KIP nr 6 - WojewÃ³dzki Dom Kultury w Rzeszowie

KULTURA I PIEŚŃ Nr 6 (19). 2011 r. * Rok V * Dystrybucja: Rzeszów, region 

_____________________________________________________________________ 

K U L T U R A I P I E Ś Ń 

Informator kulturalno-społeczny Regionalnego Stowarzyszenia Twórców Kultury z siedzibą w Wojewódzkim Domu 

Kultury w Rzeszowie dla członków i sympatyków RSTK oraz instytucji kulturalno-społecznych – dwumiesięcznik 

W E S O Ł Y C H Ś W I Ą T 

Świąteczne życzenia 

Gdy pierwsza gwiazdka na niebie zaświeci 

Do stołu siądźmy szczęśliwi jak dzieci 

Opłatkiem się dzielmy, życzenia składajmy 

Pragnieniem dobroci serca napełniajmy 

Niech to, co złe było dla nas i Ojczyzny 

W dobro się zamieni, niech przykryją blizny 

Niechaj nasze życie cieszy nas i bawi 

Stajmy się bogatsi, ale bardziej prawi 

Nieprawość nas zgubi jak to nie raz było 

Nie dążmy do tego by się powtórzyło 

Bo dom i Ojczyzna to, to samo znaczy 

Naród bez Ojczyzny to naród tułaczy 

Dlatego na pasterce, gdy serca w rozterce 

Kolędujmy tak głośno jak potrafią Polacy 

By słyszała nas Polska i wszyscy rodacy 

Zdrowych i wesołych świąt 

Bożego Narodzenia oraz 

Szczęśliwego Nowego Roku 2012 

życzy 

Stanisław Dworak 

W ciszy stajenki przy żłóbku dzieciny 

Pomyśl o szczęściu dla swojej rodziny 

Dla wszystkich zdrowia oraz radości 

A ponad wszystko wszelkiej pomyślności 

Serdeczne życzenia Czytelnikom biuletynu 

i Przewodniczącemu Rady Krajowej RSTK, 

Pawłowi Soroce, składa 

- Redakcja biuletynu „Kultura i Pieśń” 

Niech dzieło narodzenia Panu błogosławi, 

Pokój i radość w dom Pański wniesie 

Niech unicestwi wszelkie utrapienia 

Obfity owoc w pracy przyniesie 

Zdrowia, szczęścia i radości na cały rok 2012 

Red. „Nadwisłocza”, Włodzimierzowi Gąsiewskiemu 

i Jego Rodzinie życzy 

- Redakcja biuletynu RSTK, „Kultura i Pieśń”

KULTURA I PIEŚŃ Nr 6 (19). 2011r. – str. 2 

ŻYCZENIA BOŻONARODZENIOWE ZE LWOWA I INNE 

DO CZŁONKÓW RSTK I ODWROTNIE 

Szanowni Pani i Panowie, 

Z okazji zbliżających się świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku chcielibyśmy złożyć serdeczne 

życzenia wesołych i zdrowych świąt i udanego roku 2012! 

Na życzenia te odpowiedzieliśmy: 

Śnieg okrył ziemię puszystą bielą, 

Wokół się wszyscy ludzie weselą. 

Spłynęła z niebios dla nas nowina - 

Najświętsza Panna powiła Syna. 

I my Dzieciątku dziś hołd oddajmy 

Razem kolędę Mu zaśpiewajmy. 

Niech śpiew przy żłóbku i w dzień i w nocy 

Mocą, radością serca jednoczy. 

Z wyrazami uznania i szacunku 

Zespół Lwowskiego Centrum 

Partnerstwa i Współpracy Kulturalnej, 

Lwów, Ukraina 

Mili Państwo z Zespołu Lwowskiego Centrum Partnerstwa 

i Współpracy Kulturalnej. 

Również Państwu życzymy miłej świątecznej atmosfery i wesołego kolędowania, a w Nowym Roku 

zdrowia i weny twórczej, wszelkiej pomyślności, na co dzień, a szczególnie owocnej współpracy między nami. 

P. S. 

Ostatnio rozmawiałem z dyrektorem Biura Wystaw Artystycznych w Rzeszowie, panem Ryszardem Dudkiem 

w sprawia zorganizowania wystawy pani Ulanie Kalaguskiej i absolwentom Akademii Sztuk Pięknych we 

Lwowie. Dyrektor skopiował obydwie płyty CD i powiedział, że na przyszły rok wystawy już są rozplanowane. 

Być może zaplanuje Was na kolejne lata. Wydaje mi się, że wystawy malarstwa Pani Ulanie Kalagurskiej 

jak i studentom ASP można by zorganizować szybciej w innych placówkach kulturalnych. Musicie jednak 

wyjść z konkretnym projektem do Urzędu Marszałkowskiego. Dobrze by było, gdybyście opracowali 

jakiś dokument (szkic projektu), bo w tej chwili nie mam żadnej podstawy, aby z kimkolwiek poważnie rozmawiać 

na interesujący nas temat, nie mam od Was żadnego pisma, bo wymiana maili nie może być podstawą 

realizowania jakichkolwiek ofert. 

Serdecznie Państwa pozdrawiam - Józef Kawałek, 

prezes Regionalnego Stowarzyszenia Twórców Kultury 

z siedzibą w Wojewódzkim Domu Kultury w Rzeszowie


Życzenia od przewodniczącego Rady Krajowej RSTK do prezesa 

i członków rzeszowskiego RSTK 

Pan Prezes Józef Kawałek 

Z okazji Świąt Bożego Narodzenia tym szczególnym czasie wzajemnej życzliwości składam Panu i 

Pana rodzinie oraz członkom rzeszowskiego RSTK najserdeczniejsze życzenia zdrowia, szczęścia i pomyślności. 

Niech te najpiękniejsze w roku Święta upłyną w ciepłej rodzinnej atmosferze i nastroju radości. Niech 

nadchodzący Nowy Rok pozwoli z ufnością spojrzeć w przyszłość, pokonać wszelkie trudności, pozyskać 

nowe przyjaźnie oraz spełnić najskrytsze marzenia! 

Życzenia Świąteczne Agencja Wydawnicza ,,Promocja 

'' Mielec 

Paweł Soroka 

Warszawa, grudzień 2011r. 

Niech jasność Gwiazdy Betlejemskiej oświeca 

i drogę wskazuje, 

zaś Boże Narodzenie pokój, radość, szczęście i zdrowie zwiastuje! 

Wesołych Świąt 

życzy Włodzimierz Gąsiewski z Rodziną 

Życzenia od Prezesa Grupy Literackiej „Słowo” 

w Mielcu: 

Z okazji Świąt Bożego Narodzenia składam moc 

najserdeczniejszych życzeń: niech światło nowo narodzonej 

Bożej Dzieciny rozświetla Wasze życie, wnosząc 

w nie radość i pokój, miłość i nadzieję, a wigilijny opłatek 

stanie się dla wszystkich znakiem łączności serc. Życzę 

przyjaciołom Grupy Literackiej "Słowo" w Mielcu, 

przez cały Nowy 2012 Rok, bardzo wielu sukcesów w 

życiu osobistym i zawodowym. 

Kartka z życzeniami od redaktora naczelnego 

„Nadwisłocza”, Włodzimierza Gąsiewskiego. 

Zbigniew Michalski 

prezes Grupy Literackiej "Słowo" 

w Mielcu 

Nasze życzenia dla członków RSTK i Grupy Literackiej „Słowo” w Mielcu: 

Drodzy Państwo! 

W imieniu Centrum Przepływu Informacji oraz Prezesa Regionalnego Stowarzyszenia Twórców 

Kultury w Rzeszowie - Pana Józefa Kawałka pragnę złożyć Państwu serdeczne życzenia z okazji 

Świąt Bożego Narodzenia i nadchodzącego Nowego 2012 Roku. Życzymy Państwu miłej świątecznej


atmosfery i wesołego kolędowania, a w Nowym Roku zdrowia i weny twórczej, a także wszelkiej 

pomyślności, na co dzień. 

Pozdrawiam, 

Katarzyna Pajdak 

Kierownik Centrum ds. Przepływu Informacji RSTK 

Sekcja Muzyczna RSTK po kolędzie 

w Stobiernej 

RSTK na kolędowaniu u państwa Marii i Józefa Dworaków. 

Siedzą przy stole: Maria Dworak i Krystyna Dworak. 

Stoją od prawej: Zygmunt Kiełbowicz, Julian Szczygieł, 

Józef Dworak, Józef Kawałek. Fot. Mieczysław 

Arkadiusz Łyp 

W dniu 27 grudnia 2011 r. Sekcja Muzyczna 

RSTK zaproszona została przez Juliana 

Szczygła na kolędowanie do Stobiernej. Bardzo 

gościnnie została przyjęta w domu Szczygłów, a 

następnie przez Marię i Józefa Dworaków..Śpiewano 

na głosy zarówna osiemnastowieczne 

pastorałki, jak i współczesne kolędy. 

Kolędowanie połączono z prezentacją poezji Bożonarodzeniowej. 

Wiersze czytali Mieczysław 

Arkadiusz Łyp i Zygmunt Kiełbowicz. Spotkanie 

upłynęło w niezwykle ciepłym, świątecznym nastroju.


Mieczysław A. Łyp 

Zaduma wigilijna 

(Pastisz) 

Po kolędzie w domu M. J. Dworaków. Od lewej: Józef 

Dworak, Józef Kawałek, Mieczysław Łyp. 

Fot. Maria Dworak 

Zygmunt Kiełbowicz 

Dzień Wigilii 

Już Wigilia za opłotkiem stoi 

Pierwsza gwiazdka przypomni zwiastowanie 

Niedługo zasiądziemy przy dzieży chlebowej 

A w dużej izbie snop zboża stanie 

A może bym tak na Wigilię 

wpadł do Radomska i Piotrkowa 

Może tam jeszcze białym zmierzchem 

płynie ta cisza, ta grudniowa 

Może w tym domu, w tym pokoju 

gdzie śni choinka kolorowa 

znajdziemy znowu dane szepty 

i naszych matek czułe słowa? 

Jednak nie wszystko tam zostało 

Tu tez trwa cisza ta grudniowa 

Już nie musimy jechać, Anno 

i do Radomska i Piotrkowa 

Niedługo choinka rojem świateł błyśnie 

Przyniesie prezenty gromadce dzieci 

Wieczorna uczta przywoła wspomnienie lata 

Swym zapachem cały dom roznieci 

Kolędnicy od rana składają życzenia 

Zdrowia i szczęścia oraz radości 

Śpiew kolęd ukoi serca utrapionych 

Gdyż jest to dzień narodzenia Miłości 

Dzień ten jak każdy a jednak inny 

Rzekomo zwierzęta mówią ludzkimi głosy 

To właśnie dzisiaj Syn Boży połączył 

Upadłą Ziemię oraz Niebiosy 

Kiedy nadejdzie upragniony wieczór 

Dzielony opłatek zjednoczy rodzinę 

Wszyscy będziemy niemal jednością 

Witając w swych progach Bożą Dziecinę 

Kolędnicy z RSTK u państwa Marii i Józefa Dworaków 

w Stobiernej. Siedzi przy stole Krystyna Dworak. Stoją 

od prawej: Zygmunt Kiełbowicz, Julian Szczygieł, 

Mieczysław Arkadiusz Łyp (ZLP), Józef Dworak, 

Józef Kawałek. Fot. Maria Dworak 

Stefania Ćwiek: Moja chata rodzinna 

Stefania Ćwiek: Soblówka



Koncert na kotły wiatr i harmonię 

Ani śniegu ani Gwiazdy 

tylko świąteczny zmierzch 

toczy się po Wisłoku 

jak czerwone jabłko po wigilijnym stole 

Idę w deszcz w daleką noc 

w noc rozsypaną kolędami 

od Trzebowniska od Jasionki od Stobiernej 

Wiatr wyrzeźbiony przez Wita Stwosza 

łowi tętent zgiełk i tumult: 

Bijcie w kotły 

w trąby grajcie 

a Jezusa przywitajcie 

I tak – jak zawsze bywało 

wdzięczną radosną melodyją 

harmonia wiejskiego artysty 

sławi Jezusa z Maryją: 

Anieli grają 

króle witają 

pasterze śpiewają 

bydlęta klękają 

Cuda, cuda ogłaszają. 


Wigilia 

Matce 

Żółte sikorki rozgadane wróble 

szukają sytości 

i dziobią białość zimy 

w ośnieżonym sadzie ojca 

W zimowym zmierzchu 

w gwarze wigilijnej wieczerzy 

choinka zanurzona w wołaniu 

jarzy światłem baśni opowiada las 

migoce dziecięcymi marzeniami 

złotymi gwiazdami siostry 

W zapachu jałowcowego dymu 

dojrzewają kolędy 

Noc usypia zaspy dzieciństwa 

Rzeszów, grudzień 2011 

Rzeszów – Stobierna, 

31.12.2011 r.


ŚWIĄTECZNE WIERSZE I PIOSENKI 

Z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku 2012 życzę dużo dobrego, 

szczęścia, zdrowia i weny twórczej, serdecznie pozdrawiam Regina Nachacz z Rzeszowa. 

Regina Nachacz 

BOŻE NARODZENIE 

POD MIEDZĄ 

W szczerym polu dwa zające, 

Kicały po białej łące. 

Rozmawiały przez komórki 

Z przyjaciółmi z Lisiej Górki. 

Chcieli razem spędzić święta - 

Miał być bigos, marchew, mięta. 

Pod choinką stos podarków, 

O północy ognie w parku. 

Jak się goście ucieszyli! 

Nie marnując ani chwili, 

Wystroili się w surduty, 

Szuby, szale, ciepłe buty. 

Nagle z nieba spadła zamieć. 

Nie notuje takiej pamięć... 

Dookoła śnieżne zwały, 

Świat pod miedzą zimny cały. 

Połączeni z Internetem, 

Z kolorowym, wiernym netem - 

Głośno kolędy śpiewały: 

Szarzy bracia, duży małym. 


LIST DO ŚWIĘTEGO 

MIKOŁAJA 

Dobry, Święty Mikołaju, 

Przyjedź do naszego kraju. 

W dużych saniach z prezentami, 

Ciemną nocą pod gwiazdami. 

Przywieź dzieciom moc słodyczy, 

Kotka w koszu, psa na smyczy. 

Boże drzewka, dary lasu, 

Włosy anielskie z atłasu. 

A mnie przynieś wór zabawek, 

Dzban poziomek i truskawek. 

Mamie szalik, tacie czapkę, 

Bombonierkę na dokładkę. 

Babci kompa. Nie do wiary! 

Zaś dziadkowi okulary. 

Siostrze lalkę, klarnet bratu, 

Niechaj będzie do wiwatu. 

Usiądziemy przy kominku 

Wśród cudownych upominków. 

Zjemy ciasto z białą kawą, 

Pocieszymy się zabawą. 


ZIMOWA BAJKA 

Hej koledzy, koleżanki, 

Biała zima, będą sanki. 

A pod oknem proszę pana 

Ulepimy wam bałwana. 

Prószy śnieżek przepuszysty, 

Do zabawy chętni wszyscy. 

Ileż to radości mamy 

Obrzucając się śnieżkami. 

Miło grzeją nas szaliki, 

Ciepłe kurtki i buciki. 

Z serca zimie dziękujemy 

I na górkę zapraszamy. 

Refren: 

Lekki mrozik, słonko świeci, 

Zachwycone zimą dzieci. 

Z nieba sypią aniołeczki 

Piórka, śnieżynki, gwiazdeczki. 

Regina Nachacz: Ikona 12 Regina Nachacz: Ikona 13



BOŻE DRZEWKO 

Zaświeciła pierwsza gwiazdka, 

Pachnie sianko i choinka. 

Tato w oknie przetarł szybę, 

Mama niesie na stół rybę. 

Połamiemy się Opłatkiem, 

Zjemy słodkie kluski z makiem. 

Pożyczymy wzajem zdrowia, 

Szczęścia i pieniędzy mrowia. 

Po Wigilii są prezenty - 

Daje nam Mikołaj Święty. 

Radosne kolędowanie, 

Na to nasze świętowanie. 

Refren: 

Kolorowe Boże Drzewko 

Z łańcuchami, orzechami, 

Błyszczącymi cukierkami. 

Wystrojone Boże drzewko 

Z bombeczkami, jabłuszkami 

I anielskimi włosami. 

Najpiękniejsze Boże Drzewko 

Ze świeczkami, aniołkami, 

Gwiazdeczkami ponad nami. 

Ryszard Mścisz 

Boskie przesłanie 

Na choince płonie miłość, którą rozniecił Bóg, 

W bańkach widać rozbłyski radości kolorowej. 

Białe opłatki śniegu gdybyś ogrzać sercem mógł, 

Rozpalać w umyśle świeczki dobra wciąż nowe... 

Zrób bliskim prezent z siebie, otuchę rozlewaj, 

By znaleźli gwiazdy na swych życia ścieżkach. 

Pokaż im w paru gestach tę namiastkę nieba 

I zaszczep im lekkość, gdy podróż zbyt ciężka. 

Niech stół wigilijny karmi nas radością, 

Rodzina rozdziela dusz złączonych piękno. 

Boże Narodzenie ze Stwórcy łask czułością 

Jak dzieci niewinność zdumiewa siłą tęsknot.


Serbska Antologia z Reginą Nachacz 

REGINA „W CIEMNYM ZAUŁKU" 

Nakładem Wydawnictwa "Mala Knjiga" w Serbii ukazała się Antologia 

"Garavi Sokak" będąca pokłosiem XXII Międzynarodowego Spotkania 

Poetów - Indija 2011 (384 str.) Opublikowano w j. serbskim (cyrylicą) 350 

poetów z całego świata (najwięcej z Europy i Australii). W Antologii znalazły 

się wiersze ośmiu poetów z Polski: Maksymilian Kozłowski, Krzysztof 

Kokot, Regina Nachacz, Wanda Nowik-Pala, Krzysztof Rębowski, Katarzyna 

Sawczuk, Jurata Bogna Serafińska, Wiesława Siemaszko. Zamieszczony w 

antologii wiersz Reginy Nachacz pt. "Wodzirejka" przetłumaczony został na 

język serbski przez Olgę Lalić-Krowicką. "Garavi Sokak" znaczy ciemny, 

zakopcony zaułek, jest to jednocześnie nazwa klubu literackiego, który organizuje coroczne międzynarodowe 

spotkania poetów. 


WODZIREJKA* 

Leżały kotki w szpitalu, 

Rozbitki po wielkim balu. 

Głaskały bolące brzuszki; 

Cierpiały obite nóżki. 

Tańczyły koty walczyki 

W takt egzotycznej muzyki. 

Pojadły jak nigdy w życiu, 

Rozkoszowały się w piciu. 

Szalały tak dwa tygodnie, 

Z fantazją, miło i zgodnie. 

Śpiewały same szlagiery. 

Takie to były przechery. 

Wśród pań królowała kotka - 

Słodka mamrotka, kokotka. 

Tak się łasiła, mruczała, 

Że kocie łby zabełtała. 

O nią się koty pobiły... 

Zszargały futra i siły. 

A kotka się wybawiła, 

Przecież wodzirejską była. 

*Wodzirejka 

to wiersz cyklu z „Cukiernia 

Słodka Psotka”, ilustrowany 

przez Emilię 

Wołoszyn 

Emilia Wołoszyn: Dworek marzeń 


„KTO MIARKUJE, 

NIE ŻAŁUJE" 

Były sobie dwa kangury, 

Jeden szary, drugi bury. 

Raz im było za gorąco - 

Albo zimno, nawet w słońcu. 

Bardzo chciały się ożenić, 

Kawalerski stan odmienić. 

Poszły, zatem na zabawę, 

Zamówiły rum i kawę. 

Wtem - przy barze, niespodzianka! 

Kangurzyce w białych wiankach. 

Smakowały pyszne lody, 

Dla relaksu i ochłody. 

Ach, wzrosła temperatura! 

Taka kangurza natura... 

Obaj się mocno spocili. 

Pomimo to byli mili. 

To kangurzyce ujęło. 

Pojęły życiowe dzieło. 

Podały im zimną wodę 

Na matrymonialną zgodę. 

Odbyło się piękne wesele 

I trwało całą niedzielę. 

Wiodło się - umiarkowanie. 

Jest dobrze. Niech tak zostanie.


Ludwika Chmiel 

Urodziła się w Mogielnicy. Po ukończeniu Technikum Rolniczego 

otrzymała nakaz pracy w Państwowym Ośrodku Maszynowym w Godowej 

koło Strzyżowa, a następnie w Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w 

Łańcucie, gdzie pracowała przez 16 lat. W tym czasie ukończyła studia rolnicze 

w Wyższej Szkole Rolniczej, Wydział Rolny w Krakowie. W związku 

z likwidacją powiatu łańcuckiego w roku 1975 została służbowo przeniesiona 

do Wojewódzkiego Biura Geodezji i Terenów Rolnych w Rzeszowie, 

gdzie przepracowała 8 lat i przeszła na emeryturę. Na emeryturze stała 

się słuchaczem Uniwersytetu Trzeciego Wieku i przystąpiła do Koła Miłośników 

Lwowa. W roku 2009 wstąpiła do Regionalnego Stowarzyszenia 

Twórców Kultury. W roku 2005 wraz z Czesławą Roman napisała „Dzieje 

Mogielnicy”. W roku 2009 wydała nakładem własnym tomik poezji „Zapisane 

pamięcią”. 


Jaki kolor kwiatu 

Za pagórkiem 

O za tym płotem popatrz 

jakaś czerwień się mieni 

Tam wśród tej zieleni widzisz 

Kwitnie czerwono To koniczyna 

Popatrz jak nad nią coś fruwa 

pewno to pszczoły 

a może trzmiele, które 

szukają słodkości nektaru 

A spójrz w tę stronę 

co tak złociście kwitnie 

Ach, jaki zapach wspaniały 

Zefirek woń jego w naszą 

stronę unosi 

A te kwiaty już więdną 

niektóre pożółkły i opadają 

Ale tym, co tutaj rosną 

dopiero pąki wyrastają 

Jaki będą miały kolor te kwiatki 

czy taki jak bławatki 

A może różowy 

Czerwony a może liliowy 

Nie To lilia biała 

Wyrosła piękna i okazała 

I tak odczekaj czasu chwilę 

Dostrzeżesz 

że coraz to inny pąk się rozchyla 

innego kształtu koloru zapachu 

W oczach się mieni z uroków 

piękna kwiatów 

cudownej zieleni 

całej przyrody 

Spotkanie autorskie 03.10.2011r 

Ludwika CHMIEL 


By szczęśliwy być 

Trudno przeniknąć 

głębie 

by niepokój zagłuszyć 

Tak bardzo chcę dotrzeć tam 

gdzie nie ma miejsca 

dla szarości 


Autoprezentacja 03.10.2011r 


Jutro będzie inaczej 


Zieleń wiosenna się ukaże 

Co dnia rozkwitać będą 

inne kwiaty 

Jutro będą zagony orane 

Łany pól zbożem obsiane 

Pobłogosław Panie rolników trud 


Wysypią się miliony rąk do pracy 

Wysypią się łany zbóż 

otoczone całusami słońca 

by dorodne urosło i z zachwytem 

dłonią dotknąć je móc 

Tylko odłogowane zagony 

stać będą smutne 

opuszczone wśród pól 

szepcząc szelestne słowa 

Czy to jakąś zmowa 

czy jesteśmy niepotrzebne już 

Docenić trzeba bogactwo 

polskiej ziemi 

o dar Matki Rodzicielki 

zadbajmy cała mocą


Wiersze z tomiku „By czas nie zatarł historii” 


Dla Ciebie Ojczyzno 


w sercach żar 

miłości płonie 

Pamięć jako skarb 

przypomina o chwilach 

bolesnych 

chwilach zła 

Zachowała szczególnie to 

gdy polskiej ziemi 

bronić trzeba było 


w zmaganiach frontowych 

żołnierz poniósł ofiarę 

Księżyc otulił go do snu 

I wonne powietrze ziemi 

A przecież dopiero 

Matka karmiła go swą piersią 

nie wiedząc 

że odda go w ofierze 

Tobie Ojczyzno 

Drzewa w gęstym lesie 

szczerym polu 

to świadkowie 

grozy 

Wiatr swą siłą 

Pochyla je 

i wygina jakby chciał 

ukazać ból matki 

która już nigdy nie 

przytuli syna 


Zatroskanie 

Wielu zadaje pytanie 

co to wszystko znaczy 

Każdy myśli po swojemu 

Co jeden to inaczej 

Każdy myśli o dobroci 

lecz trudności powstają 

od nowa 

Postęp niby się notuje 

gospodarczo się tego 

nie czuje 

Gospodarka w kraju 

w nienajlepszym stanie 

się znajduje 

Ktoś za grosze majątek 

Narodowy wykupuje 

Ktoś wciąż nowe 

spory notuje 

Ktoś wciąż za chlebem 

za granice emigruje 

Dokąd zdąża 

takie działanie 

oto jest pytanie 


Rozmyślanie 

To co w dzieciństwie 

przeminęło 

to co przed mała chwila 

odeszło 

to historia już 

Co przyszłość przyniesie 

odpowiedzi nie szukaj 

Odpowiedź 

przyniesie czas 

rys. Emilia Wołoszyn 

Ludwika Chmiel nagrywana do radia 03.10.2011


Wiersze z tomiku „Zapiski z szuflady” 


Ziemio rodzinna 

Wspomnienie chwili 

sprzed lat żyje w każdym 

w nas 

Rozpamiętuje 

Rodzinny dom Drewniany 

Na biało pobielony Strzechą 

kryty Wokół płotem opasany 

z wierzbowych patyków utkany 

Wtedy każdy skrawek ziemi 

dostatnio piastowany 

dawał bogaty plon 

Chcę znów usłyszeć 

Szelest kos 

Świerszczy i ptaków śpiew 

Tony melodii 

wiatrem wygrywanych na liściach 

Pragnę znów ujrzeć i podziwiać 

długie wstęgi mendli zbóż 

Poczuć powiew powietrza 

od lasu zielonego 

kwiatami ozdobionego 

i jagodami, które już 

nie smakują tak samo 

Dotknąć ziemi by obudzić 

nieme grzbiety pól 


Co w przyrodzie 

Pytasz, co w przyrodzie 

się dzieje 

Niebo zgubiło 

mgliste poranki 

i błękitnieje 

Słyszę szmer wody 

w potoku 

Ptaki plotkują w gniazdach 

Z uśpienia budzi się życie 

Stokrotki wplatają się 

w zieleń traw 

W czarkach pod rosą 

fiołki woń wspaniałą 

wokół niosą 

Za chwilę 

mlecze kaczeńce 

główki podniosą 

i ukażą się łąki 

kwieciem utkane 

A tuż nad potoczkiem 

niezapominajki zaczną 

mrugać oczkiem 

Co chwilę 

inny kwiat się wychyli 

spośród zieleni 


Staruszka lipa 

Historie skrywa w sobie 

stukilkuletnia staruszka lipa 

i rozprawia z szumem 

strumyka o dziejach okolicy 

Wyrosła na ziemi rodzinnej 

w zagrodzie o ramionach 

rozległych szeroko 

Dominuje pośród drzew 

Wabi zapachem 

i urokiem kwiatów 

Jej ramiona obejmują chwile 

przeobrażeń, jakie dyktował czas 

Dumna stoi Odtwarza garby 

przeszłości 

Wsłuchuje się w bicie dzwonów 

zapraszających na modlitwę 

prosząc równocześnie 

by miejscowość kwitła 

a jej dano jeszcze długo 

kłaniać się z pokorą 

i szumieć listkami 

Na nich tamto życie 

rys. Emilia Wołoszyn 

Krystyna Arciszewska-Budzyń: 

Pejzaż z lasem



Czym dla mnie są wiersze Ludwiki 

Chmiel? 


Jesień 

Już jesień otuliła ziemię całunem liści 

Już śpiew wesoły odleciał w daleki krainy 

Tylko wiatr tworzy peany tęsknoty 

A zima doprasza się swojej gościny 

Już siwy szron wzbogaca kolory jesieni 

Rysuje własne obumarłe pejzaże 

Już uśpił wokoło tańcząca wenę przyrody 

Gdyż on tu rządzi, on jest jej włodarzem 

Już słońce codziennie bardziej ciepła skąpi 

Chowa swoja twarz za kotarę chmur 

Rozpłakane obłoki poją ziemie wodą 

I jeszcze płynący niebem kormoranów sznur 

A tak niedawno wszystko było tak piękne 

Zieleń stroiła drzewa i trawy 

Orgia ptaków tworzyła swoje kantaty 

Gama kolorów mienił się świat cały 

Potem lato gorące przysiadło się do nas 

Z dojrzałym zbożem i owocami 

Rojem pszczół zbierających słodki nektar 

By w końcu nie chętni pożegnać się z nami 

I pory roku i losy człowieka 

Życie je łączy, a czas odmienia 

Po zimie wiosna znowu nastanie 

A nam – nadzieja czy czas zapomnienia? 

M 

imo iż minęło sporo lat od młodości koleżanki 

Ludwiki to jej wiersze są przepełnione 

jedna wielką tęsknotą do tych chwil, 

które już nie powrócą. Jej twórczość to nieustająca 

nostalgia za minionym czasem, tradycją i wszystkim 

tym, z czym ludzie dawniej żyli, pracowali, rośli, ale 

wyrosnąć do końca nie mogli. Nie oznacza to wcale 

potępienia nowoczesności i czasów współczesnych, 

wręcz przeciwnie nowość dla koleżanki Ludwiki jest 

nieuniknioną potrzebą nierozerwalnie związaną z 

działalnością człowieka. Nowość wypracowuje człowiek 

i z niej korzysta, rozwija dla dobra własnego i 

dla innych. Cała przyroda oraz praca człowieka i jej 

wytwory zasługują na to by odgrywać role bohaterów 

wierszy. Bohaterowie Ci są wszędzie, otaczają nas ze 

wszystkich stron. Są nimi kwiaty przydrożne i ścieżki 

polne, owady, pszczoły oraz ptaki np.: skowronek - 

odwieczny artysta, który tworzy swoje kantaty by 

umilić pracę żniwiarza i by podziękować mu za nią. 

Bohaterami zasługującymi na pamięć są domy kryte 

strzechą, płoty plecione z gałęzi, stare drzewa, polne 

drogi. 

Kiedy czyta się wiersze koleżanki Ludwiki to 

wyobraźnia zaczyna znajdować krajobrazy polskiej 

wsi, a konkretnie Mogielnicy oraz najbliższych jej 

okolic. 

Wszystko jest jasne. Po przeczytaniu znajdujemy 

to miejsce i biegniemy drogami wyobraźni, czujemy 

się jakbyśmy znali mapę miejscowości zarówno 

w czasie jak i przestrzeni - słowem historia i geografia. 

Krocząc tymi ścieżkami natrafiamy na szkołę, sklep, domy gospodarzy i z pewnością jeden z nich należy 

do koleżanki Ludwiki. Wokół domów rozciąga się sielanka rzeczywistości zawarta w treściach wierszy. 

Jest to piękno małej ojczyzny opisanej z miłością dla potomnych by ocalić od zapomnienia. Po przeczytaniu 

wierszy koleżanki chce się pisać samemu. 

Jadwiga Kupiszewska: Wierzby 

Krystyna Arciszewska-Budzyń: 

Chaty


Sympatycy RSTK 

Wojciech Miśków - Vart 

Wojciech Miśków - Vart 

Urodził się 14 kwietnia 1944 r. w Chodorowie. Pisze wiersze oraz 

komponuje piosenki. Jest równocześnie wykonawcą swoich utworów – 

recytuje i śpiewa, akompaniując sobie na gitarze. W ostatnio prezentowanym 

repertuarze, zatytułowanym „Piosenki o Rzeszowie i nie tylko”, odkrywa 

m.in. swoje przywiązanie do miasta, w którym mieszka od wielu 

lat. W czerwcu 2011 roku został laureatem XI Podkarpackiego Festiwalu 

Seniorów w dziedzinie „Sztuka Słowa”, organizowanego przez Centrum 

Kultury w Boguchwale. Aktualnie działa pod pseudonimem artystycznym 

Wojciech Vart. 

Wojciech Vart 

Zima w Rzeszowie 

Dniem i nocą pada śnieg 

Miasto całe zasypane 

Ach ta zima mroźna jest 

Przez nas tak oczekiwana 

ref: 

Nie będziemy darli szat 

Ze nie suną sanie 

Z ostrej zimy się cieszymy 

Niech z nami zostanie 

W śniegu białe noce dnie 

Biały puch mróz wyciska 

Jest prawdziwa zima wreszcie 

Wszystkim naszym sercom bliska 

ref: 

Nie będziemy darli szat 

Ze nie Suna sanie 

Z ostrej zimy się cieszymy 

Niech z nami zostanie 

Płaty śniegu opadają 

Ostry mróz nie można stać 

Tego roku nasza zima 

W nocy nie chce spać 

Rzeszów, grudzień 2009r 

Wojciech Vart 

Spacer po Rzeszowie 

(piosenka) 

Wieczorem wyjdź na trakt zamkowy 

i przejdź nim w zadumie. 

Na paniagę wstąp i rynek 

a wszystko zrozumiesz. 

ref: 

Rzeszów swoje życie ma. 

Studenci chętnie bawią się 

Do późnych godzin wrzawa trwa. 

Rzeszowskie kluby trzęsą się. 

Starówka wita wszystkich gości. 

Ogródki piwne tętnią życiem. 

Tu można zawrzeć znajomości. 

A kończy się to serca biciem. 

Na rynku ludzi nikt nie zliczy. 

u kartę wstępu każdy ma. 

Tu fajerwerki lecą w górę. 

Tu na estradzie koncert trwa. 

ref: 

Rzeszów swoje życie ma… 

Rzeszów nocą płonie w światłach 

Wygląda przepięknie. 

Pospaceruj po nim trochę 

a serce Ci zmięknie.


Sympatycy RSTK 

Wojciech Vart 

O sobie, z przymrużeniem oka... 

Wojciech Vart 

Własny dom 

Od parady 

Jestem w takim wieku sobie, 

że mam różne myśli w głowie. 

Z górki biegnie moja ścieżka. 

Na osiedlu Mieszka mieszkam 

Budzę się o trzeciej rano, 

zamiast spać do szóstej. 

Coś mi się poprzewracało 

w mojej głowie pustej. 

Zamiast wsiąść do linii zero, 

wsiadam w numer sześć. 

Często mi się to powtarza, 

nawet sobie mówię cześć. 

Mnie jedzenie nawet szkodzi 

i powietrze chyba też. 

Ja już nie wiem o co chodzi 

i czy wczoraj padał deszcz. 

Zapominam nazwy ulic, 

zapominam też nazwiska 

Jak zapyta ktoś o moje, 

to mnie w gardle ściska. 

Ktoś mi bierze okulary, 

długopisy mi zabiera. 

Ciągle szukam od drzwi kluczy 

Wtedy bierze mnie cholera. 

Według mnie to – jestem super, 

robię wszystko ja przykładnie. 

Według innych – to sklerotyk – 

usłyszałem. To nieładnie. 

Pomyślałem sobie: 

ja się nie zmarnuję. 

Uniwersytet Trzeciego Wieku 

od jutra studiuję. 

Obym tylko nie zapomniał 

chodzić na wykłady. 

Kiedyś to ja miałem głowę. 

Dziś mam – od parady. 

Wojciech Miśków-Vart na 

Wieczorze Papieskim 

w WDK dnia19.10.2011 

Krystyna Arciszewska Budzyń: 

Słoneczniki 

Gdziekolwiek bym nie był? 

Powracam do Ciebie 

Wczesnym rankiem 

Późnym wieczorem 

Bo tu mam marzenia 

Tu śnie i trwam 

To takie miejsce, 

W którym wszystko mam 

Wojciech Vart 

Raj 

Rzeszów 2011r. 

Jest takie miejsce, 

które pokochałem 

Może dla Ciebie 

nie znaczy nic. 

Ja tam mu serce 

swoje oddałem. 

Z tym miejscem 

wiąże mnie długa nić. 

Lata dzieciństwa. 

Lata młodości. 

Mój pępek świata. 

Mój piękny gaj. 

Wziąłem go sobie 

do serca swego. 

Wciąż o nim myślę, 

Tam był mój Raj


Grupa Wokalna RSTK na Święcie Paniagi, 

03.05.2011,stoi i śpiewa pieśni patriotyczne. Od prawej: 

Zofia Krawiec, Władysława Pitera, Zygmunt Kiełbowicz, 

Krystyna Dworak, Józef Kawałek, Stanisław 

Dworak. Siedzi przy stole – Beniamin Bukowski, redaktor 

Wkładki Młodych do biuletynu „Kultura i Pieśń”. Fot. 

Alicja Borowiec 

Regionalne Stowarzyszenie Twórców 

Kultury na święcie Paniagi, 

03.05.2011r. 

Jak co roku wszystkie sekcje Regionalnego 

Stowarzyszenia Twórców Kultury wzięły udział w 

Święcie ulicy Pańskiej zwanej Paniagą. Pod kierunkiem 

Zygmunta Kiełbowicza od rana aż do późnego 

popołudnia przy swoim stoisku występowała Grupa 

Wokalna RSTK. Do wszystkich stoisk przy ulicy 3 

Maja dochodziło echo donośnie śpiewanych przez tę 

grupę znanych pieśni patriotycznych, jak np. „Witaj 

majowa jutrzenko”, „Polonez 3 Maja”, „3 Maj”, 

„Tu ojczyzna”, „Pierwsza Brygada”, „Jak długo w 

sercach naszych”, a także pieśni o wiośnie – „Przybywaj 

piękna wiosno”, „Leć, że nam wiosenna pieśni” 

itp. 

Przechodnie przystawali przy stoisku, RSTK 

i wspólnie śpiewali znane im pieśni patriotyczne. Był to wzruszający moment wyzwalania się patriotycznego 

nastroju i łączenia się ludzi w śpiewie. 

Program wokalny pod kierunkiem Zygmunta Kiełbowicza wykonywali: Alicja Borowiec, Krystyna 

Dworak, Stanisław Dworak, Józef Kawałek, Zofia Krawiec, Maria Rudnicka, Julian Szczygieł. 

Dużym zainteresowaniem na stoisku RSTK cieszyły się prace sekcji plastycznej RSTK z dorobkiem 

takich plastyków amatorów jak Emilia Wołoszyn i Dorota Kwoka, których obrazy były rozchwytywane 

przez przechodniów. 

Dorobek sekcji fotograficzno-filmowej prezentowała 

w swych albumach Alicja Borowiec. 

Bogato prezentowała się sekcja literacka 

RSTK z Jadwigą Kupiszewską, Edytą Pietrasz, Marią 

Rudnicką. Zdzisławem Stokłosą i Józefem Kawałkiem. 

Młodzi przechodnie skupiali się przy najmłodszym 

członku RSTK Beniaminie Bukowskim 

prezentującym swój ambitny tomik poezji pt „Trzy 

filary”. 

Stanisław Dworak ze swoim kramem poloników 

jednocześnie reklamował swoją książkę z 

Sekcja Plastyczna RSTK na Święcie Paniagi, 03.05.2011r. 

Od lewej Dorota Kwoka, Emilia Wołoszyn, Jadwiga 

Kupiszewska i redaktor Wkładki Młodych do biuletynu 

„Kultura i Pieśń”, Beniamin Bukowski. Fot. Alicja Borowiec 

poezją o polonii amerykańskiej. 

Józef Kawałek redaktor biuletynu RSTK 

„Kultura i Pieśń” starał się zwrócić uwagę na ostatni 

numer pisma poświęcony błogosławionemu Janowi 

Pawłowi II z poezją o tematyce papieskiej wybijających 

się twórców jak: Jadwiga Gorska-Kowalska, Jadwiga Kupiszewska, Edyta Pietrasz, Regina Nachacz, 

Agnieszka Niemiec, Stefan Michał Żarów 

Szczególne miejsce na stoisku RSTK zajęła Regina Nachacz, która wraz z Emilią Wołoszyn (autorką 

ilustracji) wydały tomik poezji pt. „Róża Jana Pawła II” z tekstami i rysunkami wyłącznie poświęconymi


Wspólne zdjęcie do almanachu „P rzestrzenie wyobraźni” na Świę cie 

Paniagi. 03.05.2011. W przyklęk u od lewej: Dorota Kwoka, Katarzyna 

Błaszczuk; stoją od lewej Regina Nachacz, Zdzisława Górska, Władysława 

Pitera, Emilia Wołoszyn, Zofia Krawiec, Ludwi ka Chmiel; 

w drugim rzędzie od lewej: Benia min Bukowski, Edyta Pietrasz, Stanisław 

Rusznica, Kazimierz Lin da, Agnieszka Niemiec, Jadwiga K u- 

piszewska, Jadwiga Gó rska-Kowalska, Józef Kawałek, Zyg munt 

Kiełbowicz, Zdzisław Stokłosa. Fot. Alicja Borowiec 

papieżowi. Autorki miały 

też do rozprowadzenia swoją 

wspólną książkę dla dzieci 

pt. „Cukiernia Słodka 

Psotka”. Józef Kawałek wystawił 

na stoisku książkę w 

kolorze pt „Chór ZNP Cantus” 

zawierającą nie tylko 

historię pierwszego w Rzeszowie 

chóru nauczycielskiego, 

ale też i almanach z 

twórczością literacką, muzyczną 

i plastyczną nauczycieli. 

Stoisko RSTK odwiedzili 

członkowie rzeszowskiego 

oddziału ZLP i Stowarzyszenia 

„Witryna”, 

którzy 

wspólnie 

z członkami RSTK zrobili 

sobie zdjęcie do almanachu 

„Przestrzenie wyobraźni”. 

Niespodziewana wizyta przedstawicieli Centrum Partnerstwa i Kultury 

ze Lwowa u prezesa RSTK 

W dniu 8 grudnia 2011 r. niespodziewanie złożyli wizytę u prezesa RSTK - Oleg Varcholyak - Dyrektor 

Miejskiego Centrum Partnerstwa i Kultury ze Lwowa, Veleriy Potiuk - prezes Ukraińskiej Fundacji 

Kultury, malarka - Ulana Kalagurska oraz tłumacz. Ustalono możliwości dalszej współpracy. Ulana Kalagurska 

przekazała poniższy projekt okładki do almanachu. 

Zarysowuje się współpraca wydawnictwa lwowskiego z Reginą Nachacz, o czym świadczy następująca 

korespondencja: 

Szanowna pani Regino, 

Mam na imię Andriy Velychko, jestem menadżerem projektów międzynarodowych w Lwowskim 

Centrum Partnerstwa i Współpracy Kulturalnej. Dyrektor Centrum, p. Oleg Varkholyak, przekazał do mnie 

Pani poezje i teraz będę się tym zajmował... 

Dziękuję bardzo za wysłanie do nas swoich wierszy i przepraszam, że odpowiadam z opóźnieniem. 

Utwory Pani o kotkach bardzo nam się podobały. Moim zdaniem (nie profesjonalisty) są oni podobne do 

poezji dziecięcych Juliana Tuwima, które mamy przetłumaczone w języku ukraińskim. W każdym razie 

mnie, mojej żonie i dwojgu dzieciom wiersze bardzo się podobały i bylibyśmy bardzo zainteresowani, jeżeli 

ukazałyby się one w tłumaczeniu ukraińskim. 

Dlatego rozesłałem Pani poezje po wydawnictwach lwowskich i oczekuję odpowiedzi. Tak przy 

okazji chcę zapytać, jaką by była Pani kwota za prawo autorskie za zbiórek tych bajek o kotach i czy są jeszcze 

jakieś utwory w tym zbiorze?


Projekt okładki Ulany Kalagurskiej 

Na razie bardzo się cieszę znajomością z Panią i mam nadzieję, że w przyszłym roku uda się nam 

zrealizować ten projekt wydawniczy. Życzę, więc Pani wesołych świąt, dużo zdrowia i sukcesów twórczych 

w przyszłym roku! 

Kłaniam się uprzejmie, Andriy Velychko


Gmach Europarlamentu w Brukseli zwiedzany przez 

Marię Rudnicką wraz ze słuchaczami UTW z 

Podkarpacia i młodzieżą biorącą udział 

w konkursie „Przekraczamy granice”. 

Maria Rudnicka o wycieczce do Brukseli 

Maria Rudnicka jest jedną z najbardziej 

aktywnych członków Regionalnego Stowarzyszenia 

Twórców Kultury – pisze, haftuje, tańczy, śpiewa. 

Wydała już 12 tomików wierszy. Zorganizowała wiele 

wystaw, uczestniczyła w występach Chóru ZNP Cantus i 

Chóru UTW Cantilena, śpiewa też w Grupie Wokalnej 

RSTK, bierze udział w różnych konkursach. W nagrodę 

za uczestniczenie w konkursie „Przekraczamy granice” 

otrzymała list gratulacyjny i wytypowana została na 

wycieczkę do Brukseli. Opowiedziała o tym na zebraniu 

RSTK w dniu 7 listopada 2011 r. 

Oto jej relacja: W 2010 roku wzięłam udział w 

konkursie organizowanym przez posłankę do Parlamentu Europejskiego, Elżbietę Łukacijewską, w związku, 

z czym otrzymałam następujący list gratulacyjny: 

W dniach 18 do 21 września 2011 r. w nagrodę za uczestniczenie w konkursie wzięłam udział wraz 

ze słuchaczami Uniwersytetu Trzeciego Wieku w wycieczce do Brukseli do Europarlamentu.


W dniu 18 września 2011 roku wyjechaliśmy autokarem do Brukseli. Właściwie wycieczka trwała 

trzy dni, bo nie liczy się czas podróży.Wyjechaliśmy 

w niedzielę w południe. Do Brukseli dotarliśmy na 

drugi dzień, to jest w poniedziałek o godzinie 11-tej. 

W Brukseli byliśmy do środy do godziny 

18-tej. Do Rzeszowa przyjechaliśmy na godzinę 

18-tą w czwartek. Poprzednio nie wspomniałam, że 

we wtorek jak byliśmy w Parlamencie, wieczorem 

odbyła się wystawa województwa Podkarpackiego. 

Wystawę zorganizowała Elżbieta Łukacijewska. 

Zwiedziliśmy Parlament i miasto. 

W parlamencie przy zwiedzaniu towarzyszyła nam 

pani Łukacijewska. Także przy wieczornych 

posiłkach była razem z nami. Pierwszy wieczór ,to 

jest w poniedziałek, przy obiadokolacji, grupa z 

Krosna wręczyła Posłance album. Grupa rzeszowska 

Maria Rudnicka (w środku) w otoczeniu elektronów – 

wizytówki Brukseli. 

nie miała takiego prezentu. Więc zaproponowałam naszej grupie, że zaśpiewam piosenkę p.t. " Rzeszów - 

Stolica Podkarpacia", do której ułożyłam tekst a pani Błażej napisała nuty. W Parlamencie nie można było 

robić zdjęć poszczególnych pomieszczeń. Byliśmy w Domu Podkarpacia, w którym reklamuje się 

województwo podkarpackie. Między innymi nasze zabytki takie jak: zamek łańcucki. zamek w Krasiczynie 

itp. Zwiedziliśmy także piękny Rynek z Ratuszem o wyjątkowej, przepięknej architekturze. Ponadto 

obejrzeliśmy Muzeum Broni. Z Łuku Triumfalnego obserwowaliśmy piękne widoki. Chodząc po mieście 

obejrzeliśmy wiele obiektów: śliczną Katedrę, w której były cudowne witraże i ciekawa ambona. 

Przewodniczka wiele nam opowiadała, ale wszystkiego nie da się zapamiętać.W środę w ostatnim dniu 

naszego pobytu zrobiliśmy zdjęcie nagiego/siusiającego/ chłopca, który prawdopodobnie uratował Brukselę 

od pożaru.We wszystkich sklepach można kupić jego figurkę. 

Wieczorem przy obiadokolacji, żegnaliśmy Brukselę lampką wina. O godzinie 18 wyjechaliśmy do 

Rzeszowa. Na miejscu byliśmy w czwartek o godzinie 16 – tej 

Maria Rudnicka w drugim rzędzie, trzecia z prawej wraz ze słuchaczami UTW z Podkarpacia 

i młodzieżą biorącą udział w konkursie „Przekraczamy Granice”.


Sekcja Muzyczna RSTK pod kierunkiem Zygmunta 

Kiełbowicza wykonuje pieśni „Życie jest piękne”, 

„Życie trwa”. Od prawej: Teresa Opioła-Skoczek, 

Krystyna Dworak, Maria Rudnicka, Zygmunt 

Kiełbowicz, Zofia Krawiec, Stanisław Dworak, 

Józef Kawałek, Julian Szczygieł. 

Fot. Alicja Borowiec 

Dzień Seniora 

Wojewódzki Dom Kultury, 25 września 2011 r. (niedziela) 

Gospodarzem Dnia Seniora było Regionalne Stowarzyszenie 

Twórców Kultury. W imieniu WDK przywitała 

gości p. Jadwiga Orzechowska – główny instruktor 

WDK, natomiast z ramienia RSTK zapowiedział program 

prezes Józef Kawałek. 

Na program ten złożyły się życzenia, humorystyczne 

monologi, śpiewane wspólnie pieśni, zabawy ze 

śpiewem, wiersze członków RSTK. Wystąpił Teatr Słowa 

w osobach Doroty Kwoki i Stacha Ożoga oraz Sekcja 

muzyczna RSTK pod kierunkiem Zygmunta Kiełbowicza, 

dwa bloki prowadziła Krystyna Dworak, swoje 

utwory wygłaszali Stanisław Dworak, Zygmunt Kiełbowicz, 

Maria Rudnicka. Na początku wystąpiła Maria Mazurek 

z pieśnią „Sancta Marija” z życzeniami łask od 

Matki Boskiej Królowej Polski. 

Następnie przedstawiciel Młodych Erestekowców, 

Beniamin Bukowski, złożył życzenia Seniorom słowami 

pieśni „Chętnie żeśmy tu przybyli”. Zasadniczym punktem programu 

było wystąpienie doktor nauk medycznych pani Jadwigi 

Górskiej –Kowalskiej, a mottem wieczorku seniorskiego stała się 

pieśń, „Kiedy razem się zbierzemy”, która stworzyła przyjemną 

atmosferę, radości i szczęścia z przebywania razem. Zachęcająco 

zabrzmiały słowa: 

Kiedy razem się zbierzemy 

Zewsząd radość nas owionie. 

Nigdzie tak się nie czujemy, 

Jak w przyjaznym naszym gronie. 

Dorota Kwoka w WDK czyta wiersze 

członków RSTK z okazji Dnia Seniora. 

25.09.2011. Fot. Alicja Borowiec 

Same usta nam się śmieją, 

W żyłach krew nam raźniej płynie, 

Serca biją nam nadzieją, 

Tak nam dobrze jak w rodzinie 

2. Niechaj żyje przyjaźń nasza, 

Niech w nas krzepi dusze młode. 

Wszelkie troski niech rozprasza 

I umacnia serc pogodę. 

Uczestnicy Dnia Seniora w WDK. 25.09.2011. Pierwsza 

z lewej Maria Nowak w stroju łowickim – prezes występującego 

na uroczystości Chóru UTW Cantilena z 

repertuarem „Mazowsze”. Fot. Alicja Borowiec 

Zgoda, jedność niech nas zbrata, 

Jako jednej matki dzieci 

I niech nam po wszystkie lata 

Jako złota gwiazda świeci. 

Spotkanie trwało prawie cztery godziny. Nie 

wszyscy zdążyli się zaprezentować. Każdy jednak z tej 

imprezy mógł coś wynieść, a nawet nauczyć się, np., 

zabaw i pieśni dla dzieci wykonywanych przez Krystynę 

Dworak, sposobu zachowania się w wieku starszym 

z prelekcji Jadwigi Górskiej-Kowalskiej,


wyobraźni o życiu z poezji i monologów wykonywanych przez Stacha Ożoga, patriotyzmu z wierszy Zygmunta 

Kiełbowicza itd. 

Wystawa prac Emilii Wołoszyn w WDK z okazji Dnia Seniora. 25.09.2011 r. Fot. Alicja Borowiec 

Wieczór Papieski 

dla mieszkańców Rzeszowa w Wojewódzkim Domu Kultury 

Po Wieczorze Papieskim w holu WDK w dniu 19.10.2011 

od lewej: Zdzisław Stokłosa, Dorota Kwoka, Emilia Wołoszyn, 

Jadwiga Orzechowska, Jadwiga Górska-Kowalska, Regina 

Nachacz, Stefan Żarów, Józef Kawałek, Mieczysław Deptuch. 


W dniu 19 października 2011r. Regionalne 

Stowarzyszenie Twórców Kultury 

we współpracy z głównym instruktorem 

WDK, Jadwigą Orzechowską zorganizowało 

spotkanie z cyklu muzyka i słowo 

poświęcone pamięci papieża Jana Pawła II. 

Na wstępie główny instruktor WDK, Jadwiga 

Orzechowska przedstawiła wykonawców 

programu poświęconego papieżowi 

- Regionalne Stowarzyszenie Twórców 

Kultury i Chór Związku Nauczycielstwa 

Polskiego „Cantus” w Rzeszowie. W 

pierwszej części programu wystąpił chór, 

który wykonał pieśni: „Gaude mater…Ojczyzno 

ty ma” oraz modlitwę kapłana 

z opery G. Verdiego „Nabucco”. 

W drugiej części wystąpiła Dorota Kwoka 

(kierownik sekcji RSTK żywego słowa). 

W jej wykonaniu publiczność odebrała następujące utwory: 

Jadwiga Górska-Kowalska: „Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi, tej ziemi” 

Jadwiga Górska-Kowalska: „Dzień i godzina śmierci Jana Pawła II” 

Jadwiga Górska-Kowalska: „Nad grobem Jana Pawła II” 

Jadwiga Górska-Kowalska: „Beatyfikacja”


Edyta Pietrasz: „Syn polskiej ziemi” 

Edyta Pietrasz: „Jan Paweł II – Polak” 

Stanisław Dworak: „Papież Świętym” 

Maria Rudnicka: „Dar od Boga. O Janie Pawle II” 

Maria Rudnicka: „Papież w naszych sercach” 

Regina Nachacz: „Raj Jana Pawła II” 

Regina Nachacz: „Santo Subito” 

Regina Nachacz: „Ostatni rejs” 

Regina Nachacz: „Lasek Pana Boga” 

Stefan Michał Żarów: „Dotknąłeś mnie” 

Zdzisław Stokłosa: „Santo Subito” 

Zdzisław Stokłosa: „Refleksja JP II” 

Agnieszka Niemiec: „Totus Tuus” 

Agnieszka Niemiec: „Samotna ziemia” 

Zofia Krawiec:, „Kim ja jestem” 

Katarzyna Błaszczuk: „Puste miejsce?” 

Józef Homa: ….. (bez tytułu) 

Mieczysław Arkadiusz Łyp: „Z papieskiego szlaku” 

Emilia Wołoszyn i Regina Nachacz, autorki 

tomiku „Róża Jana Pawła II”i wystawy o 

tematyce papieskiej. 19.10.2011. 

Fot. A. Borowiec 

Wystąpiła też Grupa Wokalna pod kierunkiem Ewy Pawełek (z Klubu 21 Dywizji Strzelców Podhalańskich). 

W końcowej części programu wystąpił Chór ZNP Cantus, który wykonał pieśni: „Modlitwa o 

pokój”, „ Ojczyzna moja”, „ Redemptoris Mater”. Publiczność wspólnie z chórem zaśpiewała ulubioną 

przez papieża „Barkę”. Występ zakończyła Maria Mazurek pieśnią „Zostań z nami”. 

Echa wieczoru papieskiego w Klubie „Turkus” WDK w Rzeszowie zorganizowanego przez RSTK 

Jerzy Stefan Nawrocki – (Kierownik sekcji literackiej RSTK, sekretarz ZLP oddział w Rzeszowie, laureat m.in. 

nagród Miasta Rzeszowa i Urzędu Marszałkowskiego woj. Podkarpackiego) 

Jerzy Stefan Nawrocki w WDK w Podkarpackiej Izbie Poetów 

otrzymuje gratulacje i kwiaty za prezentowaną powieść pt. 

„Ten tętent karych koni – cienie”. 22.01. 2009 

Cienie – powieść 

(Nagroda Miasta Rzeszowa w 2006 r.) - Pamięci 

wskazań Papieża - Polaka Jana Pawła II dla Polaków 

dedykuję te fragmenty 

W kościele złotnickiej parafii biły radośnie 

dzwony: ding-i-dang, ding-a-ding, ing-iden-g! 

głosiły w niespełna rok wszem okolicom 

już po raz drugi wielce ważną dla każdego Polaka 

nowinę. Oto, z błogosławionego związku 

małżeńskiego Władysławy Janiny de donio 

Chłopickiej i Leona Anduszewskiego privatus 

officialistis z rodów kochających uciskaną 

polskość, przyszło na świat dnia 4 maja 1874 

roku - w dzień po kolejnej rocznicy uchwalenia 

Konstytucji 3-go Maja - jeszcze jedno 

z krwi i kości polskie dziecko: puella, Ignacja 

Eleonora Andruszewska, ze strony ojca wnuczka Ignacego i Kornelii Andruszewskiej z Ciemirskich, sacerdos 

baptisans Franciszek Niemczykowski, zaś jej rodzicami chrzestnymi Joannes Porembalski


- officjalisti privatus i pani Franciszka Gali. Ex parte officii parochialis rit. lat. Ecclesiae sub tit. S. Stemski 

E. K. notum testatumąue fit, w księgach metrykalnych urodzeń Parafii w Złotnikach zapisana w tomie 

XVI, pag. 28. I wyszli z kościoła pełnego ludzi wszyscy po sumie na plac uśmiechnięci, bo i dzień ten majowy 

był niebrzydki, sunęli dumni z ostentacją wśród gromad wiernych i gości przez plac parafialny, wokół którego 

tłoczyły się bryki, koczyki, półkoszki i czym kto mógł do kościoła przybyć, by potem świętować to 

radosne wydarzenie z nimi, a ona - malutka Ignacja Eleonora - spala grzecznie pomimo okrzyków i radosnego 

zgiełku życzeń w białejpianie koronek, nieświadoma niczego, co przyszłością i losem, ufna w 

ciepło w krąg niej. 

I chociaż nad wieczorem słońce zachodziło krwawo jak rzadko, wszyscy uznali ten dzień, bo i tak 

przecież chcieli, za dużo obiecujący. Już wówczas wszak postanowiono, że zesłanej przez Boga nowej dziecinie 

najbardziej korzystnie będzie chyba rozpocząć kiedyś dorosłe życie z nieznanym jeszcze mężem od 

dzierżawy, skoro na własność by nie starczało, albowiem dobra dzierżawa, byle tylko dbać o nią, wyniosła 

już wielu do góry. A w ogóle, to tak wypada ze wszech miar, tłumaczył każdemu Dominik, bo to Nieczuja 

Chłopickich od XV wieku z ziemią jest ci duszą i życiem powiązany, a i ów kruk z pierścieniem złotym 

w dziobie - co i łgnacce teraz przysługuje od jej ojca - siedzi w gładkim polu na gałęzi, nie zaś na 

kalenicy dachu pośród miasta. Tak i trza szanować wszystkie tradycje, nie stanie ci bez nich Polska... 

Znowu biły dzwony. Pamiętała ich dźwięk, bo każdy dzwon ma głos własny, każdy dzwoni inaczej, 

chociażby mówił to samo. Były to dzwony kołomyjskiej parafii, a dzwoniły dla niej, Ignacji Eleonory 

Andruszewskiej i jej już męża Emiliana, syna Ludwika i Leonidy, urodzonego w Nowosiółku koło Złoczowa, 

habitans Kołomyja. Sacerdos benedicens. R.D. Józef Gawżyński, świadkowie i pokrewieństwo - Alfred Kawecki 

i Tadeusz Chłopicki. A był dzień pięknej polskiej jesieni trzeci września, Anno Domini 1898. A 

stamtąd, jakby na jakichś niewidzialnych skrzydłach, popłynęła ponad polami hen, do Czortkowa, daleko 

po drugiej stronie porżecża Dniestru, bo tam Właśnie znaleźli to, czego szukali: niewielki dworek z 

równie niewielką dzierżawą, w niespełna dwie wiorsty od miasta. Dwudziesty czwarty miała już rok, najwyższa 

pora na małżeństwo, ale. Chlubnym wzorem pradziadów Józefa i Tadeusza wciąż nie garnęli Chłopięcy 

polskiego bogactwa pod siebie, pozostając na poczciwości i pamięci Rzeczypospolitej, u Andruszewskich 

było niewiele lepiej. Posag, ot, posag, ot trudność. Z inteligencji, więc, z rodziny nauczycieli się jej 

Emilu wywodził i polskość mu wniosła głównie w darze. Cóż, że z nauczycieli był -bez nich i książę jak 

cep, durny! W głowach ich mądrość zapisana, a dziś bez mądrości jak żytlll Najważniejsze, że z prawych 

Polaków rodzina Emilu się wiodła... 

I jeszcze raz biją dzwony, tym razem już te w Czortkowie. Wesoło biją, wesolutko, bo choć nie jest 

bogato, do żadnych wód ani marzyć, to przecież potomek jest oto pierwszy, a męski od razu -gwarancja podtrzymania 

nazwiska - chłopiec jest! Z pierwszego Stefanus, Stefku znaczy, z drugiego na pamiątkę po jej 

ojcu -Leon: lew. Za chrzestnych mu Stefan Kella - magister i Andruszewska Helena. I piękna w 

krąg pora, bo sierpień - 20 sierpnia 1899 roku. 

Już nie wstawała, nie mogła. Pamiętała sny. Było w nich wszystko, o czym opowiadali jej matka, 

dziadek, wujkowie, ojciec. I to, co wspominała sama. 

Więc tak powstają legendy, tak mija życie, że nawet nie wiemy, czym, czasem swoim czy innych - 

myślała teraz lgnąca w półśnie, z którego nie chciała się budzić. - Przecież mnie wtedy jeszcze nie było. 

Tak rodzi się, z naszej i naszych dziadów pamięci historia, na końcu dopiero jestem w niej ja, przyszło 

mi w niej być dopiero później, a potem może i nigdy, wcale??? Ot, dość już mnie ludzkiej historii, dobrzy, 

że miękko i nareszci spokój człowiekowi po latach, po tej szarpaninie, po wojnie. I, ot, te odleżyny 

ciągle bolą... Stefku ma teraz blisko z pracy, dwa kroki do domu. 

Nie chciała się zbudzić, nie chciało się jej podnosić znużonych powiek. 

Z kuchni przez drzwi zajrzała do pokoju Mama. - Jeźdź wolniej, Jureczku - powiedziała cicho. 

- Nie szalej na tym rowerze. Babcia śpi. - Zwolniłem, żeby nie wjechać na bambosze Babci, choć już nie


wstawała nawet do klozetu, miała pod łóżkiem emaliowany na biało „basen". Teraz, kiedy jestem już w drugiej 

klasie, czytała mi bardzo rzadko i bardzo krótko, czasem. 

Wracałem z Olszynek znużony, słońce prażyło. Ludzi na chodnikach było pełno, przewalali się w 

zgiełku w obydwie strony i ten zgiełk wraz z upałem tworzyły nie byle wrzący tygiel. Pragnąłem ciszy. 

Innych myśli. Jakichś rozważań. Chciałem z tego, jakby bezsensownego tygla, w którym sam istniałem, 

uciec. Jeżeli jest to nawet owa wspaniała cywilizacja, to miałem jednak ochotę chociażby trochę w niej 

pomyśleć. Pierwsze wysokie drzwi kościoła „akademickiego" były otwarte szeroko i wszedłem w nie, w 

ukojenie palców zanurzonych w chłodnej kamiennej kropielnicy, z ulgą. Minąłem wewnętrzne skrzydła i, 

oto, tamten świat, którego przestałem pragnąć, zniknął, jakby przestał naraz istnieć. Jakby nie istniał nigdy. 

Nie docierał do stalli i ławek z ulicy nawet najcichszy odgłos, nawet szmer tamtych odgłosów. 

Główny ołtarz był pełen milczącego światła, boczne ołtarze tkwiły przy ścianach zamyślone nad 

człowiekiem, może i nade mną, któremu służyły istnieniem. Wysoko w nawie przed obrazem złociły się 

w powietrzu drobniuteńkie pyłki, wirujące wolniutko w niewidocznych prądach i wydawało mi się, że 

mówią swym ruchem coś do mnie, zauważalne jedynie tutaj: może o przystani spokoju dla każdego, o 

upale i zgiełku, o których warto zapomnieć, może o problemach z labą i losie przed rokiem jeszcze nieodgadnionym, 

w który człowiek wkracza, wcale go bynajmniej nie pragnąc i często jakby wbrew sobie, tu 

zaś myśleć o nim najłatwiej, zastanawiać się, gdy nici zgiełku odcięte, gdzie pył szepcze każdemu prawdę o 

prawdzie pyłu. I cieszyłem się, że tu wstąpiłem, czyniąc tak od czasu do czasu z własnej i nieprzymuszonej 

woli akurat dzisiaj, bo dziś było mi to - jak właśnie pojąłem - potrzebne. Siedziało jeszcze w ławkach 

ze czworo takich jak ja, chociaż zupełnie dorosłych: niewiele, bo też nie było żadnych mszy do południa, 

lecz właśnie wtedy najlepiej rozmawia się myślą z przestrzenią, z ołtarzami i obrazami, z tajemnicami 

istnienia. Okazywały się wówczas dostępniejsze w tej skarbnicy rozważań zupełnie odmiennych od 

życia ulicy, życiem zamykającym usta chodników i jezdni już w otwartych drzwiach świata innych wartości. 

I kiedy wyszedłem już stamtąd, nie odczuwałem upału i nie słyszałem zgiełku, które jakby się oddaliły 

i brakło im do mnie dostępu: obserwowałem ulicę jakoby z oddali, jakby to, co współtworzyło właśnie 

w tej chwili chłopaka, nabrało jakichś nowych, odmiennych cech. 

Jerzy S. Nawrocki otrzymuje dyplom uznania 

od prezesa RSTK Józefa Kawałka.01.09.2008 

Jerzy Nawrocki (drugi z prawej), jako kierownik 

Sekcji Literackiej RSTK. 

Jerzy S. Nawrocki wśród członkó w RSTK po 

prezentacji powieści „Cienie” w WDK w Podka r- 

packiej Izbie Poetó w dnia 22.01.2009: Od lewej: 

Maria Rudnicka, Jerzy S. Nawrocki, Alicja 

Borowiec, Danuta Ciupak, Edyta Pietrasz, 

Zyg munt Kiełbowicz. W drugim rzędzie: Józef 

Kawałek, Czesław Drąg, Stani sław Dworak, 

Julian Szczygieł.


W Klubie Piwnica w Przemyślu na XVII Dorocznym Spotkaniu 

Poetów w dniu 27.10.2011 

Wiceprezes RSTK Stefan Michał Żarów 

na XVII Dorocznym Spotkaniu Poetów 

w Przemyślu. 

W dniu 27 października, już po raz siedemnasty, 

poeci z województwa podkarpackiego 

spotkali się w Centrum Kulturalnym w 

Przemyślu na XVII Dorocznym Spotkaniu Poetów. 

Z roku na rok Spotkania cieszą się coraz 

większą popularnością. Do tegorocznej edycji 

swój udział zgłosiło siedemdziesiąt osób, w tym 

stali bywalcy oraz osoby debiutujące na Dorocznym 

Spotkaniu Poetów. 

Wyjątkowość tego przedsięwzięcia tkwi w niezobowiązującej, 

luźnej formie, która mimo cykliczności spotkań i grupie stałych uczestników nie narzuca 

form. To w Centrum Kulturalnym osoby piszące spotykają się raz do roku, aby podyskutować, zawrzeć nowe 

przyjaźnie i zaprezentować swoją twórczości. 

I tak jak różnią się ludzie, tak różne są prezentowane wiersze, oscylujące wokół egzystencji człowieka 

wraz z otaczającym go światem przyrody, problemami i radościami. Czwartkowe popołudnie było świętem 

słowa pisanego i mówionego. Jednak nie zabrakło także muzyki, która doskonale łączyła się z poezją. 

Wszystkim przybyłym gościom umilił czas występ dwóch gitarzystek, Katarzyny Stępień i Aleksandry 

Durbajło 

W imprezie wziął udział wiceprezes Regionalnego Stowarzyszenia Twórców Kultury z Rzeszowa 

Stefan M. Żarów, lecz nie zabrakło także naszych dobrych znajomych jak chociażby Kazimierz Linda ze 

Stalowej Woli. 

Z tej okazji został wydany bibliofilski tomik wierszy, w którym zaprezentowało swoją twórczość 

siedemdziesięciu poetów. Każdy wyróżniony został także okolicznościowym listem, w którym Pan Adam 

Halwa Dyrektor Centrum pisze: ,,…Gratuluję dotychczasowych osiągnięć życząc jednocześnie jeszcze wielu 

równie pięknych spotkań, podczas których niepodzielnie będzie królować muza poezji Erato" Prezentacja. 

Jak wyznaje wiceprezes RSTK, prezentacja wierszy przez samych autorów i recital duetu gitarowego 

uczennic Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych im. A Malawskiego w Przemyślu oraz wnętrza Klubu 

Piwnice znakomicie tworzyły atmosferę spotkania i nadawały jej podniosły poetycki nastrój. 

Tomik wierszy „XVII Doroczne Spotkania Poetów 

w Przemyślu”. 

Audytorium na XVII Dorocznym spotkaniu Poetów 

w Przemyślu w dniu 27.10.2011


Erestekowcy na promocji almanachu „Zanurzeni w słowie” 

mieleckiej Grupy Literackiej „Słowo” 

Podwójna promocja almanachu „Zanurzeni w słowie” wypracowanego przez Zbigniewa Michalskiego, 

prezesa mieleckiej grupy literackiej „Słowo” połączona z finałem obchodów pięciolecia istnienia Grupy 

Literackiej "Słowo" z Mielca, odbyła 

się 3 listopada 2011 r. w ramach "Podkarpackiej 

Izby Poezji" w Klubie 

"Turkus" Wojewódzkiego Domu Kultury 

w Rzeszowie, Na scenie Klubu 

Turkus zaprezentowała się Grupa 

Od lewej: Jerzy Stefan Nawrocki - kierownik sekcji literackiej RSTK 

i sekretarz oddziału rzeszowskiego ZLP, Edyta Pietrasz - członek RSTK i 

członek ZLP, Stefan Michał Żarów - wiceprezes RSTK, Jadwiga Orzechowska 

- główny instruktor WDK w Rzeszowie. Fot. Monika Zając- 

Czerkies. 

Wokalno - Instrumentalna Polskiego 

Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół 

1893" z Mielca, prowadzona przez 

Emilię Żola i Jolantę Dudzik, w składzie: 

Julia Kożuszna, Sara Girgis, Michał 

Różycki, Paulina Mączyńska, 

Maria Żelazo, Katarzyna Błachowicz, 

Katarzyna Dudzik i Kamila Bik. Program 

zawierał: wiersze twórców z 

almanachu "Zanurzeni w słowie", piosenki 

literackie. Recenzje almanachu 

"Zanurzeni w słowie" dr Zofii Brzuchowskiej adiunkta z Uniwersytetu Rzeszowskiego przedstawił wiceprezes 

Grupy Piotr Durak. Almanach zawiera utwory 31 twórców. Autorem grafik jest Krzysztof Krawiec 

uznany malarz i grafik, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. Wydawcą i sponsorem finansowym 

jest Towarzystwo Miłośników Ziemi Mieleckiej im Wł. Szafera w Mielcu, którego wiceprezes Maria 

Błażków brała udział w spotkaniu. Po 

okolicznościowym wystąpieniu prezesa 

Grupy Literackiej "Słowo" Zbigniewa 

Michalskiego wywiązała się merytoryczna 

dyskusja, w której udział wzięli: 

prezes Regionalnego Stowarzyszenia 

Twórców Kultury w Rzeszowie, Józef 

Kawałek, wiceprezes RSTK, Stefan 

Michał Żarów, kierownik sekcji literackiej 

RSTK i sekretarz Oddziału 

ZLP w Rzeszowie, Jerzy Stefan Nawrocki, 

kierownik sekcji teatralnej 

RSTK, Dorota Kwoka, członek RSTK 

Na promocji tomiku „Zanurzeni w słowie” w Mielcu w dniu 03.09.2011 

i wiceprezes Grupy Literackiej „Słowo”, 

Piotr Durak, kierownik Centrum RSTK ds. Przepływu Informacji, Katarzyna Pajdak, członek 

RSTK Jadwiga Kupiszewska. 

Z Mielca zabrali głos: Barbara Augustyn, Renata Bik, Piotr Durak, Mieczysław Działowski, Aleksandra 

Piguła, Janusz Kapuściński. Spotkanie prowadził i nad całością dyskusji czuwał osobiście gospodarz 

Izby, niezastąpiony Czesław Drąg. 

Stefan M. Żarów


Jacek Kawałek 

W dniu 5 listopada 2011 r. na zebraniu RSTK Emilia Wołoszyn zaprezentowała swoje malarstwo. 

Członkowie RSTK wysłuchali relacji Jacka Kawałka, historyka sztuki, zamieszczonej w przygotowanym do 

druku almanachu pt. „Przestrzenie wyobraźni” odczytanej przez Zygmunta Kiełbowicza. 

EMILIA WOŁOSZYN 

Członkinią Robotniczego Stowarzyszenia Twórców Kultury od wielu już lat jest Emilia Wołoszyn, 

urodzona w 1934 roku we Lwowie. Z jej oficjalnego biogramu dowiadujemy się, że ukończyła Państwowe 

Liceum Sztuk Plastycznych w Jarosławiu, a następnie Studium Poligraficzne w Warszawie. Pracowała także 

w Państwowym Przedsiębiorstwie Wydawnictw 

Kartograficznych we Wrocławiu i 

w Wojewódzkim Biurze Geodezji w Rzeszowie, 

jako rysownik kartograficzny, 

przygotowując mapy do druku. Od 1978 

roku bierze czynny udział w pracach Klubu 

Plastycznego ( Klubu Plastyka Amatora, 

Klubu Twórców Nieprofesjonalnych) przy 

Wojewódzkim Domu Kultury w Rzeszowie. 

Wielokrotnie uczestniczyła również w 

Emilia Wołoszyn na tle swoich obrazów wystawionych w WDK na 

zebraniu RSTK w dniu 7 listopada 2011 r. Fot. Alicja Borowiec 

ogólnopolskich plenerach, wystawach i 

konkursach. Jest laureatką licznych nagród i 

wyróżnień. Maluje, a na co dzień, tam gdzie 

bywa, rysuje. Zapewne zgodnie z nawykiem wyniesionym jeszcze z jarosławskiego Liceum Plastycznego, 

gdzie była uczennicą Alojzego Zawady, fenomenalnego nauczyciela rysunku i malarstwa. 

W pojęciu Emilii Wołoszyn rysunek zawsze był najszlachetniejszą dyscyplinę sztuk plastycznych, 

a najwyższy poziom artystyczny uzyskał w wydaniu dawnych mistrzów. W swych szkicach i fantastycznych, 

poetyckich kompozycjach rysunkowych Emilia Wołoszyn podąża śladami dawnych mistrzów. 

Emilia Wołoszyn, to zarówno niezwykła osoba jak i wyjątkowa artystka. Jej osobowość jest wielowymiarowym 

fenomenem, ale moją uwagę absorbuje przede wszystkim lwowski „wymiar” jej osobowości. 

W moim odczuciu Emilia Wołoszyn, 

jako pojedyncza osoba, to właśnie 

Lwów, a właściwie pars pro toto całej 

społeczności przedwojennego, inteligenckiego, 

polskiego Lwowa. To żywe 

uosobienie tamtego Lwowa. To 

coś znacznie więcej, aniżeli żywa 

osoba przeniesiona do naszej rzeczywistości 

ze Lwowa końca lat trzydziestych. 

Emilia Wołoszyn. to Lwów 

Wystawa Emilii Wołoszyn zaprezentowana w WDK na zebraniu RSTK 

w dniu 7 listopada 2011 r. Fot. Alicja Borowiec 

prawdziwy, którego już dawno nie 

ma, a przecież jest on doskonale znany 

jej z autopsji, z dzieciństwa i wczesnej 

młodości, a nie z literatury pięknej lub opowiadań i wspomnień rodziców. Z autopsji, czyli z kilku 

krótkich lat dzieciństwa, które prawie zawsze jest najszczęśliwszym okresem w życiu każdego człowieka, 

być może także z pierwszej dziewczęcej randki w Ogrodzie Jezuickim, albo gdzieś w pobliżu, może


Od lewej: Emilia Wołoszyn, Stefan Michał Żarów, Jadwiga Kowalska 

- Górska zasłuchani w tekst wykładu Jacka Kawałka odczytanego 

przez Zygmunta Kiełbowicza w WDK na zebraniu RSTK w 

dniu 7 listopada 2011 r. Fot. A. Borowiec 

w cienistych alejkach wokół Wysokiego 

Zamku. Kiedy na jakimś dzisiejszym wernisażu 

widzę Panią Emilię w pięknie fasonowanym 

słomkowym kapelusiku – żadna 

modystka nie potrafi dzisiaj tak szykownie 

podwinąć boków przedniej części niezbyt 

szerokiego rondka – to nie mam wątpliwości, 

że w duszy pani Emilii dzieje się w tym 

momencie coś ważnego i wyjątkowego. 

Domyślam się, że właśnie w tej chwili Pani 

Emilia na skrzydłach wspomnień i nieograniczonej 

wyobraźni powróciła do swojego 

Lwowa. Bo Lwów, co do tego pani Emilia 

nie ma wątpliwości, to najpiękniejsze i najbardziej 

kulturalne miasto na świecie, jej rodzinne, ojczyste miasto. To jednak także Lwów rzucony na pastwę 

losu. To ukochany Lwów, z którego trzeba było wyjechać pod przymusem. Bez jakichkolwiek przywilejów. 

Tak samo jak wyjeżdżali ze Lwowa Niemcy i folksdojcze. Po opuszczeniu Lwowa życie pani Emilii 

toczyło się różnymi, czasem bardzo dramatycznymi torami. To tylko tak się złożyło, przypadkowo, że pani 

Emilia Wołoszyn zamieszkała w Rzeszowie. Niewiele brakowało, aby zamieszkała w Paryżu, albo w Nowym 

Jorku. Jest interesującym, a jednocześnie zagadkowym, że lwowska proweniencja oraz lwowskie doświadczenia 

nie mają bezpośredniego odbicia w plastycznej twórczości Emilii Wołoszyn. 

Jej pierwszą ważną przygodą w prawie dorosłym życiu w nowej – starej ojczyźnie było jarosławskie 

Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych. Zdążyła ukończyć tę szkołę w roku 1952, co pozwoliło jej uczyć 

się rysunku i malarstwa pod kierunkiem wspomnianego już legendarnego Alojzego Zawady. Artysta ten i 

pedagog sformułował nowatorskie podstawy nauczania rysunku i malarstwa w średnich szkołach plastycznych, 

do dzisiaj stanowiące fundament polskiej „szkoły” wychowania przez sztukę. Absolwenci jarosławskiego 

liceum plastycznego reprezentowali tak wysoki poziom 

zaawansowania, że prawie bez wyjątku przyjmowano ich na studia 

w wyższych szkołach artystycznych. 

Po ukończeniu jarosławskiego Liceum Sztuk Plastycznych 

zdała egzamin wstępny i rozpoczęła studia na Wydziale Malarstwa 

w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, ale akurat z początkiem 

drugiego semestru jej studiów, - choć ówczesnym propagandystom 

wydawało się to nieprawdopodobne! -, zmarł nagle 

Józef Stalin - Chorąży Pokoju, przywódca postępowej ludzkości. 

Pani Emilia stała się ofiarą bandyckiego, a bezpodstawnego donosu 

któregoś z kolegów lub którejś z koleżanek. Natychmiast relegowano 

ją z Akademii Sztuk Pięknych, jako potencjalnego wroga 

ludu, który nie potrafił cierpieć wystarczająco z powodu śmierci 

Józefa Stalina. Mówiąc dokładniej ktoś ze studentów doniósł do 

„ube” na Emilię Wołoszyn, a było to zwykłe pomówienie. Brak 

Emilia Wołoszyn ze Stefanem Żarowem 

Na tle swojej wystawy. 07.11.2011. 

Fot. Alicja Borowiec. 

demonstrowania ostatecznej – a może operetkowej? - rozpaczy wystarczył jednak, aby wyrzucono ją z hukiem 

z Akademii, na dodatek z wilczym biletem. Będąc artystką z powołania oraz temperamentu musiała 

teraz zostać zwyczajnym i cichym zjadaczem chleba. Wykorzystując swoje zdolności oraz pozytywne cechy 

charakteru ukończyła jednak studia kartograficzne i przez kilkadziesiąt lat pracowała w biurach kartograficznych 

i geodezyjnych. Nie zrezygnowała jednak z malowania i rysowania.


Szukając odpowiedniego miejsca dla swoich zainteresowań „szwendała się” po klubach plastyka – 

amatora, kiedy jej miejsce od początku było w oficjalnym związku twórczym, stwarzającym warunki do 

uprawiania twórczości plastycznej, dającym prawo udziału w oficjalnym życiu artystycznym. Nie sposób 

ogarnąć całości dokonań oraz całości dorobku Emilii Wołoszyn. Wszystko wskazuje na to, że został on rozproszony 

w przeważającej części. Tylko pani Emilia wie jak wyglądały jej najwcześniejsze prace. Być może 

prace powstałe jeszcze we Lwowie, albo podczas nauki w jarosławskim liceum plastycznym... 

Przez malarstwo Emilia Wołoszyn dochodzi do poezji. Poezja zaklęta w obrazach Emilii Wołoszyn 

zahacza o rzeczywistość ezoteryczną, a czasami nieświadomie ociera się wręcz o białą magię. W wielu jej 

kompozycjach pojawiają się lustra i martwe natury, jedne i drugie przywoływane, jako dostępne malarzowi 

w podksiężycowym świecie urządzenia do „chwytania” światła. Swoje malarstwo traktuje Emilia Wołoszyn, 

jako harmonijną, ale ambiwalentną muzykę światła. Przykładem pełnej realizacji takiego zamiaru jest kompozycja 

zatytułowana „Odbicie w lustrze’. 

Inną koncepcję malarskiej poezji właściwej twórczości Emilii Wołoszyn odnajdujemy w grupie osobliwych 

obrazów, których najlepszym reprezentantem zdaje się być prawie monochromatyczne płótno zatytułowane 

„Poręby Dymarskie w kościele”. Mamy tam niekonwencjonalną próbę malarskiej interpretacji 

pozazmysłowych fenomenów metafizycznych, próbę zapisania językiem właściwym tylko malarstwu zjawisk 

prawie nieuchwytnych, a czasami wręcz niewidzialnych. Poetyckie nastroje, łatwo uchwytne, a także 

jakby podskórnie pulsujące i podświadomie działające na widza, ewokuje także prawie monochromatyczny 

obraz zatytułowany „Zmierzch w Okunince”. W obrazach Emilii Wołoszyn pojawia się dość nietypowa scena 

rodzajowa. Pod pozorem reporterskiej dokumentacji pojawiają się w takich scenach jednoznacznie moralistyczne 

komunikaty, zaskoczeni rozpoznajemy personifikacje ważnych problemów społecznych lub negatywnych 

zjawisk, nierzadko patologicznych. Tego typu sceny rodzajowe występują z reguły w krajobrazie, 

rzadziej we wnętrzu. Pejzaż pojawia się z reguły, jako tło pierwszoplanowej kompozycji figuralnej. 

Oryginalnym gatunkiem tematycznym, jaki często pojawia się w obrazach Emilii Wołoszyn są fantazje 

architektoniczne. Szczegółowa ich analiza pozwala ustalić, że mamy w nich zakodowaną skomplikowaną 

i niezwykle złożoną rzeczywistość kulturową i psychologiczną, stanowiącą intuicyjną syntezę wspomnień, 

marzeń i bardzo konkretnych współczesnych realiów. Obrazy Emilii Wołoszyn posiadają coś, czego 

trudno dzisiaj doszukać się w obrazach innych autorów. Jest to wyraźnie widoczny Intelektualizm świadomości 

malarskiej. 

Wygląda 

na to, że jest to 

intelektualizm o 

określonej proweniencji, 

a 

mianowicie Intelektualizm 

przejęty 

przez Panią 

Emilię z lwowskiej 

tradycji 

nowoczesnego 

malarstwa. 

Jacek 

Kawałek 

Emilia Wołoszyn w WDK na tle swojej wystawy obrazów w dniu 07.11.2011r. 

Fot. A. Borowiec


Pracowite zebranie RSTK 7 listopada 2011 r. 

Jak zwykle zebranie było połączone z prezentacją twórczości bądź sprawozdaniem z jakiegoś wydarzenia. 

Tym razem wystąpiła Maria Rudnicka, która w nagrodę za swą twórczość została wytypowana przez 

Uniwersytet Trzeciego Wieku w Rzeszowie na wycieczkę do Brukseli do Europarlamentu. Przypomniano 

też wydarzenia z ostatnich miesięcy: 25.09.2011 Dzień 

Seniora, 19.09.2011 wieczór słowa i muzyki ku pamięci 

Jana Pawła II, 21.09.2011 wieczór autorski Doroty 

Kwoki (recytacja fragmentów „Zamknięte w kufrze), 

Zdzisława Stokłosy i Mieczysława Działowskiego 

(„recytacja fragmentów „Siła słowa magia flesza”, 

03.11.2011 promocja almanachu Grupy Literackiej 

„Słowo” z Mielca „Zanurzeni w słowie”. Przypomniano, 

że uczestnikami almanachu są członkowie RSTK 

Głos w dyskusji zabiera Jadwiga Kupiszewska. Od 

lewej pisze protokół Zofia Krawiec, słucha wypowiedzi 

Krystyna Lutecka, przygotowuje się do wystąpienia 

Ludwika Chmiel. 07.11.2011. Fot. A. Borowiec 

Piotr Durak i Stefan Michał Żarów. 

Zygmunt Kiełbowicz nawiązał do październikowego 

spotkania z Ludwiką Chmiel i zrecenzował jej 

tomik „By czas nie zatarł historii”. Omówieniem twórczości 

przedstawiciela z Koła Młodych RSTK – Michała 

Warzochy - zajął się Jerzy Stefan Nawrocki – kierownik sekcji literackiej RSTK i sekretarz oddziału 

rzeszowskiego ZLP. Stefan Michał Żarów przedstawił przebieg Siedemnastego Dorocznego Spotkania Poetów 

w Przemyślu, które odbyło się 27 października 2011 r. 

W sprawach różnych wystąpił prezes RSTK Józef Kawałek, który poinformował zebranych o korespondencji 

z dyrektorem Centrum Partnerstwa i Kultury we Lwowie oraz o propozycji recitalu muzyki hiszpańskiej, 

muzyki dawnej i folkowej przez parę artystów z Hiszpanii. Zapoznał zebranych z pismem skierowanym 

do REGIONALNEGO STOWARZYSZNIA TWÓCÓW KULTURY, które brzmi: 

Józef Kawałek - prezes Sz. P 

Nazywam się Susana Raso, pochodzę z Galicji (północ Hiszpanii) i piszę do was z propozycją koncertu 

muzyki hiszpańskiej: stare pieśni hiszpańskie i galicyjskie. 

Proponuję recital muzyki hiszpańskiej, który wykonujemy w duecie: śpiew i gitara z utworami od okresu 

późnośredniowiecznego do XX w. Ogólnie mamy w repertuarze utwory z muzyki dawnej z Kastylii i Anglii, 

stare pieśni hiszpańskie oraz nasze własne utwory z inspiracją folkowo-rockową w języku galicyjskim i 

polskim. Ponieważ będę w Rzeszowie 10 listopada, jeśli będziecie zainteresowani naszą propozycją moglibyśmy 

porozmawiać osobiście. Wysyłam opis projektu i parę słów o nas i o naszych występów. 

z poważaniem 

Susana Raso 

duet LIARMAN 

Susana Raso- mezzo-sopran, altówka 

Łukasz Gaszler- gitara 

susanaar2001@yahoo.com 

Mili artyści! W imieniu członków RSTK dziękuję za chęć zagrania nam przy sprzyjających okolicznościach. 

Proszę określić, jakie warunki musielibyśmy Wam stworzyć, żebyśmy mogli Was słyszeć i poznać, i 

żebyście mogli być choćby przez moment wśród nas. Chcielibyśmy się zorientować, co jest możliwe z naszej 

strony do zrobienia. 

Serdecznie pozdrawiam 

Józef Kawałek, prezes Regionalnego Stowarzyszenia Twórców Kultury


Prezes odpowiedział: 

Z ogromną satysfakcją przyjmujemy propozycję recitalu muzyki hiszpańskiej: muzyki dawnej i folkowej, tylko 

niestety, jako Stowarzyszenie nie dysponujemy warunkami do jego realizacji, bo nie mamy ani sali, ani pieniędzy i 

wszystko robimy na zasadzie wolontariatu, nie mamy na działalność żadnych dotacji. Myślę, że taki koncert mógłby 

się odbyć w Filharmonii Podkarpackiej imienia Artura Malawskiego, na hali widowiskowej Podpromie, w Teatrze im. 

Wandy Siemaszkowej i w Wojewódzkim Domu Kultury. Trzeba by rozmawiać na ten temat z dyrektorami tych placówek. 

Życzę państwu powodzenia w realizacji proponowanego koncertu. 

Józef Kawałek 

Otrzymaliśmy odpowiedź: 

Sz. P Kawałek 

Bardzo dziękuję za odpowiedź. Wysyłałam też oferty do teatru i do Wojewódzkiego Dom Kultury, ale jeszcze 

nie dostałam odpowiedzi. Myślę, że do filharmonii będzie trudniej, ale też mogę spróbować. Dziękuję za pana zainteresowania 

i sugestie o możliwości koncertu dla nas. 

Rozumiem zasady waszego stowarzyszenia i dlatego na razie będzie trudno nawiązać współpracę. My mieszkamy 

w Gdańsku i chociaż nam bardziej zależy na miejsce i publiczność, dla której gramy niż na wynagrodzeniu, też 

nie możemy "dokładać" do występu. Pozwolę sobie zatrzymać kontakt do pana i może w przyszłości, jeśli będziemy 

występować w okolicy i z waszej strony udałoby się zorganizować dla nas jakieś warunki, będzie okazja żeby dla was 

grać. Dziękuję jeszcze raz za odpowiedź i będę też spróbować te adresy, który pan zasugerował. 

Pozdrawiam 

Susana Raso 

From: Józef Kawałek 

To: Beatriz Azul 

Sent: Sunday, November 6, 2011 11:45 PM 

Subject: Re: propozycja recitalu muzyki hiszpańskiej: muzyka dawna i folkowa 

Serdecznie zapraszamy do spotkania w gronie członków RSTK, oczywiście bez wynagrodzenia, bo nasza 

działalność odbywa się wyłącznie na zasadzie wolontariatu. Z wyrazami uznania i szacunku 

Józef Kawałek, prezes RSTK 

Malarstwo Ulany Kalagurskiej 

z Zespołu Lwowskiego Centrum Partnerstwa i Współpracy Kulturalnej; Lwów, Ukraina 

Ulana Kalagurska 

Ulana Kalagurska


19.11.2011 Złote Pióra i nagrody otrzymali: W pierwszym 

rzędzie od lewej – Magdalena Pocałuń-Dydycz, Zdzisława 

Górska, Danuta Heller, Anna Bryła; W drugim rzędzie od 

lewej: Mirosław Osowski, ks. Zbigniew Czuchra, Wacław 

Turek. Fot. Alicja Borowiec 

Nagrody Zarządu OZLP wręczono: kapelanowi oddziału i poecie ks. 

Zbigniewowi Czuchrze za album poetycki „Czasu srebrna nić” i Mirosławowi 

Osowskiemu ze Stalowej Woli za zbiór poezji „Jesień II”. 

Nagrodę Prezesa Oddziału za najciekawszy debiut przyznano Magdalenie 

Pocałuń-Dydycz za tomik wierszy. Spotkanie prowadzili i nagrody 

wręczali Prezes Zarządu OZLP Marta Pelinko i Jerzy Stefan Nawrocki. 

W uroczystej mini – 

gali m. In. Udział wzięli dyrektor 

Wojewódzkiej i Miejskiej 

Biblioteki Publicznej p. 

Barbara Chmura, przewodniczący 

Podkarpackiego Związku 

Zawodowego „Budowlani” 

Na uroczystości rozdania Złotych Piór 

w „Kartonie”, głos w dyskusji zabiera 

dyr. WiMBP, Barbara Chmura. 19.11. 

2011 r. Fot. Alicja Borowiec 

liczni goście. 

Odczytane zostały listy gratulacyjne z okazji rozstrzygnięcia i 

kontynuowania tak ważnej i niezbędnej dla naszego województwa i 

miast imprezy kulturotwórczej „Złotych Piór” od Senatora RP Władysława 

Ortyla, Vice Marszałek woj. Podkarpackiego Anny Kowalskiej 

i Prezydenta Rzeszowa Tadeusza Ferenca. Piękne wystąpienie dyr. 

WiMBP Pani Barbary Chmury podkreśliło wartość całego wydarzenia 

w kierowanym przez zawsze otwartego i inicjatywnego dla kultury i 

twórczości Józefa Tadlę. 

Złote Pióra i nagrody Zarządu Oddziału 

ZLP rozdane 

W dniu 19 listopada 2011r. W Klubie Kultury 

„Karton” RSM zostały wręczone literatom i 

zasłużonym w rozwój literatury w woj. Podkarpackim 

przyznawane, co roku Honorowe Nagrody 

Złotych Piór oraz Zarządu Oddziału Związku Literatów 

Polskich za rok ubiegły. 

Złote Pióra otrzymali: Zdzisława Górska ze 

Strzyżowa za książkę prozatorską „Przylądek mojej 

nadziei”, miesięcznik kulturalny „Croscena” z 

Krosna – na ręce Wacława Turka (ze ZLP) i Pani 

Anny Bryły (redagujących) oraz „Kurier Błażowski” 

i jego redaktor naczelny Pani Danuta Heller. 

Danuta Heller redaktor „Kuriera 

Błażowskiego” otrzymuje Złote 

Pióro 19.11.2011 

Stanisław Ruszała, burmistrz Błażowej Zygmunt Kustra, przedstawiciel 

władz Strzyżowa Magdalena Wójcik, prezes Regionalnego 

Stowarzyszenia Twórców Kultury 

Józef Kawałek, publicyści 

„Echa Rzeszowa” i „Naszego 

Domu – Rzeszów” – Stanisław 

Rusznica i Roman Małek; inni 

19.11.2011 ks. Zbigniew Czuchra 

otrzymuje Nagrodę OZLP w Rzeszowie


Imprezę otworzył muzyczny show. 

Polacy nie gęsi, też swój język mają! – pisał niegdyś Mikołaj Rej, broniąc pięknego polskiego języka przed 

zalewem obcej mu tendencjonalnej „nad-mody”. Ano, tak właśnie czynić należy, gdy każdy w swoją dudkę 

dudka. Obecnie rozpatrywana jest w ZLP możliwość organizowania tego, zawsze tylko jednego w roku, 

spotkania także w innych miastach województwa w latach przyszłych. Twórcy muszą przecież zacieśniać 

więzi ze wszystkimi czytelnikami literatury. 

Jerzy Nawrocki 

Maria Rudnicka z Jerzym S. Nawrockim na 

spotkaniu autorskim w Klubie Garnizonowym 

24.11.2011r. 

Wręcz przeciwnie. 

Wiersze Marii Rudnickiej mają dwa „filary”: fascynację 

pięknem Natury, (którą lubi prezentować obrazowo) 

oraz Człowieka, jako potrzebę i wartość „Dobra, Ciepła, 

Przyjaźni, Miłości”: głosi je przez pryzmat swojej własnej 

duszy, pamięci, wrażliwości. Przywołuje wspomnienia z Polski, 

przywołuje z zagranicy. Była i jest i pozostanie kobietą o 

duszy i umyśle subtelnego, koronkowego, pięknego i urzekającego 

Renesansu, nie zaś czarno-czerwonych, burostalowych, 

płaskich, ciężkich, przytłaczających wewnątrz 

pustką brył architektonicznych nowomody. Pani Maria kocha 

naturę i ludzi. Jak drzewo syci się ziemią, tak czerpie z piękna 

Natury i poszukiwań Miłości. Jest w wierszach Marii 

Rudnickiej i 

Maria Rudnicka z repertuarem wokalnym w 

Klubie Garnizonowym 24.11.2011r. 

Być sobą, gdy wstanie dzień kolejny 

Spotkanie z Marią Rudnicką 24 listopada br. w Klubie 

Wojskowym, w oprawie jej artystycznych haftów i subtelnych, 

tonalnych, głównie pejzażowych makram miało za 

główną kanwę dwa kolejne tomiki poetyckie Autorki: wybory 

wierszy „Być sobą” oraz „Znowu wstaje nowy dzień”. To, że 

prezentacje przez prowadzącego całe spotkanie Stacha Ożoga 

wzbogaciły nostalgicznie trafiające do serca i uczuć słuchaczy 

wspomnienia – piosenki lat dawnych (również w wykonaniu 

pani Marii) bardzo się wszystkim podobało. Po prostu 

Pani Maria – m. In. Członek ZBOWiD i kombatant – ma bardzo 

wiele uzdolnień i twórczych pragnień, a duszę ma piękną 

i romantyczną. Co wcale nie oznacza, że nie pisze o życiu. 

Maria Rudnicka (trzecia od lewej) śpiewa w 

Grupie Wokalnej RSTK.24.11.2011r. Od lewej: 

Zofia Krawiec, Józef Kawałek, Teresa Opioła, 


bunt, chociaż pisze „pogódź się z losem”. Bywają uczucia 

rozczarowania z dawnych marzeń, którym dzisiaj na imię już 

tylko „pogoda i spokój”, radość z odnalezienia czegoś, co 

zostało wcześniej zagubione. To jest jej przesłanie do ludzi, 

niby łagodny kwiat na łące pod niebem, którego błękitu szuka, 

aby się w nim zanurzyć. 

Tak właśnie referowałem zawartość obu tomików w 

czasie tego spotkania zaznaczając istnienie w wierszach również 

elementów zagrożeń czy niepokojów, z którymi – chcemy 

czy nie – każdy wędruje przez życie. Maria Rudnicka 

wszystko to stara się przekazywać w sposób jak najbardziej


Maria Rudnicka ze starościną UTW na spotkaniu 

autorskim w Klubie Garnizonowym. 24.11.2011r. 

wiązanek kwiatów również prezent od Regionalnego Stowarzyszenia 

Twórców Kultury, którego Pani Maria jest 

członkiem. Był nim występ ‘Grupy Wokalnej Stowarzyszenia, 

prowadzonej, przez p. Zygmunta Kiełbowicza, w 

której bierze udział również Prezes RSTK p. Józef Kawałek 

Jerzy Stefan Nawrocki 

poprawnie tradycyjny. 

I tutaj ostatnia uwaga. Szalejemy dzisiaj za niekonwencjonalnymi 

rozwiązaniami „techniczno skojarzeniowymi” 

za ich maestrią, za sztuczną doskonałością poezji 

często tylko z trudem (albo i wcale) „rozszyfrowaną” 

przez przeciętnego odbiorcę. I równocześnie często „gubimy” 

w tym ferworze samego człowieka: Autora. I jego 

piękno wewnętrzne. Podstawową, a przy tym poszukiwaną 

przez nas u innych Wartość. Czy więc można się zgodzić, 

by forma i jej zawsze ewoluujące normy zapanowały nad 

Treścią, nad Człowiekiem? To przecież totalna bzdura… 

Na zakończenie Maria Rudnicka otrzymała też 

oprócz 

Wiersze z tomików: „Bądź sobą" i „Znowu 

wstaje nowy dzień" prezentowane na spotkaniu w Klubie 

Garnizonowym. 24.11.2011r. 

Maria Rudnicka 

Maria Rudnicka (w środku) z Dorotą Kwoką i 

Bogusławem Kotulą na spotkaniu autorskim w Klubie 

Garnizonowym.24.11.2011 r. 

MAGIA SŁOŃCA 

Srebrzysta bladość poranka 

rozrzedza właśnie mrok 

Wstaje znów nowy dzień 

Odpływa w dal cicha noc 

Słońce na niebie świeci 

figlarnie się śmieje 

Wiatr na swych skrzydłach 

przywiewa nadzieje 

Cieszy ją każdy dzień 

bez względu na pogodę 

Urzeka barwny świat 

Podgląda piękną przyrodę 

Cicho szepcze do słońca 

Bądź ze mną jeszcze 

Upaja mnie twa moc 

Napiszę dla ciebie wiersze 


POGÓDŹ SIĘ Z LOSEM 

Pogódź się bo życie przemija 

Dawno pożegnałaś młodość 

Jesteś dziś starszą panią 

lecz werwy masz dość 

Choć marszczy ci się ciało 

na skroni posiwiał włos 

realizuj swoje marzenia 

pomoże ci dobry los 

Zabiegaj aby cię otaczały 

osoby wspierające i miłe 

emitujące pozytywną energię 

poprawiające nastrój i siłę 

Dbaj o formę bądź sobą 

Stan ducha ci pozwoli 

unieś dumnie głowę 

i z życia korzystaj dowoli 


NOWOCZESNA KOBIETA 

Chciała być nowoczesną kobietą 

ponadto iść z duchem czasu 

Nauczyła się obsługiwać komputer 

z Internetem nie było ambarasu 

Choć jest emerytką od lat 

i studentką Trzeciego Wieku 

chodzi na kurs dla seniorów 

Ileż możliwości jest w człowieku 

Ma już swoją stronę internetową 

Tam umieściła kilka wierszy 

nawet kolorowe małe zdjęcie 

Z tych osiągnięć się cieszy 

Dziś nie wyobraża sobie 

życia bez komputera 

magicznego okna na świat 

Z lubością na niego spoziera

KULTURA I PIEŚŃ Nr 6 (19). 2011r. – 36 

Recenzje utworów twórców z Koła Młodych RSTK 

Wiersze Michała Warzochy* 

Piotr Durak 

„Patrzcie na ten stos, na nim on i ogień" - o twórczości Michała Warzochy 

Chciałbym napisać słów kilka o wierszach Michała Warzochy, młodego poety, którego dane mi było 

poznać osobiście, gdy był on jeszcze uczniem elitarnego rzeszowskiego Liceum im. Jana Pawła II Sióstr Prezentek. 

Staliśmy wtedy po dwóch stronach barykady: on uczeń, ja nauczyciel, młody wprawdzie i początkujący 

(dystans wieku, który nas rozdziela wynosi, bowiem siedem lat), ale jednak belfer. On początkujący 

poeta, aczkolwiek ze wcale niemałym już dorobkiem, laureat konkursów, zawsze elegancki, dbający, na co 

dzień o kulturę języka, wzór ucznia, ja - wprawdzie wyróżniony absolwent uniwersytetu, z kilkoma już 

autorskimi książkami na koncie, jednak z przeszłością rebelianta i szkolnego recydywisty. Dwa różne światy, 

dwa pomysły na życie, jedna wspólna pasja - poezja i literatura. Czytam teraz wiersze Michała, niektóre 

mi znane, czytam po wielokroć, rozmyślam, okiem polonisty analizuję i widzę jedno ponad wszelką wątpliwość 

- to dobre wiersze są. 

Teza postawiona tak stanowczo we wstępie wymaga dłuższego uzasadnienia. W dzisiejszych czasach 

chaosu i dekonstrukcji ciężko przebrnąć przez stosy utworów będących ładnymi foremkami bez treści, 

zabawkami językowymi, mniej lub bardziej poronionymi płodami cywilizacji. W tej trudnej rzeczywistości 

obrać drogę tradycji i klasyki, próbować zawrzeć w wierszach refleksję i pokorną mądrość niezwykle 

jest trudno. To płynięcie pod prąd żywej górskiej rzeki, do którego wymagane są silne serce i ramiona. I 

Michał podejmuje ten trud. Świadomy zarówno formy jak treści przekazu, podąża w obranym przez siebie 

kierunku, wbrew wszelkim przeciwnościom. W kierunku piękna i ideałów. Nie boi się świadomie nawiązywać 

do największych twórców polskiej poezji, klasyków tak wielkich jak Słowacki, Norwid czy Leśmian, 

dziedzicząc po nich częściowo frazę poetycką, język. symbolikę i wrażliwość. Warto w tym miejscu 

przestrzec młodego poetę: twórczość, z którą po drodze wierszom Warzochy nie miała łatwo w czasach, 

gdy powstawała. Słowacki, na zawsze zamknięty w sobie, wiecznie drugi po Mickiewiczu romantyk, 

uciekający w mistycyzm, niespełniony; Norwid, osamotniony na wygnaniu, niezrozumiany nigdy do 

końca. niewysłuchany; Leśmian, określany, jako epigon Młodej Polski, zmuszony do chwytania się pracy 

tak sprzecznej z jego ambicjami, pracy, która doprowadziła do zawału zbyt słabe serce poety. 

Warzocha już w pierwszym wierszu cyklu, Rozmowa na pustyni, poprzedzonym cytatem z Reguły 

św. Benedykta, jakby zdając sobie sprawę z tego, że poeta idący pod prąd czasom, w których żyje, jest 

zawsze samotny, pisze: „Nie dla samotności odwiedzam pustynie / Znam samotność większą - dziełem 

jest człowieka". 

Odosobnienie na pustyni nie jest straszne w porównaniu z alienacją, jaką odczuwa się wśród ludzi, 

będąc odtrąconym. Niezrozumiałym. Podmiot wierszy Michała wie, że nie jemu będzie grała lutnia poetycka, 

lecz tym, „którym nadzieja jeszcze nie uchodzi w cienie". Można by spytać, skąd ta rezygnacja już na 

starcie poetyckiej drogi młodego twórcy? Może, jak we wierszu Wspomnienia, to nostalgia za czasem minionym, 

beztroskim dzieciństwem, pierwszą miłością, która wydaje się tak odległa, jakby nigdy tak naprawdę 

do niego nie należała. A może to rozdźwięk ideałów z rzeczywistością, o którym opowiada w wierszu 

Byłem idealistą, parafrazując Moją piosnkę ii Norwida: „miałem kiedyś jasne zasady / miałem tak za 

tak / i nie za nie / gniew złość/, co teraz mam" - i pytanie zawisa w ostatnim wersie, jak w powietrzu


na kładce ze złotej mgły bez odpowiedzi. Bezsilność wobec rzeczywistości rodzi Płacz, ale również już 

In ny niż kiedyś - płacz ludzi dorosłych - pozbawiony nadziei, bo dziwny świat, na którym żyjemy „lepszy 

już był i raczej nie będzie". Symbolem pamięci stają się u Michała niezapominajki, tak piękne, drobne 

i czyste, symbolem miłości, namiętności - róże, czerwone. Symbolika ta może miejscami razić, wielokrotnie 

użyta przez różnej maści poetów od Szekspira począwszy na Świetlickim wcale nie skończywszy, zdajesię 

już jak stare spodnie wytarta, pozbawiona znaczenia i poetyckiej siły. Jednak u Warzochy symbol róży 

ożywa, działa na odbiorcę. 

Podobnie jak znane z kultowych obrazów i filmów: moknięcie w deszczu, rozmowy / gwiazdami, 

wiatr we włosach ukochanej dziewczyny, ciepła dłoń na ramieniu, zapatrzenie się w czyjeś oczy. Ktoś mógłby 

powiedzieć: owszem, to piękne, ale znane, już było, od poezji współczesnej oczekuje się zaskoczenia, 

nowości! Z tym kimś można by się wówczas nawet zgodzić, pewnie i wielu całkiem zgodziłoby się, ale tak 

właściwie, dlaczego? Nie chcemy czytać wiele razy o tym samym, nie chcemy widzieć w poezji współczesnej 

romantycznych symboli, a przecież piękno pozostanie pięknem, nie dewaluuje się, ciepło przyjaznej 

dłoni zawsze będzie czymś potrzebnym, dobrym. Nie wnikajmy w to, że -jak to często dziś bywa -róża za 

chwilę rozedrze nam kolcem naskórek do krwi a dłoń okaże się ściskać za plecami nóż. Nie bądźmy obojętni, 

jak bohaterowie kolejnego wiersza pt. On. Uwierzmy, że może być inaczej. Warzocha ma świadomość, 

że róże mają kolce, chruśniak z jednego z jego wierszy nie jest malinowy, jak u Leśmiana, a różany, gdyż 

bohaterom „ból musi przesłaniać piękno (...) aby głowy nie stracić w chmurach". Cieszy fakt, że Michał 

potrafi znaleźć uspokojenie w prostych chwilach dnia codziennego, jak w wierszu Szczęście, gdzie z porzuconych 

płatków róż, jak Mały Książę, układa własną czerwoną różę, jedyną taką na Ziemi. 

Siłą poezji Warzochy jest próba obrony elementarnych wartości: piękna, przyjaźni, miłości, próba 

odkłamania pojęć, przywrócenia im pierwotnego sensu. Stąd też stylizowany na archaiczny, pełen peryfraz 

i symboli Emblemat o przyjaźni, kończący się ewangeliczną maksymą „Gdzie skarb Twój jest, tam i serce 

Twoje", czy lekki jak powiew wiatru spod skrzydła motyla erotyk Dla niej. „Przyjdź kiedyś do mnie proszę 

sama w sobie" - wyznaje podmiot liryczny. 

Młody poeta w swych utworach opowiada się za klasyką. Ma świadomość formy, w pełni profesjonalnie 

posługuje się poetyką wiersza wolnego, ale wplata w swój tomik również - co rzadkie - bajkę epigramatyczną 

(Hyacinthus orientalis) czy sonet {Wrzosowisko). Potrafi „zastrzelić" czytelnika celną grą słowną, 

że pozwolę sobie zacytować fragment Rozmowy z Przyjaciółką, szczególnie bliski autorowi tegoż posłowia: 

„Ty się martwisz chlebem, że dwu razy skoczył, / Ja się martwię myślą, żeby raz nie skoczyć". Czasami 

przybiera postać moralisty jak w wierszu Z powrotem, pobrzmiewającym dalekim echem lektury tryptyku 

Czesława Miłosza. 

Wiersze Michała Warzochy są twórczością wymagającą. Odwołując się do kanonów i do pierwotnego 

znaczenia wzruszeń i emocji, nie pozostawiają czytelnika obojętnym. Młody autor idzie odważnie pod 

prąd tendencjom i modom. Czas pokaże, dokąd zaprowadzi jego droga. Czy spłonie na stosie, by „użyźnić 

glebę tego świata", czy wzięci „w rajską dziedzinę ułudy". Z pewnością jest to ważny głos w sprawie 

współczesnej poezji. 

Piotr Durak 

*Michał Warzocha (ur. 1992r.), 

absolwent LO im. Jana Pawła II ss. Prezentek w Rzeszowie, drukowany we Wkładce Młodych Nr 1 / 2011. 

Rok I – str.5 wydanej w biuletynie RSTK „Kultura i Pieśń” nr 4 (17) 2011.

KULTURA I PIEŚŃ Nr.2(19). 2011 r. – str. – 38 

Wkładka Młodych Nr 2/ 2011. Rok I – str.1 

Wkładka Młodych Nr 2 / 2011 s.1. Rok I 

Informator kulturalno-społeczny Regionalnego Stowarzyszenia Twórców Kultury z siedzibą w Wojewódzkim Domu 

Kultury w Rzeszowie dla członków i sympatyków RSTK oraz instytucji kulturalno-społecznych – dwumiesięcznik 

Drodzy Czytelnicy! 

To już drugi numer wkładki przygotowanej przez młodych sympatyków rzeszowskiego 

RSTKA. Jak i poprzednim razem, wydanie tego dodatku nie byłoby możliwe 

bez motywacji i wsparcia ze strony wydawców pisma, a przede wszystkim bez 

pana profesora Józefa Kawałka. 

W bieżącym numerze kontynuujemy uprzednio obraną linię działalności – stawiamy, więc przede 

wszystkim na różnorodność, zarówno, co do formy, jak i osobistych poetyk i prezentowanych tematów. Stosunkowo 

szeroko reprezentowana jest proza, nie brakuje jednak i tekstów dla miłośników liryki. Po raz 

pierwszy komentujemy też na bieżąco życie kulturalne Rzeszowa, zamieszczając napisaną przez pana Piotra 

Duraka (niegdyś niezastąpiony opiekun koła poetyckiego w liceum im. Jana Pawła II) recenzję debiutanckiego 

tomiku Michała Warzochy, przygotowywanego obecnie do druku. Wśród nazwisk naszych autorów 

wiele znanych jest Państwu z poprzedniego numeru. To doświadczenie ciekawe ze względu na fakt, że mamy 

możliwość obserwowania swoistej „ewolucji” drogi twórczej, a także stworzenia szerszego wyobrażenia 

o talentach i o stylu prezentowanych literatów. Byłoby jednak błędem nie stawiać na rozwój, dlatego też 

bieżące wydanie prezentuje sylwetki autorów, z którymi udało się nam nawiązać współpracę dosłownie w 

ostatnich dniach. 

Wszelka zwłoka jest tym razem powodowana nie problemami organizacyjnymi, ani kompletowaniem 

tekstów (tych było aż nadto, dlatego część materiałów zmuszeni jesteśmy zaprezentować za dwa miesiące!), 

ale raczej brakiem odpowiedniego rozplanowania czasu przez redaktora naczelnego, pochłoniętego 

ostatnimi czasy studencką codziennością. Nie pozostaje mi nic innego, jak przeprosić i wierzyć, że lektura 

zrekompensuje Państwu pośpiech, z jakim złożyłem wkładkę młodych do druku… 

Z życzeniami udanej lektury od deski do deski, 

Redaktor „Wkładki młodych >>ERESTEKOWCÓW



Anna Mitoń 

Bezsenność, cz. I 

Apolinary kręcił się nerwowo po kuchni, szukając w pośpiechu swojego starego, sfatygowanego już 

krawata. 

- A-ha! – krzyknął otwierając drzwiczki piekarnika i celując palcem wskazującym do środka. 

Po stwierdzeniu, że wewnątrz znajdują się jedynie dwa słoiki dżemu, w tym jeden pełen tylko do połowy, 

a drugi z resztami rozmazanymi po ściankach, zamknął drzwiczki i odwrócił się w przeciwną stronę. 

Dla siedemdziesięciotrzyletniego mężczyzny, który w swoim życiu odwiedzał regularnie jedynie trzy 

miejsca – spiżarnię, drewniany wychodek i obskurną knajpę za rogiem, istniały tylko dwie rzeczy, które 

irytowały go bardziej niż namiętne rąbanie drewna przez sąsiada o piątej rano. Pierwszą z nich było to, że 

nigdy nie mógł niczego znaleźć. 

- A-ha! – Apolinary zanurkował pod stół, wycierając przy okazji wszystkie kurze, tworzące swoistego 

rodzaju włochaty dywan na posadzce. 

Nie, żeby cokolwiek, kiedykolwiek zgubił. To po prostu rzeczy perfidnie chowały się przed nim, 

właśnie wtedy, kiedy akurat ich potrzebował. 

- A-ha! – otworzył szufladę. 

Albo ktoś mu je złośliwie przestawiał. 

- A-HA! – wrzasnął na całą kuchnię, ściągając krawat z obdrapanej z farby, zielonej lampy, a jego 

głos odbił się echem po ogołoconych z mebli ścianach trzypiętrowego budynku, który jego rodzina miała 

zaszczyt zamieszkiwać od dziewięciu pokoleń. 

Drugą rzeczą, irytującą go bardziej, niż określić to może ludzka wyobraźnia był hazard. Kochał go, a 

jednocześnie nienawidził. Kochał go nienawidzić i nienawidził kochać. Uwielbiał ten pobudzający przypływ 

adrenaliny, gdy podbijał stawkę z parą w kartach i nie mógł znieść kolejnych mebli, które zmuszony był 

sprzedać, by móc się wypłacić, bo w końcu przecież zawsze przegrywał. Przed zastawieniem domu uratował 

go jedynie fakt, że oczami wyobraźni widział wciąż wałek z ruchomą rączką, wymierzony przez żonę prosto 

w jego głowę, gotowy uderzyć w każdej chwili. Czasem, zamyślając się przy porannej filiżance herbaty widział 

przed sobą jej pucołowatą twarz o różowych policzkach i sympatycznym uśmiechu. Ta prostolinijna 

kobieta, z zimnymi oczami, osadzonymi zresztą zbyt blisko siebie była wcieleniem wszelkiego zła, jakie 

tylko istniało na świecie, a także tego, którego ludzkość jeszcze nie znała. Prawdopodobnie też tego, które 

nie istniało. Wspomnienie jej krępej postaci w wykrochmalonym kołnierzyku i kapeluszu z pawim piórem 

zapisało się w jego pamięci tak bardzo, że nawet długo po jej śmierci budził się z krzykiem w środku nocy. 

Przejechał pomarszczonym kciukiem po rozdarciu, z którego wystawały poszarpane kawałki waty. 

Normalnie nie przejąłby się faktem, że jakaś mało ważna część jego garderoby jest w niewielkim stopniu 

uszkodzona. Ale to nie był normalny dzień. W siedemdziesiąte trzecie urodziny Apolinarego wszystko musiało 

być perfekcyjne. 

Oktawia wydała z siebie kolejne ostentacyjne westchnienie. Żuła gumę mlaskając głośno, bynajmniej 

nie dla tego, że była źle wychowana. Od dobrej godziny, idąc z dworca Eliza Lewandowska starała się 

siłą woli zatkać sobie uszy, żeby przypadkiem nie ulec ukrytym w mowie ciała i między wierszami namowom 

córki i nie wrócić wieczornym pociągiem do domu. Nie chciała tam iść. Do domu, gdzie spędziła siedemnaście 

lat względnego dzieciństwa, które skończyło się młodzieńczym buntem i niechcianą ciążą, a w 

rezultacie zniszczeniem marzeń snutych apatycznie na parapecie okna. 

Różowy balon pękł i lepka guma do żucia oblepiła usta Oktawii. Matka podskoczyła i spojrzała na 

nią z wyrzutem, że z premedytacją pozwoliła sobie przerwać jej przesycone bólem rozmyślania, którymi 

rozkoszowała się od dobrej chwili. Pokręciła głową.



- Naprawdę musimy tam iść? – zapytała wreszcie rudowłosa, dziewiętnastoletnia dziewczyna, wzdychając 

ciężko. Nie była ładna. Wdała się w ojca, który uciekł wraz z nadejściem świtu. 

Eliza spojrzała na nią spode łba. 

- Tak – powiedziała siląc się na obojętność, wobec tego niezbyt przyjemnego obowiązku. 

Oktawia wzruszyła ramionami i przestała wyobrażać sposoby, w jakie mogłaby spędzić ten dzień, 

które gdyby wcielić w życie pewnie i tak skończyłyby się na spaniu. 

Na bezsenność cierpiała, od kiedy pamiętała. Godzinami przewracała się z boku na bok, leżała na 

wznak, licząc barany. Później już tylko włóczyła się po ogrodzie, oddychając świeżym powietrzem, aż 

wreszcie udało jej się skraść kilka godzin płytkiego snu, który przynosił, jako-takie ukojenie, nie był jednak 

wystarczający by normalnie funkcjonować. 

Wiedziała, że nie zdoła już nic wskórać, nie było, więc potrzeby dodatkowego dobijania w zaistniałej 

sytuacji. Zresztą to było po prostu kolejne, niezwykle nudne przyjęcie. Pomyślała, że może dziadek, słynny 

ze swojego zamiłowania do słodyczy poda jakiś dobry tort, albo, chociaż galaretkę na deser. Tak, dla czegoś 

tak niezdrowego zdecydowanie warto było poświęcić jeden wieczór. 

Wkrótce znalazły się tuż przed ogromną, skrzypiącą furtką, którą musiały, z niemałym zresztą wysiłkiem 

otworzyć. Przeszły przez zapuszczony ogród, który był gorszy niż labirynt, zważywszy na fakt, że w 

labiryncie można przynajmniej iść drogą, a tu takowej znaleźć się nie dało, o ile w ogóle istniała. 

Drzwi wejściowe do domu opatrzone były dwoma, kojarzącymi się z tanim horrorem, mosiężnymi 

kołatkami w kształcie nietoperzy. Co ciekawe kołatki znajdowały się na takiej wysokości, że żaden przeciętny 

człowiek, bez względu na chęci, nie mógłby ich nawet dotknąć, nie mówiąc już o kołataniu. 

Eliza zadzwoniła zakamuflowanym dzwonkiem, znajdującym się na prawo od drzwi i w ciągu trzydziestu 

sekund wraz z córką stały już w przestronnym holu, pozbawione płaszczy, które zostały wyniesione 

w bezpieczne miejsce przez kamerdynera z wyłupiastymi oczami. 

- Elizo, jakże się cieszę, że przyszłaś – powiedział schodzący ze schodów Apolinary. 

- Dużo zdrowia ojcze – odrzekła kobieta, podając mu niezbyt dobrze zapakowaną butelkę najlepszej 

brandy, nie mogąc oderwać wzroku od jego źle zacerowanego krawatu. 

- Cześć dziadku – dodała bez entuzjazmu Oktawia, przestępując z nogi na nogę. Mężczyzna spojrzał 

z dezaprobatą na kawałki błota spadające z coraz większą 

częstotliwością na jego perski dywan. Nawet miał już kilka ciekawych komentarzy na ten temat, na końcu 

języka, jednak powstrzymał się. Przecież obiecał sobie, że nie będzie się denerwował na własnych urodzinach. 

Skinął, więc do najbardziej nielubianej przez siebie wnuczki na przywitanie i zaprosił obie do salonu. 

Przy długim stole – jedynym meblu zachowanym w tej części domu – siedziała krótkowłosa, mocno 

opalona kobieta. 

Krystyna Czepiec, piętnaście lat starsza od swojej siostry Elizy, była jej zupełnym przeciwieństwem. 

Jej skrajnie zdrowy rozsądek napawał niewytłumaczalnym lękiem, który podsycany był przekonaniem, że 

zabiła własnego męża, pozorując atak serca. Broniła się, mówiąc, że nie miała powodu tego robić, jednak 

niepodważalnym faktem było, że odziedziczyła po nim całkiem pokaźny majątek, który wydawała teraz na 

coraz to bardziej egzotyczne podróże. Były one, można by rzec jedynym ludzkim aspektem jej życia, którego 

resztę spędzała na pożyczaniu pieniędzy na drakońskich warunkach i ich bezlitosnym odzyskiwaniu, 

wraz z oprocentowaniem. 

Odłożyła niechętnie kieliszek wina i spróbowała przywitać się z siostrą. 

Później spojrzała na Oktawię. 

- Urosłaś – rzuciła mechanicznie. Ta mała zawsze odrobinę przerażała. Miała trochę zbyt podkrążone oczy. 

Anna Mitoń (1991)



Krzysztof Grzegorczyk 

Na odwyku 

Jako uczeń Studium Draculanum wyróżniałem się pilnością, a w związku z tym - osiąganymi wynikami. 

Nic dziwnego, że udało mi się wyjechać na Stypendium im. Johna Williama Polidoriego. Półroczna 

wizyta na Uniwersytecie Transylwańskim okazała się być jednak brzemienną w opłakane skutki. 

Zacznijmy jednak od mojej słabości do młodych, atrakcyjnych kobiet. W czasie studiów, na wykładach 

z antropopsychologii, dowiedziałem się wiele o ludziach. Od tej pory dostrzegam pewną zbieżność 

moich zachowań i odczuć młodych mężczyzn. Łączą się oni w pary najchętniej właśnie z młodymi i atrakcyjnymi 

kobietami. Nie do końca rozumiem jednak ich dziwaczną ideę posiadania tylko jednej partnerki. 

(Niektórzy próbują potajemnie żyć z kilkoma, ale gdy taka sytuacja się wyda - sypią się na nich gromy, co 

ciekawe, nie tylko od pań, ale równie często od panów.) Gdybym ja musiał się ograniczyć do jednej kobiety, 

nie wiem, które z nas zmarłoby pierwsze - ona na anemię, czy ja z pragnienia. 

W każdym razie lubowałem się w gładkich kobiecych szyjach, które tak słodko było muskać wargami 

tuż przed zrobieniem nieznaczego nacięcia, z którego wytryskała zwykle krew o smaku ileż subtelniejszym 

od męskiej! Tu też dostrzegłem u siebie podobieństwo do upodobań ludzkich. 

Istnieje znaczna grupa społeczna, delektująca się wieczorami sączonym z kieliszków winem. Pod tą 

zbiorczą nazwą kryje się wiele gatunków ich ulubionego napoju, które jednak najłatwiej podzielić na dwie 

grupy: wina białe i czerwone. I tak jak jedni wolą te pierwsze, inni te drugie, tak i ja miałem swój gust, wyrabiany 

przez lata mojej intensywnej nauki. 

Ponieważ co do fizyczności krew zawsze jest koloru krwistego (niektórzy ludzie upraszczają i jednocześnie 

spłycają opis jej kolorystyki, określając ją, jako czerwoną - jest to spowodowane prawdopodobnie 

pewnym schorzeniem psychicznym, spotykanym głownie u mężczyzn), musiałem uciec się do aspektu semantycznego. 

Bo nie każda czerwona krew niesie w sobie taki sam ładunek znaczeniowy. I tak jak niektórzy 

ludzie rozkochali się w białym winie, tak ja rozkochałem się we krwi błękitnej. 

Zaprawdę nie jest łatwo odróżnić na pozór arystokratę od pozostałych homo sapiens. Wymaga to 

minimalnego doświadczenia. Trzeba wiedzieć, gdzie wysoko urodzeni lubią chadzać, o jakich porach, w 

jakich strojach... Ta wiedza też nie może być nigdy stuprocentowa - zawsze co najmniej połowa osób zgromadzonych 

w jakimś większym pomieszczeniu to, owszem, ludzie inteligentni i bogaci, a więc zwylke godni 

najlepszego towarzystwa, ale jednak zawsze sprawiający mi srogi zawód. 

Gdziekolwiek bym się wobec tego nie pojawił, po około miesiącu nie było w okolicy takiej królewny, 

hrabiny, księżnej, markizy, czy infantki, której krwi bym nie przełknął. Czasem, raczej z kaprysu, niż 

braku kobiet, próbowałem i męskiej krwi, ale tylko po to, by znów przekonać się o jej niższości w porównaniu 

z krwią płci pięknej. 

Nie mogło być inaczej, kiedy przeniosłem się do Transylwanii. Nigdy nie byłem tak daleko na 

wschodzie, więc pobyt w tym rejonie obfitował w nowe doświadczenia. Niestety, tamtejsze arystokratki piły 

wino w dużo większych ilościach od ich kuzynek z Europy Zachodniej, co gorsza - czasem w całkiem innych 

celach! Podczas gdy tamtym chodziło o smak, aromat, samą świadomość sączenia wina, te piły, myśląc 

raczej o skutku ubocznym - chwilowym stępieniu zmysłów, oderwaniu się od rzeczywistości, zatraciu 

koordynacji ruchów. Odczuwałem to coraz mocniej, każdego ranka budząc się z bólem głowy i nudnościami. 

Stan ten bardzo przeszkadzał mi w studiach i jednocześnie coraz bardziej zniechęcał do wysoko urodzonych 

panien. Kiedyś, nie pamiętam już, z jakiego powodu, poczułem się tak obrażony na to szlachetne 

środowisko, że postanowiłem ostentacyjnie uraczyć się trunkiem utoczonym z jednego z grubych,



cuchnących i wulgarnych mężczyzn, których spotykałem nieraz pod latarniami, wracając późną nocą z różnych 

przyjęć i balów. I - jak to mam w zwyczaju - prędko wprowadziłem zamiar w czyn. 

Doznanie było piorunujące. Smak, którego drobną nutkę czuło się nieraz u młodych szlachcianek, 

uderzył mi do głowy z natężeniem wręcz niewyobrażalnym. Czyżby to właśnie to doznanie ciągnęło mnie 

do arystokracji, gdy tutaj, u pospolitego amatora spoczynku pod gołym niebem, czekało ono na mnie w nieporównanie 

większej skali?! 

Chyba nigdy jeszcze nie piłem krwi tak długo i w takiej ilości. Ten biedak, na którego trafiłem, musiał 

niewątpliwie tej samej nocy umrzeć z braku krwi. Napojony nowym doświadczeniem podążyłem w kierunku 

domu. 

Ale zaraz zaczęły się dziać rzeczy straszne... 

Odniosłem po chwili wrażenie, że trwa właśnie trzęsienie ziemi, tylko jakieś łagodne, swobodnie 

kołyszące ulicą jak wózkiem dziecięcym. Innym ciekawym odkryciem, było drugie pasmo ulicy, którą szedłem, 

zupełnie takie samo, jak gdyby ktoś skopiował szosę z chodnikiem i umieścił drugą tuż obok. Szedłem, 

więc, nie mogąc się nadziwić spokojowi, z jakim mieszkańcy mijanych domów przyjmowali wstrząsy 

podłoża oraz szybkości, z jaką tutejsi robotnicy zbudowali drugie pasmo drogi (ostatnio szedłem nią rano, 

tego samego dnia). 

Pozostając pod niesłabnącym wrażeniem tych dwóch elementów, szedłem coraz bardziej słabnącym 

krokiem. Mijając park, postanowiłem przysiąść odrobinę, bo niespodziewane zmęczenie i senność dawały 

mi się mocno we znaki. Zbliżyłem się do ławki, ale ta raptem skoczyła na mnie i uderzyła z całej siły w czoło! 

Obudziłem się w szpitalu, za dnia, z bandażem na głowie i pierwsze, co odczułem, było to olbrzymie 

przagnienie krwi. Musiałem przeleżeć bardzo długo bez przytomności. Pielęgniarka dała mi jakąś zupę, ale 

nie tknąłem, bo łyżka była posrebrzana. Ostatecznie wychłeptałem trochę z talerza i zaraz zasnąłem. 

Obudziłem się w nocy, głód krwi był tak wielki, że nie mogłem już spać i wyruszyłem na korytarz. 

Zaglądałem do wielu sal, aż znalazłem laboratorium, gdzie trzymano pobraną krew. Zaspokoiłem pierwsze 

pragnienie i wyśliznąłem się ze szpitala na ulicę. Szedłem szparkim krokiem do domu, gdy wtem dostrzegłem 

leżącego pod koszem na śmieci człowieka, od którego czuć było przyjemną woń alkoholu. Nie mogłem 

się powstrzymać przed spróbowaniem, zwłaszcza, że nie wiem do końca, jak krew takich ludzi smakuje 

(jak pamiętacie, ostatnio - zaraz po spróbowaniu - przeszkodziło mi trzęsienie ziemi i agresywna ławka). 

Jak to mam w zwyczaju - prędko wprowadziłem zamiar w czyn. 

*** 

Na odwyku jest całkiem przyjemnie. Wszyscy się o mnie troszczą, codziennie mam wielu gości, zapewniających 

świeżą krew. Ze studiów oczywiście mnie wywalili, ale wierzę, że za pół roku będę mógł je 

podjąć po raz drugi; już teraz dużo czytam, by odświeżyć zapomniane nieco wiadomości. A czasami wzdycham 

do przyprawionej subtelną nutką wina krwi arystokratek... 

Krzysztof Grzegorczyk (ur. 1993) 

Vanarchyk Iwan, ASP, Lwów 

Grecyk Marta, ASP, Lwów



Patryk Muszyński 

Lustro fenickie 

sześcian ze szkła 

człowiek za szybą 

dwa metry na dwa 

przezroczysto 

na żywo 

on nas nie widzi 

nie można mu pomóc 

rozbić tych szyb 

nie udało się nikomu 

4 stycznia 2011 


Pirofity 

niech w oczach błyskają iskry 

zanim ogień wszystko strawi 

niech serca rozgrzewa żar 

póki rany nie zaczną krwawić 

niech nad głowami unosi się 

dym 

nim gardła zacznie dławić 

niech ognisko płonie 

póki pożar się nie zjawi 

12 lipca 2011 


Pocztówka z wakacji 

z fotela widać morze 

taras przed domkiem 

stolik obok też będzie 

bohaterem w tym utworze 

zagrają też upał i bryza 

uśmiech kobiety 

zeszyt zielony 

i grafomania poety 

myśli których nikt 

inny nie słyszy 

oraz 

nabazgrana na kartce 

strofa ciszy 

30 lipca 2011 

Beniamin Bukowski 

Kto kocha poezję 

Z największych poetów dwa lub trzy wiersze 

Pamięta się. Z wielkich tytuł albo strofę. 

Czy nie jest wiejskie dziecko szczersze, 

Co spamiętawszy profe- 

-tyczne wersy rubasznych śpiewów 

Lub częstochowskie pokraki kościelne 

Wykrzywia usta w półgłupim uśmiechu 

I w kurę kijem wymierzywszy celnie 

Drze się „Maryjo!” niestrojonym głosem, 

Albo o dziewce coś nuci pod nosem? 

Beniamin Bukowski na uroczystości 

Dnia Seniora w Wojewódzkim Domu 

Kultury składa życzenia w imieniu 

Koła Młodych. 25.09.2011 r. 


Więcej w tym miłości niż w uczonej pani, 

Co wbiła damskość w żakiet podobny do trumny, 

By ukryć się przed bestią swojej grafomanii 

I prowadzić forpocztę zdurniałej kolumny, 

Która idzie studiować do wielkiego miasta 

W intelektu bezkształtnej i lepiącej brei, 

Zbitej w zimny zakalec skalanego ciasta, 

Które tylko wyżywi obłych cnót złodziei.




Latarnia 

Kręć się pod latarnią kręć 

Świeć się latarnio świeć 

Tego światła mam chęć 

Światło w ciemność leć. 

Powietrze czarne lecz biel 

Biel prym w powietrzu tym 

Wiele bieli bielo wiel 

Papierosowy dym. 


Prolegomena do praktycznego uzasadnienia metafizyki moralności 

Trzeba wierzyć w dobro i zło, 

Bo nie będzie wam należycie 

Inaczej smakował Rimbaud. 

Ot, i cała recepta na życie. 

Michał Warzocha 

Ziemia obiecana 

Latarnia żeliwny słup 

Wysoki na metrów pięć 

W górze prąd w dole tłum 

Świat święć latarnio święć. 

Michał Warzocha 

Ziemia nieobiecana 

Chociaż nikt mi jej nie obiecał 

wciąż jej szukam 

nie wiem gdzie leży ta ziemia 

której mi nikt nie obiecał 

i chociaż codziennie wraca do mnie gołąb 

z ziarnem zamiast gałęzi 

ciągle nie rozumiem gdzie mam je posadzić 

jestem na pustyni 

lecz wiem że przyjdzie taki dzień 

gdy ją odnajdę 

bo ziemię wpierw nieobiecaną 

obieca mi ktoś 

Ja wiję się w prochu i przeżuwam ziemię 

tak mi mówiłeś 

umierałeś w nędzy a ja chciałem Ci coś dać 

abyś żył jak najdłużej 

dałem Ci jeść i pić lecz to się skończyło 

wczoraj umarłeś 

a teraz Ci daję jak obiecałem 

ziemię na kartach papieru 

pamiętam jak mi mówiłeś 

tak da się żyć 

nie rozumiałem a Ty powtarzałeś 

żyj tak jak ja 

wczoraj stałem nad Twoim grobem 

zapaliłem znicz 

pamiętam 

z oddanej Ci ziemi mów do każdego 

jak kiedyś do mnie 

wtedy niesiony nadziei siłą 

podążę tam 

wiedząc że mam już dokąd iść 

a jutro to skarb 

Yukhymuk Taras, Lwów 

Dekalyuk Sergiy, ASP Lwów



Daniel Leżoń 

20.10.2011r.00:16 

Tego wiersza nie ma 

Bo to nie wiersz 

Lecz potrzeba przytulenia 

wypełnienia 

tego spektaklu 

tego aktora 

nie ma 

są osobowości 

pogranicznej zaburzenia 

to nie wiersz 

są rymy 

tego wiersza nie ma 

Olga Lisiewicz 

Wyrazy głębokiego żalu 

Pragnę złożyć 


Za dziesięć tysięcy kolorów 

Których nikt nigdy nie widział 

Za sto gołych gwoździ 

Wbitych w ściany tak bez sensu 

Za dwunastu pięknych ludzi 

Którzy wciąż jeszcze czekają bez ruchu 

Za wyschnięte palety 



Za trzy i pół miliona myśli 

Których drogami nikt ze mną nie szedł 

Za pewien elektron 

Który nie dotarł od minusa do plusa 

Za wszystkie prawdy 

Co miały być spisane nanosekundę po Wielkim 

Wybuchu 

Za czyste tablice 



Za jedną ciemność wokół głowy 

Za jedno puste złote mieszkanie 

Za jedną duszę 



Z powodu wyrazów głębokiego żalu 

Niewypowiedzianych nigdy 

Przez strach 

Bo żal 

Też jest dla ludzi odważnych 


Łoże 

Kocham ją, gdy śpi i nie czuje, 

że jej w ten sposóbdotykam 

lubię bawić się jej fałdkami 

i lubię-delikatnie, palcami 

układać 

a gdy to robię 

czarny ten rowek 

jeszcze głębszy i jeszcze czarniejszy 

się staje 

-sekretny 

nie-do-spenetrowania 

tajemnicę życia noszący 

całuję go delikatnie 

i delikatnie rozchylam 

usta w tymże całunku 

-zadrżała... 

jest ciepła 

i mokra zupełnie 

a ja bezradny 

w wiecznym rozpalenia 

odchylam włoski zmoczone 

by pocałować 

-raz jeszcze 

tak, delikatnie 

bo gdybym zbudził 

kazałaby zabrać szalona 

spragnione me ręce z jej czoła 

Kocham ją, gdy śpi i nie czuje, 

że jej w ten sposób dotykam... 

a może nie śpi tylko się wstydzi 

i woli udawać, że jej się wspomina 

I może się tylko wstydzi?! 

Dlatego tak gorąca... 

Dlatego 

-tak gorąca. 

Dekalyuk Sergiy, ASP Lwów




Straszna noc 

Wiją się nocne poczwary 

Pajęczynami strasznemi 

cichymi szeleszcząc palcami 

wiją się nocne mary 

spod kurzu rupieci starych 

straszne mi spojrzeniami 

zegarów jęcząc zębami 

spod powiek płomyków drewnianych 

cicho sza 

koło uszka 

przewijać poczęła się mgła 

zaklęta w ciemność staruszka 

w kąciku pod kocem łka 

śpiewając mi wokół łóżka 

Olga Lisiewicz 

Ostatnia godzina 

Ptaki po niebie przepływają kluczem, 

Powietrze niesie psi, łagodny krzyk, 

Gardłowym, ciepłym głosem chrząszcz zamruczał, 

Opada światło dnia, jak złoty pył. 

Rzeczy rzucają spokojne cienie, 

Wiertarkę tłumią odległe drzwi, 

Sufit ugina się ze skrzypieniem, 

Pan z butelką nie ma dokąd iść. 

Zaraz się lampy do gwiazd przyłączą, 

Zamkną powieki, którzy poszli spać. 

I dopiero - niewidzialny oczom, 

W mroku - swą prawdę pokaże świat. 

Nieśmiało się przyzna do świętej powagi, 

Odsłoni siebie - dziwny i wielki, 

Dla kogoś poważny to nieciekawy, 

A dla mnie po prostu bardziej piękny. 

I Ty przyjdziesz do mnie takiej nocy, 

Też poważny, po brzegi otwarty, 

Przenikniesz Swoimi moje oczy, 

I raz miłość będzie nie na żarty. 

YarovyYuriy, ASP Lwów 

Varovy Yuriy, ASP, Lwów 

Pauk Larysa, ASP, Lwów 

Dmytruk Vitaliy, ASP Lwów 

Dmytruk Vitaliy, ASP, Lwów




W busie strasznym 


duszno- Boże 

duszą ludzi 

w strasznym wozie 

Przez minuty 

jedną, drugą 

biegną koła 

drogą długą 

Ścięły domy 

wzięły lasy 

ktoś przy kasie 

nie miał kasy 

Coś niepachnie 

szyba w ruchy 

śnieg przez szybę 

-spoczną niuchy 

Pani w szalu 

cierpi srodze 

Pan w berecie 

pier- bełkocze 

A, że ciasno 

i że zima 

A mi ciepło… 

I że zima! 

Ale ciepło 

razem w kupie 

i choć kupą… 

bilet kupię 

I pojadę 

z szczęśliwymi 

ścieśnionymi 

dziećmi Twymi 

Jak to dobrze 

-o mój Boże! 

Jakże ciasno 

w głów ugorze 

Jedni skrzeczą 

inni kraczą 

jak cudownie 

z sobą gdaczą! 


duszno- Boże 

duszą ludzi 

w strasznym wozie 

Ale jadę 

z szczęśliwymi 

ścieśnionymi 

dziećmi Twymi… 

Dzięki Boże 

że nam ciepło 

w głów ugorze 

Dzięki Boże 

I niech gdaczą 

po naszemu 

niechże kraczą 

po jakiemu 

Póki jadą 

w strasznym wozie… 

-Mój kochany, 

Mój ty Boże… 



Nasi młodzi literaci: 

Olga Lisiewicz (ur. 1991) studiuje obecnie matematykę w Krakowie 

Michał Warzocha (ur. 1992) – student filologii klasycznej UJ 

Beniamin Bukowski (ur. 1991) student UJ i PWST w Krakowie 

Patryk Muszyński (ur. 1984) jest absolwentem filologii angielskiej i Koła Młodych Literatów w Poznaniu 

Daniel Leżoń (ur. 1991) studiuje reżyserię na PWST w Krakowie 

Krzysztof Grzegorczyk (ur. 1993) jest obecnie uczniem III klasy LO im. Jana Pawła II ss. Prezentek 

w Rzeszowie i Dulwich College w Londynie 

Anna Mitoń (ur. 1991) jest studentką AGH w Krakowie


Jadwiga Górska Kowalska z wykładem 

„Seniorzy in medias res 25.10.2011”. 

w Wojewódzkim Domu Kultury. 

Fot. A. Borowiec 

Sylwetki twórcze RSTK 

Jadwiga Górska 

Kowalska 

Urodzona w 1938 r. w Prząsławiu w woj. świętokrzyskim. 

Studia na Akademii Medycznej w Gdańsku. Doktor nauk medycznych. 

Pulmonolog - internista. 50 lat jest lekarzem w Rzeszowie, 

w tym 40 lat pracy w Zespole Chorób Płuc w Rzeszowie, 

16 lat, jako ordynator. Trzy kadencje była przewodnicząca Wojewódzkiego 

Oddziału Polskiego Towarzystwa Alergologicznego. 

W czasie istnienia rzeszowskiej filii Akademii Medycznej w 

Krakowie prowadziła wykłady i zajęcia kliniczne dla studentów 

IV i V roku. Obecnie pracuje w niepublicznym ZOZ-ie. Jest 

członkiem Unii Polskich Pisarzy Lekarzy, która jest członkiem 

Światowej Unii Pisarzy Lekarzy. 

Hobby, nieustające czytanie, podróże po świecie. Rozrywka, 

obserwacja polskiej sceny politycznej, kwiaty w ogródku 

wydała tomiki poetyckie: Nie tylko wiersze (2005), Moje małe 

Królestwo (2006), Dokąd biegniemy (2008) oraz książki: satyryczne 

Skrzydełka dobrej woli (2008) i satyryczno - wspomnieniową Ogrody medycyny (2009). 

Od kilku lat pisze artykuły, eseje, wiersze do Biuletynu - pisma Okręgowej Izby Lekarskiej w Rzeszowie, 

okazjonalnie do gazety AMG i Naszego Domu. Pisze także inne utwory oraz fraszki lekarskie, za 

które otrzymała wyróżnienie w Ogólnopolskim Konkursie Fraszki Lekarskiej zorganizowanym w 2008 r. 

przez Świętokrzyską Izbę Lekarską. Recenzje jej książek ukazały się: Akant, październik 2008r. pióra Stacha 

Ożoga Wędrówki słowami, Gazeta AMG, maj 2009 r. pióra Profesora Bruno Imielińskiego Ogrody medycyny 

Nasz Dom kilka pozycji Nadwisłocze - nr 2 (19) 2008r. pióra Józefa Janowskiego Wiersz, jako miejsce 

schronienia Internet Wydawnictwo Ad Oculos, oraz inne. Autorka przygotowuje następną książkę, będzie 

to dalszy ciąg lekarskich wspomnień: od Solidarności do chwili obecnej. 

W maju 2010 r. obchodziła Złoty jubileusz dyplomu lekarskiego; niezwykle wzruszającą uroczystość 

zorganizowała Akademia Medyczna w Gdańsku (obecna nazwa Gdański Uniwersytet Medyczny). 

W 2010 r. wstąpiła do Regionalnego Stowarzyszenia Twórców Kultury. Dzięki niej działalność 

RSTK nabrała nowego zabarwienia. Wniosła do twórczości interesującą wszystkich tematykę lekarską. Ma 

niezwykły dar kontaktu z otoczeniem. 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 

Redakcja KULTURA I PIEŚŃ. 

Wewnętrzny informator społeczno-kulturalny Regionalnego Stowarzyszenia Twórców Kultury. Redaktor wydań: Józef Kawałek. Współpraca 

redakcyjna: Zygmunt Kiełbowicz, Stefan Michał Żarów. Zdjęcia: Alicja Borowiec, Władysław Wiącek, Monika Zając-Czerkies; 

Rysunki: Emilia Wołoszyn. Projekt strony tytułowej: Zygmunt Kiełbowicz. Adres Stowarzyszenia: Wojewódzki Dom Kultury, 35-959 

Rzeszów, ul. Okrzei 7. Adres internetowy na Google: rstk.rzeszow.pl Redakcja zastrzega sobie wybór materiałów i prawo dokonywania 

skrótów.

KIP nr 6 - WojewÃ³dzki Dom Kultury w Rzeszowie

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?