KIP nr 4 - Wojewódzki Dom Kultury w Rzeszowie

KULTURA I PIEŚŃ Nr 4 (29). 2013 r. – str. 3
Stefania Buda
„Nosowiany" - zespół z tradycjami
W
1975 roku z inicjatywy sołtysa wsi
Edwarda Byjoś, Jakuba Sarna i małżeństwa
Heleny i Mieczysława Pasierb organizuje
się przy KG w Nosówce Kapela Ludowa, która
szybko przemienia się w zespół folklorystyczny. Taki
był początek zespołu, który pracuje do dziś i jest znany,
nie tylko w regionie, jako Zespół Obrzędowy
"Nosowiany" z Nosówki.
W ciągu kolejnych lat działalności zespół
opracował, spopularyzował pieśni i zwyczaje regionalne:
obrzędowe, żołnierskie, pasterskie, religijne, biesiadne
itp. Głównym kierunkiem pracy „Nosowian”
było odtwarzanie i prezentowanie autentycznych zwyczajów
z życia dawnych mieszkańców wsi podrzeszowskiej.
Pierwszym widowiskiem wystawionym przez
Zespół w 1976 r. było przedstawienie sceniczne "Idzie
turoń od chaty do chaty" odtworzone na podstawie
wspomnień mieszkańców, które dało podstawy do
opracowań scenariuszy wielu grup kolędniczych prezentowanych
i zdobywających nagrody na konkursach,
przeglądach regionalnych i krajowych. Zespół prezentował
zwyczaje polskiej wigilii i kolędników w Hamburgu
(01 – 10XII 1986 r.) na zaproszenie Towarzystwa
Niemiecko-Polskiego zyskując wielkie uznanie.
Zwyczaje związane z budową i wprowadzeniem
do nowego domu w widowisku „Drepciny"
rozsławiły „Nosowian", zdobywając najwyższe nagrody
i uznanie na: Ogólnopolskich Konfrontacjach
Teatrów Wsi Polskiej w Przytocznej, Sejmiku Teatrów
w Tarnogrodzie oraz na gościnnych występach
w Teatrze "Buffo" Warszawa, M.E. Toruniu i innych
miastach. Uznając wartość poznawczą tego widowiska
Telewizja Kraków nakręciła w Nosówce 30-
minutowy film "Drepciny" emitowany w cyklu "Obrzędy
i zwyczaje Ludowe" w 1986 roku, a ostatnio w
TV Polonia.
Zespołem kieruje Stefania Buda (gawędziarka),
która pełni obowiązki organizacyjne i programowe
i Aleksander Malak - instruktor muzyki. Stefania
Buda napisała scenariusze i opracowała wszystkie n/w
widowiska prezentowane przez Zespół.
W maju 2010 roku Zespół "Nosowiany" obchodził
35-lecie działalności. Były gratulacje od U M,
WDK, ME w Rzeszowie, Burmistrza i Rady Gminy
Boguchwała, Banku S-czego w Niechobrzu i życzenia
Sekcja Folklorystyczna – „Nosowiany”
od zaprzyjaźnionych zespołów, sympatyków oraz występy
na scenie Domu Kultury Nosówka.
Z okazji jubileuszu zostały nagrane płyty: foniczna
„ Zespół NOSOWIANY 35 lat minęło” i płyta
„ Zespół NOSOWIANY –Widowiska, Cz. I”.
Obecnie w Zespole działa około 35 osób ( gr.
seniorów i gr. dziecięca), które aktywnie uczestniczą w
życiu kulturalnym środowiska. Z okazji 20, 25 i 30-
lecie zostały wydane foldery okolicznościowe omawiające
działalność Zespołu "Nosowiany" pod hasłem
„Ocalić od zapomnienia", na podstawie kroniki Zespołu.
Przez trzydzieści piąć lat działalności Zespół
zdobył wiele nagród za widowiska i inne prezentacje
dyplomów, listy gratulacyjne, albumy fotograficzce i
upominki są eksponowane w Izbie Tradycji.
Wykaz scenariuszy i wyreżyserowanych widowisk
o zwyczajach i obrzędach wg przekazu lokalnego
(etnograficzny region rzeszowski ):
1. „ Chodzi turoń ”- widowisko sceniczne
( wersja I „ Idzie turoń od chaty do chaty „ rok 1975/6
( III wersja , na dwie grupy kolędnicze)„ Kolędnicy
z Herodem „ i „Kolędnicy z turoniem” rok 1977/81-
zawierało wiele autentycznych tekstów lokalnych i
stało się wznowienia zwyczaju kolędowania;
2. „ Drepciny „ zwyczaj wspólnej pracy ( tłoki)
przy ubijaniu klepiska nowo wybudowanego domu,
obrzędy i wierzenia związane z budową i wprowadzeniem
do domu i środowiska nowego gospodarza, rok
1985;
3. „Drepciny „ scenariusz do filmu TV ( II
wersja poz.2), rok 1986/;
4. „ Pośnik „ zwyczaje i wierzenia wigilii Bożego
Narodzenia, rok 1986;
5 "Wieńcowiny" - zakończenie żniw u bogatego
chłopa, rok 1988;
6. „ Kolędnicy z szopką”, rok 1990/1;
7. „ Jasełka wg kolęd polskich”, rok 1991/2;
8. "Wigilijo św. Ducha" - zwyczaje związane z
Zielonymi Świątkami (wierzenia i zabawy pasterskie
w tzw. „Zielono noc"); rok 1992
9. „Lony poniedziałek i zwodziciela „ zwyczaje
wielkanocne i 1-go kwietnia, rok 1996 i scenariusz
do nagrania TV Rzeszów „ Opowieści o zwyczajach
wielkanocnych” (dla gr. seniorek)
10. „ Z kogutkiem”, powieńszowania wielkanocne
(dla gr. dziecięcej).
11. „ Kolęda z gwiazdą i rajem” dla gr. dziecięcej,
rok 1996/7