Azǝrbaycan tǝhsili: yaxın keçmişǝ, bu günǝ vǝ gǝlǝcǝyǝ bir baxış

ciddi fikirləşmək lazımdır. ödənişli təhsildən və digər mənbələrdən əldə olunmuş vəsaitlər informasiya məkanınınyaradılmasına, müasir avadanlıqlarla təchiz edilmiş laboratoriyaların qurulmasına yönəldilməlidir.Təhlil göstərir ki, ali təhsilin zamanın tələblərinə uyğun qurulması, keyfiyyətinin yüksəldilməsi,maliyyələşdirilməsi və idarəolunmasının təkmilləşdirilməsi, bu sahədə əməkdaşlığın və beynəlxalq əlaqələringenişləndirilməsi bütün ölkələr üçün ümumi problemlərdir. Həmin problemlərin həlli yollarının axtarılması vətədricən aradan qaldırılması isə vahid bir məqsədə - bütün fəaliyyət sahələrində inkişafın hərəkətverici qüvvəsinəçevrilə bilən mütəxəssislərin hazırlanmasına yönəlməlidir.Müasir mütəxəssisi şərtləndirən başlıca xüsusiyyət onun əmək bazarının tələblərinə cavab verməsidir. Bununüçün hazırda ali təhsil müəssisələrində daha çox diqqət yetirilən nəzəri hazırlıq kifayət deyil, digər bacarıq vəkeyfiyyətlər də tələb olunur. Onların sırasında mütəxəssisin tənqidi təfəkkürə, mədəni-intellektual səviyyəyə, İKTdənistifadə və birgəfəaliyyət bacarıqlarına malik olması, daim öyrənməyə və ixtisas səviyyəsini təkmilləşdirməyəmeyil göstərməsi, yaradıcılığı, təşəbbüskarlığı, əməksevərliyi, intizamlılığı ilə fərqlənməsi, sağlam rəqabətədözümlü olması, müstəqil qərarlar qəbul etməsi, bəşəri və milli dəyərləri qiymətləndirə bilməsi geniş miqyasdabirmənalı qəbul edilən xüsusiyyətlərdir.Məlumdur ki, bu cür bacarıq və keyfiyyətləri özündə birləşdirən mütəxəssis hazırlığını ali təhsil müəssisələrindəverilən təhsil müddəti ilə məhdudlaşdırmaq qeyri-mümkündür. Ona görə də insanın bütün həyatı boyu fasiləsiztəhsil almasına şəraitin yaradılması, onun biliyinin, bacarıq və qabiliyyətlərinin daim təkmilləşdirilməsi ali təhsilinmühüm vəzifələrindən biri kimi qarşıya qoyulur. Təhsil ekspertləri fasiləsiz təhsili inkişafın təmin olunmasındahəyati məsələ səviyyəsində qiymətləndirirlər. Artıq belə bir fikir formalaşmışdır ki, universitetlərin və digər alitəhsil müəssisələrinin statusu yüksəldilməklə onlar tədricən elmi-tədqiqat, peşə hazırlığı, fasiləsiz təhsilmərkəzlərinə çevrilməlidir. Burada əsas məqsəd ali məktəbləri əmək bazarında yaranan tendensiyaların, eləcə dəelm, texnika və iqtisadiyyat sahələri üzrə yeniliklərin öyrənilməsi, tədqiq edilməsi yolu ilə mütəxəssis hazırlığınınyeniləşdirilməsi prosesinə, bu sahədə təkmil formaların və innovasiyaların tətbiqinə, gələcəkdə cəmiyyətin rastlaşabiləcəyi problemlərin həllinə daha geniş cəlb etməkdən ibarətdir.Mütəxəssis hazırlığından danışarkən ali təhsil müəssisələrində hazırda mövcud olan dərslik probleminətoxunmamaq mümkün deyil. Reallıq bundan ibarətdir ki, bu gün ali məktəblərimizin dərsliklərlə təminatında heçbir sistem yoxdur, bu proses pərakəndə xarakter daşıyır. Yeni dərsliklərin hazırlanması sifarişlə deyil, yalnız ayrıayrımüəlliflərin təşəbbüsü əsasında yazılır. Bununla bağlı hesab edirik ki, ayrı-ayrı istiqamətlər üzrə zəruridərsliklərin dövlət hesabına çapı, eyni zamanda ali məktəblərin ödənişli təhsildən əldə etdikləri gəlirin birhissəsinin bu sahəyə yönəldilməsi, elektron dərsliklərin və kitabxanaların yaradılması vaxtı çatmışdır.Ölkəmizin kadr hazırlığını təmin edən ali təhsil müəssisələrinin əsas məqsədi və vəzifəsi yüksək peşəkarlığamalik və müstəqil əmək fəaliyyətinə qadir olan mütəxəssis yetişdirməkdir. Bu isə təhsilalanlara həm nəzəribiliklərin öyrədilməsi, həm də praktik vərdişlərin aşılanması vasitəsilə həyata keçirilir. Sirr deyil ki, qazanılanyüksək keyfiyyətli nəzəri biliklər praktik vərdişlərlə möhkəmləndirilməsə, istənilən səviyyəli mütəxəssis hazırlamaqmümkün olmaz. Hazırlanan mütəxəssislərin ilkin praktik vərdişləri isə onlara təlim dövründə istehsalattəcrübəsinin keçirilməsi zamanı aşılanır. Son dərəcə vacibliyini nəzərə alaraq, bu məsələni nazirliyin kollegiyasındageniş müzakirə etdik. Təhlil göstərdi ki, qeyri-pedaqoji sahələrdə istehsalat təcrübəsinin təşkili imkanlarıməhduddur, pedaqoji ixtisaslar üzrə təcrübənin təşkilində isə əksinə, mövcud imkanlardan səmərəli istifadəolunmur.(Ardı var)