HAPESINOREANALIZA HAPESINORE – KOMUNA E DRAGASHITMonumentet që kanë status të mbrojtjes në komunën e <strong>Dragashit</strong> janë 3.KOMUNA E DRAGASHITnr. objekti / tërësia vendbanimi viti i shpalljes komente1Mbeturinat e kalasë nëkodër "Hisarlishte"shek.II-V,nr.V.E.K.924/67Krushevë(I - 162)19672Xhamia e Kukli Beutshek.XVI,nr.V.E.K.925/67BrodosavcBrodosane(I - 163)19673Mbeturinat e objektevefetare islameshek.XVI,nr.V.E.K.926/67BrodosavcBrodosane(I - 164)Materiali është marrë ngaMKRS/Divizioni i TKNga vizita që i është bërë këtyre monumenteve, vërehet që nuk ka kurfarë kontrollidhe kujdesi institucional.• Xhamia e Kukli begut – xhami e një rëndësie të madhe historike të kësaj ane,mirëmbahet nga njerëzit që jetojnë në afërsi të saj. Rruga nuk është easfaltuar dhe çasja nuk ishte e përshtashme.• Mbeturinat e objekteve fetare islame (“Namazxhahu”)- Monument me statustë mbrojtjes i pa mirëmbajtur nga askush, të cilit mund t’i humbasin edhegjurmët nëse vazhdon të trajtohet në këtë mënyrë.• Mbeturinat e kalasë në kodër “Hisarlishte” – nuk kemi informata për gjendjene saj sot.Ministria për Mjedis dhe Planifikim HapësinorInstituti për Planifikim HapësinorKuvendi komunal - DragashNëntor, 200622
Rekomandim:ANALIZA ANALIZA HAPESINORE – KOMUNA E DRAGASHIT• Që të kemi një harmonizim të plotë lidhur me mbrojtjen etrashëgimisë kulturore, është i domosdoshëm bashkëpunimi idrejtorive komunale për kulturë me Institutet për mbrojtjen emonumenteve kulturore, MKRS-Departamentin e kulturës/ dhe meMMPH-Institutin për planifikim hapësinor. Ky bashkëpunim do tëmund të rezultojë me një gjendje reale të pasurive të shumta tëmonumenteve kulturoro-historike që ka Kosova në tërësi dhe<strong>Komuna</strong>t në veçanti, i cili do të ketë si rezultat mbrojtjen,ruajtjen, konservimin, zhvillimin dhe promovimin e saj;• Respektimin e legjislacionit (ligjit për planifikim hapësinor, ligjitpër trashëgimi kulturore), të cilët do të mundësojnë zhvillim tëqëndrueshëm të komunave në sferën e trashëgimisë kulturore dhehistorike;• Niveli komunal duhet që të ngris vetëdijen e popullatës vendasepër rëndësinë e trashëgimisë kulturore;• Të bëhet shenjëzimi i monumenteve që kanë status të mbrojtjesdhe monumenteve tjera të rëndësishme për komunën (të vihenshenjat e identifikimit të monumentit, në afërsi të tyre), do tëjetë ndihmesë për turistët që e vizitojnë këtë rajon;• Katalogu i komunës është shumë i rëndësishëm sepse përmes tijme pak fjalë dhe fotografi do të promovohen pasuritë dhepotencialet e komunës së <strong>Dragashit</strong>, i cili do të ndikojë nëzhvillimin e të gjitha sferave pra, një zhvillim të gjithëmbarshëmtë saj.Trashëgimia shpirtërore si pjesë e trashëgimisëkulturore është e shprehur në shkallë më të lartë nëtrevën e Opojës dhe të Gorës. Etnografia e kësaj anekarakterizohet me një kolorit dhe origjinalitet qëkultivohet edhe sot e kësaj dite.Me rastin e festave të motmotit, fejesave, martesaveetj. Këto veshje përdoren më shpesh dhe janë unikatepër të gjitha trevat e rajonit dhe më gjerë, p.sh.veshjet e burrave (tirqi, këmishat, brezi, xhamadanietj.), veshjet e grave (këmisha, dimi, xhamadan,përparëse, çorape, shami të verdhë me theke etj.) 4Identitetin shpirtëror të Opojës e kompletojnëtraditat shumë të ruajtura muzikore, folklorike, këngëte djepit, lindjes, dasmës, këngët dyshe, vallet në rreth,lojërat nëpër ndeje pas darke, hudhja e gurit ngakrahu, kërcimi trehapësh, vrapimi i kuajve, sporti ipelivanëve etj. 58 Nga revista mujore e K.K.Dragash, Tetor2004 - Buletini5 Hajriz Meleqi - Opoja - studim kompleks gjeografik23Ministria për Mjedis dhe Planifikim HapësinorInstituti për Planifikim HapësinorKuvendi komunal - DragashNëntor, 2006