prawnieopłucnowej, pod warunkiem odbycia dodatkowego kursuspecjalistycznego;18) oznaczanie poziomu parametrów krytycznychz użyciem dostępnego sprzętu, w tym w szczególności:● poziomu glukozy w surowicy,● poziomu elektrolitów w surowicy,● b<strong>ad</strong>ania gazometrycznego krwi włośniczkowej;19) opatrywanie ran;20) tamowanie krwotoków;21) unieruchamianie kręgosłupa ze szczególnymuwzględnieniem odcinka szyjnego;22) odebranie porodu nagłego w warunkach pozaszpitalnych;23) segregację medyczną w rozumieniu art. 43 ust.2 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym RatownictwieMedycznym;24) podejmowanie działań zabezpieczającychw celu ograniczenia skutków zdrowotnych zdarzenia;25) przygotowanie pacjenta i opieka medyczna podczastransportu przez zespół ratownictwa medycznegow rozumieniu art. 3 pkt 10 ustawy z dnia 8 września2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym.§ 3.Pielęgniarka, o której mowa w § 2, wykonująca określonew rozporządzeniu medyczne czynności ratunkowe jestuprawnion<strong>ad</strong>opodaniapacjentowidoraźniewnagłychwyp<strong>ad</strong>kachbez zlecenia lekarza leków zamieszczonychw wykazie stanowiącym załącznik nr 2 do rozporządzenia.§ 4.W związku z samodzielnym wykonywaniem świ<strong>ad</strong>czeńleczniczych pielęgniarka jest uprawniona do podaniapacjentowi doraźnie w nagłych wyp<strong>ad</strong>kach bezzlecenia lekarza leków zamieszczonych w wykazie stanowiącymzałącznik nr 3 do rozporządzenia.§ 5.1. Pielęgniarka zatrudniona w zakł<strong>ad</strong>zie opieki zdrowotnejinformuje bez zbędnej zwłoki lekarza o samodzielnymwykonaniu świ<strong>ad</strong>czeń wymienionych w §1 oraz o podanych lekach.2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do pielęgniarkiwykonującej opiekę n<strong>ad</strong> pacjentem poza zakł<strong>ad</strong>emopieki zdrowotnej, jeżeli w jej obecności pacjentzostanie objęty opieką lekarską.§ 6.1. Położna jest uprawniona do wykonywania samodzielnie:1) świ<strong>ad</strong>czeń zapobiegawczych obejmujących:● sprawowanie opieki przedkoncepcyjnej n<strong>ad</strong>kobietą w celu przygotowania jej do świ<strong>ad</strong>omegoplanowania rodziny, sprawowania opieki n<strong>ad</strong> noworodkiemi niemowlęciem,● prow<strong>ad</strong>zenie por<strong>ad</strong>nictwa w zakresie przygotowaniarodziny do pełnienia funkcji prokreacyjnej,pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego,● prow<strong>ad</strong>zenie czynnego por<strong>ad</strong>nictwa w odniesieniudo kobiet ciężarnych oraz kierowanie dolekarzy specjalistów,● przygotowanie kobiet do prow<strong>ad</strong>zenia samoobserwacjiwe wszystkich okresach życia w celuwczesnego wykrywania i likwidacji czynnikówryzyka schorzeń nowotworowych,18● prow<strong>ad</strong>zenie czynnego por<strong>ad</strong>nictwa w odniesieniudo kobiet ze schorzeniami ginekologicznymi,● ustalanie diety w poszczególnych okresach życiakobiety, w ciąży fizjologicznej i ciąży wysokiegoryzyka,● przeprow<strong>ad</strong>zanie wizyt patronażowych u położnicyi noworodka (niemowlęcia),● prow<strong>ad</strong>zenie por<strong>ad</strong>nictwa w zakresie żywienianoworodków i niemowląt zdrowych,● pielęgnację skóry i błon śluzowych z zastosowaniemśrodków farmaceutycznych i materiałówmedycznych,● wykonywanie szczepień ochronnych u noworodkóww ramach kalendarza szczepień, pod warunkiemodbycia kursu specjalistycznego;2) świ<strong>ad</strong>czeń diagnostycznych obejmujących:● pobieranie materiałów do b<strong>ad</strong>ań i wykonywanietestów diagnostycznych:- ciążowego,- na obecność białka w moczu,- oznaczenie poziomu glukozy we krwi,● kierowanie na b<strong>ad</strong>ania diagnostyczne lub pobieraniemateriałów do b<strong>ad</strong>ań diagnostycznych,● pobieranie materiałów do b<strong>ad</strong>ań bakteriologicznych(mocz, kał, plwocina, wydzielinaz dróg rodnych, inne wydzieliny),● wykonywanie b<strong>ad</strong>ania fizykalnego, pod warunkiemuzyskania tytułu specjalisty w dziedziniepielęgniarstwa,● wykonywanie b<strong>ad</strong>ania fizykalnego umożliwiającegowczesne wykrywanie chorób sutka,● wykonywanie i interpretację b<strong>ad</strong>ań służącychdo oceny stanu zdrowia płodu i ciężarnej, polegającychna:- b<strong>ad</strong>aniu położniczym zewnętrznym,- b<strong>ad</strong>aniu położniczym wewnętrznym,- kardiotokografii,● wykonywanie pomiarów stężenia gazów biorącychudział w procesie oddychania: gazometrii,kapnometrii, pod warunkiem odbycia kursukwalifikacyjnego w zakresie anestezjologii i intensywnejterapii,● wykonywanie pulsoksymetrii,● ocenę stanu świ<strong>ad</strong>omości chorej z wykorzystaniemwłaściwych metod oceny (schematów, klasyfikacji),pod warunkiem uzyskania tytułuspecjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa,● wykonywanie EKG, pod warunkiem odbyciakursu specjalistycznego,● prow<strong>ad</strong>zenie bilansu wodnego;3) świ<strong>ad</strong>czeń leczniczych obejmujących:● prow<strong>ad</strong>zenie i przyjęcie porodu fizjologicznego,● prow<strong>ad</strong>zenie porodu w wodzie, pod warunkiemodbycia kursu specjalistycznego,● nacięcie, znieczulenie miejscowe i szycie kroczanaciętego oraz pękniętego I° według obowiązującychstandardów postępowania,● wykonywanie zabiegu Credego u noworodka,● zdjęcie szwów z krocza,● płukanie pochwy,● wykonywanie zabiegów doodbytniczych (lewatywa,wlewka, kroplówka),● wykonywanie zabiegów z zastosowaniem ciepłai zimna,● stosowanie baniek lekarskich,● wykonywanie inhalacji,● doraźne podawanie tlenu,● tlenoterapię, pod warunkiem uzyskania tytułuspecjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa,● zakł<strong>ad</strong>anie cewnika do pęcherza moczowegoi usuwanie założonego cewnika,● płukanie pęcherza moczowego,● dobór sposobów i opatrywanie ran, odleżyn (doIII° włącznie), pod warunkiem odbycia kursuspecjalistycznego,● zdejmowanie szwów z ran pooperacyjnych,pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego,● wykonywanie kaniulacji żył obwodowych,●podawanie dożylne leków oraz kroplowe przetaczaniedożylne płynów w ramach postępowania w resuscytacjikrążeniowo-oddechowej według obowiązującychstandardówpostępowaniawstanachnaglących,pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego,● doraźną modyfikację dawki leczniczej lekuprzeciwbólowego w leczeniu choroby nowotworoweju chorych przewlekle, pod warunkiemodbycia kursu specjalistycznego,● wykonywanie intubacji dotchawiczej w sytuacjachnagłych, pod warunkiem uzyskania tytułuspecjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa w zakresieanestezjologii i intensywnej terapii,● wykonywanie defibrylacji, pod warunkiem odbyciakursu specjalistycznego,● udzielanie pomocy położniczej w nagłych przyp<strong>ad</strong>kachprzed przybyciem lekarza:- udzielanie pomocy ręcznej w porodach miednicowych,- ręczne wydobycie łożyska w przyp<strong>ad</strong>ku krwotoku(masaż macicy, zabieg Credego),- tamponowanie pochwy w przyp<strong>ad</strong>ku pęknięciaszyjki macicy,- obrót wewnętrzny w przyp<strong>ad</strong>ku porodu bliźniaczego,gdy po urodzeniu się pierwszegopłodu drugi znajduje się w położeniu poprzecznym,a zawiodła próba wykonania obrotuzewnętrznego,● zlecanie transportu chorego;4) świ<strong>ad</strong>czeń rehabilitacyjnych obejmujących:● ćwiczenia usprawniające w ciąży, połogu i schorzeniachginekologicznych,● prow<strong>ad</strong>zenie rehabilitacji przyłóżkowej w celuzapobiegania powikłaniom wynikającym z unieruchomienia,● prow<strong>ad</strong>zenie usprawniania ruchowego (si<strong>ad</strong>anie,pionizacja, nauka chodzenia, nauka samoobsługi),● aktywizację podopiecznych z wykorzystaniemelementów terapii zajęciowej, pod warunkiemodbycia kursu specjalistycznego.2. Rodzaje b<strong>ad</strong>ań diagnostycznych i materiałów dotych b<strong>ad</strong>ań, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. b, określazałącznik nr 4 do rozporządzenia.§ 7.W związku z samodzielnym wykonywaniem świ<strong>ad</strong>czeńleczniczych położna jest uprawniona do podania pacjentowidoraźnie w nagłych przyp<strong>ad</strong>kach bez zlecenia
prawnielekarza leków zamieszczonych w wykazie stanowiącymzałącznik nr 3 do rozporządzenia, a w przyp<strong>ad</strong>ku brakumożliwości interwencji lekarskiej, gdy zwłoka w ichpodaniu stwarza zagrożenie dla życia i zdrowia matkilub dziecka - również leków zamieszczonych w wykaziestanowiącym załącznik nr 5 do rozporządzenia.§ 8.1. Położna zatrudniona w zakł<strong>ad</strong>zie opieki zdrowotnejinformuje bez zbędnej zwłoki lekarza zatrudnionegow tym zakł<strong>ad</strong>zie o samodzielnym wykonaniu świ<strong>ad</strong>czeńwymienionych w § 6 oraz o podanych lekach.2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do położnejsprawującej opiekę n<strong>ad</strong> pacjentem poza zakł<strong>ad</strong>emopieki zdrowotnej, jeżeli w jej obecności pacjentzostanie objęty opieką lekarską.§ 9.Pielęgniarka, położna przy podejmowaniu czynnościzwiązanych z samodzielnym wykonywaniem świ<strong>ad</strong>czeńzapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnychnie powinna wykraczać poza swojeumiejętności zawodowe, a w szczególności podejmowaćczynności wymagających umiejętności zawodowychuzyskiwanych w drodze doskonalenia zawodowegow odpowiedniej formie kształcenia podyplomowego.§ 10.Traci moc rozporządzenie Ministra Zdrowia i OpiekiSpołecznej z dnia 2 września 1997 r. w sprawie zakresui rodzaju świ<strong>ad</strong>czeń zapobiegawczych, diagnostycznych,leczniczych i rehabilitacyjnych, wykonywanychprzez pielęgniarkę samodzielnie, bez zlecenialekarskiego, oraz zakresu i rodzaju takich świ<strong>ad</strong>czeńwykonywanych przez położną samodzielnie(Dz. U. Nr 116, poz. 750).§ 11.Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dniod dnia ogłoszenia.ZAŁĄCZNIK Nr 1RODZAJE BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCHI RODZAJE MATERIAŁÓW DO TYCH BADAŃPOBIERANYCH PRZEZ PIELĘGNIARKĘRodzaj materiałukrewRodzaj b<strong>ad</strong>aniamorfologiaOBcukierjonogrammocznikkreatyninacholesterolHbsczas krzepnięcia*obecność HCV, HIV*moczb<strong>ad</strong>anie ogólnekałpasożytykrewplwocinaBK* Dotyczy wyłącznie chorych dializowanych.1) Minister Zdrowia kieruje działem <strong>ad</strong>ministracji rządowej- zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia PrezesaR<strong>ad</strong>y Ministrów z dnia 18 lipca 2006 r. w sprawieszczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz.U. Nr 131, poz. 924).2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostałyogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 89, poz. 969,z 2003 r. Nr 109, poz. 1029, z 2004 r. Nr 19, poz. 177,Nr 92, poz. 885 i Nr 173, poz. 1808, z 2005 r. Nr 175,poz. 1461 oraz z 2007 r. Nr 176, poz. 1237.ZAŁĄCZNIKIZAŁĄCZNIK Nr 2WYKAZ LEKÓW PODAWANYCH PACJENTOWI PRZEZ PIELĘGNIARKĘDORAŹNIE W NAGŁYCH WYPADKACH BEZ ZLECENIA LEKARZALp. Nazwa leku Postać Droga podania1 Acetylsalicylic acid tabletki od 0,3 do 0,5 g doustnie2 Amiodarone roztwór do wstrzyknięcia 150 mg/3 ml dożylnie, doszpikowo3 Atropinum sulfuricum roztwór do wstrzyknięcia domięśniowo, podskórnie,(0,5 mg/ml; 1 mg/ml) dożylnie,dotchawiczo,doszpikowo4 Captoprilum tabletki 12,5 mg doustnie5 Clemastine roztwór do wstrzyknięcia 2 mg/2 ml domięśniowo6 Clonazepamum roztwór do wstrzyknięć 1 mg/ml domięśniowo, dożylnie7 Diazepam roztwór do wstrzyknięcia lub domięśniowo, dożylnie,wlewka doodbytnicza (do 10 mg/2 ml) doszpikowo, doodbytniczo8 Drotaverini hydrochloridum roztwór do wstrzyknięcia 20 mg/1 ml domięśniowo,dożylnie,podskórnie9 Epinephrine bitartrate roztwór do wstrzyknięcia (1 mg/ml) domięśniowo, podskórnie,dożylnie,doszpikowo,dotchawiczo10 Flumazenil roztwór do wstrzyknięcia 500 µg/5 ml dożylnie, doszpikowo11 Furosemide roztwór do wstrzyknięcia (20 mg/2 ml) domięśniowo, dożylnie,doszpikowo12 Glucagon hydrochloride roztwór do wstrzyknięcia 1 mg/fiolka domięśniowo+ rozpuszczalnik13 Glucosum 20% roztwór do wstrzyknięcia dożylnego(200 mg/ml) dożylnie, doszpikowo14 Glucosum 5% roztwór do wlewu dożylnego dożylnie, doszpikowo15 Glyceryl trinitrate tabletki 0,5 mg, aerozol do stosowania podjęzykowegopodjęzykowo16 Hydrocortisone roztwór do wstrzyknięcia (Hydrocortisone dożylnie, doszpikowolub Methylprednisolone100 mg/ml, 250 mg/2 ml;Methylprednisolone 500 mg/fiolka, 1 g/fiolka)17 Magnesii sulfuricum roztwór do wstrzyknięcia 2 g/10 ml dożylnie, doszpikowo18 Ketoprofen roztwór do wstrzyknięcia 100 mg/2 ml domięśniowo, dożylnie,doszpikowo19 Lignocainum roztwór do wstrzyknięcia 100 mg/2 ml dożylnie, dotchawiczo,hydrochloricumdoszpikowo20 Midazolam po konsultacji z lekarzem roztwór domięśniowo, dożylnie,do wstrzyknięcia 5 mg/amp.doszpikowo21 Metoclopramidum roztwór do wstrzyknięcia 10 mg/2 ml dożylnie, domięśniowo,doszpikowo22 Morphine sulphate roztwór do wstrzyknięcia domięśniowo, podskórnie,(10 mg/ml; 20 mg/ml) dożylnie, doszpikowo23 Naloxonum hydrochloricum roztwór do wstrzyknięcia (400 µg/ml) domięśniowo, podskórnie,dożylnie,doszpikowo,dotchawiczo24 Natrium chloratum 0,9% roztwór do wlewu dożylnego dożylnie, doszpikowo25 Płyn fizjologiczny wieloelektrolitowy izotoniczny roztwór dożylnie, doszpikowodo wlewu dożylnego26 Salbutamol aerozol wziewny w roztworze do nebulizacji wziewnie27 Solutio Ringeri roztwór do wlewu dożylnego dożylnie, doszpikowo28 Tlen gaz wziewnie, dotchawiczo19