CUTWORM - Darfu4b.da.gov.ph - Department of Agriculture

alat nito at madaling makakapasok anglason sa katawan nito.Lalong huwag ngmagispray kung tulog na ang uod.Gumamit ng pamatay pesteng rekomendadosa tanim na iisprayan. Sundinang label ng lason, huwag dagdagan obawasan ang dami ng lason (dosage) nagagamitin. Dahil kung lalabnawan ang dosagebaka hindi makamatay sa peste atkung dadagdagan naman ang dosage,magiging delikado ito sa mag-iispray at samga kaibigang kulisap.Gumamit ng lason na hindi nakakamataysa mga kaibigang kulisap kundisa peste lamang (green label).7. Palagiang pag-bisita (monitoring) samga taniman upang malaman angdami ng populasyon ng peste at siranito upang mabigyang solusyon angpaninira ng uod.8. Paggamit ng NPV, isang uri ng bayrusna nagbibgay sakit sa uod ng cutwormHanggang sa mamatay ito.Tandaan: Para maging epektibo angpag-kontrol, gumamit ng iba’t-ibang paraanng pamamahala (integrated pest management)at hindi lamang paggamit ng lasonang solusyon upang mapuksa ang pestengito. HUWAG paghaluin ang iba’t-ibanglason.Babala: Bilang proteksyon sa nag-iisprayng lason, takpan ang ilong, magsuot ngmahabang manggas na damit at pantalonupang maiwasan na masinghot o malagyanang balat ng kemikal na pamataypeste.Factors na nakakaapekto sa inogng buhay ng insekto:1. suplay ng pag-kain2. maayos na klima/temperatura(favorable condition)3. mababang populasyon ng kaibigangkulisapEpekto ng ulan matapos ang tagtuyotsa inog ng buhay ng insektoKapag tag-tuyot, walang masyadonghalaman na tumutubo kaya kakaunti din angpeste dahil sa kakaunting suplay ng pag-kain.Kapag kaunti ang peste, kakaunti din ang kaibigangkulisap dahil nakadepende sila sa mgapeste para mabuhay.Kapag umulan, tutubo ang mgadamo, at ito na din ang panahon ng tanimanng magsasaka. Sa ganitong pagkakataondadami ang suplay ng pagkain kaya mabilisna dadami ang mga peste, dagdag pa nakakaunti ang kaibigang kulisap na maaaringkumontrol sa kanila.Sa pag-taas ng kanilang populasyon,masisira ang mga pananim dahil sa pagkainng mga uod. Kapag tumaas ang bilang mgapeste, tataas na din ang bilang ng mga kaibigangkulisap na kokontrol sa mga peste dahilmagkakaroon na sila ng pagkain. Ito ay nangyayarisa normal na kondisyon.Pero dahil nakakaranas tayo ng tinatawagna climate change, aaraw at uulan,nagiging mas mabilis ang pagdami ng mgapeste dahil nagiging maayos ang klima attemperature, hindi masyadong maiinit o malamig(favorable condition) na gustung-gustong mga peste. Kakaunti din ang kaibigangkulisap sapagkat namamatay sila sa malakasna pag-ulan dahil sa malilit sila at hindi silamakalipad upang humanap ng kanilang pagkain(host).Pinagkunan:Department of AgricultureREGIONAL CROP PROTECTION CENTER 4Eco Garden, Timugan, Los Baños, LagunaTelefax No. (042) 536-1905E-mail: da4_rcpc@yahoo.comCUTWORM(Mamumupol oUod sa Punlay)

ARMYWORM O HARABASAng CUTWORM ay isang uri ng mapaminsalangkulisap na nanginginain sa LAHAT ng uri ngpananim tulad ng pamilya ng damo at iba’t-ibangklase ng gulay. Ang cutworm ay masasabing halosbuong taon na nasa tanimam at nanginginain samga dahon ngunit hindi tumatas ng sobrang taasang populasyon nila dahil sa maraming kaibigangkulisap ang umaatake at kumokontrol sa kanila.Mayroon ding bayrus na mabisang pangkontrol natinatawag na Nuclear Polyhedrosis Virus o NPV. .PINSALANG DULOTAng cutworm ay nocturnal o umaatakekung gabi. Kinakain ng uod ng armyworm ang dahonng inaatake nitong pananim. Nagsisimula itongkumain sa gilid ng dahon hanggang sa ang matirana lang ay ang ugat ng dahon (vein). Kung sobrangdami ang populasyon ng uod, maaari nitongubusin ang dahon ng buong halaman. Kung hindiito makokontrol kaya nitong kalbuhin ang buongtaniman.INOG NG BUHAYITLOG200-300 itlog ang kayang ilagak ng isang babaengcutworm sa ilalim ng dahon; napipisa sa loob ng 3-5 na arawUODPinakamapaminsalang yugto sapagkat ito angnanginginainsa mga dahon hanggang sa maubosito;Tumatagal ng 20-46 araw.UOD-TULOGNananatili sa ilalim ng lupa sa loob ng 7-10 arawhanggang sa maging paru-paro.MAGULANG (PARU-PARO)Nangingitlog ang babaeng paru-paro ng 200-300itlog matapos makipagtalik; nakakapangitlog ng 3-5beses sa buong buhay nya na umaabot ng 4-10arawIBA PANG HALAMAN NA INAATAKENG CUTWORMOKRAPALAYMULBERRYSIBUYASSAGINGMAGULANGLEGUMESMAISTALONGBAWANGKAMOTEINOG NG BUHAYITLOGUOD-TULOGUODPARAAN NG PAMAMAHALA1. Ugaliin ang pagtatabas ng mga damona maaaring gawing pagkain ng uodng cutworm at ang pag-aararo ngmalalim bago magtanim upang mapaibabawang mga uod at uod tulog.Ang mga simpleng pamamahala gayanito ay mahalaga sa pagpigil ng pagdaming cutworm. Tandaan na masmainam ang pag-iwas sa impestasyonkaysa sa pagpuksa nito.2. Kolektahin ang itlog, uod, uod-tulog atdurugin ito.3. Pagpapabaha sa taniman upangmamatay at lumayas ang uod. Namamataydin dito ang uod-tulog.4. Nakakatulong din ang mga kaibigangkulisap na umaatake sa itlog, uod atuod-tulog (parasitoids—maliit na insektona umaatake sa peste). Maymga umaatake din sa paru-paro tuladng gagamba (predator—malalakinginsekto na umaatake sa peste).5. Paghuli sa paru-paro sa pamamagitanng light trap upang maiwasan ang pagtatalik.Maaaring gamiting light trap anggasera kung saan maaakit ang paruparoat maglagay ng palangganangmay tubig kung saan mahuhulog atmamamatay ang mahuhuling paru-paro.6. Kung mataas ang populasyon ng uod,maaaring magbomba ng lason opamatay peste. Gumamit ng contactinsecticide. Siguraduhing tatamaan nglason ang mga uod upang magingepektibo ito.Mas mabuting magispray sa bandangpahapon o paggabi kung kailan lumalabasang mga uod upang manginain sadahon. Mas mainam na isprayan ang maliliito bata pang uod dahil manipis pa ang