(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 192194 PL 192194 B1

RZECZPOSPOLITAPOLSKA(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 192194(13) B1(21) Numer zgłoszenia: 344553(51) Int.Cl. 8C22C 21/04Urząd PatentowyRzeczypospolitej Polskiej(22) Data zgłoszenia: 13.12.2000(54)Środek modyfikujący dla eutektycznych i nadeutektycznych stopówaluminium-krzem(73) Uprawniony z patentu:Akademia Górniczo-Hutniczaim. Stanisława Staszica,Kraków,PL(43) Zgłoszenie ogłoszono:17.06.2002 BUP 13/02(45) O udzieleniu patentu ogłoszono:29.09.2006 WUP 09/06(72) Twórca(y) wynalazku:Zbigniew Bonderek,Trzebinia,PLMarian Kucharski,Kraków,PLStanisław Rzadkosz,Kraków,PLJacek Siedlecki,Kraków,PLLeopold Staszczak,Libertów,PL(74) Pełnomocnik:Elżbieta Postołek, AkademiaGórniczo-Hutnicza im.S.Staszica(57) Środek modyfikujący dla eutektycznych i nadeutektycznych stopów aluminium-krzem zawierającyfluorotytanian oraz fluorocyrkonian potasu, znamienny tym, że stanowi go mieszanina zawierającawagowo: 40 - 70% fluorotytanianu potasu, 15 - 40% fluorocyrkonianu potasu, 2 - 10%grafitu, 2 - 10% azotanu sodu oraz 3 - 20% proszku aluminiumPL 192194 B1

2PL 192 194 B1Opis wynalazkuPrzedmiotem wynalazku jest środek modyfikujący dla eutektycznych i nadeutektycznych stopówaluminium-krzem, znajdujący zastosowanie w odlewnictwie.Obecnie w procesie technologicznym przygotowania ciekłych stopów aluminium-krzem o eutektycznejzawartości krzemu stosuje się sód metaliczny, fosfor lub mieszaniny soli o zróżnicowanychskładach, zawierających jednak zawsze fluorek sodowy. Natomiast nadeutektyczne stopy Al - Si naogół modyfikuje się fosforem, rzadziej innymi pierwiastkami, takimi jak: cyrkon, antymon, bizmut. Fosforwprowadza się ciekłego metalu w postaci stopów wstępnych z miedzią czy niklem lub też w postacimieszanin z solami, jak np. 20% fosforu czerwonego, 80% KCI, z ewentualnie niewielkimi dodatkamisoli tytanu. Znany jest z polskiego opisu patentowego nr 79 646 środek rafinująco-modyfikujący nadeutektycznestopy aluminium-krzem, który stanowi mieszanina zawierająca wagowo: 30 - 75% sześciofluorocyrkonianupotasu, 10 - 25% fosforu czerwonego i 10 - 28% sześciochloroetanu.Ponadto znany jest z polskiego opisu patentowego nr 96 730 środek rafinująco-modyfikujący dlastopów aluminium o nadeutektycznej zawartości krzemu, który zawiera ciężarowo: 30 - 60% wstępnegostopu miedzi fosforowej, 30 - 60% sześciochloroetanu, 0 - 20% fosforu czerwonego, 0 - 5% siarki, 0 - 15%sześciofluorotytanianu potasu i 0 - 5% sześciofluorocyrkonianu potasu.Środek modyfikujący dla eutektycznych i nadeutektycznych stopów aluminium-krzem, według wynalazku,zawiera wagowo: 40 - 70% fluorotytanianu potasu, 15 - 40% fluorocyrkonianu potasu, 2 - 10%grafitu, 2 -10% azotanu sodu oraz 3 - 20% proszku aluminium.Środek, według wynalazku, powoduje zintensyfikowanie procesu modyfikacji zarówno krzemupierwotnego, jak i faz międzymetalicznych. Zastosowanie tego środka w technologii topienia metalupowoduje rozdrobnienie struktury, co pozwala na uzyskanie tworzywa o wysokich właściwościachmechanicznych, fizycznych i użytkowych.P r z y k ł a d.Środek modyfikujący, w skład którego wchodzi wagowo: 50% fluorotytanianu potasu, 24% fluorocyrkonianupotasu, 10% grafitu, 6% azotanu sodu oraz 10% proszku aluminiowego wprowadza sięw ilości 1% wagowy w stosunku do ilości wsadu metalowego. Po zastosowaniu środka stop AK12 wykazujenastępujące własności: wytrzymałość na rozciąganie R m = 196 MaP oraz wydłużenie Ag = 1,3. Dlaporównania podaje się, że, że ten sam stop, do którego nie wprowadzono środka modyfikującegowykazuje obniżone własności mechaniczne: wytrzymałość na rozciąganie R m = 147 MaP oraz wydłużenieA 5 = 0,6.Zastrzeżenie patentoweŚrodek modyfikujący dla eutektycznych i nadeutektycznych stopów aluminium-krzem zawierającyfluorotytanian oraz fluorocyrkonian potasu, znamienny tym, że stanowi go mieszanina zawierająca wagowo:40 - 70% fluorotytanianu potasu, 15 - 40% fluorocyrkonianu potasu, 2 - 10% grafitu, 2 - 10% azotanusodu oraz 3 - 20% proszku aluminium.Departament Wydawnictw UP RPNakład 50 egz. Cena 2,00 zł.