05.07.2015 Views

Prona, Zonat dhe Ndërtesa Përmbledhje e tregut të pronës ... - AIDA

Prona, Zonat dhe Ndërtesa Përmbledhje e tregut të pronës ... - AIDA

Prona, Zonat dhe Ndërtesa Përmbledhje e tregut të pronës ... - AIDA

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Albanian Investment Development Agency<br />

<strong>Prona</strong>, <strong>Zonat</strong> <strong>dhe</strong> <strong>Ndërtesa</strong><br />

<strong>Përmbledhje</strong> e <strong>tregut</strong> <strong>të</strong> <strong>pronës</strong><br />

Fitimi i <strong>pronës</strong>isë së paluajtshme në Shqipëri mund <strong>të</strong> realizohet me disa forma ligjore. Në<br />

çdo rast, fitimi i <strong>pronës</strong>isë kalon nëpër dy faza:<br />

1. Fitimi i së drej<strong>të</strong>s së <strong>pronës</strong>isë, përmes një akti <strong>të</strong> një autoriteti publik apo me anë <strong>të</strong><br />

akti noterial (kryesisht blerje, dhurim ose kontra<strong>të</strong> për shkëmbime <strong>të</strong> tokës).<br />

2. Përfundimi i kalimit <strong>të</strong> <strong>pronës</strong>isë nëpërmjet regjistrimit <strong>të</strong> aktit përka<strong>të</strong>s ose kontra<strong>të</strong>s<br />

me Zyrën e Regjistrimit. Zyra e Regjistrimit përmban <strong>të</strong> gjitha ekstraktet e <strong>të</strong> drej<strong>të</strong>s<br />

për pronat (duke ruajtur <strong>të</strong> dhënat përka<strong>të</strong>se për çdo pronë) në zona <strong>të</strong> caktuara<br />

administrative.<br />

Mënyra kryesore për fitimin e <strong>pronës</strong>isë mbi pasuri<strong>të</strong> e paluajtshme ësh<strong>të</strong> kontrata e blerjes.<br />

Në bazë <strong>të</strong> ligjit nr. 7980, da<strong>të</strong> 27.07.1995 “Për shitblerjen e trojeve” i ndryshuar, <strong>dhe</strong> ligjit<br />

nr. 8337, da<strong>të</strong> 30.04.1998 “Për kalimin në <strong>pronës</strong>i <strong>të</strong> tokës bujqësore, pyjore, liva<strong>dhe</strong>ve <strong>dhe</strong><br />

kullotave”, parashikohen kufizime në aspektin e lëvizjes së lirë <strong>të</strong> kapitalit në lidhje me <strong>të</strong><br />

drej<strong>të</strong>n e <strong>të</strong> huajve për <strong>të</strong> blerë pasuri <strong>të</strong> paluajtshme në Shqipëri. Personat fizikë a juridikë <strong>të</strong><br />

huaj ju lind e drejta <strong>të</strong> blejnë truall pasi te kenë arritur kryerjen e investimeve në përputhje me<br />

lejen e ndërtimit, deri në një vlerë jo më <strong>të</strong> vogël se tre herë vlera e truallit. Tokat bujqësore,<br />

pyjet, kullotat <strong>dhe</strong> liva<strong>dhe</strong>t nuk mund <strong>të</strong> blehen nga personat e huaj fizikë ose juridikë.<br />

Personat e huaj fizikë <strong>dhe</strong> juridikë kanë <strong>të</strong> drej<strong>të</strong> <strong>të</strong> marrin me qira tokën bujqësore për një<br />

periudhë deri në 99 vjet. Dhënia me qira e tokës bujqësore, pyjeve, kullotave <strong>dhe</strong> liva<strong>dhe</strong>ve<br />

kryhet sipas dispozitave <strong>të</strong> Kodit Civil.<br />

Megjitha<strong>të</strong>, në përputhje me Marrëveshjen e Stabilizim Asocimit e cila ka hyrë në fuqi në<br />

qershor 2009, Shqipëria ka pranuar se legjislacioni shqiptar do <strong>të</strong> përmirësohet gradualisht jo<br />

më vonë se shta<strong>të</strong> vjet nga hyrja në fuqi e kësaj marrëveshjeje.<br />

Pasuri<strong>të</strong> Shte<strong>të</strong>rore<br />

Pasuri<strong>të</strong> shte<strong>të</strong>rore mund t’i jepen bizneseve private në ka<strong>të</strong>r mënyra:<br />

- Shitje nëpërmjet privatizimit;<br />

- Koncesione;<br />

- Dhënie me qira;<br />

- Enfiteozë.<br />

Procesi i privatizimit përdoret më tepër në sektorë strategjikë (bankë, sigurime,<br />

telekomunikacion, energji, etj.). Shiko fact sheet nr. 1.<br />

Pasuri<strong>të</strong> që jepen në enfiteozë janë ve<strong>të</strong>m pasuri<strong>të</strong> e paluajtshme <strong>të</strong> institucioneve shte<strong>të</strong>rore<br />

<strong>dhe</strong> ndërmarrjeve shte<strong>të</strong>rore. Pasuria jepet në enfiteozë pas një procedure konkurimi e cila<br />

kryhet nga Ministria e Ekonomisë, Tregtisë <strong>dhe</strong> Energjetikës ose institucionet e qeverisjes<br />

vendore.<br />

Fact Sheet nr.9 – Property, Sites and Buildings Përdi<strong>të</strong>simi i fundit: Janar 2012


Albanian Investment Development Agency<br />

Në mjedisin e so<strong>të</strong>m <strong>të</strong> biznesit në Shqipëri, dhënia me qira e pasurive shte<strong>të</strong>rore ësh<strong>të</strong> një<br />

mënyrë <strong>të</strong>rheqëse për transferimin e <strong>pronës</strong>. Për objektet me një sipërfaqe totale deri në 200<br />

m2, qiradhënia kryhet nga kompani shte<strong>të</strong>rore apo institucion shte<strong>të</strong>ror pa konkurim në qof<strong>të</strong><br />

se jepet për qira për një afat deri në një vit. Në rastin e objekteve me një sipërfaqe totale<br />

midis 201 <strong>dhe</strong> 500 m2, qiradhënia kryhet nëpërmjet konkurimit nga autoriteti i cili ushtron <strong>të</strong><br />

drej<strong>të</strong>n e përfaqësuesit <strong>të</strong> pronarit <strong>të</strong> <strong>pronës</strong> shte<strong>të</strong>rore, <strong>të</strong> ndërmarrjes, shoqërisë apo<br />

institucionit shte<strong>të</strong>ror.<br />

Vlera e qirasë për pasuri<strong>të</strong> shte<strong>të</strong>rore (2011) 2<br />

Vendndodhja<br />

a) <strong>Ndërtesa</strong>t<br />

Brenda qytetit <strong>të</strong> Tiranës<br />

Jash<strong>të</strong> qytetit <strong>të</strong> Tiranës<br />

Brenda qyteteve <strong>të</strong> mëdha<br />

Jash<strong>të</strong> qyteteve <strong>të</strong> mëdha<br />

Brenda qyteteve <strong>të</strong> vogla<br />

Jash<strong>të</strong> qyteteve <strong>të</strong> vogla<br />

b) Zyra, dyqane, <strong>dhe</strong> agjenci shërbimi në aeroporte <strong>dhe</strong><br />

dogana<br />

zyra, <strong>dhe</strong> agjenci shërbimi në porte<br />

c) <strong>Ndërtesa</strong> historike, arkeologjike, kulturore <strong>dhe</strong> muze 2<br />

Brenda qytetit <strong>të</strong> Tiranës<br />

Vende <strong>të</strong> tjera<br />

d) Makineri, pajisje <strong>dhe</strong> linja teknologjike<br />

e) Tanqet, depozitat e naf<strong>të</strong>s, silloset<br />

Brenda qytetit <strong>të</strong> Tiranës <strong>dhe</strong> qyteteve <strong>të</strong> tjera <strong>të</strong> mëdha<br />

Vende <strong>të</strong> tjera<br />

f) Truall i lirë funksional<br />

g) Parqe sportive<br />

brenda qyteteve<br />

jash<strong>të</strong> qyteteve<br />

Qiraja Minimale<br />

(Lekë/m 2 /muaj)<br />

300<br />

200<br />

150<br />

100<br />

100<br />

50<br />

2,500<br />

1,000<br />

600<br />

300<br />

Për t’u negociuar 3<br />

400 Lekë/m 3 /muaj<br />

200 Lekë/m 3 /muaj<br />

100 Lekë/m 3 /muaj 4<br />

50<br />

30<br />

2 Ministria e Ekonomisë, Tregtisë <strong>dhe</strong> Energjetikës, ministri<strong>të</strong> e linjës, institucionet qendrore <strong>dhe</strong> organet e<br />

qeverisjes vendore janë subjektet përgjegjëse për zbatimin e Vendimit <strong>të</strong> Këshillit <strong>të</strong> Ministrave nr. 529, da<strong>të</strong><br />

08.06.2011.<br />

3 Qiraja vjetore vlerësohet sipas vlerës aktuale minimale - MCMV, llogaritet si diferenca e vlerës fillestare <strong>të</strong><br />

kontabilizuar minus amortizimin e llogaritur në vite shumëzuar me indeksin e çmimeve <strong>të</strong> muajit përka<strong>të</strong>s <strong>të</strong><br />

publikuar nga INSTAT.<br />

4 Për truall <strong>të</strong> lirë, tarifa dysheme ësh<strong>të</strong> 100 Lekë/m2/muaj; për truall funksional, tarifa mujore dysheme ësh<strong>të</strong><br />

20% e tarifës dysheme <strong>të</strong> detyrimit mujor <strong>të</strong> përcaktuar për ndërtesat. Trualli nën ndërtesë përfshihet në tarifën e<br />

qirasë së ndërtesës.<br />

Fact Sheet nr.9 – Property, Sites and Buildings Përdi<strong>të</strong>simi i fundit: Janar 2012


Albanian Investment Development Agency<br />

Nxitja e biznesit sipas nivelit <strong>të</strong> punësimit (krijimi i vendeve <strong>të</strong> reja <strong>të</strong> punës)<br />

Niveli i punësimit (mesatare vjetore) Niveli i zbritjes së qirasë<br />

20 – 50 punonjës 10%<br />

51 – 100 punonjës 20%<br />

101 – 200 punonjës 30%<br />

mbi 201 punonjës 40%<br />

Nxitja e biznesit sipas nivelit <strong>të</strong> investimit.<br />

Niveli i Investimit (në milionë Lekë)<br />

50 – 80 10%<br />

80 – 100 20%<br />

Niveli i zbritjes së qirasë<br />

mbi 100 30%<br />

Burimi: Vendimi i Këshillit <strong>të</strong> Ministrave nr. 529, da<strong>të</strong> 08.06.2011 “Për përcaktimin e<br />

kritereve, <strong>të</strong> procedurës <strong>dhe</strong> <strong>të</strong> mënyrës së dhënies me qira, enfiteozë apo kontrata <strong>të</strong> tjera <strong>të</strong><br />

pasurisë shte<strong>të</strong>rore”.<br />

Vlera e kontra<strong>të</strong>s së qirasë ose enfiteozës mund <strong>të</strong> përcaktohet me tarifën simbolike prej 1<br />

euro, kur në këto pasuri shte<strong>të</strong>rore do <strong>të</strong> kryhen veprimtari prodhuese industriale në nivele<br />

investimi mbi dhje<strong>të</strong> milionë euro ose kur kemi <strong>të</strong> bëjmë me zgjidhjen e problemeve<br />

ekonomike e sociale në zona <strong>të</strong> veçanta. Kushtet <strong>dhe</strong> kriteret e konkurimit për këto kontrata<br />

përcaktohen, rast pas rasti, me vendim <strong>të</strong> Këshillit <strong>të</strong> Ministrave. Shiko fact sheet nr. 1.<br />

Ligji mbi Koncesionet<br />

Koncesionet rregullohen nga ligji nr. 9663, da<strong>të</strong> 18.12.2006 “Për koncesionet” (i ndryshuar).<br />

Qëllimi i këtij ligji ësh<strong>të</strong> <strong>të</strong> krijojë kuadrin e nevojshëm për nxitjen <strong>dhe</strong> leh<strong>të</strong>simin e zbatimit<br />

<strong>të</strong> projekteve koncesionare, <strong>të</strong> financuara nga sektori privat, duke rritur transparencën,<br />

barazinë, efikasitetin <strong>dhe</strong> qëndrueshmërinë afatgja<strong>të</strong> në zhvillimin e projekteve <strong>të</strong><br />

infrastrukturës <strong>dhe</strong> <strong>të</strong> shërbimeve publike. Ligji përcakton kushtet, mënyrat, kriteret <strong>dhe</strong><br />

procedurat e dhënies së koncesioneve në Republikën e Shqipërisë <strong>dhe</strong> zbatohet për dhënien e<br />

koncesioneve nga autoritetet kontraktuese për veprimtari<strong>të</strong> ekonomike në sektorë <strong>të</strong><br />

ndryshëm. Koncesionet jepen për veprimtari <strong>të</strong> tilla si miniera, kërkimit <strong>të</strong> naf<strong>të</strong>s <strong>dhe</strong><br />

prodhim hidro-elektrik <strong>të</strong> energjisë. Sipas ligjit, kohëzgjatja e kontra<strong>të</strong>s së koncesionit ësh<strong>të</strong><br />

deri në 35 vjet <strong>dhe</strong> nëse ajo ësh<strong>të</strong> mbi 35 vjet, duhet <strong>të</strong> miratohet nga parlamenti.<br />

Në raste <strong>të</strong> veçanta, për nxitjen e investimeve apo për sektorë <strong>të</strong> tjerë prioritarë për zhvillimin<br />

ekonomik <strong>të</strong> vendit, në përputhje me objektivat strategjikë, Këshilli i Ministrave mund t'u<br />

ofrojë investitorëve vendas apo ndërkombëtarë koncesione me tarifën simbolike 1 euro.<br />

Këshilli i Ministrave, me propozimin e ministrit përgjegjës për ekonominë, miraton lis<strong>të</strong>n e<br />

aseteve që do <strong>të</strong> jepen me koncesion, për efekt <strong>të</strong> zbatimit <strong>të</strong> kësaj pike.<br />

Parqet industriale <strong>dhe</strong> zonat e lira<br />

Fact Sheet nr.9 – Property, Sites and Buildings Përdi<strong>të</strong>simi i fundit: Janar 2012


Albanian Investment Development Agency<br />

Qeveria e Shqipërisë ka si objektiv zhvillimin e zonave ekonomike (parqet industriale <strong>dhe</strong><br />

zonat e lira) në bazë <strong>të</strong> partneriteteve publiko-private, <strong>të</strong> cilat synojnë prodhimin e mallrave<br />

<strong>dhe</strong> shërbimeve, në lidhje me infrastrukturën <strong>dhe</strong> kushtet nevojshme për teknologji <strong>të</strong><br />

avancuar, si një mundësi për zhvillimin e ekonomisë kombëtare. Ligji nr. 9789, da<strong>të</strong><br />

19.07.2007 “Për krijimin <strong>dhe</strong> funksionimin e zonave ekonomike” <strong>dhe</strong> VKM nr. 860, da<strong>të</strong><br />

10.10.2007 “Për miratimin e rregullores së krijimit <strong>dhe</strong> <strong>të</strong> funksionimit <strong>të</strong> zonave ekonomike”<br />

rregullojnë krijimin <strong>dhe</strong> funksionimi e zonave ekonomike, <strong>të</strong> drejtat <strong>dhe</strong> detyrimet e<br />

institucioneve përgjegjëse, zhvilluesit, operatorët, përdoruesit që veprojnë në to, lloji e<br />

veprimtarive, etj.<br />

Momentalisht, Qeveria Shqiptare ka aprovuar 10 zona ekonomike. Te<strong>të</strong> prej tyre kanë<br />

statusin e parqeve industriale <strong>dhe</strong> një ka statusin e zonës së lirë. Më konkretisht ato janë si më<br />

posh<strong>të</strong>:<br />

1. Zona ekonomike me statusin e “Parkut Industrial” në Koplik, Shkodër miratuar me<br />

VKM nr. 12, da<strong>të</strong> 04.01.2008.<br />

2. Zona ekonomike me statusin e “Parkut Industrial” në Shëngjin, Lezhë, miratuar me<br />

VKM nr. 11, da<strong>të</strong> 04.01.2008.<br />

3. Zona ekonomike me statusin e “Parkut Industrial” në Elbasan, miratuar me VKM nr.<br />

776, da<strong>të</strong> 04.06.2008.<br />

4. Zona ekonomike me statusin e “Parkut Industrial” në Spitallë, Durrës, miratuar me<br />

VKM nr. 391, da<strong>të</strong> 21.02.2008.<br />

5. Zona ekonomike me statusin e “Parkut Industrial” në Vlorë, miratuar me VKM nr.<br />

774, da<strong>të</strong> 04.06.2008.<br />

6. Zona ekonomike me statusin e “Parkut Industrial” në Shkodër, miratuar me VKM nr.<br />

775, da<strong>të</strong> 04.06.2008.<br />

7. Zona ekonomike me statusin e “Parkut Industrial” në Lezhë, miratuar me VKM nr.<br />

81, da<strong>të</strong> 27.01.2009.<br />

8. Zona ekonomike me statusin e “Parkut Industrial” në Laknas, Tirane, miratuar me<br />

VKM nr. 790, da<strong>të</strong> 22.07.2009.<br />

9. Zona ekonomike me statusin e “Zonës së Lirë” në një territor në Vlorë e miratuar me<br />

VKM nr. 628, da<strong>të</strong> 11.06.2009.<br />

10. Zona ekonomike me statusin e “Parkut Industrial” në Rrashbull, Durrës e miratuar me<br />

VKM nr. 105.<br />

Për sa i përket parqeve industriale në Koplik, Shëngjin <strong>dhe</strong> Vlorë, Ministria e Ekonomisë,<br />

Tregtisë <strong>dhe</strong> Energjetikës ka kryer procedurat për përzgjedhjen e zhvilluesit <strong>dhe</strong> ka<br />

nënshkruar kontrata koncesionare për projektimin, financimin, ndërtimin, operimin <strong>dhe</strong><br />

menaxhimin e këtyre parqeve. Përveç kësaj, për parkun industrial në Vlorë, Këshilli i<br />

Ministrave ka miratuar kontra<strong>të</strong>n koncesionare me vendimin e tij nr. 1547, da<strong>të</strong> 26.11.2008<br />

“Për miratimin e kontra<strong>të</strong>s BOT, <strong>të</strong> nënshkruar ndërmjet METE <strong>dhe</strong> shoqërisë “Idea Vlora”<br />

për projektimin, financimin, ndërtimin, operimin, mirëmbajtjen <strong>dhe</strong> transferimin e parkut<br />

industrial në Vlorë”. Për sa i përket zonave <strong>të</strong> tjera ekonomike, procedurat për zgjedhjen e<br />

zhvilluesve janë në vazhdim.<br />

<strong>Prona</strong> Private<br />

Tregu për ambiente zyrash po rritet shpejt, veçanërisht në qytete <strong>të</strong> mëdha si Tirana, Durrësi,<br />

<strong>dhe</strong> Vlora. Tendenca aktuale ësh<strong>të</strong> ndërtimi i qendrave <strong>të</strong> biznesit me teknologji <strong>të</strong> lar<strong>të</strong> që<br />

Fact Sheet nr.9 – Property, Sites and Buildings Përdi<strong>të</strong>simi i fundit: Janar 2012


Albanian Investment Development Agency<br />

ofron shërbime <strong>të</strong> plota për qiramarrësit <strong>dhe</strong> blerësit e ambineteve <strong>të</strong> biznesit. Kërkesa për<br />

kë<strong>të</strong> lloj objekti ësh<strong>të</strong> në rritje <strong>dhe</strong> industria e ndërtimit ësh<strong>të</strong> përgjigjur duke ndërtuar<br />

ndërtesa me cilësi <strong>të</strong> lar<strong>të</strong> <strong>dhe</strong> <strong>të</strong> pajisura teknologjikisht.<br />

Ambiente zyrash për shitje në Tiranë, Durrës, Vlorë, Shqipëri (Dhjetor 2011)* i<br />

Çmimi<br />

i tokës<br />

Çmimi<br />

i tokës<br />

TIRANA Çmimi për m2 Çmimi për m2<br />

Apartamente <strong>dhe</strong> Zyra 456 – 3,000 euro 62,500 – 411,000 Lekë<br />

RRETHI I DURRËSIT<br />

Apartamente <strong>dhe</strong> zyra 300 – 2,000 euro 41,000 – 274,000 Lekë<br />

Çmimi<br />

RRETHI I VLORËS<br />

i tokës<br />

Apartamente <strong>dhe</strong> zyra 261 – 1,500 euro 35,800 – 205,500 Lekë<br />

Burimi: Enti Rregullator i Banesave <strong>dhe</strong> Kompani<strong>të</strong> kryesore <strong>të</strong> pasurive <strong>të</strong> paluajtshme.<br />

Ambiente zyrash me qira në Tiranë, Shqipëri (Dhjetor 2011)<br />

Lloji Çmimi për m2 Çmimi për m2<br />

Ambiente për biznes 15 – 25 euro 2,055 – 3,425 Lekë<br />

Parkim 150 – 250 euro/muaj 20,550 – 34,250 Lekë<br />

Kosto shërbimi 1–5 euro/m2/muaj 137 – 685 Lekë<br />

Burimi: Kompani<strong>të</strong> kryesore <strong>të</strong> pasurive <strong>të</strong> paluajtshme në Tiranë; INSTAT<br />

Çmimet përka<strong>të</strong>se <strong>të</strong> përafërta për pronat private<br />

INSTAT e ka vlerësuar çmimin e shitjes <strong>të</strong> një apartamenti prej 75-90 m² në Tiranë nga<br />

45,000 Euro deri në 90,000 Euro (6,165,000 - 12,330,000 Lekë), me një mesatare prej 650 –<br />

1,300 Euro /m² (89,050 - 178,100 Lekë).<br />

Çmimet e përmendura në kë<strong>të</strong> fact sheet janë mesatare, pasi variojnë në bazë <strong>të</strong> vendndodhjes<br />

specifike <strong>dhe</strong> karakteristikave <strong>të</strong> ndërtesës.<br />

i Çmimet ndryshojnë sipas kursit <strong>të</strong> këmbimit.<br />

Fact Sheet nr.9 – Property, Sites and Buildings Përdi<strong>të</strong>simi i fundit: Janar 2012

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!