti do priključenja deponije na 

gradsku kanalizacionu mrežu. Pražnjenje septičke jame vršiće se periodično, prema potrebi. 

Atmosferske vode sa asfaltiranih internih saobraćajnica, platoa za pranje vozila I ostalnih površina odvode 

se do sistema za prečišćavanje otpadnih voda putem cevovoda, slivnika i putnih rigola. 

Atmosferske vode sa krovova objekata (administrativni blok, kontrolni punkt I reciklažni centar) skupljaju se 

putem horizontalnih i vertikalnih oluka i sprovode u cevovode odakle se vode do izliva niz padinu. 

• Obezbeđenje i potrošnja vode 

Što se tiče potreba za vodom ona se koristi: 

• kao voda za piće i sanitarne potrebe zaposlenih, 

• kao tehnička voda za slučaj požara u krugu deponijskog prostora. 

Za usvojeni dnevni normativ od 165 l/ES i na bazi broja zaposlenih na sanitarnoj deponiji (22) količina 

vode za piće i sanitarne potrebe iznosi najviše 3,7 m3/dan. 

U skladu sa propisima potrebne količine vode za gašenje jednog požara iznose 5 l/s u trajanju od 2 časa, 

što iznosi 36 m3. Ako se predvidi da istovremeno mogu izbiti najviše 2 požara, maksimalna potrebna 

količina vode za gašenje požara iznosi 72 m3, pa prema tome ukupne potrebe za vodom sanitarne 

deponije „Vasov do“ iznose 75,7 m3/dan. 

Tehničko-tehnološko rješenje 

• Koncepcija rješenja 

Studijom izvodljivosti definisani su prostori za: 

1. Ulaz u kompleks deponije sa reciklažnim centrom (kapija). 

2. Kompletno ograđen prostor deponije. 

3. Prostor za izgradnju pratećih objekata: 

o administrativni blok 

o tehnološki blok 

4. Prijemni punkt sa video – nadzorom. 

5. Elektronska vaga za određivanje neto težine otpada. 

6. Trafo-stanica za kompletan kompleks. 

7. Komunalno – servisni blok. 

8. Reciklažni centar sa magacinskim prostorom za izdvojene materijale. 

9. Deponovanje komunalnog otpada na sanitarnoj kadi. 

10. Prihvat i tretiranje ocjednih voda sakupljenih sa deponije. 

11.Aspiraciju, sakupljanje i tretman biogasa sa sanitarne kade. 

12.Sanacija postojećeg smetlišta prostor „Vasov do“. 

13. Izgradnju kade za pranje točkova vozila. 

14. Podizanje zaštitnog pojasa od zelenila. 

10



15. Izgradnju saobraćajnica, infrastrukturne mreže i objekata. 

16.Kompostiranje zelenog i ekološki čistog otpada. 

17. Privremeno odlaganje kabastog materijala i njegov tretman u skladu sa 

Zakonom o upravljanju otpadom RCG i Direktivama EU. 

Studijom su planirani prostori za navedene namjene i oni treba da obezbijede potpuno 

usklađen tehnološki proces prijema, reciklažu, deponovanje ostatka komunalnog 

otpada, privremeno skladištenje materijala dobijenih reciklažom iz Č.K.O.-a i zaštitu 

životne i vodne sredinu. 

• Prostor za deponovanje otpada (sanitarna kada) 

Studijom je predviđen prostor za sanitarnu kadu nepravilnog oblika u cilju boljeg iskorišćenja prostora 

buduće sanitarne deponije. Ukupna površina sanitarne kade je oko 24.000 m2, a visina punjenja predviđa 

se maksimum do 40 metara. Kapacitet sanitarne kade iznosi oko 790.000 m3 kompaktiranog materijala. 

Izgradnja sanitarne kade planirana je u skladu sa Zakonom o upravljanju otpadom RCG 80/05 i Direktivom 

EU 99/31/EC sa ciljem zaštite podzemnih voda, vazduha I zemljišta. 

Osnovni cilj kontrolisane sanitarne kade za komunalni otpad jeste zaštita životne sredine, podzemnih i 

površinskih voda, vazduha i zemljišta od zagađivanja proizvodima sa deponije u prvom redu od ocjednih 

voda nastalih na sanitarnoj kadi I biogasa nastalog procesom razgradnje. 

Veoma štetan proizvod jedne sanitarne deponije su ocedne vode (vodeni rastvor koji nastaje razgradnjom 

otpada i proceđivanjem atmosferskih voda kroz naslage otpada). Ocedne (procedne) vode treba tretirati u 

posebnom postupku. 

Dno sanitarne kade se predviđa postavljanjem slojeva. Prvi sloj nepropusne obloge predstavlja mineralnu 

podlogu – barijeru od gline propustljivosti K≤10-9 m/s. Predlažemo da se postavi sloj gline debljine 50 cm, 

koja se nanosi i valja u slojevima debljine 25 cm (pozajmište gline Rudeš). Drugi sloj nepropustan za 

vodene rastvore predlaže se od sintetičkih materijala (bentonit), čija je propusljivost 10-11 m/s. Treći sloj je 

nepropusna HDPE folija za rastvore i gasove apsorbovane u vodi debljine 2,5 mm. Četvrti sloj je sloj 

sintetičkog geotekstila koji služi kao zaštita HDPE folije od mehaničkih oštećenja. Peti sloj je šljunak 

granulacije 16-32 mm, debljine sloja 30-40cm. 

Poprečni presek slojeva u sanitarnim kadama 

11



Prvi sloj vodonepropusne obloge je mineralna barijera koja će biti napravljena od prethodno kontrolisane 

gline dobijene iz odgovarajućeg ležišta. Glina se tehnički postavlja u homogenim slojevima maksimalne 

debljine 30 cm po sloju i sabija na odgovarajuću način sa vibro-valjkom. Koeficijent propustljivosti gline 

određuje se na licu mesta i u laboratoriji na proizvoljnim uzorcima i mora biti manji od 10-9 m/s, a 

prosečna debljina sloja u zavisnosti od usvojenog rješenja od predloženih varijanti (1 

m ili 50 cm). 

Sloj gline treba kvalitetno sabiti i uglačati da bi se izbegle neravnine prilikom postavljanja bentonita i HDPE 

folije. 

Bentonit se postavlja razastiranjem preko sabijene i uglačane gline, koja mora biti potpuno suva. Sintetički 

bentonit se može ugraditi ručno ili uz pomoć mašina, pri čemu se korekcije na preklopima obavljaju ručno. 

Preklop bentonitnog sloja mora biti takav da bi se eliminisala mogućnost prodora vode u glineni sloj. Sva 

oštećenja na bentonitnom sloju otklanjaju se postavljanjem dodatnih komada materijala na mestima 

oštećenja. Kontrolu eventualnih oštećenja i preklopa izvršiti pre postavljanja HDPE geomembrane. 

Nakon postavljenog sintetičkog bentonita postavlja se HDPE folija debljine 2,5 mm. Polietilenska folija 

visoke gustine (HDPE) se odlikuje jednostavnošću spajanja materijala i kvalitetom zavarenih spojeva. 

Ako se varovi na HDPE membrani kvalitetno izvedu garantuju zadržavanje istih mehaničkih karakteristika 

kao kod nedirnutih delova materijala. 

Evropska odredba koja se koristi za kontrolu kvaliteta zavarenih spojeva membrana od 

HDPE (ONORMS 2076), predviđa tri tipa vara: 

• duplo zavarivanje sa probnim kanalom, 

• zavarivanje sa umetnutim dodatnim materijalom, koje je van upotrebe zbog 

teškoća prilikom kontrole kvaliteta spojeva, 

• preklopno zavarivanje sa dodatim materijalom, koje se primjenjuje za zavarivanje malih delova, 

detalje i popravke. 

Zavareni spojevi se nakon spajanja (varenja) ispituju prema standardima, pri čemu se vrši: 

• vizuelna kontrola 

• provjera nepropusnosti 

• ispitivanje dimenzija 

• provjera otpornosti na razlistavanje 

Iznad HDPE folije, u cilju njene zaštite, kao i zaštite prethodnih slojeva postavlja se geotekstil karakteristika 

1.200 g/m2. Geotekstil se postavlja ručno ili uz pomoć mašina sa odgovarajućim preklopom. Kontrolu 

eventualnih oštećenja i preklopa izvršiti pre nasipanja geotekstila šljunkom. 

Kao završni sloj podloge u sanitarnoj kadi postavlja se zaobljeni šljunak dimenzija 16/32 mm u debljini od 

50 cm. 

Ako se pretpostavi, na bazi podataka , da je prosečna godišnja količina deponovanog čvrstog komunalnog 

otpada 18.500 t, za period od 30 godine bez reciklaže na sanitarnoj deponiji „Vasov do“ može se 

deponovati 550.000 t čvrstog komunalnog otpada, ova količina otpada zauzima zapreminu od 

550.000 x 1,2 = 666.600 m 3 , što odgovara gustini kompaktiranog materijala od 0,83 t/m3. Na izračunatu 

količinu deponovanog komunalnog otpada (u m3) treba dodati oko 15% inertnog materijala za prekrivku 

otpada, što ukupno sa inertnim materijalom iznosi oko 765.900 m 3 . Prema tome vek trajanja sanitarne 

12



deponije (bez reciklažnog centra) je 30 godina. Izgradnjom reciklažnog centra, umanjiće se deponovana 

količina komunalnog otpada za oko 19 %, a vek trajanja sanitarne deponije će se produžiti na 35 godina. 

• Obodni kanali 

U cilju zaštite od površinskih voda kompleksa samog prostora sanitarnih kada predviđena je izrada 

betonskih odvodnih jarkova-kanala, čija dužina iznosi oko 640 m. Glavnim projektom izgradnje sanitarne 

deponije treba predvideti tretman i upuštanje atmosferskih voda u okviru lokacije „Vasov do“. 

• Izgradnja nasipa 

U cilju povećanja stabilnosti deponovanog otpada tokom vremena i podizanja kota naslaga otpada, biće 

izgrađen obodni nasip od sabijene zemlje ili šljunka. Nasipi su dimenzionisani na način da je širina 7 

metara, a nagibi su 2:1. U cilju stabilnosti sanitarne kade nasipe je potrebno dodatno osigurati. Nasipe 

projektovati tako da mogu da izdrže sve bočne udare atmosferskih i ocednih voda. 

• Sistem za sakupljanje ocjednih voda 

Formiranje ocednih voda u sanitarnim kadama za deponovanje Č.K.O.-a je uslovljeno infiltracijom 

atmosferskih padavina, koje prolazeći kroz naslage otpada povećavaju sadržaj rastvorenih organskih i 

neorganskih supstanci. 

Drenažni sistem za sakupljanje ocednih voda postaviti na najnižim tačkama u dnu sanitarne kade. 

Drenažni sistem sačinjavaju: 

• perforirane cijevi 

• drenažni sloj šljunka debljine 50 cm granulacije 16-32 mm, 

• sabirni šaht za ocedne vode 

Da bi se sakupile ocedne vode moraju se na dnu kade uraditi nagibi (uzdužni I poprečni), a perforirane 

debelozidne cevi za sakupljanje ocednih voda se postavljaju na dnu poprečnih nagiba. 

Poprečni pad od najniže do najviše tačke u sanitarnoj kadi treba da bude 3%, dok podužni pad treba da 

bude najviše 2%. 

Iznad postavljenih cevi, kao završni sloj u sanitarnoj kadi, postavlja se dobro oprani šljunak granulacije 

16/32 mm. Ocedne vode koje se formiraju u sanitarnoj kadi sakupljaju se u šahtama, a zatim zajedničkim 

kolektorom transportuju do sabirnog bazena. Iz sabirnog bunara ocedna voda može da se vraća natrag na 

deponiju. 

Drugi način upravljanja ocednim vodama sa deponije jeste da se voda iz sabirnog bazena transportuje do 

sistema za tretman ocednih voda. 

Na osnovu iskustvenih podataka o količini godišnje proizvodnje ocednih voda proizilazi da od ukupne 

količine padavina u zoni lokacije „Vasov do“ treba računati na oko 20% ocednih voda. Preostalu količina 

atmosferskih padavina apsorbuje deponovani čvrsti komunalni otpad (oko 40%), dok oko 40 % isparava sa 

površine sanitarne kade. 

Za sakupljanje ocednih voda koriste se perforirane HDPE cevi prečnika 500 mm, ukupne dužine 480 m. U 

sanitarnoj kadi biće postavljeno 3 perforirane drenažne cevi za sakupljanje ocednih voda. 

• Postrojenje za tretman ocednih voda na deponiji 

Postrojenje za tretman ocednih voda se projektuje i izgrađuje iza bazena za sakupljanje ocednih voda, a 

pre ispuštanja u recipijent (prirodni recipijent ili gradska kanalizaciona mreža). Optimalno je rešenje da se 

ocedne vode tretiraju na licu mesta do nivoa kada njihove primese zadovoljavaju propise ispuštanja u 

prirodni recipijent ili gradsku kanalizaciju. 

Tretman se vrši u postrojenju, lakim za upravljanje i jednostavnim za održavanje. Od tretmana ocednih 

voda se očekuje: 

• smanjenje HPK, 

• smanjenje BPK5, 

13



• smanjenje sadržaja teških metala, 

• smanjenje količine amonijačnog azota ispod 90 mg/l, 

• smanjenje suspendovanim materija, 

• smanjenje hlorida. 

Ono što je bitno za upozorenje jeste da su ocedne vode sa nove deponije bogate organskim materijama sa 

visokim HPK, ali sa dobro biorazgradivim materijama. 

24.000 m2 (površina sanitarne kade) x 924 mm/god (srednja vrijednost godišnjih padavina) = 22.176 

m3/god 

Od ukupne količine (22.176 m3) stvori se oko 20% ocednih voda: 

22.176 m3/god x 0,2 = 4.435 m3/god ocednih voda 

Prosečna dnevna količina ocednih voda u sanitarnoj kadi iznosi: 

4.435 m3 : 365 dana = 12,15 m3 

Ukoliko su učestali kišni periodi, a visina deponovanog otpada manja od 6 metara treba računati sa oko 

dva puta većom dnevnom količinom ocednih voda koja u tom slučaju iznosi 24,3 m3/dan. 

Sumirajući tretman (prečišćavanje) ocednih voda možemo konstatovati sledeće: 

1. Efluent – obrađena ocedna voda sakupljena sa deponije biće po kvalitetu u skladu sa parametrima 

predviđenim Pravilnikom o kvalitetu otpadnih voda I načinu njihovog ispuštanja u javnu kanalizaciju ili 

prirodni recipijent. 

2. Izdvojeni čvrsti otpad iz ocednih voda na postrojenju se sakuplja u poseban bazen i vraća na sanitarnu 

kadu. 

Dimenzija bazena za tretman ocednih voda treba da bude 30 m x 16 m x (-3m). Prethodno sakupljene 

ocedne vode transportuju se u sistem za tretman ocednih voda koji treba dimenzionisati na nivo 30 

m3/dan, za koji je predviđen prostor površine 1.000 m2. 

Bunar za ocedne vode lociran je na kraju sanitarne kade gde je obezbeđen potreban prirodni pad kako bi 

se ove otpadne vode sakupile i transportovale u system kanalizacije za ocedne vode. 

Iz bunara ocedna voda se potopnom pumpom prebacuje na sanitarnu kadu do završetka sistema za 

tretman ocednih voda. Potrebno je uraditi bazen za prihvat i prvu fazu tretmana ocednih voda. Ocedna 

voda se posle tretmana mora ispustiti u kanalizacionu mrežu. 

Kvalitet ocednih voda nakon tretmana mora zadovoljiti maksimalno dopuštene koncentracije opasnih i 

štetnih materija koje se smejuu ispuštati u fekalnu kanalizaciju, u skladu sa propisima. 

Mesto upuštanja obrađene ocedne vode određuje Javno preduzeće „Vodovod I kanalizacija“. 

Tretman ocednih voda prema ovom Idejnom rešenju planiran je tako da uključuje 

sljedeće elemente: 

• Bazen za zadržavanje i homogenizaciju gde se sakupljaju ocjedne vode koje 

dolaze iz unutrašnje mreže. Ovaj bazen treba takođe da reguliše tok ocjednih 

voda prije nego sto dođu do sistema za obradu. 

14



• Ventil za regulaciju. Glavna odvodna cijev za ocjedne vode treba da ima ventil 

za regulaciju toka kako bi se izbjeglo prekoračenje predviđenog kapaciteta 

bazena za zadržavanje. 

• Sistem za fizički i hemijski tretman se sastoji od postrojenja za koagulaciju, 

postrojenja za flokulaciju i dekantera. Dekantovane muljeve treba skladištiti u samoj deponiji, dok obrađene 

otpadne vode treba recirkulisati tako što će se rasporediti po površini deponije kako bi isparile. 

U zemljište, odnosno podzemne vode, ispuštaju se samo drenažne i atmosferske 

otpadne vode, ukoliko kvalitet tih voda zadovoljava granične vrednosti. 

• Kvalitativne karakteristike biogasa 

Može se reći da je biogas sačinjen prevashodno od dva gasa: metana (CH4) i ugljendioksida (CO2). 

U kombinaciji sa tim gasovima često su prisutni i kiseonik (O2) i azot (N2), jer su kao vazduh prisutni u 

slobodnim međuprostorima u otpadu, u trenutku deponovanja ili privučeni iz atmosfere dinamičkim 

delovanjem aspiracije. 

Ređe je prisutan vodonik (H2), koji nastaje u ograničenim količinama i u kratkom 

vremenskom periodu, putem acetogenih procesa. 

Priloženi grafikon aproksimativno prikazuje tok razvoja, odnosno varijacije u određenom periodu, koje se 

odnose na makrokomponente biogasa. 

Sadržaj gasova tokom biološke degradacije otpada 

Postavljanje bunara za sakupljanje biogasa – biotrnova 

• Postavljanje bunara za sakupljanje biogasa - biotrnova 

Za kontrolisanu degazaciju saniranog smetlišta i izgrađene sanitarne kade prema tehnološkom rešenju, 

usvojen je pasivni način odvođenja biogasa iz sanitarne kade putem tzv. biotrnova. 

Biotrn ili bunar za sakupljanje biogasa se sastoji od sledećih celina: 

Temelj biotrna je betonska stopa dimenzija osnove ø 1,2 m i visine 0,3 m, pri čemu je gornji deo 

dimenzija ø 0,8 m. U temelj su ubetonirani zaštitna rešetka i plastična perforirana cev (degazaciona cev). 

15



Degazaciona cev je perforirana polietlienska cev prečnika 160 mm, preko koje se vrši evakuacija gasa u 

okolinu. Dužina cevi se menja prema potrebi u zavisnosti od visine sloja otpada i inertnog materijala. Cevi 

imaju priključak za spajanje na završetku (muf, odnosno proširenje za spajanje cevi uvlačenjem jedna u 

drugu). 

Zaštitna rešetka se postavlja oko perforirane cevi prečnika 600 mm od betonskog gvožđa i pletene žice, 

dužine prema potrebi u zavisnosti od visine sloja otpada I inertnog materijala. Prostor između zaštitne 

rešetke i perforirane cevi ispunjava se šljunkom krupnije granulacije (preko 32 mm), radi povećanja 

površine dodira gasova I degazacione cevi i lakše evakuacije gasa u atmosferu. Zaštitna rešetka se 

postavlja pre deponovanja otpada radi lakšeg formiranja biotrna. Isto tako, uloga zaštitne rešetke je i ta da 

zaštiti postavljeni biotrn od mogućih oštećenja od strane građevinske mehanizacije. Nadogradnja biotrna u 

visinu ostvaruje se zavarivanjem armature nove rešetke za već ugrađenu rešetku na preklop i ubacivanjem 

šljunka krupne granulacije u prostor između zaštitne rešetke i degazacione cevi. 

Odušna lula je plastično koleno koje se postavlja na gornjem delu biotrna I zasečena pod uglom za 

izlazak gasa u atmosferu, a radi sprečavanja upada atmosferskih padavina. Proces formiranja biotrna prati 

popunjavanje deponije. Pri tome biotrn treba da ostane iznad površine poslednjeg sloja zemlje (za tehničku 

I biološku rekultivaciju) min. 0,5 m. 

Svi sadržaji bitni za biogas od aspiracije, transporta, baklje za spaljivanje i proizvodnju električne energije 

iz biogasa predviđeni su Studijom izvodljivosti. Površina predviđena za ove namjene iznosi 1.000 m2. 

• Spaljivanje biogasa 

Za kontrolisano spaljivanje biogasa treba postaviti gorionik sa zatvorenom komorom, visoke efikasnosti 

spaljivanja. 

Gorionik mora biti opremljen uvek raspoloživom pilot linijom, sa nadzorom preko UV fotoćelije. 

Uključivanje pilota odigravaće se pomoću duple elektrode pri visokom naponu. 

U slučaju da nedostaje pilot plamen (sto se može uočiti preko UV fotoćelije) zatvoriće se tok biogasa i 

izvešće se niz operacija paljenja. 

Samo nakon potvrđenog prisustva pilota ponovo ce se aktivirati osnovni tok. Pilot linija mora biti 

opremljena sa pneumatskim ventilom ON-OFF I odgovarajućim blokatorom plamena. 

Osnovni tok gorionika biće moguće zaustaviti servo-komandnim ventilom koji je pneumatski povezan sa 

predviđenim alarmnim sistemima. 

Posle plamenika gorionika predviđen je odgovarajući filter za blokiranje plamena, protiv eventualnog 

povratnog plamena. 

Gorionik se sastoji od komore za sagorijevanje koja je otporna na toplotu (sa keramičkim vlaknima ili 

sličnim materijalima) i koja može da garantuje očekivani učinak u okviru predviđenih protoka. 

Gorionik mora kompletno obuhvatiti plamen. 

Automatska regulacija sagorijevanja odvijaće se u funkciji od preostalog kiseonika, što se može utvrditi 

sondom sa cirkonijum-oksidom ili termoparom za utvrđivanje temperature sagorijevanja. 

Postavljeni senzor upravljaće motorizovanom pregradom koja reguliše dotok vazduha 

neophodnog za sagorevanje. 

• Prostor za tretman otpada pre konačnog odlaganja (reciklaža, kompostiranje) 

Strategija recikliranja ima za cilj da omogući sprovođenje procesa reciklaže sa posebnim ukazivanjem na 

proces implementacije onih zahteva koji su definisani Direktivom EU 94/92/EC za ambalažu i ambalažni 

otpad. U Crnoj Gori nema reciklažnog centra za papir, karton, staklo, metal, plastiku, baterije i posebno 

organski otpad. Trenutno je u primjeni neselektirani sistem sakupljanja. U narednom periodu treba 

definisati zakonima i propisima pravilno odlaganje ambalaže alkoholnih I bezalkoholnih pića, kartona i 

papira. 

Master plan Upravljanja otpadom za RCG predviđa nabavku između 5.700-9.700 pojedinačnih kontejnera 

za prikupljanje reciklažnih materijala. 

16



Na osnovu podataka iz Master plana koji se odnose na strukturni sastav Č.K.O.-a, može se planirati da se 

maksimalno 55% sakupljenog Č.K.O.-a reciklira kao papir, karton, plastika, staklo i metal. 

Direktiva EU je definisala količinu materijala koji se mora reciklirati, a to je između 25-45% ambalažnog 

otpada, za početak je to 15%. 

Na postojećoj lokaciji predviđena je izgradnja reciklažnog centra, dimenzija 50 x 75 m, odnosno površine 

3.750 m2, sa pratećim saobraćajnicama, magacinima zatvorenog I otvorenog tipa i protočnim skladištima 

Za reciklažni centar sa pratećim sadržajima potrebno je obezbediti oko 1,5 ha površine. 

Kompostiranje je aerobni ili anaerobni biološki proces u kojem se organski otpad (baštenski ili organski 

kuhinjski) konvertuje u stabilan zrnasti materijal koji se može koristiti za poboljšanje strukture zemljišta. 

U zemljama EU kompostiranje kao proces se koristi već godinama u cilju smanjenja količine otpada koji se 

deponuje, što vodi smanjenju zagađenja životne sredine I smanjenja potrošnje prirodnih resursa. 

Kompost je mešavina raznih ostataka i otpadaka koji se obično ne koriste u domaćinstvima, već razloženi 

pod dejstvom mikroorganizama služe kao organsko humusno đubrivo. Sastavne materije komposta su 

životinjskog i biljnog porekla (korovske biljke, lišće, granje, neupotrebljiva stočna hrana, ostaci pri preradi 

grožđa I voća i itd.). 

Kao materije za kompostiranje mogu da posluže i razne mineralne materije kao što su: pepeo, čađ, kreč, 

smetlišta iz dvorišra i sl. Materije koje se ne mogu razlagati ili se sporo razlažu ne stavljaju se u kompost. 

Ne kompostiraju se ni korovske biljke sa semenom koje nose bolesti, da se ne bi zarazile kulture nakon 

upotrebe komposta. U kompost se ne smeju stavljati leševi životinja uginulih od zaraznih bolesti. 

Na osnovu podataka iz Master plana Upravljanja otpadom koji se odnose na strukturni sastav Č.K.O.-a, 

može se planirati da se 25% organskog otpada kompostira. 

Na kraju treba napomenuti da su troškovi kompostiranja u zemljama EU značajni, što negativno utiče na 

ekonomske pokazatelje primjene komposta. 

Uzimajući u obzir da je prostor Berana poljoprivredni bilo bi veoma interesantno da se izgradi savremena 

ekološka kompostirnica. Materijal koji bi se dobio na ovaj način bi zamenio stajsko đubrivo bez bojazni 

zagađivanja zemljišta i podzemnih voda. 

• Prostor za izgradnju pratećih objekata 

Prostor u zoni kod ulaza namenjen je izgradnji objekata administrativnog I tehnološkog procesa. Prostori 

su planirani tako da predstavljaju jedinstvenu cjlinu bez ukrštanja i preklapanja funkcija. Površine koje nisu 

pod objektima i manipulativnim površinama predviđene su za ozelenjavanje. 

Studijom izvodljivosti su predviđeni prateći objekti: 

• poslovni objekat (kancelarijski prostor), 

• radionica sa magacinom, 

• garaže, 

• platoi za pranje vozila 

Površina opredijeljena za izgradnju pratećih objekata iznosi 2.000 m2. 

17



• Prostor za podizanje zelenog pojasa 

Shodno Zakonu o upravljanju otpadom i Direktivi EU 99/31/EC obaveza je investitora da predvidi prostor 

za podizanje zelenog pojasa. To je u Studiji izvodljivosti urađeno I predviđeno da se oko čitave deponije 

podigne zeleni pojas sa unutrašnje strane. 

Prostor za izradu internih saobraćajnica, infrastrukturne mreže, objekata (vodovod, kanalizacija, 

elektroenergetska, TT-mreža) 

Studijom izvodljivosti predviđeni su prostori za izradu internih saobraćajnica, infrastrukturne mreže i 

objekata vodovoda, kanalizacije i elektroenergetske i TT mreže. Put oko sanitarne kade predviđen je da 

bude širine 6,0 metara, koji zauzima površinu od oko 6.000 m2. Prostor za izradu infrastrukturne mreže, 

objekata (vodovod, kanalizacija, elektroenergetska, TT-mreža) zauzima oko 500 m2. 

• Prostori za druge namjene 

Zakon o upravljanju otpadom RCG 80/05 i Direktiva EU 99/31/EC tačno su definisali koji sadržaji moraju 

postojati na sanitarnoj deponiji i predstavljaju sastavni deo ukupnog deponijskog prostora. 

• Prijem komunalnog otpada na regionalnoj deponiji 

Vozila poslee otvaranja elektronske kapije ulaze u prostor deponije i idu na elektronsku vagu sa 

formularom koji prati otpad. Na vagi se obavlja utvrđivanje bruto težine (vozilo + otpad) i upisuje u 

kompjuter identifikacija vozila, vozača, datum I vreme. Radnik na merenju proverava posedovanje i 

ispravnost transportne dokumentacije. Posle merenja vozila odlaze na sanitarnu kadu gde se vrši istovar 

tereta. Nakon istovara prazno vozilo se obavezno ide na pranje točkova (u kadi), a potom na vagu. Tada 

se utvrđuje neto težina otpada. 

Prijem otpada na deponiji može se vršiti u skladu sa katalogom dozvoljenog ili nedozvoljenog otpada, 

definisanog prema prirodi i poreklu, kao i metoda analize otpada i graničnih vrednosti osobina otpada koji 

se može primiti. 

Karakterizacija i generalna kontrola otpada baziraju sledećem: 

• osnovna kategorizacija se sastoji u određivanju karakteristika otpada I ostvaruje se prikupljanjem 

svih informacija neophodnih za deponovanje određene vrste otpada. Karakterizacija se obavlja 

prilikom prvog prijema, a mora se ponoviti i u slučaju značajnije izmene osobina otpada. 

• provera usklađenosti se sastoji od provera izvršenih na bazi standardizovanih analiza i metoda 

provere koje su usmerene ka utvrđivanju kratkoročnog i dugoročnog ponašanja ocednih voda. 

Provere se zasnivaju na ponašanju otpada određenom pomoću osnovne karakterizacije. Otpad 

koji nije stvoren regularnim putem mora biti podvrgnut specifičnim analizama. 

• provera na licu mesta se obavlja metodama brze kontrole da bi se utvrdilo da li je dati otpad isti 

kao otpad koji je bio podvrgnut proveri usklađenosti i koji je opisan u pratećim dokumentima. 

Sastoji se od vizuelnog pregleda dela otpada pre i posle istovara u zoni deponovanja. 

• administrativno-poreska kontrola se vrši pre donošenja otpada, prilikom potpisivanja ugovora o 

korišćenju usluga na deponiji. Na sanitarnoj deponiji dozvoljeno je isključivo odlaganje samo onih 

vrsta otpada koji spadaju u grupu neopasnih otpada i to: 

o komunalni otpad, 

o neopasan industrijski otpad, 

o otpad sa javnih površina, 

o otpad iz preduzeća neindustrijskog karaktera, 

o otpad iz trgovina, administrativnih objekata i sl., 

18



o pepeo od loženja u individualnim domaćinstvima. 

U skladu sa Zakonom o upravljanju otpadom, Direktivom EU 99/31/EC na deponiji 

komunalnog otpada zabranjeno je deponovati sljedeće: 

• Otpad u tečnom stanju 

• Zapaljiv i eksplozivan otpad (kante i posude od boja i rastvarača, barut, municiju i 

druge tipove vojnog otpada) 

• Radioaktivni otpad 

• Medicinski otpad (špicevi i igle, zavoji i gaze, injekcije, flaše od infuzije i drugi otpad iz 

bolnica i veterinarskih ustanova) 

• Životinjski otpad (iznutrice, kože i drugi delovi životinja) 

• Industrijski otpad 

• Krupne predmete (nameštaj, dušeci, krupni komadi metala, školjke automobila) 

• Električne uređaje (računari, bela tehnika – šporeti, frižideri, zamrzivači veš mašine i 

slično) 

• Otpadne automobilske i kamionske gume 

• Otpadna ulja iz svih vrsta vozila 

• Baterije i akumulatore svih vrsta 

Napomena: Ukoliko prilikom obavljanja poslova na deponiji lice koje radi na odvajanju otpada uoči 

materijale sa liste čije je deponovanje zabranjeno, potrebno je sumnjive materijale odvojiti na posebno 

mesto. Nakon pregleda ovog materijala definisaće se način postupanja sa takvim materijalima. 

Prijem komunalnog otpada u regionalni reciklažni centar 

Moderne tehnologije upravljanja otpadom na deponijama su predviđele reciklažne centre za neselektirani, 

delimično selektirani i selektirani komunalni otpad. 

Vozila sa komunalnim otpadom posle prvog vaganja odlaze u reciklažni centar, gde se vrši istovaranje 

istog. Vraćanje specijalnih vozila se vrši do kade za pranje točkova, a potom vozilo odlazi na ponovno 

vaganje na osnovu kojeg se vrši utvrđivanje neto težine komunalnog otpada. 

Sva vozila koja se vraćaju na ponovno mjerenje moraju se tretirati u kadi za pranje točkova. 

Izdvojeni organski otpad nakon reciklaže specijalnim vozilom se odnosi na sanitarnu kadu gde se vrši 

istovar i njegovo rastiranje. 

Prostor za odlaganje izdvojenih automobilskih guma 

Veoma veliki problem u narednom periodu treba očekivati od otpada automobilskih guma koje se ne smeju 

deponovati u sanitarnu kadu, a broj automobila u Beranama I ostalim opštinama, obuhvaćenim 

regionalnom deponijom, se povećava. Potrebno je razmisliti o njihovom sakupljanju, tretmanu i prodaji 

granulata. 

Prostor za privremeno odlaganje kabastog materijala 

Bez obzira na veličinu grada treba razmotriti pitanje sakupljanja i tretmana kabastog materijala koji se 

meša sa komunalnim otpadom, a to su većinom plastični i drveni materijali. 

Dosadašnji planski razvoj 

19



Predmetni prostor do sada je razrađivan Prostornim planom Crne Gore i PPO Berane. Detaljna razrada 

predmetnog prostora do sada nije rađena. 

• Prostorni plan Crne Gore 

Do 2004. godine u Crnoj Gori nije postojala nijedna sanitarna deponija, već samo gradska i nelegalna 

smetlišta, kojima niko nije gazdovao, niti vršio kontrolu odlaganja. Ne postoji tačna evidencija broja 

nelegalnih odlagališta, ali se zna da svako gradsko naselje u Crnoj Gori ima bar po jedno glavno smetlište i 

više nelegalnih odlagališta. U 2004. godini urađena je prva međuopštinska privremena sanitarna deponija 

komunalnog otpada „Lovanja“ za opštine Kotor, Budva i Tivat i stvoreni su uslovi za sanaciju i izgradnju 

sanitarne međuopštinske deponije komunalnog otpada u Podgorici. 

Koncept upravljanja otpadom u Prostornom planu Crne Gore do 2020. godine („Sl. list RCG“ 24/08) 

prikazao je 8 međuopštinskih deponija komunalnog otpada za sledeće opštine: 

1. Bar i Ulcinj, 

2. Kotor, Budva i Tivat (sa mogućim uključenjem Herceg Novog), 

3. Herceg Novi, 

4. Podgorica, Danilovgrad i Cetinje, 

5. Nikšić, Plužine i Šavnik, 

6. Pljevlja i Žabljak, 

7. Kolašin, Mojkovac i Bijelo Polje, 

8. Berane, Rožaje, Andrijevica i Plav. 

Međuopštinske deponije za čvrsti komunalni otpad i reciklažni centri prema Prostornom planu 

Crne Gore 

Prema Prostornom planu Crne Gore u Bearnama je predviđeno: međuopštinska deponija, međuopštinski 

recikalžni centar; pretovarna i transfer stanica za sakupljanje čvrstog komunalnog otpada, centar za 

kompostiranje, deponovanje medicinskog otpada, deponija opasnog otpada iz domaćinstav, deponija 

20



građevinskog otpada,šuta i materijala iz otkopa, kao i deponovanje mulja iz fekalnih otpadnih voda, 

deponovanje mulja iz industrijskih otpadnih voda i deponovanje vozila van upotrebe. 

„U skaladu sa međunarodnim smernicama,lokacije treba da se definišu kroz istraživanje varijanti,uz 

pažljivu procenu opcija sa stanovišta uticaja na životnu sredinu i urbanističkog razvoja,ekonomskih efekata 

i socijalne i opšte društvene prihvatljivosti. 

Izbor lokacije treba da se definiše na osnovu detaljnih sveobuhvatnih studija,uključujući i procjene uticaja 

na životnu sredinu“ ( PPCG-str.108). 

U periodu od dve do tri godine potrebno je na teritoriji Opština Berane, Rožaje, Andrijevica i Plav. 

organizovati sistem za sakupljanje,transport i deponovanje otpada.Cilj upravljanja otpadom je da materijal 

što potpunije uđe u zatvoreni ciklus i da se obezbedi odnošenje otpada prema satandardima EU. 

• PPO Berane 

U skladu sa opštom podelom prostora u zahvatu PPO Berane, predmetni prostor je opredeljen za šumske 

površine. PPO nije definisana lokacija za deponiju već su date smernice za organizovanje efikasnog 

komunalnog sistema za prikupljanje otpada i odvoz čvrstog otpada na definisanu deponiju. 

Prema ovim smernicama odabrana lokacija mora biti u prirodnoj uvali, zaklonjena od vidika, nizvodno 

postavljena, udaljena od naselja i vodotoka sa zaštitnim zelenim pojasem. Odabir lokacije mora biti 

sproveden kroz odgovarajuće istraživanje uzimajući u obzir hidrogeološke i mikroklimatske elemente. 

Treba vršiti postepeno uklanjanje postojećih ,,divljih,, i sprečavanje stvaranja novih deponija 

pooštravanjem odgovornosti za nepridržavanje postojeće opštinske regulative. Takođe ukoliko se Crna 

Gora opredeli za organizovano prikupljanje i tretiranje otpada na republičkom nivou, potrebno je iznaći 

pogodnu lokaciju za sabirnu stanicu otpada, a prema utvrđenim kriterijumima. 

Sintezni prikaz ocene postojećeg stanja 

Urbanističkim projektom se obrađuje prostor u površini od 9.28ha a koji je studijom o izboru lokacije 

opredeljen kao najpovoljniji. Prethodne studije i analize koje su rađene za predmetnu lokaciju predstavljaju 

osnov za plansku organizaciju u okviru opredeljenog prostora. 

Predmetni prostor je izanaliziran sa svih relevantnih aspekata pri čemu je kroz idejna rešenja preispitan 

prostorni i funkcionalni odnos struktura koje će se kao takve ugraditi u plan. 

Rezultati provere osnovnih postavki plana višeg reda, analiza postojećeg stanja kao i novonastale potrebe, 

analiza uticaja kontaktnih zona na ovaj prostor i obrnuto odredili su pristup izradi UP-a . Ovaj pristup je 

zasnovan na sledećim stavovima: 

- Organizovanju sadržaja 

- Uklapanju objekata i sadržaja u šire okruženje 

- Poštovanju potrebnih sanitarno – tehničkih uslova 

- Obezbeđivanju kvalitetnih saobraćajno manipulativnih tokova i povezivanje na širu saobraćajnu 

mrežu. 

- Obezbeđivanju infrastrukture (vodovod, kanalizacija, elektroenergetska i tt mreža), kako bi se 

stvorili potrebni preduslovi za nesmetani razvoj predviđene namene. 

21



3. OPŠTI I POSEBNI CILJEVI 

Opšti ciljevi 

Opšti ciljevi su definisani Strateškim Master planom upravljanja otpadom koji je rađen na 

nacionalnom nivou. 

Na nacionalnom nivou, izgradnja regionalnih sanitarnih deponija je prioritet u sektoru zaštite životne 

sredine. Danas postoje dve sanitarne deponije u Crnoj Gori. Strateški Master plan upravljanja otpadom za 

Republiku Crnu Goru, za period 2005-2014 i Plan upravljanja otpadom Crne Gore za period od 2008 – 

2012 obezbjeđuju sveobuhvatan okvir politike za racionalno i održivo upravljanje otpadom u zemlji. 

Oba dokumenta, Strateški Master plan upravljanja otpadom za Republiku Crnu Goru, za period 2005-2014 

i Plan upravljanja otpadom Crne Gore za period od 2008 – 2012 identifikuju mnoge ciljeve i aktivnosti te 

politike. Cilj te politike ,koji je najrelevantniji za ovaj projekat ,obuhvata sledeće komponente: da se izgradi 

sanitarna deponija u svakom regionu do 2010 prema tehničkim i operativnim zahtevima EU Direktive o 

deponijama 99/31/EC; da se izrade lokalni i integrisani planovi upravljanja otpadom, da se (sigurno zatvore 

i) rekultivišu deponije-smetlišta koje predstavljaju najveće rizike po životnu sredinu i da se uvede primarna 

selekcija i reciklaža reciklabilnog materijala (staklo, papir, karton, metal i plastika). 

Posebni ciljevi 

Osnovni cilj izrade UP-a je da u skladu sa Strategijom upravaljanja otpadom na državnom nivou, 

iskazanim investicionim interesom i razvojnim programima opštine Berane, a koji su sagledani kroz studiju 

izvodljivosti, razradi predmetnu lokaciju i stvori planski osnov za dalju realizaciju planiranih sadržaja. 

Izradi Plana prethodila je detaljna analiza postojeće planske dokumentacije, studija i elaborata rađenih za 

predmetni prostor, postojećeg stanja i formiranje dokumentacione osnove. 

Prostorni koncept zasnovan je na međusobnoj usaglašenosti tri osnovna faktora prirodnih, stvorenih 

uslova i planerskog stava. 

Plan sačinjavaju potrebna obrazloženja planskih rješenja i preporuka, kao tekstualni deo i odgovarajući 

grafički prilozi, odnosno delovi dokumentacije saglasno Zakonu o planiranju i uređenju prostora ("Sl.list 

RCG" br. 51/08) . 

Tekstualni deo, kao obrazloženje Planom definisanih rešenja, predstavlja sintezni prikaz obavljenih 

analiza i izvedenih rezultata, definišući sve bitne elemente uslova potrebnih u postupku sprovođenja Plana. 

Tekstualni deo Plana je praćen odgovarajućim grafičkim prilozima na kojima su grafički prezentirana 

usvojena rješenja. Formiran je na osnovu podataka dobijenih od Naručioca, nadležnih organa Opštine, 

snimanja izvršenih na terenu i podataka dobijenih od komunalnih i drugih Preduzeća. Ukupan Elaborat 

nacrta Plana je formiran kao zbir funkcionalnih radova prezentiranih tekstualnim i grafičkim prilozima. . 

Ovim Planom stvara se legalni instrument za dalju realizaciju sadržaja u predmetnom zahvatu. 

4. PLANSKO REŠENJE 

22



Koncept organizacije prostora 

Studija izvodljivosti za izgradnju i rad regionalne sanitarne deponije u opštini Berane poslužila je kao okvir 

za plansku razradu. Urbanističkim projektom je izvršeno prilagođevanje potrebnih sadržaja i tehnoloških 

zahteva prostornim mogućnostima lokacije. 

Namena površina 

U okviru prostora koji je predmet razrade Urbanističkim projektom izdvaja se: 

• površina u funkciji Regonalne saanitarne deponije sa reciklažnim centrom za koju je opredeljena 

Urbanistička parcela sa jasno definisanim analitičko – geodetskim elemntima. 

• površina u funkciji zaštitnog zelenila u širini od 10m koju je neophodno obezbediti oko ograde 

kompleksa a koje na pojedsinim mestima s obzirom na opštinsko vlasništvo zemlje i prisustvo 

šumske vegetacije može imati i veću širinu. 

• rezervna površina koja je o okviru opštinskog zemljišta oslanja se na lokalni put Berane – Zaostro i 

koju je moguće organizovati i koristiti u skladu sa potrebama opštine a imajući u vidu namene u 

kontaktu. 

• površina u funkciji lokalnog puta Berane – Zaostro a kojim se i pristupa deponiji. 

• površina u funkciji vodozahvata u okviru koje je kaptiran postojeći izvor za potrebe 

vodosnabedvanja sanitarne deponije sa reciklažnim centrom. 

Površina zahvata predmetnog prostora je 92 814.09 m 2 . Za organizaciju sadržaja u funkciji sanitarne 

deponije sa reciklažnim centrom opredeljena je Urbanistička parcela sa jasno definisanim analitičko – 

geodetskim elementima u površini od 68 329.51m 2 . Pristup parceli je obezbeđen sa lokalnog puta Berane 

– Zaosto a koji je za potrebe funkcionisanja sanitarne deponije sa reciklažnim centrom planirana za 

rekonstrukciju. 

Koncepcija rešenja i organizacije kompleksa Regionalne sanitarne deponije sa reciklažnim centrom 

bazirana je na sprovođenju tehničko tehnoloških i organizacionih mera koje obezbeđuju neophodni 

maksimum zaštite životne sredine i zdravlja stanovništva, uz maksimalno racionalno korišćenje prostora i 

racionalno ulaganje finansijskih sredstava, a poštujući važeće zakonske propise i tehničke norme, kao i 

osnovne postulate Strategije održivog razvoja. 

Polazeći od konfiguracije terena, prostornih mogućnosti okruženja, količine otpada koje će se dnevno 

tretirati na Regionalnoj sanitarnoj deponiji „Vasov Do“ u Beranama, a poštujući važeće propise i zakone za 

ovu vrstu objekata, definisan je sadržaj kompleksa i prostorni raspored objekata i površina. 

Funkcionalno, Regionalna sanitarna deponija je podeljena u nekoliko tehnoloških celina povezanih 

tehnološkim, odnosno saobraćajno manipulativnim vezama. 

A. Manipulativno-opslužni plato sa objektima koji su na njemu situirani, opslužuje Regionalnu 

sanitarnu deponiju u celini. Na manilpulativno opslužnom platou locirani su : 

1. Ulaz u kompleks sa detektorom jonizujućeg zračenja 

2. Administrativna zgrada (kancelarije za administraciju, prostorija za odmor radnika sanitarni čvorivi, 

laboratorija za analize potrebne za praćenje tehnoloških parametara na nivou kompleksa Regionalne 

deponije i tehničke prostorije. 

23



3. Merni most od 60 t koji je lociran na delu saobraćajnice i preko koje moraju proći sva vozila koja 

ulaze u kompleks, kao i vozila koja izlaze iz kompleksa; 

4. Kućica za vagara/portirnica 

5. Transformatorska stanica 

6. Sistem za pranje guma na vozilima, protočnog tipa, 

7. Prostor za zadržavanje vozila, 

Ispred kapije kompleksa, lociran je parking za putnička vozila. 

B. Plato sa sistemom za prečišćavanje otpadnih voda 

Sistem za tretman otpadnih voda (tehničkih, voda od pranja platoa, opreme i radnih površina kao i 

procedni filtrat sa odlagališta). Otpadne vode se prikupljaju odgovarajućom tehničkom odnosno drenažnom 

kanalizacijom i dovode do sistema za tretman otpadnih voda. Po završenom tretmanu, prečišćene vode se 

odvode u krajnji recipijent (gradska kanalizaciona mreža); 

Napomena: Sanitarno feklane vode se prikupljaju posebnom kanalizacionom mrežom, koja se direktno 

priključuje na gradski kanalizacioni sistem i ne tretiraju se u postrojenju. 

C. Pogon za selekciju sa pripadajućim objektima i platoima: 

U produžetku ulazne saobraćajnice i vage tehnološki i organizaciono nalazi se Pogon za selekciju 

sekundarnih sirovina. S obzirom da se u kompleks dovozi mešani komunalni otpad, on se posle merenja 

na vagi i evidentiranja u bazi podataka vozi na ručno mehaničku liniju za selekciju sekundarnih sirovina u 

okviru pogona za selekciju. U okviru pogona definisani su: 

9. Hala za prijem, sortiranje i baliranje otpada i sekundarnih sirovina 

10. Nadstrešnica za privremeno odlaganje izdvojenih sekundarnih sirovina 

10a. Nadstrešnica za privremeno zadržavanje izdvojenih bala nereciklabilnog otpada, koje se dnevno 

moraju odvoziti i odlagati na deponiji (odlagalištu); 

11. Objekat za vozila za unutrašnji transport. 

12. Kontejner za privremeno skladištenje opasnog otpada iz komunalnog otpada (baterije, sprejovi, 

ambalaža od raznih mineralnih i organskih ulja, zauljene krpe i sl.) 

D. Sanitarno odlagalište čvrstog komunalnog otpada (deponija) planirano u II faze: 

Nereciklabilna komponenta otpada sa pogona za selekciju, kao i deo nereciklabilnog otpada koji ne ide na 

selekciju, već se direktno iz grada odvozi na odlaganje, odvozi se na odlagalište otpada (D) čije se 

otvaranje, eksploatacija i zatvaranje planiraju u dve faze. 

Na najnižoj koti tela deponije nalazi se, s obzirom na konfiguraciju terena, brana koja garantuje stabilnost 

odloženog otpada i štiti prostor na nižim kotama od eventualnog odronjavanja otpada iz tela deponije. 

Za sagorevanje prikupljenog deponijskog gasa, predviđena je baklja sa šahtom za kondezat. 

E. Pogon za kompostiranje sa pripadajućim objektima i platoima: 

U okviru predmetnog kompleksa rezervisan je prostor za organizaciju kompostiranja organskog otpada 

,njegovo prikupljanje I donošenje na deponiju. U okviru ovog prostora moguće je izgraditi objekat I kasetu 

za kompostiranje. Postrojenje za kompostiranje biootpada izgradiće se u II fazi, u prvoj fazi će biti 

predviđen samo prostor unutar ograde regionalne deponije. 

24



F. Saobraćajnice 

Do kompleksa regionalne deponije dolazi se lokalnom saobraćajnicom Berane – Zaostro, a od ulaza u 

kompleks, pristup svakom segmentu kompleksa omogućen je internim saobraćajnicama: 

16a. Od ulaza u kompleks do deponije – glavna interna saobraćajnica; 

16b. Od manipulativno-opslužnog platoa do sistema za prečišćavanje otpadnih voda; 

16c. Veza sa sistemom za pranje točkova; 

16d. Oko celog tela deponije predviđena je obodna saobraćajnica; 

16e. Sa obodne saobraćajnice u telo deponije ulazi se internom saobraćajnicom 16e. 

G. Protivpožarni pojas 

Oko celog kompleksa projektovan je protivpožarni pojas, a u skladu sa Pravilnikom o bližim 

karakteristikama lokacije, uslovima izgradnje, sanitarno-tehničkim uslovima, načinu rada i zatvaranja 

deponije za otpad, stručnoj spremi, kvalifikacijama rukovodioca deponije i vrstama otpada i uslovima za 

prihvatanje otpada na deponiji. 

H. Zaštitni zeleni pojas 

Oko celog kompleksa, a izvan ograde formira se zaštitni zeleni pojas širine 10m, od rastinja različite 

spratnosti. 

U funkciji celog kompleksa, nalaze se i sledeći objekti: 

17. Rezervoar za sanitarnu i protivpožarnu vodu, zapremine cca 110 m 3 ; 

- Napajanje potrošača definisanih u okviru kompleksa se vrši odgovarajućim kablovima sa 

trafostanice; 

- Ceo kompleks je ograđen ogradom, radi kontrole pristupa svim elementima kompleksa, tako da je 

ulaz na kompleks dozvoljen samo vozilima koja su u funkciji definisanih tehnoloških procesa. 

Tehnologija unutar kompleksa odvija se po sledećem tehnološkom planu 

Tok 1. 

Tok 2. 

Tok 3. 

Vozilo sa mešanim otpadom dolazi iz grada, prolazi kroz kapiju i pored detektora jonizujućeg 

zračenja odlazi na vagu, gde se meri i evidentira, a zatim odlazi na pogon za selekciju otpada, 

gde u prijemnoj hali istovara otpad, prolazi kroz halu i odlazi: 

- direktno na servis za pranje i dezinfekciju vozila odakle napušta kompleks 

Vozila koja dolaze po sekundarne sirovine, ulaze na kompleks kroz kapiju i pored detektora 

jonizujućeg zračenja odlaze na vagu, gde se mere i evidentiraju, a zatim odlaze do nadstrešnice 

sa sekundarnim sirovinama, uzimaju tovar i dalje odlaze na vagu, gde se meri i evidentira njihova 

težina, zapisuje vrsta tovara i vozilo posle pranja točkova napušta kompleks (ili se privremeno 

zadržava na parkingu za čista vozila). 

Vozila koja su u funkciji transporta organskog otpada sa pogona za selekciju, na deponiju, 

preuzimaju kontejner sa prosejanim organskim otpadom i odvoze ga na mesto određeno za 

odlaganje, a zatim se istim putem, vraća na: 

- pogon za selekciju, ukoliko se proces nastavlja, 

- u objekat za vozila za unutrašnji transport. 

25



Tok 4: 

Tok 5. 

Vozilo koje je u funkciji transporta nereciklabilnog otpada, uzima bale sa linije za selekciju 

sekundarnih sirovina i odvozi ih na odlagalište u okviru kompleksa. Vozilo odlaže bale na za to 

predviđeni prostor i vraća se istom saobraćajnicom: 

- na pogon za selekciju, ukoliko se proces nastavlja, 

- na servis za pranje, gde se pere i dezinfekuje, a zatim parkira do nove smene. 

Četiri puta godišnje ili u zavisnosti od punjenja bazena za mulj sistema za prečišćavanje otpadnih 

voda, potrebno je izuzeti mulj iz bazena. U tom smislu, cisterna za mulj, prema potrebi, dolazi iz 

grada, izuzima mulj iz bazena (koji je potpuno mineralizovan) i odvozi ga na odlagalište, gde se 

meša i odlaže sa otpadom. 

Mreà I objekti infrastrukture 

• Saobraćaj 

Postojeće stanje 

Predmetna lokacija „Vasov do“ se nalazi severozapadno od grada Berane na kat. parcelama br. 2539, 

2547, 2548 I 2557 KO Dolac, u zahvatu PP-a Opština Berane. Udaljena je 4,3 km od fabrike celuloze i 

nalazi se sa suprotne strane reke Lim, na nadmorskoj visini od oko 800 metara, između 42 0 30' i 43 0 

severne geografske širine i 19 0 30' i 20 0 istočne geografske dužine. 

Lokacija je sa magistralnim putem M-2 povezana lokalnom saobraćajnicom sa asfaltnim zastorom koji je u 

dosta dobrom stanju, s tim što treba izvršiti njenu rekonstrukciju u dužini od oko 1200 m. 

Rastojanje između lokacije za izgradnju savremene regionalne sanitarne deponije komunalnog otpada 

„Vasov do“ i opština iz kojih će se dovoziti komunalni otpad iznosi: Berane (5 km), Rožaje (35 km), 

Andrijevica (24 km), Plav (51 km). 

Položaj lokacije je takav da je ona delimično zaklonjena na neravnom terenu. Dno jaruge je nekih 

tridesetak metara ispod platoa na kojem se trenutno odlaže komunalni otpad. U ovoj zoni nema izgrađenih 

objekata bilo koje namene. Potrebna infrastruktura nalazi se u blizini lokacije. Pristup Kompleksu 

regionalne deponije omogućen je lokalnom saobraćajnicom Berane - Zaostro. Pristupni put od magistrale 

M-2 do deponije je sa asfaltnim zastorom širine kolovoza od 3.5 do 4.0m i u dobrom je stanju, s tim što je 

neophodno izvršiti njegovu rekonstrukciju, u smislu proširenja kolovoza i dogradnje bankina. 

Planirano stanje 

Pristup Kompleksu regionalne deponije, kao sto je pomenuto, omogu}en je lokalnom saobraćajnicom Berane – 

Zaostro koja se uključuje na magistralni put M-2 deonica Berane-Ribarevina na oko 700m od raskrsnice magistralnog 

pravca za Rožaje sa pravcem za Andrijevicu. Ova saobraćajnica je predviđena za rekonstrukciju, što podrazumeva 

proširenje kolovoza na 5.5m i dogradnju bankine širine 1.0m ili rigole, na mestima useka. Ukupna širina planiranog 

profila pristupnog puta zajedno sa bankinama i rigolama je 7.5m. U zoni deponije, iza samog ulaza, planirani 

pristupni put napušta svoju postojeću trasu i sa širinom kolovoza od 3.5m tangira prostor deponije u dužini od oko 

200m posle kojih se uklapa u postojeće stanje. Naravno, pored proširenja lokalnog puta, predviđena je I 

rekonstrukcija njegovog priključka na magistralni pravac M-2. U zoni priključka planirano je i proširenje magistralnog 

pravca kako bi se formirala posebna traka za leva skretanja u pracu deponije i adekvatno kanalisala sva skretanja. 

Za pristup svakom segmentu kompleksa Regionalne deponije predviđena je interna saobraćajnica sa kracima i to 

- od ulaza u kompleks do deponije - glavna interna saobra}ajnica (16a); 

- od manipulativno-opslužnog platoa do sistema za prečišćavanje otpadnih voda (16b); 

- veza sa sistemom za pranje točkova (16c); 

26



- oko celog tela deponije predvi|ena je obodna saobraćajnica (16d); 

- sa obodne saobraćajnice (16d) u telo deponije ulazi se internom saobraćajnicom 16e. 

Interne saobraćajnice u okviru kompleksa deponije imaju poprečne profile koji se sastoje iz kolovoza {irine 5.5 do 

6.0m sa trotoarima ili bankinama {irine 1.0 do 2.0m. Obodna saobraćajnica oko celog tela deponije predviđena je sa 

profilom koji se sastoji od kolovoza {irine 3.5m i bankina sa obe strane {irine 1.0m do 1.75m. Ovaj krak interne 

saobraćajnice planiran je kao jednosmerni. Interna saobraćajnica koja ulazi u telo deponije predviđena je sa profilom 

koji se sastoji iz kolovoza širine 3.5m i bankina sa obe strane širine 1.0m. Maksimalni predviđeni podužni nagibi 

internih saobraćajnica u okviru lokacije su 10-12%. 

Uslovi 

Situaciono rešenje – geometriju priključka lokacije lokalni put, kao i internih saobraćajnih površina u okviru 

lokacije raditi na osnovu grafičkih priloga, gde su dati svi analitičko geodetski elementi za obeležavanje, 

kao što su koordinate tačaka, radijusi zaobljenja, poprečni profili. Prilikom izrade Idejnih i Glavnih projekata 

moguća su manja odstupanja u smislu usklađivanja novoplaniranih saovraćajnih površina sa postojećim 

stanjem. 

Vertikalno rešenje raditi na osnovu visinskih kota i podužnih-poprečnih nagiba koji su dati u grafičkom 

prilogu. Uzdužni nagibi interne saobraćajnice na samom ulazu na lokaciju projektovati sa padom od 3.7%, 

prema ulazu. U produžetku, internu saobraćajnicu projektovati sa podužnim nagibom od 10%. Obodnu 

internu saobraćajnicu projektovati sa nagibom 6-10%. Internu saobraćajnicu koja ulazi u telo deponije 

projektovati sa maksimalnim podužnim nagibom od 12%. 

Poprečni nagib ulaza na lokaciju projektovati sa padom od 2.5%. Poprečni nagib ostalih internih 

saobraćajnica projektovati sa 2%. Trotoare uz objekate projektovati sa padom od 2% prema kolovozu. 

Internu saobraćajnicu sa krakovima kao i ostale saobraćajno-manipulativne površine raditi sa zastorom 

od asfalta. Tritoar, ostale pešačke površine i parkinge raditi od betona. 

Oivičenje kolovoza raditi od betonskih ivičnjaka 18/20cm, a oivičenje trotoara od baštenskih ivičnjaka 

7/20cm. Kolovoznu konstrukciju dimenzionisati za srednje ekvivalentno saobraćajno opterećenje. 

Kolovoznu konstrukciju za sve saobraćajnice sračunati na osnovu pretpostavljenog saobraćajnog 

opterećenja za period od 20 god. i geološko-geomehaničkog elaborata iz kojeg se vidi nosivost posteljice 

prirodnog terena. 

Odvodnjavanje sa internih saobraćajnih površina rešiti gravitaciono preko poprečnih i podužnih padova 

internih saobraćajnica prema najnižem delu. 

• Elektroenergetika 


Na planom zahvaćenom području nema elektroenergetskih objekata ni elektroenergetske 

infrastrukture. 

Plan 

Ovim planom se predviđa lokacija za deponiju koja ima svoje tehnološke celine i koje zahtevaju 

snabdevanje električnom energijom. Da bi se obezbedilo kvalitetno napajanje električnom energijom 

objekata a shodno potrebnoj jednovremenoj snayi kompleksa potrebno je predvideti izgradnju nove trafo 

stanice 10/0.4kV/kV snage 630kVA sa jednim transformatorom. 

Napajanje električnom energijom kompleksa na strani visokog napona vršiće se sa mreže lokalne 

elektrodistribucije, na naponskom nivou 10kV. Planom se predviđa polaganje 10kV-nog kabla delom u rovu 

uzemlji koji se povezuje na planirani betonski stub 10kV'nog dalekovoda i dalje i 10kV'nim dalekovodom 

do postojećeg dalekovoda 10kV Rudeš-Zaostra koji se nalazi u selu Baranselo, a može se polagati i 

27



10kV'ni kabal od planirane trafo stanice 10/0.4kV/kV do postojećeg 10kV dalekovoda., odnosno biće 

izvedeno prema tehničkim uslovima nadležnog elektrodistributivnog preduzeća koje će odrediti i tačno 

mesto priključka kao i sam način priključenja. 

POTREBE U ELEKTRIČNOJ SNAZI 

Analizom potrebne snage trafo stanice predviđa se sledeće: 

• Instalisana snaga Pin = 563kW 

• Faktor jednovremenosti Kp = 0.73 

• Faktor snage cosφ = 0.95 

• Stepen iskorišćenja μ = 0.9 

• potrebna jednovremena snaga Pj = 411kW 

• potrebna prividna snaga Sp = 470kVA 

Na osnovu navedene analize predviđena je izgradnja montažno betonske trafo stanice 10/0.4kV/kV snage 

1x630kVA. Ova trafo stanice treba da je snabdeveva sa dve vodne ćelije 10kV, trafo ćelijom kao i 

merenjem potrošnje električne enrgije na 10kV-noj strani. 

Merenje potrošnje električne enrgije i vršnog opterećenja vrši se na strani visokog napona preko strujnog 

mernog transformatora1000/5A,kl.0.5, snage 15VA, mernom grupom sa brojilom aktivne enrgije sa 

maksigrafom, reaktivne enrgije i uklopnim časovnikom. 

PLANIRANI ELEKTROENERGETSKI OBJEKTI 

Trafostanice 10/0,4 kV 

Planom predviđene trafostanice su tipske montazno betonske kućice (MBTS) urađene u skladu sa 

Tehničkom preporukom EPCG TP-1b. Kućice trebaju biti sa unutrašnjom poslugom, a svojim oblikom, 

bojom fasade i adekvatnim arhitektonskim rješenjem, moraju biti prilagođene okolini. U kućice se ugrađuje 

tipizirana oprema, koju čine 10 kV-no postrojenje, jedan transformator snage 630 kVA i 0,4 kV-no 

postrojenje. 

Srednje-noponsko 10 kV-no postrojenje je tip RMU (Ring Main Unit) za snagu kratkog spoja 250 kVA na 

sabirnicama 10 kV. Postrojenje se sastoji od najmanje dvije vodne i jedne trafo ćelije. Broj vodnih ćelija 

zavisi od pozicije trafostanice u 10 kV-noj mreži, odnosno od broja predviđenih 10 kV-nih kablova, koji se 

povezuju na trafostanicu. 

Transformatori su trofazni uljni, ispitani prema važećim JUS.N.H1.005, sa ili bez konzervatora, sa 

mogućnošću termičkog širenja ulja, bez trajne deformacije suda. 

Niskonaponski razvodni blok se izvodi i oprema u skladu sa TP- 1b i savremenim tehničkim 

rješenjima. 

Novoplanirane trafostanice TS 10/0,4kV se postavljaju u namjenski projektovanom prostoru, 

odnosno u posebnim montažno-betonskim kućicama, u ravni terena. 

Raspored opreme i položaj energetskog ansformatora mora biti takvi da obezbedišto racionalnije 

korišćenje prostora, jednostavnost rukovanja , ugradnje i zamjene pojedinih elemenata i blokova i omogući 

efikasnu zaštitu od direktnog dodira djelova pod naponom. Kod izvođenja, izvođač je dužan uskladiti svoje 

radove sa ostalim građevinskim radovima na objektu , kako ne bi dolazilo do oštećenja već izvedenih 

radova i poskupljenja gradnje. 

Izbor lokacija trafostanica 

28



Položaj trafostaniceje izabran kako prema potrošačima tako i prema mogućem mestu na osnovu 

urbanističkih rješenja i tehnoloških potreba. 

Pri izboru lokacija vodilo se računa da: 

trafostanice budu što bliže težištu opterećenja; 

priključni vodovi visokog i niskog napona budu što kraći a njihov rasplet što jednostavniji; 

da do trafostanica postoji lak prilaz radi montaže građevinskog dijela, energetskih transformatora i 

ostale opreme. 

Mreža 10 kV 

Za podzemnu 10 kV mrežu preporučuju se kablovi tip XHE 49 A – 3 x (1x240) mm 2 , 10 kV. 

Eventualni izbor drugog tipa kabla treba usaglasiti sa »Elektrodistribucijom" – Berane. Kablovi se polažu u 

zemlju duž saobracajnica uz poštovanje propisa koji važe za ovu vrstu djelatnosti. Ukoliko se postavlja 

dalekovod 10kV predviđeni su betonski tipski stubovi tipa prema potrebi kao i samonosivi 10kV kablovski 

snop. 

Prema podacima proizvođača, trajno dozvoljena struja kabla je 556 A, odnosno prenosna moć 

9630 MVA. 

Trase predviđenih vodova idu duž saobraćajnica. Kablovi se postavljaju direktno u kablovski rov 

ispod trotoara na dubini od najmanje 60 cm. Pri prolazu ispod saobraćajnica kablovi se uvlače u zaštitne 

betonske ili plastične cevi, koje se postavljaju na dubini najmanje 0,80 m ispod kolovoza. Ukoliko se 

postavlja dalekovod 10kV trasa je takođe uz novoprojektovanu saobraćajnicu. 

Niskonaponska mreža 

Od nove rafostanice predviđa se poolaganje 1kV-nih kablova tipa PP00 ili XP00 koji se polažu do 

glavnih razvodnih ormana objekata odnosno postrojenja. presek kablova biće određen glu glavnom 

projektu elektroenergetskih instalacija na osnovu stvarnih jednovremenih snaga pojedinih objekata. 

U okviru kompleksa predviđeno je postavljanje spoljnog osvetljenja koje se predviđa svetiljkama snage 

400W(250W) na stubovima visine 10m Trasa kablova kojima se napajaju svetiljke dat je u grafičkom delu. 

Stvarni broj svetiljki kao i tip svetiljki i stuba biće određen glavnim projektima kompleksa. Uz kabal za 

napajanje spoljnog osvetljenja u isti rov se polaže traka FeZn 25x4mm za uzemljenje metalnih stubova. 

Svi kablovi koji se polažu na lokaciji na mestima prelaska ispod saobraćajnica moraju biti položeni kroz 

odgovarajuđu kablovsku kanalizaciju. 

Uključenje spoljne rasvete predvideti i ručno i automatski. 

Polaganje svih kablova izvesti prema važećim tehničkim uslovima za ovu vrstu delatnosti. Na mestima gde 

se energetski kablovi vode paralelno ili ukrštaju sa drugim vrstama instalacija voditi računa o minimalnom 

rastojanju koje mora biti sledeće za razne vrste instalacija: 

‣ Pri paralelnom vođenju energetskih i telekomunikacionih kablova najmanji horizontalni razmak 

je 0,5m za kablove 1kV i 10kV, odnosno 1m, za kablove 35kV. Ukrštanje energetskog i 

telekomunikacionog kabla vrši se na razmaku od 0,5m. Energetski kabal se polaže na većoj 

dubini od telekomunikacionog . Ukoliko se razmaci ne mogu postići energetske kablove na tim 

mjestima provesti kroz cijev. Pri ukrštanju energetskih kablova sa telekomunikacionim 

kablovima potrebno je 

‣ da ugao bude što bliži pravom uglu. Ugao ukrštanja treba da bude najmanje 45 stepeni. Pri 

ukrštanju kablova za napone 250V vertikalno rastojanje mora da iznosi najmanje 0,3 a za veće 

kablove 0,5m. 

29



‣ Pri horizontalnom vođenju energetskog kabla sa vodovodnom ili kanalizacionom 

infrastrukturnom cijevi najmanji razmak iznosi 0,4m. Energetski kabal se pri ukrštanju polaže 

iznad vodovodne ili kanalizacione cijevi na najmanjem rastojanju od 0,3m. Ukoliko se ovi 

razmaci ne mogu postići na tim mjestima energetski kabal položiti kroz zaštitnu cijev. 

‣ Pri paralelnom vođenju kablova i toplovoda najmanje rastojanje između kablova i spoljašnje 

ivice toplovoda mora da iznosi 0,7m za 10kV-ni kabal. Nije dozvoljeno polaganje kablova iznad 

toplovoda. Pri ukštanju energetskih kablova sa kanalima toplovoda minimalno vertikalno 

rastojanje mora da iznosi 0,6m. Energetskie kablove pri ukrštanju položiti iznad toplovoda. Na 

ovim mjestima obezbjediti toplotnu izolaciju od izolacionog materijala (pjenušavi beton) debljine 

0,2m. Pri paralelnom vođenju i ukrštanju energetskog kabla za javno osvjetljenje i toplovoda 

najmanji razmak je 0,1m. 

Za izvođenje niskonaponskih vodova, priimenjuju se uslovi već navedeni ranije u tekstu. 

Objekte štititi od atmosferskog pražnjenja postavljanjem klasične gromobranske instalacije po objektu. 

Uzemljivač mora biti izveden kao temeljni polaganjem trake FeZn 25x4mm položen u temelj objekta i 

povezan sa ostalim uzemljivačima čime se ostvaruje združno uzemljenje. 

Zaštitne mere 

Zaštita niskog napona 

Mrežu niskog napona treba štititi od struje kratkog spoja sa NN visokoučinskim osiguračima, 

ugrađenim u NN polju pripadajuće TS 10/0,4 kV. U priključnim kablovskim ormarićima zaštititi 

ogranke za objekte odgovarajućim osiguračima. 

Zaštita TS 10/0,4 kV 

U TS 10/0,4 kV za zaštitu transformatora snage 630 kVA predviđen je Buholcov relej. Za zaštitu od 

kvarova između 10 kV i 0,4 kV služe primarni prekostrujni releji, kao i NN prekidači sa termičkom i 

prekostrujnom zaštitom. 

Zastita od visokog napona dodira 

Uzemljenje instalacija svih objekata povezaće se na zaštitno uzemljenje trafostanica i javne rasvjete, tako 

da se dobije sistem zajedničkog uzemljivača i da se pri tom postigne jedan od sistema zastite (TN - C-S, 

TN – S ili TT), a uz saglasnost nadlezne Elektrodistribucije. 

Radi postizanja uslova iz tehničkih propisa i izjednačenja potencijala sva uzemljenja ovih TS 10 / 0,4 kV, 

objekata i javne rasvjete medjusobno povezati. 

• Hidrotehnička infrastruktura 

Vodovod 

Izvršiti kaptiranje prirodnog izvora pitke vode (meštani su ga koristili od pamtiveka) koji se nalazi 

sevrozapadno tik uz deponiju. Izdašnost ovog izvora na dan merenja 12. 03. 2010. iznosila je 1.5l/s ili 

130m3 na dan. Po rečima meštana u sušnom periodu po slobodnoj proceni izdašnost izvora bi iznosila 

đetvrtinu sadašnje količine što je otprilike dnevna količina od 32m3 na dan, što bi zadovoljavalo potrebe 

deponije. Potrebno je izvršiti hemisko – bakterioloŠku ispitivanje vode sa izvora. U protivnom voda bi se 

morala dovesti sa najbliže gradske mreže. Udaljenost vodovodne mreže je oko 2.3km. Uz neophodna 

prepumpavanja tada bi se voda mogla dovesti do lokacije za deponiju, odnosno predviđenog rezervoara. 

Planiran je rezervoar sa crpnom stanicom za sanitarnu i hidrantsku vodu. Za usvojeni normativ od 165 l/es 

30



i na bazi broja zaposlenih na sanitarnoj deponiji (22) količina vode za piće i sanitarne potrebe iznosi 

3.7m 3 /dan. 

Potrebna količina vode za gašenje požara iznosi 72m 3 . 

Zapremina rezervoara je 110m 3 Vodovodnu mrežu raditi od PE cevi. Vodovodne cevi postaviti u rovu na 

posteljicu od peska. Zatrpavanje vršiti šljunkom ispod saobraćajnica ili zemljom iz iskopa ispod zelenih 

površina u slojevima od 30cm sa potrebnim kvašenjem i nabijanjem. 

Dubina ukopavanja vodovodnih cevi iznosi 1.2m. 

Fekalna kanalizacija 

Fekalna kanalizacija je udaljena oko 1150m. Fekalne vode iz objekata se sistemom kanalizacione mreže 

odvode do gradske mreže fekalne kanalizacije. Kanalizacione cevi su od PVC materijala. 

Zatrpavanje vršiti šljunkom ispod saobraćajnica ili zemljom iz iskopa ispod zelenih površina u slojevima od 

30cm sa potrebnim kvašenjem i nabijanjem. 

Tehnološka kanalizacija 

Otpadna voda koja je produkt pranja, održavanja voznog parka i radnih površina se odgovarajućom 

kanalizacionom mrežom skuplja i gravitaciono odvodi do uređaja za prečišćavanje i dalje pumpanje u 

fekalnu kanalizaciju. 

Atmosferska kanalizacija 

Na kompleksu je predviđena izrada odgovarajuće kanalizacije za skupljanje i kanalisanje atmosferskih 

voda sa saobraćajnih površina i drugih namenskih površina. Atmosferske vode su planirane da se 

ispuštaju u atmosfersku kanalizaciju kojka je planirana pristupnom saobraćajnicom. Pre puštanja 

atmosferskih voda predviđeno je da se vrši mehanički tretman u odgovarajućem separatoru. Mehaničkim 

tretmanom vrši se izdvajanje iz vode mehaničkog anorganskog sadržaja (pesak, zemlja, mulj) 

Kanalizacione cevi su od PVC materijala. 

Predvideti ispuštanje prečišćene atmosferske vode u otvoreni kanal prema konfiguraciji terena. 

Potok koji prolazi preko tela deponije treba kanalisati AB cevima Ø1500mm. 

Drenažna kanalizacija 

Slivanje vode u pozemlje iz tela deponije ceđenjem kroz zemljište onemogućiće se postavljanjem 

vodonepropusne obloge po dnu deponije koja može biti prirodna (glina) ili veštačka (HDPE folija) a o čijem 

će se izboru doneti odluka po završenimm detaljnim geološkim istraživanjima. Drenažno-kanalizaciona 

mreža postavlja se na nepropusnu HDPE foliju. Filtrat koji se sakuplja iz tela deponije se sistemom 

drenažno-kanalizacione mreže sakuplja i kanališe, do sistema za tretman ocednih voda. 

Iznad drenažnog kanala postavlja se drenažno filterski sloj radi obezbeđenja delimičnog prečišćavanja 

procednog filtera i sprečavanja zapušenja drenažnog kanala. 

Sistem za tretman ocednih (drenažnih) voda 

Na osnovu iskustvenih podataka o količini ocednih voda, proizilazi da od ukupne količine padavina u zoni 

lokacije treba računati na oko 20% ocednih voda. Za sakupljanje ocednih voda koriste se perforirane 

HDPE cevi prečnika 300mm. Tretman se vrši u postrojenju lakim za upravljanje i jednostavnim za 

održavanje. Od tretmana ocednih voda se očekuje: 

- smanjenje HPK 

- smanjanje BPK 5 

- smanjenje sadržaja teških metala 

- smanjenje količine amonijačnog azota ispod 90mg/l 

- smanjenje suspendovanih materijala 

- smanjenje hlorida 

31



Bunar za ocedne vode lociran je na kraju sanitarne kade. Iz bunara ocedna voda se potopnom pumpom 

prebacuje na sanitarnu kadu do završetka sistema za tretman ocednih voda. Ocedne vode se posle 

tretmana recirkulaciono vraćaju na deponiju ili se odvode u fekalnu kanalizaciju. Kvalitet ocednih voda 

nakon tretmana mora zadovoljiti maksimalno dopuštene koncetracije opasnih i štetnih materija koje se 

smeju ispuštati u fekalnu kanalizaciju. 

• Telekomunikaciona infrastruktura 


Na lokaciji koja je premet ovog plana nema podzemnih telekomunikacionih instalacija. 

Plan 

Ovim planom predviđa se postavljanje koncentracionog TK ormana koji se postavlja u objektu 

administracije. Priključenje ovog objekata pna telekomunikacionu mrežu ostvaruje se polaganjem 

telekomunikacionog kabla i planiranu TK kanlizaciju koja se predviđa sa dve PVC cevi prečnika 110mm. 

Kabal položiti do najbliže rezerve a stvarnu trasu i mesto priključka biđe predviđeni utehničkim uslovima za 

prikljušenjem koje izdaje preuzeće Crnogorski Telekom. 

Način, faze I dinamika realizacije plana 

Prva faza realizacije plana traba da bude infrastrukturno opremanje predmetnog prostora što podrazumeva 

izgradnju saobraćajnica I izgradnju prateće infrastrukture. Sama realizacija sadržaja u okviru predmetne 

lokacije je planirana u dve faze. U prvoj fazi se realizuju sadržaji potrebni za funkcionisanje sanitarne 

deponije i reciklažnog centra a drugu fazui realizacije predstavlja realizacija kompostišta za koje je planom 

opredeljena potrebna površina. 

Ekonomska analiza I troškovi realizacije planiranih sadržaja u okviru plana 

• Pristupna saobraćajnica do kompleksa ................................... 345.224,64 Є 

• Elktroenergetska i telekomunikaciona infrastruktura do kompleksa ........ 6.278,00 Є 

• Hidrotehnička infrastruktura do kompleksa ................................... 9.387,70 Є 

• Izgradnja i opremanje objekatau okviru kompleksa .................................... 4.023.761,94 Є 

• Radovi niskogradnje u okviru kompleksa .................................... 3.843.292,28 Є 

• Hidrograđevinski radovi .................................... 513.576,22 Є 

• Elektroenergetski radovi i objekti ................................... 270.811,96 Є 

• Ozelenjavanje i rekultivacija ................................... 176.340,15 Є 

32



UKUPNO 

..................................... 9.297.840,54 Є 

Pregled površina u okviru zahvata Urbanističkog projekta 

Površina (m 2 ) 

Površina u funkciji sanitarne deponije sa reciklažnim centrom 68 329.51 

Zaštitno zelenilo 10 035.56 

Rezervna površina 10 520.92 

Vodozahvat 203.00 

Lokalni put 3 726.67 

UKUPNO 92 814.09 

Pregled sadržaja i površina u okviru kompleksa sanitarne deponije 

Površina (m 2 ) 

Objekti u funkciji kompleksa 3 064.93 

Telo deponije 22 513.72 

Prostor za kompostiranje 2 058.24 

Građevine u funkiji obezbeđenja deponije, internih saobraćajnica i dr. (brana, 4 313.54 

potpore i sl.) 

Interne saobraćajnice 10 413.07 

Platoi 2 012.92 

Ozelenjene površine 13 702.75 

33



Zastitni pojas 10 250.34 

UKUPNO 68 329.51 

5. SMERNICE ZA SPROVOĐENJE PLANSKOG DOKUMENTA 

Smernice za dalju plansku razradu 

Predmetni prostor je planski tretiran kao celina i ovim planskim dokumentom su definisani svi neophodni 

uslovi za njegovo dalje sprovođenje, tako da nije potreba dalja planska razrada u okviru predmetnog 

prostora. Intervencije u prostoru obuhvataju potpuno novu izgradnju na trenutno neizgrađenom prostoru a 

koji je u funkciji odlaganja otpada. 

Pejzažno uređenje 

34




Šira zona područja, oko lokacije regionalne sanitarne deponije, je praktično bez izgrađenih objekata, jer se 

radi o brdskom području na udaljenosti od nekoliko kilometara od grada Berana. 

Dominantan je rased koji je predisponirao povremeni vodeni tok.Dno raseda je nekih tridesetak metara 

ispod platoa na kojem se trenutno odlaže komunalni otpad. 

Predmetna lokacija se nalazi u zoni u kojoj nema izgrađenih objekata. 

Do lokacije se dolazi lokalnim putem koji je asfaltiran. Lokaciju čini neravan teren sa postojećim rastinjem u 

širem delu lokacije. Lokacija se već nekoliko godina koristi za nekontrolisano odlaganje komunalnog 

otpada. Na prostoru koji zahvata lokacija nema izgrađenih objekata bilo koje namene. Do lokacije, gde se 

odlaže komunalni otpad, dolazi se skretanjem sa lokalnog asfaltiranog puta na makadamski pristupni put. 

Područje pripada planinskom tipu pejzaža koji je u prostornoj vezi kako sa nižim tako i sa višim zonama. 

Njegovi osnovni strukturni elementi su šume bukve i jele i mezofilne livade, pa celokupan prostor odiše 

mezofilnim karakterom. Mikropanorame su slikovite, dok su šire panorama skučene. Vidikovci su udaljeni 

od lokacije. 

Autohtonu vegetaciju ovog dela brsko-planinskog pojasa čine- Mezofilne šume mezijske bukve brdskog 

pojasa- Fagetum moesiacae montanum Bleć. Et Lak. 70.Ovo su šume razvijene na granici brdskog i 

planinskog pojasa srednjih i kontinentalnih Dinarida crnogorskog prostora, izgrađujući specifičan potpojas 

između mezofilnih hrastovih i grabovih, te bukovih i jelovih šuma. 

Planirano stanje 

Prilikom projektovanja i izgradnje Regionalne sanitarne deponije veom važan aspekt je uklapanje 

kompleksa u okolnu sredinu i biološka rekultivacija deponije, odnosno vraćanje identiteta predelu. Prilikom 

izgradnje deponije sa aspekta pejzažne arhitekture, osnovni cilj je da se postigne ekološka stabilnost. 

Urbanstičkim projektom je predviđeno sledeće: 

• Maksimalno uklapanje predela u nova urbanistička rešenja; 

• Zaštita prirodnog areala i formiranje zaštitnog pojasa 

• Funkcionalno zoniranje slobodnih površina; 

• Usklađivanje kompozicionog rjšenja zelenila sa namenom (kategorijom) zelenih površina; 

• Korišćenje vrsta otpornih na ekološke uslove sredine i usklađene sa kompozicionim i 

funkcionalnim zahtevima; 

Na osnovu funkcije zelenila u prostorno planskom zahvatu ali i na osnovu uređenja prostora 

determinisane su sledeće kategorije zelenih i slobodnih površina: 

-zaštitni pojas 

-urbano zelenilo-zelenilo komunalnih objekata 

Smernice za pejzažno uređenje 

Zaštitni zeleni pojas 

Formiranje zelenog zaštitnog pojasa planirano je u okviru zahvata i predstavlja pripremnu, odnosno prvu 

fazu za realizaciju Regionalne sanitarne deponije čvrstog otpada. Zeleni zaštitni pojas planiran je u {irini 

od minimalno 10m. Posle ovog pojasa formira se za{titni pojas, koji podrazumeva prostor bez ikakvog 

rastinja, Zeleni zaštitni pojas najčešće čine drvoredne sadnice, koje se formiraju u min. dva naizmenična 

reda. Pored autohtonih vrsta moguće je i unošenje vrsta koje imaju svojstva emitovanja fitoncidnih 

materija sa antibakterijskim i fungicidnim dejstvom. Izbegavati formiranje monokulturnih pojasa. 

35



Formiranjem i očuvanjem zelenog pojasa oko deponije vizuelno se popravlja slika ovakvih namena. 

Međutim, tokom izvođenja radova mora se pažljivo odnositi prema navedenoj šumskoj zajednici i 

neophodno ju je i fizički zaštititi. Ukoliko na pojedinim mestima dođe do prore|enosti ili već postoji prirodna 

proređenost, neophodna je dopuna šumske sastojine, naročito u pravcu dominantnih vetrova. 

Zelene površine unutar kompleksa deponije 

Ozelenjavanje unutar kompleksa deponije predviđeno je na svim slobodnim površinama oko 

administrativnog, manipulativno-opslužnog platoa, platoa za selekciju, kompostišta, odnosno oko 

prijemno-otpremnog bloka i zone deponovanja otpada. Ovo zelenilo za razliku od zaštitnih 

pojaseva ima pasivnu ulogu. Naime,osnovna uloga ovog zelenila je estetska, a tek onda sanitarnohigijenska. 

Formiranje zelenila oko administrativnih i pomoćnih objekata prvenstveno podrazumeva formiranje 

travnjaka. Predvideti formiranje livadskog travnjaka. Kompozicija zelenila na ovim površinama 

mora biti jednostavna i laka za održavanje. Preporučuje se soliterna sadnja ili sadnja u manjim 

grupama visokog i srednjeg drveća, sadnja šiblja ili živice u većim grupama pored ulaza, uz 

administrativni objekat. Izbegavati šarenilo vrsta i formi. Izbor vrsta mora biti u okviru autohtone 

zajednice uz dopunu vrstama sa širokom ekološkom amplitudom. Površina namenjena za ovaj vid 

uređenja terena iznosi 17898.72m 2 . 

Odabrane vrste treba da se odlikuju otpornošću na štetne gasove, prašinu i skromnijim zahtevima 

prema zemljištu. Pored navedenog odabrane vrste treba da imaju svojstvo emitovanja fitoncidnih 

materija sa antibakterijskim i fungicidnim dejstvom. 

Rekultivacija 

Na kraju perioda korišćenja, sanitarno odlagalište se mora zatvoriti na propisan način, što podrazumeva 

zaštitu odloženog otpada finalnom prekrivkom i sprovođenje rekultivacije tehnogeno formiranog terena. Za 

sanaciju i rekutivaciju deponije neophodno je izrada projekta koji obuhvata faznu sanaciju i rekutivaciju . 

Popunjena deponija se mora rekultivisati i uklopiti u postojeću konfiguraciju okolnog terena, tako da 

dobijena površina odgovara prethodnoj nameni okolnog prostora (šume,livade i sl.) ili da se izvrši 

prenamena u druge svrhe (koristi kao parkovska površina ili površina za sportsko-rekreativne aktivnosti). 

U pogledu uređenja prostora i namene površina, rekultivisana površina se kategoriše kao zaštitno 

zelenilo. 

Prema pojedinačnim izveštajima u literaturi može se očekivati da će toksičnost materijala odlaganog 

sanitarnom tehnologijom opadati tokom vremena. Sistematsko ispitivanje deponija kao tehnogenog 

supstrata za rekultivaciju nije do sada vršeno. U skladu s tim, prihvaćeno je opredeljenje da rekultivaciju u 

slučaju deponija treba usmeriti u pravcu dostizanja optimalne biološke produkcije kako bi se što bolje 

ostvarila funkcija zaštite, a što je tek nužni preduslov za kasnije privođnje površine u neku od ekonomski 

interesantnih kategorija namene, ukoliko se dokaže da bi to bilo i ekološki bezbedno. 

Rekultivacija je kompleksna mera zaštite životne sredine koja se preduzima kako bi se sprečila erozija 

površine, nekontrolisano rasturanje otpada, poremećaji u dekompoziciji otpada i izdvajanju gasova kao i 

neravnomerno sleganje terena. Svrha preduzetih mera je funkcionalno i vizuelno uklapanje tehnogeno 

formiranog predela u okruženje. 

Postupak rekultivacije podeljen je na tehničku i biološku fazu. U fazi tehničke rekultivacije se u sloju od 

70 cm na finalnu prekrivku nanosi sloj zemljišnog supstrata i 30cm humusa sa ciljem da se obezbede 

preduslovi za razvoj vegetacije. U biološkoj fazi se zasniva vegetacioni pokrivač, uz primenu neophodnih 

36



mera koje treba da olakšaju i ubrzaju pokretanje pedoloških procesa. Dinamika izvođenja rekultivacije 

usklađivaće se sa dinamikom eksploatacije i podeljena je u tri faze. 

Tehnička rekultivacija 

U cilju racionalnog gazdovanja neobnovljivim resursima, neophodno je površinski sloj zemljista skinuti sa 

predmetne lokacije, selektivnom metodom i odrediti mesto za njegovo lagerovanje i kasnije korišćenje za 

melioraciju. Naime, nakon određivanja boniteta zemljišta, za šumska i poljoprivredna zemljišta, treba 

postupiti po napred navedenim uslovima, odnosno koristiti ga kao pozajmište, što ima svoju ekonomsku 

opravdanost i predstavlja ekološki racionalno upotrebljiv izvor. 

Mesta predviđena za pozajmišta, takođe je potrebno urediti i uklopiti u okruženje. 

Minimalna visina zemljišta koja se razastire u postupku tehničke rekultivacije treba da iznosi 1 m od čega 

je humusni sloj minimum 30cm. 

Razastiranje zemljišta na stalnu poziciju obavezno se izvodi jednovremeno na celoj površini, posle koje 

odmah sledi biološka rekultivacija. Tokom ovih radova ne sme doći do oštećenja finalne prekrivke. 

Sve operacije sa zemljištem – skidanje, transport, skladištenje i razastiranje, vrše se u umereno suvom 

stanju bez sabijanja. 

Biološka rekultivacija 

Biološka rekultivacija odvija se u dve faze: 

-privremena biološka rekultivacija 

-krajnja rekultivacija 

Među varijantama privremene biološke rekultivacije kao adekvatno rešenje odabarano je formiranje livade 

kombinovanog travno-leguminoznog sastava. 

Livadska vegetacija, u uslovima pravilne nege, obezbeđuje kontinuiranu pokrivnost površine zemljišta, kao 

i ravnomernu prožetost sloja po celoj njegovoj dubini korenjem i žilama. Ovim se obezbeđuje zaštita od 

erozije, unapređuje se struktura zemljišta, obogaćuje se ugljen-dioksidom i tako se ono smenom redovnih 

godišnjih ciklusa odumiranja i obnavljanja vegetacije obogaćuje humusnom komponentom koja se zatim 

povezuje u organo-mineralni kompleks. 

Sastav livade je složen radi boljeg iskorišćenja podzemnog i nadzemnog prostora, kao i radi veće 

ukupne stabilnosti zajednice u nepovoljnim uslovima. U sastav su uključeni predstavnici familija 

koje usvajaju atmosferski azot i prilikom odumiranja ga predaju zemljištu. Izbor vrsta usklađen je 

sa stanišnim uslovima sa naglaskom na vrste sa obimnijom i kvalitetnijom produkcijom, kao i na 

otpornije vrste. 

Livada mora biti formirana i negovana uz primenu svih neophodnih agrotehničkih mera, s obzirom da je 

smisao ove faze pokretanje i ubrzavanje pedoloških procesa, kako bi zemljište u najkraćem roku dostiglo 

optimalna svojstva i produktivni nivo. 

Formirano stanište vremenom naseljavaju i drugi organizmi: sitni glodari, gliste, insekti, mikroorganizmi i 

slično, što upotpunjava životnu zajednicu i unapređuje pedogenetske procese. 

Veštačka livada formira se setvom semena u jesen i proleće. Setva semena se mora obaviti neposredno 

po razastiranju plodnog supstrata na određeni segment, tako da prema vremenu pogodnom za setvu treba 

odrediti rok završetka faze tehničke rekultivacije. Pre setve, zemljište treba da bude pođubreno dobro i fino 

isplanirano kako bi se sprečilo lokalno zabarivanje. 

37



Kao sledeća mera predviđena je kosidba livade, koja će se obavljati redovno tokom vegetacionog perioda. 

Kosidbom se podstiče razvoj nisko postavljenih pupoljaka i popunjavanje bokora novim izdancima. 

Pojačanim razvojem bokora obezbeđuje se maksimalna zaštita od erozije i obavlja prirodno transpiraciono 

dreniranje terena. Poslednju kosidbu u godini treba obaviti tako da se biljkama ostavi dovoljno vremena da 

do završetka vegetacionog perioda dostignu visinu od 10-15 cm i prikupe dovoljnu količinu hranljivih 

materija za prezimljavanje. 

Za pošumljavanje i ozelenjavanje koristiti autohtone vrste rasadnički odnegovane. 

Vreme sadnje je u periodu mirovanja vegetacije, a izvan mraznog perioda. Sadnju treba obaviti u 

najkraćem vremenu od prijema sadnog materijala, po oblačnom, hladnijem vremenu. U slučaju da 

se sadnja mora odložiti, sadnice se čuvaju na poziciji koja je zaklonjena od sunca i vetra i na kojoj 

je moguće organizovati snabdevanje vodom. Materijal se zaliva i orošava ujutru i predveče pomoću 

creva sa raspršivačem. 

Sanacija i uklapanje deponije u okolnu sredinu vrši se postepeno. 

U I fazi se obrazuje zaštitni pojas obodom deponije. Naime, predhodno je navedeno da se oko kompleksa 

deponije nalazi šumski sklop pa formiranje ovog pojasa podrazumjeva inkorporacija istog u navedeni 

pojas. Da bi funkcija zaštitnog pojasa bila efikasna, treba ga podizati (izvršiti dopunavanje) odmah u 

početku pripremnih radova, jer je potrebno nekoliko godina da bi zasađene sadnice mogle da ispune 

vetrozaštitnu, odnosno sanitarno-higijensku I estetsko-dekorativnu ulogu. 

II faza –podrazumeva podizanje takozvanog pasivnog-urbanog zelenila, odnosno uređenje slobodnih 

površina oko administrativnog, manipulativno-opslužnog platoa i tela aktivne deponije 

III faza –podrazumeva obrazovanje travnog pokrivača nakon zatvaranja kada-tela deponije.Nakon 

zatvaranja celog kapaciteta deponije ponovo se vrši setva trave uz navedene uslove za biološku I tehničku 

rekultivaciju deponije. 

Krajnji rezultat je vraćanje prostora u prvobitnu funkciju, šume I pašnjaci ili formiranje sportsko 

rekreativnog kompleksa. Naime, treba garantovati min. 5 god. održavanja nakon rekultivacije deponije. 

Predlog biljnih vrsta za ozelenjavanje 

Kod izbora sadnog materijala moraju se ispoštovati sljedeći uslovi: 

o koristiti autohtone vrste u skladu sa kompozicionim i funkcionalnim zahtevima 

o sadnice moraju biti zdrave, rasadniki pravilno odnegovane. 

Opšti predlog sadnog materijala: 

Četinarsko drveće: 

Cupressus sempervirens, Cupressus arizonica, Cedrus deodara, Pinus pinea, Ligustrum japonica, Olea 

oleaster, Quercus ilex, Magnolia grandiflora 

Četinarsko i zimzeleno grmlje: 

Thuja orientalis, Juniperus prostrata, Pyracantha coccinea, Nerium oleander, Cotoneaster horizontalis, 

Viburnum tinus, Laurus nobilis, Olea oleaster, Yucca sp. 

Listopadno drveće: 

38



Acer ginala, Celtis australis, Tilia argentea, Betula alba – alter Populus alba, Melia azedarach, Eleagnus 

angustifolia, Prunus pinsardii 

Listopadno grmlje: 

Berberis atropurpurea, Forsythia suspensa, Spirea vanhouteii, i dr. 

Preporučuje se introdukcija odgovaraju}ih lišćarskih vrsta, kao i sve vrste koje su se dobro 

pokazale u modifikovanim uslovima gradske sredine. 

Smernice za zaštitu životne sredine 

Primenjene mere zaštite životne sredine 

Koncepcija rešenja bazirana je na sprovođenju mera koje obezbeđuju zaštitu životne sredine i zdravlje 

stanovništva, uz maksimalno racionalno korišćenje prostora i racionalno ulaganje finansijskih sredstava. 

Postavljena koncepcija obezbeđuje kontrolisano odlaganje komunalnog otpada, sukcesivna investiciona 

ulaganja čime se stiču uslovi i realna očekivanja da projektovano i predloženo rešenje bude kompatibilno 

sa izvođenjem i završetkom radova. 

Zaštita od ocednih voda 

Preko vodoizolacione obloge, postavlja se drenažna kanalizacija kojom se prikupljaju ocedne vode i 

kontrolisano odvode do postrojenja za prečišćavanje, gde se procesom aeracije vrši prečišćavanje do 

projektovanog stepena, a zatim se prema potrebi vrši prepumpavanje nazad na deponiju ili ispuštanje u 

recipijent. 

Za kanalisanje ocednih voda iz sanitarne kade, predviđena je odgovarajuća drenažna kanalizacija izrađena 

od HDPE cevi. Ove cevi imaju dobru hemijsku otpornost prema agresivnim sredinama, kao i odlična 

mehanička i fizička svojstva. 

Zaštita zemljišta 

Primenom predviđenih mera u toku izgradnje i eksploatacije sanitarne deponije sprečiće se dalje 

zagađivanje zemljišta na i oko lokacije: 

• postavljanjem vodonepropusne podloge na dnu prostora predviđenog za odlaganje otpada; 

• kontrolisanim prikupljanjem i odvođenjem ocednih voda do sistema za prečišćavanje sprečiće se 

zagađivanje zemljišta ocednim vodama; 

• svakodnevnim prekrivanjem odloženog otpada internom prekrivkom, sprečiće se raznošenje istog 

po okolnom zemljištu. 

Zaštita vazduha 

Na deponiji tokom eksploatacije dolazi do razgradnje otpadnih materija prilikom čega se izdvajaju toksični i 

eksplozivni gasovi. 

Pored deponijskog gasa, do zagađenja vazduha može doći i usled širenja prašine i neprijatnih mirisa sa 

deponije. 

39



Na sanitarnoj deponiji „Vasov do“ su predviđene mere zaštite vazduha od zagađivanja u koje spadaju: 

• redovno prekrivanje odloženog otpada inertnim materijalom kako bi se sprečila pojava požara i 

zagađivanje vazduha dimom; 

• kontrolisano odvođenje deponijskog gasa putem sistema za otplinjavanje; 

• redovnim dnevnim kompaktiranjem i sanitarnim nasipanjem prekrivnim inertnim materijalom, zatim 

recirkulativnom vodom prema potrebi, kao i postojanjem visokog pojasa prirodnog zelenila oko 

deponije sprečava se širenje neprijatnih mirisa i prašine van lokacije deponije 

• postavljanjem sistema za otplinjavanje izgradnjom biotrnova, vrši se kontrolisano otplinjavanje 

deponije, čime se takođe onemogućava akumuliranje deponijskog gasa u otpadu i njegovo 

nekontrolisano paljenje, što ima za posledicu zagađivanje vazduha. 

Zaštita od buke 

U pogledu buke za vreme eksploatacije objekta, buka manjeg intenziteta može nastati samo u toku rada 

opreme za razastiranje i kompaktiranje otpada. Osim dozvoljene udaljenosti lokacije deponije od 

stambenih i drugih objekata, zaštita od buke se postiže i pravilnim izborom i redovnim održavanjem 

opreme uz sprovođenje svih predviđenih mera zaštite na radu, kao i postavljanjem zaštitnog sloja zelenila 

po obodu kompleksa deponije, koji predstavlja zvučnu barijeru koja redukuje nivo buke u toku rada 

deponije. 

Zaštita od zračenja 

Na sanitarnoj deponiji je zabranjeno deponovanje radioaktivnog otpada i pre ulaska vozila u krug deponije 

vrše se obavezne kontrole porekla i vrste otpada. 

Zaštita zdravlja stanovništva 

Mogućnost širenja zaraze raznošenjem otpada od strane glodara, insekata i drugih životinja sprečava se 

redovnim dnevnim sanitarnim zasipanjem inertnim materijalom. Postavljanjem ograde sprečiće se kako 

raznošenje otpada putem vetra tako i nekontrolisani pristup ljudi i životinja. 

Zaštita od požara 

Kako bi se obezbedila odgovarajuća preventivna zaštita od požara u toku eksploatacije na objektu je 

potrebno preduzeti sledeće: 

• Zabraniti upotrebu otvorenog plamena i pušenja. 

• Zabraniti upotrebu alata koji varniči. 

• Upozoriti zaposleno osoblje koje pristupa da postoji opasnost od požara i eksplozije. 

• Redovno kontrolisati ispravnost mobilne protivpožarne opreme. 

• Redovno kontrolisati ispravnost hidrantske mreže. 

• Redovno kontrolisati ispravnost električnih instalacija. 

• Ne vršiti istakanje goriva u toku nevremena i grmljavine. 

• Osoblje zaposleno mora biti osposobljeno za taj posao. 

• Izraditi Plan zaštite od požara sa uputstvom o postupku prilikom izbijanja požara. 

• Obučiti zaposleno osoblje da rukuju mobilnom opremom zaštite od požara. 

• Obezbediti čuvarsku službu. 

• Osoblje mora biti osposobljeno odgovarajućom HTZ opremom. 

Sigurno rastojanje između građevinskih objekata ima za cilj da u slučaju požara, spreči kako njegovo 

fizičko širenje sa jednog objekta na drugi, tako i širenje putem isijavanja (konvekcijоm i zračenjem). 

Kriterijumi određivanja rastojanja između objekata odnose se i na neke druge aspekte: insolaciju, 

komunikacijske potrebe (sa posebnim osvrtom na pristup objektu vatrogasnih vozila), procenat 

izgrađenosti i funkcionalni aspekat. 

40



Sprečavanje nastanka požara u objektu najefikasnije se vrši primenom negorivih materijala u elementima 

građevinske konstrukcije gde je god to moguće. U tom smislu treba izvršiti zamenu materijala koji je lakše 

zapaljiv ili ima veću toplotnu moć, sa materijalom koji ima manju temperaturu paljenja i manju toplotnu 

moći. U aktivnu meru takođe spada i smanjenje ukupne količine masenog požarnog opterećenja u objektu, 

čime se smanjuje temperatura termičkih procesa, žarište požara, temperatura plamena i iskri itd, a takođe 

treba voditi računa da izvor toplote ne bude u blizini gorivih predmeta. 

Jedna od bitnih preventivnih mera je Instalacija dojave požara koja je namenjena za ranu detekciju dima, 

toplote i požara u početnoj (razvojnoj) fazi kako bi se brzo i efikasno reagovalo i zaustavilo njegovo širenje. 

U objektu predvideti sistem za dojavu požara baziran na analogno adresibilnoj vatrodojavnoj centrali, 

elementima za detekciju požara i elementima za akustičko obaveštavanje o požaru. 

Za detekciju požara koristiti automatski adresibilni detektori i to: 

• optički detektori (detekcija dima i produkata sagorijevanja) 

• termički detektori (detekcija previsoke temperature i naglog povećanja temperature) 

Tip i vrstu automatskog javljača odrediti u zavisnosti od uslova koji vladaju u pojedinim prostorima. 

U objektima reciklažnog centra, administrativnog bloka i kontrolnog punkta potrebno je postaviti prenosive 

aparate za gašenje požara. 

Tehničkim rešenjem predviđena je izgradnja spoljašnje hidrantske mreže oko tela deponije. Hidrantska 

mreža posebno je predviđena za slučaj požara, a snabdevanje će biti iz sopstvene vodovodne mreže. 

Jedna od veoma efikasnih mera sprečavanja zapaljenja deponije je svakodnevno prekrivanje odloženog 

otpada zemljom. 

PROGRAM PRAĆENJA STANJA ŽIVOTNE SREDINE - MONITORING 

U cilju zaštite životne sredine od mogućih štetnih uticaja usled rada regionalne sanitarne deponije 

neophodno je vršiti kontrolu i praćenje stanja životne sredine u skladu sa Zakonom o zaštiti životne 

sredine, kao i u skladu sa posebnim zakonima i pravilnicima iz te oblasti. 

Praćenje stanja životne sredine vrši se merenjem, ispitivanjem i ocenjivanjem indikatora stanja i zagađenja 

životne sredine koje obuhvata praćenje prirodnih faktora, odnosno promena stanja i karakteristika životne 

sredine i to: vazduha, vode, zemljišta, buke, otpada u propisanom vremenskom periodu. 

U cilju sprovođenja projektovane tehnologije, kontrole preduzetih tehničko -tehnoloških mera zaštite i 

kontrole osnovnih elemenata životne sredine definisan je program monitoringa sa dinamikom praćenja. 

Parametri na osnovu kojih se mogu utvrditi štetni uticaji na životnu sredinu usled rada regionalne sanitarne 

deponije su: 

• kontrola podzemnih voda, iz pijezometara koji se postavljaju na projektovanim mestima 

• kontrola svih vrsta otpadnih voda 

• kontrola površinskih voda koje se slivaju po obodu odlagališta i najbližeg vodotoka 

• kvaliteta prečišćenih voda; 

• kontrola gasova koji se oslobađaju na odlagalištu, preko projektovanih ventilacionih bunara - 

biotrnova 

• parametara rada odlagališta 

41



Pored specifičnih ispitivanja, u okviru ukupnog praćenja stanja životne sredine, mora se obuhvatiti kontrola 

aerozagađenja (u slučaju požara i eksplozija), širenja mirisa, zagađenja tla i biljaka u zaštitnoj zoni, kao i 

kontrtola populacije glodara, insekata i ptica. 

Smernice za{tite od elementarnih I drugih ve}ih nepogoda I obezbe|enje potreba 

odbrane 

Potrebno je da se pri izgradnji na predmetnom prostoru, skupom urbanisti~kih I gra|evinskih 

karakteristika zadovolje potrebe za{tite I to pre svega tako da se smanje dejstva eventualnog 

mogu}eg razaranja objekata. Zbog toga je, pri planiranju na ovom prostoru obavezno obezbediti 

mere za{tite od elementarnih I drugih ve}ih nepogoda. U tom smislu, sa aspekta za{tite na 

predmetnom podru~ju su razra|ene I sprovedene mere I dati parametri povredivosti. Kao 

optimalna mera za smanjenje povredivosti, ostvaren je koncept kojim je predmetni prostor 

koncipiran kao urbani sistem, koji }e funkcionisati u sklopu celokupnog naselja. 

• Za{tita od potresa 

Mere za{tite od seizmi~kih razaranja obuhvataju sve preporuke za planiranje I projektovanje 

koje su iznesene u ovoj dokumentaciji, a odnose se na planiranje I funkcionalni zoning, 

planiranje I pojektovanje infrastrukturnih sistema, lociranje I fundiranje, tj izgradnju objekata. Ove 

mere su u skladu sa rezultatima I preporukama "Elaborata o seizmolo{kim podlogama I 

seizmi~koj mikroreonizaciji podru~ja Crne Gore”. Pored toga, na predmetnom području obavezno 

je sprovođenje inènjersko - geolo{kih, seizmi~kih I geofizi~kih ispitivanja terena na kome će se 

graditi novi objekti. 

• Za{tita od poàra 

Radi za{tite od poàra planirani novi objekti moraju biti realizovani prema Zakonu o za{titi I 

spa{avanju I odgovaraju}im tehni~kim protivpoàrnim propisima, standardima I normativima, tako 

da ukupnom realizacijom ne bude pogor{ana ukupna protivpoàrna bezbednost prostora, a na 

slobodnom prostoru oko planiranih objekata mora biti ugra|ena odgovaraju}a hidrantska 

mreà prema Pravilniku o tehni~kim normativima za hidrantsku mreù za ga{enje poàra. 

("Sl.list SFRJ", br. 30/91) 

Tako|e, objektima mora biti obezbe|en pristupni put za vatrogasna vozila, shodno Pravilniku za 

pristupne puteve. Objekti moraju biti realizovani u skladu sa Pravilnikom za elektroinstalacije 

niskog napona ('Sl.list SRJ", br.28/95) I Pravilnikom za za{titu objekata od atmosferskog 

pra`njenja ("Sl. list SRJ",br.11/96). 

• Mere za{tite od epidemije 

Mere za{tite povr{inskih I podzemnih zona - izvori{ta uklopljene su u mere za{tite propisane 

PP-om, a odnose se na niz mera za{tite vazduha, vode I zemlji{ta. Sprovo|enjem ovih mera 

smanji}e se I opasnost pojave zaraznih bolesti. 

• Mere za obezbe|enje potreba odbrane 

42



Aspekt obezbe|enja potreba odbrane I za{tite od ratnih razaranja razmatran je u odnosu na 

funkcionalno sadràjna re{enja PP-a I u skladu je sa re{enjima istih. 

Smernice za pove}anje energetske efikasnosti i kori{}enje obnovljivih izvora 

energije 

Održivoj potrošnji energije treba dati prioritet racionalnim planiranjem potrošnje, te 

implementacijom mera energetske efikasnosti u sve segmente energetskog sistema. 

Održiva gradnja je svakako jedan od značajnijih segmenata održivog razvoja koji uključuje: 

- Upotrebu građevinskih materijala koji nisu štetni po životnu sredinu 

- Energetsku efikasnost zgrada 

- Upravljanje otpadom nastalim prilikom izgradnje ili rušenja objekata 

U cilju energetske i ekološki održive izgradnje objekata treba težiti : 

- Smanjenju gubitaka toplote iz objekta poboljšanjem toplotne zaštite spoljnih elemenata i 

povoljnim odnosom osnove i volumena zgrade 

- Povećanju toplotnih dobitaka u objektu povoljnom orijentacijom zgrade i korišćenjem 

sunčeve energije 

- Korišćenju obnovljivih izvora energije u zgradama (biomasa, sunce, vjetar itd) 

- Povećanju energetske efikasnosti termoenergetskih sistema. U cilju racionalnog 

korišćenja energije treba iskoristiti sve mogućnosti smanjenja korišćenja energije u 

objektima. Pri izgradnji objekata koristiti savremene termoizolacione materijale, kako bi 

se smanjila potrošnja toplotne energije. 

- Predvidjeti mogućnost korišćenja solarne energije. 

- Kao sistem protiv preterane insolacije korititi održive sisteme (zasenu škurama, 

gradjevinskim elementima, zelenilom i sl.) kako bi se smanjila potrošnja energije za 

veštačku klimatizaciju. 

- Pri proračunu koeficijenta prolaza toplote objekata uzeti vrednosti za 20-25% niže od 

maksimalnih dozvoljenih vrednosti za ovu klimatsku zonu. 

- Drvoredima i gustim zasadima smanjiti uticaj vetra i obezbediti neophodnu zasenu u 

ljetnjim mesecima 

Cilj sveobuhvatne uštede energije, a time i zaštite životne sredine je stvoriti preduslove za 

sistemsku sanaciju i rekonstrukciju postojećih zgrada, a zatim i povećanje obavezne toplotne 

zaštite novih objekata. Prosečne stare kuće godišnje troše 200-300 kWh/ m 2 energije za 

grejanje, standardno izolovane kuće ispod 100, savremene niskoenergetske kuće oko 40, a 

pasivne 15 kWh/ m 2 i manje. Energijom koja se danas potroši u prosečnoj kući u Crnoj Gori, 

možemo zagrejati 3-4 niskoenergetske kuće ili 8-10 pasivnih kuća. 

Nedovoljna toplotna izolacija dovodi do povećanih toplotnih gubitaka zimi, hladnih spoljnih 

konstrukcija, oštećenja nastalih vlagom (kondenzacijom) kao i pregrejavanja prostoria leti. 

Posledice su oštećenja konstrukcije, nekonforno i nezdravo stanovanje i rad. Zagrejavanje takvih 

prostora zahteva veću količinu energije što dovodi do povećanja cene korišćenja i održavanja 

prostora, ali i do većeg zagađenja životne sredine. Poboljšanjem toplotno izolacionih 

43



karakteristika zgrade moguće je postići smanjenje ukupnih gubitaka toplote za prosečno 40 do 

80%. 

Kod gradnje novih objekata važno je već u fazi idejnog rešenja u saradnji sa projektantom 

predvideti sve što je potrebno da se dobije kvalitetna i optimalna energetski efikasna zgrada. 

Zato je potrebno: 

- Analizirati lokaciju, orjentaciju i oblik kuće 

- Primeniti visoki nivo toplotne izolacije kompletnog spoljnjeg omotača objekta i izbegavati 

toplotne mostove. U cilju racionalnog korišćenja energije treba iskoristiti sve mogućnosti 

smanjenja korišćenja energije u objektima. Pri izgradnji objekata koristiti savremene 

termoizolacione materijale, kako bi se smanjila potrošnja toplotne energije 

- Iskoristiti toplotne dobitke od sunca i zaštititi se od preteranog osunčanja. Kao sisitem 

protiv preterane insolacije korititi održive sisteme (zasenu škurama, građevinskim 

elementima, zelenilom i sl) kako bi se smanjila potrošnja energije za veštačku 

klimatizaciju. Drvoredima i gustim zasadima smanjiti uticaj vetra i obezbediti neophodnu 

zasenu u letnjim mesecima 

- Rashladno opterećenje treba smanjiti putem mera projektovanja pasivnih kuća. To može 

uključiti izolovane površine, zaštitu od sunca putem npr. brisoleja, konzolne strukture, 

ozelenjene nadstrešnice ili njihove kombinacije 

- Pri proračunu koeficijenta prolaza toplote objekata uzeti vrijednosti za 20-25% niže od 

maksimalnih dozvoljenih vrednosti za ovu klimatsku zonu 

- Niskoenergetske tehnologije za grejanje i hlađenje se trebaju uzeti u obzir gde god je to 

moguće 

- Kad god je to moguće, višak toplote iz drugih procesa će se koristiti za predgrejavanje 

tople vode za hotel, vile i dr. 

- Održivost fotovoltaičnih ćelija treba ispitati u svrhu snabdevanja niskonaponskom strujom 

za rasvetu naselja, kao i druge mogućnosti, poput punjenja električnih vozila. 

Urbanističko tehnički uslovi i smernice za izgradnju objekata 

U skladu sa Zakonom o uređenju prostora I izgradnji objekata (Službeni list CG, broj 51/08). 

urbanističko tehnički uslovi su dati u sklopu Urbanističkog projekta kroz više grafičkih i tehničkih priloga: 

- Plan saobra}aja nivelacije i regulacije 

- Plan parcelacije, regulacije i UTU 

- Uslovi za sprovo|enje plana 

• Urbanističko-tehnički uslovi 

Kompleks regionalne sanitarne deponije, mora biti ograđen ogradom visine 2,2 m. Karakteristike ograde 

treba da budu takve da u potpunosti omoguće nekontrolisani ulaz na deponiju. Ograda može biti urađena 

od betonskih blokova ili betonska podloga sa stubovima na kojima je rastegnuta okasta žica sa okcima 

prečnika najviše 50 mm. Ulaz i izlaz sa deponije je samo na jednom mestu, koji je strogo kontrolisan videonadzorom, 

a to je elektronska kapija. 

Ulazno – izlazna kapija je širine koja omogućava nesmetan i bezbedan ulaz – izlaz specijalizovanim 

vozilima za komunalni otpad, kao i mehanizaciji koja se koristi na deponiji. 

44



Svi objekti koji su u funkciji deponije moraju biti unutar regulacione linije odnosno ograde deponije 

postavljeni na ili iza zadate građevinske linije i moraju biti postavljeni na posebno izgrađenim platoima. U 

grafičkim prilozima zadata je građevinska linija koja je na odstojanju od 8m od regulacione linije osim na 

delu gde le lociran ukopani rezervoar i gde je građevinska linija kao podzemna zadata na 5m. 

Veličine površina pod objektima, datih u grafičkoj dokumentaciji, mogu se tretirati kao orijentacione 

površine sa mogućnošću otstupanja pri izradi glavnog projekta. Dimenzije objekata moraju se definisati 

glavnim projektom uz poštovanje položaja i namene objekta. Objekti moraju biti projektovani i izgrađeni od 

čvrstog materijala u skladu sa važećim propisima i standardima za svaku namenu posebno. 

Krovna konstrukcija mora biti u padu . Objekti moraju funkcionalno da zadovolje potrebe za rad u svim 

vremenskim uslovima i da budu propisno opremljeni svim potrebnim instalacijama. 

Objekti I površine na manipulativno-opslužnom platou moraju biti organizovani tako da budu u funkciji 

projektovanog tehnološkog procesa, da objekti namenjeni saobraćaju budu u sklopu odgovarajućih 

saobraćajnih površina za manipulaciju I da imaju obezbeđen prostor za stacioniranje vozila. 

Reciklažni centar funkcionalno povezati saobraćajnicama sa drugim celinama u kompleksu, a u cilju 

efikasnog odvijanja projektovane tehnologije. 

Otpadne vode sa kompleksa prikupiti i kontrolisano odvesti na zajednički sistem za prečišćavanje otpadnih 

voda. 

Na kraju perioda korišćenja, sanitarno odlagalište se mora zatvoriti na propisan način, što podrazumeva 

zaštitu odloženog otpada finalnom prekrivkom i sprovođenje rekultivacije tehnogeno formiranog terena. 

Kada se kaseta popuni smećem, neophodno je izvršiti njeno zatvaranje tako da se prvo spreči dalje prodiranja 

padavina kroz odloženo smeće i formiranje procednih voda, a zatim da se prostor deponije može privesti nekoj 

drugoj nameni, upotrebi,odnosno da se izvrši njeno ozelenjavanje. 

Postupak zatvaranja tijela deponije vršiće se na sljedeći način : 

Završni prekrivni sloj na popunjenom odlagalištu, postavlja se fazno u skladu sa faznošću eksploatacije 

odlagališta i čine ga sledeći slojevi: 

1. Sloj šljunka (ili sličnog poroznog materijala) za drenažu gasa, debljine 30cm koji se nanosi 

preko završnog sloja inertnog prekrivnog materijala; 

2. Sloj geotekstila gramaže 800g/m 2 , kao tampon zona između drenažnog sloja gasa i gline; 

3. Sloj vodonepropsune HDPE folije debljine 2,0mm 

4. Geotekstil, gramaže 800g/m 2 , koji štiti foliju od eventualnog oštećenja od sledećeg sloja 

šljunkovitog materijala; 

5. Sloj šljunka za drenažu padavina, debljine 30cm, koji se postavlja na foliju. 

6. Sloj zemlje za tehničku rekultivaciju debljine 50cm, koja se postavlja preko sloja geotekstila. 

Projektovati biološku rekultivaciju popunjenog tijela deponije po dostizanju projektovanih kota, u skladu sa 

faznošću eksploatacije i zatvaranja deponije otpada. 

Posebni uslovi 

‣ Pre pristupanja izradi tehničke dokumentacije, investitor je obavezan, da pribavi sve potrebne uslove 

nadležnih institucija i da postavljene uslove i zahteve u potpunosti ispoštuje. 

‣ Pre pristupanja izradi tehničke dokumentacije, investitor je obavezan, da sprovede detaljna 

geomehanička,geotehnička ,pedološkai hidrološka istraživanja na konkretnoj lokaciji. Raspored 

istražnih bušotina opredijeliti tako da se iste mogu iskoristiti i za ugradnju pijezometara. 

45



‣ Za kaptiranje postojećeg izvora i upotrebu vode iz podzemnog zahvata za potrebe deponije, potrebno 

je pre izrade projektne dokumentacije pribaviti vodoprivredne uslove, a planirane kaptaže izvesti strogo 

u skladu sa izdatim uslovima.Za obezbeđivanje protivpožarne zapremine i sanitarne potrebe predviđen 

je rezervoar zapremine 110m3. Atmosferske vode są bočnih padina kompleksa biće prihvaćene 

obodnim kanalima i sprovedene i ispuštene na niži teren van kompleksa deponije. 

‣ Odobrenje za izgradnju objekata i postrojenja, može se izdati samo po prethodno pribavljenim 

tehničkim saglasnostima. Tehničke saglasnosti izdaje organ koji je utvrdio zahtevane uslove. 

‣ Za korišćenje objekata i postrojenja za koje je izdata vodoprivredna saglasnost, investitor je dužan da 

pribavi vodoprivrednu dozvolu. Vodoprivrednom dozvolom se utvrđuje da li su izpunjeni uslovi određeni 

vodoprivrednom saglasnošću. Vodoprivrednu dozvolu izdaje organ koji je izdao vodoprivrednu 

saglasnost. 

‣ Pre početka radova na izgradnji deponije, potrebno je izraditi i projekat hortikulturnog uređenja celog 

kompleksa deponije. Obzirom da je lokacija buduće deponije okružena prirodnom vegetacijom, nije 

neophodno podizanje posebnog zaštitnog vegetacionog pojasa. 

‣ U fazi izrade projekata, potrebno je izraditi i projekat rekultivacije sa ozelenjavanjem nakon zatvaranja 

deponije i to odvojeno po fazama. 

‣ U fazi izrade projektne dokumentacije, potrebno je izvršiti merenja radi utvrđivanja nultog stanja buke i 

ista sačuvati, kako bi se kasnije mogla koristiti kao referentni podaci. 

‣ Sledeća merenja buke treba sprovesti nakon počekta rada deponije, kako bi se utvrdili mogući uticaji. 

Pre zatvaranja, potrebno je izraditi Projekat zatvaranja u kojem će biti propisane dodatne eventualno potrebne 

mjere zaštite. 

• Uslovi za regulaciona i nivelaciona rešenja 

Radovi na izgradnji deponije moraju da obuhvate: 

- otkop zemljanog materijala na površinama za deponovanje otpada, platoima i objektima kao i 

iskop, nasipanje i ravnanje, pri čemu je dubina otkopa definisana niveletama 

- premeštanje dela iskopane zemlje sa eksploatišućeg dela na prostor koji u tom trenutku nije u 

funkciji, kao i eventualno odvoženje preostalog dela zemlje na teritoriju opštine (tačan proračun 

ovih količina iskopane zemlje definisati glavnim projektom); 

- fazno oblikovanje prostora za deponovanje, formiranjem dna tela deponije 

- obezbeđenje vodonepropusnosti kompletnog tela deponije postavljanjem zaštitne folije i sloja 

sabijene gline; 

- formiranje interne saobraćajnice za ulaz u radnu zonu; 

- postavljanje drenažnog sloja šljunka i drenažnog sistema sa cevima za prihvat procednog filtrata 

po dnu površine za deponovanje i njeno odvoženje do sabirnog šahta sistema za prečišćavanje; 

- formiranje manipulativnog prostora za kretanje vozila. 

- Izgradnja objekata i platoa 

Po završetku navedenih radova može se smatrati da je površina za deponovanje otpada (odlagalište) 

pripremljena za odlaganje otpada. 

Za početak rada deponije, paralelno sa radovima na pripremi površine za deponovanje, moraju se obaviti i 

drugi radovi: 

- priprema i izgradnja kompletnog manipulativno-opslužnog platoa sa svim objektima i mrežama 

infrastrukture; 

- priprema i izgradnja sistema za prečišćavanje voda; 

46



- priprema i izgradnja platoa i pogona za selekciju sirovina 

- izgradnja objekta za vozila za unutrašnji transport 

- izgradnja sistema za spaljivanje deponijskog gasa 

- postavljanje ograde deponije; 

- formiranje internih saobraćajnica 

- izgradnja obodnog kanala za prihvat atmosferskih voda sa okolnih padina; 

- formiranje zaštitnog pojasa. 

U svim fazama izgradnje, moraju biti zadovoljeni sledeći uslovi: 

- stabilnost terena mora biti zadovoljavajuća; 

- mora biti obezbeđeno efikasno odvođenje vode sa okolnog terena sa izgrađenih površina; 

- mora biti obezbeđena stabilnost samog tela deponije, ostalih objekata i platoa; 

- rešenja vezana za izvođenje građevinskih radova na izradi tela deponije, ostalih objekata i platoa 

moraju biti usaglašena sa rešenjima datim u projektu saobraćajnica, hidrograđevinskom, elektro, 

mašinskom, tehnološkom i drugim projektima. 

Osnovna nivelaciona i regulaciona rešenja, data u grafičkoj dokumentaciji , predstavljaju osnov za dalju 

razradu kroz tehničku dokumentaciju i mogu se menjati u slučaju drugačijih podataka dobijenih detaljnim 

istraživanjima u sklopu pripreme tehničke dokumentacije u odnosu na podatke koji su korišćeni pri izradi 

ovog Plana. 

oktobar 2010.god. 

47



48

1 1. UVODNI DEO Granica zahvata PovrÅ¡ina ... - OpÅ¡tina Berane

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?