01 - ballina N4.cdr - knsh.org

ShoqëriLIRIA E MEDIASNË LUGINË TË PRESHEVËSDiniela VebiuDatat e shënuara në kalendarshpeshherë kalojnë pa u vënë re,disave thjesht i bëhet zakoni, dhedisa të tjerave ju kalon afati. Porndodh edhe që ditë të shënuara sipsh 3 maji Dita Botërore e Lirisë sëShypit, që festohet dhe mirëpritetnë të gjithë botën në Luginë tëPreshevës kalohet sikur një ditënormale , përpos marrjes sësondazheve se cili është shteti qëgëzon lirinë më të madhe të shtypitdhe cili jo , dhe përpostransmetimeve të ''ftohta'' nëedicionet e lajmeve apo shkrimevenëpër adresa të klikueshme tëinternetit , që më shumë i ngjajnëhistorive të shkurta apoinformacioneve rutinë. Tre majiduket sikur zgjoi nga gjumiletargjik një pjesë të madhe tëgazetarëve në gjithë botën dheorganizata në mbrojtje të së drejtësthemelore të njeriut ; lirisë sëshprehjes në shtyp. Në raportin efundit të Freedom House për lirinëe shtypit, Serbia ka marrë notën 33,çfarë e klasifikon atë në kategorinëe shteteve me shtyp pjesërisht tëlirë. Lista vazhdon me të tjerashtete mes të cilave Shqipëria kamarrë notën 50, Kosova notën 51,Maqedonia dhe Bosnjë eHercegovina notën 48, Mali i Zi 37.Vendet që vlerësohen nga 0 - 30shihen si vende me shtyp të lirë,ato që marrin nota nga 31- 60klasifikohen në kategorinë evendeve me shtyp pjesërisht tëlirë, kurse në kategorinë e notimitnga 61 - 100 hyjnë vendet me shtypjo të lirë. Në tabelën e radhitjes sëvendeve të anketuara, Serbia hynnë vendin e 72 të, por këtu duhet tëtheksojmë se Kushtetuta eRepublikës së Serbisë garanton meligj të drejtën e lirisë së shprehjesnë shtyp, por në kontekstin e dykomunave tona Bujanoc dhePreshevë kjo liri ndahet në lirinë eshprehjes së pakicave nacionale sidhe në lirinë e mediave dhe edrejta në informim.Në Luginë të preshevës nukmund të qahemi se kemi mungesëtë mediumeve qofshin atoshtetërore apo private, qofshinmedia që transmetojnë në gjuhënserbe apo atë shqiptare, nukmungon as transmetimiradiofonik dhe akoma më pak nukmungojnë faqet e ndryshmeelektronike që na vëjnë në dijenionline për ngjarjet që ndodhin nëpërditshmëri. Lugina e Preshevëspas problemeve të shumta disa tëtrashëguara dhe disa tëmbledhura me kalimin e viteve,përfaqëson në thelb një rajon tëstërngarkuar me fillesa të reja , meballafaqime dhe përplasje tëinteresave të ndryshme. Mjaftontë mendosh për rrënjët në të cilatështë ndërtuar kjo shoqërimultietnike, një bashkëjetesëstereotipike mes shqiptarëve ,serbëve dhe romëve, qëshpeshherë gjeneron konflikte nëpërdorimin e fjalorit si dhe i jep''krahë'' informimit në bazasubjektive dhe jo reale (paraqitja esituatës në interesa personale apotë grupit ku bënë pjesë). Ndoshtakëtu një barrë e madhe i biepikërisht asaj lëmije që ka përdetyrë paraqitjen e problematikës,vënien në dijeni të një shoqëriemasive që është e prirur tëinformohet në bazë të asaj çfarë ishërbehet. Dhe ajo fushë që trajtonkëtë të fundit dhe që njihet në botësi pushteti i katërt është ''Media'',që ofron informim dhe ndikon nëndërgjegjshmërisë e popullatës nëmënyrë të qartë dhe të dukshme.Kur flasim për mediat në Luginë tëPreshevës pyetjet e kalojnënumrin e duhur dhe përgjigjet nukarrijnë kurrë ti zëvendësojnë ato.A bën media në Luginë tëPreshevës një informim të saktëdhe të shpejtë ? A ka prirje të nxisëkonflikte mes tre etniteteve? Avuan ajo nga censura? A ka liri tëshprehjes nëpër mediumet tona?A ka mbështetje të mjaftueshmefinanciare për ecurinë e saj?Prandaj roli i medias është indjeshëm dhe çfarëdollojtransmetimi informativ priret tëndikojë drejtpërsëdrejti nëkrijimin e bindjeve të caktuara nënjerëz të ndryshëm madjendonjëherë mediat ''akuzohen'' tëjenë përgjegjëse për përdorimin efjalorit që nxit keqkuptime dheurrejte dhe nga ana tjetër zhvillonnje gazetari amatore për shkak tëmungesës së lirisë së shtypit. Nëlidhje me përdorimin e gjuhës sëurrejtjes Këshilli për të Drejtat eNjeriut në Luginë të Preshevës kabërë monitorimin e mediave nëPreshevë dhe Bujanoc për njëperiudhë 4 mujore në muajtnëntor-shkurt, ku janë monitoruar2023maj 2011