Temat: Zagrożenie czynnikami biologicznymi w środowisku pracy

MODUŁ MODUŁ III IIIPlan zajęć:LITERATURA:1. Lp. B. Rączkowski: Treść BHP w praktyce. ODDK Gdańsk 1998. Metoda nauczania Czas realizacji2. Zagrożenia mechaniczne. CIOP, Warszawa 2002.1. Sprawy organizacyjno – integracyjne. Cele lekcjiWykład 3 min.3. Uczciwek T.: Dozór i eksploatacja instalacji oraz urządzeń elektroenergetycznych. Poradnik szkoleniowy.COSTiW 2. Pojęcie SEP, czynników Warszawa biologicznych. 2000.Łańcuch skojarzeń 6 min.4. Energia Najczęściej elektryczna spotykane i elektryczność choroby statyczna. CIOP, Warszawa 2002.5. Buuehl 3. Gtówne R., Majak grupy czynników A., Seferna biologicznych J., Strużyna oraz zagrożenia J.: Porażenia Rozmowa i oparzenia kierowana prądem i łukiem 5 min. elektrycznym.Etiologia zawodowe i pomoc spowodowane przedlekarska. tymi WNT, czynnikami Warszawa 1993.6. Oświetlenie pomieszczeń i stanowisk pracy. CIOP, Warszawa 2002.4. Wybrane choroby wywoływane czynnikami7. Zagrożenia występującymi elektromagnetyczne. w środowisku pracy. CIOP, Warszawa 2002. Burza mózgów8. Hałas. Badania CIOP, Warszawa środowiska 2002. pracy i pracowników.9. Drgania 5. Prace mechaniczne. wzbronione młodocianym CIOP, Warszawa i kobietom 1997. w ciąży Dyskusja 3 min.10. D. Koradecka: Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. CIOP, Warszawa 1999.6. Metody zabezpieczenia się przed chorobami11. Kodeks wywoływanymi pracy i inne przez akty czynniki prawne. biologiczne.Rozmowa kierowana 12 min.12. Czynniki Podkreślenie zagrożeń roli biologicznych pracodawcy w profilaktyce w środowisku medycznej pracy. CIOP, Warszawa 2002.13. Psychofizjologiczne7. Podsumowanie -problemyprawidłowoczłowiekaprowadzonawprofilaktykaśrodowisku pracy. CIOP, Warszawa 2002.Dyskusja6 min.14. Zarządzanie ogranicza bezpieczeństwem zachorowania spowodowane pracy i ryzykiem. CIOP, Warszawa 2002.czynnikami biologicznymi15. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku spawacza elektrycznego. ODiDK, Gdańsk 2000.16. Środki ochrony indywidualnej. CIOP, Warszawa, 2002.SCENARIUSZ ZAJĘĆ10 min.Wskazówki metodyczne dla nauczyciela mają za zadanie ułatwić mu przekazanie uczniomwiadomości na temat zagrożeń czynnikami biologicznymi w środowisku pracy.Lekcja do przeprowadzenia w formie dyskusji, łańcucha skojarzeń, rozmowy kierowanej, burzy mózgów.Nauczyciel powinien:• zapoznać uczniów z celami lekcji,• zachęcić do aktywnego uczestnictwa w dyskusji i burzy mózgów,• wykorzystać załączone w poradniku foliogramy,• zwrócić szczególną uwagę na:- zagrożenia czynnikami biologicznymi,- obowiązek pracodawcy informowania pracowników o zagrożeniach w środowisku pracy,- korzyści wynikające ze stosowania podstawowych zasad higieniczno-sanitarnych, stosowaniaodzieży ochronnej i środków ochrony indywidualnej.Ad. 1.• sprawdź listę obecności,• zadaj uczniom pytanie: Jak się czują?ąAd. 2.• zapoznaj uczniów z celami lekcji,• zachęć do zadawania pytań.Ad. 3.• zachęć uczniów do podawania najczęściej występujących chorób,• odpowiedzi należy zapisywać na tablicy.Ad. 4.• wykorzystaj wiedzę uczniów i naprowadź na poprawną odpowiedź.139 89

ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA I PROFILAKTYKA W ŚRODOWISKU W PRACY ŚRODOWISKU PRACYAd. 5.• zachęć uczniów do wyrażenia swoich uwag na temat zagrożenia na stanowisku pracy,• naprowadź uczniów na poprawne kojarzenie.Ad. 6.MODUŁ III• podkreśl znaczenie prac wzbronionych młodocianym i kobietom w ciąży.Ad. 7.• podkreśl znaczenie przestrzegania podstawowych zasad higieniczno-sanitarnych.Zagrożenia i profilaktykaw środowisku pracyTEMAT:Ad. 8.• podkreślić znaczenie zagrożeń czynnikami biologicznymi w środowisku pracy oraz profilaktyki.PRZEZNACZONY PYTANIA KONTROLNE DLA: Z ODPOWIEDZIAMIuczniów szkół ponadgimnazjalnych w ramach przedmiotu„Kultura bezpieczeństwa”1. Podaj określenie czynników biologicznych.Odpowiedź: Czynniki biologiczne, które mogą stanowić zagrożenie dla człowieka to żywe organizmy,CZAS REALIZACJI: 10 godzin lekcyjnychsubstancje wytwarzane przez te organizmy lub części organizmów żywych, z którymi człowiekmoże się zetknąć w procesie pracy.POZIOM WIEDZYPOCZĄTKOWEJ:2. Wymień główne grupy wiedza czynników i umiejętności biologicznych. z zakresu szkoły podstawowej i gimnazjalnejOdpowiedź: Głównymi grupami oraz doświadczenia czynników biologicznych życiowesą:• wirusy• stawonogiPOMOCE • bakterie• mukoplazmyDYDAKTYCZNE: • grzyby – rzutnik pisma, • pierwotniaki• riketsje• robaki pasożytnicze.– foliogramy,– karty ćwiczeń.3. Wymień zagrożenie zawodowe pracownika czynnikami biologicznymi.Odpowiedź: Do zagrożeń zawodowych pracownika czynnikami biologicznymi należą:CELE EDUKACYJNE• bruceloza,OGÓLNE: • leptospiroza, W wyniku zorganizowanego procesu nauczania−uczenia się• wirusowe uczeń zapalenie powinien: wątroby,• schorzenia – układu rozpoznawać oddechowego, czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe• choroby uczuleniowe, w środowisku pracy oraz umieć zidentyfikować źródła tych• choroby pasożytnicze. czynników,4. Które grupy pracownicze – potrafić są narażone wymienić na czynniki metody biologiczne? likwidacji lub ograniczania wpływutych czynników,Odpowiedź: Na czynniki biologiczne są narażeni następujący ąpracownicy:• pracownicy – wiedzieć, zajmujący ąsi jak ę hodowlą ocenić ryzyko zwierząt, ązawodowe lecznictwem na medycznym stanowisku i weterynaryjnym,pracy,• pracownicy – rozróżniać przemysłu mięsnego, środki ochrony rolno-spożywczego, indywidualnej rolnictwa, i znać ich melioracji, przeznaczenie. kanalizacji,robót podziemnych.SPIS JEDNOSTEK5. Na podstawie jakich badań można stwierdzić narażenie na czynniki biologiczne?TEMATYCZNYCH: 1. Czynniki występujące w środowisku pracyOdpowiedź: Narażenie na czynniki biologiczne stwierdzamy na podstawie następujących ą badań:2. Zagrożenia od urządzeń elektrycznych• mikrobiologiczne badanie powietrza,• mikrobiologiczne 3. Oświetlenie badanie próbek pomieszczeń płynnych i stałych stanowisk substancji, pracy. Promieniowanie• badania zwierząt 4. Drgania ąi produkt mechaniczne ów pochodzenia – wibracje. zwierzęcego. Hałas w środowisku pracy6. Jakich podstawowych zasad 5. Zagrożenia należy przestrzegać, czynnikami aby chemicznymi uchronić się w środowisku przed zagrożeniami pracy i profilaktykaczynnikami biologicznymi? 6. Zagrożenia czynnikami biologicznymi w środowisku pracyOdpowiedź: Należy przestrzegać 7. Czynniki następujących psychofizyczne ązasad: w środowisku pracy• przepisów higieniczno-sanitarnych,8. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy• higieny osobistej,• stosować9. odzież Środki ochronną ochrony i środki indywidualnejochrony indywidualnej.88140

MODUŁ MODUŁ III IIIMATERIAŁ ŹRÓDŁOWY DLA UCZNIALITERATURA:1. B. Rączkowski: BHP w praktyce. ODDK Gdańsk 1998.Temat: Zagrożenie czynnikami biologicznymi2. Zagrożenia mechaniczne. CIOP, Warszawa 2002.3. Uczciwek T.: Dozór i eksploatacja instalacji oraz urządzeń elektroenergetycznych. Poradnik szkoleniowy.COSTiW SEP, w Warszawa środowisku 2000. pracy4. Energia elektryczna i elektryczność statyczna. CIOP, Warszawa 2002.5. Buuehl R., Majak A., Seferna J., Strużyna J.: Porażenia i oparzenia prądem i łukiem elektrycznym.Etiologia i pomoc przedlekarska. WNT, Warszawa 1993.CZYNNIKI BIOLOGICZNE6. Oświetlenie Czynniki biologiczne, pomieszczeń które i stanowisk mogą stanowić pracy. zagrożenieCIOP, Warszawadla człowieka,2002.to żywe organizmy, substancje wytwarzaneZagrożenia przez elektromagnetyczne. te organizmy lub części CIOP, organizmów Warszawa żywych, 2002. np. alergeny pochodzenia zwierzęcego lub ro-7.ślinnego, z którymi czło wiek może się zetknąć w procesie pracy.8. Hałas. CIOP, Warszawa 2002.9. Główne Drgania grupy mechaniczne. czynników CIOP, biologicznych Warszawa 1997.10. D. Wirusy Koradecka: - mająBezpieczeństwo zdolność wzrostu pracy i rozmnażania i ergonomia. się jedynie CIOP, Warszawa wewnątrz ą 1999.zakażonej komórki, którą niszczą.11.ChorobyKodekswirusowepracy i innerozprzestrzeniająakty prawne.się najczęściej drogą kropelkową, tzn. przy kichaniu, kaszlu lub głośnymmówieniu osoby chorej. Do zakażenia może również dojść przez przewód pokarmowy (np. wirusowe zapalenie12. wątroby ąCzynniki typu zagrożeń A), przez biologicznych bezpośredni kontakt w środowisku z wydalinami pracy. chorego CIOP, lub Warszawa przez spożycie 2002. zakażonych pokarmów13. oraz Psychofizjologiczne drogą pozajelitowąproblemy przez zakażone człowieka igły, strzykawki, w środowisku narzędzia pracy. chirurgiczne, CIOP, Warszawa stomatologiczne, 2002. zakażonąwirusami krew oraz drogą płciową (np. AIDS). Inne wirusy przenoszone są przez kłujące ąstawonogi, takie jak14. kleszcze Zarządzanie i komary. bezpieczeństwem Najczęściej występujące pracy ąi ryzykiem. w środowisku CIOP, szpitalnym Warszawa zakażenia 2002. wirusowe to wirusowe zapalenieOcena wątroby ąryzyka typu zawodowego B, wirusowe na zapalenie stanowisku spojówek spawacza na oddziałach elektrycznego. okulistycznych. ODiDK, Gdańsk Wirus opryszczki, 2000. wirus15.półpaśca i wirus cytomegalii wywołują zakażenia o ciężkim przebiegu klinicznym u chorych ze zmniejszoną16.odpornością.Środki ochronyWśródindywidualnej.chorób wywoływanychCIOP, Warszawa,przez wirusy2002.odzwierzęce, jak niesz-towica, ospa krów, pryszczycaprzeważają ospopodobne choroby skóry i grypopodobne zakażenia u rolników przeważnie o łagodnymprzebiegu. Wirus rzekomego pomoru drobiu może powodować u hodowców drobiu ostre zapalenie spojówekokreślane jako choroba Newcastle. Należy także wspomnieć o wirusach występujących ąu zwierząt,jak wiruswścieklizny, kleszczowego zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, na które są narażeni leśnicy, weterynarze,pracownicy ogrodów zoologicznych, ferm lisów itp.Bakterie - są to drobnoustroje jednokomórkowe, rozmnażające ąsię przez podział. Bakterie występująceąu człowieka można podzielić na podstawie ich zdolności barwienia się metodą Grama na bakterie G/-/ i G/+/.Niektóre z nich mają zdolność tworzenia form przetrwalnikowych w warunkach nie sprzyjających ądalszemuwzrostowi komórki. Mogą one ponownie przejść w formy rozwojowe wówczas, gdy warunki zewnętrzne stanąsię sprzyjające. ąMiejscami wniknięcia są najczęściej drogi oddechowe, układ pokarmowy, uszkodzone błonyśluzowe i skóra. Wśród Gram-ujemnych pałeczek wywołujących ąchoroby odzwierzęce największe znaczeniemają pałeczki wywołujące ąciężką chorobę narządową ą -brucelozę. Wiele bakterii znajduje się stale w organizmieczłowieka, a do wystąpienia objawów chorobowych dochodzi w odpowiednich warunkach, takich jak obniżenieodporności organizmu, zaburzenia biocenozy w przewodzie pokar mowym lub po zakażeniu wirusowym. Bakteriechorobotwórcze cechują się zdolnością do wytwarzania toksyn oraz zdol nością do rozprzestrzeniania sięw organizmie i rozmnażania w nim.Grzyby - mogą powodować zarówno zakażenia uogólnione, jak i zmiany miejscowe, np. na skórze i błonachślu zowych. U dzieci, zwłaszcza u noworodków i niemowląt, ądość często spotyka się zakażenie drożdżakiemCandida Albicans. Szczególnie ciężki przebieg mają zakażenia płuc i ośrodkowego układu nerwowegowywołane przez Cryptococcus neoformans. Zarówno Candia albicans jak i Cryptococcus wywołują nadkażeniau osób ciężko chorych le czonych antybiotykami i chorych z rozległymi oparzeniami. Zmiany chorobowemogą również wywoływać mykotoksyny, glukany wytwarzane przez grzyby.Riketsje - są to drobnoustroje bakteriopochodne. Zajmują pośrednie miejsce między wirusami i bakteriami.Swoimi właściwościami zbliżają się z jednej strony do wirusów (pasożytnictwo wewnątrzkomą órkowe), z drugiejzaś do bakterii (budowa komórkowa). Przenoszone są one na człowieka przede wszystkim przez wszy, pchły ikleszcze. Do najczęściej spotykanych chorób należą: dur plamisty, gorączka ąQ, gorączka Gór Skalistych.Stawonogi - a szczególnie ich wydaliny mogą powodować powstawanie chorób alergicznych układu oddechowego.Należą do nich skorupiaki, pajęczaki i owady.Mykoplazmy - są drobnoustrojami mniejszymi od bakterii, mają jednak metabolizm podobny do bakteryjnego.U człowieka wywołują, tzw. nietypowe zapalenie płuc.141 89

ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA I PROFILAKTYKA W ŚRODOWISKU W PRACY ŚRODOWISKU PRACYPierwotniaki - są to jednokomórkowe organizmy zwierzęce. Pierwotniaki chorobotwórcze wydzielają dośrodowiska enzymy hemokrytyczne, a także toksyczne substancje, które są przyczyną objawów klinicznychchoroby. Najczęstsze zakażenia pierwotniakowe u człowieka to toksoplazmoza, lambliaza i pierwotniakowezapalenie ptuc.MODUŁ IIIRobaki pasożytnicze - działanie chorobotwórcze wykazują zarówno pasożyty dojrzałe, jak i ich stadialarwalne. Za każenie (tzw. inwazja) następuje zwykle drogą pokarmową, przez połknięcie jaj lub larw pasożyta.Najczęstsze robaczyce przewodu pokarmowego to owsica, glistnica, tasiemczyca.Zagrożenia i profilaktykaZagrożenie pracownika czynnikami biologicznymiTEMAT:Środowisko pracy, jako składowa środowiska zewnętrznego człowieka, stwarza tzw. ryzyko zawodowe,które w szczególnych przypadkach w środowisku umożliwia pośrednie lub pracy bezpośrednie wtargnięcie zarazka chorobowegodo organizmu człowieka, wykonującego ąpracę zawodową w tym środowisku.Czynniki biologiczne wywierają niekorzystny wpływ na organizm ludzki i mogą być przyczyną choróbPRZEZNACZONY uznanych za zawodowe. DLA: Wyżej uczniów wymienione szkół czynniki ponadgimnazjalnych biologiczne (wirusy, w bakterie, ramach grzyby przedmiotu itd.) mogą wywoływaćzawodowe choroby zakaźne „Kultura i inwazyjne. bezpieczeństwa”Należą do nich:• bruceloza - odzwierzęca choroba zakaźna, na którą są narażeni pracownicy zajmujący się hodowlą zwierząt,CZAS REALIZACJI:ą lecznictwem medycznym10 godzini weterynaryjnym,lekcyjnych• leptospiroza - odzwierzęca choroba zakaźna zagrażająca ąprzede wszystkim hodowcom zwierząt futerko-wych i dro biu, pracownikom przemysłu mięsnego, rolno-spożywczego, rolnictwa, melioracji, kanalizacji,POZIOM robót WIEDZY ziemnych, per sonelowi zootechnicznemu i weterynaryjnemu,POCZĄTKOWEJ: wiedza i umiejętności z zakresu szkoły podstawowej i gimnazjalnej• wirusowe zapalenie wątroby ą typu A lub B - choruje głównie personel medyczny, ze szczególnym zagrożeniemgrup zawodowych, oraz tzw. specjalnego doświadczenia ryzyka: życiowe pracownicy oddziałów zakaźnych, stacji krwiodawstwa,oddziałów zabiegowych laboratoriów,POMOCE • schorzenia układu oddechowego - powodowane przez drobnoustroje, które, np. w trakcie procesówDYDAKTYCZNE:magazynowa nia, przetwarzania – rzutnik i użytkowania pisma, różnych surowców roślinnych uwalniają się wraz z pyłem istanowią zagrożenie, np. – dla foliogramy, rolników, pracowników spichrzów, młynarzy, pracowników zatrudnionych wsłodowniach, wytwórniach – pasz, karty tartakach ćwiczeń. itp.,• choroby uczuleniowe powodowane przez alergeny pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego, np.:CELE - EDUKACYJNEalergeny roślinne: mąka i otręby, pył zbożowy i paszowy, ziarno rycynowe, zarodniki grzybów, pleśni iOGÓLNE: drożdży, włókna roślinne, W wyniku pył drzewny, zorganizowanego żywice roślinne i olejki procesu aromatyczne, nauczania−uczenia pyłki kwiatów się i drzew, alergenyzawarte w truskawkach uczeń i powinien:poziomkach, pył surowego ziarna kawy i kakao, pył herbaty, pył słodowy,zarodniki widłaków, pył tytoniu, alergeny zawarte w szyszkach chmielowych,– rozpoznawać czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe- alergeny zwierzęce: enzymy proteolityczne zawarte w detergentach, futro, sierść i łupież zwierząt ąho-w środowisku pracy oraz umieć zidentyfikować źródła tychdowlanych, laboratoryjnych i łownych, pióra i białko ptasie, włosy ludzkie i łupież, roztocza, insekty,pasożyty przewodu pokarmowego,czynników,jad żmii, pył jedwabiu naturalnego. Narażeni na nie są przeważniepracownicy hodowli i przetwórstwa – potrafić wymienić zwierzęcego, metody pracownicy likwidacji zakładów lub ograniczania zielarskich itp., wpływu• choroby pasożytnicze- wywołane tych czynników, przez pierwotniaki i robaki.– wiedzieć, jak ocenić ryzyko zawodowe na stanowisku pracy,Ochrona pracy młodocianych – rozróżniać środki ochrony indywidualnej i znać ich przeznaczenie.Wzbronione jest zatrudnianie młodocianych przy pracach, przy których źródłem zakażenia lub zarażeniaSPIS może JEDNOSTEKbyć chory człowiek lub materiał zakaźny pochodzenia ludzkiego, tj. krew, mocz, kał itp., w tym w szczególnościwszelkie prace w szpitalach 1. Czynniki (oddziałach) występujące zakaźnych w środowisku oraz dla nerwowo pracy i psychicznie chorych.TEMATYCZNYCH:Dozwolone jest zatrudnianie 2. Zagrożenia młodocianych od w urządzeń wieku powyżej elektrycznych 16 lat w celu nauki zawodu w placówkachsłużby zdrowia (z wyjątkiem ąplacówek wymienionych powyżej) w wymiarze do 6 godzin na dobę.3. Oświetlenie pomieszczeń i stanowisk pracy. PromieniowanieWzbronione jest zatrudnianie młodocianych przy pracach, przy których występują zagrożenia czynnikamibiologicz nymi, przenoszonymi 4. na Drgania człowieka mechaniczne przez kontakt – ze wibracje. zwierzętami Hałas lub produktami w środowisku pochodzenia pracy zwierzęcego.5. Zagrożenia czynnikami chemicznymi w środowisku pracy i profilaktykaDozwolone jest zatrudnianie młodocianych w wieku powyżej 16 lat, w celu nauki zawodu rymarza, kaletnika,cholewkarza, obuwnika, kuśnierza, przy ręcznym i maszynowym krojeniu skór w wymiarze do 3 godzin6. Zagrożenia czynnikami biologicznymi w środowisku pracyna dobę.7. Czynniki psychofizyczne w środowisku pracyWzbronione jest zatrudnianie 8. Ocena młodocianych ryzyka przy zawodowego pracach, przy na których stanowisku występują pracy zagrożenia czynnikamibiologicz nymi pochodzenia roślinnego lub mikroorganizmami przenoszonymi przez rośliny.9. Środki ochrony indywidualnej88142

MODUŁ MODUŁ III IIIDozwolone jest zatrudnianie młodocianych chłopców w wieku od od 1 lat 17 w lat celu w celu nauki nauki zawodu zawodu młynarza młynarza przyLITERATURA:przy ob słudze ob słudze maszyn maszyn czyszczących czyszczących ąi mielących i ących pod warunkiem, pod warunkiem, że stężenia stężenia pyłów nie pyłów przekraczają nie przekraczają 2/3 wartości 2/3wartości najwyższych najwyższych dopuszczalnych dopuszczalnych stężeń określonych stężeń określonych dla dorosłych. dla dorosłych.1. B. Rączkowski: BHP w praktyce. ODDK Gdańsk 1998.Dozwolone jest zatrudnianie młodocianych w kontakcie z czynnikami zaliczanymi do alergenów, pod2. Zagrożenia mechaniczne. CIOP, Warszawa 2002.warunkiem uzyskania specjalistycznej opinii lekarskiej o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kontaktu z3. z alergenami. Uczciwek T.: Dozór i eksploatacja instalacji oraz urządzeń elektroenergetycznych. Poradnik szkoleniowy.COSTiW SEP, Warszawa 2000.4. Energia elektryczna i elektryczność statyczna. CIOP, Warszawa 2002.Prace wzbronione kobietom5. Buuehl R., Majak A., Seferna J., Strużyna J.: Porażenia i oparzenia prądem i łukiem elektrycznym.Kobietom w ciąży i w okresie karmienia wzbronione są:Etiologia i pomoc przedlekarska. WNT, Warszawa 1993.• prace stwarzające ąryzyko zakażenia wirusem zapalenia wątroby ątypu B, wirusem ospy wietrznej i półpaśca,6. Oświetlenie wirusem różyczki, pomieszczeń wirusem i stanowisk HIV, wirusem pracy. cytomegalli, CIOP, Warszawa pałeczką 2002.listeriozy, toksoplazmozą,7. • Zagrożenia prace przy elektromagnetyczne. obsłudze zwierząt ądotkniętych CIOP, Warszawa chorobami 2002.zakaźnymi i inwazyjnymi.8. Hałas. CIOP, Warszawa 2002.9. Profilaktyka Drgania mechaniczne. CIOP, Warszawa 1997.10. D. Narażenie Koradecka: na Bezpieczeństwo czynniki biologiczne pracy można i ergonomia. stwierdzić CIOP, badając ąWarszawa środowisko 1999.pracy i pracowników.11. Kodeks Szczególnie pracy i istotne inne akty są: prawne.• mikrobiologiczne badania powietrza w celu określenia stopnia ekspozycji na alergeny i niektóre zarazki12. Czynniki zagrożeń biologicznych w środowisku pracy. CIOP, Warszawa 2002.występujące ąw rolnictwie, przemyśle spożywczym itp.,13. • Psychofizjologiczne mikrobiologiczne badania problemy próbek człowieka różnych w płynnych środowisku i stałych pracy. substancji CIOP, Warszawa znajdujących ą2002.się ę w środowisku14. Zarządzanie pracy w celu bezpieczeństwem określenia stopnia zagrożenia pracy i ryzykiem. drobnoustrojami CIOP, Warszawa wykazującymi ą2002.działanie infekcyjne alergizująceąlub toksyczne,15. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku spawacza elektrycznego. ODiDK, Gdańsk 2000.• badanie zwierząt ąi produktów pochodzenia zwierzęcego w kierunku obecności zarazków chorób16. Środki odzwierzęcych, ochrony indywidualnej. mające ąna celu CIOP, określenie Warszawa, ryzyka 2002.infekcji wśród pracowników hodowli, przetwórstwazwierzęcego i służby wetery naryjnej.W związku ąz tym służby medyczne powinny każdorazowo formułować wymagania, których spełnieniezapewniałoby ochronę zdrowia pracownika. Niezależnie od tego należy:• przestrzegać istniejących ąprzepisów higieniczno-sanitarnych,• przestrzegać zasad higieny osobistej,• stosować odzież ochronną i środki ochrony indywidualnej.LITERATURA1. Czynniki Bezpieczeństwo zagrożeń pracy biologicznych i ergonomia. w środowisku Praca zbiorowa pracy. pod CIOP, redakcją Warszawa Danuty 2002. Koradeckiej,2. Bezpieczeństwo CIOP, Warszawa pracy 1999 i ergonomia. Praca zbiorowa pod redakcją Danuty Koradeckiej, CIOP, Warszawa 19992. Czynniki zagrożeń biologicznych w środowisku pracy. CIOP - PIB, Warszawa 2009.3. Dutkiewicz J., Śpiewak R., Jabłoński L. (200) Biologiczne czynniki zagrożenia zawodowego.PYTANIA Klasyfikacja, KONTROLNE narażone grupy zawodowe, pomiary, pomiary, profilaktyka. Lublin, ad punctum1. 4. Podaj Rozporządzenie określenie Ministra czynników Zdrowia biologicznych. z dnia 22 kwietnia 2005 w sprawie szkodliwych czynników2. Wymień biologicznych główne dla grupy zdrowia czynników w środowisku biologicznych. pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo3. Wymień narażonych zagrożenie na te czynniki. pracownika DzU nr czynnikami 81, poz. 16 biologicznymi.4. Które grupy pracownicze są narażone na czynniki biologiczne?5. Na podstawie, jakich badań można stwierdzić narażenie na czynniki biologiczne?6. Jakich podstawowych zasad należy przestrzegać, aby uchronić się przed zagrożeniami czynnikamiPYTANIA KONTROLNEbiologicznymi?1. Podaj określenie czynników biologicznych.2. Wymień główne grupy czynników biologicznych.3. Wymień zagrożenie pracownika czynnikami biologicznymi.4. Które grupy pracownicze są narażone na czynniki biologiczne?5. Na podstawie, jakich badań można stwierdzić narażenie na czynniki biologiczne?6. Jakich podstawowych zasad należy przestrzegać, aby uchronić się przed zagrożeniami czynnikamibiologicznymi?89143