Mawrth - Tafod Elai

tafod eláieMAWRTH2012Rhif 265Pris 80c“Dyddiau Ysgol”Clwb RygbiPontypriddMae Clwb Rygbi Pontypridd wedi bodyn cysylltu cryn dipyn yn ddiweddargydag Ysgol Evan James, sydd dafliadcarreg i ffwrdd o faes Heol Sardis drosyr afon Rhondda.Mewn cydweithrediad gyda ChyngorRhondda Cynon Taf mae’r clwb ynymestyn allan i’r gymuned leol ac yntrefnu “Dyddiau Ysgol” lle mae staff achwaraewyr y clwb yn ymweld âdisgyblion lleol.Yn gynharach yn y tymor roedd clwbPontypridd yn falch o’r cyfle i alwmewn i Ysgol Pont Sion Norton fel rhano ddathliadau’r ysgol honno.Camerau S4C yn ffilmio Emily Frowen,Jake Thomas ac Owen SheppeardAdam a Jake Thomas yn ymweld ac Ysgol Evan JamesYn ystod mis Chwefror bu dau ochwaraewyr Pontypridd, y brodyr Adama Jake Thomas, yn cwrdd â charfanrygbi Ysgol Evan James gan gynnalsesiwn holi ac ateb a llofnodi. Bu’r plantwedyn yn ymweld â maes Heol Sardisyn ystod hanner tymor, pan oeddcamerau teledu ‘Cwmni Da’ yno ynffilmio ar gyfer cyfres i’w darlledu arS4C ym mis Ebrill – “Yn y Gawell”.Testun y gyfres yw’r gornestau MMA(Mixed Martial Arts) sy’n cynydduParhad ar dudalen 2Gwobr i GynllunFfitrwydd y Fenter a'rUrddMegan Thomas, Benjamin Hopkins aRyan David yn derbyn y wobrYn ddiweddar aeth Dudley Newbery yn ôl i'w hen ysgol yn Ysgol Gymraeg PontSiôn Norton, Pontypridd i lawnsio ymgyrch newydd elusen Achub y Plant acesbonio pwysigrwydd bwyta bwyd maethlon i'r plant. Yn y llun gyda Dudley aPhennaeth yr ysgol, Mr Rhys Lloyd mae (o'r chwith i'r dde) Kieran Jones, RhianneWilliams, Liam Lewis, Joseph Walters ac Eve Lewis.w w w . t a f e l a i . c o mNos Iau Chwefror 23ain cafwydllwyddiant arbennig i gynllun Llwybraui'r Brig Menter Rhondda Cynon Taf a’rUrdd yng Ngwobrau RhagoriaethGwaith Ieuenctid Cymru. Cafodd grŵpo bobl ifanc Ysgol Gyfun Llanhari'rwobr am eu gwaith yn datblygu iechyd,ffitrwydd a chwaraeon yn eu hysgol a'ucymuned. Roedd y criw o bobl ifancwedi bod yn gweithio ar y cynllun gydaCraig Howells, swyddog Ll.i.B MenterIaith drwy gwblhau nifer o gynlluniauymarferol ac wedi llwyddo mewn nifero agweddau allgyrsiol trwy wirfoddoli,ehangu sgiliau ymarferol ac ennynachrediadau. Parhad ar dudalen 2

2 Tafod Elái Mawrth 2012tafod eláiGOLYGYDDPenri Williams029 20890040HYSBYSEBIONDavid Knight 029 20891353CYHOEDDUSRWYDDColin Williams029 20890979Cyhoeddir y rhifyn nesafar 2 Ebrill 2012Erthyglau a straeoni gyrraedd erbyn21 Mawrth 2012Y GolygyddHendre 4 PantbachPentyrchCF15 9TGFfôn: 029 20890040e-bostpentyrch@tafelai.netTafod Elái ar y wêhttp://www.tafelai.netCLWB YDWRLYNCYLCHCADWGANAneirin KaradogYn darllen a thrafodei waithNos Fawrth, 27 Mawrtham 8.00.o’r glochYng Nglwb Rygbi PentyrchManylion: 029 20890040CYMDEITHASGYMRAEGLLANTRISANT A’RCYLCHNos Wener, 9 Mawrth 7.00 yhCinio Gŵyl Ddewi.Llechwen HallClwb Rygbi yn yr YsgolO dudalen 1mewn poblogrwydd. Y cyswllt gydagYsgol Evan James oedd Emily Frowen,sy’n gweithio yno fel CynorthwywraigDysgu, ac sydd hefyd yn gwneud gwaithhybu ac hysbysebu i’r GymdeithasMMA ac i Glwb Rygbi Pontypridd.Roedd y chwaraewyr Jake Thomas acOwen Sheppeard hefyd yn cymryd rhanyn y sesiwn ffilmio, ac unwaith eto ynbarod iawn i gwrdd â phlant EvanJames.Dywedodd Swyddog Cyfryngau ClwbRygbi Pontypridd, Guto Davies: “Mae’nbwysig iawn i ni fel clwb i fagu’rgenehedlaeth nesaf o gefnogwyr achwaraewyr, ac mae ymweld agysgolion lleol yn rhan hanfodol o’rdatblygiad hwnnw.“Roedd plant Evan James ynfrwdfrydig iawn o gael cwrdd â rhai o’rchwaraewyr ac i gael eu gafael arGwpan SWALEC am y prynhawn. Maeein delwedd fel clwb teuluol yn bwysigiawn i ni, ac mae’r traddodiad o gefnogiClwb Rygbi Pontypridd o ungenhedlaeth i’r nesaf yn rhan o weadcymdeithasol y dref a’r cymoedd oddiamgylch.”Gwobrywo CynllunO dudalen 1Argraffwyr:GwasgMorgannwgCastell Nedd SA10 7DRFfôn: 01792 815152Gwasanaeth addurno,peintio a phapuroAndrew ReevesGwasanaeth lleolar gyfer eich cartrefneu fusnesFfoniwchAndrew Reeves01443 407442neu07956 024930I gael pris am unrhywwaith addurnoNos Wener 20 Ebrill 7.00 yhNoson gyda’r DysgwyrNew Inn, LlantrisantMehefinTaith o gwmpas MerthyrTAL AELODAETH:£5 y teulu; £2.50 unigolynGwybodaeth bellach:John Llewellyn Thomasjohnllewt@hotmail.com01443 218077Bore Coffi'r DysgwyrBore Coffi i’r dysgwyr yn ySgubor, Mwyndy, Llantrisant,bob bore Gwener o 11 hyd hannerdydd. Croeso cynnes i chiymuno â’r criw.Mae cynllun Llwybrau i'r Brig yngynllun rhwng Yr Urdd, Menter Iaith aGwasanaethau i Bobl Ifainc sy'n targedupobl ifanc sydd ar fin cael eu dieithrioo'r ysgol neu yn gymdeithasol ac maegweld llwyddiant o'r fath yn dwynffrwyth ac yn dangos yr angen amgynllun o'r fath i sbarduno dyheadau.Mawr yw'r clod i'r bobl ifanc ac i Craigsydd wedi gweithio yn ddiddiwedd i'wdatblygu er mwyn cyrraedd y copa yngNgwobrau Rhagoriaeth GwaithIeuenctid 2012.Cangen y GarthHwyl Gŵyl Ddewi8.00yh Nos Fercher14 MawrthY Ganolfan, Efail IsafAm ragor o fanylion,ffoniwch: 029 20890040

EFAIL ISAFGohebydd Lleol:Loreen WilliamsCroeso adre’Croeso nôl i Gymru ac i’r Efail Isaf iFfion, merch hynaf Geraint a CarolineRees, Penywaun. Treuliodd Ffionflwyddyn yn dysgu Saesneg i blant ynTseina ac wedyn aeth yn ôl am gyfnod iddysgu Saesneg i oedolion yn HongKong. Croeso adre Ffion ac i’th ffrindbach newydd o Tseina, Twts y ci.Darllenwyr o fri!Roeddwn yn teithio tua’r Gorllewin foreMercher, hanner tymor yr ysgolion ac yngwrando ar raglen Nia Roberts ar radioCymru pan glywais leisiau cyfarwydd ynsgwrsio. Steffan ac Hanna Rowlandsoedd yno yn trafod eu hoffter o ddarllen.Dyna braf oedd clywed dau mor ifanc yntrafod eu hoff lyfrau darllen a hynnymewn dull mor aeddfed a brwdfrydig.Roedd Steffan yn tueddu ffafrio llyfraudarllen a hynny mewn dull mor aeddfed abrwdfrydig. Roedd Steffan yn tuedduffafrio llyfrau ffeithiol a Hanna’nmwynhau’r elfen storïol Roedd yn amlwghefyd fod Nia, eu mam, yn rhannu’r undiddordeb mewn llyfrau ac yn annog eiplant i fwynhau darllen.Cartref NewyddDymuniadau gorau i Dewi, mab Geraint aCaroline Rees, Penywaun a fydd ynsymud o’r pentref cyn hir i sefydlu cartrefnewydd yn Nhonteg.Y TABERNACLGwenno’r D.J.Un o blant yr Ysgol Sul oedd D.J. yrwythnos ar raglen “Dafydd a Caryl” arRadio Cymru yn ystod wythnos hannertymor. Bu Gwenno Day yn sgwrsio gydaCaryl ac Aled Samuel cyn cyflwyno eihoff record. Pob hwyl i Gwenno a’ibrawd bach, Gethin a adawodd YsgolGymraeg Pont Sion Norton cyn hannertymor. Maent erbyn hyn wedi setlo lawryn Ysgol Melin Gruffydd yn Yr EglwysNewydd. Pob hwyl i chi eich dau.GenedigaethauLlongyfarchiadau i Gary a BethanSamuel ar ddod yn ddat-cu a mam-guunwaith eto. Ganwyd Grace Owena iRhodri a Natalie yn Ysbyty’r Waun ynblygeiniol fore Iau, Chwefror 16eg. Einllongyfarchiadau hefyd i Audrey ac AllenLewis, a hwythau wedi cael ŵyr bacharall. Llongyfarchion i Bethan a Carl arenedigaeth Ifan.CydymdeimloEstynnwn ein cydymdeimlad llwyraf iTafod Elái Mawrth 2012 3Brwydr dros enwRhydfelen yn parhauOherwydd ei gefnogaeth i’r ymgyrchdros gadw enw Ysgol Gyfun Rhydfelenmae Llywodraethwyr Ysgol Gyfun GarthOlwg wedi diarddel Martyn Geraint o’iswydd fel Llywodraethwr am gyfnod ochwe mis.Daeth y penderfyniad ar ddiwedd misChwefror yn dilyn llythyr oddi wrthGyfarwyddwr Addysg Cyngor SirRhondda Cynon Taf yn bygwth diarddelholl rymoedd y Llywodraethwyr os nadoeddynt yn cymryd camau yn erbynMartyn Geraint.Pan symudodd yr ysgol o’r saflegwreiddiol yn 2006 rhoddwyd enwnewydd ar yr ysgol gan y Cyngor Sir ynerbyn dymuniad llawer o athrawon adisgyblion a rhieni’r ysgol. Mae'rymgyrch wedi parhau ers hynny gydachefnogaeth gref ar y we ac ar Facebook.Cyflwynwyd deiseb i'r Cynulliad yngofyn am ail-ystyried penderfyniad yCyngor.Ken ac Eleri Jones yn eu profedigaeth ogolli mam Eleri yn dilyn cystudd hir.Cadeirydd NewyddLlongyfarchiadau i Lowri Roberts ar gaelei hethol yn gadeirydd BwrddCyfarwyddwyr Y Tabernacl am yflwyddyn nesaf.Merched y TabernaclTeithiodd nifer o aelodau’’r gymdeithasi’r Coleg cerdd a Drama yng Nghaerdyddddydd Mercher, y cyntaf o Chwefror. Arôl mwynhau cinio gyda’n gilydd ynffreutur y Coleg fe gawsom ein diddanuyn Neuadd Dora Soutzker gan fyfyrwyrdawnus yr Adran gerdd. Canwydunawdau, deuawdau a thriawdau o OperaMozart “Priodas Figaro”. Er taw ifanciawn oedd y myfyrwyr dwi’n siŵr ybyddwn yn clywed mwy amdanynt yn ydyfodol. Cawsom brynhawn o adloniantpur.Trefnodd y merched Fore Coffi yngNghanolfan y Tabernacl fore Mawrth,Chwefror 7ed gan wahodd DosbarthDysgwyr o Garth Olwg i ymuno â ni.Cyfle oedd hwn i’r dysgwyr gael ymarfereu sgiliau ieithyddol a chawsom forediddan iawn yng nghwmni ein gilydd.Elusen y grŵp merched am y flwyddynhon yw Banc bwyd Pontyclun, ac fedrosglwyddwyd £100 o arian ein rafflfisol i’r achos teilwng hwn.Ein cyfarfod nesaf fydd ymweliad âNeuadd Dewi Sant ddydd Mawrth ychweched o Fawrth. Bydd Huw TregellesWilliams yn rhoi datganiad i ddathludegfed pen-blwydd ar hugain yr organ yny neuadd Gyngerdd. Byddwn yn cyfarfodi ginio tua hanner dydd.YsgolGynraddGymraegGarth OlwgEisteddfod YsgolDa iawn i bawb a fu’n cystadlu ynEisteddfod yr Ysgol. Llongyfarchiadauestynedig i’r plant a ddewiswyd igynrychioli’r ysgol yn yr EisteddfodGylch ym Mis Mawrth. Diolch yn fawriawn i Nia Williams a Huw Aeron amfeirniadu.Penblwydd Mr Urdd yn 90 oedCafodd plant yr ysgol ddiwrnod hwylus arDdydd Gwener wrth ddathlu PenblwyddMr Urdd. Ymmysg y gwahanolweithgareddau ar y diwrnod roedd dysgucan, a dawns Mr Urdd Roedd cacennauMr Urdd yn flasus iawn. Roedd nifer oblant wedi eu haddurno gydag eisin coch ,gwyn a gwyrdd!.Gŵyl Gymnasteg Genedlaethol yr UrddLlongyfarchiadau i'n tîm Gymnasteg addaeth yn 4ydd yng nghystadleuaethGenedlaethol yr Urdd yn Aberystwyth.Cymdeithas Rieni ac AthrawonDiolch i'r Gymdeithas Rieni am brynumwy o offer Ymarfer Corff i'r iard, ac amdrefnu disgo Santes Dwynwen.Gala Nofio Genedlaethol yr UrddDiolch i'r merched a fu'n cystadlu morfrwd yng Ngala Nofio Genedlaethol yrUrdd. Da Iawn Chi! (Llun tudalen 4)JamboriRoedd llawer o ganu a mwynhau ganflynyddoedd 3 a 4 yn Jambori yr Urddeleni. Cynhaliwyd yng nghanolfanHamdden y Ddraenen Wen.Pêl-rwydLlongyfarchiadau mawr i’r tîm pêl-rwydam ennill yn erbyn ysgol Heol y Celyn acYsgol Evan James.Adar YsglyfaethusRoedd y plant Derbyn yn ddigon ffodus igael ymweliad gan Jaimie o’r GanolfanAdar yn y Bari. Daeth e â nifer o wahanoladar ysglyfaethus ac roedd hi’n ddiddoroldysgu amdanynt. Cafodd y plant gyfle i'wdal ac i'w hastudio'n agos. Y dylluanoedd y ffefryn!Trefn yr Oedfaon ar gyfer mis MawrthMawrth 4: Oedfa Gymun o dan ofal einGweinidogMawrth 11: Y Parchedig Aled EdwardsMawrth 18: Oedfa Deuluol (Sul yMamau)Mawrth 25: Dr Keith Rowlands

4 Tafod Elái Mawrth 2012Babi newyddCroeso mawr i Ifan LewisRoberts, ail fab BethanLewis a Carl Roberts, brawdbach i Cai. Mae Bethan aCarl yn byw yn ParcFictoria Caerdydd ac yng w e i t h i o y nadran newyddion yBBC. Gyda genedigaethIfan, mae mamgu a tadcu,Audrey ac Alan Lewis ClosNeyland, Tonteg ar ben eudigon a'u tri wyr ac un wyresfach. Llongyfarchiadaumawr iddynt.Mark Morgan o Feisgyn ar Begwn y De(tudalen 5)Dafydd Glyn Edwards –mab i Tim a Nia, Meisgyn.Grace Owena merchRhodri Samuel a Natalie'Gwedd-newidiad' Siwan Rainsbury ar Wedi 3(Tudalen 6)Cerddwyr boreol Pentyrch yn dathlu pen-blwydd Eirlys(ail o'r dde) ar ben y Garth.Rangers Creigiau a fu yn Nepal (Tudalen 6)Delun o Donyerfail (pedwerydd o'r dde)yn Costa RicaTîm Gymnasteg YsgolGarth OlwgMerched Ysgol Garth Olwg fu'ncystadlu yng Ngala Nofio yr Urdd

Tafod Elái Mawrth 2012 5LLANTRISANTGROESFAENMEISGYNGohebydd y Mis:Dafydd RobertsPegwn y DeYn rhifyn diwetha’r Tafod clywon ni amfenter ryfeddol Mark Morgan o Feisgyn aoedd yn cystadlu mewn ras eithafol igyrraedd Pegwn y De, a hynny ganrif ersgorchest Capten Scott a RoaldAmundsen. Roedd Mark, a’i gyfaill BillyMorris o Dregŵyr, yn cystadlu yn nhîmMercury – ac yn codi arian er buddelusen ‘Help the Heroes’ a Chronfa Les yFyddin. O’r saith tîm a oedd yn cystadlu,nhw oedd yr unig Gymry. Ac mae’n brafiawn gallu adrodd - nid yn unig fodMark a Billy wedi cwblhau’r ras – ondiddyn nhw hefyd ddod yn ail! Tipyn ogamp – yn enwedig o ystyried fod y tîma enillodd - o Norwy - wedi gwneudhynny gan dorri record byd!Wedi dros 21 diwrnod yn ymlafniodrwy’r eira a’r rhew mewn tymhereddcyn ised â -45˚C mae Mark bellach adrefyn ôl gyda’i deulu ym Meisgyn. Cymaintoedd yr ymdrech fel y bu iddo golli tairstôn o bwysau ac mae e’n dioddefrywfaint gyda brath rhew neu frostbite.Mae Mark yn cydnabod mai hwn oedd ypeth anoddaf iddo ei wneud erioed.Llongyfarchiadau mawr i ti Mark ar dylwyddiant ac adferiad llawn a buan i ti.(llun yn gynwysedig)GenedigaethauLlongyfarchiadau mawr i Mona a WinHtut ar enedigaeth merch fach. GanwydBelle Summer ar y 25ain o Ionawr ynpwyso 5 pwys 12 owns. Mae ei chwaerfawr, Eve wedi dotio arni.Croeso cynnes hefyd i Dafydd GlynEdwards – mab i Tim a Nia, CrystalwoodDrive, Meisgyn. Ganwyd Dafydd ar y29ain o Ionawr yn Ysbyty BrenhinolMorgannwg, Llantrisant yn pwyso 8pwys 1 owns. Mae’r efeilliaid Mali acElen wrth eu bodd â’u brawd bach, fellyhefyd nain, sef Eleri Rowlands. MaeEleri hithau wedi ymgartrefu ymMeisgyn ers symud o Gastell-neddflwyddyn yn ôl. Llongyfarchiadau mawri chi fel teulu. (Llun tudalen 4)Cylch MeithrinYn sgil y galw cynyddol am addysgfeithrin cyfrwng Cymraeg yn yr ardalagorodd cylch newydd ei ddrysauychydig dros flwyddyn yn ôl ymMeisgyn. Mae’r grŵp yn cwrdd bobdydd Llun i ddydd Gwener yn EglwysBethel, Pontyclun rhwng 10:00-12:00.Am ragor o wybodaeth cysylltwch â SianTONYREFAILar 0789 4651543Gohebydd Lleol:Helen ProsserDelun yn Costa RicaCyn y Nadolig, adroddwyd bod DelunJones wedi mynd i wneud gwaithcadwraeth yn Costa Rica. Dyma hanesDelun yn ei geiriau ei hun:Ar ôl gadael Ysgol Gyfun Llanhari ynNgorffennaf 2011 penderfynias i gaelflwyddyn allan ac ym mis Hydrefteithiais i hanner ffordd rownd y byd iCosta Rica i wirfoddoli am saith wythnosgyda’r elusen Raleigh International.Ar ôl ychydig o ddiwrnodau o hwyl aYmddeolYn ddiweddar cyhoeddodd pennaethYsgol Gynradd Gymunedol GymraegLlantrisant, Mrs Siw Thomas, ei bwriad iymddeol ddiwedd y flwyddynacademaidd. Mae Mrs Thomas wedi bodwrth y llyw ers rhyw ddeng mlynedd ganoruchwylio’r symud o’r hen adeilad ynhen dref Llantrisant i’r safle newydd ymMeisgyn. Rydym i gyd yn ddiolchgariawn iddi am ei gwaith diflino ar hyd yblynyddoedd ac yn dymuno ymddeoliadhapus a hir iddi.Addysg GymraegYn ystod y mis fe fydd rhieni’r sir yncael clywed a oes lle i’w plant ynnosbarthiadau meithrin a derbyn yrysgolion cynradd. Y llynedd roedd ygalw’n fwy na’r ddarpariaeth yn yr ardal.Mae na bryderon y gallai sefyllfa debyggodi eto eleni, er bod adran Gymraegnewydd i’w hagor yn Llanhari ym misMedi. Os oes gan rieni bryderon, gellircysylltu â mudiad Rhieni Dros AddysgGymraeg, neu grŵp RhAG Llantrisantdrwy Facebook.DawnsioAr Fawrth y 9fed fe fydd criw oddawnswyr ifanc a brwdfrydig yr ardalyn perfformio mewn cyngerdd arbennigyn Neuadd Dewi Sant, Caerdydd er buddelusen Barnados. Mae’r dawnswyr, o danarweiniad Jane Prentice-Jenkins a’i chydathrawon, wedi bod yn ymarfer ynddiwyd ar gyfer yr achlysur. Pob lwc amwynhewch y profiad!Newyddion Mis MawrthOs oes gennych newyddion i’w rannu fisnesaf, cysylltwch ag Elain Haf arElainaprys@btinternet.comdod i nabod y gwirfoddolwyr eraill o bobrhan o’r byd, rhannwyd ni’n chwe grŵpa’n hanfon i’n prosiectau gwahanol.Cefais fy nanfon yn gyntaf i PlayaHermosa; traeth ar arfordir gorllewinol ywlad lle buom ni, fel grŵp, yn bywgyda’n gilydd yn y jwngl yn gweithio ary cyd gyda’r gweithwyr lleol ar brosiect iachub a helpu edrych ar ôl crwbanod ymôr. Dros y pedair wythnos rhyddhaonni dros 10,000 o grwbanod y môr yn oli’r môr a chasglu cannoedd o’u wyau ynystod patrolau ar y traeth bob nos adiogelu’r “hatchery” rhag helwyr. Bu’rprosiect yn llwyddiant mawr ac ynbrofiad anhygoel na fyddaibyth yn eianghofio. Fy her nesaf allan yn CostaRica oedd taith 300km dros dair wythnostrwy ardal Guanacaste y wlad. Cerddomni dros mynyddoedd, trwy fforestyddglaw a’r jwngl, heibio i lynnoedd allosgfynyddoedd a thrwy drefianghysbell cyn bennu lan ar y traeth iwylio machlud haul anhygoel dros ymôr. Dyma oedd y prosiect anoddaf i midros y saith wythnos, yn gorfforol ac ynfeddyliol ond mwynheuais i’r holl bethyn llwyr. Mae Costa Rica yn wladanhygoel gyda chasgliad eang oblanhigion ac anifeiliaid. Roedd teithioi’r wlad a gweithio gyda’r elusen yn un obrofiadau gorau fy bywyd a, pe bai geni’r cyfle, mi fyddwn i’n gwneud yr hollbeth eto.Ers i mi ddod yn ôl o haul DeAmerica i oerfel Cymru rydw i wedi bodyn brysur yn gweithio yn siop bapuraunewydd fy nheulu yn Nhonyrefail ac yngwneud ambell i ddiwrnod fel ecstra arPobol y Cwm ac rydw i wedi dderbyncynnig diamod oddi wrth BrifysgolAberystwyth i astudio Drama a HanesCymru ym mis Medi.Brysiwch WellaBrysiwch wella i Mair Jones o’r siopbapurau newydd sydd wedi caelllawdriniaeth ar ei phen-glin.Theatr newydd i Donyrefail?Un o’m hatgofion cyntaf fel plentyn oeddrhedeg allan o sinema Tonyrefail dangrio. Ar fy ymweliad cyntaf â’r sinemaroeddwn yn meddwl bod y tarw oedd ary sgrîn am redeg trwyddi ac allan aton niyn y gynulleidfa! Fodd bynnag, felllawer iawn o sinemâu lleol, cau oeddhanes sinema Tonyrefail ar Heol Collena.Fe drodd yn neuadd fingo am gyfnod ondmae’r adeilad bellach yn wag ers niferfawr o flynyddoedd. Ond mae’n bosib ybydd yn theatr yn y dyfodol.Cynhaliwyd bore agored ychydigwythnosau’n ôl i weld cynlluniaucyffrous sydd gan gwpl o Southend iagor canolfan i’r celfyddydau ynNhonyrefail.

6 Tafod Elái Mawrth 2012CREIGIAUGohebydd Lleol:Nia Williams029 20890979Llongyfarchiadau ...... Fiona a Rhodri ar eich dyweddiadddechrau'r flwyddyn! Pob bendith argychwyn eich taith gyda'ch gilydd!Therapydd galwedigaethol yw Fiona, uno dripledi Pen-y-bryn a darpargyfreithiwr yw Rhodri Jones, sy'n hannuo'r Bontfaen.Llongyfarchiadau ...... Rhodri Samuel a Natalie arenedigaeth Grace Owena ganol misChwefror! Chwaer fach newydd i Harriac Emily ac wyres hir-ddisgwyliedig iGary a Bethan Samuel. Pob bendith.Llun tudalen 4.Gwyn Robins - Cerddor IfancPlasmawr - Iau - 2012Llongyfarchiadau mawr Gwyn ar dylwyddiant! Tipyn o gamp ennill ygystadleuaeth yma! Da iawn ti - a hir yparhaed dy ddiddordeb a'th gariad at yffidil.Gwobr Dug CaeredinAr y 18fed o Ionawr aeth grŵp oferched – aelodau o ‘Rangers’ Creigiau- i Neuadd y Ddinas, Caerdydd idderbyn eu gwobrau Dug Caeredin - aurac arian. Roedd yna naw merch sy’nmynychu ysgol Plasmawr, un o ysgolRadur a dwy o ysgol y Pant. Cafoddchwech merch, sef Clara Holley, JessHorsey, Bethan Jones, Megan Owen,Angharad Rosser a Gwen Thomas wobraur a chwech, sef Catrin Cox, LowriDavies, Billie Horsey, Hannah Miller,Eleanor Rees a Catrin Williams, eugwobr arian. Roedd merched eraillhefyd o’r pentref yn cael eu gwobrefydd sef Hanna Innes, Ffion Jones,Anna Stenner a Siân Owen.Cafodd dros bump ar hugain ogrwpiau Sir Caerdydd eu cynrychioli aco’r rhain dewisiwyd merched y Creigiaui roi cyflwyniad personol o’uanturiaethau yn ardal fynyddig Nepal.Dyma ran o’r cyflwyniad yna:Digwyddodd alldaith Dug CaeredinCreigiau yn ystod Gorffennaf ac Awst yllynedd yn ardal Annapurna, Nepal.Ynglwm â’r ymweliad roedd pymthegmis o gynllunio a chodi arian gangynnwys cerdded lan Pen y Fan mewnpyjamas, cwis a pacio bagiau mewnarchfarchnad. Roedd hyn yn galluogichwech aelod aur a chwech aelod ariani ymgymryd â’r hyn droiodd allan i fodyn brofiad anhygoel.Roedd y daith i Nepal yn uchafbwynt ibrofiad hynod o werthfawr i ni i gyd -o’r ymarferion a’r teithiau cerddedcychwynnol i’r alldeithiau llawn, gangynnwys yr holl sgiliau a ddysgwyd a’rgwasanaethau a roesom.Mae’r wobr wedi dylanwadu yn bositifarnom ac rym ni wedi dysgu llawer, ynenwedig am ein hunain. Rydym wedigwneud ffrindiau am oes ac mae pawbyn wir ddiolchgar o fod wedi cael y cyfleyma. Mae’n diolch yn fawr i’nharweinwyr Rhian a Jan Horsey aSuzanne Rees a deithiodd gyda ni.Aeth sawl un ymlaen i sôn am euprofiadau personol gan gynnwys teithioar un o’r ‘World’s Most DangerousRoads’ fel y cyfeiriwyd ati mewnrhaglen a ddarlledwyd tra roeddem iffwrdd. Soniwyd hefyd am gerdded ynystod glawogydd gwael y ‘Monsoon’cyn cyrraedd hafan pentref bach yn ymynyddoedd ble buom yn cynorthwyo iosod piben ddŵr glan ar gyfer yr ysgolleol. I orffen y noson gofiadwy yma i’rgrŵp cafodd yr arweinwyr Jan a RhianHorsey eu gwobrwyo fel arweinyddiony flwyddyn. Gwobr deilwng i bârgweithgar a hollol ymroddedig.Lowri DaviesAntur i Batagonia - Hydref 2012Ym mis Hydref 2012 mae gennym ni,Catrin Cox, Anna Powys, LunedPhillips a Catrin Williams, y fraint o fodyn rhan o grŵp Urdd Gobaith Cymru afydd yn ymweld â Phatagonia, YrAriannin fel rhan o brosiect gwirfoddolirhyngwladol.Yn ystod ein cyfnod ym Mhatagoniabyddwn yn gwneud pob math o waithgwirfoddol, gan gynnwys gwneudsesiynau gyda phlant a phobl ifanc sy’ndysgu Cymraeg yno, ymweld âthrigolion y Wladfa o dras Cymreig,gweithio mewn ysgolion i blantdifreintiedig a phlant gydag anghenionarbennig, cynorthwyo gyda phrosiectaucymunedol a chynrychioli Cymru ynEisteddfod Y Wladfa.Byddwn yn ymgymryd â phob rhano’r prosiect – o drefnu’r daith,gwirfoddoli ar amryw brosiectau, i godiarian a chyfathrebu gyda’n partneriaidym Mhatagonia.PONTYPRIDDGohebydd Lleol:Jayne ReesLlongyfarchiadauYm mis Rhagfyr ganwyd merch fach iKatherine Thomas a’i phartner, GarethButcher, Y Fenni. Mae Mari Christinayn wyres gyntaf i Roy a JaniceThomas,Trehopcyn.Merched Y WawrCynhelir cyfarfod mis Mawrth nos Iau,Mawrth 8fed am 7.30p.m. yng Nghlwby Bont pan fydd R. Alun Evans yn ŵrgwadd. Bydd yn siarad ar y pwnc‘Llythyron mam a’i mab’. Croesocynnes i bawb.Clwb Llyfrau‘Atsain y Tonnau’ gan John Gwynneyw’r llyfr dan sylw y mis yma. Byddwnyn cwrdd yn Nghlwb y Bont am 8.00nos Fawrth, Mawrth 20 fed.Dewch i drafod cyfrol ddiweddarafIoan Kidd-‘Un o Ble Wyt Ti?’ ar nosFawrth, Ebrill 24ain.Wedi 3Yn ystod hanner tymor fe aeth MargaretFrancis a’i merch, Siwan Rainsbury istiwdio deledu Tinopolis yn Llanelli.Roedd Margaret wedi enwebu Siwan igael ‘gwedd-newidiad’ gan dîm Wedi 3.Mae Siwan yn gwella ar ôl caelllawdriniaeth ar ei chalon cyn yNadolig. Roedd hi wrth ei bodd gyda’redrychiad roedd Huw Fash a’i ferchedwedi’i greu iddi! (Llun tudalen 4)Clwb y BontLlongyfarchiadau i Tom Jones, YComin a Graham Atwell, Yr Almaen.Mae’r ddau ohonynt wedi ennill £100 yrun gyda’r Clwb 200.Pob lwcMae Heledd, Gwenno a Gethin oDrefforest wedi symud i fyw iGaerdydd. Pob hwyl i chi blantos ynYsgol Melin Gruffudd.Credwn y bydd y daith yma yn magusgiliau a chynnig profiadau newydd ini fydd yn ein galluogi i ddod â nhw ynôl i’r gymuned leol yma yng Nghymru.Rydym yn edrych ymlaen yn aruthrol aty daith!Catrin Cox

8 Tafod Elái Mawrth 2012PENTYRCHGohebydd Lleol:Marian WynneYSGOL GYNRADDGYMRAEG EVANJAMESPenblwydd HapusLlongyfarchiadau gwresog i EirlysDavies ar ddathlu ei phenblwydd ynwyth deg oed. Pwy fase’n meddwl! Fely dywedodd Ann Dwynwen yn eichyfarchiad iddi“Mor llawen dy gwmniMor gynnes dy wênEr mynd yn hŷnEi di byth yn hen.”Eirlys, ‘rwyt yn ysbrydoliaeth i ni gyd!Gyrfa ChwistTreuliwyd noson ddifyr eto eleni yngNgyrfa Chwist y Dwrlyn yng NghlwbRygbi Pentyrch. Diolch unwaith eto iJim Morris am drefnu yn ei ddull dihafalei hun. Rhiannon Llywellyn gipioddwobr y merched ac fe aeth hi a KenEvans, pencampwr y dynion, adre’nhapus gan edrych mlân at bryd o fwydblasus wedi iddynt ennill ffowlyn yrun.CydymdeimladCydymdeimlwn yn ddwys ag Eleri aKen Jones, Sara, Catrin a’r teulu yndilyn marwolaeth mam Eleri wedicyfnod hir o salwch. ‘Roedd Mrs. SallyDavies yn dod o Bontargothi ac fegynhaliwyd yr angladd yng nghapelSiloam yno.Trist hefyd oedd clywed amfarwolaeth Mrs. Coronia Phillips oGaerfyrddin. Treuliodd Mrs. Phillipsdipyn o amser ym Maes y Sarn.Cydymdeimlwn gydag Aled ei mab a’rteulu yn Ael y Bryn a gyda theuluGordon Howells ei mab yng nghyfraithym Maes y Sarn.Estynnwn ein cydymdeimlad didwyllhefyd â Rhodri ac Ann Jones a Margedyn dilyn marwolaeth Delyth, chwaerRhodri, ym Mhenygroes.Mynd a DodMae sawl newid wedi digwydd ac ar ygweill yma ym Mhentyrch. Croesawnbobl newydd i dafarn y Kings. Maellawer ohonom wedi blasu eu coginiomedrus yn y Swp o Rawnwin ymMhontypridd. Dymunwn yn dda iddyntyn eu menter newydd.Da yw gweld bywyd yn adeilad hensiop Follis o’r diwedd. Newydd agormae’r siop ffrwythau, llysiau , bara anwyddau eraill. Pob llwyddiant i’r fenteryma hefyd.Ffarwelio â Mr. DanielsYn ystod y tymor ’rydym wedi ffarwelioâ’r Dirprwy Bennaeth Mr. NicholasDaniels. ’Rydym yn diolch o galon iddoam ei ymroddiad a’i frwdfrydedd drosgyfnod o bron i ddeng mlynedd yn yrysgol. Cawsom lawer o gyfleoedd id d a n g o s c y m a i n t ’ r y d y m y ngwerthfawrogi ei gyfraniad mawr.Cawsom wasanaeth yncynnwys diolchiadau gan yPennaeth Mrs. MoyraGreaney, Cadeirydd YLlywodraethwyr Mr. MikeBrown a hefyd gan Mrs.Natasha Pike a Mrs. DelythBrown ar ran Cymdeithas YRhieni ac Athrawo n.Ysgrifenno d d u n o ’rathrawon Miss Jones gerdda r b e n n i g i d d o me wntafodiaith. Cyflwynodd yplant roddion i Mr. Daniels ac’rydym yn dymuno’n ddaiddo yn y dyfodol.Ffarwel arall – ond dros dro yn unig!– a chroesoMae ysgrifenyddes yr ysgol Mrs.Sheelagh Riley yn ein gadael hefyd –ond bydd hi’n dychwelyd yn nhymor yrhydref. Bydd yn treulio cyfnod yngweithio yn y Swyddfa Addysg yn NhŷTrevithick ac yn gadael bwlch mawr arei hôl.’Rydym hefyd yn ffarwelio â Mrs. NiaLockett sy’n dechrau cyfnod mamolaethac yn croesawu tri aelod newydd ostaff : Mrs. Ceri Milton i’r Feithrin, Mr.Teimladau cymysg sydd wrth i niglywed y newyddion bod Henry aVaughan Jones y cigydd yn y broses owerthu’r siop. Wrth drafod hanes ysiop, difyr oedd cael gweld un o’rbagiau plastig cyntaf a ddefnyddiwydganddynt ar ddechrau’r saithdegau syddâ’r neges , “ In keeping with the highstandard of service given to ourcustomers we proudly present this newhygienic and secure pack which is thefinest available for your futuresatisfaction.” Fe’u cynhyrchwyd ganWilliam Jones, Birchgrove.Peth arall sy’n tynnu sylw yw’r rhifffôn sydd ar y bag - Pentyrch 234 –prawf mai ychydig o’r pentre’ oedd ynberchen ar ffôn bryd hynny. Pentyrch 34yw’r rhif ffôn ar fil o 1942 sydd i’wweld yn y siop.Ffarwelio âMr Daniels(chwith)a Mrs Riley(isod)Rhydian Jenkins i Flwyddyn 6 a Mrs.Karyn Williams i’r swyddfa.Cymdeithas Y Rhieni ac AthrawonDiolch yn fawr i’r C.Rh.A am eu gwaithcaled yn ystod y flwyddyn. Trefnodd yGymdeithas fod criw o blant wedi myndi siop Marks and Spencer ymMhontypridd i ganu carolau ar y DyddSadwrn cyn y Nadolig. Mae’r plantwedi cael eu gwahodd yn ôl i’r siop iganu ar Ddydd Gŵyl Dewi.Gweithgareddau a ChwaraeonCafodd plant dosbarthiadau 3 a 4 hwyl asbri yn trafod traed ac esgidiau. Buonnhw’n chwarae yn y ‘siop esgidiau’ achreu graff esgidiau.Bu dosbarthiadau 8, 9 a 10 yn trafodcreaduriaid a’u hamgylchedd fel rhano’u gwaith gwyddonol a gwnaethonnhw ddysgu llawer ar ymweliad â SŵBryste.Cafodd dosbarthiadau 8, 9, 10 ac 11gyfle i ddysgu sut mae chwarae hoci felrhan o gynllun gynigiwyd gan Yr Urdd;a bu dosbarthiadau 8 a 9 yn dysgusgiliau pêl-droed gyda hyfforddwyr oglwb Caerdydd.Mae tim pêl-droed yr ysgol wedi bodyn chwarae gemau cyfeillgar yn erbynysgolion ein dalgylch; ac enillodd tîmpêl-rwyd yr ysgol ddwy gêm yn erbyntîm Ysgol Castellau ond gwnaethon nhwgolli gêm yn erbyn Ysgol GynraddGartholwg.

Menter Iaith Rhondda Cynon TafLlawr Cyntaf, 9 Y Stryd Fawr,Pontypridd. CF37 1QJ01443 407570www.menteriaith.orgTE - PARTI PASGDewch i fwynhau Anturiaethau Alysyng Ngwlad Hud gyda rhai ogymeriadau’r storiDydd Sadwrn, Ebrill 7fed, 10.00yb –3.00yp ym Mharc Gwledig Cwmdâr,AberdârGweithgareddau - Storiau - Crefftau -StondinauYn rhâd ac am ddim !!Dewch wedi’ch gwisgo lan felcymeriad o’r stori Anturiaethau Alysyng Nghwlâd HudŴy pasg enfawr i’r wisg orauProsiect 366.Helpwch ni greu darn o gelf arbennig iddathlu ein ugainmlwyddiant eleni.Dyn ni'n chwilio am 366 o ffotograffau,un i gynrychioli pob dydd o'r flwyddynnaid. Byddwn yn gosod teitl newyddbob mis - Ewch ati i dynnu llun o'chdehongliad personol! Defnyddiwch eichdychymyg a byddwch yn greadigol!*Cyfle i ennill camera digidol os mai'chffotograff chi yw'r un gorau allan o'r366!!Teitl mis Mawrth yw: SANTAanfonwch eich ffotograffau cyndiwedd y mis at:catrinreynolds@menteriaith.orgA wnewch chi gynnwys eich enw a'chcyfeiriad neu danfonwch nhw trwytwitter neu facebook!Mi fydd eich cyfeiriad e-bost yn caelei ychwanegu at ein system e-chlysur.Rhowch wybod i ni os ydych yn erbynhyn.Edrychwn ymlaen at weld eichffotograffau! Gwenwch a mwynhewch!Tafod Elái Mawrth 2012 9GILFACHGOCHGohebydd Lleol:Betsi GriffithsLlongyfarchiadauLlongyfarchiadau i Mike Webb, ElmStreet, a ddathlodd ei benblwydd yn 75oed ar Chwefror 26ain. Mae Mike yngwella’n araf ar ôl cael strôc ynChwefror 2011. Llongyfarchiadau hefydi Mike a Jacqeline ar enedigaethgorwyrion rhif 14 a 15. RachelElizabeth i Sian a Wesley ac Oly iMichael a Louise. Dymuniadau goraui’r teuluGuild y MerchedBu'r Dr Neville Evans yn siarad â Guildy Merched yn ddiweddar. Siaradodd amei atgofion am ei blentyndod yn FforestAmser Cylch – Menter Iaithmewn cyd weithrediad â TWFDewch i gael hwyl gyda’ch phlentyn yny Gymraeg!Stori, canu a sesiwn celf a chrefft yn yGymraeg ac hwn i gyd am ddim!Cyfle gwych i wneud ffrindiau newyddac ymarfer eich Cymraeg.Croeso i bawb!Llyfrgell Pontypridd 13:30 -14:30yhPob Dydd Gwener - Dechrau o:16.3.12 (Am 6 wythnos *Dim ynystod gwyliau ysgol)Am fwy o fanylion/lleoliadaucysylltwch a Nia neu Catrin ar07779329342/01443407570 neu ewch iwww.menteriaith.orgCanllaw siopaMae dod o hyd i nwyddau mewnarchfarchnad ddiarth yn gamp ynddi eihunan! Ond rhaid llongyfarch y drefn ynsiop estynedig newydd Tesco ar StadGellihirion ger Pontypridd - maeganddyn nhw fersiwn Cymraeg manwlo'r "Canllaw" i gwsmeriaid.Felly, os cewch chi gynnig y mapo'r holl lwybrau a nwyddau ger yfynedfa, cofiwch bod fersiwn Cymraegar gael - a hwnnw mewn iaithddealladwy ac eglur i bawb.Fach ger Abertawe. Roedd SinemaFforest Fach yn swnio’n debyg iawn iNeuadd y Gweithwyr Gilfach Goch ersllawer dydd! Er mai ychydig oedd ynoy noson honno oherwydd yr eira ,mwynhaodd pawb eu hunain yn fawriawn a gobeithio y cawn ei gwmni etocyn bo hir.Dosbarth GwnïoLlongyfarchiadau i ferched y DosbarthGwnïo sydd wedi bod wrthi yn gweudynion eira ers yr haf a’u llenwi a losina’u gwerthu er budd Tŷ Hafan. Mae’rmerched am ddiolch yn fawr iawn i’rcyfeillion a fu mor llwyddianus yn eugwerthu . Bydd siec o £2000 yn mynd iDŷ Hafan. Diolch yn fawr iawn i bawbam eu cyfraniad.MarwolaethRoedd pawb yn flin iawn i glywed amfarwolaeth Mrs Avril Evans, CambrianAvenue a hithau ond yn 59 mlwyddoed , wedi brwydr yn erbyn cancr.Roedd yn wraig i Steven ac yn fam iSimon a Lucy ac yn famgu i Bridget acyn ferch i Beryl Ham. Cynhaliwyd yGwasanaeth Angladdol yn EglwysSant Barnabas lle roedd yn golygucylchgrawn Undeb y Mamau. Bu’ngweithio yn y Swyddfa Llongau ac yn yB.B.C. yng Nghaerdydd. Ar ôl gorffengweithio bu’n gwneud gwaithgwirfoddol yn Ysgol GynraddTonyrefail a Charchar y Parc ymM h e n y b o n t . A n f o n w n e i ncydymdeimlad at Steven a’r teulu.Canolfan DdyddLlongyfarchiadau i Paula a Staff yGanolfan Dydd a gafodd pum pwynt, yruchaf posib, mewn arolwg ynddiweddar. Roedd y bwyd a glendid ygegin yn ardderchog. Da iawn yn wirCariwch ymlaen gyda’r gwaith da.

10 Tafod Elái Mawrth 2012Giangstar Cymreig:Hanes MurrayHumphreys gan DafyddWigleyAl Capone oedd giangstar mwyafAmerica. Ei olynydd fel “Public EnemyNo 1” oedd Llewelyn “Murray”Humphreys, a fagwyd ar aelwydGymraeg yn Chicago. Roedd ynperthyn, o bell, i Dafydd Wigley; abrodor o Bentyrch fu’n rannolgyfrifol am ddarganfod ei hanes.Traddodir darlith “Y giangstarCymreig” gan Dafydd Wigley ynStiwdio Acapela, Pentyrch, Nos Iau,22ain Mawrth. Bydd wedyn yn trafodagweddau o fywyd Humphreys efo DonLlywelyn, a ymchwiliodd i’r hanes argyfer rhaglen HTV yn yr 80au.Ceir mwy o’r cefndir hefyd mewn dwyraglen S4C ar Murray Humphreys, ycyntaf ar 11eg Mawrth.Tocynnau £5 oddiwrth:www.acapela.co.ukProsiectau StiwdioAcapela, PentyrchByddwn yn dechrau recordio nifer obrosiectau diddorol yn mis Mawrth. Yngytaf daw'r pianydd Jocelyn Freeman irecordio ei albwn newydd, a fydd yncael ei ryddhau yng "Ngwyl Ty Ddewi"yn ystod yr Haf. Bydd cyfle i'w chlywedyn Acapela hefyd cyn hir. Mae grwpSoul "Leverne Brown & Madassa", sefcanwr o Gaerdydd sydd wedi perfformiogyda Jools Holland ymysg eraill, yn dodi ddechrau ar eu albwn cyntaf.Edrychwn ymlaen i groesawu Casi Wynac Aron Elias i'r label, a bydd albwmnewydd "Rusty Shackle" yn cael eilansio'n swyddogol.Estynnir croeso i unrhyw ganwr neugantores i ddod i berfformio mewncyfres newydd o'r enw "Llwyfan /Stage" gyda Mark Evans (30ain Mawrth8pm). Mae'n gyfle i berfformwyrnewydd ddod i gystadlu ac ennill amserstiwdio yn Acapela! Bydd yr enillydd yncael recordio trac ar label Kissan a fyddar werth yn ddigidol drwy'r Byd.Byddwn yn recordio'r gyngerdd yn fywac fe fydd pob cystadleuydd yn caelcopi o'u perfformiad ar CD. Gwelermwy o wybodaeth ar y wefanwww.acapela.co.uk.Mae diddordeb mawr gennym i drefnumwy o gyngherddau Cymraeg ynAcapela, ac hoffwn groesawu mewnbwngan unrhyw un sydd eisiau hybu gigsCymraeg yn yr ardal, rhowch ffôn02920 890 862!CORNELY PlantLliwiwch y llun o gefnogwyr Cymruar y cae rygbiDydd Gŵyl Dewi -Mawrth 1afDyma ddiwrnod pwysig iawnyn ein hanes. Dewi Sant ywNawdd Sant Cymru. Bufarw ar 1af Mawrth ogwmpas y flwyddyn 590, acfelly rydym yn cofioamdano ar y diwrnod ymabob blwyddyn. Dysgoddlawer iawn i bobl Cymrudrwy adrodd hanesion amDduw ac Iesu Grist.Dyma faner Dewi Sant.Ychydig iawn a welwn ohon.Du yw ei lliw gydachroes felyn.Beth am i chi ei lliwio?

Bethlehem,Gwaelod-y-garthTrefn yr Oedfaon (ar y Sul am 10:30 a.m.oni nodir yn wahanol) :Mis Mawrth1af o Fawrth (dydd Iau) – Cwrdd GweddiGŵyl Ddewi (am 9:30 a.m.)4ydd o Fawrth – Oedfa Gŵyl Ddewi ( achawl i ddilyn)11eg o Fawrth – Oedfa Gymun Parchedig RAlun Evans (Gweinidog)18fed o Fawrth – Gwasanaeth Ardal(Gorllewin Caerdydd)25ain o Fawrth – Parchedig R Alun EvansMis Ebrill1af o Ebrill – Parchedig Jeff Williams6ed o Ebrill (Dydd Gwener) -Gwasanaethdydd Gwener y Groglith (am 11:00 a.m.)8fed o Ebrill- Oedfa Gymun Parchedig RAlun Evans (Gweinidog)15fed o Ebrill – Gwasanaeth Ardal(Pentyrch)22ain o Ebrill– Parchedig R Alun Evans29in o Ebrill – Parchedig Robin SamuelBu misoedd cyntaf y flwyddyn newydd ynrhai hynod o brysur i Weinidog Bethlehem,Gwaelod-y-garth, y Parchedig R AlunEvans. Yn ogystal â’r oedfaon arferol, gangynnwys y Cymundeb ar yr ail Sul o bobmis, cafwyd dau fedydd (Dafydd CaioGomer Davies yn Ionawr, a Lea MaiWalters ym mis Chwefror), a derbyniwyddwy yn aelodau i blith teulu’r eglwys, sefMenna Bassett o Bentyrch, ac EstherLaugharne o Fae Caerdydd.Mae’r plant yn dod yn gyson i’r YsgolSul, a gynhelir yn ystod yr oedfa, ganymneilltuo i’r Festri wedi iddynt ddweud euhadnodau a chael stori gan hwn neu honfydd ar ymweliad a’r pwlpud.Mae gwefan Bethlehem i’w chanfod arwww.gwe-bethlehem.org . Ymwelwch â'rsafle i chwi gael y newyddion diweddarafam hynt a helynt yr eglwys a’i phobl.Mae “Newyddion Bethlehem” yn cael eibaratoi yn gyson yn ystod y flwyddyn acmae’r rhifyn diweddaraf, sef Rhifyn Ionawr- Chwefror 2012 yno’n barod ar eich cyfer,yn llawn lluniau a hanesion.Mae ‘na gais am gymorth i adnabodlluniau o ddwy wraig ar y dudalen flaen, achefyd siars y Gweinidog, i bob aelod ibaratoi, yn ei lawysgrif ei hun, yr hyn mae’rPasg yn ei olygu iddynt hwythau.Bydd y taflenni yma yn cael eu casgluerbyn Sul y Pasg a’u harddangos yn y Festriam gyfnod wedi hynny. Dyma gyfleunigryw i bawb i gyfrannu mewn moddymarferol a syml iawn i waith yr eglwys, amyfyrio ar neges y Pasg ‘run pryd.Cofiwch hefyd fod yr eglwys bresennol(yr adeilad nid yr achos) yn dathlu ei benTafod Elái Mawrth 2012CC R O E S A I RL1 2 3 3 4 5 67 89 10 11 12 1312 1314 15Ar Draws1. Chwarae triwant (6)4. Un sy'n cario clecai (6)7. Llinyn o gotwm (4)8. Anunion (4 - 4)9. Tir-isel (7)12. Ymladdfa (3)14. Sylwadaeth (6)15. Twrw (6)16. Dyfod â (3)18. Symylrwydd meddwl (7)22. Amdroi (8)23. Achosi (4)24. Ergyd (6)25. Bwlch (6)I Lawr1. Llamhidydd (9)2. Nodedig (9)3. Galeri (5)4. Camder (5)5. Gwneud heb fod yngaeëdig (4)16 1816 17 18 19 2020 21 25 2222 2323 2424 25blwydd yn 140 mlwydd oed eleni abyddwn yn dathlu hynny yn y man.Os oes chwant troi i mewn i oedfarhywbryd yn y dyfodol, bydd croesotwymgalon yn eich disgwyl bobamser ym Methlehem, Gwaelod-ygarth.Dyma gyfle arall i chiennill Tocyn LlyfrauEnillydd mis Chwefror ywSiân Webb, Pontyclun6. Digon (5)10. Carw benywaidd (5)11. Fel cylch (5)12. Cytuno (9)13. Croeso (9)17. Dilyn (5)19. Anaeddfed (5)20. Pa swm? (5)21 Bod o du (4)11Atebion i: Croesair Col34, Pen Bryn Hendy, Yr Encil,Meisgyn, Pontyclun. CF72 8QXerbyn 15 Mawrth 2012Atebion Chwefror1 A 1 T 2 C 3 H 4 B 5 LL 6O S G O R E A L R W Y DW 8 R A R 9 A WC Y F L A F A N G W I N10 A U A 12 D OB A R N U D I B Y N N U15 N C S 17 E 18M A N T O L I M A I N T21 F 22 A 23 E M 23 B 24B R A D 25 CH W A R A E D Y26 A O D 27 N D ID I R G R Y N U E L O R29 D 29 I R S S G

12 Tafod Elái Mawrth 2012YSGOLGYNRADDGYMRAEGCASTELLAUDathlu Mawr!Cafwyd llawer o hwyl yn ydosbarthiadau Meithrin a Derbyn wrthiddynt ddathlu blwyddyn newyddTsieina gyda pharti mawr. Gwisgoddpawb mewn coch a gwelwyd draig fawrhir yn teithio drwy'r ysgol cyn i'r plantfwyta llond bol o nwdls gyda'chopsticks!' Gwisgodd gweddilldisgyblion yr ysgol grysau coch, gwyn agwyrdd i ddathlu pen-blwydd yr urdd yn90 oed! Penblwydd Hapus!Diwrnod SgiliauCafwyd prynhawn llawn bwrlwm panddaeth criw o rieni a ffrindiau i'r ysgol irannu eu sgiliau gyda'r plant. Cynigwydbwydlen eang o weithdai i'r plant, odrwsio injan car, gwau i ysgrifennurhaglen gyfrifiadurol. Diolch o galon ibawb wnaeth wirfoddoli.YmweliadauDaeth bywyd cyfnod y Stiwardiaid ynfyw iawn i ddisgyblion Dosbarth yCastell (Blwyddyn 3 a 4) wrth iddyntymweld â Llancaiach Fawr.Jambori yr UrddAeth 52 o blant Blwyddyn 3 a 4 iGanolfan Hamdden y Ddraenen Wen igael hwyl a sbri gyda Martyn Geraint ynJambori'r Urdd.Prosiect Cymraeg Y BeddauCroesawyd 8 o ddisgyblion Adran IauYsgol Gwaunmeisgyn i'r ysgol dydd felrhan o brosiect i hybu ymwybyddiaetho'r Gymraeg yn y pentref. Bu 4 oddisgyblion Castellau yn eu harwain ardaith o gwmpas yr ysgol i weld defnyddpob dydd o'r iaith ac yn arwaingweithgareddau trafod a darllen.ChwaraeonEnnill a cholli bu hanes ein timoedd pêldroed a phêl-rwyd yn ddiweddar.Llwyddiant wrth chwarae gemau ynerbyn ysgol Gwaun Meisgyn abrwydrodd ein tîm pêl rhwyd yn ddewrwrth iddynt gymryd rhan yng ngemau’rgynghrair newydd. Da iawn chi blant!Staff yr ysgolWrth i ni groesawu Mrs. BethanRowlands yn ôl i’w gwaith ar ôl cyfnodo famolaeth, byddwn yn ffarwelio âMrs. Kate Jones sydd yn ein gadael iddechrau ei chyfnod mamolaeth hi.Dymunwn bob lwc iddi.Ysgol y DolauGemau IardRoeddem yn ffodus iawn i gael cynllunchwarae mawr newydd ar gyfer iardCA2. Mae’r plant wedi bod wrthi’ndysgu beth a sut i chwarae ar y cynllunnewydd – fe wnaeth plant blwyddyn 6hyfforddi’r plant ieuengaf sut i chwaraearno. Defnyddiwyd amser chwarae agwersi Ymarfer Corff. Diolch mawr iGRhA am godi arian tuag ato.Cwricwlwm CymreigBuom yn brysur yn dysgu am Gymru eihun yn ystod pythefnos cynta’r tymor.Fe wnaeth pob plentyn yng CA2 ddysguam chwedlau, cestyll, llefydd, poblenwog a thraddodiadau Cymru. Arddiwedd y thema cyflwynodd pobdosbarth eu gwaith mewn gwasanaethdathlu arbennig lle cawson y cyfle iganu llawer o’n hoff ganeuon gwerinCymru.Gweithdy DTMae plant blwyddyn 3 a 4 yn astudiogwaith plant yn Oes Fictoria, fellymwynheuon ddechrau’r thema gydagweithdy DT. Defnyddiom citiauadeiladu K’nex i greu model ar gyfercodi glo i fyny o’r ddaear i’r arwyneb.Gweithiom mewn parau i ddatrys ybroblem. Roedd pob model yn wahanolond yn llwyddo gyda’r nod o godi’r gloi arwyneb y ddaear.Sioe OliverYn ystod hanner tymor cyntaf 2012,aeth 150 o ddisgyblion CA2 i GanolfanMileniwm Cymru ar gyfer eu taithNadolig hwyr. Roedd y perfformiad oOliver yn anhygoel a gadawodd y plantyn cymeradwyo a sgrechian ac yn gofynam fwy!! Neil Morrisey oedd un o sêr ysioe yn ei ran fel y cymeriad Ffagin.Gweithdy RocedMwynhaodd Dosbarth 7 gweithdyrocedi yn ystod wythnos olaf misIonawr. Arweiniodd Siân y plant trwy’rbroses o adeiladu roced a pa rymoeddbyddai angen cyn mynd a’r plant tuallan i saethu’r rocedi i’r awyr.Roeddent wedi cyrraedd uchderauanghredadwy o 100 troedfedd a mwy!Taith yr AfonYn ystod mis Ionawr aeth Blwyddyn 5 a6 ar waith maes gwyddonol / daearyddoli ddilyn afon Ogwr o’i dechrau hyd eidiwedd. Diwrnod cyffrous a llawngwybodaeth am sut mae’r afon ynteithio a newid ar ei thaith i’r môr. Ar yffordd gwnaethon nhw arolwg o'r afona’r sbwriel o gwmpas.Pêl-rwydBu’r ddwy gêm olaf yn llwyddiannusiawn i’r tîm pêl-rwyd! Enillon gemaucyntaf y tymor yn erbyn Pencoed ac ynayn erbyn Gwauncelyn. Chwaraeodd ytîm yn wych a dangos eu sgiliaunewydd, diweddaraf ddysgwyd wrthfynychu clybiau tu allan i’r ysgol. Daiawn chi ac ymlaen â ni i ennill mwy ynystod y tymor!Castell CaerdyddAeth Bl1 a Bl2 i Gastell Caerdydd amantur Tylwyth Teg. Yn gyntaf cerddonni o amgylch y castell a dysgon ni laweriawn am y teulu a’r plant oedd yn arferbyw yn y castell! Roedd y castell yn oeriawn ond yn fawr ac yn bert. Roedd ynalawer o ystafelloedd mawr yn y castell.Ar ôl ein taith o amgylch y castellcawson ni gyfle i greu C.D o’r stori YrHugan Fach Goch a Sinderela. Cafoddpawb cyfle i recordio darn o’r stori acyna gwrandawon ni ar ein stori arbennigni! Roedd rhai o’n lleisiau wedi newidac yn swnio’n ddoniol iawn!Mwynheuon ni ein taith i’r castell ynfawr iawn!Diwrnod Agored Cwmni Bysiau EdwardsSwynodd disgyblion Cyfnod Allweddol 2 y dyrfa a fynychodd Diwrnod AgoredCwmni Bysiau Edwards gyda’u canu swynol. Diolch iddynt hwy a’u rhieni amgefnogi’r ysgol ac i’r Gymdeithas Rhieni ac Athrawon am baratoi a darparu’rarlwyaeth. Gwnaethpwyd dros £600 o elw i goffrau’r gymdeithas.

Tafod Elái Mawrth 2012 13Taith Ysgol Dolau i Gastell CaerdyddGwaith Cwricwlwm CymreigBl 5 a 6 Ysgol Dolau ger yr Afon OgwrGwau a thrwsio injan car ynystod diwrnod sgiliau YsgolCastellau.Croesawyd 8 o ddisgyblion Adran Iau YsgolGwaunmeisgyn i Ysgol Castellau fel rhan obrosiect i hybu ymwybyddiaeth o'r Gymraeg.Plant YsgolEvan James fu'ncanu yn Marksand Spenceradeg y NadoligProblem gyda’rcyfrifiadur?√ CYSYLLTIAD RHYNGRWYD√ ANGHOFIO CYFRINAIR√ ACHUB DATA√ GOSOD YN NEWYDD√ RHWYDWAITH√ ARAFU LAWR√ CALEDWEDD√ MEDDALWEDD√ DIWEDDARU√ DI-WYFR* Arbenigwr gyda 15 mlynedd o brofiadCysylltwch â Paul (01443) 208472Ebost: computerpaul@live.co.ukSymudol: 07731595066

14 Tafod Elái Mawrth 2012YSGOL GYFUNGARTH OLWG(Lluniau tudalen 16)Penwythnos Beicio i Gwrt-y-CadnoAeth grŵp o 5 o ddisgyblion Blwyddyn12am benwythnos beicio mynydd lan i Gwrt-y-Cadno gyda Mr Rhodri Thomas, athrogwyddoniaeth, a’r darpar athro, MrJames Henshaw. Ar y dydd Sadwrnaethom i lwybrau beicio mynydd ymMrechfa sydd o fewn 20 munud o Gwrt-y-Cadno. Roedd y tywydd yn sych a’rllwybrau mewn cyflwr gwych.I ddechrau aethom ar lwybr Derwen ofaes parcio Byrgwm. Roedd ystod olwybrau yn ôl gallu ac yn ystod y dyddprofwyd gallu'r disgyblion ar lwybrgwyrdd Derwen (yr hawsaf) a llwybr duRaven (yr anoddaf). Yn y prynhawn,symudwyd i ganolfan gwahanol ynAbergorlech a manteisio ar y cyfle i brofigallu'r disgyblion ar lwybr heriol Gorlech.Erbyn diwedd y dydd roedd cyfle i’rdisgyblion werthuso profiadau’r dydd achodi ymwybyddiaeth unigol o’u gallu yny gamp beicio mynydd. Wrth gwrs, maeprofiad fel hyn yn gyfle i’r disgyblionwe ithio f e l gr ŵp, c ynlluniogweithgareddau, a pharatoi lluniaeth.Uchafbwynt y penwythnos oedd llwybrgradd goch Cwm Rhaeadr ger Cilycwm.Golygfeydd hyfryd o Ddyffryn Tywi, allonyddwch yr ardal yma a chwmni pen igamp. Mae pawb yn edrych ymlaen at ytro nesaf!Tenis BwrddEnillodd Jac Jenkins o Flwyddyn 8Bencampwriaeth Morgannwg o dan 13 agynhaliwyd ar 2 Ionawr yng NghlwbIeuenctid Nant-y-moel. Mae Jac hefydwedi cyrraedd y rownd gynderfynol o dan15 ond fe gollodd i Ryan Oyler o YsgolGlantaf.Fe gystadlodd Jac yng NghystadleuaethAgored Dwyrain Canolbarth Lloegr ar y 7ac 8 o Ionawr a hefyd yn Northampton ary 21 Ionawr.Cafodd benwythnos llwyddiannus iawnyng Nglasgow yn ddiweddar hefyd pangyrhaeddodd y rownd derfynol o dan 13ac o dan 15 mewn digwyddiadau senglond fe gollodd allan i ChristopherWheeler y chwaraewr Prydeinig rhif 1 ary ddau achlysur. Mae Wheeler, sydd yndod o Falkirk yn yr Alban, wedi treuliomisoedd yr haf diwethaf yn Korea, felrhan o ysgoloriaeth tennis bwrdd.Mae Jac hefyd wedi cael ei wahodd igystadlu dros Gymru yn Barcelona arddechrau mis Chwefror i chwarae mewndigwyddiad yn Catalunya gyda phump obobl ifanc eraill o Gymru.Da iawn ti Jac a phob lwc i ti - maeamser prysur iawn o dy flaen!Clwb Tenis yr YsgolYn y cyfamser mae Clwb Tennis Bwrddyr Ysgol wedi ail-ddechrau ar ôlgwyliau’r Nadolig. Y nod yw dod o hyd ichwaraewyr i gynrychioli’r ysgol yn ytreialon rhanbarthol dros hanner tymorChwefror yn Nhonypandy. Os byddllwyddiant bydd chwaraewyr yn gymwysar gyfer y treialon Cymraeg yngNghanolfan Genedlaethol ChwaraeonCymru ym mis Mehefin lle byddchwaraewyr o bob cwr o’r wlad yncystadlu i ennill consolau gemau gan“Nintendo Wii”.LlongyfarchiadauPêl-fasgedLlongyfarchiadau i Conor Easter oFlwyddyn 10 sydd wedi cael ei ddewis ichwarae dros Gymru yn erbyn Iwerddonyn Nulyn ar ddiwedd mis Ebrill. Hwnfydd ei gap cyntaf dros Gymru.Mae hefyd wedi cael ei ddewis i chwaredros Gymru unwaith eto ar gyfer gêmDynion o dan 16 - Pencampwriaeth AdranC yn Gibraltar ym mis Gorffennaf. Daiawn ti Conor a phob lwc yn Nulyn ac ynGibraltar.Cystadleuaeth Nofio Genedlaethol yrUrddLlongyfarchiadau i Seren Harris oFlwyddyn 9 a ddaeth yn ail mewncystadleuaeth nofio'r Urdd yngNghaerdydd yn ddiweddar. Da iawn tiSeren.Rhaglen “Dan Glo”Bu pedwar ohonon ni o Flwyddyn 8 yncymryd rhan mewn rhaglen deledu o’renw “Dan Glo” yn ddiweddar. Aelodau’rtîm oedd Branwen Roberts, TeganWarman, Alex Carley a Morgan Riella.Roedd rhaid i ni wneud sialensaugwahanol ac amrywiol - datrys y côd,crogi’r dyn, helfa drysor a chwis. Roeddcyfle i ennill eiddo “Dan Glo” drwylwyddo yn y sialensau. Wedyn roeddemyn swapio’r eiddo am allwedd.Llwyddom i ennill tair allwedd ond nilwyddon ni i ddianc yn anffodus ! Daro!Cawsom ddau ddiwrnod llawn hwyl adysgu llawer serch hynny!Morgan Riella, Blwyddyn 8Eisteddfod yr YsgolCawsom ni ddiwrnod yn llawn bwrlwm arddiwrnod yr Eisteddfod ysgol agynhaliwyd yn y Ddraenen Wen eleni.Rhannwyd holl lysoedd yr ysgol ac roeddy neuadd chwaraeon yn fôr o liwiau’rllysoedd. Roedd y cystadlu’n frwd a’rsŵn yn fyddarol! Roedd nifer ogystadlaethau doniol hefyd o’r band cegini sgets y chweched. Uchafbwynt y dyddoedd seremoni’r cadeirio lle y cadeiriwydCarwyn Rees o blith disgyblion hŷn yrProsiect Llwybrau i’rBrig - Urdd GobaithCymruGweithdy CyfansoddiCafodd dau aelod o Flwyddyn 13, CaiMorgan a Carwyn Rees, y cyfle gwych ifynychu cwrs cyfansoddi yng Ngwersyllyr Urdd, Glan-llyn dan adain tiwtoriaid acherddorion profiadol o fandiaupoblogaidd Cymru - Cowbois RhosBotwnnog, Y Niwl a Y Candelas. Dros ytridiau wnaeth y bechgyn llwyddo iysgrifennu a recordio tair cân a chaelcymorth a chyngor am gyfansoddi,recordio a pherfformio. Un ouchafbwyntiau'r tridiau i’r bechgyn oeddmynychu ‘Cyri a Chowbois’ yn neuaddbentref Llanuwchllyn, ble cafwyd llond eubol o gyrri a gwrando ar Gowbois RhosBotwnnog trwy’r nos. Mae’r bechgynnawr yn edrych ymlaen i berfformio’ucaneuon yn gig nesaf Twrw Taf arddechrau mis Mawrth.Parti Mr UrddDdiwedd mis Ionawr roedd yr Urdd yndathlu ei ben-blwydd yn 90 oed, amanteisiwyd ar y cyfle i gael parti bach ynstafell B21!! Gyda phawb yn cael cyfle igael darn o gacen Mr Urdd ynghyd âchyfle i gymryd rhan mewn Cwis yr Urdd.Enillwyr y diwrnod oedd Awen RhysBlwyddyn 7, Olivia Sienawski Blwyddyn8 a Stephanie Jenkins Blwyddyn 13.Criw Ffitrwydd Yr UrddMae yna griw o ferched o Flwyddyn 10sy’n cyfarfod bob nos Fercher i gadw’nheini fel rhan o Glwb Ffitrwydd yr Urdd.Mae’r merched yn gwneud nifer osesiynau ymarfer corff gwahanol, gananelu at redeg y ‘Sport Relief Mile’ arddiwedd mis Mawrth ynghyd â ‘Race ForLife’ ar ddiwedd mis Mai. Felly nid ynunig mae’r merched yn cadw’n heini, ondmaent wrthi yn brysur yn codi arian tuagat y ddau achos da yma.Gweithgareddau e3+Mae gweithgareddau e3+ yn mynd o nerthi nerth o fewn yr ysgol gyda nifer helaetho bobl ifanc yn manteisio ar y clybiau athrafnidiaeth adref am ddim sydd ar ôlysgol iddynt. Mae’r clybiau tymor ymayn amrywio o Ddawnsio Stryd iSeryddiaeth i Goginio i Doodle-Mania.ysgol a Harriett Hooper o’r ysgol isaf.Roedd tensiwn amlwg ar ddiwedd y dyddcyn y cyhoeddiad mai Llywelyn oedd llysb u d d u g o l y r y s g o l e l e n i !Llongyfarchiadau mawr iddyn nhw adiolch hefyd i’r beirniaid Heledd Cynwala Jên Angharad. Diwrnod bythgofiadwyarall!

Carys yn dodadrefTafod Elái Mawrth 2012 15Bydd actores lwyddiannus oGaerdydd yn dychwelyd i’w dinasg e n e d i g o l g y d a t h a i t hgenedlaethol c yn h yrch i addiweddaraf Cwmni’r Frân Wen yGwanwyn yma.Mae Carys Eleri yn un owynebau mwyaf adnabyddusCymru bellach ar ôl ymaddngos ar rai ooperâu sebon mwyaf poblogaidd S4C,Pobol y Cwm a Teulu.Fis Mawrth bydd yr actores yndychwelyd i Gaerdydd i berfformio FalaSurion - addasiad llwyfan Cymraeg o uno lyfrau ffuglen cyfoes gorau Cymru,Fresh Apples gan Rachel Trezise, aenillodd wobr fawreddog EDS DylanThomas yn 2006.Mae’r sioe, sy’n cael ei chynhyrchu ganCwmni’r Frân Wen, Ynys Môn, yngasgliad o straeon byrion emosiynol,pwerus, a miniog wedi’i seilio ar fywydarddegau yn y Gymru gyfoes.Bydd taith genedlaethol Fala Surion yndod i’r Chapter, Caerdydd ar yr 16eg a’r17eg o Fawrth ac mae rhai o actoriongorau Cymru ymhlith y cast. Ynghyd âCarys Eleri mae Rhodri Meilir fu’n actioar gyfres boblogaidd y BBC My Family;Rhodri Miles a enillodd y wobr ArtistRhyngwladol Gorau yn yr HollywoodFringe Festival yn 2010 am ei bortreado’r eicon Cymraeg Richard Burton; a’ractores llwyfan Lynwen Haf Roberts,sydd newydd orffen cyfnod yn chwarae’rbrif ran yng nghyfieithiad Cymraeg yTheatr Genedlaethol o sioe gerddddadleuol a phoblogaidd FrankWedekind, Spring Awakening.Seren arall ymhlith y cast yw LowriGwynne o Rownd a Rownd a CatrinMara, Pobol y Cwm. Bydd y ddwy ymahefyd yn teimlo’n gartrefol iawn wrthddod i Gaerdydd i berfformio, gan i’rddwy dreulio rhai blynyddoedd yn yddinas tra’n astudio yng Nholeg Cerdd aDrama Brenhinol Cymru.“Mae Fresh Apples yn archwiliad ofywyd trefol pobl yn eu harddegau. Fegafodd emosiwn amrwd ac uniongyrcholy nofel effaith ddwys arna i,” dywedLowri, fu hefyd yn actio yngnghynhyrchiad Theatr GenedlaetholCymru Y Pair yn 2008.Gellir disgrifio talent ragaeddfedTrezise a’i harddull o ryddiaith fel unffraeth ac ysgytiol, gyda throadauymadrodd adleisiol sy’n neidio allan i’chdal gerfyn eich gwddf. Mae wedi cael eialw’n ‘ffuglen Cymraeg trefol’ sy’nadlewyrchu anialdir emosiynol a materoly Gymru drefol.“Lle bynnag mae yna boengwirioneddol; tlodi, gormes gwleidyddol,anghyfiawnder, mae yna jôcs da ahiwmor tywyll a byw iawn yn bodoli,”dywed yr awdur 33 mlwydd oed o GwmRhondda.Mae llyfrau Trezise wedi cael eucyfieithu i nifer o wahanol ieithoedd onddyma’r tro cyntaf i un gael ei gyfieithu i’rGymraeg: “Doedd gen i ddim syniad ybydden nhw’n cael eu cyfieithu i wahanolieithoedd mewn gwahanol wledydd tan imi fod yn awdur preswyl ym MhrifysgolTexas yn 2007, fe ddywedodd myfyriwro dref fach y tu allan i Austin ei fod wedidarllen y storïau a bod y diflastod a’rdadrithio oedd ynddyn nhw yn taro tantag o. "Dywedodd y Cyfarwyddwr Iola Ynyr eibod hi wrth ei bodd yn gweithio hefosgriptwyr Fala’ Surion, Manon Eames aCatrin Dafydd, fu’n cyfieithu’r gwaith oSaesneg i Gymraeg. Mae hi’n teimlo eubod nhw ymhlith y goreuon yngNghymru, ac “wedi bod yn ddewr iawnwrth drosglwyddo’r cymeriadau o’rtudalennau i’r llwyfan. Mae nhw wedidefnyddio hiwmor tywyll, tlodi agorthrwm i bortreadu bywyd trefolCymru yn ei holl ogoniant,”7 Mawrth 2012 Theatr Glan yr Afon,Casnewydd15 & 16 Mawrth 2012 Chapter, CaerdyddAm ragor o wybodaeth a thocynnauwww.falasurion.com neu 01248 715 048.Cwis LlyfrauDydd Gwener, y 10fed o Chwefror, feaeth 8 o blant yr Adran Gymraeg igystadlu yn Nghystadleuaeth y CwisLlyfrau yng Nganolfan Howardian yngNhaerdydd. Roedd 2 dîm - tîmblynyddoedd 5 a 6 sef Ffion, Elin, Betsanac Aled a thîm blynyddoedd 3 a 4, Cadi,Sion, Alys a Beca. Dewisodd tîmBlynyddoedd 3 a 4 drafod y llyfr “Gwenfy Mrawd” gan Jacqueline Wilson. “SaisYdy O Miss!” gan Brenda Wyn Jonesoedd dewis tîm Blynyddoedd 5 a 6. Rhaidaros am y canlyniad, ond diolch yn fawr iMrs Kirkman a Mrs Evans am hyfforddi’rplant oherwydd fe gafodd pawb lawer ohwyl.Pêl-droedYn anffodus, gohuriwyd twrnament pêldroedyr Urdd i’r bechgyn yn gynt yn ytymor oherwydd y tywydd oer a gwlyb.Roedd y bechgyn i gyd yn siomedig, ondail drefnwyd y twrnament ar ddyddiaddiweddarach. Chwaraeodd y tîm 6 gêm igyd gan lwyddo i gyrraedd y rowndderfynol. Er na lwyddodd y tîm i ennill,fe gafodd pawb amser gwych!Fe gymrodd tîm pêl-droed y merched ranmewn twrnament i ysgolion Caerdydd ynddiweddar hefyd. Roedd yn ddiwrnodblinedig ond difyr dros ben. Diolch MrBalbini!Parti Mr.UrddAr y 27ain o Ionawr, roedd Mr. Urdd yndathlu ei benblwydd yn 90 mlwydd oed.Daeth pawb i’r ysgol yn gwisgo lliwiauMr.Urdd.Bu plant yr Adran Iau yn brysur yncoginio cacennau gwyn, coch a gwyrddi’w gwerthu yn ystod y dydd ac fe gafoddyr ysgol gyfan lawer o hwyl a sbri yndawnsio dawns Mr Urdd.LLwyddwyd i gasglu £200 ac aeth yrarian at elusen Tŷ Hafan. Roedd pawbwedi mwynhau yn fawr! Diolch Mr.Urdd!Sain FfaganAr y 24ain o Ionawr, aeth yr Adran IauGymraeg i Amgueddfa Werin SainFfagan i weld sut oedd bywyd yn yBedwaredd Ganrif ar Bymtheg.Uchafbwynt y dydd oedd gwisgo’n addasyn nillad y cyfnod a threulio amser feldisgyblion yn Ysgol Maestir. Mrs.Kirkman oedd yr athrawes a Mrs. Evans aMr. Balbini oedd y disgybl athrawon.Doedden ni fel plant erioed wedi bod mordawel! Gan Elin Preest, Ffion Jonesa George Shewring

16 Tafod Elái Mawrth 2012YSGOL GYFUN GARTH OLWGLlywelyn oedd llys buddugol Eisteddfod yr ysgolMwynhau yn beicio mynydd yn ardal CwrtycadnoEisteddfod yrYsgolCystadleuaeth Band Roc neu PopCystadleuaeth Cân Ieithoedd ModernCarwyn Rees, Blwyddyn 13 enillydd yGadair Hŷn, T Anne Morris, y Pennaeth,a Harriet Hooper, Blwyddyn 8 enillydd yGadair IauY beirniaid - Jên Angharad aHeledd CynwalSeren Harris, Bl 9, ddaethyn ail yng nghystadleuaethnofio'r UrddPlant Ysgol Creigiau yn canolbwyntio ynYsgol Maestir, Sain Ffagan