Intervistadrejtave në arsim, kulturë, informimpërdorim zyrtarë të gjuhës dheshkrimit shqip. Kjo gjithsesi,nënkupton edhe krijimit të hapësirësocio-ekonomike për zhvillim tëpërshpejtuar ekonomik.Situata është mjaftë e tensionuardhe mohimin dhe shtrembërimin ihistorisë më të re shqiptarëve ngashteti serbë nuk është në funksion tëpaqes.3. LuginaLajm: Cilat janëveprimet e ndërmarra të KNSH-së,para dhe pas largimit të pllakëspërkujtimore të UÇPMB-së, ngaqendra e Preshevës?Pasur parasysh kompetencat eKKSH dhe ligji mbi këshillatkombëtar të pakicave nacionale që nëthelb garanton ruajtjen dhe avancimine identitetit kombëtar të pakicavekombëtare, KNSH ka dënuar çfarë dotentative që ka për qëllim mohimindhe shtrembërimin e identitetitkombëtar të shqiptarëve të Preshevës,Bujanocit dhe Medvegjë.Vizita e kryeparlemtarit tëRepublikës së Serbisë njësisë specialeanti-terroriste Xhandarmërisë eshoqëruar me demolimin e lapidarit nëvarrezat e dëshmorëve të UÇPMB-sëme heqjen e flamurit në Dobrosin,KNSH ka shprehur indinjatën e thellëedhe më tej dënon ashpër aktet e tillaqë në esencë kanë mohimin e historisëbashkëkohore dhe shkeljen mbi vlerate identitetit të shqiptarëve në Luginëne Preshevës.KNSH ka ftuar të gjitha subjektetpolitike në unitet dhe reagimdemokratik në cenimin e vlerave dheshprehjes së identitetit të shqiptarëve.Konsiderojmë se vetëm bashkërishtme mjete politike në mënyrën mëdemokratike e civilizuese mundë tëruajmë dhe avancojmë identitetinkombëtar të shqiptarëve në Preshevë,Bujanoc dhe Medvegjë.Gjithashtu, ka njoftuar të gjithëfaktorët relevant në Serbi, Kosovë,Shqipëri dhe faktorin ndërkombëtarëme qëndrimet e veta dhe zgjidhjet qëmundë të gjinden në bashkëbisedimme të gjithë të interesuarit për këtëçështje.4. LuginaLajm: Pse mendoni sejeni të tradhtuar nga pushtetarëtserbë, pas largimit të pllakëspërkujtimore të UÇPMB-së?Ne konsiderojmë që dialogu messhtetit të Serbisë dhe shqiptarëve tëLuginës së Preshevës që nga viti 2001është stopuar dhe me këtë nuk ështëbërë realizimi i premtimeve të marranga Serbia (Programi i viti 2001) nëngarancitë e bashkësisëndërkombëtare. Ky ka qenë një raste imirë për ti rifilluar bisedimet me çkaedhe ka iniciuar OSBE-ja rreth kësajçështje konkrete por pas veprimeve qëndodhën në Preshevë ngaXhandarmëria doli në shesh fytyrareale e shtetit serbë edhe parabashkësisë ndërkombëtare.5. LuginaLajm: Cili ishte roli iKNSH-së në “grupin e unitetit”, tëkrijuar nga disa lider politikë tëLuginës së Preshevës?Më lejoni që të them se KNSHështë e hapur ndaj të gjitha subjekteveinstitucionale lokale dhe me ngulmkërkon bashkëpunim, nga se prioritetjanë zgjidhja e problemeve jetike,gjegjësisht, problemeve praktike metë cilat ballafaqohet sot një shqiptar nëkëtë trevë. Në mbrojtjen, ruajtjen,kultivimin e identitetit kombëtar,përkatësisht duke siguruarmekanizma institucionaladministrativ. Të palëkundur jemi nëzbatimin e gjitha konventave tëratifikuara evropiane dhendërkombëtar nga Republika eSerbisë, ku edhe kemi gjeturmbështetjen e partnerëve tanëndërkombëtar. Më duhet të them, seqëndrimet e ambasadave kyçe, siAmbasadës Shqipërisë, SHBA-së,Britanisë Madhe, OSBE-së dhepërfaqësuesve të OKB-së kanë qenëvendimtare në ndërmarrjen eveprimeve të KNSH.Pra, ky është kursi që do të mbajKKSH, zbatimin e konventavepërkatëse në bashkërendim mefaktorin ndërkombëtar duke realizuarmbrojtjen, ruajtjen, kultivimin eidentitetit kombëtar përmes fushave tëveprimit që janë siguruar me ligj nëarsim, kulturë, informim, përdorimzyrtarë të gjuhës dhe shkrimit si dheçështjeve tjera me interes përshqiptarët.6. LuginaLajm: A mendoni seduhet të ekzistojë “grupi unitetit”në Luginë të Preshevës edhepërkundër ekzistimit të KNSH-së,institucion i thirrur për unifikim eshqiptarëve të Luginës sëPreshevës?Ligji për formimin e KëshillaveKombëtare të Pakicave Nacionaleështë i bazuar në Konventat kornizë tëKëshillit të Evropës dedikuarmbrojtjes dhe lirive të DrejtatKolektive të Pakicave Kombëtare, nëtë cilën parashihen kompetencat nëlëmin e arsimit, kulturës, informimit,përdorimit zyrtar të gjuhës dhesimboleve kombëtare.Si derivat i tyre është miratimi iLigjit më vitin 2009, për formimin eKëshillave Kombëtare të PakicaveKombëtare që jetojnë në Serbi, nëParlamentin e Republikës së Serbisë.Që ka mundësuar edhe shqiptarëve qëta themelojnë këtë institucion tërëndësisë së veçantë.Në bazë të Ligjit, iniciativa përthemelimin e Këshillit Kombëtar tëShqiptarëve është përkrahur megrumbullimin e 3 mijë e 100nënshkrimeve të verifikuara nëGjykatat përkatëse komunale.Ndërkohë, më pas ka pësuar meformulimin e listës zgjedhore të8<strong>11</strong> <strong>shkurt</strong> <strong>2013</strong>
Intervistafirmosur nga 26 mijë e 927 votuesshqiptarë, numër ky i definuar nëproporcion me numrin e përgjithshëmtë shqiptarëve që jetojnë në Serbi.Këshilli Kombëtar Shqiptarnumëron 29 ulëse në Asamblenë epërgjithshme, ndërkaq është zgjedhëme mbi 17,000 vota të shqiptarëve qëjetojnë në Preshevë, Bujanoc dheMedvegjë si dhe gjetiu në Republikëne Serbisë, ndërkaq konstituimi iKëshillit Kombëtar Shqiptar ështëbërë në seancën e parë konstituive më3 korrik 2010 dhe më pas edhekonstituimi i <strong>org</strong>aneve tjera të këtijinstitucioni.Megjithatë, KNSH mbështetplatformën politike të 14 janarit 2006të miratuar nga gjitha subjektetpolitike shqiptare e në veçantidispozitën përfundimtare ku thuhetduke rikonfirmuar vullnetin epopullatës te shprehur neReferendumin e 1 dhe 2 marsit 1992,për definimin e Luginës së Preshevëssi rajon të posaçëm politik- territorialkushtetues,në përkrahje të parimevetë Grupit të Kontaktit lidhur mestatusin e Kosovës, obligohen që, nërast të mosrespektimit të këtyreparimeve dhe ndryshimit eventual tëkufijve të saj, do të angazhohen përbashkëngjitje të Luginës së Preshevësme Kosovën. KNSH do të mbetetbrenda këtyre kornizave.Korniza këto të përcaktuara ngaKuvendi i Këshilltarëve Shqiptarë tëPreshevës, Bujanocit dhe Medvegjës.7. LuginaLajm: Cili ështëkomenti juaj, lidhur me veprimetdhe dekleratat e udhëheqësvekomunal të Preshevës dheBujanocit?No koment. Por për çdo liderpolitik apo udhëheqë i ndonjëinstitucioni mbanë përgjegjësin përveprimet dhe deklaratat e veta, ku përsecilin vjen koha e llogaridhënies ndajpopullit.8. Cili është pozicionimi iKNSH-së, lidhur me kërkesën eliderëve politikë të Luginës sëPreshevës, për largimin e lapidarittë xhandarmerisë serbe nga fshatiLluçan?Ne besojmë se rruga, është formamë e lartë e shprehjes demokratike tëpakënaqësisë, dhe përmes këtyreprotestave të fundit shqiptarët kanëvënë në sensibilizim të opinionit tëbrendshëm dhe të jashtëm. Ndonësenë kontekstin e raportit të shqiptarëvedhe shtetit serbë, ky i fundit nuk kandryshuar aspak. Atë që ka pasur e kathënë zëri i popullit në këto protesta,besoj se edhe në të ardhmen do tathotë, i mbetet politikës që edhe më tejtë shtroj në angazhimet e veta. Por, nëkontekstin e politikave rajonale, eurointegrueseSerbia duhet ti përmbushëtë gjitha obligimet ligjore të marra ngakonventat e ratifikuara dhe ky ështënjë oportunitet ku shqiptarët duhet mengulm të kërkojnë të drejtat e tyrebrenda këtyre kornizave.KNSH ka qenë pjesë e KëshillitOrganizativë në protestën gjithëpopullore kundër memorialit tëXhandarmerisë serbe në fshatinLluçan që është mbajtur të premten me1 <strong>shkurt</strong> e që konsiderojmë se cenonintegritetin dhe dinjitetin eshqiptarëve në Luginë të Preshevës.9. LuginaLajm: A ka ndryshuarqasja e dy pushteteve; Bujanoc dhePreshevë ndaj KNSH-së edhepërkundër tensionimit të situatës nëLuginë të Preshevës?Ne besojmë që me kohën do tëtejkalohen edhe njëherë ri përsërisë sejemi të hapur ndaj të gjitha subjekteveinstitucionale lokale dhe me ngulmkërkon bashkëpunim, nga se prioritetjanë zgjidhja e problemeve jetike,gjegjësisht, problemeve praktike metë cilat ballafaqohet sot një shqiptar nëkëtë trevë. Në mbrojtjen, ruajtjen,kultivimin e identitetit kombëtar,përkatësisht duke siguruarmekanizma institucionaladministrativ./LuginaLajm/<strong>11</strong> <strong>shkurt</strong> <strong>2013</strong>9