Kronika - Splitsko-dalmatinska županija

Općine SDŽkronika sdž35DUGOPOLJENaselje i istoimeno općinsko središte smještenoje 18 kilometara sjeveroistočno od grada Splita.U Dugopolju prema popisu stanovništva RepublikeHrvatske iz 2001. godine žive 2674 stanovnika.Dakle, naziv Dugopolje je složenica od pridjevadug, -a, -o u srednjem rodu i imenice polje.O pridjevu dug vidi u obradi općine i naseljaDugi Rat.Imenica polje ima više značenja, a u ovom slučajunajvažnije je: ravnica, ravno zemljište; obrađenii zasijani zemljišni kompleks, kompleks njiva,oranica. Prvobitno značenje imenice polje sačuvanoje u prilogu napolje: vani, napolju, izvan kuće, naotvorenom prostoru.Imenica polje ima praslavenski korijen pol- odnosnopolj-, što je sačuvano u nazivu države Poljske,koju su nekoć Hrvati nazivali i Poljačka (otuda inaziv za stanovnicu Poljske Poljakinja), zatim u njemačkomnazivu te države Pole odnosno Poland, teu latinskom Polonia, francuskom Pologne.GRADACGradac je s jezičnog motrišta umanjenica imenicegrad (uz gradić) sa značenjem kao i: latinskiurbs, civitas, locus munitus, arx, munimentum, grčkipolis, germanski Stadt, mađarski varoš.U srednjem vijeku istoznačnice grada su: tvrđava,utvrđenje, zamak, burg, kaštel itd. Naime,feudalni grad je bio utvrđenje na što nepristupačnijojuzvisini, a pod njom se razvijalo naselje, na kojese po zakonu sinegdohe prenosi naziv grad. Inače,prvobitno značenje imenice grad bio je ograđenomjesto, što je potvrđeno u litavskom jeziku imenicomgardas sa značenjem obor, ograđeno mjestoza stoku, a sačuvano je i u imenicama kasnijeg postanjau hrvatskom jeziku ograda i zagrada.Što se pak tiče Gra(d)ca na Makarskom primorju,tom je naselju njegov stari naziv Lapčanj zamijenjens Gradac u 17. stoljeću, upravo kada se i promijenilanjegova strategijska važnost u obrambenimzadacima u odnosu na opasnosti od Turaka.Opat Alberto Fortis u Viaggio in Dalmzia 1774.godine bilježi oba naziva Gradaz i Lapcagn, a godine1649. u pismu makarskog providura M. Malpierapojavljuje se spomen naziva Gradac, i to tako da tajvenecijanski dužnosnik traži od makarskog biskupafra Petra Kačića da narod sakupi nel luoco di Gradaza.Gradaz posve se proslavio 15. rujna 1666. godine,kad je pokraj njega kršćanska oružana sila donogu potukla osmanlijsku vojsku, a što je sačuvanona crtežu venecijanskog kartografa ing. Josipa Santinija,koji je upisao oba naziva: cot Lauzan dettoGradaz (pokraj Lavčanja rečenog Gradac).[3]