You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Þarfagreining unnin fyrir<br />
stjórn nemendafélags MH<br />
Verkefnið unnu:<br />
Björk Ólafsdóttir<br />
Sigríður Sigurðardóttir<br />
29. apríl 2004
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 1<br />
Efnisyfirlit<br />
Efnisyfirlit .........................................................................................................1<br />
1. Matssamantekt.............................................................................................2<br />
2. Inngangur.....................................................................................................3<br />
2.1 Mikilvægi matsins ...................................................................................3<br />
2.2 Þarfagreining ..........................................................................................4<br />
2.3 Markmið og matsspurningar ...................................................................4<br />
3. Lýsing á aðstæðum......................................................................................5<br />
4. Aðferð ..........................................................................................................7<br />
4.1. Gagnaöflun............................................................................................7<br />
4.1.1 Rýnihópur ........................................................................................7<br />
4.1.2 Vettvangsathugun............................................................................7<br />
4.1.3 Spurningalisti ...................................................................................8<br />
4.1.3.1 Þátttakendur..............................................................................8<br />
4.1.3.2 Mælitæki....................................................................................9<br />
4.1.3.3 Framkvæmd ..............................................................................9<br />
5. Niðurstöður ................................................................................................10<br />
5.1 Helstu niðurstöður ................................................................................10<br />
5.2 Aðrar niðurstöður..................................................................................22<br />
5.3 Samantekt niðurstaðna ........................................................................22<br />
6. Lokaorð og ábendingar ..............................................................................23<br />
Heimildir.........................................................................................................26<br />
Skriflegar heimildir:.....................................................................................26<br />
Munnlegar heimildir: ...................................................................................26<br />
Viðauki 1: Spurningalisti<br />
Viðauki 2: Kíkvaðrat marktektarpróf fyrir spurningu 13<br />
Viðauki 3: Þátta- og dreifigreining fyrir spurningu 6<br />
Viðauki 4: Bréf til kennara<br />
Viðauki 5: Glærur frá kynningu mats á skólastjórnarfundi þann 29.04.2004
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 2<br />
1. Matssamantekt<br />
Þarfagreiningin sem hér fer á eftir var framkvæmd fyrir stjórn nemendafélags<br />
Menntaskólans við Hamrahlíð (MH) að frumkvæði konrektors, Sigurborgar<br />
Matthíasdóttur. Meginmarkmiðið var að skoða hvort grundvöllur væri fyrir því<br />
að bjóða nemendum skólans upp á heitan mat í hádeginu oftar en hefur verið.<br />
Gagnaöflun fólst í því að byrjað var á að halda rýnihópaviðtal með stjórn<br />
nemendafélagsins og í framhaldi af því var matsalan skoðuð. Því næst var<br />
spurningalisti saminn á grundvelli niðurstaðna úr rýnihóp. Spurningalistinn var<br />
borinn undir stjórn nemendafélagsins og stjórnendur skólans áður en að<br />
fyrirlögn kom. Listinn var síðan lagður fyrir 317 nemendur í íslenskuáföngum í<br />
öllum árgöngum og voru það viðkomandi kennarar sem sáu um það. Allir sem<br />
leitað var til svöruðu.<br />
Niðurstöður sýna að meirihluti nemenda er hlynntur því að bjóða eigi upp á<br />
heitan mat í hádeginu fyrir nemendur skólans. Nemendur skiptast nokkuð í<br />
tvo hópa þegar spurt er hversu oft í viku eigi að bjóða upp á heitan mat og<br />
flestir vilja annað hvort að hann sé í boði þrisvar í viku eða þá alla daga.<br />
Flestir segjast mundu kaupa sér heitan mat einu sinni til þrisvar sinnum í viku<br />
væri slíkt í boði en mjög stór hópur er óviss hvað þetta varðar. Meirihluti<br />
nemenda kýs greiðslufyrirkomulag í formi matarmiða. Aðrar helstu niðurstöður<br />
könnunarinnar eru að nemendum er umhugsað um að boðið sé upp á lágt<br />
vöruverð og skjóta afgreiðslu í hádegishléinu.<br />
Niðurstöðurnar sýna að best er að byrja á því að bjóða upp á heitan mat<br />
þrisvar sinnum í viku og síðan gera tilraun með að auka framboðið enn frekar.<br />
Á boðstólum ætti meðal annars að vera pastaréttir, kjötréttir, súpur og salöt en<br />
margir taka fram mikilvægt sé að <strong>matur</strong>inn sé fjölbreyttur og hollur. Halda á<br />
áfram að bjóða upp á pizzu að minnsta kosti einu sinni í viku. Gefa á<br />
nemendum kost á að greiða fyrir matinn með matarmiðum en jafnframt að<br />
halda möguleika á staðgreiðslu opnum. Verði í matsölu ætti að halda í<br />
lágmarki og hvað heita matinn varðar þá ætti verðið á honum ekki að vera<br />
hærra en 400 krónur fyrir hvern skammt. Mikilvægt er einnig að reyna og<br />
draga úr biðröðum við matsöluna og hraða afgreiðslu.
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 3<br />
2. Inngangur<br />
2.1 Mikilvægi matsins<br />
Á undanförnum árum og áratugum hefur öllum orðið ljóst að mataræði hefur<br />
áhrif á heilsu fólks. Breytingar á lifnaðarháttum hafa á sama tíma orðið til<br />
þess að meiri kröfur eru gerðar til skólanna í landinu til þessa að fullnægja<br />
næringarþörf nemenda sinna með því að bjóða þeim upp á hollan mat í<br />
hádeginu. Í leikskólum landsins hefur lengi verið séð til þess að börnin borði<br />
saman næringarríkan mat daglega og nú er farið að gera sömu kröfur til<br />
grunnskólanna. Þau börn sem nú eru í grunnskólum og venjast því að fá mat<br />
í skólanum koma væntanlega til með að gera kröfur um slíkt hið sama þegar í<br />
framhaldsskóla er komið. Mjög mismunandi er hvort boðið er upp á slíka<br />
þjónustu í framhalsskólum og einnig hvernig henni er háttað sé hún fyrir<br />
hendi.<br />
Þrátt fyrir almenna vitneskju um mikilvægi hollrar næringar og að unnið hafi<br />
verið að úrbótum hvað þessi mál varðar í grunnskólum þá segir í skýrslu<br />
fagráðs landlæknisembættisins um heilsueflingu að enn sé næringu og<br />
aðbúnaði barna í grunn- og framhaldsskólum landsins ábótavant (Þorgerður<br />
Ragnarsdóttir o.fl., 2003). Í sömu skýrslu er fjallað um mikilvægi góðrar<br />
skólamáltíðar fyrir starfsgetu nemenda og gott skólastarf almennt.<br />
Könnun Manneldisráðs á mataræði Íslendinga árið 2002 sýnir að hvað ungt<br />
fólk á aldrinum 15 – 19 ára varðar þá má segja að helstu áhyggjuefnin séu<br />
mjög mikil sykurneysla, sérstaklega hjá strákum, og svo minni neysla á mjólk<br />
og fiski (Manneldisráð, 2002). Samkvæmt manneldismarkmiðum er æskilegt<br />
að sú orka sem fæst úr viðbættum sykri fari ekki yfir 10% af heildarorkunni yfir<br />
daginn (Manneldisráð, e.d.). Könnunin sýndi að strákar á þessum aldri fá að<br />
jafnaði 21% orkunnar úr viðbættum sykri og stúlkur 15% (Manneldisráð,<br />
2002). Um helmingur þessa viðbætta sykurs virðist koma vegna mikillar<br />
neyslu á gosdrykkjum enda kemur í ljós að strákar á aldrinum 15 - 19 ára<br />
drekka um einn lítra af gosi á dag. Vegna minnkandi mjólkurdrykkju ná ungar<br />
stúlkur að meðaltali ekki ráðlögðum dagskammti af kalki og hverfandi lítil<br />
fiskneysla þeirra hefur þau áhrif að þær fá að meðaltali einungis tvo þriðju<br />
hluta af ráðlögðum dagskammti af joði.
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 4<br />
Þegar þessar niðurstöður eru skoðaðar þá er alveg ljóst að það að bjóða upp<br />
á heita máltíð í hádeginu fyrir nemendur í framhaldsskólum landsins getur ekki<br />
verið nema af hinu góða. Ef slík þjónusta er ekki fyrir hendi og nemendur geta<br />
einungis keypt sér mat í sjoppu í skólanum þá eykur það væntanlega líkurnar<br />
á því að nemendur kaupi sér sælgæti í staðinn fyrir mat eða þurfi að leita á<br />
náðir nærliggjandi skyndibitastaða.<br />
2.2 Þarfagreining<br />
Góð þjónusta er skipulögð á grundvelli þarfa þeirra einstaklinga sem hún er<br />
ætluð fyrir (Posavac og Carey, 2003). Samkvæmt McKillip (1998) hefur<br />
þarfagreining tvo meginþætti: að bera kennsl á þörf (need identification) og að<br />
meta þörf (need assessment). Til að bera kennsl á þörf er upplýsingum safnað<br />
hjá þeim sem búa við þörfina, í umhverfi þeirra, í þeim vandamálum sem við<br />
þeim blasa og í lausnum við þessum vandamálum. Við mat á þörf eru<br />
upplýsingar dregnar saman, valkostir skoðaðir og tekin ákvörðun um aðgerð.<br />
Við að meta þörf fyrir heitan mat í hádeginu í MH var sjóninni því beint að<br />
nemendum til að komast að raun um hvernig þeir skynja sínar þarfir. Leitað<br />
var eftir væntingum og hugmyndum þeirra um lausnir. Út frá þeim<br />
niðurstöðum verður síðan tekin ákvörðun um hvaða aðgerðir eru farsælastar<br />
til að mæta þessari þörf.<br />
2.3 Markmið og matsspurningar<br />
Meginmarkmið þessarar þarfagreiningar er:<br />
• Að kanna hvort grundvöllur sé fyrir því að auka framboð á heitum mat í<br />
hádeginu til nemenda í Menntaskólanum við Hamrahlíð og jafnframt að<br />
skoða hvernig best væri staðið að þeirri breytingu
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 5<br />
Út frá þessu markmiði voru eftirfarandi matsspurningar settar fram:<br />
‣ Hversu oft í viku telja nemendur skólans að bjóða ætti upp á heitan mat<br />
í hádeginu?<br />
‣ Hversu oft í viku telja nemendur skólans að þeir muni kaupa sér heitan<br />
mat ef hann væri í boði?<br />
‣ Hvers konar mat ætti helst að bjóða upp á?<br />
‣ Hvað má hann kosta?<br />
‣ Hvernig á greiðslufyrirkomulagið að vera (t. d. áskrift eða matarmiðar)?<br />
Spurningalistinn var saminn á grundvelli þessara matsspurninga og einnig eftir<br />
óskum frá stjórn nemendafélagsins.<br />
3. Lýsing á aðstæðum<br />
Menntaskólinn við Hamrahlíð (MH) hóf starfsemi sína árið 1966. Í skólanum<br />
stunda nemendur bók- og listnám samkvæmt áfangakerfi og í boði eru allar<br />
helstu bóknámsbrautir til stúdentsprófs. Inntak námsins og skipulag miða að<br />
því að nemendur ljúki stúdentsprófi. Meginmarkmið starfsins er að efla<br />
þekkingu og færni nemenda til þess að takast á við frekari verkefni í<br />
framtíðinni eftir áhuga og getu (Menntaskólinn við Hamrahlíð, 2002). Unnið er<br />
að því að búa nemendur undir frekara nám eða störf í atvinnulífinu.<br />
Nemendur í dagskóla hafa síðustu annir verið á milli 900–1000 og í<br />
öldungadeild hafa um 500 – 600 nemendur stundað nám. Kennarar og aðrir<br />
starfsmenn eru í kringum 130. Árlega eru brautskráðir 220-240 stúdentar frá<br />
skólanum.<br />
Nemendafélag er starfrækt við MH og er það opið öllum nemendum skólans.<br />
Hlutverk félagsins er að meðal annars að halda uppi félagsstarfsemi innan<br />
skólans og standa vörð um sameiginlega hagsmuni nemenda.<br />
Nemendafélagið rekur matsölu í skólanum sem nemendur hafa aðgang að<br />
þann tíma sem kennsla stendur yfir í dagskóla. Þar er selt sælgæti, samlokur,<br />
bakarísvörur og einu sinni í viku hefur verið boðið upp á pizzur. Hingað til<br />
hafa starfsmenn matsölunnar verið nemendur sem fengið hafa laun fyrir en<br />
núna nýverið er búið að ráða utanaðkomandi manneskju til starfa þar.
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 6<br />
Matsalan er staðsett í kjallara í austurenda skólans í sal sem kallast<br />
Matgarður. Þar eru langborð sem nemendur geta sest við til þess að borða í<br />
hádeginu eða á öðrum tímum. Einnig er hægt að setjast niður til að borða á<br />
fleiri stöðum í skólanum.<br />
Skólinn og nemendafélagið hafa árlega gert með sér samning um rekstur<br />
matsölunnar. Í honum kemur fram að nemendafélagið, sem ábyrgðaraðili, í<br />
samvinnu við útskriftarárgang á hverju misseri taki að sér rekstur á matsölu<br />
nemenda (Sigurborg Matthíasdóttir munnleg heimild, 4. febrúar 2004). Í<br />
honum er tekið fram að í boði skuli vera hollur <strong>matur</strong> á sanngjörnu verði og að<br />
fjárhagsgrundvöllur sé jafnframt tryggður og á ábyrgð félagsins. Tilgangurinn<br />
með rekstri matsölunnar er að tryggja að nemendur skólans hafi aðgang að<br />
hollum og ódýrum mat en jafnframt er reksturinn hugsaður sem fjáröflunarleið<br />
fyrir nemendafélagið og útskriftarárgang.<br />
Haustið 2003 ákvað stjórn nemendafélagsins að taka upp þá nýbreytni að<br />
bjóða upp á heitan mat í hádeginu einu sinni í viku, á miðvikudögum<br />
(Rýnihópur munnleg heimild, 6. febrúar 2004). Þetta var gert í ljósi þeirrar<br />
þróunar sem orðið hefur í grunnskólum landsins, þar sem heitur <strong>matur</strong> í<br />
hádeginu er orðin sjálfsögð krafa. Lárus H. Bjarnason rektor MH hafði<br />
eindregið hvatt nemendur til þess að athuga þennan möguleika.<br />
Utanaðkomandi aðili var fenginn til þess að sjá alfarið um þessa þjónustu.<br />
Tilraunin gekk vel og seldust um 100 matarskammtar í hvert skipti. Kostnaður<br />
við matinn er 350 krónur og þurfa nemendur að borga með peningum í hvert<br />
skipti. Eftir áramótin var ákveðið að bjóða þessa þjónustu tvisvar í viku, á<br />
þriðjudögum og fimmtudögum, á sama verði. Sú breyting var gerð að færa<br />
söluna á heita matnum yfir í matsöluna en áður hafði hún verið á öðrum stað í<br />
matsalnum. Fyrirkomulagið er að öðru leyti óbreytt og enn þurfa nemendur að<br />
borga sérstaklega fyrir heita matinn með peningum. Salan hélst óbreytt eftir<br />
þessa breytingu, eða um 100 skammtar í hvert skipti.<br />
Samkvæmt viðtali við sjórn nemendafélagsins er ljóst að nemendur hafa<br />
ákveðnar skoðanir á því hvernig þessi mál eigi að vera í framtíðinni<br />
(Rýnihópur munnleg heimild, 6. febrúar 2004). Þau vilja gjarnan bjóða upp á<br />
heitan mat daglega og vonast til þess að salan aukist við það að koma upp
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 7<br />
einhvers konar matarmiða- eða áskriftarkerfi. Þau vilja ennfremur láta á það<br />
reyna að nemendafélagið bjóði sjálft upp á þessa þjónustu til þess að geta<br />
betur ráðið ferðinni hvað verð og framboð snertir.<br />
4. Aðferð<br />
4.1. Gagnaöflun<br />
Gagna í tengslum við þetta verkefni var aflað á eftirfarandi hátt:<br />
4.1.1 Rýnihópur<br />
Þann 6. febrúar 2004 var tekið rýnihópaviðtal við stjórn nemendafélags MH til<br />
að heyra sjónarmið þeirra og hvað það væri sem þau væru að leitast eftir. Í<br />
rýnihópnum voru fimm stjórnarmeðlimir ásamt tveimur matsaðilum. Allur<br />
fundurinn var tekinn upp á segulband og skrifaður niður að fundi loknum.<br />
Áréttað var að um trúnaðarupplýsingar væri að ræða og verður upptaka<br />
eyðilögð að verkefni loknu.<br />
Út frá rýnihópaviðtali var spurningalisti sem lagður var fyrir nemendur í MH<br />
saminn.<br />
4.1.2 Vettvangsathugun<br />
Fyrir rýnihópaviðtal þann 6. febrúar 2002 gekk einn meðlimur í stjórn<br />
nemendafélagsins með matsaðilum um skólann og sýndi þeim matsölu og<br />
matsal nemenda. Hann fræddi þá jafnframt um ýmis atriði sem varðar matsölu<br />
og aðstöðu eins og málum er háttað í dag.
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 8<br />
4.1.3 Spurningalisti<br />
4.1.3.1 Þátttakendur<br />
Spurningalisti var lagður fyrir hentugleikaúrtak 317 nemenda í Menntaskólanum<br />
við Hamrahlíð. Það jafngildir rétt rúmlega 1/3 af öllum nemendum í<br />
dagskóla sem eru alls 943 talsins. Allir sem leitað var til svöruðu.<br />
Í töflu 1 má sjá að hlutfall svarenda eftir fæðingarári samsvarar nokkuð vel<br />
hlutfalli heildarnemendafjölda í dagskóla MH.<br />
Tafla 1. Fjöldi og hlutfall svarenda til samanburðar við fjölda og hlutfall í skólanum í heild.<br />
Árgangur<br />
Fjöldi þeirra<br />
sem svara<br />
Hlutfall (%)<br />
af þeim sem<br />
svara<br />
Fjöldi<br />
nemenda í<br />
dagskóla MH<br />
Hlutfall (%)<br />
nemenda í<br />
dagskóla MH<br />
Eldri en 1981 0 0,0 11 1,2<br />
1981 1 0,3 3 0,3<br />
1982 2 0,6 15 1,6<br />
1983 6 1,9 26 2,8<br />
1984 44 13,9 181 19,2<br />
1985 65 20,5 182 19,3<br />
1986 85 26,8 234 24,8<br />
1987 109 34,4 280 29,7<br />
1988 5 1,6 10 1,0<br />
1989 0 0,0 1 0,1<br />
Alls 317 100% 943 100%<br />
Kynjaskipting í úrtaki endurspeglar vel hlutfall kynja í dagskóla MH sem er<br />
55% stelpur og 45% strákar. Svör bárust frá 172 stelpum (54,3%) og 145<br />
strákum (45,7%).<br />
Skipting svarenda eftir námsbrautumvar eftirfarandi: Af náttúrufræðibraut<br />
svöruðu 151 (47,6%), af félagsfræðibraut 90 (28,4%), af málabraut 38 (12%),<br />
af IB-braut 31 (9,8%) og nemendur í hópi svarenda sem stunda nám á tveimur<br />
brautum voru alls 7 (2,1%).
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 9<br />
4.1.3.2 Mælitæki<br />
Við gerð spurningalista var sem fyrr segir stuðst við niðurstöður<br />
rýnihópaviðtals. Listinn, sem samanstóð af alls 24 spurningum, skiptist í<br />
grunnspurningar (s.s. kyn, fæðingarár og námsbraut) og spurningar sem<br />
mæla áttu þörf nemenda fyrir heitan mat í hádeginu í skólanum og viðhorf<br />
nemenda til þess matar sem boðið hefur verið upp á sem og til aðstöðu í<br />
matsölu (sjá spurningalista í viðauka 1). Ein spurning (spurning 6) var í 18<br />
liðum og hugsuð til að kanna viðhorf nemenda til ýmissa þátta er tengjast<br />
hollustu, hreyfingu og félagslegum þáttum tengdum mat. Um var að ræða<br />
nafnlausan spurningalista.<br />
4.1.3.3 Framkvæmd<br />
Spurningalistinn var saminn í samráði við stjórn nemendafélagsins og<br />
konrektor MH. Einnig voru drög að listanum borin undir rektor MH og Dr.<br />
Sigurlínu Davíðsdóttur, lektor í Háskóla Íslands.<br />
Spurningalistinn var lagður fyrir á tímabilinu 23. febrúar – 1. mars 2004. Það<br />
voru nemendur í íslensku í öllum árgöngum sem svöruðu. Konrektor annaðist<br />
val á íslenskuáföngum og ræddi við viðkomandi kennara sem síðan lögðu<br />
spurningalistann fyrir í sínum hóp. Kennarar skiluðu spurningalistum á<br />
skrifstofu skólans að fyrirlögn lokinni.<br />
Við úrvinnslu gagna var SPSS tölfræðiforritið notað.
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 10<br />
5. Niðurstöður<br />
5.1 Helstu niðurstöður<br />
Niðurstöður könnunarinnar sýna að mikill meirihluti þeirra sem svara, eða<br />
rúmlega 78%, er hlynntur því að boðið sé upp á heitan mat í hádeginu fyrir<br />
nemendur skólans (sjá mynd 1). Lítill munur er á viðhorfum eldri nemenda<br />
(þeir sem eru fæddir 1985 og fyrr) og yngri nemenda (fæddir 1986 og síðar)<br />
hvað þetta varðar.<br />
100<br />
90<br />
Hlutfall (%)<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
42,7<br />
54,3<br />
33,7<br />
27,6<br />
23,1<br />
17,2<br />
Yngri nemendur<br />
Eldri nemendur<br />
10<br />
0<br />
Mjög hlynntur<br />
Frekar hlynntur Hvorki hlynntur<br />
né andvígur<br />
0 0 0,5 0,9<br />
Frekar<br />
andvígur<br />
Mjög andvígur<br />
Mynd 1. Ertu hlynnt(ur) eða andvígur því að boðið sé upp á heitan mat í hádeginu fyrir<br />
nemendur í MH? Greint eftir aldri nemenda.<br />
Rúmlega 62 % þeirra sem tóku þátt í könnunni hafa sjaldan eða aldrei keypt<br />
sér þann heita mat sem hefur verið í boði fyrir nemendur í vetur (sjá mynd 2).<br />
Fáir virðast nýta sér þessa þjónustu að staðaldri. Þarna er sömuleiðis lítill<br />
munur eftir aldri.
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 11<br />
Hlutfall (%)<br />
100<br />
90<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
Yngri nemendur<br />
Eldri nemendur<br />
39,7 41,4<br />
27,6<br />
24,1 24,6<br />
18,1<br />
9,5 11,2<br />
2 1,7<br />
Alltaf Mjög oft Stundum Sjaldan Aldrei<br />
Mynd 2. Hefur þú keypt þér heitan mat í MH í vetur?<br />
Þeir sem höfðu keypt sér heita matinn voru beðnir að svara því hvernig þeim<br />
fyndist <strong>matur</strong>inn hafa verið. Í ljós kom að mikill meirihluti þeirra er ánægður<br />
með matinn eða rúm 65% (sjá mynd 3).<br />
100<br />
90<br />
Hlutfall (%)<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
65,2<br />
27,4<br />
7,4<br />
Mjög/frekar góður Hvorki góður né vondur Mjög/frekar vondur<br />
Mynd 3. Ef svo er hvernig finnst þér sá heiti <strong>matur</strong> sem boðið hefur verið upp á?<br />
Tafla 2 sýnir sömuleiðis viðhorfið til matarins en nú eftir því hversu oft<br />
nemendur hafa keypt sér matinn. Þarna eru svörin greind eftir því hvernig<br />
þátttakendur svöruðu spurningunni „Hefur þú keypt þér heitan mat í MH í
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 12<br />
vetur? “. Einungis þeir sem einhvern tíma höfðu keypt sér mat voru beðnir um<br />
að svara og því er hlutfall þeirra sem svara ekki hátt eða rúm 40%.<br />
Þeir sem ánægðastir eru með matinn eru þeir sem kaupa hann mjög oft eða<br />
alltaf. Þeir sem sjaldan kaupa sér mat skiptast nokkurn veginn í tvo hópa í<br />
afstöðu sinni og eru annað hvort ánægðir með hann (um 44%) eða taka ekki<br />
afstöðu (40%).<br />
Tafla 2. Ef svo er hvernig finnst þér sá heiti <strong>matur</strong> sem boðið hefur verið upp á? Greint eftir<br />
því hversu oft svarendur hafa keypt sér matinn.<br />
Mjög/frekar<br />
góður<br />
(%)<br />
Hvorki<br />
góður né<br />
vondur (%)<br />
Mjög/frekar<br />
vondur<br />
(%)<br />
Svara<br />
ekki<br />
(%)<br />
Fjöldi<br />
Allir sem svara 39,1 16,4 4,4 40,1 315*<br />
Kaupa aldrei mat 2,4 0,8 0,8 96,1 127<br />
Kaupa sjaldan mat 44,3 40,0 11,4 4,3 70<br />
Kaupa stundum mat 72,5 23,8 3,8 - 80<br />
Kaupa mjög oft mat 84,4 9,4 6,3 - 32<br />
Kaupa alltaf mat 83,3 16,7 - - 6<br />
* 315 einstaklingar af 317 svöruðu spurningunni um hve oft þeir keyptu mat<br />
Þeir sem höfðu keypt matinn voru einnig beðnir um að svara því hvort þeim<br />
hefði fundist <strong>matur</strong>inn fjölbreyttur eða einhæfur. Tæplega 38% fannst hann<br />
mjög eða frekar einhæfur (sjá mynd 4).
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 13<br />
100<br />
90<br />
80<br />
70<br />
Hlutfall (%)<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
27,6<br />
34,7<br />
37,7<br />
20<br />
10<br />
0<br />
Mjög/frekar fjölbreyttur<br />
Hvorki fjölbreyttur né<br />
einhæfur<br />
Mjög/frekar einhæfur<br />
Mynd 4. Hversu fjölbreyttur eða einhæfur finnst þér <strong>matur</strong>inn vera?<br />
Tafla 3 er sett upp á sama hátt og tafla 2 og hún sýnir viðhorf til þess hversu<br />
fjölbreyttur/einhæfur þeim sem svara spurningunni um hvort þeir hafa keypt<br />
sér heitan mat í vetur finnst <strong>matur</strong>inn vera.<br />
Flestir þeirra sem hafa keypt sér mat stundum eða sjaldan finnst <strong>matur</strong>inn<br />
vera frekar eða mjög einhæfur. Þeir sem ánægðastir eru með fjölbreytnina eru<br />
þeir sem mjög oft kaupa sér mat en 50% þeirra finnst <strong>matur</strong>inn vera<br />
mjög/frekar fjölbreyttur.<br />
Tafla 3. Hversu fjölbreyttur eða einhæfur finnst þér <strong>matur</strong>inn vera? Greint eftir því hversu oft<br />
svarendur hafa keypt sér matinn.<br />
Mjög/frekar<br />
fjölbreyttur<br />
(%)<br />
Hvorki fjölbreyttur<br />
né<br />
einhæfur<br />
(%)<br />
Mjög/frekar<br />
einhæfur<br />
(%)<br />
Svara<br />
ekki<br />
(%)<br />
Fjöldi<br />
Allir sem svara 17,3 21,8 23,7 37,2 315*<br />
Kaupa aldrei mat 2,4 5,6 4,0 88,1 127<br />
Kaupa sjaldan mat 18,6 34,3 41,4 5,7 70<br />
Kaupa stundum mat 26,3 35,0 38,8 - 80<br />
Kaupa mjög oft mat 50,0 21,9 28,1 - 32<br />
Kaupa alltaf mat 33,3 50,0 16,7 - 6<br />
* 315 einstaklingar af 317 svöruðu spurningunni um hve oft þeir keyptu mat
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 14<br />
Af 311 nemendum sem sögðu álit sitt á framboði á heitum mat í MH fannst<br />
143 nemendum (46%) framboðið vera of lítið (sjá mynd 5).<br />
Hlutfall (%)<br />
100<br />
90<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
46<br />
38,2<br />
13,5<br />
2,3<br />
Allt of/frekar mikið Passlegt Allt of/frekar lítið Veit ekki<br />
Mynd 5. Hvað finnst þér um framboðið af heitum mat í MH?<br />
Flestum þeim sem svara könnuninni finnst að bjóða ætti upp á heitan mat fyrir<br />
nemendur alla daga eða rúmlega 30% (sjá mynd 6). Hópur þeirra sem vill<br />
hafa heitan mat á boðstólnum þrisvar sinnum í viku er einnig stór eða rúm<br />
28%.<br />
100<br />
90<br />
80<br />
70<br />
Hlutfall (%)<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
1,6<br />
Einu sinni<br />
15<br />
Tvisvar<br />
sinnum<br />
28,3<br />
Þrisvar<br />
sinnum<br />
5,4<br />
Fjórum<br />
sinnum<br />
30,3<br />
Alla daga<br />
19,4<br />
Veit ekki<br />
Mynd 6. Hversu oft í viku ætti að bjóða upp á heitan mat í hádeginu?
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 15<br />
Þegar nemendur hinsvegar voru spurðir hversu oft þeir mundu nýta sér það<br />
að kaupa heitan mat væri hann í boði þá voru flestir sem nefndu tvisvar til<br />
þrisvar sinnum í viku (sjá mynd 7). Stór hluti er óákveðinn, eða um 40%.<br />
Skoðað var hvort einhver munur væri á kynjunum hvað þetta varðar og<br />
reyndist svo vera (sjá mynd 13 í viðauka 2).<br />
100<br />
90<br />
80<br />
70<br />
Hlutfall (%)<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
12,5<br />
20,1 20,8<br />
3,5 3,2<br />
39,9<br />
0<br />
Einu sinni<br />
Tvisvar<br />
sinnum<br />
Þrisvar<br />
sinnum<br />
Fjórum<br />
sinnum<br />
Alla daga<br />
Veit ekki<br />
Mynd 7. Hversu oft í viku myndir þú kaupa þér heitan mat í hádeginu ef hann væri í boði?<br />
Nemendur voru beðnir um að velja sér þrjár tegundir af mat sem þeir myndu<br />
helst kaupa ef boðið væri upp á heitan mat í skólanum. Vinsælastir reyndust<br />
pastaréttir en rúm 65% merktu við þá og um 56% svarenda merkti við kjötrétti<br />
(sjá tafla 4).
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 16<br />
Tafla 4. Hvaða mat myndir þú helst kaupa ef hann væri í boði?<br />
Fjöldi<br />
Hlutfall af<br />
svörum<br />
Hlutfall<br />
af svarendum*<br />
Súpur og salöt 115 14,4 37,0<br />
Grænmetisrétti 82 10,3 26,4<br />
Pastarétti 204 25,6 65,6<br />
Fiskrétti 40 5,0 12,9<br />
Kjötrétti 175 22,0 56,3<br />
Pizzu 159 20,1 51,1<br />
Annað 21 2,6 6,8<br />
Alls 796 100% 256%<br />
* Þar sem svarendur gátu merkt við fleira en eitt svar er samanlegt hlutfall miðað við svarendur hærra en<br />
100<br />
Rúmlega 85% þeirra sem svöruðu könnuninni vill halda verðinu á heita<br />
matnum undir 400 krónur fyrir hverja máltíð (sjá töflu 5).<br />
Tafla 5. Hvað ert þú tilbúinn til að borga mikið að jafnaði?<br />
Hlutfall<br />
Fjöldi<br />
af svörum<br />
Hlutfall<br />
af þeim sem svara<br />
200-300 kr. 151 47,6 48,6<br />
300-400 kr. 114 36,0 36,7<br />
400-500 kr. 29 9,1 9,3<br />
500-600 kr. 4 1,3 1,3<br />
600-700 kr. 1 0,3 0,3<br />
Annað 12 3,8 3,9<br />
Svara ekki 6 1,9 -<br />
Alls 317 100% 100%
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 17<br />
Um 42% þeirra sem svara álíta að matarmiðar séu ákjósanlegasta<br />
fyrirkomulagið til þess að greiða fyrir matinn (sjá töflu 6). Nokkuð stór hópur,<br />
eða um 30%, vill staðgreiða hverja máltíð. Flestir þeirra nemenda sem merktu<br />
við „annað” nefndu greiðslu með debet- eða kreditkorti.<br />
Tafla 6. Hvernig fyrirkomulag hentar þér best til að greiða fyrir matinn? Merkja má við fleiri en<br />
einn möguleika).<br />
Fjöldi<br />
Hlutfall<br />
af svörum<br />
Hlutfall<br />
af þeim sem svara<br />
Staðgreiðsla 96 30,3 30,6<br />
Matarmiðar 133 42,0 42,4<br />
Mánaðaráskrift 25 7,9 8,0<br />
Staðgreiðsla og<br />
matarmiðar 28 8,8 8,9<br />
Staðgreiðsla og áskrift 5 1,6 1,6<br />
Matarmiðar og áskrift 12 3,8 3,8<br />
Annað 15 4,7 4,8<br />
Svara ekki 3 0,9 -<br />
Alls 317 100% 100%<br />
Tæp 39% nemenda vita ekki hvort þeir muni frekar kaupa sér mat ef hægt<br />
væri að kaupa mánaðaráskrift í stað þess að þurfa að staðgreiða hverja máltíð<br />
(sjá tölflu 7). Um 37% finnst líklegra að þeir myndu kaupa sér mat ef áskrift<br />
væri í boði.<br />
Ef afstaða til þessa er skoðuð eftir því hversu oft nemendur hafa verið að<br />
kaupa sér mat í vetur þá má sjá að um 41% þeirra sem sjaldan kaupa sér mat<br />
telja líklegra að þeir myndu kaupa sér mat ef um mánaðaráskrift væri að<br />
ræða. Af þeim sem oft hafa keypt sér mat telur einnig meirihluti, eða um 56%,<br />
líklegra að þeir myndu nýta sér þessa þjónustu. Meirihluti þeirra sem aldrei<br />
hafa keypt sér mat og einnig þeirra sem kaupa hann stundum er óákveðinn<br />
hvað þetta varðar.
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 18<br />
Tafla 7. Er líklegra eða ólíklegra að þú mundir kaupa þér heitan mat í hádeginu ef þú gætir<br />
keypt mánaðaráskrift frekar en að borga með peningum hverja máltíð? Greint eftir því hversu<br />
oft svarendur hafa keypt sér matinn.<br />
Miklu/frekar<br />
líklegra<br />
(%)<br />
Veit ekki<br />
(%)<br />
Miklu/frekar<br />
ólíklegra<br />
(%)<br />
Svara<br />
ekki<br />
(%)<br />
Fjöldi<br />
Allir sem svara 37,2 38,8 23,3 0,6 315*<br />
Kaupa aldrei mat 28,6 38,9 31,8 0,8 127<br />
Kaupa sjaldan mat 41,4 37,1 21,4 - 70<br />
Kaupa stundum mat 37,5 43,8 18,8 - 80<br />
Kaupa mjög oft mat 56,2 31,3 12,6 - 32<br />
Kaupa alltaf mat 50,0 50,0 - - 6<br />
* 315 einstaklingar af 317 svöruðu spurningunni um hve oft þeir keyptu mat<br />
Afstaðan til matarmiða er mun skýrari en afstaðan til mánaðaráskriftar og telja<br />
rúm 59% nemenda miklu eða frekar líklegra að þeir keyptu sér mat ef þeir<br />
gætu keypt matarmiða í stað þess að staðgreiða (sjá töflu 8).<br />
Ef þeir hópar sem kaupa sér mat sjaldan eða stundum eru skoðaðir kemur í<br />
ljós að meirihlutinn í þessum hópum telur frekar eða miklu líklegra að þeir<br />
myndu kaupa sér mat ef þeir gætu greitt með matarmiðum - eða um 67%<br />
þeirra sem stundum hafa keypt sér mat og um 64% þeirra sem sjaldan hafa<br />
keypt sér mat. Af þeim sem aldrei hafa keypt sér mat telja tæp 47% miklu eða<br />
frekar líklegra að þeir myndu kaupa sér mat ef hægt væri að nota matarmiða.
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 19<br />
Tafla 8: Er líklegra eða ólíklegra að þú mundir kaupa þér heitan mat í hádeginu ef þú gætir<br />
keypt matarmiða frekar en að borga með peningum hverja máltíð? Greint eftir því hversu oft<br />
svarendur hafa keypt sér matinn.<br />
Miklu/frekar<br />
líklegra<br />
(%)<br />
Veit ekki<br />
(%)<br />
Miklu/frekar<br />
ólíklegra<br />
(%)<br />
Svara<br />
ekki<br />
(%)<br />
Fjöldi<br />
Allir sem svara 59,3 31,5 8,5 0,6 315*<br />
Kaupa aldrei mat 46,9 38,1 14,2 0,8 127<br />
Kaupa sjaldan mat 64,3 30,0 5,7 - 70<br />
Kaupa stundum mat 67,5 28,8 3,8 - 80<br />
Kaupa mjög oft mat 78,2 18,8 3,1 - 32<br />
Kaupa alltaf mat 66,7 33,3 - - 6<br />
* 315 einstaklingar af 317 svöruðu spurningunni um hve oft þeir keyptu mat<br />
Um 40% þeirra sem tóku þátt í könnuninni vilja að einu sinni í viku sé boðið<br />
upp á pizzu í hádeginu (sjá mynd 8).<br />
100<br />
90<br />
80<br />
70<br />
Hlutfall (%)<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
40,1<br />
Einu sinni<br />
28,7<br />
Tvisvar<br />
sinnum<br />
9,9<br />
Þrisvar<br />
sinnum<br />
1,9<br />
Fjórum<br />
sinnum<br />
5,4<br />
Alla daga<br />
14<br />
Veit ekki<br />
Mynd 8: Hversu oft í viku ætti að bjóða upp á pizzu í hádeginu?
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 20<br />
40% svarenda finnst hreinlæti í matsal hvorki vera gott né lélegt og tæpum<br />
42% þeirra finnst það vera frekar eða mjög gott (sjá mynd 9).<br />
100<br />
90<br />
80<br />
70<br />
Hlutfall (%)<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
6,3<br />
35,6<br />
40,0<br />
14,6<br />
3,5<br />
0<br />
Mjög gott Frekar gott Hvorki gott né<br />
lélegt<br />
Frekar lélegt<br />
Mjög lélegt<br />
Mynd 9: Hvernig finnst þér hreinlæti í matsal?<br />
Flestir eru ánægðir með aðstöðu matsölunnar en tæplega 40% nemenda<br />
finnst hún frekar eða mjög góð (sjá mynd 10). Nokkuð margir eru hlutlausir<br />
hvað þetta varðar.<br />
100<br />
90<br />
80<br />
70<br />
Hlutfall (%)<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
6<br />
33,3<br />
35,9<br />
19<br />
5,7<br />
0<br />
Mjö góð Frekar góð Hvorki góð né<br />
léleg<br />
Frekar léleg<br />
Mjög léleg<br />
Mynd 10: Hvernig finnst þér aðstaða í matsölunni?
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 21<br />
Fáir eru á móti því að utanaðkomandi starfskraftur vinni í matsölunni eða<br />
einungis rúmlega 13% svarenda (sjá mynd 11). Stærsti hluti þeirra sem svara<br />
er hlutlaus hvað þetta varðar eða tæp 49%.<br />
100<br />
90<br />
80<br />
70<br />
Hlutfall (%)<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
19,1 19,1<br />
48,4<br />
8<br />
5,4<br />
0<br />
Mjög hlynntur<br />
Frekar hlynntur Hvorki hlynntur<br />
né andvígur<br />
Frekar andvígur<br />
Mjög andvígur<br />
Mynd 11. Ertu hlynntur eða andvígur því að utanaðkomandi starfsmaður vinni í matsölunni?<br />
Ef traust til matsölunnar hvað verðlagningu viðkemur er skoðað þá kemur í<br />
ljós að rúmlega 48% þeirra sem svara taka ekki afstöðu til þess (sjá mynd 12).<br />
Rúm 31% bera frekar lítið eða lítið traust til matsölunnar hvað verðlagningu<br />
varðar.<br />
100<br />
90<br />
80<br />
70<br />
Hlutfall (%)<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
3,2<br />
16,8<br />
48,5<br />
Mikið Frekar mikið Hvorki mikið né<br />
lítið<br />
21<br />
Frekar lítið<br />
10,4<br />
Lítið<br />
Mynd 12. Berð þú mikið eða lítið traust til matsölunnar hvað verðlagningu varðar?
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 22<br />
Í lok könnunarinnar voru þátttakendur beðnir um að koma með tillögur að því<br />
hvernig standa ætti að rekstri matsölunnar í MH. Þarna var um opna<br />
spurningu að ræða og mjög margir notuðu tækifærið og komu fram með<br />
hugmyndir eða athugasemdir. Þær athugasemdir sem mest voru áberandi<br />
voru eftirfarandi:<br />
• Að halda verði í lágmarki<br />
• Að minnka biðraðir<br />
• Að hafa hollari mat á boðstólnum<br />
• Að auka fjölbreytileika<br />
Þó að flestar athugasemdirnar snerust um það sem betur mætti fara,<br />
samanber hér að ofan, voru einnig margir sem tóku það fram að þeir væru<br />
ánægðir með matsöluna eins og hún er.<br />
5.2 Aðrar niðurstöður<br />
Við frekari úrvinnsla á gögnunum kom í ljós munur á milli kynja, að teknu tilliti<br />
til aldurs, hvað viðhorf til hollustu varðar þannig að stelpur hugsa að jafnaði<br />
meira um hollustu heldur en strákar. Sömuleiðis reyndist munur á viðhorfi til<br />
hollustu eftir aldri, að teknu tilliti til kyns, þannig að elstu nemendum er að<br />
jafnaði umhugaðra um hollustu heldur en yngstu nemendum. Nánar er gerð<br />
grein fyrir þessum niðurstöðum í viðauka 3.<br />
5.3 Samantekt niðurstaðna<br />
Minnihluti nemenda í MH hefur að staðaldri keypt sér þann heita mat sem í<br />
boði hefur verið í hádeginu í vetur. Samt sem áður er ljóst að það er<br />
almennur áhugi fyrir því meðal nemenda að boðið sé upp á heitan mat. Þeir<br />
sem hafa verið að kaupa sér matinn virðast vera ánægðir með gæði hans en<br />
eitthvað finnst þeim skorta á að <strong>matur</strong>inn sé nægilega fjölbreyttur. Stórum<br />
hluta nemenda (46%) finnst framboð af heitum mat vera of lítið en einnig er<br />
stór hluti sem finnst það passlegt (38%). Meira en helmingur nemenda er á<br />
þeirri skoðun að bjóða ætti upp á heitan mat oftar en nú er gert, en þó er ekki<br />
afdráttarlaus sú skoðun að bjóða þurfi upp á heitan mat alla daga vikunnar.
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 23<br />
Flestir segjast mundu kaupa sér heitan mat einu sinni til þrisvar sinnum í viku<br />
væri slíkt í boði en athygli vekur sá stóri hópur sem er óviss (40%).<br />
Pasta- og kjötréttir er það sem nemendur vilja helst sjá á matseðlinum en auk<br />
þess eru margir sem kjósa súpur og grænmetisrétti. Fiskur er það sem síst<br />
þykir spennandi. Pizza nýtur vinsælda og svo virðist sem að nemendum<br />
finnist hæfilegt að hafa pizzu á boðstólnum einu sinni til tvisvar í viku. Flestir<br />
(151 nemendur) kjósa að máltíðin kosti ekki meira en 300 krónur en þó eru<br />
margir (114 nemendur) sem eru tilbúnir til að borga allt að 400 krónum.<br />
Greinilegt er að matarmiðar eru það greiðslufyrirkomulag sem að flestir kjósa<br />
og meirihluti nemenda (59%) telur líklegra að þeir mundu frekar kaupa sér<br />
heitan mat ef hægt væri að greiða með matarmiðum í stað þess að staðgreiða<br />
hverja máltíð. Einhverjir kjósa þó einnig að geta staðgreitt eða um 30%.<br />
Mánaðaráskrift virðist ekki vera það fyrirkomulag sem nemendur kjósa.<br />
Almennt eru nemendur frekar ánægðir með hreinlæti í matsal og aðstöðu í<br />
matsölu þó að margir hafi bent á að afgreiðsla gangi heldur seint fyrir sig.<br />
Hlutfallslega fáir lýsa sig andvíga utanaðkomandi starfsmanni í matsölu.<br />
Dálítið skortir á að nemendur beri traust til verðlagningar í matsölu og voru<br />
ábendingar um of hátt og óstöðugt verðlag.<br />
Ábendingar nemenda í lokin benda ótvírætt til þess að halda skuli verði í<br />
lágmarki, draga úr biðröðum og bjóða upp á hollan og fjölbreyttan mat.<br />
6. Lokaorð og ábendingar<br />
Mikilvægi holls mataræðis er öllum ljós. Í ljósi niðurstaðna á könnun á<br />
mataræði Íslendinga, sem lýst var hér að framan í inngangi, þar sem fram<br />
kom að mataræði ungra Íslendinga á aldrinum 15 – 19 ára einkennist meðal<br />
annars af of mikilli sykurneyslu þá er ljóst að gera þarf ráðstafanir til að sporna<br />
við þessari þróun. Eitt af því sem hægt er að gera er að bjóða nemendum í<br />
framhaldskólum landsins upp á hollan mat í skólunum á viðráðanlegu verði.<br />
Tilgangur þessarar þarfagreiningar var einmitt að skoða hvort grundvöllur sé<br />
fyrir slíku í MH. Niðurstöðurnar segja okkur þó að nemendur þurfa á
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 24<br />
ákveðinni aðlögun að halda í þessu efni og í ljósi þess eru eftirfarandi<br />
ábendingar settar fram:<br />
• Niðurstöðurnar eru ekki afdráttarlausar hvað það varðar að bjóða upp á<br />
heitan mat alla daga vikunnar. Lagt er til að framboðið verði aukið í<br />
þrisvar sinnum í viku og síðan er hægt að gera tilraun með að auka<br />
framboðið enn frekar. Stór hópur nemenda var óákveðinn þegar spurt<br />
var hversu oft í viku nemendur myndu kaupa sér heitan mat væri hann í<br />
boði og því er trúlega best að auka framboðið í nokkrum skrefum.<br />
• Verðið á heita matnum ætti ekki fara upp fyrir 400 krónur fyrir máltíðina.<br />
• Bjóða skal upp á fjölbreyttan og hollan mat og meðal annars ættu<br />
pastaréttir, kjötréttir, súpur og salöt að vera á boðstólum.<br />
• Af niðurstöðunum sést að nemendur eru ánægðir með það að boðið sé<br />
upp á pizzu einu sinni í viku og því er rétt að halda því áfram.<br />
• Af framangreindum niðurstöðum má líta svo á að nemendum finnist<br />
gott að hafa val um hvort og hvenær þeir kaupa sér mat eða ekki og því<br />
er ekki grundvöllur fyrir að taka upp greiðslufyrirkomulag sem felst í<br />
mánaðaráskrift.<br />
• Lagt er til að fyrirkomulag með matarmiða verði tekið upp, en jafnframt<br />
að nemendum verði gefinn kostur á að staðgreiða máltíðina eða borga<br />
með korti séu þeir ekki með matarmiða við höndina.<br />
• Margir kvörtuðu undan háu verðlagi og greinilegt er að nemendur vilja<br />
að verðið á matnum, bæði þeim heita og öðru sem selt er í matsölu, sé<br />
haldið í lágmarki en þó ekki á kostnað gæða.<br />
• Það er ljóst á svörum nemenda að bæta þarf afgreiðslu í matsölu til<br />
þessa að stytta biðraðir. Margir nemendur komu fram með hugmyndir<br />
að því hvernig hægt væri að bæta ástandið og algengast var að<br />
nemendur nefndu að fjölga ætti afgreiðslukössum.<br />
Eins og áður segir þá er ljóst að gera þarf átak í matarmálum nemenda í<br />
framhaldsskólum landsins. Stjórn nemendafélags MH hefur sýnt það að hún
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 25<br />
hefur mikinn metnað til þessa að bæta úr þessum málum í sínum skóla og á<br />
greinilega í góðu samstarfi við stjórn skólans hvað þetta varðar. Þessi<br />
þarfagreining getur vonandi hjálpað til við að meta næstu skrefin í þessari<br />
þróun.
<strong>Heitur</strong> <strong>matur</strong> í MH Bls. 26<br />
Heimildir<br />
Skriflegar heimildir:<br />
Manneldisráð. (2002). Hvað borða Íslendingar. Landskönnun á mataræði<br />
2002. Samantekt. Sótt 29. mars 2004 af heimasíðunni:<br />
http://www.manneldi.is/<br />
Manneldisráð. (e.d.) Ráðleggingar um mataræði og næringarefni.<br />
Ráðleggingar um mataræði fyrir fullorðna og börn frá tveggja<br />
ára aldri. Sótt 29. mars 2004 af heimasíðunni:<br />
http://www.manneldi.is/<br />
Menntaskólinn við Hamrahlíð (2002). Námsvísir. Upplýsingar um nám í<br />
menntaskólanum við Hamrahlíð. 28. útgáfa. Reykjavík:<br />
Menntaskólinn við Hamrahlíð<br />
McKillip, J. (1998). Need Analysis: Process and Techniques. Í L. Bickman<br />
og D. J. Rog (Ritstj.), Handbook of Applied Social Research<br />
Methods (bls. 261-284). London: Sage Publications.<br />
Posavac, E. J. og Carey, R. G. (2003). Program Evaluation: Methods and<br />
Case Studies. Sixth Edition. Upper Saddle River, New Jersey:<br />
Prentice Hall.<br />
Þorbjörg Ragnarsdóttir o.fl.. (2003). Áherslur til heilsueflingar. Sótt 29. mars af<br />
heimasíðunni:<br />
http://www.landlaeknir.is/Uploads/FileGallery/Utgafa/Heilsuefling<br />
_sk%C3%BDrsla_12.03.04.pdf<br />
Munnlegar heimildir:<br />
Sigurborg Matthíasdóttir, konrektor Menntaskólans við Hamrahlíð. (2004, 4.<br />
febrúar). Munnleg heimild.<br />
Rýnihópur. (2004, 6. febrúar). Rýnihópaviðtal sem höfundar tóku við stjórn<br />
nemendafélags Menntaskólans við Hamrahlíð (í vörslu höfunda).
1. Hvort ert þú strákur eða stelpa?<br />
1 Strákur<br />
2 Stelpa<br />
2. Hvaða ár ert þú fædd(ur)? ____________________<br />
3. Hvernig býrðu núna? (Má merkja við fleiri en einn möguleika).<br />
1 Í eigin húsnæði<br />
2 Í leiguhúsnæði<br />
3 Hjá foreldrum/tengdaforeldrum mínum<br />
4 Hjá öðrum ættingjum mínum<br />
5 Annað fyrirkomulag: ________________________________<br />
4. Hvað vinnur þú marga tíma í launaðri vinnu með skólanum á VIKU?<br />
Vinn ekki 1-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25 klst.<br />
með skóla klst. klst. klst. klst. klst. eða meira<br />
1 2 3 4 5 6 7<br />
5. Á hvaða braut ertu í MH?<br />
1 Náttúrufræðibraut<br />
2 Félagsfræðibraut<br />
3 Málabraut<br />
4 IB-braut<br />
1
6. Hversu miklu eða litlu máli skipta eftirfarandi atriði þig?<br />
(Merktu í einn reit við hvern lið)<br />
Mjög<br />
miklu<br />
máli<br />
1<br />
Frekar<br />
miklu<br />
máli<br />
2<br />
Hvorki<br />
miklu<br />
né litlu<br />
máli<br />
3<br />
Frekar<br />
litlu<br />
máli<br />
4<br />
Mjög<br />
litlu<br />
máli<br />
5<br />
a) Að <strong>matur</strong>inn sem þú borðar sé hollur<br />
b) Að þú borðir fjölbreyttan mat<br />
c) Að þú borðir reglulega<br />
d) Að þú borðir áður en þú ferð í skólann<br />
e) Að þú borðir ekki mikla fitu<br />
f) Að þú borðir ekki mikinn sykur<br />
g) Að <strong>matur</strong>inn sem þú borðar líti vel út<br />
h) Að <strong>matur</strong>inn sem þú borðar bragðist vel<br />
i) Að þú borðir ekki meira en líkaminn þarfnast<br />
j) Að þú sért fljót(ur) að borða<br />
k) Að þú takir vítamín reglulega<br />
l) Að þú hafir góðan tíma til að borða<br />
m) Að þú stundir líkamsrækt eða hreyfingu<br />
n) Að þú lítir vel út<br />
o) Að þú haldir kjörþyngd<br />
p) Að þú borðir með vinum þínum í hádeginu<br />
r) Að þú borðir kvöldmat með fjölskyldunni<br />
s) Að þú hafir félagskap þegar þú borðar<br />
2
7. Ert þú hlynnt(ur) eða andvíg(ur) því að boðið sé upp á heitan mat í hádeginu<br />
fyrir nemendur í MH? (Merktu aðeins í einn reit)<br />
Mjög<br />
hlynnt(ur)<br />
Frekar<br />
hlynnt(ur)<br />
Hvorki<br />
hlynnt(ur)<br />
né<br />
andvíg(ur)<br />
Frekar<br />
andvíg(ur)<br />
1 2 3 4 5<br />
Mjög<br />
andvíg(ur)<br />
8. Hefur þú keypt þér heitan mat í MH í vetur?<br />
(Merktu aðeins í einn reit)<br />
Alltaf Mjög oft Stundum Sjaldan Aldrei<br />
1 2 3 4 5<br />
9. Ef svo er hvernig finnst þér sá heiti <strong>matur</strong> sem boðið hefur verið uppá?<br />
(Merktu aðeins í einn reit. Þeir sem ekki hafa keypt sér mat sleppa því að svara)<br />
Mjög<br />
Góður<br />
Frekar<br />
góður<br />
Hvorki<br />
góður né<br />
vondur<br />
Frekar<br />
vondur<br />
1 2 3 4 5<br />
Mjög<br />
Vondur<br />
10. Hversu fjölbreyttur eða einhæfur finnst þér <strong>matur</strong>inn vera?<br />
(Merktu aðeins í einn reit. Þeir sem ekki hafa keypt sér mat sleppa því að svara)<br />
Mjög<br />
fjölbreyttur<br />
Frekar<br />
fjölbreyttur<br />
Hvorki fjölbreyttur<br />
né<br />
einhæfur<br />
Frekar<br />
einhæfur<br />
1 2 3 4 5<br />
Mjög<br />
einhæfur<br />
11. Hvað finnst þér um framboðið af heitum mat í MH? (Merktu aðeins í einn<br />
reit)<br />
Allt of mikið Frekar Passlegt Frekar Allt of Veit<br />
mikið<br />
lítið lítið ekki<br />
1 2 3 4 5 6<br />
3
12. Hversu oft í viku ætti að bjóða upp á heitan mat í hádeginu í MH?<br />
(Merktu aðeins í einn reit)<br />
Einu sinni<br />
í viku<br />
Tvisvar<br />
sinnum í<br />
viku<br />
Þrisvar<br />
sinnum í<br />
viku<br />
Fjórum<br />
sinnum í<br />
viku<br />
Alla<br />
daga<br />
1 2 3 4 5 6<br />
Veit<br />
ekki<br />
13. Hversu oft myndir þú kaupa þér heitan mat í hádeginu ef hann væri í boði<br />
alla daga í MH? (Merktu aðeins í einn reit)<br />
Einu sinni<br />
í viku<br />
Tvisvar<br />
sinnum í<br />
viku<br />
Þrisvar<br />
sinnum í<br />
viku<br />
Fjórum<br />
sinnum í<br />
viku<br />
Alla<br />
daga<br />
1 2 3 4 5 6<br />
Veit<br />
ekki<br />
14. Hvaða mat mundir þú helst kaupa ef hann væri í boði í MH? (Merktu við<br />
þrennt)<br />
1 Súpur og salöt<br />
2 Grænmetisrétti<br />
3 Pastarétti<br />
4 Fiskrétti<br />
5 Kjötrétti<br />
6 Pizzu<br />
7 Annað:___________________________________<br />
15. Hvað ert þú tilbúin(n) að borga mikið (að jafnaði) fyrir eina heita máltíð í<br />
MH? (Merktu aðeins í einn reit)<br />
1 200 – 300 kr.<br />
2 300 – 400 kr.<br />
3 400 – 500 kr.<br />
4 500 – 600 kr.<br />
5 600 – 700 kr.<br />
6 Annað:___________________________________<br />
16. Hvernig fyrirkomulag hentar þér best til að greiða fyrir heitan mat í MH?<br />
(Má merkja við fleiri en einn reit)<br />
1 Hver máltíð fyrir sig staðgreidd.<br />
2 Kaupa matarmiða þar sem einn miði er andvirði máltíðar.<br />
3 Mánaðaráskrift, þar sem allar máltíðir mánaðarins eru innifaldar.<br />
4 Annað:____________________________________<br />
4
17. Er líklegra eða ólíklegra að þú mundir kaupa þér heitan mat í hádeginu ef<br />
þú gætir keypt mánaðaráskrift frekar en að borga með peningum fyrir<br />
hverja máltíð? (Merktu aðeins í einn reit)<br />
Miklu<br />
Frekar Veit Frekar Miklu<br />
líklegra líklegra ekki ólíklegra ólíklegra<br />
1 2 3 4 5<br />
18. Er líklegra eða ólíklegra að þú mundir kaupa þér heitan mat í hádeginu ef þú<br />
gætir keypt matarmiða frekar en að borga með peningum fyrir hverja<br />
máltíð? (Merktu aðeins í einn reit)<br />
Miklu<br />
Frekar Veit Frekar Miklu<br />
líklegra líklegra ekki ólíklegra ólíklegra<br />
1 2 3 4 5<br />
19. Hversu oft í viku ætti að bjóða upp á pizzu í hádeginu í MH?<br />
(Merktu aðeins í einn reit)<br />
Einu sinni<br />
í viku<br />
Tvisvar<br />
sinnum í<br />
viku<br />
Þrisvar<br />
sinnum í<br />
viku<br />
Fjórum<br />
sinnum í<br />
viku<br />
Alla<br />
daga<br />
1 2 3 4 5 6<br />
Veit<br />
ekki<br />
20. Hvernig finnst þér hreinlæti í matsal? (Merktu aðeins í einn reit)<br />
Mjög<br />
Frekar Hvorki gott Frekar Mjög<br />
gott<br />
gott<br />
né lélegt lélegt lélegt<br />
1 2 3 4 5<br />
21. Hvernig finnst þér aðstaða í matsölunni? (Merktu aðeins í einn reit)<br />
Mjög<br />
Frekar Hvorki góð Frekar Mjög<br />
góð<br />
góð<br />
né léleg léleg léleg<br />
1 2 3 4 5<br />
22. Ert þú hlynnt(ur) eða andvíg(ur) því að utanaðkomandi starfsmaður vinni í<br />
matsölunni? (Merktu aðeins í einn reit)<br />
Mjög<br />
hlynnt(ur)<br />
Frekar<br />
hlynnt(ur)<br />
Hvorki<br />
hlynnt(ur)<br />
né<br />
andvíg(ur)<br />
Frekar<br />
andvíg(ur)<br />
1 2 3 4 5<br />
Mjög<br />
andvíg(ur)<br />
5
23. Berð þú mikið eða lítið traust til matsölunnar hvað verðlagningu varðar?<br />
(Merktu aðeins í einn reit)<br />
Mikið<br />
Frekar<br />
mikið<br />
Hvorki<br />
mikið né<br />
lítið<br />
Frekar<br />
lítið<br />
1 2 3 4 5<br />
Lítið<br />
24. Ef þú réðir hvernig staðið væri að matsölu í MH, hvernig mundir þú hafa<br />
það?<br />
_____________________________________________________________________<br />
_____________________________________________________________________<br />
_____________________________________________________________________<br />
_____________________________________________________________________<br />
_____________________________________________________________________<br />
_____________________________________________________________________<br />
6