CUTWORM - Darfu4b.da.gov.ph - Department of Agriculture

makakapasok ang lason sa katawan nito.Lalong huwag ng mag-ispray kung tulog na anguod. (Di epektibo ang kemikal dahil makapalang kanilang balat kapag tulog at sa lupa silanatutulog).Gumamit ng pamatay pesteng rekomendadosa tanim na iisprayan. Sundin ang label ng lason,huwag dagdagan o bawasan ang dami ng lason(dosage) na gagamitin. Dahil kung lalabnawanang dosage baka hindi makamatay sa peste atkung dadagdagan naman ang dosage, magigingdelikado ito sa mag-iispray at sa mga kaibigangkulisap.Gumamit ng lason na hindi nakakamatay samga kaibigang kulisap kundi sa peste lamang(green label).7. Palagiang pagbisita (monitoring) sa mgataniman upang malaman ang dami ngpopulasyon ng peste at sira nito upangmabigyang solusyon ang paninira ng uod.8. Paggamit ng NPV, isang uri ng bayrus nanagbibigay sakit sa uod ng cutwormHanggang sa mamatay ito.Tandaan: Para maging epektibo ang pagkontrol,gumamit ng iba’t ibang paraan ngpamamahala (integrated pest management) athindi lamang paggamit ng lason ang solusyonupang mapuksa ang pesteng ito. HUWAGpaghaluin ang iba’t ibang lason.Babala: Bilang proteksyon sa nag-iispray nglason, takpan ang ilong, magsuot ng mahabangmanggas na damit at pantalon upang maiwasanna masinghot o malagyan ang balat ng kemikalna pamatay peste.Mga nakakaapekto sa inog ng buhay nginsekto:1. suplay ng pagkain2. di maayos na klima/temperatura(unfavorable condition)3. mababang populasyon ng kaibigangkulisapEpektong dulot ng ulan matapos ang tagtuyotsa inog ng buhay ng insektoKapag tag-tuyot, walang masyadonghalaman na tumutubo kaya kakaunti din angpeste dahil sa kakaunting suplay ng pagkain.Kapag kaunti ang peste, kakaunti din angkaibigang kulisap dahil nakadepende sila samga peste para mabuhay.Kapag umulan, tutubo ang mga damo, at itona din ang panahon ng taniman ng magsasaka.Sa ganitong pagkakataon dadami ang suplayng pagkain kaya mabilis na dadami ang mgapeste, dagdag pa na kakaunti ang kaibigangkulisap na maaaring kumontrol sa kanila.Sa pagtaas ng kanilang populasyon, masisiraang mga pananim dahil sa pagkain ng mga uod.Kapag tumaas ang bilang mga peste, tataas nadin ang bilang ng mga kaibigang kulisap nakokontrol sa mga peste dahil magkakaroon nasila ng pagkain. Ito ay nangyayari sa normalna kondisyon.Pero dahil nakakaranas tayo ng tinatawagna climate change, aaraw at uulan, nagigingmas mabilis ang pagdami ng mga peste dahilnagiging maayos ang klima at temperatura,hindi masyadong maiinit o malamig (favorablecondition) na gustung-gusto ng mga peste.Kakaunti din ang kaibigang kulisap sapagkatnamamatay sila sa malakas na pag-ulan dahilsa malilit sila at hindi sila makalipad upanghumanap ng kanilang pagkain (host).Ipinalimbag ng:Regional Field Unit 4BRegional Agriculture & FisheriesInformation Division4th Flr. ATI Bldg., Elliptical Rd. Diliman, Q.C.Tel. No. (02) 920-2044darfu4b.da.gov.phPinagkunan:Department of AgricultureREGIONAL CROP PROTECTION CENTER 4Eco. Garden, Timugan, Los Baños, LagunaTelefax No. (049) 536-1905E-mail: da4_rcpc@yahoo.comCUTWORM(Mamumupol oUod sa Punlay)

CUTWORM O MAMUMUPOL OUOD SA PUNLAYAng CUTWORM ay isang uri ngmapaminsalang kulisap na nanginginain saLAHAT ng uri ng pananim tulad ng kauringdamo at iba’t ibang klase ng gulay. Ang cutwormay masasabing halos buong taon na nasatanimam at nanginginain sa mga dahon ngunithindi tumataas ng sobrang taas ang populasyonnila dahil sa maraming kaibigang kulisap angumaatake at kumokontrol sa kanila. Mayroonding bayrus na mabisang pangkontrol natinatawag na Nuclear Polyhedrosis Virus o NPV.PINSALANG DULOTAng cutworm ay nocturnal o umaatake kunggabi. Kinakain ng uod ng cutworm ang dahonng inaatake nitong pananim. Nagsisimula itongkumain sa gilid ng dahon hanggang sa angmatira na lang ay ang ugat ng dahon (vein).Kung sobrang dami ang populasyon ng uod,maaari nitong ubusin ang dahon ng buonghalaman. Kung hindi ito makokontrol kayanitong kalbuhin ang buong taniman.INOG NG BUHAYITLOG200-300 itlog ang kayang ilagak ng isangbabaeng cutworm sa ilalim ng dahon; napipisasa loob ng 3-5 na arawUODPinakamapaminsalang yugto sapagkat itoangnanginginain sa mga dahon hanggang samaubos ito;Tumatagal ng 20-46 araw.UOD-TULOGNananatili sa ilalim ng lupa sa loob ng 7-10 arawhanggang sa maging paruparo.MAGULANG (PARUPARO)Nangingitlog ang babaeng paruparo ng 200-300itlog matapos makipagtalik; nakakapangitlog ng3-5 beses sa buong buhay nya na umaabot ng4-10 arawIBA PANG HALAMAN NAINAATAKE NG CUTWORMOKRAPALAYMULBERRYSIBUYASSAGINGMAGULANGITLOGUOD-TULOGLEGUMESMAISTALONGBAWANGKAMOTEINOG NG BUHAYUODPARAAN NG PAMAMAHALA1. Ugaliin ang pagtatabas ng mga damona maaaring gawing pagkain ng uod ngcutworm at ang pag-aararo ng malalimbago magtanim upang mapaibabaw angmga uod at uod tulog. Ang mga simplengpamamahala gaya nito ay mahalagasa pagpigil ng pagdami ng cutworm.Tandaan na mas mainam ang pag-iwas saimpestasyon kaysa sa pagpuksa nito.2. Kolektahin ang itlog, uod, uod-tulog atdurugin ito.3. Pagpapabaha sa taniman upang mamatayat lumayas ang uod. Namamatay din ditoang uod-tulog.4. Nakakatulong din ang mga kaibigangkulisap na umaatake sa itlog, uod at uodtulog(parasitoids—maliit na insekto naumaatake sa peste). May mga umaatake dinsa paruparo tulad ng gagamba (predator—malalaking insekto na umaatake sa peste).5. Paghuli sa paruparo sa pamamagitan nglight trap upang maiwasan ang pagtatalik.Maaaring gamiting light trap ang gaserakung saan maaakit ang paruparo atmaglagay ng palangganang may tubigkung saan mahuhulog at mamamatay angmahuhuling paruparo.6. Kung mataas ang populasyon ng uod,maaaring magbomba ng lason o pamataypeste. Gumamit ng contact insecticide.Siguraduhing tatamaan ng lason ang mgauod upang maging epektibo ito.Mas mabuting mag-ispray sa bandangpahapon o paggabi kung kailan lumalabasang mga uod upang manginain ng dahon. Masmainam na isprayan ang maliliit o bata panguod dahil manipis pa ang balat nito at madaling