Ludzie bezdomni - eBooks

siła się ku płomieniowi. Zakrwawione oczy badały kolor ognia, ażeby po jego barwie
osądzić, czy stal się już wytwarza.
W pewnej chwili dał rozkaz, ażeby wrzucić w paszczę naczynia krzemionkę (ii
ium), która się w tej temperaturze 1400 stopni asymiluje mechanicznie z żelazem.
Płomień szalał. Słup jego, zwężony jak miecz obosieczny, wydawał zduszony ryk
— i leciał. Zdawało się, że ten ogień wydrze się ze swego miejsca, zerwie i buchnie
w górę. Wzrok nie był w stanie znieść blasku, który rozświetlił ponurą halę.
Wówczas na galerii z żelazną balustradą, za płomieniem, a w połowie jego wysokości,
zdawało się, że w samym ogniu, jak salamandra, ukazała się czarna figura.
Doktor ciekawie wlepił wzrok i śledził ruchy tej postaci.
Robotnik długie narzędzie, pewien rodzaj miotły kominiarskiej, zanurzył w ciecz
parskającą.
Wtedy doktor poznał w tej czarnej osobie swego brata — i serce zapaliło się
w nim, jakby w nie zleciała iskra z płomienistego ogniska.
Powrót z wywczasów letnich doktora Antoniego Czernisza stanowił dla świata lekarskiego
jak gdyby otwarcie roku. Doktor Czernisz był prawdziwie niezwykłym człowiekiem.
Jako lekarz zajął jedno z pierwszych miejsc nie tylko w Warszawie. Imię
jego było na ustach publiczności, powtarzało się w pismach specjalnych i nieobce
było naukowemu światu zagranicy. Owszem, wyznać trzeba, że tam cieszyło się
większym uznaniem niż w domu.
Dr Czernisz pochodził ze sfery ludzi biednych. O własnej sile ukończył nauki,
zdobył sobie imię w świecie i byt. Stosunkowo dość późno, bo dopiero po czterdziestym
roku życia, gdy już był człowiekiem zamożnym, ożenił się z kobietą wielkiej
piękności. Pani Czerniszowa była „jedyną nadzieją” zrujnowanej rodziny półarystokratycznej.
Wyszła za mąż nie z miłości prawdopodobnie, lecz z przekonania. Była to
swego czasu żywa bojowniczka emancypacji. Z biegiem czasu dzieci przychodzące na
świat, obowiązki i stosunki usunęły ją od życia szerszego, ale nie zburzyły jej aspiracyj
i wierzeń. Do sprawy uczciwej zawsze przyłożyła ręki. Już to nie były dawne prace
tchnące entuzjazmem, ale jeszcze tkwił w nich pewien umiarkowany zapał. W salonach
doktorstwa Czerniszów gromadziła się sfera myśląca. Wszystko, co Warszawa
miała wybitnego, znajdowało tam gościnę. Przyjęcia rozłożone były w ten sposób,
że jednego tygodnia w umówione środy zbierała się inteligencja wszelkich zawodów,
drugiego — tylko lekarze. Jeżeli w dniu niewłaściwym przybłąkał się ktoś spoza
koła medycznego, był gościem pani. Grono lekarskie nie trwoniło swych zebrań środowych
na gawędkę. Zgromadzenia te, początkowo obejmujące grupę najbliższych
przyjaciół gospodarza, literalnie wciągały ludzi. Jeżeli kto miał ukończoną pracę, to
ją tam czytał; jeżeli nastręczył się komu w praktyce niezwykły wypadek, to tam był
podawany do wiadomości kolegów. Przybył ktoś ze świata, z wycieczki naukowej,
tam zdawał sprawę z tego, co widział i do stosowania w kraju, w granicach sztuki
lekarskiej, za słuszne uważał. Posiedzenia nie miały charakteru napuszonego, ale też
nie trąciły szlaokiem. Liczono się z nimi, a co ważniejsza, lubiono je. Gospodarz,
człowiek skromny a mądry, pełen dystynkcji i słodyczy, pani domu czarująca każdym
słowem i gestem, salony, w których znajdowało się urządzenie wytworne, niejedno
dzieło sztuki, a nade wszystko owa atmosfera myśli, wyższości prawdziwej i kultury
— przyciągały wszystkich.
Judym, który doktora Czernisza znał będąc jeszcze studentem, złożył mu w pierwszych
dniach września swe uszanowanie i został zaproszony do koła.
Kobieta, Małżeństwo,
Pozycja społeczna, Praca
organiczna, Żona
32