Badania ilościowe a badania jakościowe

BADANIA ILOŚCIOWE A BADANIA JAKOŚCIOWE

JĘZYKOZNAWSTWO JAKO NAUKA1. Tożsamość przedmiotu badań i narzędziaopisu.2. Tożsamość przedmiotu i podmiotu poznania.3. Usytuowanie języka na pograniczu natury ikultury.4. Dostępność tylko w postaci zmieniających sięw czasie i niezwykle mnogich manifestacji.5. Konieczność redukcjonizmu poznawczego

PODEJŚCIA DO BADAŃ JĘZYKAPsychologiczneNeurofizjologiczneSocjologiczneAntropologiczneSemiotyczneKomunikacyjneDydaktyczneFilozoficzneRetoryczneperswazyjneMatematycznostatystyczneinżynieryjnei

PODEJŚCIE FASETOWE„Język, niezależnie od swojej nieoszacowanejwartości dla kultury, postrzegany z różnych punktówwidzenia ujawnia coraz to nowe fragmenty swojejstruktury z ich wzajemnym uwikłaniem, nie tracącjednak spójności i tożsamości” (s. 123)

PODEJŚCIE FASETOWE„Język opisywany być może wieloma teoriamijednocześnie w sposób różny, ale niesprzeczny” (s.123)Pytanie pomocnicze:‣ co to znaczy „jednocześnie”?

TEORIA A METODATEORIAspójny i niesprzecznyzbiór weryfikowalnychsądów na temat języka.METODAzbiór założeń teoretycznychoraz ciąg praktycznychprocedur (lub ich opisów)prowadzących dosformułowania sądów ojęzyku„Brak jest koniecznego związku między teorią astosowanymi metodami” (s.125)

TEORIA A METODA„Jak płynne jest powyższe rozróżnienie [na teorię i metodę]świadczyć może porównanie tytułów i zawartości prac JackaFisiaka (Wstęp do współczesnych teorii lingwistycznych ) orazBrigitte Bartschat (Methoden der Sprachwissenschaft).Chociaż obie zawierają uporządkowane chronologicznieteoretyczne opisy praktycznie tych samych szkółlingwistycznych XIX i XX wieku, niemiecka autorka użyłaterminu ‘metoda’ a nie ‘teoria’” (s.125)

DUALIZM METODOLOGICZNY Metodologia tworzona specjalnie dla lingwistykiCZY Metodologia zapożyczana od innych naukW SZCZEGÓLNOŚCI Społecznych i przyrodniczych?

METODY ILOŚCIOWE„Skoro przedmiot badań musi pozostaćniedookreślony, źródeł wiarygodnościteoriotwórczego dyskursu językoznawczegopowinno się szukać w metodologii badańilościowych, wymuszającej rygor procedurbadawczych przez pełne korzystanie z narzędzistatystyki i rachunku prawdopodobieństwa orazmetod numerycznych” (s. 128)

METODY JAKOŚCIOWE Uwzględnianie kompetencji badanych: Założenie równości kompetencji społecznej i jejprzejawów językowych badacza i badanych Unikanie narzucania siatki pojęciowej badacza Postawa poznawczo naiwna Otwartość na badaną rzeczywistość Interpretacja w ramach siatki pojęciowej badanych Sytuacja badania jako sytuacja wymiany(głównie kompetencji społecznej)

METODY JAKOŚCIOWE Zmiana roli badacza: świadek i uczestnik badanego fenomenu, NIEakademicki ekspert Szczególna moralna odpowiedzialność badacza Próby ujęć całościowych: brak redukcji problemu badawczego dopojedynczej wypowiedzi, widzenie w szerszymkontekście

ASPEKTY BADAŃ JAKOŚCIOWYCHNA PRZYKŁADZIE WYWIADU POGŁĘBIONEGOŚwiat przeżywany Koncentracja na świecie przeżywanym cel: zaś opis i zrozumienie głównych tematów przeżyćpodmiotów. Jest on rozmową zorientowaną ku jednemu lubkilku tematom.Sens. zrozumienie tego, co mówi respondent. Interpretacja tego, co zostało powiedziane jak i sposobu, wjaki zostało to powiedzianeJakościowy. uzyskanie opisów różnych aspektów świata przeżywanegorespondenta

ASPEKTY BADAŃ JAKOŚCIOWYCHNA PRZYKŁADZIE WYWIADU POGŁĘBIONEGOKonkretność.: opis konkretnych sytuacji i sekwencji działania wświecie respondenta.Rozmyślna naiwność. postawa pozbawioną wstępnych założeń i rozmyślnienaiwną gromadzenie opisów bogatych w odcienieNiejasność opisów: Możliwość dostrzegania i wyjaśniania niejasności iniespójności

ASPEKTY BADAŃ JAKOŚCIOWYCHNA PRZYKŁADZIE WYWIADU POGŁĘBIONEGOSytuacja interpersonalna. Prowadzący wywiad jako osoba jest instrumentempozyskiwania wiedzy. Prowadzący i respondent wpływają na siebiewzajemnie zarówno na poziomie poznawczym jak iemocjonalnym.Pozytywne doświadczenie.

DO PRZEMYŚLENIA „ Każde [naukowe podejście do języka] opiera się na niecoinnej definicji języka, dopuszcza także korzystanie z różnychmetod badawczych” (s. 212)„Określenia w rodzaju ‘pełnego opisu’ czy‘ostatecznego wyjaśnienia’ należy włożyć międzybajki albo potraktować jako formę autoreklamykonkretnego naukowca, szkoły lub ośrodka” (s. 124)

DO PRZEMYŚLENIA „ O niespójności metodologicznej można mówić dopierowówczas, gdy dochodzi do wymieszania teorii od siebieodległych, posługujących się niekompatybilnym słownictwem iaparatem pojęciowym.” (s. 126)„Obserwacja oparta na biernejpercepcji w postępowaniunaukowym nie istnieje.” (s.126)

ĆWICZENIA CZUJNOŚCI „ (…) oddalając językoznawstwo od standardów wyznaczonychprzez języki opisu stosowane w naukach formalnych iprzyrodniczych, które można traktować jako wzorzecpoprawności metodologicznej w tym względzie” (s. 117-118)„Wszyscy ludzie potrafią posługiwać się mową, a wkrajach o minimalnych choćby stopniu skolaryzacjiposiadają też wiadomości z zakresu gramatyki” (s.121)

ĆWICZENIA CZUJNOŚCI „Uzasadnieniem celowości refleksji nad metodologiąjęzykoznawstwa i jej związkami z empirycznymi metodamiprzyrodoznawstwa jest podzielane przez większośćnaukowców przekonanie, iż dobra metoda badawcza stanowiniezbędny warunek skutecznego poznawczo postępowania,gwarantujący wiarygodność uzyskanego wyniku (s. 124)„W praktyce na metodę badawczą w pełnej postaci składająsię więc dwie składowe: specyficzna dla danej dyscypliny lubteorii oraz ogólna, oparta na rachunku prawdopodobieństwa,statystyce matematycznej i różnych metodach numerycznych”(s. 126)

ZA TYDZIEŃ I NASTĘPNE KILKA ZAJĘĆPojęcie PARADYGMATU+paradygmaty w językoznawstwie+paradygmaty w kulturoznawstwie

BIBLIOGRAFIATekst omawiany:A. Pawłowski: Empiryczne i ilościowe metodybadań wobec naukowego statusujęzykoznawstwa w: P. Stalmaszczyk (red.):Metodologie językoznawstwa. Filozoficzne iempiryczne problemy w analizie języka.Wydawnictwo Uniwersytety Łódzkiego, Łódź2010.