41 Ocena metod termomodernizacji budynków â zalety, wady ...
41 Ocena metod termomodernizacji budynków â zalety, wady ...
41 Ocena metod termomodernizacji budynków â zalety, wady ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
EKSPLOATACJA I MODERNIZACJA<br />
<strong>Ocena</strong> <strong>metod</strong> <strong>termomodernizacji</strong><br />
budynków – <strong>zalety</strong>, <strong>wady</strong>, najczęściej<br />
popełniane błędy<br />
Dr inż. Elżbieta Radziszewska-Zielina, Politechnika Krakowska<br />
1. Wprowadzenie<br />
Niezwykle ważnym celem, który musi obecnie postawić<br />
sobie każdy projektant i wykonawca budowlany<br />
(ze względu na to, iż zużycie energii cieplnej<br />
na ogrzewanie budynków mieszkalnych zależy przede<br />
wszystkim od projektu i wykonania budynków) jest<br />
takie projektowanie i wznoszenie budynków mieszkalnych,<br />
aby w jak największym stopniu ograniczyć<br />
zużycie energii cieplnej na ich ogrzewanie. Chodzi<br />
o oszczędność energii cieplnej, minimalizację kosztów<br />
ogrzewania budynku przy jednoczesnym zachowaniu<br />
komfortu cieplnego wynikającego z posiadania<br />
ciepłych pomieszczeń, w których panuje odpowiednia<br />
temperatura i wilgotność powietrza sprzyjająca ludzkiemu<br />
organizmowi.<br />
Ciepło potrzebne do ogrzewania budynku jest równe<br />
różnicy strat ciepła (przenikanie ciepła przez przegrody,<br />
podgrzanie powietrza wentylacyjnego i infiltrującego<br />
przez wszelkie nieszczelności) oraz zysków<br />
ciepła (wydzielanie ciepła przez ludzi oraz urządzenia,<br />
promieniowanie słoneczne przez przegrody przezroczyste).<br />
W literaturze [4] występuje pojęcie:<br />
• zdrowy dom – dom, w którym nie występuje żadne<br />
zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi, a ekosystem<br />
wewnętrzny sprzyja stanowi zadowolenia i komfortowi<br />
użytkownika,<br />
• dom energooszczędny – dom, w którym minimalizowane<br />
jest zapotrzebowanie na energię poprzez odpowiednią<br />
izolacyjność termiczną przegród zewnętrznych,<br />
efektywne energetyczne systemy ogrzewania,<br />
wentylacji, oświetlenia i wyposażenia kuchni, wykorzystane<br />
jest prawidłowo oświetlenie naturalne oraz<br />
energia słoneczna.<br />
Należy projektować budynki energooszczędne o ścianach<br />
ciepłochronnych, zgodnie z najnowszymi aktami<br />
prawnymi, a stare budynki poddawać kompleksowej<br />
<strong>termomodernizacji</strong>, która jest w stanie zmniejszyć<br />
koszty ogrzewania o 30–50%. W wyniku podwyższenia<br />
termoizolacyjmości samych przegród zewnętrznych<br />
budynków istniejących, następuje zmniejszenie<br />
o 15–30% zapotrzebowania na ciepło.<br />
PRZEGLĄD BUDOWLANY 9/2007<br />
2. Termomodernizacja ścian zewnętrznych<br />
Wybór <strong>metod</strong> jest znaczny. W zależności od wymagań<br />
inwestora oraz warunków w jakich będzie trzeba<br />
wykonywać prace, mamy do wyboru <strong>metod</strong>ę lekką-<br />
-mokrą (BSO), lekką-suchą oraz ciężką.<br />
Bezspoinowy system docieplania można stosować<br />
w określonych warunkach atmosferycznych.<br />
Wykonywanie prac może odbywać się w temperaturze<br />
od 5 do 25°C przy osłoniętych od deszczu i słońca<br />
ścianach. Systemy suche nie mają takich ograniczeń,<br />
co pozwala wykonawcy na ciągłe prowadzenie<br />
prac bez powodowania przerw technologicznych.<br />
Można stosować praktycznie przez cały rok takie<br />
<strong>metod</strong>y, jak lekka-sucha z panelami okładzinowymi<br />
czy lekka-sucha z blachą fałdową.<br />
Nie wszystkie systemy można zastosować na istniejących<br />
ścianach. Chodzi głównie o parametry konstrukcyjne<br />
ścian. Ciężar niektórych elementów docieplających<br />
jest tak duży, że trzeba wykluczyć ich stosowanie<br />
na określonych ścianach nośnych, gdyż<br />
mogłoby to doprowadzić do przekroczenia stanów<br />
granicznych nośności, a tym samym do katastrofy<br />
budowlanej. Specjalne wymagania w tej kwestii mają<br />
<strong>metod</strong>y ciężkie z zastosowaniem okładzin kamiennych<br />
oraz płyt styropianowo-supremowych, a także<br />
<strong>metod</strong>a tradycyjna z dostawianiem ścianki. Przed<br />
ich zastosowaniem wymagane jest dokonanie właściwych<br />
obliczeń. Jeżeli stosujemy systemy lekkie,<br />
nie ma potrzeby sprawdzania nośności ścian.<br />
Kolejnym ocenianym parametrem jest łatwość wykonywania<br />
prac docieplających. Niektóre <strong>metod</strong>y, takie<br />
jak BSO, lekka-sucha z panelami okładzinowymi lub<br />
blachą fałdową nie wymagają zatrudnienia wykwalifikowanych<br />
pracowników. Inne, np. z zastosowaniem<br />
okładzin kamiennych, tradycyjna z dostawianiem<br />
ścianki czy z zastosowaniem izolacji transparentnej<br />
mają znacznie skomplikowaną technologię<br />
wykonywania, co pociąga za sobą większe nakłady<br />
pracy i czasu, prowadząc do zwiększenia kosztów<br />
ocieplenia.<br />
Różniącym i często decydującym czynnikiem podczas<br />
wyboru <strong>metod</strong>y docieplania jest cena poszcze-<br />
A R T Y K U ŁY P R O B L E M O W E<br />
<strong>41</strong>
EKSPLOATACJA I MODERNIZACJA<br />
Tabela 1. Zalety i <strong>wady</strong> <strong>metod</strong> docieplania ścian zewnętrznych budynków, najczęściej popełniane błędy<br />
A R T Y K U ŁY P R O B L E M O W E<br />
Metoda<br />
docieplania<br />
ścian<br />
Metoda BSO<br />
(ocieplanie<br />
styropianem<br />
lub wełną mineralną<br />
osłoniętą<br />
siatką<br />
i tynkiem lub<br />
okładziną<br />
ceramiczną<br />
na zaprawie<br />
klejącej)<br />
Metoda BSO<br />
z zastosowaniem<br />
izolacji<br />
transparentnej<br />
Zalety Wady Najczęściej popełniane błędy<br />
• niska cena rozwiązania z zastosowaniem<br />
styropianu<br />
• duża skuteczność ochrony termicznej<br />
• łatwość ocieplania przy skomplikowanych<br />
detalach architektonicznych<br />
(szczególnie przy użyciu<br />
wełny mineralnej)<br />
• brak powstawania mostków<br />
termicznych<br />
• duża kolorystyka tynków oraz<br />
farb<br />
• dostępność i powszechność<br />
• generalnie duża trwałość<br />
docieplenia, szczególnie przy zastosowaniu<br />
płytek ceramicznych<br />
(duża wytrzymałość mechaniczna<br />
i ognioodporność)<br />
• korzystanie z ekologicznego<br />
źródła energii – energia słoneczna<br />
• bierne pozyskiwanie energii słonecznej<br />
– nie wymaga odrębnych<br />
instalacji, dodatkowych wymienników<br />
ciepła, pośredniego czynnika<br />
grzewczego<br />
• brak dodatkowych kosztów eksploatacyjnych<br />
• mała odporność<br />
na uszkodzenia mechaniczne<br />
• wysoka cena z zastosowaniem<br />
wełny mineralnej<br />
oraz okładziny ceramicznej<br />
• konieczność kontrolowania<br />
warstwy tynku i ewentualnych<br />
napraw<br />
• większe nakłady pracy<br />
w przypadku okładziny<br />
ceramicznej<br />
• bardzo wysoki koszt izolacji<br />
transparentnej i długi<br />
czas zwrotu poniesionych<br />
nakładów<br />
• brak ciągłości dostawy<br />
ciepła i przypadkowe<br />
zmiany strumienia promieniowania<br />
• trudność w utrzymaniu<br />
stałej temperatury pomieszczenia<br />
• mocowanie płyt docieplających na niewłaściwie przygotowanym<br />
podłożu, nieoczyszczonym z brudu i kurzu<br />
• niestosowanie emulsji gruntujących ścianę polepszających<br />
wiązanie kleju ze strukturą ściany<br />
• nakładanie na płyty styropianowe lub z wełny mineralnej<br />
zbyt małej ilości kleju lub nienakładanie pasma kleju na obwodzie<br />
płyty, co powoduje zmniejszenie przyczepności<br />
• całkowity brak lub zbyt mała ilość kołków mocujących<br />
płyty izolacyjne, co może prowadzić do ich odrywania podczas<br />
ssania wiatru<br />
• rozpoczęcie etapu kołkowania płyt przed upływem dwóch<br />
dni od ich przyklejenia<br />
• wypełnianie masą klejącą, zamiast pianką poliuretanową<br />
lub paskami styropianu szczelin powstałych na stykach płyt,<br />
co prowadzi do powstawania mostków technicznych<br />
• brak nałożenia na styropian masy klejowej przy nakładaniu<br />
siatki, co powoduje niedostateczną przyczepność elementów<br />
• brak zakładów siatki z włókna szklanego lub niewłaściwe<br />
stosowanie wielkości zakładów<br />
• nienałożenie na siatkę drugiej warstwy klejowej powoduje,<br />
że jest ona widoczna, a ostatecznie prowadzi to do zmniejszenia<br />
wytrzymałości<br />
• prowadzenie robót w nieodpowiednich warunkach atmosferycznych,<br />
podczas deszczu, wysokiej lub niskiej temperatury,<br />
przy silnym wietrze<br />
• niedotrzymanie przerw technologicznych podczas prac,<br />
wymaganych przez producentów systemów ociepleniowych<br />
• niepoprawne wykonanie obróbek blacharskich, co prowadzi<br />
do powstawania zacieków na warstwie elewacyjnej<br />
• błędy jak w <strong>metod</strong>zie BSO ze styropianem lub wełną<br />
odnośnie mocowania płyt termoizolacyjnych i wykonywania<br />
warstwy zbrojącej i wykończeniowej<br />
• niewłaściwe połączenie transparentnych płyt z tradycyjnymi<br />
płytami termoizolacyjnymi<br />
• brak montowania, w rejonach bardzo nasłonecznionych,<br />
urządzeń zacieniających, co prowadzi latem<br />
do przegrzewania pomieszczeń<br />
Metoda BSO<br />
z prefabrykatami<br />
– styroblokami<br />
• niższy koszt w porównaniu z innymi<br />
<strong>metod</strong>ami, z powodu zmniejszenia<br />
ilości robocizny na placu<br />
budowy (elementy prefabrykowane)<br />
• konieczność przycinania<br />
i obrabiania przyciętych<br />
bloków<br />
• problemy z dostosowaniem<br />
wymiarów prefabrykatów<br />
do elementów ścian,<br />
takich jak: filarki, uskoki<br />
• nienależycie przygotowane podłoże, brak oczyszczenia<br />
i odpylenia powierzchni<br />
• przyklejanie styrobloków po niepoprawnym nałożeniu<br />
grubości masy klejącej<br />
• brak zachowania mijankowego układu styrobloków<br />
• nieocieplanie styropianem powierzchni koło ościeży<br />
okiennych i drzwiowych, co prowadzi do powstawania<br />
mostków termicznych<br />
• prowadzenie robót w nieodpowiednich warunkach<br />
atmosferycznych, podczas deszczu, wysokiej lub niskiej<br />
temperatury, przy silnym wietrze<br />
• niepoprawne wykonanie obróbek blacharskich,<br />
co prowadzi do powstawania zacieków na warstwie<br />
elewacyjnej<br />
42<br />
PRZEGLĄD BUDOWLANY 9/2007
EKSPLOATACJA I MODERNIZACJA<br />
Metoda<br />
lekka-sucha<br />
z panelami<br />
okładzinowymi<br />
(ocieplanie<br />
płytami<br />
z wełny<br />
mineralnej<br />
osłoniętymi<br />
wykładziną<br />
siding winylowy<br />
lub<br />
panele aluminiowe)<br />
• uniwersalność <strong>metod</strong>y, nadaje się<br />
do różnych typów ścian<br />
• odporność materiałów na wpływy<br />
atmosferyczne i zanieczyszczenia<br />
• brak procesów mokrych, a więc<br />
możliwość wykonywania praktycznie<br />
przez cały rok<br />
• powstanie przestrzeni wentylacyjnej<br />
między termoizolacją<br />
a wykładziną ogranicza możliwość<br />
wystąpienia zjawiska dyfuzji pary<br />
wodnej i zawilgocenia ścian<br />
• łatwość montażu<br />
• koszt wyższy niż w <strong>metod</strong>zie<br />
lekkiej-mokrej<br />
• występowanie mostków<br />
termicznych poprzez elementy<br />
rusztu nośnego<br />
• palność paneli z PCV<br />
(można je stosować w budynkach<br />
niskich)<br />
• ograniczona kolorystyka<br />
i możliwości kształtowania<br />
detalu architektonicznego<br />
(narzucony format paneli)<br />
• zbyt „twarde” mocowanie paneli do rusztu, nie pozostawiające<br />
przestrzeni na rozszerzalność termiczną<br />
• mocowanie rusztu drewnianego bez uprzedniej impregnacji<br />
środkami biochronnymi<br />
• niedokładne docięcie i dopasowanie wełny mineralnej<br />
pomiędzy rusztem nośnym<br />
• brak zostawienia wolnej przestrzeni pomiędzy warstwą<br />
izolacji a warstwą paneli okładzinowych<br />
• brak równej płaszczyzny pomiędzy zamocowanymi elementami<br />
nośnymi rusztu<br />
• niepoprawne wykonanie obróbek blacharskich powodujących<br />
wnikanie wody poza panel okładzinowy<br />
Metoda<br />
lekka-sucha<br />
z blachą fałdową<br />
(ocieplanie<br />
płytami<br />
z wełny<br />
mineralnej<br />
osłoniętymi<br />
blachą fałdową)<br />
Metoda ciężka<br />
tradycyjna<br />
z dostawianiem<br />
ścianki<br />
(ocieplenie<br />
styropianem<br />
lub wełną<br />
mineralną<br />
i domurowanie<br />
ścianki<br />
12 cm jako<br />
warstwy<br />
elewacyjnej)<br />
• odporność na uszkodzenia mechaniczne<br />
• odporność ocieplenia z okładziną<br />
winylową na wpływy atmosferyczne<br />
(nie wchłaniają wody, mrozoodporne)<br />
i zanieczyszczenia<br />
• ocieplenie z okładziną aluminiową<br />
klasyfikuje się jako nierozprzestrzeniające<br />
ognia<br />
• brak procesów mokrych, a więc<br />
możliwość wykonywania praktycznie<br />
przez cały rok<br />
• duża odporność na uszkodzenia<br />
mechaniczne<br />
• ognioodporność całego systemu<br />
• trwałość wykonanego ocieplenia<br />
• masywność ściany, co wpływa<br />
na dobrą akumulację ciepła<br />
• występowanie mostków<br />
termicznych w miejscu<br />
osadzenia rusztu z profili<br />
blaszanych<br />
• trudność w dociepleniach<br />
detali, np. obok ościeży<br />
okien i drzwi<br />
• powstawanie rdzy<br />
w miejscach gięcia i łączenia<br />
blachy wkrętami<br />
• podczas silnych wiatrów<br />
blacha ulegając drganiom<br />
wywołuje uciążliwy hałas<br />
• powstawanie mostków<br />
termicznych w miejscach<br />
połączeń ścianki za pomocą<br />
kotew<br />
• duży ciężar dostawianej<br />
ścianki, co ogranicza<br />
możliwość stosowania tej<br />
<strong>metod</strong>y<br />
• duży wkład pracy przy<br />
wykonywaniu<br />
• wysokie koszty inwestycji<br />
• niepoprawne wykonanie obróbek blacharskich, co prowadzi<br />
do wnikania wody w warstwę termoizolacji<br />
• niestaranne zamocowanie arkuszy płyt blachy fałdowej<br />
do rusztu nośnego, co prowadzi do jej odrywania przez<br />
ssący wiatr<br />
• uszkodzenie powierzchni blachy, co prowadzi do znacznego<br />
przyspieszenia korozji elementu<br />
• niedokładne docięcie i dopasowanie wełny mineralnej<br />
pomiędzy rusztem nośnym<br />
• brak obliczeń statycznych stwierdzających możliwość<br />
dociążenia istniejącej ściany nośnej i fundamentu<br />
• podczas łączenia dostawianej ścianki, użycie zbyt małej<br />
ilości kotew<br />
• brak przewiązania dostawianej ścianki wieńcami żelbetowymi<br />
• w przypadku posadowienia dostawianej ścianki na fundamencie,<br />
słabe zaizolowanie przeciwwilgociowe części<br />
podziemnej<br />
A R T Y K U ŁY P R O B L E M O W E<br />
Metoda<br />
ciężka z zastosowaniem<br />
okładzin<br />
kamiennych<br />
(materiał termoizolacyjny,<br />
pustka powietrzna<br />
min.<br />
2 cm, płyty<br />
elewacyjne<br />
2–4 cm<br />
z piaskowca,<br />
granitu,<br />
marmuru,<br />
trawertynu,<br />
wapienia<br />
na kotwach<br />
lub ruszcie)<br />
• duża odporność na uszkodzenia<br />
mechaniczne<br />
• brak procesów mokrych, a więc<br />
możliwość wykonywania praktycznie<br />
przez cały rok<br />
• brak możliwości wystąpienia<br />
zjawiska dyfuzji pary wodnej i zawilgocenia<br />
ścian dzięki przestrzeni<br />
pomiędzy izolacją a okładziną<br />
kamienną<br />
• ognioodporność całego systemu<br />
• estetyka wykonania<br />
• trudny proces montażu<br />
elementów nośnych oraz<br />
okładzin kamiennych<br />
• bardzo wysoki koszt poszczególnych<br />
elementów<br />
rusztu, kotew, okładzin<br />
• możliwość stosowania<br />
przy montażu kotwami<br />
tylko na ścianach żelbetowych<br />
i z cegły pełnej<br />
• duży ciężar systemu<br />
znacznie obciążający istniejącą<br />
ścianę<br />
• powstawanie mostków<br />
termicznych w miejscach<br />
połączeń za pomocą<br />
kotew lub rusztu aluminiowego<br />
• mała dostępność kolorystyki<br />
• stosowanie systemu montażu z kotwami do ścian innych<br />
niż żelbetowe lub ceglane pełne<br />
• brak montażu wełny mineralnej za pomocą kołków, co powoduje<br />
jej przemieszczenie i zablokowanie szczeliny wentylacyjnej<br />
pomiędzy wełną a płytami kamiennymi<br />
• nierówne mocowanie okładzin kamiennych, a przez to<br />
nieuzyskanie minimalnych fug pionowych i poziomych<br />
• sytuowanie fugi na poziomie oczu<br />
• brak ocieplenia za płytą koło okna powoduje powstanie<br />
mostków termicznych<br />
PRZEGLĄD BUDOWLANY 9/2007<br />
43
EKSPLOATACJA I MODERNIZACJA<br />
Tabela 2. Zalety i <strong>wady</strong> <strong>metod</strong> docieplania stropów, najczęściej popełniane błędy<br />
Metoda docieplania stropów Zalety <strong>metod</strong>y Wady <strong>metod</strong>y Najczęściej popełniane błędy<br />
Suche kruszywa termoizolacyjne<br />
(pumeks z dodatkiem bazaltu<br />
i łupka) wypełniające przestrzenie<br />
pomiędzy belkami lub ułożone<br />
bezpośrednio na belkach<br />
podłogowych<br />
• lekkie kruszywo nie powoduje<br />
dużych obciążeń<br />
• kruszywa doskonale wyrównują<br />
podłoże<br />
• kruszywa są niepalne i odporne<br />
na zagrzybienie<br />
• brak prac mokrych<br />
• pracochłonność wykonania<br />
ocieplenia<br />
• niewystarczające zagęszczenie<br />
sypkiego kruszywa<br />
• brak zastosowania pod kruszywem<br />
folii lub papieru zabezpieczającego<br />
przed przesypywaniem się przez deski<br />
stropu drewnianego<br />
• stosowanie zawilgoconego<br />
kruszywa<br />
A R T Y K U ŁY P R O B L E M O W E<br />
Płyty izolacyjne ze styropianu<br />
lub wełny mineralnej, folia,<br />
wykończenie<br />
wylewką z zatopioną siatką<br />
zbrojącą<br />
Płyty izolacyjne w ruszcie<br />
drewnianym ułożonym<br />
na paroizolacji<br />
Sypkie materiały izolacyjne,<br />
granulat lub strzępki wełny<br />
wdmuchiwane w przestrzeń<br />
pomiędzy elementami konstrukcji<br />
lub na strop<br />
• łatwość wykonania ocieplenia<br />
• dostępność materiałów<br />
• trwałość wykonanego<br />
ocieplenia<br />
• mniejsze obciążenie stropu niż<br />
przy obciążeniu z wylewką<br />
• brak prac mokrych<br />
• brak dodatkowych obciążeń<br />
• możliwość izolacji w trudno<br />
dostępnych miejscach<br />
• krótki czas wykonania<br />
w porównaniu z innymi <strong>metod</strong>ami<br />
• brak odpadów materiałów<br />
• znaczny ciężar warstwy<br />
wylewki betonowej<br />
• konieczność wykonywania<br />
prac mokrych<br />
• możliwość powstawania<br />
mostków termicznych<br />
• brak ocieplenia całej<br />
powierzchni stropu<br />
• przy wykonywaniu<br />
ocieplenia pracują<br />
wyspecjalizowani robotnicy<br />
• konieczność stosowania<br />
maszyn nadmuchowych<br />
• brak zastosowania siatki zbrojącej<br />
w warstwie betonu wykończeniowego<br />
• niestosowanie dylatacji w progach<br />
oraz przy dużych powierzchniach<br />
wylewki<br />
• brak położenia folii budowlanej<br />
na płyty izolacyjne<br />
• nierówne układanie płyt, przez<br />
co powstają mostki termiczne<br />
• stosowanie płyt izolacyjnych<br />
o niskiej twardości<br />
• brak impregnacji elementów rusztu<br />
drewnianego przed zagrzybieniem<br />
i zarobaczywieniem<br />
• nieoddzielenie rusztu drewnianego<br />
od stropu za pomocą podkładek<br />
z papy lub folii<br />
• niezbyt dokładne docinanie płyt<br />
układanych w ruszcie<br />
• niestaranne docieplanie w trudno<br />
dostępnych miejscach<br />
Metoda BSO, przyklejenie<br />
i kołkowanie płyt do powierzchni<br />
od spodu stropu, nałożenie kleju,<br />
siatki i tynku<br />
• lekkość płyt<br />
• izolacyjność całej powierzchni<br />
• łatwość wykonania ocieplenia<br />
• dostępność materiałów<br />
• pracochłonność <strong>metod</strong>y<br />
• słabe oczyszczenie podłoża pod<br />
przyklejane płyty izolacyjne<br />
• nakładanie zbyt małej ilości kleju<br />
na płyty<br />
• zastosowanie niewystarczającej<br />
liczby kołków podtrzymujących płyty<br />
styropianowe lub z wełny mineralnej<br />
Metoda lekka-sucha z rusztem<br />
drewnianym lub aluminiowym<br />
montowanym od spodu<br />
stropu, na którym układa się<br />
wełnę mineralną lub styropian,<br />
a następnie paroizolację i montuje<br />
płyty gipsowo-kartonowe<br />
• lekkość ocieplenia i rusztu<br />
• dostępność materiałów<br />
• pracochłonność <strong>metod</strong>y<br />
• przykręcanie rusztu zbyt małą liczbą<br />
łączników<br />
• brak należytego wypoziomowania<br />
profili rusztu<br />
• szpachlowanie połączeń płyt bez<br />
użycia siatki zbrojącej, co prowadzi<br />
do powstawania pęknięć<br />
44<br />
gólnych systemów oraz ich wykonania. Najdroższymi<br />
rozwiązaniami są <strong>metod</strong>y ciężkie z okładzinami<br />
kamiennymi. Cenę wyznacza rodzaj kamienia okładzinowego<br />
oraz technologia jego mocowania z kotwami<br />
lub na ruszcie.<br />
Wybór odpowiedniej <strong>metod</strong>y dokonywany jest zawsze<br />
na podstawie kilku czynników, takich jak: cena<br />
materiałów wchodzących w skład danej <strong>metod</strong>y,<br />
łatwość i prostota wykonania, konieczność zatrudniania<br />
wykwalifikowanych pracowników, wymagania<br />
techniczne w stosunku do prowadzenia prac, czas<br />
wykonywania poszczególnych systemów oraz estetyka<br />
i wygląd warstwy wykończeniowej.<br />
Obecnie najczęściej stosowaną i najpopularniejszą<br />
<strong>metod</strong>ą jest BSO ze styropianem, ze względu<br />
na łatwość wykonania i względnie niskie koszty.<br />
PRZEGLĄD BUDOWLANY 9/2007
EKSPLOATACJA I MODERNIZACJA<br />
Tabela 3. Zalety i <strong>wady</strong> <strong>metod</strong> docieplania dachów i stropodachów, najczęściej popełniane błędy<br />
Metoda docieplania dachów,<br />
stropodachów<br />
Stropodach płaski, pełny – płyty<br />
z utwardzonej wełny mineralnej<br />
na papie termozgrzewalnej lub 2x<br />
masie na zimno, pokryte warstwą<br />
wykończeniową z papy<br />
Zalety Wady Najczęściej popełniane błędy<br />
• dobra izolacyjność całej powierzchni<br />
• łatwość wykonania<br />
• stosunkowo krótki czas wykonania<br />
ocieplenia<br />
• możliwość tworzenia<br />
się mostków termicznych<br />
pomiędzy płytami<br />
• słabe zabezpieczenie<br />
płyt papą przed<br />
uszkodzeniami mechanicznymi<br />
• nieoczyszczenie podłoża<br />
• brak zagruntowania powierzchni ocieplanej<br />
• brak wykonania paroizolacji<br />
• stosowanie płyt wełny mineralnej o niewłaściwych<br />
parametrach wytrzymałościowych<br />
• nakładanie masy klejowej w nieodpowiednich<br />
ilościach podczas układania płyt<br />
• przyklejanie warstwy wykończeniowej, papy<br />
z małymi zakładami<br />
Stropodach dwudzielny – ocieplenia<br />
sypkie wdmuchiwane, luźna<br />
wełna szklana<br />
Dach skośny – wełna mineralna<br />
pomiędzy krokwiami więźby dachowej,<br />
folia i ewentualnie szczelina<br />
wentylacyjna, gdy folia ma<br />
małą paroprzepuszczalność<br />
3. Termomodernizacja stropów<br />
Chcąc ocieplić istniejący strop, możemy tego dokonać<br />
za pomocą kilku <strong>metod</strong> w zależności od tego, czy chcemy<br />
ocieplić strop nad ostatnią kondygnacją czy nad<br />
pomieszczeniem nieogrzewanym.<br />
Ocieplenie stropu można wykonać <strong>metod</strong>ą mokrą (betonowanie)<br />
lub suchą poprzez ułożenie izolacji na stropie<br />
lub pod stropem. Izolacje należy układać od strony<br />
zimniejszej przegrody.<br />
Przy wyborze konkretnej <strong>metod</strong>y może decydować<br />
wiele czynników. Względy konstrukcyjne mają<br />
podstawowe znaczenie. Nie zawsze można stosować<br />
docieplenia stropu za pomocą płyt styropianowych<br />
oraz wylewki cementowej, ponieważ płyta<br />
może nie być w stanie przenieść dodatkowego ciężaru<br />
betonu. Wtedy należy rozważyć zastosowanie<br />
jednego z dwóch materiałów: suchego kruszywa<br />
termoizolacyjnego lub sypkich materiałów izolacyjnych<br />
w postaci granulatu. Zaletą tych materiałów<br />
jest lekkość, co daje znaczną przewagę nad<br />
innymi <strong>metod</strong>ami. Kruszywa są niepalne i odporne<br />
na zagrzybienia. Problem pojawia się podczas<br />
wykonywania ocieplenia sypkimi materiałami, jeżeli<br />
granulat wypełniający jest wdmuchiwany. Konieczne<br />
jest w tym przypadku użycie maszyn nadmuchowych<br />
oraz zatrudnienie wykwalifikowanych wykonawców.<br />
W tym rozwiązaniu nie powstają mostki termiczne,<br />
gdyż materiał izolacyjny idealnie przylega do stropu.<br />
PRZEGLĄD BUDOWLANY 9/2007<br />
• brak dodatkowych dużych<br />
obciążeń<br />
• możliwość izolacji w trudno<br />
dostępnych miejscach<br />
• krótki czas wykonania w porównaniu<br />
z innymi <strong>metod</strong>ami<br />
• brak odpadów materiałów<br />
• nie ma konieczności organizowania<br />
placu budowy (brak odpadów<br />
i składowania materiału)<br />
• bardzo dobra izolacyjność<br />
• ognioodporność systemu<br />
• brak mostków termicznych<br />
• konieczność wykonywania<br />
prac przez<br />
wyspecjalizowanych<br />
robotników<br />
• konieczność stosowania<br />
maszyn nadmuchowych<br />
• pracochłonność<br />
wykonania<br />
• niestaranne docieplanie w trudno dostępnych<br />
miejscach<br />
• zasypanie otworów wentylacyjnych<br />
• niedokładnie, za długie lub za krótko przycięte<br />
odcinki wełny mineralnej<br />
• stosowanie nieodpowiedniej folii paroprzepuszczalnej<br />
• brak stosowania drugiej warstwy ocieplającej<br />
montowanej pomiędzy rusztem aluminiowym<br />
Stosuje się go przeważnie w miejscach trudno dostępnych.<br />
Można również zastosować system z rusztem drewnianym<br />
oraz wełną mineralną pomiędzy nim. W razie<br />
niestarannego wykonawstwa może dojść do tworzenia<br />
się mostków termicznych. W przypadku ocieplenia<br />
płyty stropowej nad piwnicą nieogrzewaną, stosuje<br />
się <strong>metod</strong>ę z płytami styropianowymi lub z wełną<br />
ułożoną pomiędzy rusztem aluminiowym podwieszanym.<br />
Wprawdzie obydwa systemy są pracochłonne,<br />
ale wykonawstwo nie wymaga zatrudniania pracowników<br />
wykwalifikowanych.<br />
Wyboru sposobu ocieplenia stropów dokonywać<br />
możemy spośród kilku rozwiązań. Nie można jasno<br />
powiedzieć, który z nich jest najlepszy, a który najgorszy.<br />
Sam wybór, należący do projektanta powinien być<br />
dokonany adekwatnie do danego stropu, jego rodzaju,<br />
wieku, stanu oraz możliwości nośnych.<br />
4. Termomodernizacja dachów i stropodachów<br />
Skupiono się na technologii ocieplania stropodachu<br />
płaskiego, dwudzielnego oraz dachu skośnego za<br />
pomocą wełny mineralnej. Jest to porządany materiał,<br />
ze względu na izolacyjność cieplną, przepuszczalność<br />
pary wodnej oraz ognioodporność.<br />
Dzięki zastosowaniu płyt z wełny mineralnej, na<br />
powierzchni dachu płaskiego można uzyskać w stosunkowo<br />
krótkim czasie dobrą izolacyjność całej<br />
A R T Y K U ŁY P R O B L E M O W E<br />
45
EKSPLOATACJA I MODERNIZACJA<br />
Tabela 4. Zalety i <strong>wady</strong> <strong>metod</strong> docieplania podłóg na gruncie, najczęściej popełniane błędy<br />
A R T Y K U ŁY P R O B L E M O W E<br />
Metoda docieplania podłóg<br />
na gruncie<br />
Docieplanie z zastosowaniem<br />
styropianu lub wełny mineralnej<br />
(żwir, konstrukcyjna warstwa<br />
betonu, izolacja przeciwwilgociowa<br />
z papy lub folii, twarde<br />
płyty z hydrofobizowanej wełny<br />
mineralnej lub szklanej 5 cm,<br />
izolacja przeciwwilgociowa z folii,<br />
podkład betonowy)<br />
Docieplanie za pomocą kruszywa<br />
keramzytowego<br />
(żwir zagęszczony mechanicznie<br />
15 cm lub chudy beton 5 cm<br />
z izolacją przeciwwilgociową<br />
z folii budowlanej lub papy, keramzyt<br />
30 cm, izolacja przeciwwilgociowa<br />
z folii hydroizolacyjnej<br />
0,4 mm, stalowa siatka stabilizująca<br />
powierzchnię keramzytu, betonowa<br />
warstwa nośna 10–15 cm,<br />
posadzka)<br />
Docieplanie za pomocą keramzytobetonu<br />
(izolacja przeciwwilgociowa<br />
z folii budowlanej, keramzytobeton<br />
grubości 60 cm, właściwa<br />
izolacja przeciwwilgociowa z folii<br />
hydroizolacyjnej grubości 0,4 mm<br />
lub papy asfaltowej na lepiku bez<br />
wypełniaczy mineralnych, szlichta<br />
cementowa 3–5 cm lub gładź<br />
samopoziomująca, posadzka)<br />
Zalety <strong>metod</strong>y Wady <strong>metod</strong>y Najczęściej popełniane błędy<br />
• dobra izolacyjność całej powierzchni<br />
podłogi<br />
• możliwość docieplania bezpośredniego<br />
istniejącej podłogi<br />
• łatwość wykonania<br />
• dostępność materiałów<br />
• krótszy czas wykonania w porównaniu<br />
z <strong>metod</strong>ą ocieplenia<br />
keramzytem i keramzytobetonem<br />
• możliwość przenoszenia większych<br />
obciążeń niż styropian<br />
• niepalność keramzytu<br />
• niska nasiąkliwość i odporność<br />
na zagrzybienia kruszywa keramzytu<br />
• stosowanie jednej warstwy (keramzytu)<br />
zamiast trzech (podsypka<br />
piaskowa, podłoże betonowe,<br />
izolacja cieplna)<br />
• możliwość przenoszenia większych<br />
obciążeń niż w przypadku<br />
styropianu<br />
• stosowanie jednej warstwy<br />
zamiast trzech<br />
• styropian ulega zniszczeniu<br />
w połączeniu<br />
z materiałami bitumicznymi,<br />
co wyklucza możliwość<br />
wspólnego stosowania<br />
• konieczność stosowania<br />
płyt izolacyjnych o określonej,<br />
wyższej twardości<br />
• konieczność zrywania<br />
istniejącej podłogi w celu<br />
wybrania gruntu (pogłębienie<br />
podłoża)<br />
• większe nakłady pracy<br />
w porównaniu do <strong>metod</strong>y<br />
ze styropianem<br />
• konieczność zrywania<br />
istniejącej podłogi w celu<br />
wybrania gruntu<br />
• większe nakłady pracy<br />
w porównaniu do <strong>metod</strong>y<br />
ze styropianem<br />
• możliwość kapilarnego<br />
podciągania wilgoci przez<br />
strukturę keramzytobetonu,<br />
w przypadku braku izolacji<br />
przeciwwilgociowej<br />
• brak wywijania izolacji przeciwwilgociowej<br />
na ścianę<br />
• nieoddzielenie paskami dylatacyjnymi<br />
warstwy betonu podłogi od ściany, co<br />
może powodować pękanie podkładu<br />
podłogowego<br />
• brak stosowania drugiej warstwy<br />
izolacji przeciwwilgociowej umieszczonej<br />
na warstwie ocieplenia ze styropianu<br />
lub wełny mineralnej chroniącej izolację<br />
termiczną przed wilgocią z podkładu<br />
podłogowego<br />
• przy docieplaniu dużych powierzchni<br />
podłogi, brak zastosowania dylatacji<br />
chroniących przed spękaniem podłoża<br />
• stosowanie płyt ocieplających o niskiej<br />
twardości<br />
• stosowanie materiałów bitumicznych,<br />
które w zetknięciu ze styropianem powodują<br />
jego zniszczenie<br />
• niedostateczne zagęszczenie, co może<br />
powodować niewielkie osiadanie całego<br />
układu i powstawanie pęknięć<br />
• stosowanie zbyt cienkiej warstwy<br />
keramzytu, co nie daje pożądanych<br />
właściwości izolacyjnych<br />
• brak zastosowania warstwy żwiru lub<br />
chudego betonu pod kruszywem<br />
• niezastosowanie izolacji przeciwwilgociowej<br />
pod warstwą keramzytobetonu,<br />
co może doprowadzić do kapilarnego<br />
podciągania wilgoci<br />
• stosowanie zbyt cienkiej warstwy keramzytobetonu,<br />
co nie daje pożądanych<br />
właściwości izolacyjnych<br />
46<br />
powierzchni. Płyty mają bardzo dobre właściwości<br />
mechaniczne. Górna powierzchnia płyty powleczona<br />
jest materiałem bitumicznym, co znacznie<br />
przyspiesza przyklejanie papy jako warstwy wykończeniowej.<br />
W przypadku stropodachu dwudzielnego, ze względów<br />
technicznych często nie ma możliwości wykonania<br />
ocieplenia płytami izolacyjnymi, dlatego popularne<br />
jest stosowanie wdmuchiwanych materiałów sypkich.<br />
Miejsca trudne do ocieplenia nie stanowią żadnych<br />
przeszkód. Na wysoką ocenę tej <strong>metod</strong>y składa<br />
się także krótki czas wykonania ocieplenia. Dwóch<br />
pracowników jest w stanie ułożyć około 1000 m²<br />
luźnej izolacji grubości 20 cm w ciągu jednego dnia<br />
pracy.<br />
Podczas ocieplenia dachu skośnego zastosowanie<br />
wełny mineralnej w dwóch warstwach tworzy bardzo<br />
dobrą barierę izolacyjną, a ponadto gwarantuje ognioodporność,<br />
która jest wymagana podczas wykonywania<br />
dociepleń na poddaszu. Ten system, podobnie<br />
jak <strong>metod</strong>a z zastosowaniem sypkich granulatów<br />
nie powoduje powstawania mostków termicznych.<br />
Wymienione systemy zostały wybrane do analizy<br />
ze względu na wysoką izolacyjność, ognioodporność,<br />
szybki czas montażu oraz łatwość i prostotę<br />
wykonania.<br />
PRZEGLĄD BUDOWLANY 9/2007
EKSPLOATACJA I MODERNIZACJA<br />
Tabela 5. Zalety i <strong>wady</strong> <strong>metod</strong> <strong>termomodernizacji</strong> okien i drzwi, najczęściej popełniane błędy<br />
Metoda <strong>termomodernizacji</strong> okien<br />
i drzwi<br />
Zalety <strong>metod</strong>y Wady <strong>metod</strong>y Najczęściej popełniane błędy<br />
Wymiana tradycyjnych okien lub<br />
drzwi na rozwiązanie z szybami<br />
zespolonymi, antyrefleksyjnymi,<br />
diodowymi<br />
• zapewnienie szczelności izolacyjnej<br />
budynku dzięki szybom<br />
zespolonym i ramom komorowym<br />
• pozyskiwanie większej ilości<br />
ciepła z promieniowania słonecznego<br />
dzięki szybom diodowym<br />
• estetyczny wygląd<br />
• trwałość nowych okien<br />
• zachwianie systemu wentylacji<br />
grawitacyjnej, dzięki szczelności<br />
• ograniczony, przez szyby z powłokami,<br />
dostęp światła słonecznego<br />
do pomieszczenia<br />
• niewłaściwe lub niestaranne<br />
odizolowanie ościeży okien i drzwi<br />
od powierzchni muru<br />
• instalowanie nowych szczelnych<br />
okien bez mikrowentylacji<br />
• stosowanie powłok ograniczających<br />
dostęp promieni słonecznych<br />
do pomieszczenia<br />
Wprowadzenie trzeciej ramy<br />
z trzecią szybą<br />
Stosowanie uszczelek<br />
Zmniejszenie lub zwiększenie<br />
powierzchni okien<br />
5. Termomodernizacja podłóg położonych<br />
na gruncie<br />
Opisane technologie ocieplania posiadają wspólne<br />
cechy, takie jak: prostota i łatwość wykonania, dobre<br />
właściwości izolacyjne, brak potrzeby zatrudniania<br />
wykwalifikowanych pracowników.<br />
Na wyróżnienie zasługuje system z zastosowaniem<br />
wełny mineralnej lub płyt styropianowych bezpośrednio<br />
na ocieplanej podłodze. Należy zwrócić uwagę<br />
na znacznie krótszy czas wykonania w porównaniu<br />
z innymi <strong>metod</strong>ami oraz dostępność materiałów.<br />
Niestety, ten rodzaj docieplania zmniejsza kubaturę<br />
pomieszczenia o grubość warstwy izolacyjnej i wylewki<br />
cementowej.<br />
Takich problemów nie ma przy docieplaniu kruszywem<br />
keramzytowym, ponieważ stara podłoga musi być<br />
zerwana, a podłoże pod nią pogłębione. W miejsce<br />
wybranego gruntu wsypujemy kruszywo keramzytowe<br />
lub keramzytobeton, co wyklucza konieczność stosowania<br />
podsypki piaskowej, warstwy betonowej i izolacji.<br />
Pomimo zastosowania jednej warstwy zamiast trzech,<br />
PRZEGLĄD BUDOWLANY 9/2007<br />
• zniwelowanie ucieczki ciepła<br />
przez okno<br />
• łatwość wykonania<br />
• szybkość wykonania<br />
• przejmowanie większej ilości<br />
promieniowania słonecznego<br />
w okresie zimowym od strony<br />
południowej<br />
• zniwelowanie ucieczki ciepła<br />
przez okna od strony północnej<br />
• konieczność dodatkowego<br />
wzmacniania ramy okna<br />
• ograniczenia w dopływie światła<br />
przez trzecią szybę<br />
• zbyt duże uszczelnienie powoduje<br />
zaburzenia w funkcjonowaniu<br />
wentylacji<br />
• odrywanie się uszczelek<br />
i ich zapiekanie do ram przy dużym<br />
nasłonecznieniu<br />
• miejscowe izolowanie dopływu<br />
powietrza, a nie całościowe szyb<br />
i ościeży<br />
• konieczność przeróbek konstrukcyjnych<br />
(wyburzenie części<br />
ściany lub zamurowanie jej)<br />
• konieczność stosowania rolet<br />
lub markiz w okresie letnim<br />
• stosowanie okien potrójnie<br />
szklonych nie zawsze jest<br />
uzasadnione, potrójna szyba<br />
znacznie ogranicza przenikanie<br />
do pomieszczenia promieniowania<br />
słonecznego<br />
• brak należytego wzmocnienia<br />
ościeży<br />
• zastosowanie zbyt dużej ilości<br />
uszczelek powoduje zachwianie<br />
systemu cyrkulacji powietrza wewnętrznego<br />
i zewnętrznego<br />
• niedokładne przyklejanie prowadzi<br />
do odrywania się uszczelek<br />
i przepuszczania powietrza<br />
• niestosowanie rolet lub żaluzji<br />
prowadzi do przegrzewania pomieszczeń<br />
w okresie letnim<br />
czas pracy i tak jest dłuższy, ze względu na konieczność<br />
zrywania podłogi oraz pogłębiania gruntu.<br />
Dostępność stosowanych materiałów w tych <strong>metod</strong>ach<br />
oraz łatwość ich wykonania powodują, że są one<br />
popularne i często stosowane przez wykonawców.<br />
6. Termomodernizacja otworów okiennych<br />
i drzwiowych<br />
Tradycyjne, wybudowane przed laty domy wyposażone<br />
są w wentylację grawitacyjną, która nie zawsze<br />
prawidłowo spełnia swoje zadanie. Tradycyjna<br />
stolarka okienna umożliwia wymianę powietrza<br />
w pomieszczeniach właśnie dzięki temu, że nie jest<br />
zbyt szczelna. Powietrze napływa więc do domu<br />
poprzez nieszczelności i wydostaje się kanałami<br />
wentylacyjnymi. Nowoczesne okna zamknęły ten<br />
system obiegu. Energooszczędne okna mogą być<br />
wręcz zbyt szczelne i mogą uniemożliwiać swobodną<br />
wymianę powietrza. W efekcie, po wymianie<br />
okien na nowe może okazać się, że na ścianach<br />
w okresie zimowym w skrajnych przypadkach<br />
A R T Y K U ŁY P R O B L E M O W E<br />
47
EKSPLOATACJA I MODERNIZACJA<br />
A R T Y K U ŁY P R O B L E M O W E<br />
48<br />
pojawia się wilgoć, a na samych szybach osadza<br />
się para wodna. W domach nieposiadających wentylacji<br />
mechanicznej powinno się więc stosować<br />
stolarkę okienną z nawiewnikami lub funkcją mikrorozszczelniania.<br />
Najlepszą, choć kosztowną <strong>metod</strong>ą <strong>termomodernizacji</strong><br />
okien jest ich wymiana na nowe, a jeżeli są<br />
takie możliwości techniczne, zaleca się zwiększenie<br />
powierzchni okien od strony południowej.<br />
Montaż uszczelek lub instalowanie dodatkowego<br />
skrzydła okiennego z trzecią szybą często nie przynoszą<br />
oczekiwanych rezultatów, a tylko niwelują<br />
pewne niedogodności.<br />
7. Termomodernizacja ogrzewania i wentylacji<br />
Dokonując <strong>termomodernizacji</strong> całego budynku<br />
nie można zapominać o instalacji ogrzewania, którą<br />
należy zmodernizować i dostosować do nowych<br />
warunków. Sprawność systemu ogrzewania zależy<br />
przede wszystkim od kotła grzewczego, jego wieku,<br />
stanu technicznego grzejników oraz rur.<br />
Izolacja kotła to podstawowa czynność podczas<br />
modernizacji systemu ogrzewania. Źle zaizolowany<br />
kocioł oddaje zbyt dużą ilość ciepła do otoczenia.<br />
W okresach zimowych oddawane ciepło może być<br />
spożytkowane do ogrzewania kotłowni, natomiast<br />
w okresie wiosennym i letnim dochodzi do przegrzewania<br />
pomieszczenia. Do izolacji kotła służą specjalne<br />
płyty z wełny mineralnej, które są niepalne. Podczas<br />
eksploatacji pieca grzewczego na jego wewnętrznych<br />
ściankach powstaje osad, efekt spalania. Powoduje<br />
on powstawanie niepożądanej warstwy izolacyjnej<br />
pomiędzy paleniskiem a rurami z wodą. Czyszczenie<br />
pozwala na wydajniejsze korzystanie z możliwości<br />
pieca.<br />
Istnieje także możliwość wymiany starego na nowy<br />
kocioł, którego wydajność waha się w granicach<br />
80–90%. Dokonując zakupu nowego kotła grzewczego<br />
nie musimy martwić się o jego izolowanie, gdyż<br />
producenci obecnie już o to zadbali.<br />
W przypadku rur i grzejników również należy sprawdzić<br />
ich stan techniczny.<br />
W rurach instalacji doprowadzających wodę przez<br />
lata użytkowania mogło dojść do powstania osadu,<br />
a tym samym do zmniejszenia ich średnicy. Takie<br />
rury należy bezwzględnie wymienić, gdyż nie pozwalają<br />
one na właściwe funkcjonowanie całej instalacji.<br />
Czasami rurki dostarczające ciepłą wodę przebiegają<br />
w stropach, ścianach lub przez pomieszczenia<br />
nieogrzewane i wtedy następują straty ciepła. Takie<br />
rurki należy ocieplić otuliną termoizolacyjną z pianki<br />
poliuretanowej. Jeżeli zamontowane są stare grzejniki<br />
żeliwne, to również należy dokonać ich wymiany.<br />
Ich wadą jest długie nagrzewanie się oraz oddawanie<br />
ciepła tylko przez promieniowanie. Wyjściem z sytuacji<br />
mogą być grzejniki konwektorowe, które ogrzewają<br />
pomieszczenie przez wymuszony ruch powietrza<br />
przepływający pomiędzy dwoma płytami grzejnymi.<br />
Kolejnym bardzo ważnym elementem <strong>termomodernizacji</strong><br />
instalacji ogrzewania są termostaty grzejnikowe.<br />
Zadaniem ich jest utrzymywanie żądanej temperatury<br />
w pomieszczeniu poprzez ograniczenie dopływu<br />
wody do grzejnika.<br />
Szacuje się, że około 14% ogólnych strat ciepła<br />
budynku należy przypisać wentylacji. Nadmierna<br />
wymiana powietrza przez kanały wentylacyjne wiąże<br />
się z dużymi stratami ciepła, jednak całkowite ograniczenie<br />
ich jest niewskazane. Wentylacja wpływa<br />
na polepszenie mikroklimatu w pomieszczeniach,<br />
usuwa szkodliwe związki w oparach powietrza, odprowadza<br />
nadmiar wilgoci. Cały proces napływu nowego<br />
powietrza i wymiany zużytego powinien być kontrolowany<br />
przez właściciela budynku.<br />
Czasami podczas zabiegów <strong>termomodernizacji</strong><br />
budynku zapominamy, jak bardzo ważnym elementem<br />
jest wymiana powietrza. Nadmierna izolacja otworów<br />
okiennych i drzwiowych powoduje zaburzenie<br />
w funkcjonowaniu wentylacji naturalnej. Ruch powietrza<br />
w budynku odbywa się w sposób grawitacyjny lub<br />
w sposób wymuszony, mechaniczny.<br />
Wentylacja grawitacyjna wywoływana jest tzw. wyporem<br />
termicznym, który w dużym stopniu zależny od różnicy<br />
temperatur pomiędzy wnętrzem budynku a środowiskiem<br />
zewnętrznym oraz od kierunku i prędkości<br />
wiatru. Według wielu ekspertów i inżynierów, gaz<br />
do spalania w mieszkaniach nie powinien nigdy tam się<br />
znaleźć, nie tylko dlatego, że stwarza zagrożenie wybuchem,<br />
ale przede wszystkim, że powoduje konieczność<br />
dostarczania kolosalnych ilości powietrza wentylacyjnego<br />
dla usuwania produktów spalania gazu i zapewnienia<br />
ochrony zdrowia mieszkańców. Aby obniżyć<br />
poziom stężenia CO 2 w powietrzu, w którym odbywa<br />
się otwarte spalanie gazu trzeba wymieniać w pomieszczeniu<br />
bardzo dużą ilość powietrza. Powstające także<br />
w trakcie spalania tlenki azotu są prawie nieusuwalne<br />
z pomieszczenia za pomocą tradycyjnej wentylacji.<br />
W typowym budynku powietrze przepływa z dołu<br />
do góry, najpierw przedostając się przez nieszczelności<br />
okien i drzwi, a wydostając przez kanały wentylacyjne.<br />
Stosowanie w praktyce szczelnych okien powoduje<br />
w rezultacie wzrost wilgotności powietrza wewnętrznego<br />
z efektami ostatecznymi w postaci zagrzybienia<br />
i wzrostu zachorowalności mieszkańców. Efekt ten<br />
pogarsza jeszcze powszechne stosowanie kuchenek<br />
gazowych, które podnoszą dodatkowo emisję pary<br />
wodnej w mieszkaniu.<br />
Znacznie lepszym rozwiązaniem wymiany powietrza<br />
w budynku jest instalacja mechaniczna. Ruch powietrza<br />
poprzez budynek nie powinien być zbyt intensywny,<br />
dlatego montowane są np. systemy wentylacji higrosterowanej.<br />
Działanie tego systemu polega na dostosowaniu<br />
wymiany powietrza w mieszkaniach i domach<br />
do aktualnych potrzeb. Wskaźnikiem decydującym<br />
PRZEGLĄD BUDOWLANY 9/2007
EKSPLOATACJA I MODERNIZACJA<br />
o ilości doprowadzonego i usuniętego powietrza jest<br />
wilgotność względna w pomieszczeniach. Elementy<br />
systemu sterujące ilością powietrza są wyposażone<br />
w czujnik składający się z kilku taśm poliamidowych.<br />
Pod wpływem zmieniającej się wilgotności, taśma<br />
wydłuża się bądź skraca, jednocześnie zmieniając<br />
przepustowość nawiewnika lub kratki. W wyniku tego<br />
zmienia się ilość powietrza, która może przepłynąć<br />
przez element.<br />
Dokonując oceny instalacji grawitacyjnej i mechanicznej,<br />
wyższą notę należy przyznać tej drugiej. Jej zaletami<br />
jest przede wszystkim większa skuteczność dzięki<br />
możliwości kontrolowania wymienianego powietrza<br />
oraz możliwość zaoszczędzenia większej ilości ciepła.<br />
Nie trzeba budować kominów wentylacyjnych,<br />
ponieważ system posiada własną instalację wywiewną.<br />
Instalacja grawitacyjna ma większe straty ciepła, przepływ<br />
powietrza jest mniej kontrolowany, a w pomieszczeniach<br />
następuje nadmierny wzrost wilgotności.<br />
8. Podsumowanie<br />
Artykuł zawiera przegląd <strong>metod</strong> <strong>termomodernizacji</strong><br />
budynków. Pokazano w nim różnorodność oraz złożoność<br />
procesu <strong>termomodernizacji</strong>. Ze względu na bardzo<br />
szybki postęp techniczny, a tym samym szybki<br />
rozwój dziedziny budownictwa, wykonawcy dociepleń<br />
mają do wyboru wiele <strong>metod</strong>. W artykule opisano kilka<br />
wybranych sposobów docieplania ścian zewnętrznych,<br />
stropów, podłogi na gruncie oraz modernizacji okien.<br />
Dokonana ocena <strong>metod</strong> stwarza możliwości idealnego<br />
dopasowania konkretnego systemu do indywidualnych<br />
potrzeb inwestora. Opisano błędy występujące podczas<br />
<strong>termomodernizacji</strong> oraz <strong>wady</strong> i <strong>zalety</strong> poszczególnych<br />
systemów.<br />
Zwiększenie parametrów cieplnych przegród zewnętrznych<br />
budynku powoduje polepszenie komfortu mieszkania.<br />
Modernizując ściany nie tylko zwiększamy ich parametry<br />
cieplne, ale także w znacznym stopniu powodujemy<br />
poprawienie wyglądu zewnętrznego. Ocieplanie<br />
stropów i stropodachów jest równie ważne, ze względu<br />
na ilości ciepła przedostające się przez nieocieploną<br />
konstrukcję. Zgodnie z zasadami termodynamiki ciepłe<br />
powietrze wędruje do góry, powodując znaczne straty<br />
ciepła. Również wentylacja jest powodem ucieczki ciepła<br />
z budynku. Dzięki zastosowaniu systemów mechanicznych<br />
oraz nawiewników okiennych, znaczna część<br />
ciepłego powietrza zostaje w pomieszczeniach, a nie jest<br />
marnowana w przewodach wentylacyjnych. Wymiana<br />
starych okien na szczelne nie wpływa zbyt pozytywnie<br />
na klimat pomieszczenia, jeżeli okna nie posiadają<br />
mikrowentylacji. Zależność szczelnych okien od wentylacji<br />
oraz ocieplenia ścian i stropów, pokazuje jak bardzo<br />
złożonym działaniem jest termomodernizacja i jak<br />
od wielu zależy elementów.<br />
Działania termomodernizacyjne wykonuje się głównie<br />
ze względów oszczędnościowych, finansowych,<br />
PRZEGLĄD BUDOWLANY 9/2007<br />
ale zdrowie człowieka i uzyskanie jak najlepszego<br />
mikroklimatu pomieszczeń jest rzeczą nadrzędną.<br />
Z tego powodu całość procesów docieplania powinna<br />
być tak prowadzona, aby pogodzić czynniki oszczędzania<br />
z dobrem lokatorów.<br />
BIBLIOGRAFIA<br />
[1] Byrdy Cz., „Podstawy projektowania energooszczędnych<br />
stropodachów szczelinowych poddaszy mieszkalnych” Wydawnictwo<br />
Politechniki Krakowskiej, 1998<br />
[2] Kisilewicz T., Królak E., Pieniążek Z., „Termorenowacja ścian<br />
zewnętrznych budynków” Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, 1999<br />
[3] Radziszewska-Zielina E., „Metody wykonania ciepłochronnych<br />
ścian zewnętrznych” Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, 2003<br />
[4] Stachowicz A., Aspekty ekologiczne budownictwa<br />
energooszczędnego, seminarium szkoleniowe i warsztaty projektowe<br />
„Ciepły dom ’2000, Kraków – Zakopane, 26–27 października, 2000<br />
A R T Y K U ŁY P R O B L E M O W E<br />
49
Change language