Adolygiad o Ddulliau Asesu sy'n cael eu defnyddio ... - Learning Wales

Adolygiad o adnoddau asesuplant yn y Blynyddoedd Cynnara ddefnyddir yng Nghymru30 Tachwedd 2012

CynulleidfaByrddau Iechyd Lleol ac Ymddiriedolaethau GIG; gwasanaethauIechyd Cyhoeddus ac Ymwelwyr Iechyd; ymwelwyr iechyd;cydlynwyr/rheolwyr Dechrau’n Deg; sefydliadau mantell cenedlaetholar gyfer darparwyr gofal plant; mudiadau gwirfoddol plant;awdurdodau lleol; penaethiaid cynradd ac uwchradd ysgolionprif ffrwd ac ysgolion arbennig, rheolwyr ysgol eraill, cydlynwyrasesu ac athrawon; cyrff llywodraethu ysgolion a gynhelir a chyrffcenedlaethol sydd â diddordeb mewn addysg; consortia addysgrhanbarthol; ymgynghorwyr y Cyfnod Sylfaen a’r BlynyddoeddCynnar, ymarferwyr y Blynyddoedd Cynnar a chlinigwyr; CyngorGofal Cymru; Arolygiaeth Gofal a Gwasanaethau CymdeithasolCymru (AGGCC); Estyn.TrosolwgMae’r cyhoeddiad hwn yn cynnwys canfyddiadau o’r ymchwilgwmpasu sy’n nodi’r adnoddau asesu a ddefnyddir ar hyn o brydar gyfer y Blynyddoedd Cynnar (0 i 7 oed) mewn lleoliadau iechyd,addysgol a gofal plant yng Nghymru gan gynnwys pa adnoddausy’n cael eu defnyddio, pwy sy’n eu defnyddio, gyda phwy ac atba ddiben.Camau i’wcymrydDim. Mae’r cyhoeddiad hwn er gwybodaeth yn unig. Bydd ycanfyddiadau’n cael eu defnyddio gan Lywodraeth Cymru i helpui lywio’r gwaith o ddatblygu Fframwaith Datblygu ac Asesu yBlynyddoedd Cynnar a chyfres o offer asesu datblygiadol.Rhagor owybodaethDylid cyfeirio ymholiadau am y ddogfen hon at:Yr Is-adran CwricwlwmYr Adran Addysg a SgiliauLlywodraeth CymruParc CathaysCaerdyddCF10 3NQFfôn: 029 2082 5751e-bost: asesu@cymru.gsi.gov.ukCopïauychwanegolGellir gweld y ddogfen hon ar wefan Llywodraeth Cymru ynwww.cymru.gov.uk/addysgasgiliauDogfennaucysylltiedigDim.ISBN digidol 978 0 7504 8748 1© Hawlfraint y Goron 2013WG17612

Cynnwys1. Yr adolygiad a'i amcanion 42. Datblygu methodoleg y gwaith maes 53. Gwaith maes ansoddol 64. Y defnydd o adnoddau asesu'r Blynyddoedd Cynnar 95. Rhannu gwybodaeth am ddata asesu'r Blynyddoedd Cynnar 286. Crynodeb o'r prif ganfyddiadau 40Atodiadau1. Deunyddiau gwaith maes – canllaw ar bynciau ar gyfer cyfweliadauunigol â rhanddeiliaid strategol 442. Deunyddiau gwaith maes – holiadur ar-lein i ymwelwyr iechyd 533. Holiadur ar-lein i ymarferwyr gofal plant 574. Holiadur ar-lein i ymarferwyr addysg 635. Sampl ar gyfer cyfweliadau ffôn unigol 686. Sampl ar gyfer yr holiadur ar-lein ar ofal plant 717. Sampl ar gyfer yr holiadur ar-lein ar addysg 728. Trosolwg o brif adnoddau asesu'r Blynyddoedd Cynnar y nodwydeu bod yn cael eu defnyddio ar hyn o bryd yng Nghymru 749. Trosolwg o adnoddau asesu'r Blynyddoedd Cynnar a ddatblygwydyn lleol y nodwyd eu bod yn cael eu defnyddio ar hyn o bryd yngNghymru 9610. Trosolwg o adnoddau asesu masnachol eraill y BlynyddoeddCynnar (a rhaglenni cysylltiedig) y nodwyd eu bod yn cael eudefnyddio ar hyn o bryd yng Nghymru 10411. Geirfa 11912. Cydnabyddiaethau 124

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymru1. Yr adolygiad a'i amcanionPrif ddiben yr ymchwil gwmpasu hon oedd adolygu'r adnoddau asesu addefnyddir ar hyn o bryd ar gyfer y Blynyddoedd Cynnar (0 i 7 oed) mewnlleoliadau iechyd, addysgol a gofal plant yng Nghymru. Yr amcanion penodoloedd:• nodi'r amrywiaeth llawn o adnoddau asesu'r Blynyddoedd Cynnar addefnyddir ar hyn o bryd yng Nghymru i asesu plant o'u geni hyd atddiwedd y Cyfnod Sylfaen (0 i 7 oed) , fel y'u defnyddir mewn lleoliadaustatudol/anstatudol• nodi sut y caiff yr adnoddau hyn eu defnyddio; pwy sy'n eu defnyddio,gyda phwy ac at ba ddiben• coladu, asesu, beirniadu a chrynhoi'r wybodaeth a'r adborth agasglwyd am y prif adnoddau asesu• nodi'r amrywiaeth o wybodaeth asesu a gesglir ar hyn o bryd am blantyn y Blynyddoedd Cynnar, gan gynnwys i bwy y caiff y wybodaeth honei chasglu, at ba ddibenion, sut y caiff ei chasglu, pa ddulliau addefnyddir, sut y caiff ei dal (gan gynnwys pa feddalwedd addefnyddir), a chyda pwy y rhennir y wybodaeth hon.Mae'r adroddiad yn dechrau drwy amlinellu'r fethodoleg a ddefnyddiwyd igasglu data'r gwaith ymchwil, cyn mynd ymlaen i drafod amcanion y prosiect.Ar ddiwedd yr adroddiad ceir adran sy'n tynnu sylw at brif ganfyddiadau'radolygiad.Yn ystod y cyfarfod a gafwyd â swyddogion polisi Llywodraeth Cymru isefydlu'r prosiect, cytunwyd mai prosiect ymchwil ansoddol fyddai hwn gan ybyddai'n anymarferol cael ymateb cwbl gynrychioliadol o fewn y terfyn amserbyr iawn.Er mai ymchwil ansoddol oedd y fethodoleg fwyaf priodol i'r adolygiad hwn,mae'n bwysig cofio y defnyddir samplau llai o faint a ddewiswyd yn bwrpasol,er mwyn sicrhau y cynrychiolir amrywiaeth o safbwyntiau. Defnyddir ymchwilansoddol i greu darlun o'r sefyllfa ac, fel y cyfryw, nid yw'r data yn yr2

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruadroddiad hwn yn arwyddocaol o safbwynt ystadegol; mae angen cofio hynwrth ddehongli canfyddiadau'r ymchwil.Lluniwyd cynllun cyflawni terfynol ar gyfer yr adolygiad yn dilyn trafodaeth ârheolwr contract Llywodraeth Cymru ac roedd iddo dri cham:• datblygu'r deunyddiau ar gyfer y gwaith maes, y setiau sampl acamserlen y gwaith maes• gwaith maes ansoddol• dadansoddi a llunio'r adroddiad.3

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymru2. Datblygu methodoleg y gwaith maesFel rhan o'r cam hwn, datblygwyd y methodolegau canlynol.• Canllawiau ar bynciau a chronfeydd o gwestiynau i'w holi mewncyfweliadau strwythuredig unigol ag arweinwyr strategol a rheolwyrgweithredol. Datblygwyd cyfarwyddiadau ar sut i hwyluso'r cyfweliadaustrwythuredig unigol hefyd er mwyn sicrhau bod y tîm ymchwil yngweithio mewn ffordd gyson.• Holiaduron ar-lein i ymarferwyr ym mhob un o'r sectorau targed, sefymwelwyr iechyd, addysg a gofal plant.• Cronfeydd o gwestiynau sy'n addas i grwpiau ffocws o'r sectorautarged.Ar ôl trafod â swyddogion polisi, gwnaed mân newidiadau i'r deunyddiauymchwil er mwyn sicrhau bod y wybodaeth angenrheidiol yn cael ei chasglu.(Gweler Atodiadau 1, 2, 3 a 4 am fanylion.)Roedd yn hollbwysig dewis sampl cwbl gynrychioliadol o arweinwyr strategola rheolwyr ar gyfer y cyfweliadau strwythuredig unigol. Datblygwyd set sampla chytunwyd arni â'r rheolwr contract. Roedd y set yn cynnwys:• ymgynghorwyr o'r consortia rhanbarthol/ymgynghorwyr Cyfnod Sylfaenyr awdurdodau lleol/ymgynghorwyr y Blynyddoedd Cynnar• uwch reolwyr ymwelwyr iechyd o'r saith Bwrdd Iechyd Lleol yngNghymru• cydlynwyr/rheolwyr Dechrau'n Deg• cynrychiolwyr o'r sefydliadau mantell cenedlaethol ar gyfer darparwyrgofal plant• rhanddeiliaid eraill fel Cyngor Gofal Cymru a Plant yng Nghymru, ynogystal â sefydliadau rheoleiddio ac arolygu fel Arolygiaeth Gofal aGwasanaethau Cymdeithasol Cymru (AGGCC) ac Estyn• swyddogion awdurdodau lleol â chyfrifoldebau ym maes y BlynyddoeddCynnar• athrawon ymgynghorol Dechrau'n Deg• swyddogion hyfforddiant a chymorth y Cyfnod Sylfaen.4

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymru(Gweler Atodiad 5 am fanylion.)Cytunwyd hefyd â'r rheolwr contract ar sampl fechan o leoliadau addysg adarparwyr gofal plant, a oedd yn gytbwys o safbwynt daearyddol ac ieithyddol,y gellid cysylltu â hwy yn nes ymlaen, pe bai angen, i lenwi'r holiadur ar-lein iymarferwyr. Roedd y sampl yn cynnwys:• lleoliadau gofal plant Dechrau'n Deg• lleoliadau gofal plant cofrestredig nad ydynt yn rhan o Dechrau'n Deg• lleoliadau'r Cyfnod Sylfaen; cymerwyd gofal i beidio â chynnwyslleoliadau a oedd ar fin cael arolwg.(Gweler Atodiadau 6 a 7 am fanylion.)5

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymru3. Gwaith maes ansoddolCynhaliwyd y gwaith ymchwil ledled Cymru rhwng 24 Medi a 24 Hydref 2012.Rhannwyd methodoleg gwaith maes yr adolygiad yn ddau gam: cyfweliadauâ darparwyr gwasanaethau a rhanddeiliaid; a gwaith maes gydag ymarferwyr.I ddechrau, anfonwyd negeseuon e-bost at y sefydliadau, y grwpiau a'runigolion a ddewiswyd ar gyfer y cyfweliadau unigol yn eu gwahodd i gymrydrhan yn yr adolygiad. Cafwyd ymateb cadarnhaol iawn. Cynhaliwyd cyfanswmo 34 o gyfweliadau unigol naill ai dros y ffôn neu, lle bo hynny'n ymarferol,wyneb yn wyneb a arweiniodd at wybodaeth ansoddol fanwl.Casglwyd tystiolaeth ansoddol gan ymarferwyr hefyd drwy holiaduron ar-leindwyieithog i:• ymwelwyr iechyd, rhai Dechrau'n Deg a rhai cyffredinol• gweithwyr mewn lleoliadau gofal plant cofrestredig• athrawon ac eraill o leoliadau addysg a gynhelir fel meithrinfeydd,ysgolion babanod ac ysgolion cynradd.Dosbarthwyd gwybodaeth am yr holiaduron ar-lein i ymarferwyr drwy ffyrddamrywiol. Er enghraifft, defnyddiwyd e-gylchlythyr Dysg Cyn-11 oedLlywodraeth Cymru i roi gwybodaeth i ysgolion a gynhelir. Gweithiodd y tîmymchwil yn agos hefyd â Rhwydwaith Ymgynghorwyr Cyfnod Sylfaen CymruGyfan i sicrhau bod swyddogion awdurdodau lleol yn rhannu gwybodaeth amgyfleoedd i gymryd rhan yn yr adolygiad yn uniongyrchol ag ysgolion yn euhardaloedd.Yn yr un modd, rhannodd y sefydliadau gofal plant cenedlaethol wybodaetham yr holiadur ar-lein i ymarferwyr gofal plant â'u haelodau. Cysylltodd y tîmymchwil hefyd â Chadeirydd AWARE, a Chadeirydd RhwydwaithGwasanaethau Gwybodaeth i Deuluoedd Cymru Gyfan a gytunodd i rannugwybodaeth â darparwyr gofal plant yn ardal pob awdurdod lleol.Rhannwyd gwybodaeth am yr holiadur ar-lein i ymwelwyr iechyd gydachydweithrediad yr arweinwyr enwebedig ym mhob Bwrdd Iechyd Lleol aoedd hefyd wedi enwebu dau ymwelydd iechyd, un cyffredinol ac unDechrau'n Deg, y gellid eu ffonio yn ddiweddarach pe bai angen.6

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruO gofio'r terfyn amser byr ar gyfer y gwaith maes, cafwyd cyfraddau ymatebcadarnhaol i'r holiaduron ar-lein.Holiadur addysg ar-leinMath o leoliad ysgolNifer yrymatebion%Meithrinfa a gynhelir 9 8.5%Babanod 12 11.3%Cynradd â meithrinfa 70 66.0%Cynradd heb feithrinfa 11 10.4%Ysgol arbennig 2 1.9%Arall 2 1.9%Cyfanswm 106 100.0%Mae hyn yn cynrychioli tua 6.3% o'r ysgolion 3–11 yng NghymruCwblhawyd yr holiaduron ar-lein yn bennaf gan benaethiaid ac uwcharweinwyr eraill (74 y cant) ac ymarferwyr yn yr ystafell ddosbarth (24 y cant).Holiadur gofal plant ar-leinMath o leoliad gofal plantNifer yrymatebion%Meithrinfa ddydd breifat 19 16.4%Cylch Meithrin 11 9.5%Cylch chwarae cyn ysgol 30 25.8%Gwarchodwr plant 14 12.1%Cylch chwarae Dechrau'n Deg 24 20.7%Canolfan Blant Integredig 5 4.3%Arall 13 11.2%Cyfanswm 116 100Cwblhawyd yr holiaduron ar-lein yn bennaf gan arweinwyr gofal plant (36% ycant) a rheolwyr lleoliadau (35 y cant). Cynrychiolwyd amrywiaeth eang oleoliadau gofal dydd gan gynnwys gofal dydd llawn a gofal dydd sesiynol,darpariaeth feithrin y Cyfnod Sylfaen ar gyfer yr awdurdod lleol (e.e. addysgrhan amser i blant 3 a 4 oed), darpariaeth rhan amser Dechrau'n Deg a gofalcofleidiol.7

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruHoliadur ar-lein i ymwelwyr iechydMath o ymwelydd iechydNifer yrymatebion%Dechrau'n Deg 50 72.5%Cyffredinol 15 21.7%Rheolwr ymwelwyr iechyd Dechrau'nDeg3 4.4%Arall; ymwelydd iechyd arweiniol 1 1.4%Cyfanswm 69 100.0%Ar wahoddiad, aeth y tîm ymchwil i wneud cyflwyniadau codi ymwybyddiaethmewn cyfarfodydd Cymru Gyfan perthnasol, er enghraifft:• Rhwydwaith y Sector Gofal Plant a Chwarae, dydd Gwener 5 Hydref• Rhwydwaith Cydlynwyr Dechrau'n Deg Cymru Gyfan, dydd Mawrth2 Hydref.Yn olaf, cynhaliodd y tîm ymchwil sesiynau grwpiau ffocws pan gododdcyfleoedd i wneud hynny, er enghraifft gyda grŵp Athrawon YmgynghorolDechrau'n Deg de-ddwyrain Cymru, dydd Gwener 29 Medi.8

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymru4. Y defnydd o adnoddau asesu'r Blynyddoedd Cynnar – prifganfyddiadauMae'r rhan hon o'r adroddiad yn disgrifio'r amrywiaeth o adnoddau asesu'rBlynyddoedd Cynnar a ddefnyddir ar hyn o bryd yng Nghymru i asesu planto'u geni hyd at ddiwedd y Cyfnod Sylfaen (0 i 7 oed), fel y'u defnyddir mewnlleoliadau statudol/anstatudol.Mae plant bach yng Nghymru yn cael gofal ac yn dysgu mewn llawer oleoliadau gwahanol. Mae pob math o leoliad yn gweithio yn unol â gwahanolnodau, trefniadau ariannu, adnoddau, staff a gweithdrefnau rheoli ansawdd.Yn ôl y disgwyl, mae'r ffaith bod y ddarpariaeth hon mor amrywiol yn arwain atystod eang o ymarfer, yn enwedig o ran dulliau a safonau asesu datblygiadplant. Er bod yr adolygiad hwn wedi canolbwyntio'n bennaf ar yr adnoddauasesu hynny a ddefnyddir ym mhobman gyda phob plentyn, daeth i'r amlwgyn gyflym bod ymarferwyr yn defnyddio amrywiaeth eang o adnoddau, atddibenion gwahanol gyda phlant o oedrannau gwahanol.(Ceir rhagor o fanylion am yr adnoddau asesu a nodwyd yn ystod yradolygiad yn Atodiadau 8, 9 a 10.)Cyflwynir canfyddiadau'r ymchwil o safbwynt y plentyn yn ôl oedran.Genedigaeth hyd at 12 misYn achos plant bach iawn, caiff asesiadau datblygiadol cyffredinol eu cynnalgan weithwyr iechyd proffesiynol, meddygon teulu ac ymwelwyr iechydcyffredinol fel arfer, fel rhan o'r Rhaglen Arolygu Iechyd Plant sy'n cynnigadolygiadau fel mater o drefn i blant ar gamau amrywiol yn eu bywyd. Maeymwelwyr iechyd yn defnyddio eu barn broffesiynol sy'n seiliedig ar eugwybodaeth a'u sgiliau ym maes datblygiad plant i arolygu'n barhaus achynnal adolygiadau o Iechyd a Datblygiad.I ategu'r gwaith hwn, mae rhai Byrddau Iechyd Lleol (BILlau) yng Nghymruwedi llunio eu adnodd asesu/rhestr wirio eu hunain ar sail yr egwyddorion a9

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymrubennwyd gan Mary Sheridan a'r Fframwaith Asesu Plant Cenedlaethol, sefdull systematig o gasglu a dadansoddi gwybodaeth am blant a'u teuluoedd.Er enghraifft, mae ymwelwyr iechyd yn ardal Bwrdd Iechyd Prifysgol BetsiCadwaladr yn defnyddio adnodd a ddatblygwyd yn lleol i gynnal asesiadaudatblygiadol o fabanod saith i wyth mis oed. Gweithiodd pediatregwyrcymunedol gydag ymwelwyr iechyd i gytuno ar safonau cyffredinol o randatblygiad plant wrth i'r adnodd gael ei ddatblygu. Maent hefyd wedi darparuhyfforddiant ar ddatblygiad plant i ymwelwyr iechyd er mwyn sicrhau bod dullcyson o asesu yn cael ei fabwysiadu yn ardal Bwrdd Iechyd Prifysgol BetsiCadwaladr. Datblygwyd adnoddau tebyg ac fe'u datblygir ym Mwrdd IechydPrifysgol Caerdydd a'r Fro a BILl Cwm Taf hefyd. Mae adnoddau o'r fath addatblygir yn lleol yn bodloni gofynion y Rhaglen Plentyn Iach ac yn rhoicanllawiau ar agweddau ar ddatblygiad plant a'r cerrig milltir y dylai pobplentyn fod yn eu cyrraedd o fewn ystod oedran benodol. Caiff yr adnoddau addatblygir yn lleol eu defnyddio gan ymwelwyr iechyd cyffredinol i asesucynnydd datblygiadol plant yn erbyn normau disgwyliedig; fel arfer, caiff pobagwedd ar ddatblygiad plant ei hasesu.Er nad oes un adnodd masnachol a ddilyswyd yn cael ei ddefnyddio gydaphlant yn yr ystod oedran hon ym mhob BILl, dywedodd ymwelwyr iechydcyffredinol eu bod yn defnyddio ystod gyfyngedig o adnoddau masnachol. YRaddfa Asesu Ymddygiad Babanod Newydd-anedig yw'r adnodd y cyfeiriwydato amlaf yn achos babanod newydd-anedig, a'r adnodd masnachol addefnyddir fwyaf ar gyfer babanod 7 i 9 mis yw asesiad Rhestr Sgiliau Tyfu II(SoGS). Er enghraifft, mae ymwelwyr iechyd o Fwrdd Iechyd PrifysgolAbertawe Bro Morgannwg yn defnyddio SoGS II gyda phob plentyn 7 i 9 misoed. Ar y llaw arall, mae ymwelwyr iechyd ym Myrddau Iechyd Lleol AneurinBevan a Phowys yn defnyddio SoGS II yn ddetholus, yn dibynnu ar p'un anodwyd oedi mewn datblygiad yn ystod yr adolygiad 7 i 9 mis. Maecanlyniadau asesiad SoGS yn cyfrannu at y dystiolaeth sydd ei hangen iatgyfeirio plentyn at bediatregydd, therapi iaith a lleferydd ac at ddibenioncynhadledd achos.10

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruMynegodd rhai o'r ymwelwyr iechyd a ymatebodd bryder nad yw asesiadSoGS yn nodi risgiau o fewn teuluoedd lle gall oedi datblygiadol ymhlith plantgael ei achosi gan ffactorau fel nad ydynt yn cael eu hysgogi digon yn ycartref neu fod rhieni wedi ymgolli mewn materion eraill, fel dyledion. Fel ycyfryw, teimlwyd bod angen defnyddio asesiad SoGS ar y cyd ag asesiad oanghenion teuluoedd. Yn ardal BILl Hywel Dda, mae plant mewn ardaloeddDechrau'n Deg a'u teuluoedd, boed hynny adeg eu geni neu os byddant ynsymud i'r ardal, yn cael Asesiad o Anghenion Iechyd gan ymwelwyr iechydsy'n defnyddio 'adnodd asesu teuluoedd' sy'n seiliedig ar y Fframwaith AsesuPlant Cenedlaethol. Mae'r asesiad hwn yn nodi p'un a oes gan y plentyn lefelisel, canolig neu uchel o anghenion. Os nodir bod ganddo lefel uchel oanghenion, caiff y plentyn ei adolygu o leiaf bob mis; os nodir lefel ganolig oanghenion, caiff y plentyn ei adolygu bob tri mis; fodd bynnag, os nodir lefelisel o anghenion, caiff y plentyn ei adolygu yn unol â'r rhaglen iechyd plantgyffredinol. Mae BILl Powys yn datblygu dull tebyg o weithredu ar hyn o bryd.Er bod ymarfer yn amrywio o fewn BILlau a rhyngddynt, mae'r patrwm arsylwiar fabanod a'u hasesu a ddisgrifiwyd gan amlaf gan ymatebwyr yn cyd-fynd âdisgwyliadau'r Rhaglen Plentyn Iach ac fe'i nodir isod:OedranGeni10 i 14diwrnodGweithgarwch/GanYmweliad ac asesiad o'rteulu; ymwelydd iechydAdolygiad baban newydd;ymwelydd iechydAdnoddau a ddefnyddir yngyffredinAdnodd mewnol y Bwrdd IechydLleolY Raddfa Asesu YmddygiadBabanod Newydd-anedigCofnod Iechyd Personol PlentynCanllawiau NICE ar iselderôl-enedigol.Adnodd mewnol y BILlY Raddfa Asesu YmddygiadBabanod Newydd-anedig11

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymru6 i 8wythnos7 i 9 misArchwiliad ac imiwneiddio;meddyg teulu neu weithiwriechyd proffesiynol arallAdolygiadiechyd/asesiad/archwiliadmeddygol ffurfiol;ymwelydd iechyd neufeddyg teuluAsesiadau Rhestr Sgiliau Tyfu II(SoGS II) (19)Adnodd mewnol y BILl (11)Prawf Sgrinio Datblygiadol DenverII (DDST-II) (2)Mae lleoliad yr asesiadau datblygiadol a gynhelir mewn perthynas â phlant o'roed hwn yn amrywio. Fel arfer cynhelir yr asesiad yn y cartref neu mewnlleoliad iechyd, e.e. clinig iechyd neu feyddygfa, yn dibynnu ar anghenion yrhieni a llwyth gwaith y gweithiwr iechyd proffesiynol sy'n cynnal yr asesiad.Fel y dengys canlyniadau'r holiadur ar-lein, nid yw'r rhan fwyaf o ddarparwyrgofal plant sy'n rhoi gofal i blant yn yr ystod oedran 0 i 12 mis yn defnyddiounrhyw adnodd i asesu datblygiad plant. Dywedodd y rhai sy'n cynnalasesiadau eu bod yn defnyddio:• deunyddiau a ddatblygwyd yn y lleoliad (18 y cant o'r ymatebwyr);ymhlith yr enghreifftiau a roddwyd roedd dyddiaduron o ddiwrnodau'rplant, rhestrau gwirio wrth arsylwi a chyfnodolion dysgu• Birth to three matters (10 y cant o’r ymatebwyr)• Baby Effective Early Learning (BEEL)• cyfnodolion a deunyddiau NCMA Cymru.Caiff asesiadau o'r fath gan weithwyr allweddol eu cynnal yn y lleoliad gofalplant.12 mis i 24 misYn achos yr ystod oedran hon, mae ymarfer asesu datblygiad yn amrywio'nsylweddol rhwng BILlau. Defnyddir adnoddau a ddatblygwyd yn lleol ynbennaf. Er enghraifft, yn BILl Cwm Taf, mae ymwelwyr iechyd cyffredinol yndefnyddio adnodd asesu a ddatblygwyd yn lleol, sef yr Adolygiad o Iechyd12

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruPlentyn yn 2 oed, sy'n seiliedig ar yr egwyddorion a bennwyd gan MarySheridan a chyngor gan therapyddion lleferydd a phediatregwyr cymunedol.Mae'r adnodd mewnol hwn yn cynhyrchu tystiolaeth a all ddangos oedidatblygiadol, yn enwedig awtistiaeth. Wedyn, mae pediatregwyr cymunedol yndefnyddio'r Rhestr Wirio a Addaswyd ar gyfer Awtistiaeth (M-CHAT) i sgrinioplant unigol ar gyfer anhwylder ar y sbectrwm awtistig ac awtistiaeth.Fel gyda’r ystod oedran flaenorol, nid oes un adnodd masnachol a ddefnyddirym mhob BILl. Rhestr Sgiliau Tyfu II (SoGS) yw’r adnodd asesu a ddefnyddiryn bennaf gyda phlant yn yr ystod oedran hon ac mae ymarferwyr o’r farn eifod yn adnodd cadarn a dibynadwy i nodi oedi datblygiadol. Defnyddir asesiadSoGS naill ai gyda phob plentyn, fel sy’n digwydd ym Mwrdd Iechyd PrifysgolAbertawe Bro Morgannwg, er enghraifft, neu caiff ei ddefnyddio’n ddetholusgyda phlant unigol pan gaiff angen ei nodi. Os bydd ymwelwyr iechyd ynatgyfeirio plentyn at wasanaethau ffisiotherapi, therapi iaith a lleferydd neuwasanaethau pediatreg cymunedol, ymddengys fod yn rhaid iddynt ddangostystiolaeth glir o oedi datblygiadol drwy ddefnyddio adnodd asesu a ddilyswyd,sef SoGS II fel arfer neu adnodd cyfatebol fel Prawf Sgrinio DatblygiadolDenver II (DDST-II).Mae ymarfer yn amrywio o fewn BILlau ac ardaloedd ALl a rhyngddynt. Ceircrynodeb o’r gweithgarwch asesu isod (nid yw’r rhestr o ‘adnoddau addefnyddir’ yn gynhwysfawr).Oedran Gweithgarwch/Gan Adnoddau a ddefnyddir18 misArsylwi/asesu/monitro;ymwelyddiechydAsesiadau Rhestr SgiliauTyfu II (SoGS II) (31)Adnodd mewnol y ill (11)Prawf Sgrinio DatblygiadolDenver II (DDST-II) (4)Hall 4 (2)13

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymru18 i 22 mis22 i 24 misMae therapyddion lleferydd aciaith yng Nghyngor BwrdeistrefSirol Torfaen yn treialu adnoddlleferydd ac iaith.Adolygiad o iechyd a datblygiad;ymwelydd iechyd neu feddygteuluSgrinio awtistiaeth (BwrddIechyd Prifysgol Abertawe BroMorgannwg); pediatregyddcymunedolPecyn adnoddauWellCommAsesiadau Rhestr SgiliauTyfu II (SoGS II) (26)Adnodd mewnol y BILl (9)Rhestr wirio a addaswyd argyfer awtistiaeth mewnplant bach(M-CHAT)24 misAsesiad dechreuol sylfaenolDechrau'n Deg; ymwelyddiechyd Dechrau'n DegAsesiad o les a chyfranogiad;teirgwaith y flwyddyn; athrawonymgynghorol Dechrau'n Degmewn lleoliadau Dechrau'n Degyng Nghaerdydd.Asesiad dechreuol sylfaenol ynardaloedd Dechrau'n DegAbertawe, Ceredigion aChastell-nedd Port Talbot;gweinyddir gan weithwyr gofaliechyd dan oruchwyliaethathro/athrawes ymgynghorolDechrau'n Deg sy'n hyfforddi'rgweithwyr gofal plant i'wddefnyddio.Asesiadau Rhestr SgiliauTyfu II (SoGS II) (31)Adnodd asesu addatblygwyd yn lleol sy'nseiliedig ar waith FerreLaevers.(Graddfeydd Lles aChyfranogiad Leuven).Adnodd Olrhain Datblygiada ddatblygwyd yn lleol sy'ndangos cerrig milltirdatblygu rhwng 18 a 48 mis.Caiff yr asesiad ei ailadrodddeirgwaith arall yn ystodblwyddyn y plentyn yn ylleoliad gofal plant.14

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruMae lleoliad yr asesiadau datblygiadol ar gyfer plant o'r oed hwn yn amrywio.Fel arfer, caiff yr asesiadau gan ymwelwyr iechyd eu cynnal yn y cartref neumewn lleoliad iechyd, e.e. clinig iechyd neu feddygfa.Fel arall, caiff yr asesiadau gan weithwyr allweddol/athrawon ymgynghorolDechrau'n Deg eu cynnal yn y lleoliad gofal plant. Ym Mhowys, maeymwelwyr iechyd Dechrau'n Deg yn gwahodd ymarferydd o'r lleoliad gofalplant i fynd i gartref y plentyn er mwyn arsylwi'r asesiad SoGS 24 mis.Fel y dengys canlyniadau'r holiadur ar-lein, nid yw'r rhan fwyaf o ddarparwyrgofal plant sy'n rhoi gofal i blant yn yr ystod oedran 12 i 24 mis yn defnyddiounrhyw adnodd i asesu datblygiad plant. Dywedodd y rhai sy'n cynnalasesiadau eu bod yn defnyddio:• deunyddiau a ddatblygwyd yn y lleoliad (13 y cant o'r ymatebwyr)• Birth to three matters (8.6 y cant o’r ymatebwyr)• Baby Effective Early Learning (BEEL)• cyfnodolion a deunyddiau NCMA Cymru• cyfnodolyn datblygiadol cefnogi cynnar; i rieni plant ag angheniondysgu ychwanegol• adnoddau masnachol masnachol fel adnodd asesu 'First STEp' mewncylchoedd meithrin nad ydynt yn rhan o'r Mudiad Meithrin na Dechrau'nDeg er mwyn edrych yn benodol ar agweddau ar ddatblygiad a llespersonol a chymdeithasol, sgiliau iaith a chyfathrebu, sgiliau corfforol,rhifyddol a chreadigol.24+ mis i 36 misYn achos yr ystod oedran hon, mae ymarfer yn amrywio yn ôl y math o leoliada chefndir yr ymarferydd sy'n cynnal yr asesiad. Mae'r mathau mwyafcyffredin o adnoddau asesu yn cynnwys:• adnoddau mewnol y BILl• adnodd sy'n ofynnol ar gyfer rhaglen genedlaethol (Dechrau'n Deg),e.e. SoGS II• adnoddau masnachol eraill15

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymru• adnoddau a ddatblygwyd yn lleol I asesu ac olrhain datblygiad plant.SoGS II yw'r adnodd asesu a ddefnyddir ym mhob ardal/lleoliad Dechrau'nDeg yng Nghymru i nodi a yw datblygiad plentyn 24 mis oed yn cyd-fynd â'rdisgwyliadau cyffredin, nodi unrhyw ddiffygion a llywio gwaith cynllunio argyfer y dyfodol. Yng Nghyngor Bwrdeistref Sirol Casnewydd, fel un oamodau'r Cytundeb Lefel Gwasanaeth â darparwyr, ni chaiff plant eu derbyn ileoliadau Dechrau'n Deg hyd nes bod asesiad SoGS II wedi'i gynnal. Mae hynyn golygu bod bron pob plentyn 24 mis oed wedi cael asesiad SoGS. Caiffasesiadau SoGS II eu hailadrodd hefyd gyda phlant 36 mis oed mewnlleoliadau Dechrau'n Deg er mwyn darparu mesur safonedig o ddatblygiadplant.Yn ogystal â SoGS II, mae ymarferwyr mewn lleoliadau gofal plant Dechrau'nDeg yn defnyddio amrywiaeth o adnoddau asesu ac olrhain eraill. Erenghraifft, ers y ddwy flynedd diwethaf, mae chwe lleoliad Dechrau'n Deg aphedwar lleoliad cofrestredig yng Nghyngor Bwrdeistref Sirol Merthyr Tudfulwedi bod yn defnyddio adnodd Asesu Proffil Datblygiad Plentyn yn yBlynyddoedd Cynnar (CDAP) a ddatblygwyd ar sail Canllawiau ProffilDatblygiad Plentyn yn y Cyfnod Sylfaen (Llywodraeth Cymru, Mawrth 2009) ermwyn cynnal asesiadau dechreuol gyda phlant dwy oed. Mae athro/athrawesymgynghorol y Blynyddoedd Cynnar/Dechrau'n Deg wedi gweithio'n agosgyda swyddogion datblygu o Gymdeithas Darparwyr Cyn-ysgol Cymru(WPPA) a'r Mudiad Meithrin (MM) i gefnogi lleoliadau. Mae'r gweithiwr gofalplant allweddol yn arsylwi ac yn asesu pob plentyn, gan nodi a yw wedicyflawni (C) pob maen prawf datblygu neu a yw'n datblygu'r (D) ymddygiad anodwyd. Mae arweinydd y lleoliad yn bwrw golwg dros yr asesiad ac maeathro/athrawes ymgynghorol Dechrau'n Deg yn monitro ymarfer i sicrhau eifod yn gyson. Caiff canlyniadau'r asesiad cychwynnol eu rhannu a'u trafod â'rrhieni/gofalwyr. Defnyddir y wybodaeth at amrywiaeth o ddibenion gangynnwys cynllunio datblygiad, pennu targedau byrdymor, nodi angheniondatblygiadol posibl ac fel llinell sylfaen ar gyfer mesurau gwerth ychwanegol.Yn yr un modd, cynhelir asesiadau sylfaenol nad ydynt yn rhai dechreuol gydaphlant dwy oed mewn lleoliadau gofal plant cofrestredig yn ardaloedd16

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruDechrau'n Deg Abertawe, Ceredigion a Chastell-nedd Port Talbot. CaiffAdnodd Olrhain Datblygiad a ddatblygwyd yn lleol, sy'n dangos cerrig milltirdatblygu rhwng 18 a 48 mis, ei ddefnyddio gan weithwyr gofal plant, danoruchwyliaeth athrawon ymgynghorol Dechrau'n Deg sy'n hyfforddi'rgweithwyr gofal plant i'w ddefnyddio. Defnyddir yr adnodd olrhain i ailadroddyr asesiadau deirgwaith eto yn ystod blwyddyn y plentyn yn y lleoliad. Caiff yrasesiad terfynol ei ddefnyddio fel dogfen bontio'r plentyn pan fydd yn gadael ysefydliad.Mae'r rhesymau a roddwyd dros y dulliau hyn o asesu datblygiad plant addatblygwyd yn lleol yn gymhleth, yn amrywiol ac yn cynnwys y canlynol.• Bod yn gydnaws â gofynion y Safonau Gofynnol Cenedlaethol (SGC)ar gyfer Gofal Plant a Reoleiddir; SGC Safon 3: Canlyniad Asesu: Bodanghenion a dewisiadau pob plentyn yn cael eu nodi a bod rhieni yngwybod sut y caiff yr anghenion hyn eu diwallu; a SGC Safon 4;Diwallu anghenion unigol.• Bodloni gofynion Fframwaith Arolygu Cyffredin Estyn ar gyfer lleoliadaunas cynhelir.• Mewn lleoliadau Dechrau'n Deg ymddengys eu bod yn deillio o'r ffaithnad yw ymwelwyr iechyd Dechrau'n Deg yn rhannu canlyniadauasesiadau SoGS II 24 mis yn gyson ag ymarferwyr gofal plant.• Bodloni gofynion sefydliadau gofal plant cenedlaethol.Mae'r Gymdeithas Genedlaethol Meithrinfeydd Dydd (NDNA) yn argymell ydylid defnyddio adnodd sicrhau ansawdd Baby Effective Early Learning(BEEL). Mae'r nod ansawdd hwn, nad yw'n orfodol, yn ystyried yr addysg, yramgylchedd a'r ansawdd a ddarperir gan leoliadau gofal i bob plentyn o dandair oed. Dyfernir nod sicrhau ansawdd NDNA i leoliadau ar ôl iddynt gyflwynoadroddiadau hunanwerthuso, tystiolaeth ategol, cyfweliadau â rhieni ac arolwghanner diwrnod. Hefyd mae adnodd sicrhau ansawdd ar-lein NDNA ifeithrinfeydd, e-Quality Counts, yn cynnwys modiwl o'r enw 'Arsylwi a Myfyrioer mwyn Llywio Ymarfer' sy'n nodi safonau i helpu i ddatblygu adnodd asesumewnol.17

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruNid yw Cymdeithas Genedlaethol Gwarchod Plant Cymru (NCMA) yn eigwneud yn ofynnol i'w haelodau ddefnyddio adnoddau asesu gan fod pobgwarchodwr plant yn hunangyflogedig ac yn dilyn canllawiau'r awdurdod lleolar gyfer lleoedd a ariennir fel Dechrau'n Deg. Mae gan NCMA CymruDdyfarniad Ansawdd sy'n ei gwneud yn ofynnol i'r gwarchodwr plant ddangossut y mae'n cyflawni'r elfennau amrywiol. Fel model o arfer da, mae NCMACymru yn argymell y dylai adnoddau asesu gael eu defnyddio yn eudeunyddiau hyfforddi a'u gweithdai, fodd bynnag, nid enwir adnoddaupenodol.Gan nad yw Llywodraeth Cymru wedi diweddaru canllawiau ar asesu plantmewn lleoliadau gofal plant, mae'r rhan fwyaf o leoliadau gofal plantpreifat/nad ydynt yn rhai Dechrau'n Deg wedi datblygu eu systemau eu hunaini asesu a chofnodi cynnydd datblygiadol pob plentyn. Mae rhai ymarferwyrwedi defnyddio Birth to three matters (Adran Addysg a Sgiliau, 2002), seffframwaith sy'n rhoi gwybodaeth am ddatblygiad plant, ymarfer effeithiol,enghreifftiau o weithgareddau sy'n hyrwyddo chwarae a dysgu, canllawiau argynllunio ac adnoddau, a ffyrdd o ddiwallu anghenion amrywiol.Fel arfer, bydd gweithwyr gofal plant wedi cael rhywfaint o hyfforddiant ararsylwi plant a chynnal asesiadau ffurfiannol, a ddarperir yn aml gan SwyddogDatblygu o'u sefydliad cenedlaethol. Fodd bynnag, mae'r meini prawf addefnyddir i wneud dyfarniadau o'r fath yn aml yn amrywio rhwng lleoliadau agallant fod yn amhenodol sy'n golygu bod ymarferwyr yn eu dehongli yn euffordd eu hunain. Mae'n hanfodol cymedroli o fewn lleoliadau a chymedroliclystyrau o leoliadau ond mae hon yn dasg anodd yn ymarferol. Mae lefelauuchel o drosiant staff yn her hefyd ac mae angen hyfforddi ac uwchsgilioymarferwyr yn barhaus. Fel arfer, mae lleoliadau gofal plant yn defnyddiocofnodion datblygiad plant ar bapur i gasglu gwybodaeth asesu am bobplentyn a chyfnodolion dysgu i gofnodi cyflawniadau a chynnydd plant unigol.Fel y nodwyd, mae ymarfer yn amrywio o fewn BILlau ac ardaloedd ALlau arhyngddynt. Ceir crynodeb o'r gweithgarwch asesu isod (nid yw'r rhestr o'adnoddau a ddefnyddir' yn gynhwysfawr).18

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruOedran Gweithgarwch/Gan Adnodd(au) a ddefnyddir24 i 27 mis36 misAdolygiad o iechyd adatblygiad; ymwelydd iechydAdolygiad o iechyd/archwiliaddatblygu ac imiwneiddio;ymwelydd iechyd (neu feddygteulu o bosibl)Asesiad wrth ymadaelDechrau'n Deg; ymwelyddiechyd Dechrau'n Deg a/neuweithiwr gofal plantAsesiadau Rhestr SgiliauTyfu II (SoGS II) (27)Adnodd mewnol y BILl (19)Prawf Sgrinio DatblygiadolDenver II (DDST-II) (2)Hall 4 (2)Asesiadau Rhestr SgiliauTyfu II (SoGS II)Adnodd mewnol y BILl (8)Asesiadau Rhestr SgiliauTyfu II (SoGS II)Asesiad sylfaenol dechreuol yCyfnod Sylfaen; ymarferydd ynyr ystafell ddosbarth/gweithiwrgofal plant allweddolDeunyddiau a ddatblygwydyn y lleoliadAdnodd a ddatblygwyd ynlleolCDAP yn ei gyfanrwyddneu'n rhannolAdnodd masnacholFel arfer, mae ymwelwyr iechyd yn defnyddio eu dewis adnodd asesu, boedyn adnodd a ddatblygwyd gan y BILl neu'n adnodd masnachol, mewnsesiynau unigol â'r plentyn a'r rhiant (rhieni). Ar y cam 24 mis, caiff asesiadauSoGS II bron bob amser eu cynnal gan ymwelydd iechyd Dechrau'n Deg yn ycartref neu weithiau mewn lleoliad gofal iechyd. Ar y cam 36 mis, pan fyddplentyn yn gadael y lleoliad Dechrau'n Deg, caiff asesiad SoGS II ei gynnalnaill ai yn y cartref neu mewn clinig iechyd gan yr ymwelydd iechyd neu, felsy'n digwydd gan amlaf, yn y lleoliad gofal plant, sy'n galluogi ymarferwyr19

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymrugofal plant i gydweithio ag ymwelydd iechyd Dechrau'n Deg. Fel arfer, caiffasesiadau sylfaenol dechreuol y Cyfnod Sylfaen eu cynnal gan y gweithiwrgofal plant allweddol neu'r ymarferydd yn yr ystafell ddosbarth, gyda chymorthcynorthwywyr addysgu/cynorthwywyr addysgu lefel uwch, yn y lleoliad aariennir y mae'r plentyn yn mynd iddo.Fel y dengys canlyniadau'r holiadur ar-lein, nid oes patrwm clir o asesudatblygiad plant ar gael er mwyn i ddarparwyr gofal plant sy'n darparu gofal iblant yn yr ystod oedran 24 i 36 mis ei ddefnyddio. Pan ofynnwyd 'A yw ProffilAsesu Datblygiad Plentyn (CDAP) y Cyfnod Sylfaen (Llywodraeth Cymru,2011) yn cael ei ddefnyddio i gynnal asesiadau sylfaenol dechreuol?',ymatebodd y darparwyr gofal plant fel a ganlyn.Ydy yn ei gyfanrwydd 19%Ydy – yn rhannol 20%Nac ydy 61%Yn achos y darparwyr hynny nad ydynt yn defnyddio CDAP i gynnalasesiadau sylfaenol dechreuol, mae'r ystod amgen o adnoddau asesu ydywedwyd eu bod yn eu defnyddio yn cynnwys:• deunyddiau a ddatblygwyd yn y lleoliad• adnodd sylfaenol yr awdurdod lleol a ddefnyddiwyd cyn i CDAP gael eigyflwyno• adnodd a ddatblygwyd yn lleol, e.e. Y Daith Ddysgu, CyngorBwrdeistref Sirol Wrecsam• adnoddau masnachol, e.e. Teaching Talking• mewn lleiafrif o achosion, deunyddiau a lawrlwythir o'r rhyngrwyd, gangynnwys Early Years Foundation Stage Profile sydd i'w ddefnyddiomewn lleoliadau yn Lloegr.Mewn 70 y cant o achosion, mae darparwyr gofal plant yn defnyddioadnodd(au) asesu sy'n asesu cyflawniadau plant ym mhob un o saith MaesDysgu'r Cyfnod Sylfaen. Mae ymarferwyr gofal plant yn defnyddio eu dewisadnodd asesu fel arfer, boed hwnnw'n adnodd a ddatblygwyd yn lleol neu'n20

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruadnodd masnachol, wrth arsylwi plant yn ystod gweithgareddau dysgu achwarae a gynlluniwyd yn y lleoliad. Lle bo angen, caiff cyfleoedd o'r fath euhategu gan sesiynau unigol â'r plentyn a gynlluniwyd yn benodol iganolbwyntio ar asesu.Mae canlyniadau'r holiadur ar-lein i ysgolion yn dangos patrwm tebyg o asesudatblygiad plant ymhlith ymarferwyr addysg. Pan ofynnwyd 'A yw Proffil AsesuDatblygiad Plentyn (CDAP) y Cyfnod Sylfaen (Llywodraeth Cymru, 2011) yncael ei ddefnyddio i gynnal asesiadau sylfaenol dechreuol?', ymatebodd yrymarferwyr addysg fel a ganlyn.Ydy yn ei gyfanrwydd 18%Ydy – yn rhannol 45%Nac ydy 37%Yn absenoldeb adnodd asesu sylfaenol dechreuol ar gyfer Cymru Gyfan, gallysgolion a gynhelir benderfynu pa adnodd asesu i'w ddefnyddio. Yn achos yrysgolion hynny nad ydynt yn defnyddio CDAP i gynnal asesiadau dechreuol,mae'r ystod arall o adnoddau asesu y dywedwyd eu bod yn eu defnyddio yncynnwys:• deunyddiau a ddatblygwyd yn y lleoliad; mewn rhai achosion maeysgolion wedi addasu disgrifiadau gwreiddiol CDAP o ymddygiad iddiwallu eu hanghenion eu hunain. Er enghraifft, deunyddiau addatblygwyd mewn partneriaeth gan ysgolion meithrin a gynhelir a'rGanolfan Blant Integredig yng Nghaerdydd• adnodd sylfaenol yr awdurdod lleol a ddefnyddiwyd cyn i CDAP gael eigyflwyno• adnodd a ddatblygwyd yn lleol, e.e. fersiwn diwygiedig o CDAP, sy'ngysylltiedig â deilliannau'r Cyfnod Sylfaen, ac sy'n canolbwyntio'n amlar y meysydd dysgu sylfaenol, sef Sgiliau Iaith, Llythrennedd aChyfathrebu, Datblygiad Mathemategol a Datblygiad Personol aChymdeithasol, Lles ac Amrywiaeth Ddiwylliannol• adnoddau masnachol eraill, e.e. Incerts, Performance Indicators inPrimary Schools (PIPS).21

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruMae rhai o ymgynghorwyr y Cyfnod Sylfaen wedi rhoi canllawiau i ysgolion ermwyn sicrhau bod ymarferwyr yn ymwybodol o ofyniad Llywodraeth Cymruam asesiadau sylfaenol dechreuol. Mae'r cyngor penodol a roddir yn amrywio.Er enghraifft, mae consortia rhanbarthol canol de Cymru a de-ddwyrainCymru wedi cynghori lleoliadau, fel mesur dros dro, i ddefnyddio fersiwn mwycyffredinol o CDAP ond gan ganolbwyntio ar y pedair agwedd ar ddatblygu,sef Datblygiad Personol, Cymdeithasol ac Emosiynol, Siarad a Gwrando,Darllen ac Ysgrifennu, Didoli, Trefnu a Rhif, sydd debycaf i'r deilliannaustatudol ar ddiwedd y Cyfnod Sylfaen.Mae rhai ysgolion yng Nghaerdydd wedi mynd nôl i ddefnyddio adnodd asesusylfaenol gwreiddiol Caerdydd a'r Fro a ddefnyddiwyd cyn CDAP tra bod eraillwedi datblygu eu hadnodd hybrid mewnol eu hunain yn seiliedig ar elfennau oCDAP ac adnoddau masnachol eraill. Mae gan arweinwyr ysgolion bryderonam ddata teuluoedd o ysgolion a bodloni'r gofynion tystiolaeth sy'n gysylltiedigag asesu ar gyfer arolygiadau. Yn ôl Estyn, nid yw cynnydd na chyflawniadauplant yn gwbl seiliedig ar ddata deilliannau, ond rhaid cael llinell sylfaen ddilysy gellir ei defnyddio i gymharu cynnydd.Yn sgil eu hawydd i wneud y peth iawn, mae rhai ysgolion yn llunio eudogfennau eu hunain sydd bron mor gymhleth â'r CDAP.Swyddog hyfforddiant a chymorth y Cyfnod SylfaenMae swyddogion hyfforddiant a chymorth y Cyfnod Sylfaen yn annogymarferwyr i gasglu tystiolaeth asesu o anghenion datblygiadol posibl plentynar gam cynnar gan fod hyn yn helpu i gyflymu'r broses atgyfeirio. Foddbynnag, nid yw ymyrraeth gynnar bob amser yn bosibl, oherwydd prinderseicolegwyr addysg.Er mwyn diwallu'r angen lleol am adnodd asesu dilys a dibynadwy, maeCyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam wedi cydweithio ag ymarferwyr i ddatblyguadnodd asesu lleol, sef y 'Daith Ddysgu', i'w ddefnyddio gyda phlant o tua 18mis/24 mis hyd at Lefel 4 y cwricwlwm cenedlaethol. Mae'n canolbwyntio arddatblygiad cyfannol y plentyn a'r cam y mae wedi'i gyrraedd yn ei22

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruddatblygiad yn hytrach na'i oedran. Defnyddir adnodd y Daith Ddysgu i gynnalasesiad sylfaenol dechreuol pan fydd y plentyn yn dair oed, asesiadauffurfiannol parhaus ac asesiadau cyfunol ar ddiwedd cyfnod. Mae elfen asesudechreuol yr adnodd yn gyson â deilliannau'r Cyfnod Sylfaen. Defnyddir yradnodd hefyd i lywio gwaith cynllunio, olrhain cynnydd plant drwy'r CyfnodSylfaen a phennu targedau byrdymor, tymor canolig a hirdymor. Mae copïaucaled o'r ‘Daith Ddysgu’ wedi cael eu dosbarthu i bob ysgol yn ardal CyngorBwrdeistref Sirol Wrecsam.Mae fersiwn electronig wedi cael ei ddatblygu hefyd sy'n gydnaws â systemaurheoli gwybodaeth ysgolion fel y gall gwybodaeth asesu gael ei hintegreiddio'nllawn ym mhob agwedd ar waith cynllunio strategol ysgolion. Dywedwyd bodyr ymateb wedi bod yn gadarnhaol iawn gyda bron pob ysgol bellach yndefnyddio'r ‘Daith Ddysgu’. Mae hyfforddiant i benaethiaid ac arweinwyr yCyfnod Sylfaen ar ddefnyddio'r 'Daith Ddysgu' yn cael ei ddarparu yn ystod ytymor hwn. Mae Cyngor Bwrdeistref Sirol Conwy wrthi'n cyflwyno'r un adnoddi'w ysgolion.Pa bynnag adnodd a ddewisir, mewn 67 y cant o achosion, dywedoddymarferwyr addysg eu bod yn defnyddio adnodd(au) asesu sy'n asesucyflawniadau plant ym mhob un o saith Maes Dysgu'r Cyfnod Sylfaen. Maetua dau o bob tri o'r darparwyr gofal plant a gymerodd ran yn yr arolwg o'r farnbod yr adnodd(au) asesu a ddefnyddir ganddynt yn ddefnyddiol iawn i'wgalluogi i nodi anghenion datblygiadol plentyn. Fodd bynnag, dim ond 57 ycant o ysgolion a 55 y cant o ymwelwyr iechyd a gymerodd ran yn yr arolwgsydd o'r farn bod yr adnodd(au) asesu a ddefnyddir ganddynt ar hyn o bryd ynddefnyddiol iawn i'w galluogi i nodi anghenion datblygiadol plentyn ar gamcynnar. Gweler isod am fanylion.23

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruPa mor ddefnyddiol yw'r adnodd(au)asesu a ddefnyddir i nodi angheniondatblygiadol plentyn?DefnyddioliawnEithafdefnyddiolDim ogwblYmwelwyr iechyd 55% 41% 4%Ymarferwyr gofal plant 67% 30% 3%Ymarferwyr addysg 57% 38% 5%36+ mis i 72 misYn yr ystod oedran hon, asesiadau ffurfiannol o ddatblygiad plant a gynheliryn bennaf a hynny, fel arfer, mewn lleoliadau gofal plant ac ysgolion agynhelir.O'r wybodaeth a ddarparwyd gan ymarferwyr iechyd, mae'r asesiadau iechydar gyfer plant yn yr ystod oedran hon yn cynnwys y canlynol.Oedran Gweithgarwch/Gan Adnoddau a ddefnyddir36 i 40 mis48 misAsesiad datblygiadol;ymwelydd iechydAsesiad datblygiadol ar sailanghenion; ymwelydd iechydAsesiadau Rhestr SgiliauTyfu II (SoGS II) (24)Adnodd BILl (12)Prawf Sgrinio DatblygiadolDenver II (DDST-II)Hall 4 (2)Asesiadau Rhestr SgiliauTyfu II (SoGS II) (12)Adnodd BILl (7)Pan ofynnwyd 'A yw Proffil Asesu Datblygiad Plentyn (CDAP) y CyfnodSylfaen (Llywodraeth Cymru, 2011) yn cael ei ddefnyddio i gynnal asesiadauparhaus?', ymatebodd y darparwyr gofal plant a'r ymarferwyr addysg fel aganlyn.24

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruGofal plantAddysgYdy yn ei gyfanrwydd 18% 6%Ydy – yn rhannol 22% 23%Nac ydy 60% 71%Nid yw canfyddiadau'r ysgolion yn annisgwyl o gofio nad yw disgrifiadau oymddygiad Proffil Asesu Datblygiad Plentyn y Cyfnod Sylfaen yn gyson âdeiliannau statudol diwedd y Cyfnod Sylfaen. Mae ychydig yn annisgwylcanfod bod 40 y cant o leoliadau gofal plant yn defnyddio CDAP yn yr unffordd i gynnal asesiadau parhaus.Fel arfer, nid yw ymgynghorwyr y Cyfnod Sylfaen yn argymell y dyliddefnyddio adnoddau asesu masnachol penodol a chredant, fel y maetystiolaeth o'r holiadur ar-lein yn cadarnhau, bod ymarfer yn amrywio'nsylweddol rhwng awdurdodau lleol ac, weithiau, o fewn iddynt.O'r 82 y cant o ddarparwyr gofal plant a 94 y cant o ysgolion nad ydynt yndefnyddio CDAP yn ei gyfanrwydd i gynnal asesiadau parhaus, mae'r ystodarall o adnoddau asesu y dywedwyd eu bod yn eu defnyddio yn cynnwys:• adnoddau masnachol, e.e. Incerts yw'r adnodd a ddefnyddir yn fwyafcyffredin; mae tystiolaeth anecdotaidd gan Estyn yn awgrymu bod dros50 y cant o ysgolion cynradd yng Nghymru bellach yn defnyddio'radnodd ar-lein hwn. Er enghraifft, dywedir bod Incerts wedi cael eigyflwyno ym mhob ysgol gynradd yng Nghyngorau Bwrdeistref SirolMynwy a Thorfaen. Mae Incerts, sydd wedi'i gysylltu â deilliannau'rCyfnod Sylfaen, yn mabwysiadu dull meistroli gyda pharhad o 3 i 7 oeda thu hwnt. Mae'r adnodd yn dangos y pellter a deithiwyd yn erbynis-ddatganiadau'r disgrifiadau lefel ar gyfer diwedd y Cyfnod Sylfaen,gan alluogi ysgolion i drafod dyfarniadau asesu a'u cymedroli.Defnyddir y data a gaiff ei goladu i lywio gwaith cynllunio a chymharucynnydd dysgwyr targed, e.e. plant sy'n cael prydau ysgol am ddim, ynerbyn y garfan gyfan:• deunyddiau a ddatblygwyd yn y lleoliad• adnoddau a ddatblygwyd gan awdurdod lleol, e.e. ‘Y Daith Ddysgu’;mae'r rhan fwyaf o adnoddau a ddatblygwyd yn lleol yn canolbwyntio'n25

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymrufras ar feysydd gwybyddol ac ymddygiadol. Yn achos meysyddgwybyddol, mae'r asesiad yn canolbwyntio'n bennaf ar sgiliaullythrennedd a chyfathrebu cynnar, ynghyd â datblygiad mathemategol.Yn achos meysydd datblygiadol, mae'r asesiad yn canolbwyntio arddatblygiad personol, cymdeithasol ac emosiynol• deunyddiau canllaw Llywodraeth Cymru, e.e. mewn ysgolion arbennig,defnyddir Ar Drywydd Dysgu i asesu datblygiad cyfathrebu agwybyddol cynnar plant ag anghenion ychwanegol cymhleth, lluosog adwys. Mae'r wybodaeth yn cyfrannu at yr adolygiad chwe mis (ar gyferplant o dan bump oed) a'r broses adolygu flynyddol.Noweddion defnyddiolPan ofynnwyd 'Beth yw nodweddion mwyaf defnyddiol yr adnodd(au) asesu addefnyddir gennych?' cyfeiriodd ymwelwyr iechyd at y nodweddion cyffredinolcanlynol.• Effeithiolrwydd fel canllaw i bennu cerrig milltir datblygiadol priodol.• Defnyddiol i nodi anghenion datblygiadol a'r tebygolrwydd o oedidatblygiadol.• Yn wrthrychol i gefnogi dyfarniad proffesiynol.• Yn ffynhonnell ddibynadwy o dystiolaeth o ansawdd uchel i weithwyrproffesiynol eraill.• Hawdd ei ddefnyddio a'i weinyddu.• Iaith glir a phenodol.• Cysondeb.• Mae angen iddo fod yn ddigon hyblyg i gyd-fynd â gofynion y plentyna'r ymarferydd.• Hawdd sgorio a dehongli.Pan ofynnwyd 'Beth yw nodweddion mwyaf defnyddiol yr adnodd(au) asesu addefnyddir gennych?' cyfeiriodd ymarferwyr gofal plant at y nodweddioncanlynol.• Defnyddiol i nodi plant a all fod yn profi oedi yn eu datblygiad ac i lywiogwaith cynllunio ar gyfer y dyfodol/camau nesaf.26

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymru• Mae'r meini prawf asesu wedi'u rhannu'n ddatganiadau unigol y gellireu defnyddio fel targedau ac at ddibenion cynllunio ac asesu.• Hwylus i'w ddefnyddio.• Caiff SoGS II ei dderbyn gan weithwyr iechyd proffesiynol, gangynnwys pediatregwyr a therapyddion iaith a lleferydd, fel adnoddasesu dilys a dibynadwy.• Mae SoGS II yn llunio proffil gweledol sy'n ei gwneud yn haws i'r rhieniddeall cryfderau a gwendidau eu plentyn.Pan ofynnwyd 'Beth yw nodweddion mwyaf defnyddiol yr adnodd(au) asesu addefnyddir gennych?' cyfeiriodd ymarferwyr addysg at y nodweddion canlynol.• Yn darparu proffil cynhwysfawr o allu pob plentyn yn ôl camaudatblygu.• Dyfarniadau dibynadwy a gwrthrychol yn erbyn meini prawf penodol.• Parhad a dilyniant clir.• Mae'r meini prawf asesu yn gyson â deilliannau diwedd y CyfnodSylfaen.• Yn cysylltu'n uniongyrchol â saith Maes Dysgu'r Cyfnod Sylfaen.• Yn darparu llinell sylfaen er mwyn darogan perfformiad yn y dyfodol;mesur defnyddiol o werth ychwanegol.• Yn darparu data cynllunio gwerthfawr i bennu targedau byrdymor athymor canolig ar gyfer plant.• Yn ei gwneud hi'n bosibl olrhain cynnydd plentyn drwy'r CyfnodSylfaen.• Gellir ei ddefnyddio ar gyfer asesiadau sylfaenol, ffurfiol a chyfunol.• Cymharol hawdd ei ddefnyddio.• Asesiad unigol sy'n ystyriol o'r plentyn, h.y. nid yw'r asesiad yn rhoi'rplentyn dan straen.• Yn cydnabod cynnydd unigol ond nid o reidrwydd ar fformat llinellol.O safbwynt awdurdodau lleol/consortia rhanbarthol, byddai ymgynghorwyr yncroesawu adnodd sy'n cynhyrchu data cymharol dibynadwy, o ansawdduchel, i lywio eu rhaglen o gymorth a her, gan ei gwneud hi'n bosibl darparu27

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruymyriadau wedi'u targedu yn y lleoliadau hynny lle mae angen rhagor ogymorth.CyfyngiadauPan ofynnwyd 'Beth, os o gwbl, yw cyfyngiadau'r adnodd(au) asesu addefnyddir gennych?' cyfeiriodd ymarferwyr at y materion canlynol.• Diffyg dilyniant; mae'r adnoddau asesu ond yn rhoi darlun o'r plentyn aryr adeg y cynhelir yr asesiad.• Cynhelir asesiadau sylfaenol dechreuol mewn perthynas â phlant tairoed sydd wedi cael profiadau gwahanol iawn yn y blynyddoedd cynnar,er enghraifft y rhai o leoliadau Dechrau'n Deg a rhai o leoliadau nadydynt yn rhan o Dechrau'n Deg.• Llafurus i'w ddefnyddio; yn enwedig gydag grwpiau mawr o blant mewnlleoliadau gofal plant sy'n darparu gofal dydd llawn a gofal dyddsesiynol.• Meini prawf asesu a ffurflenni cofnodi anhyblyg a rhagnodol nad oesynddynt le i ddyfarniadau proffesiynol.• Mae cofnodi data asesu yn electronig yn her gan fod prindercyfleusterau TG mewn llawer o leoliadau gofal plant.• Mae trosiant staff yn her mewn lleoliadau nas cynhelir a gall arwain atanghysondeb wrth wneud dyfarniadau.• Efallai bod deunyddiau a ddatblygwyd yn y lleoliad yn seiliedig ar sawladnodd asesu gwahanol, felly nid ydynt yn gyson.Mae'r sylwadau a wnaed ar SoGS II yn benodol yn cynnwys:• llafurus i’w ddefnyddio• cymharol ddrud; mae goblygiadau ariannol i'w hystyried wrthddefnyddio asesiad SoGS II mewn lleoliadau nad ydynt yn rhaiDechrau'n Deg• mae rhai ymarferwyr o'r farn ei fod yn llai effeithiol o ran nodi oediieithyddol, problemau ymddygiad ac asesu datblygiad emosiynol arhygweithio ymhlith babanod28

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymru• teimlir ei fod yn rhagnodol; mae'n seiliedig ar y syniad bod plant yngallu cyflawni tasgau penodol nad yw hyd yn oed y rhai hynny sy'ndatblygu mewn ffordd sy'n briodol i'w hoedran bob amser yn gallu eucyflawni. Ymhlith yr enghreifftiau a roddwyd roedd yr adran 'hunan ofal'lle disgwylir i blant tair oed allu cysgu'r nos heb ddefnyddio eucewynnau sydd yn aml yn afrealistig ac yn arwain at sgoriau isel yn yradran hon• mae rhai meysydd sgiliau, yn enwedig lleferydd ac iaith, yn dibynnu arwybodaeth gan y rhieni a all effeithio ar gywirdeb y sgoriau.29

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymru5. Rhannu gwybodaeth am ddata asesu'r Blynyddoedd CynnarMae'r rhan hon o'r adroddiad yn nodi'r amrywiaeth o wybodaeth asesu agesglir ar hyn o bryd am blant yn y Blynyddoedd Cynnar, gan gynnwys at baddibenion y caiff y wybodaeth ei chasglu, sut y caiff ei chasglu, pa ddulliau addefnyddir, sut y caiff ei dal (gan gynnwys pa feddalwedd a ddefnyddir), achyda pwy y rhennir y wybodaeth hon.DibenPan ofynnwyd iddynt nodi at ba ddibenion y defnyddir eu dewis adnodd(au)asesu, rhoddodd yr ymwelwyr iechyd a gwblhaodd yr holiadur ar-lein yratebion canlynol.Diben% yrymatebwyrMonitro datblygiad/cynnydd 97%Nodi cryfderau plentyn ac unrhyw anghenion datblygiadol 90%Rhoi gwybodaeth i rieni/gofalwyr am ddatblygiad plant 90%Rhoi gwybodaeth i weithwyr iechyd proffesiynol eraill amanghenion datblygiadol plant unigolRhoi gwybodaeth i asiantaethau eraill amanghenion datblygiadol plant unigol83%74%Pan ofynnwyd iddynt nodi at ba ddibenion y defnyddir eu dewis adnodd(au)asesu, rhoddodd yr ymarferwyr gofal plant a gwblhaodd yr holiadur ar-lein yratebion canlynol.Diben% yrymarferwyrMonitro datblygiad/cynnydd 95%Nodi ei gryfderau, diddordebau ac anghenion datblygiadol 94%Rhoi gwybodaeth i rieni/gofalwyr am gyflawniadau plant a'rcamau nesaf ar gyfer eu gwaith dysgu a'u datblygiad86%30

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruDod i adnabod y plentyn unigol 83%Rhoi gwybodaeth i gydweithwyr am gyflawniadau plant a'rcamau nesaf ar gyfer eu gwaith dysgu81%Llunio asesiad sylfaenol dechreuol 79%Cyflawni'r Safonau Gofynnol Cenedlaethol ar gyfer GofalPlant a Reoleiddir (Llywodraeth Cymru, Mawrth 2012)Rhoi gwybodaeth i ymarferwyr eraill, e.e. gweithwyr iechydproffesiynol am ddatblygiad75%74%Llywio'r broses bontio drwy gydol y Cyfnod Sylfaen 70%Cyflawni'r safonau ansawdd a ddisgwylir gan y sefydliadrydych yn aelod ohonoCymharu cryfderau ac anghenion penodol y grŵp yngyffredinolRhoi gwybodaeth i blant am eu cyflawniadau a'r camaunesaf ar gyfer eu gwaith dysgu a'u datblygiad60%57%56%Pan ofynnwyd iddynt nodi at ba ddibenion y defnyddir eu dewis adnodd(au)asesu, rhoddodd yr ymarferwyr addysg a gwblhaodd yr holiadur ar-lein yratebion canlynol.Diben% yrymarferwyrMonitro datblygiad/cynnydd 94%Nodi ei gryfderau, diddordebau ac anghenion datblygiadol 93%Llywio'r broses bontio drwy gydol y Cyfnod Sylfaen 91%Llunio asesiad sylfaenol dechreuol 86%Rhoi gwybodaeth i gydweithwyr am gyflawniadau plant a'rcamau nesaf ar gyfer eu gwaith dysgu a'u datblygiadRhoi gwybodaeth i rieni/gofalwyr am gyflawniadau plant a'rcamau nesaf ar gyfer eu gwaith dysgu a'u datblygiad85%86%Dod i adnabod y plentyn unigol 78%Cymharu cryfderau ac anghenion penodol y grŵp yngyffredinol 71%31

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruLlywio'r broses bontio rhwng y Cyfnod Sylfaen a ChyfnodAllweddol 2Rhoi gwybodaeth i ymarferwyr eraill, e.e. gweithwyr iechydproffesiynol am anghenion datblygiadol plant unigolRhoi gwybodaeth i blant am eu cyflawniadau a'r camaunesaf ar gyfer eu gwaith dysgu a'u datblygiad71%69%65%Mae llawer o debygrwydd rhwng canlyniadau'r sectorau iechyd, gofal plant acaddysg gydag ymarferwyr yn canolbwyntio'n fawr ar anghenion y plentyn aphwysigrwyd rhannu gwybodaeth berthnasol â rhieni/gofalwyr.Sut mae'r wybodaeth asesu yn cael ei chasglu?Mae ymwelwyr iechyd yn defnyddio amrywiaeth o ddulliau i gofnodigwybodaeth o asesiadau datblygiadol. Mae'r dulliau mwyaf cyffredin fel aganlyn.1. Ar bapur gan ddefnyddio ffurflen gofnodi safonedigAnfonir copïau papur i'r BILl a chaiff y wybodaeth ei chofnodi ar Gronfa DdataGenedlaethol Cymru Gyfan ar Iechyd Plant gan staff gweinyddol. Erenghraifft, ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr llunnir tri chofnodpapur; rhoddir copïau i'r rhieni, i'r BILl fel y gellir mewnbynnu'r data ac mae'rymwelydd iechyd yn cadw'r copi arall. Yn yr un modd, yn BILl Cwm Taf,anfonir copïau o'r asesiad i'r Swyddfa Iechyd Plant yn y Gymuned lle caiff ywybodaeth ei chadw'n ganolog ar ffurf papur ac ar ffurf electronig. Maeymwelwyr iechyd yn BILl Hywel Dda yn cynnal asesiadau cychwynnol arbapur ac yna defnyddir system electronig, sef cronfa ddata 'TRIBAL', i gofnodigwybodaeth asesu lleoliadau Dechrau'n Deg yn unig.2. Defnyddio proffil electronig, cyfrifiadurolEr enghraifft, mae ymwelwyr iechyd yn BILl Caerdydd a'r Fro yn cofnodi'rasesiad datblygiadol cychwynnol ar bapur ac yna'n cofnodi'r wybodaeth asesuar broffil electronig PaRIS (system gwybodaeth a chofnodion cleifion) er mwyncreu Cofnod Claf Electronig. Mae'r Rhaglen Arolygu Iechyd Plant yn casglu'rwybodaeth er mwyn llunio adroddiadau cenedlaethol. Yn yr un modd, mae32

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruymwelwyr iechyd Dechrau'n Deg o Fwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe BroMorgannwg yn defnyddio system gofnodi electronig PaRIS yr awdurdod lleol.Mae rhai BILlau hefyd wedi treialu systemau cofnodi electronig (nas enwyd)nad ydynt mor effeithiol gan eu bod yn dibynnu ar ddefnyddio ffonau symudolsy'n gallu bod yn broblem mewn ardaloedd gwledig lle nad oes signal cyson.Er enghraifft, treialodd BILl Cwm Taf system casglu data electronig symudolddwy flynedd yn ôl gan ddefnyddio'r system wybodaeth gymunedol. Foddbynnag, ni ddatblygwyd y gwaith hwn yn sgil ad-drefnu. Yn BILl Powys, caiffpob cyswllt gan ymwelwyr iechyd Dechrau'n Deg ei gofnodi'n ganolog argronfa ddata electronig (nas enwyd) a gedwir gan yr awdurdod lleol.3. Ar bapur fel cofnod o nodiadau maes, arsylwadau ac asesiadau ymarferyddAr ôl i'r cofnod papur cychwynnol gael ei lunio yn ystod yr asesiad, maeymarfer yn amrywio. Mewn rhai BILlau, e.e. BILl Aneurin Bevan, caiffnodiadau maes ac arsylwadau'r ymarferydd eu cofnodi ar bapur yn y cartrefyn ystod asesiad y plentyn ac fe'u cofnodir yn y Cofnod Iechyd PlentynPersonol, sef y cofnod iechyd a datblygiad safonol cenedlaethol. Fel arall,mewn rhai BILlau, caiff data ysgrifenedig yr ymwelydd iechyd cyffredinol eigofnodi'n ddiweddarach ar gofnod electronig a chaiff y nodiadau papur eudinistrio.Mae ymarferwyr mewn lleoliadau gofal plant yn defnyddio amrywiaeth oddulliau i gofnodi gwybodaeth o asesiadau datblygiadol. Mae'r dulliau mwyafcyffredin fel a ganlyn.1. Ar bapur, e.e. nodiadau maes ac arsylwadau'r ymarferyddEr enghraifft, yng Ngwynedd, mae ymarferwyr yn cofnodi gwybodaeth oasesiadau ffurfiannol ar nodiadau 'post-it' a thaflenni ôl-arsylwi. Yna maent yntrosglwyddo'r wybodaeth i ffeil datblygiad pob plentyn. Mae storio cofnodionasesu plant yn ddiogel yn hollbwysig mewn lleoliadau nas cynhelir sy'n aml ynrhannu cyfleusterau â defnyddwyr eraill.33

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymru2. Ar bapur gan ddefnyddio ffurflen gofnodi safonedigEr enghraifft, ffurflen bapur yw'r Adnodd Olrhain Datblygiad a ddefnyddir ynAbertawe, sy'n cynnwys rhestr wirio, tudalen o hyd, sy'n nodi'r cerrig milltir argyfer pob agwedd ar ddatblygiad plant. Anfonir copïau o'r asesiad, wedi'ucwblhau, i swyddfa ganolog Dechrau'n Deg a defnyddir Excel i roi'r wybodaethar gofnod cyfrifiadurol ar gyfer pob plentyn.3. Defnyddio proffil electronig, cyfrifiadurolEr enghraifft, yn lleoliadau Dechrau'n Deg Caerdydd caiff asesiadau SoGS aNBAS eu cofnodi ar broffil electronig PaRIS gan y Bwrdd Iechyd Lleol. Maelleoliadau gofal plant Dechrau'n Deg a lleoliadau gofal plant cofrestredig yngNghyngor Bwrdeistref Sirol Merthyr Tudful wedi defnyddio cronfa ddataelectronig y Proffil Datblygiad Plentyn yn llwyddiannus ers y ddwy flynedddiwethaf. Agorwyd cronfa ddata'r Proffil Datblygiad Plentyn i'r lleoliadau gofalplant eraill ym Merthyr Tudful yn ystod gwanwyn 2012. Fodd bynnag, nid oesgan bob lleoliad offer TG diogel. Mewn achosion o'r fath, mae copïau papuro'r Proffil wedi cael eu cwblhau â llaw. Gall y system olrhain electronig lunioproffil ar gyfer pob plentyn ac, os oes angen, grwpiau o blant.Mae ymarferwyr mewn lleoliadau ysgol yn dweud eu bod yn defnyddioamrywiaeth o ddulliau i gofnodi gwybodaeth o asesiadau datblygiadol. Mae'rdulliau mwyaf cyffredin fel a ganlyn.1. Defnyddio proffil electronig, cyfrifiadurolMae ysgolion yn defnyddio systemau olrhain electronig yn gynyddol i storiocanlyniadau eu hasesiadau sylfaenol dechreuol ac asesiadau ffurfiannolparhaus. Ymhlith yr enghreifftiau mae adnoddau a ddatblygwyd yn lleol ganAwdurdod Lleol, fel y Daith Ddysgu yng Nghyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam,neu eu hadnodd mewnol eu hunain, e.e. SIMS Assessment Manager. Ymhlithyr enghreifftiau o adnoddau olrhain masnachol mae Incerts, ClassroomMonitro a 2Build a Profile.2. Ar bapur, e.e. nodiadau maes ac arsylwadau'r ymarferydd a'u storio yn ylleoliad.34

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymru3. Ar bapur gan ddefnyddio ffurflen gofnodi safonedigEr enghraifft, ar gyfer asesiadau sylfaenol dechreuol, mae'r Cyfnodolyn Dysgua ddefnyddir yng Nghyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam yn cynnwys taflenfarcio OMS safonedig sydd ar gael ar bapur ac yn electronig; mater i'r ysgolyw penderfynu pa fformat i'w ddefnyddio. Gall y fersiwn electronig gael ei roiar system rheoli gwybodaeth yr ysgol. Mae Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsamwedi gweithio gyda Capita i ddatblygu'r feddalwedd ofynnol fel ei bod yngydnaws â SIMS Assessment Manager ac nid oes cost ychwanegol iysgolion. Gall y feddalwedd lunio adroddiadau ar sail oedran, rhyw, prydauysgolion am ddim, ac ati, er mwyn rhoi gwybodaeth am grwpiau a all fod ynagored i niwed.Mewn rhai achosion, nid oedd ymgynghorwyr y Cyfnod Sylfaen a gymeroddran yn y cyfweliadau yn gwybod sut y caiff asesiadau dechreuol eu cofnodi arhyn o bryd na ph'un a yw'r ysgolion hynny sy'n defnyddio CDAP yn eigyfanrwydd neu'n rhannol yn defnyddio ffurflen gofnodi CDAP i gasglu'rwybodaeth. Yn sgil y newid sylweddol i rolau ar ôl sefydlu'r consortiarhanbarthol, nid oeddent wedi cael cyfle i ymweld ag ysgolion, yn ystod cyfnodyr ymchwil, er mwyn monitro ymarfer.Gyda phwy y rhennir gwybodaeth o'r asesiadau datblygiadol?Mae ymwelwyr iechyd yn dweud eu bod yn rhannu gwybodaeth o'r asesiadaudatblygiadol â'r grwpiau canlynol.Rhieni/gofalwyr 99%Gweithwyr iechyd proffesiynol eraill 75%Y Bwrdd Iechyd Lleol 36%Ymarferwyr addysg eraill y Blynyddoedd Cynnar 35%Ymarferwyr eraill, e.e. cydlynwyr Dechrau'n Deg 29%Mae ymarferwyr gofal plant yn dweud eu bod yn rhannu gwybodaeth o'rasesiadau datblygiadol â'r grwpiau canlynol.Rhieni/gofalwyr 96%Ymarferwyr eraill yn y lleoliad 79%Ysgolion sy'n derbyn 73%35

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruGweithwyr addysg proffesiynol/yr awdurdod lleol 62%Gweithwyr iechyd proffesiynol 59%Nid wyf yn gwybod sut mae'r wybodaeth rwy'n ei chasglu o'rasesiadau datblygiadol yn cael ei defnyddio y tu allan i'm2%lleoliadNid yw'r sefydliadau gofal plant cenedlaethol yn casglu data o asesiadaudatblygiad plant gan eu haelodau. O ran rhannu gwybodaeth ar y cam pontioo leoliadau nas cynhelir i leoliadau a gynhelir, mae ymarfer yn amrywio o fewnawdurdodau lleol a rhyngddynt. Ymddengys, mewn rhai achosion, nad ywysgolion yn ymddiried yn y dyfarniadau asesu a wneir mewn lleoliadau nascynhelir. Gall ysgolion ddiystyru'r wybodaeth am eu bod o'r farn bod ymarferyn amrywio rhwng lleoliadau cyn ysgol neu am nad ydynt yn ymwybodol o'ramrywiaeth o dystiolaeth asesu a gesglir mewn lleoliadau cyn ysgol.Mae ymarferwyr addysg yn dweud eu bod yn rhannu gwybodaeth o'rasesiadau datblygiadol â'r grwpiau canlynol.Ymarferwyr eraill yn yr ysgol, e.e. cydlynydd AAA, cydlynyddcynhwysiant96%Rhieni/gofalwyr 84%Yr awdurdod lleol 57%Gweithwyr iechyd proffesiynol 51%Teimlir bod gwybodaeth yn cael ei rhannu'n well o fewn lleoliadau a boddiwylliant o gyfrifoldeb ac atebolrwydd ar y cyd yn datblygu dros gynnyddplant ar draws y Cyfnod Sylfaen neu gyfnodau allweddol.O gofio'r amrywiaeth o ymarferion ac adnoddau asesu a ddefnyddir mewnysgolion o fewn ffiniau awdurdodau lleol ac ar eu traws, nid oes diben casgludata i'w gymharu ac felly ni wneir hynny. Yr eithriad yn hyn o beth yw CyngorBwrdeistref Sirol Wrecsam lle caiff ysgolion eu hannog yn gryf i ddefnyddio'rDaith Ddysgu a chaiff data o asesiadau sylfaenol dechreuol ei gasglu'nelectronig gan yr awdurdod lleol. Caiff data ar ddeilliannau diwedd y CyfnodSylfaen ei rannu â'r awdurdod lleol a'i goladu'n electronig at ddibenion yrymarfer casglu data cenedlaethol. Dywedodd ymgynghorwyr y Cyfnod Sylfaen36

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymrueu bod wedi cael anhawster gyda DEWi, sef Menter Cyfnewid Datagenedlaethol Cymru.Mae Cytundeb Rhannu Gwybodaeth Bersonol Cymru (WASPI) yn rhoifframwaith i sefydliadau sy'n darparu gwasanaethau, gan gynnwys y rhai ymmaes iechyd ac addysg, i rannu gwybodaeth bersonol am unigolion lle bohynny'n briodol, mewn modd cyfreithiol, diogel a chyfrinachol. Mae gan raglenDechrau'n Deg hefyd ofynion penodol ynghylch rhannu gwybodaeth. Foddbynnag, o'r dystiolaeth a gasglwyd, nid yw'n ymddangos ei bod yn gyffredin ileoliadau ac asiantaethau rannu gwybodaeth o asesiadau datblygiad plant â'igilydd ac mae ymarfer yn amrywio'n sylweddol ledled Cymru.Pan ofynnwyd 'A yw lleoliadau ac asiantaethau eraill yn rhannu gwybodaetho'u hasesiadau datblygiad plant â chi?' rhoddodd yr ymaferwyr a gwblhaoddyr holiadur ar-lein yr atebion canlynol.IechydYmwelwyrYmarferwyrgofal plantYmarferwyraddysgYdyn – bob amser 10% 8% 5%Ydyn – weithiau 62% 52% 70%Nac ydyn 28% 40% 25%Caiff canlyniadau SoGS II eu rhannu'n gyson â chydlynwyr rhanbarthol a lleolDechrau'n Deg ar ffurf electronig ac fe'u cyflwynir i Lywodraeth Cymru. Foddbynnag, mae ymarfer lleol yn amrywio'n sylweddol. Er enghraifft, ni chaiffcanlyniadau asesiadau SoGS eu rhannu mewn ffordd gyson ag athrawonymgynghorol Dechrau'n Deg nac ymarferwyr gofal plant Dechrau'n Deg ardraws awdurdodau lleol, sy'n gallu peri rhwystredigaeth.Mewn rhai ardaloedd, mae'n arfer safonol i ganlyniadau asesiadau SoGS II 24mis cychwynnol gael eu rhannu fel mater o drefn. Er enghraifft, mae lleoliadaugofal plant Dechrau'n Deg yng Nghaerdydd yn cael canlyniadau SoGS II 24mis sy'n nodi bod angen cymorth ychwanegol ar unrhyw blentyn. Trafodircanlyniadau SOGS II â rhieni/gofalwyr sy'n cael gwybodaeth reolaidd amgynnydd eu plentyn. Mae rhieni/gofalwyr yn llofnodi ffurflen ganiatâd iwybodaeth gael ei rhannu a chaiff plant unigol eu hatgyfeirio at weithwyr37

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruproffesiynol eraill os oes angen, e.e. therapydd lleferydd ac iaith, deietegydd,ffisiotherapydd, pediatregydd. Mewn ardaloedd awdurdodau lleol eraill, foddbynnag, caiff canlyniadau asesiadau SoGS II eu rhannu, gyda chaniatâd yrhieni, ond dim ond â'r rhai y mae angen iddynt gael gwybod neu os caiffachos o oedi datblygiadol ei gadarnhau.Daw darlun tebyg i'r golwg yn achos asesiad SoGS II 36 mis. Mewn rhaiardaloedd mae ymwelydd iechyd Dechrau'n Deg yn gweithio gyda gweithiwrallweddol y plentyn i gwblhau asesiad terfynol SoGS II ar y cam 36 mis. Foddbynnag, mewn ardaloedd eraill, ni chaiff canlyniadau'r asesiadau 36 mis eurhannu â'r lleoliad gofal plant sydd, yn ei dro, yn creu anhawster wrth baratoidogfen bontio'r plentyn.Fel arfer, caiff gwybodaeth am ddatblygiad plant ei rhannu â'r rhieni/gofalwyra, gyda chaniatâd y rhieni/gofalwyr, weithwyr iechyd proffesiynol eraill. Ynardaloedd Dechrau'n Deg Castell-nedd Port Talbot, mae gwybodaeth oasesiadau o ddatblygiad a lunnir gan yr Adnodd Olrhain Datblygiad ar gael irieni/gofalwyr yn y lleoliad gofal plant ond caiff ei defnyddio'n bennaf ganymarferwyr a thîm Dechrau'n Deg er mwyn cynllunio ar gyfer anghenioncymorth y plentyn yn y dyfodol. Caiff gwybodaeth ei rhannu â gweithwyrproffesiynol eraill ond dim ond os oes pryder a bod angen rhoi gwybod iddyntamdano.Mae protocolau a llwybrau atgyfeirio ar waith, e.e. plant mewn angen, diogelu,atgyfeiriadau uniongyrchol ar gyfer therapïau penodol, awdioleg acymweliadau cartref sy'n ei gwneud hi'n bosibl rhannu gwybodaeth ddi-enw ynehangach â gweithwyr proffesiynol eraill. Mae fformat yr atgyfeiriadau ynamrywio. Er enghraifft, ym Mhowys, caiff atgyfeiriadau eu gwneud ar bapurgan ddefnyddio ffurflenni atgyfeirio pwrpasol pob gwasanaeth. Caiff asesiadSoGS II ei atodi i'r atgyfeiriad at y pediatregydd. Os yw'r atgyfeiriad atasiantaeth allanol fel Gweithredu dros Blant neu Barnardos, yna atodirasesiad y Fframwaith Asesu Cyffredin hefyd.38

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruMewn ardaloedd BILlau eraill, gall yr atgyfeiriadau fod yn llafar, ynysgrifenedig ar ffurf llythyr neu'n electronig yn dibynnu ar y gweithdrefnausydd ar waith. Er enghraifft, mewn lleoliadau Dechrau'n Deg yng Nghaerdydd,os cesglir gwybodaeth sy'n dangos bod angen cynnal rhagor o brofion, ynabydd y gweithiwr allweddol yn y lleoliad gofal plant yn llenwi taflen 'NodauGweithredu' ac yn ei rhannu â'r rhieni/gofalwyr ac eraill fel a ganlyn:• yn electronig drwy PaRIS lle bo hynny’n bosibl• ffurflenni atgyfeirio papur• cyfarfodydd amlasiantaeth, e.e. Fforwm y Blynyddoedd Cynnar• ar lafar.Mae gan awdurdodau lleol ddogfennau pontio sy'n amrywio o ran eu fformathefyd. Fel arfer, mae'r gweithiwr gofal plant allweddol yn cytuno â'rrhieni/gofalwyr ar y cynnwys a chaiff y ddogfen bontio ei throsglwyddo i'rsefydliad sy'n derbyn y plentyn fel cofnod papur. Nid oes tystiolaeth bodgwybodaeth asesu yn cael ei throsglwyddo'n electronig o'r lleoliad gofal planti'r sefydliad sy'n derbyn y plentyn. Mae'r System Drosglwyddo Gyffredin yngweithio'n effeithiol rhwng lleoliadau a gynhelir.Mae ymwelwyr iechyd hefyd yn rhannu gwybodaeth, gyda chaniatâd y rhieni,cyn i blentyn ddechrau mewn lleoliad a gynhelir fel bod athrawon yn caelgwybod os yw plentyn yn profi oedi datblygiadol sy'n galw am fwy o fewnbwna chymorth. Fel arfer, trefnir bod gwybodaeth yn cael ei throsglwyddo wynebyn wyneb yn achos plant y nodwyd bod ganddynt angen datblygiadol ond nadydynt o reidrwydd ar y gofrestr anghenion addysgol arbennig (AAA).Ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr, mae'r ymwelydd iechyd yntrosglwyddo gwybodaeth am ddatblygiad plentyn, ar ffurf rhestr wirio ogynnydd datblygiadol, i'r nyrs ysgol pan fydd y plentyn yn bedwar oed. Maegweithdrefnau sefydledig ar waith hefyd i drosglwyddo cofnodion iechyd plantsy'n gadael ardal y BILl. Cofnodion papur a ddefnyddir fel arfer gan nad oesgan bob BILl yng Nghymru systemau cofnodi electronig cydnaws.39

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruDywed uwch reolwyr BILlau bod y wybodaeth a gesglir yn cael ei dadansoddiac yna ei defnyddio at ddibenion cynllunio gweithredol neu strategol mewnamrywiaeth o ffyrdd gan gynnwys:• monitro canlyniadau iechyd plant yn ardal y BILI• gwella unrhyw feysydd diffygiol cyffredinol a nodwyd, e.e. annogchwarae yn yr awyr agored er mwyn gwella datblygiad echddygol bras• darparu cymaryddion safonol ar gyfer y BILl i gyd• llywio gwaith i gynllunio gwasanaethau yn y dyfodol, e.e. sicrhau'rcymysgedd cywir o weithwyr proffesiynol i ddiwallu anghenion pobplentyn• cymharu carfannau gwahanol• dangos effaith ymyriadau penodol• dangos cydymffurfiaeth â gofynion rhaglenni cenedlaethol, e.e.Dechrau'n Deg• cyflawni targedau cenedlaethol ar gyfer iechyd y cyhoedd, e.e.imiwneiddio• llunio adroddiadau ystadegol ar gyfer Llywodraeth Cymru.Ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe Bro Morgannwg cesglir data fel rhan oadolygiad y rhaglen ofal, fel y nodir yng nghanllawiau NICE, sydd wedi bod arwaith ers tair blynedd. Fel rhan o'i brosesau monitro, mae BILl Powys wrthi'nystyried ffyrdd o broffilio cysylltiadau cyffredinol ymwelwyr iechyd â phlantrhwng 0 a 5 oed er mwyn cofnodi gwybodaeth fel faint o blant sydd wedi caeleu hadolygiad chwe wythnos, eu hadolygiad wyth mis, eu hadolygiad dwyflynedd a'u hadolygiad wrth ddechrau yn yr ysgol a faint o blant y cofnodir eubod yn profi oedi datblygiadol.Dywed ymwelwyr iechyd eu bod, fel arfer, yn defnyddio'r wybodaeth y maentyn ei chasglu am blant o asesiadau datblygiadol at y dibenion canlynol sefgwneud:• atgyfeiriad ffurfiol at wasanaethau iechyd, e.e. therapi iaith alleferydd, pediatreg (94 y cant o ymatebwyr)• atgyfeiriad ffurfiol at wasanaethau addysgol, e.e. Seicolegydd Addysg(48 y cant o ymatebwyr)40

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymru• gwaith cynllunio strategol BILlau (12 y cant o ymatebwyr)• gwaith cynllunio addysg strategol yr awdurdod lleol (7 y cant oymatebwyr).Ymhlith y rhesymau eraill a roddwyd roedd:• gwerthuso effeithiolrwydd gwasanaethau Dechrau'n Deg (13 y cant oymatebwyr)• at ddibenion amddiffyn a diogelu plant/rhoi gwybodaeth i'rGwasanaethau Cymdeithasol (6 y cant o ymatebwyr)• darparu data i asesu iechyd plant a mamau ac felly lywio gwaith ihyrwyddo iechyd/gwaith iechyd y cyhoedd.Dywed ymarferwyr plant eu bod, fel arfer, yn defnyddio'r wybodaeth y maentyn ei chasglu am blant o asesiadau datblygiadol at y dibenion canlynol sefgwneud:• atgyfeiriad ffurfiol at wasanaethau addysgol, e.e. Seicolegydd Addysg(37 y cant o ymatebwyr)• atgyfeiriad ffurfiol at wasanaethau iechyd, e.e. therapi iaith a lleferydd,pediatreg datblygiadol (43 y cant o ymatebwyr)Ymhlith y rhesymau eraill a roddwyd roedd:• hwyluso'r broses bontio i leoliad y Cyfnod Sylfaen (13 y cant oymatebwyr)• at ddibenion amddiffyn a diogelu plant/rhoi gwybodaeth i'rGwasanaethau Cymdeithasol (5 y cant o ymatebwyr)• gwerthuso perfformiad lleoliadau Dechrau'n Deg.Dywed ymarferwyr addysg eu bod, fel arfer, yn defnyddio'r wybodaeth ymaent yn ei chasglu am blant o asesiadau datblygiadol at y dibenion canlynolsef:• gwneud atgyfeiriad ffurfiol at wasanaethau addysgol, e.e. SeicolegyddAddysg (75 y cant o ymatebwyr)• gwneud atgyfeiriad ffurfiol at wasanaethau iechyd, e.e. therapi iaith alleferydd, pediatreg datblygiadol (69 y cant o ymatebwyr)41

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymru• gwaith cynllunio strategol ALlau (35 y cant o ymatebwyr)• nodi anghenion hyfforddiant DPP (26 y cant o ymatebwyr).Nid oedd tua 11 y cant o ymarferwyr mewn lleoliadau ysgol yn gwybod sutmae'r wybodaeth a gesglir o asesiadau datblygiadol yn cael ei defnyddio y tuallan i'w lleoliad.CanfyddiadauEr mwyn pwyso a mesur eu canfyddiadau o asesiadau o ddatblygiad plant,rhoddwyd opsiynau gwahanol i'r ymarferwyr ac roedd gofyn iddynt ddewispwynt rhwng dau safbwynt eithafol a oedd yn cynrychioli eu barn. Cafwyd yrymatebion canlynol ganddynt pan ofynnwyd iddynt nodi i ba raddau, yn eubarn hwy, y mae'r asesiadau o ddatblygiad plant yn:Ymarferwyrgofal plantYmarferwyraddysgHanfodol1 2 3 4Diangen575% 18% 5% 1% 1%75% 18% 6% 1% 0%Ymwelwyriechyd73% 22% 4% 1% 0%Ymarferwyrgofal plantYmarferwyraddysgDefnyddiol1 2 3 4Rhwystr571% 17% 8% 3% 1%67% 26% 4% 3% 0%Ymwelwyriechyd78% 15% 6% 1% 0%42

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruYmarferwyrgofal plantYmarferwyraddysgYmwelwyriechydDiagnostig1 2 3 4Labelu549% 26% 17% 5% 3%48% 35% 14% 3% 0%30% 38% 29% 3% 0%Mae'r canlyniadau'n gyson iawn ar draws y sector iechyd, gofal plant acaddysg, gyda'r mwyafrif llethol o ymarferwyr yn cytuno bod asesiadau trylwyro ddatblygiad plant yn hanfodol ac yn ddefnyddiol.43

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymru6. Crynodeb o'r prif ganfyddiadauMae'r dystiolaeth a gasglwyd yn ystod yr adolygiad yn dangos nad oes dullcyson o asesu datblygiad plant ledled Cymru ar hyn o bryd. Ychydig iawn oadnoddau asesu a ddefnyddir ym mhobman gyda phob plentyn. Mae gan bobBILl a phroffesiwn iechyd ei adnodd(au) asesu dewisol ei hun. Yn yr un modd,ac eithrio lleoliadau Dechrau'n Deg, mae ymarferwyr gofal plant yn defnyddioamrywiaeth eang o adnoddau asesu, naill ai rhai masnachol neu rai addatblygwyd yn lleol neu'n fewnol. Ar ôl i'r gofyniad i ddefnyddio CDAP argyfer asesiadau sylfaenol dechreuol gael ei dynnu nôl, mae ysgolion wedidychwelyd i ddefnyddio cynlluniau asesu sylfaenol dechreuol cymeradwyblaenorol neu maent yn dibynnu fwyfwy ar adnoddau asesu masnachol sy'ncynhyrchu data dibynadwy a safonedig. O ganlyniad, mae'r dull cymysgpresennol o asesu datblygiad plant yn golygu ei bod yn amhosibl:• sicrhau bod pob gweithiwr proffesiynol sy’n gweithio gyda phlentyn yngallu cael gafael ar yr un wybodaeth• olrhain cynnydd plant o fewn ffiniau awdurdodau lleol a Biliau ac ar eutraws• casglu data cymharol lleol, rhanbarthol neu genedlaethol ystyrlon.Y farn yw bod ansawdd ymarfer asesu mewn lleoliadau gofal plant ac ysgolionwedi gwella, yn enwedig sgiliau arsylwi ar blant, gan arwain at ddyfarniadaumwy dibynadwy. Fodd bynnag, dywed Estyn fod rhai agweddau ar asesu ynwan mewn bron hanner o'r ysgolion a arolygwyd. Dywed swyddogionhyfforddiant a chymorth y Cyfnod Sylfaen hefyd mai cynllunio ac asesu yw'rddau brif faes lle mae angen cymorth parhaus ar ymarferwyr.Mae'r ffaith nad oes cysondeb yn arwain at system dameidiog lle mae'n bosibly bydd teuluoedd yn clywed yr un cwestiynau asesu datblygiad plant ganweithwyr proffesiynol gwahanol sy'n ymdrin â'u plentyn. Yn yr un modd, ynaml, mae gofyn i ymarferwyr sy'n symud o un lleoliad, ysgol, awdurdod neuBILl i un arall feistroli dull gwahanol o asesu datblygiad yn eu rôl newydd, erbod anghenion y plant y maent yn gweithio gyda hwy yn debyg ar y cyfan.44

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruMae ymwelwyr iechyd yn cydnabod pwysigrwydd asesu datblygiad plant ac ynystyried ei fod yn ganolog i'w gwaith. Fodd bynnag, credant ei bod ynhollbwysig ystyried asesiad o ddatblygiad plentyn fel rhan o asesiad ehangacho'r teulu cyfan, gan edrych ar ffactorau fel amgylchedd y cartref, ymlyniad,cydberthnasau a rhyngweithio cymdeithasol. Codwyd pryderon hefyd am yffaith bod llwythi gwaith presennol ymwelwyr iechyd cyffredinol yn rhy drwmynghyd â'u gallu i gyflawni ymrwymiadau ychwanegol o ran asesu datblygiadplant. Rhoddwyd pwyslais ar anghenion hyfforddi parhaus hefyd.O safbwynt rheolwyr Dechrau'n Deg Cymru Gyfan, ni fyddent am golli na rhoi'rgorau i ddefnyddio adnodd asesu SoGS II, sy'n asesiad a gydnabyddir ac addefnyddir gan weithwyr iechyd a gofal plant proffesiynol. Teimlant fod llawero fuddsoddiad eisoes wedi'i wneud i ddefnyddio'r adnodd asesu hwn, ynogystal â hyfforddiant staff, er mwyn cyrraedd y sefyllfa bresennol. Hefyd,mae cryn dipyn o ddata sy'n dangos tueddiadau gwelliant o ran cerrig milltirdatblygiadol plant (ar gyfer unigolion a phoblogaethau cyfan) wedi cael eigasglu. Dadleuant yn gryf bod achos dros barhau i ddefnyddio asesiadauSoGS II a sicrhau bod unrhyw adnodd asesu newydd yn y BlynyddoeddCynnar yn adeiladu ar ymarfer presennol.Hefyd, teimlai ymarferwyr o'r sectorau iechyd, gofal plant ac addysg yn gryfbod angen i Lywodraeth Cymru roi cyfarwyddyd a chanllawiau i ymarferwyr ermwyn eu galluogi i fynd ati mewn ffordd fwy cyson a chydlynol i arsylwi,asesu, cofnodi ac adrodd ar gynnydd datblygiadol plant mewn lleoliadauBlynyddoedd Cynnar. Byddai arweinwyr ysgolion yn croesawu adnodd asesusy'n ei gwneud hi'n bosibl cofnodi gwybodaeth yn electronig mewn ffordd sy'ncyd-fynd â system rheoli gwybodaeth yr ysgol. Byddai dull o'r fath yn eigwneud hi'n haws cynhyrchu tystiolaeth o ansawdd at ddibenionhunanwerthuso'r ysgol ac at ddibenion gwella'r ysgol yn strategol a chynllunioei datblygiad, e.e. defnyddio gwybodaeth o asesiadau o ddatblygiad plant ynfwy strategol i ganfod patrymau dros amser a chynllunio ymyriadau wedi'utargedu.45

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymruMynegwyd pryderon am gosteffeithiolrwydd y dulliau a gaiff eu mabwysiaduwrth ddatblygu a gweithredu CDAP y Cyfnod Sylfaen. Cododd rhai ymarferwyramheuon am ansawdd yr hyfforddiant ac eglurder y negeseuon allweddol iranddeiliaid allweddol. Mynegwyd barn bod angen i ymarferwyr gael eucynnwys yn llawn yn y broses o ddatblygu adnodd asesu newydd ar gyfer yBlynyddoedd Cynnar er mwyn adlewyrchu ymarfer arweiniol yn y sector.Pwysleisiwyd hefyd yr angen i dreialu unrhyw adnodd newydd yn drylwyr ganroi cyfleoedd rheolaidd i ymarferwyr roi adborth cyn iddo gael ei gyflwyno'ngenedlaethol.Codwyd pryderon difrifol gan rai ymarferwyr yn y Cyfnod Sylfaen amoblygiadau posibl cyflwyno'r Fframwaith Llythrennedd a RhifeddCenedlaethol. Yn benodol, y gofyniad blynyddol statudol o fis Medi 2013 iasesu, cofnodi ac adrodd ar gynnydd plant yn ôl eu camau datblygiadol ynhytrach na'u hoedran. Teimlwyd y gall asesiadau cyfunol arwain at gymharu agraddio plant unigol pan fyddant yn ifanc iawn yn erbyn yr hyn a gaiff eiystyried yn 'normal'. Awgrymwyd y gall y pwyslais hwn ar normau sy'ngysylltiedig ag oedran wyrdroi ymarfer yn y Cyfnod Sylfaen, gan arwain at laio bwyslais ar ddatblygiad crwn y plentyn fel unigolyn cyflawn.Mae cymaint o bwyslais ar lythrennedd a rhifedd fel nad yw'r meysydddysgu eraill yn cael cymaint o sylw.Pan ofynnwyd 'Beth yw'r prif nodweddion y byddech yn chwilio amdanyntmewn unrhyw adnodd asesu datblygiad plant?' cyfeiriodd yr ymarferwyr atamrywiaeth eang o nodweddion. Rhestrir y nodweddion mwyaf cyffredin isod.• Diben clir.• Safonedig ac yn seiliedig ar dystiolaeth.• Asesiad dibynadwy, gwrthrychol sy’n rhoi proffil cynhwysfawr oddatblygiad pob plentyn.• Hawdd i ymarferwyr o bob lleoliad a phroffesiwn ei ddeall a'iddefnyddio mewn ffordd gyson na allant ei dehongli yn eu ffordd euhunain.46

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yngNghymru• Yn hawdd ei drin; adnodd sy'n gymharol hawdd ei ddefnyddio ac nadyw'n galw am ohirio arferion normal.• Yn cwmpasu pob agwedd ar ddatblygiad plant, gan ganolbwyntio ar yplentyn cyflawn a chynnwys elfen ddiagnostig.• Yn dangos dilyniant clir o fewn y camau datblygiadol a nodwyd apharhad â Meysydd Dysgu'r Cyfnod Sylfaen a deilliannau diwedd yCyfnod Sylfaen.• Yn ystyried ymddygiad ac ymatebion y plentyn mewn amgylcheddaugwahanol.• Yn rhoi gwybodaeth ddiamwys er mwyn cynllunio'r camau nesaf argyfer pob plentyn.• Yn helpu i roi gwybodaeth am ganlyniadau asesiadau i rieni/gofalwyrmewn ffordd sy'n hawdd ei deall.• Yn cynhyrchu data dilys er mwyn olrhain cynnydd plentyn ac yn eigwneud hi'n bosibl llunio cymariaethau cywir rhwng unigolion acharfannau gwahanol.• Yn rhoi tystiolaeth at ddibenion hunanwerthuso a gellir ei ddefnyddio felmesur dibynadwy o werth ychwanegol.• Yn ei gwneud hi'n hawdd cofnodi gwybodaeth asesu, ei choladu, eidadansoddi a'i rhannu'n electronig.• Yn ei gwneud hi'n bosibl cymharu data yn lleol, yn rhanbarthol ac yngenedlaethol.• Am ddim/rhad i’w weinyddu.Er mwyn cefnogi ymarferwyr ym mhob proffesiwn a sector, cytunwyd ybyddai'n rhaid i adnodd asesu newydd ar gyfer y Blynyddoedd Cynnar gael eiategu gan raglen hyfforddiant genedlaethol sy'n gynaliadwy, yn gyson ac oansawdd uchel. Hefyd, bydd bob amser angen hyfforddiant cymedrolicenedlaethol er mwyn sicrhau y caiff dyfarniadau dibynadwy eu gwneud paadnodd asesu bynnag a ddefnyddir.47

Atodiad 1: Deunyddiau gwaith maes – canllaw ar bynciau ar gyfer cyfweliadau unigol ârhanddeiliaid strategolCyflwyniadMae Markit Training and Consultancy Ltd. wedi cael ei gomisiynu gan Lywodraeth Cymru i wneud ymchwil er mwyn nodi'ramrywiaeth llawn o adnoddau asesu'r Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir ar hyn o bryd yng Nghymru i asesu plant o'u genihyd at ddiwedd y Cyfnod Sylfaen (0 i 7 oed).Cyn y cyfweliad• Rwy'n rhan o dîm ymchwil sydd wedi cael ei gomisiynu gan Lywodraeth Cymru i adolygu adnoddau asesu datblygiadplant yn y Blynyddoedd Cynnar (0 i 7 oed).• Rydym yn canolbwyntio ar ymarfer presennol i asesu datblygiad plant (0 i 7 oed) mewn lleoliadau addysg, iechyd agofal plant.• At hynny, byddwn yn nodi'r amrywiaeth o wybodaeth asesu a gesglir, sut y caiff ei chasglu, sut y caiff ei defnyddio, eirhannu a'i dosbarthu.• Rydym yn cyfweld ag unigolion allweddol o amrywiaeth o sefydliadau/lleoliadau, gan gynnwys chi sy'n cynrychioli(rhowch sefydliad/rôl y cyswllt).• Gall unrhyw sylwadau a wnewch gael eu cynnwys yn yr adroddiad terfynol i Lywodraeth Cymru ond ni chânt eupriodoli i unrhyw unigolion neu sefydliadau.• Mae'r cyfweliad yn debygol o bara tua 30–45 munud.• A allaf gynnal y cyfweliad nawr neu drefnu amser i alw eto?• A ydych yn hapus i mi recordio eich ymatebion?• A oes unrhyw gwestiynau yr hoffech eu gofyn i mi cyn dechrau?

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruDisgrifiad byr o'r sawl sy'n cael ei gyfweld:Enw: __________________________________________________________Sefydliad: __________________________________________________________Manylion cyswllt: ____________________________________________________________________________________________________________________Rôl: __________________________________________________________Cyfrifoldebau: __________________________________________________________(e.e. rheolwr llinell)____________________________________________________________________________________________________________________Dyddiad y cyfweliad: __________________________________________________________49

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruMae gennym ddiddordeb, yn bennaf, yn yr adnoddau asesu hynny a ddefnyddir ym mhobman gyda phob plentyn.(e.e. Proffil Asesu Datblygiad Plentyn y Cyfnod Sylfaen (CDAP), asesiadau'r Rhestr o Sgiliau Tyfu II (SoGS), Prawf SgrinioDatblygiadol Denver II (DDST-II))Er mwyn cael y wybodaeth hon, byddai'n dda gennym pe baech yn ateb y cwestiynau canlynol.1. A oes rhaid i'ch sefydliad ddefnyddio adnodd penodol i asesu datblygiad plant?OES/NAC OES (Os 'oes' ewch i Gwestiwn 1.1 Os 'nac oes' ewch i Gwestiwn 1.8)Geni hyd at 3 oed 3 i 5 oed 5 i 7 oed1.1 Pa adnodd(au) asesudatblygiad plant a ddefnyddirar hyn o bryd?(ar gyfer pob ystod oedran lle ybo'n briodol)50

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymru1.2 Pam bod angen yr adnoddhwn?(manteision, rhesymauymarferol, bodloni gofynioncofrestru/aelodaeth; bodloniSafonau Gofynnol Cenedlaethol;gofynion rhaglenni cenedlaethol)1.3 At ba ddiben(ion) y defnyddiryr adnodd hwn?(Pa wybodaeth asesu a gesglir?Pa agweddau penodol arddatblygiad plant sy'n cael euhasesu? Cysylltiadau âMeysydd Dysgu'r CyfnodSylfaen?)1.4 Pwy sy'n defnyddio'r adnoddhwn i gynnal asesiadau?(Ymwelydd iechyd, gweithiwriechyd proffesiynol arall,gweithiwr gofal plant,ymarferydd y CyfnodSylfaen/athro/athrawes, arall?)51

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymru1.5 Ar ba oedran(nau) penodol ydefnyddir yr adnodd?(e.e. adolygiad chwe mis,adolygiad 12 mis, ac ati.)1.6 Ym mha leoliad(au) ydefnyddir yr adnodd?(Gartref, clinig iechyd, lleoliadgofal plant, meithrinfa, ysgol, acati.)1.7 Beth, os o gwbl, ywcyfyngiadau'r adnodd(au) asesusy'n ofynnol gennych/aargymhellir gennych?(Ewch i Gwestiwn 2)52

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymru1.8 Pam nad yw eich sefydliadyn ei gwneud hi'nofynnol/argymell defnyddioadnodd penodol i asesudatblygiad plant?1.9 A oes gennych unrhywgynlluniau i argymell defnyddioadnodd asesu datblygiad plantyn y dyfodol?(Os 'Oes' - pa adnodd?)1.10 Pam y byddech yn ystyriedargymell y dylid defnyddioadnodd asesu datblygiad plantyn y dyfodol?53

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymru1.11 Beth yw'r prif nodweddion ybyddech yn chwilio amdanyntmewn unrhyw adnodd asesudatblygiad plant a ystyrir?2. A yw eich sefydliad yn casglu, yn coladu ac yn defnyddio'r wybodaeth asesu a gesglir drwy ddefnyddio'r adnoddasesu datblygiad plant sy'n ofynnol gennych?YDY/NAC YDY (Os 'ydy' ewch i Gwestiwn 2.1 Os 'nac ydy' ewch i Gwestiwn 3.)2.1 Disgrifiwch sut y caiff ywybodaeth asesu a gesglir eichofnodi. (Pa ddulliau; papur,electronig?)2.2 Disgrifiwch sut y caiff ywybodaeth a gesglir yn ystod ybroses asesu ei storio. (Pafeddalwedd/rhaglen addefnyddir?)Geni hyd at 3 oed 3 i 5 oed 5 i 7 oed54

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymru2.3 Gyda phwy y rhennir ywybodaeth, os o gwbl?(Cydweithwyr, rhieni/gofalwyr,gweithwyr iechyd proffesiynol, acati.)2.4 Sut y caiff y wybodaeth eirhannu, os o gwbl, â gweithwyrproffesiynol eraill sy'n ymwneudâ'r plentyn, ei rieni/gofalwyr?2.5 Pa ddull a ddefnyddir wedyn ilunio adroddiadau yn cynnwys ywybodaeth a gesglir am bobplentyn? (papur, electronig)2.6 Os cesglir gwybodaeth sy'ndangos bod angen rhagor obrofion, sut y caiff y wybodaethhon ei throsglwyddo i weithwyrproffesiynol eraill?55

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymru2.7 A yw'r wybodaeth hon yn caelei choladu'n ganolog wedyn?Os 'ydy' – sut mae hyn yndigwydd?Os 'nac ydy' – beth sy'n digwyddiddi?2.8 Sut, os o gwbl, y caiff ywybodaeth a gesglir o'ramrywiaeth o asesiadau eidadansoddi ac yna ei defnyddio atddibenion cynllunio gweithredolneu strategol?3. A oes unrhyw beth arall yr hoffech ddweud wrthym am asesu datblygiad plant/adnoddau asesu a allai helpu iddatblygu ymarfer presennol ymhellach, yn eich barn chi?Ar ôl y cyfweliadDiolch am roi o'ch amser56

Atodiad 2: Holiadur ar-lein i ymwelwyr iechydAdolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddiryng NghymruMae Markit Training and Consultancy Ltd. wedi cael ei gomisiynu gan yr AdranAddysg a Sgiliau (AdAS), Llywodraeth Cymru i adolygu'r adnoddau asesudatblygiad a ddefnyddir ar hyn o bryd ar gyfer y Blynyddoedd Cynnar (0 i 7 oed)mewn lleoliadau iechyd, addysgol a gofal plant yng Nghymru.Mae gennym ddiddordeb yn yr adnoddau asesu datblygiad rydych yn eu defnyddiogyda phob plentyn. Er mwyn ein helpu i gael y wybodaeth hon, hoffem eichgwahodd i ateb y cwestiynau canlynol.Gall unrhyw sylwadau a wnewch gael eu cynnwys yn yr adroddiad terfynol ond nichânt eu priodoli i unrhyw unigolion neu sefydliadau.Diolch am eich cydweithrediad.1. Enw eich Bwrdd Iechyd Lleol:………………………………………..…………2. Dewiswch yr ateb isod sy'n disgrifio eich rôl orau:• Ymwelydd iechyd cyffredinol• Ymwelydd iechyd Dechrau'n Deg• Arall; rhowch fanylion …………………………………..3. Gyda phlant o ba ystod oedran rydych yn gweithio?4. Sut y byddech yn disgrifio'r adnodd(au) asesu a ddefnyddir gennych ar hyn obryd i ategu eich goruchwyliaeth barhaus o ddatblygiad plant? Dewiswchunrhyw atebion sy'n gymwys.• Adnodd a ddatblygwyd gan eich Bwrdd Iechyd Lleol.• Adnodd asesu a nodwyd gan Lywodraeth Cymru, e.e. AsesiadauRhestr Sgiliau Tyfu II (SoGS).• Adnodd asesu masnachol, e.e. Prawf Sgrinio Datblygiadol Denver II(DDST-II).• Arall; rhowch fanylion ……………

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymru5. Os ydych yn defnyddio mwy nag un adnodd asesu, nodwch pa adnodd addefnyddir ar ba oedran.YstodoedranAdnodd(au) a ddefnyddirOedran penodola asesir0 i 1 oed1 i 2 oed2 i 3 oed3 i 4 oed4 i 5 oed6. At ba ddiben(ion) y defnyddir yr adnodd(au) asesu hwn (hyn)? Dewiswchunrhyw atebion sy'n gymwys.• Nodi cryfderau'r plentyn ac unrhyw anghenion datblygiadol.• Monitro datblygiad/cynnydd.• Rhoi gwybodaeth i rieni/gofalwyr am ddatblygiad plant.• Rhoi gwybodaeth i ymarferwyr eraill am anghenion datblygiadol plantunigol.• Rhoi gwybodaeth i asiantaethau eraill am anghenion datblygiadol plantunigol.• Arall; rhowch fanylion …………………………………..7. Sut y defnyddir yr adnodd asesu?• Arsylwi plentyn mewn amrywiaeth o gyd-destunau a thros gyfnod oamser.• Sesiwn unigol â'r plentyn.58

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymru• Arall; rhowch fanylion …………….8. Ym mha leoliad(au) rydych yn defnyddio'r adnodd(au) asesu?• Yng nghartref y plentyn.• Mewn lleoliad iechyd, e.e. clinig.• Mewn lleoliad gofal plant.• Mewn meithrinfa.• Arall; rhowch fanylion …………….9. Pa mor ddefnyddiol yw'r adnodd(au) asesu i nodi anghenion datblygiadolplentyn?• Defnyddiol iawn.• Eithaf defnyddiol.• Ddim yn ddefnyddiol.10. Beth yw nodweddion mwyaf defnyddiol yr adnodd(au) asesu a ddefnyddirgennych?11. Beth, os o gwbl, yw prif gyfyngiadau'r adnodd(au) asesu a ddefnyddirgennych?12. Sut mae'r wybodaeth rydych yn ei chasglu am blant o asesiadau datblygiadolyn cael ei chofnodi?• Ar bapur, e.e. nodiadau maes ac arsylwadau.• Ar bapur gan ddefnyddio ffurflen gofnodi safonedig.• Ar gyfrifiadur, e.e. proffil electronig.• Arall; rhowch fanylion …………………………………..13. Gyda phwy y mae'r wybodaeth rydych yn ei chasglu am blant o asesiadaudatblygiadol yn cael ei rhannu?• Rhieni/gofalwyr.• Bwrdd Iechyd Lleol.• Gweithwyr iechyd proffesiynol eraill.• Ymarferwyr eraill, e.e. cydlynwyr Dechrau'n Deg.• Ymarferwyr addysg eraill y Blynyddoedd Cynnar.• Arall; rhowch fanylion …………………………………..14. A yw lleoliadau ac asiantaethau eraill yn rhannu gwybodaeth o'u hasesiadauo ddatblygiad plant â chi?• Ydyn – bob amser.• Ydyn – weithiau.59

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymru• Nac ydyn.15. At ba ddiben(ion) mae'r wybodaeth rydych yn ei chasglu am blant oasesiadau datblygiadol yn cael ei defnyddio?• Gwneud atgyfeiriad ffurfiol at wasanaethau addysgol, e.e. SeicolegyddAddysg.• Gwneud atgyfeiriad ffurfiol at wasanaethau iechyd, e.e. therapilleferydd ac iaith, pediatreg.• At ddibenion cynllunio strategol y BILl.• At ddibenion cynllunio addysg strategol yr ALl.• Arall; rhowch fanylion ………………………..16. Ar gyfer y tri chwestiwn canlynol, ar raddfa o 1 i 5, dangoswch i ba raddau, yneich barn chi, mae asesiadau o ddatblygiad plant yn:HanfodolDiangen1 2 3 4 5____________________________________________________17. Defnyddiol Rhwystr1 2 3 4 5____________________________________________________18. Diagnostig Labelu1 2 3 4 5____________________________________________________19. Ychwanegwch unrhyw sylwadau eraill am ddefnyddio adnoddau asesudatblygiad plant a allai helpu i wella ymarfer presennol, yn eich barn chi.Diolch yn fawr am gwblhau'r e-arolwg hwn.60

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruAtodiad 3: Holiadur ar-lein i ymarferwyr gofal plantAdolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddiryng NghymruMae Markit Training and Consultancy Ltd. wedi cael ei gomisiynu gan yr AdranAddysg a Sgiliau (AdAS), Llywodraeth Cymru i adolygu'r adnoddau asesudatblygiad a ddefnyddir ar hyn o bryd ar gyfer y Blynyddoedd Cynnar (0 i 7 oed)mewn lleoliadau iechyd, addysgol a gofal plant yng Nghymru.Mae gennym ddiddordeb yn yr adnoddau asesu hynny a ddefnyddir gyda phobplentyn yn eich lleoliad. Er mwyn ein helpu i gael y wybodaeth hon, hoffem eichgwahodd i ateb y cwestiynau canlynol.Gall unrhyw sylwadau a wnewch gael eu cynnwys yn yr adroddiad terfynol ond nichânt eu priodoli i unrhyw unigolion neu sefydliadau.Diolch am eich cydweithrediad.1. Enw eich lleoliad: ………………………………………..………………….2. Dewiswch yr ateb isod sy'n disgrifio eich lleoliad orau:• Meithrinfa ddydd breifat• Cylch Meithrin• Cylch chwarae cyn ysgol• Gwarchodwr plant• Cylch chwarae Dechrau'n Deg• Canolfan Blant Integredig• Arall; rhowch fanylion …………………………………..3. Gyda phlant o ba ystod oedran rydych yn gweithio?4. Pa rai o'r gwasanaethau canlynol rydych yn eu darparu? Dewiswch unrhywatebion sy'n gymwys.• Gofal dydd llawn.• Gofal dydd sesiynol.• Darpariaeth Feithrin y Cyfnod Sylfaen ar gyfer yr awdurdod lleol (e.eaddysg rhan amser i blant 3 a 4 oed).• Darpariaeth rhan amser ar gyfer Dechrau'n Deg.• Gofal cofleidiol.• Arall; rhowch fanylion …………………………………..61

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymru5. Dewiswch yr ateb(ion) isod sy'n disgrifio eich rôl orau:• Perchennog meithrinfa.• Rheolwr meithrinfa.• Arweinydd Meithrinfa/Cylch Chwarae/Meithrin.• Gweithiwr chwarae.• Gwarchodwr plant.• Cynorthwyydd gwarchodwr plant.• Arall; rhowch fanylion …………………………………..6. A ydych yn aelod o unrhyw un o'r sefydliadau canlynol?• Mudiad Meithrin.• Cymdeithas Genedlaethol Gwarchod Plant.• Cymdeithas Genedlaethol Meithrinfeydd Dydd.• Cymdeithas Cylchoedd Chwarae Cyn-ysgol Cymru.• Arall; rhowch fanylion ……………7. Yn eich lleoliad, a yw Proffil Asesu Datblygiad Plentyn (CDAP) y CyfnodSylfaen (Llywodraeth Cymru, 2011) yn cael ei ddefnyddio i gynnal asesiadausylfaenol dechreuol?• Ydy – yn ei gyfanrwydd• Nac ydy• Ydy – yn rhannol; esboniwch ………………….8. Os nad ydych yn defnyddio CDAP y Cyfnod Sylfaen yn eich lleoliad, paadnodd asesu rydych yn ei ddefnyddio ar hyn o bryd i gynnal asesiadausylfaenol dechreuol?• Deunyddiau a ddatblygwyd yn eich lleoliad.• Adnodd asesu a gymeradwywyd gan awdurdod lleol, h.y. adnodd addewiswyd gan eich awdurdod lleol.• Adnodd asesu a argymhellir gan y sefydliad rydych yn aelod ohono.• Adnodd asesu a argymhellir gan asiantaeth allanol, e.e. Dechrau'nDeg.• Adnodd(au) asesu masnachol.• Arall; rhowch fanylion ……………9. Yn eich lleoliad, a yw Proffil Asesu Datblygiad Plentyn (CDAP) y CyfnodSylfaen (Llywodraeth Cymru, 2011) yn cael ei ddefnyddio i gynnal asesiadauparhaus?• Ydy – yn ei gyfanrwydd• Nac ydy62

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymru• Ydy – yn rhannol; esboniwch ………………….10. Os nad ydych yn defnyddio CDAP y Cyfnod Sylfaen yn eich lleoliad, paadnodd asesu rydych yn ei ddefnyddio ar hyn o bryd i gynnal asesiadauparhaus?• Deunyddiau a ddatblygwyd yn eich lleoliad.• Adnodd asesu a gymeradwywyd gan awdurdod lleol, h.y. adnodd addewiswyd gan eich awdurdod lleol.• Adnodd asesu a argymhellir gan y sefydliad rydych yn aelod ohono.• Adnodd(au) asesu masnachol cymeradwy.• Arall; rhowch fanylion ……………11. Nodwch pa adnodd asesu a ddefnyddir ar hyn o bryd gyda pha ystod oedranyn eich lleoliad?Ystod oedranAdnodd(au) a ddefnyddir0 i 1 oed1 i 2 oed2 i 3 oed3 i 4 oed4 i 5 oed12. At ba ddiben(ion) y defnyddir yr adnodd(au) asesu hwn (hyn)? Dewiswchunrhyw atebion sy'n gymwys.• Dod i adnabod y plentyn unigol.• Nodi ei gryfderau, diddordebau ac anghenion datblygiadol.• Llunio asesiad sylfaenol dechreuol.• Monitro datblygiad/cynnydd.• Cymharu cryfderau ac anghenion penodol y grŵp yn gyffredinol.• Rhoi gwybodaeth i blant am eu cyflawniadau a'r camau nesaf ar gyfereu gwaith dysgu a'u datblygiad.• Rhoi gwybodaeth i gydweithwyr am gyflawniadau plant a'r camau nesafar gyfer eu gwaith dysgu a'u datblygiad.63

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymru• Rhoi gwybodaeth i rieni/gofalwyr am gyflawniadau plant a'r camaunesaf ar gyfer eu gwaith dysgu a'u datblygiad.• Rhoi gwybodaeth i ymarferwyr eraill, e.e. gweithwyr iechyd proffesiynolam anghenion datblygiadol plant unigol.• Llywio'r broses bontio drwy gydol y Cyfnod Sylfaen.• Bodloni'r Safonau Gofynnol Cenedlaethol ar gyfer Gofal Plant aReoleiddir (Llywodraeth Cymru, Mawrth 2012).• Cyflawni'r safonau ansawdd a ddisgwylir gan y sefydliad rydych ynaelod ohono.• Arall; rhowch fanylion …………………………………..13. Os oes gennych blant 3 i 5 oed, a yw'r adnodd(au) a ddewiswyd gennych ynasesu cyflawniadau'r plentyn ym mhob un o saith Maes Dysgu'r CyfnodSylfaen?• Ydy• Nac ydy (eglurwch ……..)14. Pwy sy'n cynnal yr asesiad sylfaenol dechreuol?• Rheolwr meithrinfa• Arweinydd meithrinfa• Gweithiwr allweddol y plentyn• Gweithiwr chwarae• Gwarchodwr plant• Cynorthwyydd gwarchodwr plant• Arall; rhowch fanylion ……………15. Sut y defnyddir yr adnodd asesu?• Arsylwi plant yn ystod darpariaeth barhaus a chyson sydd wedi'ichyfoethogi, mewn amrywiaeth o weithgareddau a thros gyfnod oamser.• Sesiwn unigol â'r plentyn.• Ar adegau arbennig yn ystod gweithgareddau a gynlluniwyd ynbenodol.• Arall; rhowch fanylion ………………………….16. Pa mor ddefnyddiol yw'r adnodd(au) asesu a ddefnyddir gennych i'ch galluogii nodi anghenion datblygiadol plentyn ar gam cynnar?• Defnyddiol iawn.• Eithaf defnyddiol.• Ddim yn ddefnyddiol.64

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymru17. Beth yw nodweddion mwyaf defnyddiol yr adnodd(au) asesu a ddefnyddirgennych?18. Beth, os o gwbl, yw cyfyngiadau'r adnodd(au) asesu a ddefnyddir gennych?19. Sut mae'r wybodaeth rydych yn ei chasglu o asesiadau datblygiadol am blantyn eich lleoliad yn cael ei chofnodi?• Ar bapur, e.e. nodiadau maes ac arsylwadau'r ymarferydd.• Ar bapur gan ddefnyddio ffurflen gofnodi safonedig.• Ar gyfrifiadur, e.e. proffil electronig.• Arall; rhowch fanylion. …………………………………..20. Gyda phwy mae'r wybodaeth rydych yn ei chasglu o asesiadau datblygiadolam blant yn eich lleoliad yn cael ei rhannu?• Ymarferwyr eraill yn y lleoliad.• Rhieni/gofalwyr.• Gweithwyr addysg proffesiynol/yr awdurdod lleol.• Ysgolion sy'n derbyn.• Gweithwyr iechyd proffesiynol.• Nid wyf yn gwybod sut mae'r wybodaeth rwy'n ei chasglu o'r asesiadaudatblygu yn cael ei defnyddio y tu allan i'm lleoliad.• Arall, rhowch fanylion …………………………………..21. A yw lleoliadau ac asiantaethau eraill yn rhannu gwybodaeth o'u hasesiadauo ddatblygiad plant â chi?• Ydyn – bob amser• Ydyn – weithiau• Nac ydyn22. At ba ddibenion mae'r wybodaeth rydych yn ei chasglu am blant o asesiadaudatblygiadol yn cael ei defnyddio y tu allan i'ch lleoliad?• Gwneud atgyfeiriad ffurfiol at wasanaethau addysgol, e.e. SeicolegyddAddysg,• Gwneud atgyfeiriad ffurfiol at wasanaethau iechyd, e.e. therapilleferydd ac iaith, pediatreg datblygiadol.• Arall; rhowch fanylion …………………………………………..65

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymru23. Ar gyfer y tri chwestiwn canlynol, ar raddfa o 1 i 5, dangoswch i ba raddau, yneich barn chi, mae asesiadau o ddatblygiad plant yn:HanfodolDiangen1 2 3 4 5____________________________________________________24. Defnyddiol Rhwystr1 2 3 4 5____________________________________________________25. Diagnostic Labelu1 2 3 4 5____________________________________________________26. Ychwanegwch unrhyw sylwadau eraill am ddefnyddio adnoddau asesudatblygiad plant a allai helpu i wella ymarfer presennol, yn eich barn chi.Diolch yn fawr am gwblhau'r e-arolwg hwn.66

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruAtodiad 4: Holiadur ar-lein i ymarferwyr addysgAdolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddiryng NghymruMae Markit Training and Consultancy Ltd. wedi cael ei gomisiynu gan LywodraethCymru i wneud ymchwil er mwyn nodi'r amrywiaeth llawn o adnoddau asesu'rBlynyddoedd Cynnar a ddefnyddir ar hyn o bryd yng Nghymru i asesu plant unigolo'u geni hyd at ddiwedd y Cyfnod Sylfaen.Mae gennym ddiddordeb, yn bennaf, yn yr adnoddau asesu hynny a ddefnyddirgyda phob plentyn yn eich lleoliad. Er mwyn ein helpu i gael y wybodaeth hon,byddai'n dda gennym pe baech yn ateb y cwestiynau canlynol.Gall unrhyw sylwadau a wnewch gael eu cynnwys yn yr adroddiad terfynol ond nichânt eu priodoli i unrhyw unigolion neu sefydliadau.Diolch am eich cydweithrediad.1. Enw eich ysgol: ………………………………………..………………….2. Dewiswch yr ateb isod sy'n disgrifio eich lleoliad orau:• Meithrinfa a gynhelir• Ysgol babanod• Ysgol gynradd sydd â meithrinfa• Ysgol gynradd heb feithrinfa• Arall; rhowch fanylion …………………………………..3. Dewiswch yr ateb(ion) isod sy'n disgrifio eich rôl orau:• Pennaeth• Uwch arweinydd• Cydlynydd asesu• Ymarferydd yn yr ystafell ddosbarth• Arall; rhowch fanylion …………………………………..4. Yn eich lleoliad, a yw Proffil Asesu Datblygiad Plentyn (CDAP) y CyfnodSylfaen (Llywodraeth Cymru, 2011) yn cael ei ddefnyddio i gynnal asesiadausylfaenol dechreuol?• Ydy – yn ei gyfanrwydd• Nac ydy• Ydy – yn rhannol; esboniwch ………………….67

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymru5. Os nad ydych yn defnyddio CDAP y Cyfnod Sylfaen yn eich lleoliad, paadnodd asesu rydych yn ei ddefnyddio ar hyn o bryd i gynnal asesiadausylfaenol dechreuol?• Deunyddiau a ddatblygwyd yn yr ysgol• Adnodd asesu a gymeradwywyd gan awdurdod lleol, h.y. adnodd addewiswyd gan eich awdurdod lleol• Adnodd(au) asesu masnachol cymeradwy; rhowch fanylion……………• Arall; rhowch fanylion ……………6. Yn eich lleoliad, a yw Proffil Asesu Datblygiad Plentyn (CDAP) y CyfnodSylfaen (Llywodraeth Cymru, 2011) yn cael ei ddefnyddio i gynnal asesiadauparhaus?• Ydy – yn ei gyfanrwydd• Nac ydy• Ydy – yn rhannol; esboniwch ………………….7. Os nad ydych yn defnyddio CDAP y Cyfnod Sylfaen yn eich lleoliad, paadnodd asesu rydych yn ei ddefnyddio ar hyn o bryd i gynnal asesiadauparhaus?• Deunyddiau a ddatblygwyd yn yr ysgol.• Adnodd asesu a gymeradwywyd gan awdurdod lleol, h.y. adnodd addewiswyd gan eich awdurdod lleol.• Adnodd(au) asesu masnachol cymeradwy.• Arall; rhowch fanylion ……………8. Os ydych yn defnyddio mwy nag un adnodd asesu yn eich lleoliad, nodwchpa adnodd a ddefnyddir ar ba oedran.Ystod oedranAdnodd a ddefnyddir3 i 4 oed4 i 5 oed5 i 6 oed6 i 7 oed68

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymru9. A yw'r adnodd(au) a ddewiswyd gennych yn asesu cyflawniadau'r plentyn ymmhob un o saith Maes Dysgu'r Cyfnod Sylfaen?• Ydy• Nac ydy (eglurwch ……..)10. Pwy sy'n cynnal yr asesiad sylfaenol dechreuol?• Athro/athrawes dosbarth.• Cynorthwyydd addysgu.• Cynorthwyydd addysgu lefel uwch.• Cydlynydd asesu.• Arall; rhowch fanylion ……………11. Pwy sy'n cynnal yr asesiadau parhaus?• Athro/athrawes dosbarth.• Cynorthwyydd addysgu.• Cynorthwyydd addysgu lefel uwch.• Cydlynydd asesu.• Arall; rhowch fanylion ……………12. At ba ddiben(ion) y defnyddir yr adnodd(au) asesu hwn (hyn)? Dewiswchunrhyw atebion sy'n gymwys.• Dod i adnabod y plentyn unigol.• Nodi ei gryfderau, diddordebau ac anghenion datblygiadol.• Llunio asesiad sylfaenol dechreuol.• Monitro datblygiad/cynnydd.• Cymharu cryfderau ac anghenion penodol y grŵp yn gyffredinol.• Rhoi gwybodaeth i blant am eu cyflawniadau a'r camau nesaf ar gyfereu gwaith dysgu a'u datblygiad.• Rhoi gwybodaeth i gydweithwyr am gyflawniadau plant a'r camaunesaf ar gyfer eu gwaith dysgu a'u datblygiad.• Rhoi gwybodaeth i rieni/gofalwyr am gyflawniadau plant a'r camaunesaf ar gyfer eu gwaith dysgu a'u datblygiad.• Rhoi gwybodaeth i ymarferwyr eraill, e.e. gweithwyr iechyd proffesiynolam anghenion datblygiadol plant unigol.• Llywio'r broses bontio drwy gydol y Cyfnod Sylfaen.• Llywio'r broses bontio rhwng y Cyfnod Sylfaen a'r cyfnod allweddol.• Arall; rhowch fanylion …………………………………..69

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymru13. Pa mor ddefnyddiol yw'r adnodd(au) asesu a ddefnyddir gennych i'ch helpu inodi anghenion datblygiadol plentyn ar gam cynnar?• Defnyddiol iawn.• Eithaf defnyddiol.• Ddim yn ddefnyddiol.14. Beth yw nodweddion mwyaf defnyddiol yr adnodd(au) asesu a ddefnyddirgennych?15. Beth, os o gwbl, yw cyfyngiadau'r adnodd(au) asesu a ddefnyddir gennych?16. Sut y defnyddir yr adnodd asesu?• Arsylwi plant yn ystod darpariaeth barhaus a chyson sydd wedi'ichyfoethogi, mewn amrywiaeth o weithgareddau a thros gyfnod oamser.• Sesiwn unigol â'r plentyn.• Ar adegau arbennig yn ystod gweithgareddau a gynlluniwyd ynbenodol.• Arall; rhowch fanylion ……………17. Sut mae'r wybodaeth rydych yn ei chasglu o asesiadau datblygiadol am blantyn eich lleoliad yn cael ei chofnodi?• Ar bapur, e.e. nodiadau maes ac arsylwadau'r ymarferydd.• Ar bapur gan ddefnyddio ffurflen gofnodi safonedig.• Ar gyfrifiadur, e.e. proffil electronig.• Arall; rhowch fanylion …………………………………..18. Gyda phwy mae'r wybodaeth rydych yn ei chasglu o asesiadau datblygiadolam blant yn eich lleoliad yn cael ei rhannu?• Ymarferwyr eraill yn yr ysgol.• Rhieni/gofalwyr.• Yr awdurdod lleol.• Gweithwyr iechyd proffesiynol.• Arall, rhowch fanylion …………………………………..19. At ba ddibenion mae'r wybodaeth rydych yn ei chasglu am blant o asesiadaudatblygiadol yn cael ei defnyddio y tu allan i'ch lleoliad?• At ddibenion cynllunio strategol yr awdurdod lleol.• Gwneud atgyfeiriad ffurfiol at wasanaethau addysgol, e.e. SeicolegyddAddysg.• Gwneud atgyfeiriad ffurfiol at wasanaethau iechyd, e.e. therapilleferydd ac iaith, pediatreg datblygiadol.70

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymru• Nodi anghenion hyfforddiant datblygiad proffesiynol parhaus (DPP).• Nid wyf yn gwybod sut mae'r wybodaeth rwy'n ei chasglu o'r asesiadaudatblygu yn cael ei defnyddio y tu allan i'm lleoliad.• Arall; rhowch fanylion …………………………….20. A yw lleoliadau ac asiantaethau eraill yn rhannu gwybodaeth o'u hasesiadauo ddatblygiad plant â chi?• Ydyn – bob amser• Ydyn – weithiau• Nac ydyn21. Ar gyfer y tri chwestiwn canlynol, ar raddfa o 1 i 5, dangoswch i ba raddau, yneich barn chi, mae asesiadau o ddatblygiad plant (0 i 7 oed) yn:HanfodolDiangen1 2 3 4 5____________________________________________________22. Defnyddiol Rhwystr1 2 3 4 5____________________________________________________23. Diagnostig Labelu1 2 3 4 5____________________________________________________24. Ar raddfa o 1 i 5, dangoswch i ba raddau, yn eich barn chi, y dylai asesiadausylfaenol dechreuol fod yn gyson â gofynion asesu statudol diwedd y CyfnodSylfaen.HanfodolDiangen1 2 3 4 5____________________________________________________25. Ychwanegwch unrhyw sylwadau eraill am ddefnyddio adnoddau asesudatblygiad plant a allai helpu i wella ymarfer presennol, yn eich barn chi.Diolch yn fawr am gwblhau'r e-arolwg hwn.71

Atodiad 5: Sampl ar gyfer cyfweliadau ffôn unigolCadeirydd AWFPAY sawl a gafodd eu cyfweldArweinydd system sy'n gyfrifol am y Cyfnod SylfaenPennaeth Gwasanaethau 0–8; Adran Dysgu Gydol OesYmgynghorydd y Blynyddoedd Cynnar a'r Cyfnod Sylfaen,Cyngor Sir enfroArweinydd sytem sy'n gyfrifol am Dîm y Cyfnod SylfaenPennaeth Ymweliadau IechydPennaeth Nyrsio Iechyd y CyhoeddPennaeth Staff Cyswllt (Nyrsio)Pennaeth Nyrsio i blant a nyrsio iechyd cymunedol cyhoeddusarbennigYmwelydd Iechyd Datblygu Ymarfer ac Uwch Nyrs Dechrau'nDeg (enwebwyd y ddau gan swyddog arweiniol y BILl)Rheolwr Gwaith Achos Dechrau'n Deg, Cyngor Sir Caerfyrddin(enwebwyd gan swyddog arweiniol y BILl)Pennaeth Iechyd y Cyhoedd a Nyrsio Pediatreg CymunedolSefydliad a gynrychiolirYmgynghorwyr Cyfnod Sylfaen Cymru GyfanGwasanaeth Addysg ar y Cyd Consortiwm Canolbarth y De(CSCJES)Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam; yn cynrychioligogledd CymruConsortiwm Addysg De Orllewin a Chanolbarth CymruGwasanaeth Cyflawni Addysg i Dde Ddwyrain CymruBwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe Bro MorgannwgBwrdd Iechyd Aneurin BevanBwrdd Iechyd Prifysgol Betsi CadwaladrBwrdd Iechyd Caerdydd a’r FroBwrdd Iechyd Cwm TafBwrdd Iechyd Hywel DdaBwrdd Iechyd Lleol Powys

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruY sawl a gafodd eu cyfweldArolygwyr Ei Mawrhydi y Cyfnod SylfaenUwch arolygydd De-ddwyrain Cymru/Blynyddoedd CynnarCyfarwyddwr Dysgu a DatblyguSwyddog Datblygu (Blynyddoedd Cynnar)Cyfarwyddwr HyfforddiantUwch Reolwr (Cymru)Swyddog Datblygu'r Cyfnod SylfaenPrif Swyddog GweithreduCydlynydd Prosiect y Blynyddoedd CynnarCydlynydd Gofal Plant (Dechrau'n deg)Cadeirydd, Rheolwr Dechrau'n Deg, Cyngor Dinas CaerdyddRheolwr Dechrau'n DegCydlynydd Dechrau'n DegCydlynydd Dechrau'n DegCydlynydd Dechrau'n DegAthro/athrawes Ymgynghorol Dechrau'n DegAthro/athrawes Ymgynghorol Dechrau'n DegAthro/athrawes Ymgynghorol Dechrau'n DegEstynSefydliad a gynrychiolirArolygiaeth Gofal a Gwasanaethau CymdeithasolCymruCyngor Gofal CymruPlant yng NghymruMudiad MeithrinNCMA CymruCymdeithas Genedlaethol Meithrinfeydd DyddCymdeithas Darparwyr Cyn-ysgol Cymru (WPPA)Rhwydwaith Rheolwyr Dechrau'n Deg Cymru GyfanCyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar OgwrCyngor Dinas CasnewyddCyngor Bwrdeistref Sirol Merthyr TudfulCyngor GwyneddCyngor Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port TalbotCyngor Sir CeredigionCyngor Sir y Fflint73

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruCadeiryddY sawl a gafodd eu cyfweldSefydliad a gynrychiolirGrŵp Swyddogion Hyfforddiant a Chymorth y CyfnodSylfaenSwyddog Hyfforddiant a Chymorth y Cyfnod SylfaenPennaeth ar Secondiad, Cangen Asesu, AdASSwyddog Gwella Ysgolion a Swyddog Datblygu’rBlynyddoeddCynnarSwyddog Arweiniol y Cyfnod Sylfaen, Dechrau'n Deg a GofalPlantSwyddog y Blynyddoedd CynnarCyngor CaerdyddYsgol Crug Glas, Ysgol Arbennig, AbertaweCyngor Sir PowysCyngor Bwrdeistref Sirol ConwyCyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili74

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruAtodiad 6: Sampl ar gyfer yr holiadur ar-lein ar ofal plantMath o leoliadMeithrinfeydd (NDNA)Meithrinfa Andi PandiStepping StonesMeithrinfa Breifat RainbowsMeithrinfa AcornsMudiad Meithrin (MM)Y BontfaenPencoedCaban CeginGlan y MorCymdeithas Darparwyr Cyn-ysgol Cymru (WPPA)Cylch Chwarae Little LearnersDarpariaeth o dan 5 oed Pont-y-moel, Pen-y-garnCylch Chwarae Peter PanAwdurdod lleolSir GaerfyrddinSir y FflintCasnewyddCaerdyddBro MorgannwgPen-y-bont ar OgwrGwyneddCeredigionCaerffiliTorfaenSir BenfroCylch Chwarae Cyn-ysgol RhosneigrYnys MônGwarchodwyr Plant (NCMA)– Wrecsam– Powys– Merthyr Tudful– CaerdyddCyfanswm y sampl = 16 o leoliadau o 15 o awdurdodau lleol75

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruAtodiad 7: Sampl ar gyfer yr holiadur ar-lein ar addysgYsgol feithrin Iaith Awdurdod lleolYsgol Feithrin Pontycymer Saesneg Pen-y-bont ar OgwrYsgol Feithrin Grangetown Saesneg CaerdyddMeithrinfa Rhydaman Dwyieithog CaerfyrddinYsgol Feithrin Croft Saesneg Y FflintYsgol Feithrin Treharris Saesneg Merthyr TudfulYsgol Feithrin Don Close Saesneg CasnewyddMeithrinfa Brynteg Saesneg TorfaenMeithrinfa Bute Cottage Saesneg Bro MorgannwgSampl = 8 ysgol/ALlCanolfannau Plant Integredig Iaith Awdurdod lleolCanolfan Blant Integredig Blaenau'r Cymoedd Saesneg Blaenau GwentCanolfan Blant Integredig Tredegar Newydd Saesneg CaerffiliCampws Plant Integredig yr Eos Dwyieithog CeredigionCanolfan Integredig Dwyieithog ConwyCanolfan Oaktree Dwyieithog Sir DdinbychPlas Pawb Cymraeg GwyneddCanolfan Acorns Saesneg Sir FynwyCanolfan Blant Integredig Resolfen Saesneg Castell-nedd Port TalbotCanolfan Blant y Frenni Cymraeg Sir BenfroCanolfan Blant Integredig Maesyfed Saesneg PowysCanolfan Blynyddoedd Cynnar Ynyscynon Saesneg Rhondda Cynon TafCanolfan Blant Integredig Abertawe Saesneg AbertaweCanolfan Blynyddoedd Cynnar Wrecsam Saesneg WrecsamCanolfan Blant Llangefni Cymraeg Ynys MônSampl = 14 canolfan/ALl76

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruYsgolion babanod Iaith Awdurdod lleolYsgol Babanod Llanfabon Saesneg CaerffiliYsgol Babanod Llanfairfechan Dwyieithog ConwyYsgol y Parc Saesneg DinbychYsgol Abercaseg (Babanod) Cymraeg GwyneddYsgol Babanod Gatholig Sant Joseff Saesneg Castell-nedd Port TalbotYsgol Gynradd Gymunedol (Babanod) Mount Airey Saesneg Sir BenfroYsgol Babanod a Meithrin Mount Street Saesneg PowysYsgol Babanod Brynhyfryd Saesneg AbertaweSampl = 8 ysgol/ALlYsgolion cynradd Iaith Awdurdod lleolYsgol Gynradd Beaufort Hill Saesneg Blaenau GwentYsgol Gynradd Bro Ogwr Saesneg Pen-y-bont ar OgwrYsgol Gynradd Oakfield Saesneg CaerdyddYsgol Gynradd Gymunedol Trimsaran Dwyieithog CaerfyrddinYsgol Gynradd y Dderi Cymraeg CeredigionYsgol Bryn Coch Saesneg Sir y FflintYsgol Gynradd Gymraeg Santes Tudful Cymraeg Merthyr TudfulYsgol Gynradd Cross Ash Saesneg Sir FynwyYsgol Gynradd Langstone Saesneg CasnewyddYsgol Gynradd Caegarw Saesneg Rhondda Cynon TafYsgol Gymunedol Pen-y-garn Saesneg TorfaenYsgol Iolo Morganwg Cymraeg Bro MorgannwgYsgol Gynradd Wirfoddol a Reolir yr Eglwys yngNghymru St Giles Saesneg WrecsamYsgol Gymuned Pentraeth Cymraeg Ynys MônSampl = 14 ysgol/14 ALlCyfanswm y sampl = 44 lleoliad77

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruAtodiad 8: Trosolwg o brif adnoddau asesu'r Blynyddoedd Cynnar y nodwyd eu bod yn cael eudefnyddio ar hyn o bryd yng NghymruBirth to three mattersYstodoedranGeni hydat dairoedDiben Gweinyddu SgôrFframwaith a lansiwyd ym misTachwedd 2002 gan yr Adran Addysg aSgiliau i gefnogi'r ymarferwyr hynny sy'ngweithio gyda babanod a phlant ifanciawn yw Birth to three matters.Mae'n rhoi gwybodaeth am ddatblygiadplant, ymarfer effeithiol, enghreifftiau oweithgareddau sy'n hyrwyddo chwaraea dysgu, canllawiau ar gynllunio acadnoddau, a ffyrdd o ddiwalluanghenion amrywiol. Nodir pedairagwedd ar ddatblygiad plant fel:• plentyn cryf• cyfathrebwr medrus• dysgwr cymwys• plentyn iach.Gweithiwr allweddolPapurAr gaelo: www.education.gov.uk/publications/standard/publicationDetail/Page1/BirthGan ganolbwyntio ar y plentyn, rhennirpob agwedd yn bedair elfen sy'ncynnwys pedwar maen prawf penodol addefnyddir i wneud dyfarniadau.Caiff pedwar cam datblygu sy'ngysylltiedig ag oedran eu disgrifio hefydsy'n galluogi ymarferwyr i nodinodweddion perthnasol y plant yn eulleoliad.• Y rhai sy'n codi eu pennau, ynedrych ac yn cyfathrebu (0–8 mis).• Y rhai sy'n eistedd, yn sefyll ac ynarchwilio (8–18 mis).• Y rhai sy'n symud, yn chwilfrydig acyn chwarae (18–24 mis).• Y rhai sy'n cerdded, yn siarad ac ynsmalio (24–36 mis).78

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruGraddfa Geirfa Lluniau Prydain/British Picture Vocabulary Scale: Trydydd Argraffiad – BPVS IIIYstodoedran3–16 oedDiben Gweinyddu SgôrMae BPVS3 yn asesu geirfadderbyngar(clyw) plant. Mae'rathro/athrawes yn dweud gair ac mae'rplentyn yn ymateb drwy ddewis y llun (oblith pedwar dewis) sy'n dangos ystyr ygair orau.Mae'r cwestiynau yn samplu geiriausy'n cynrychioli amrywiaeth o feysyddcynnwys fel gweithredoedd, anifeiliaid,teganau ac emosiynau ac elfennaulleferydd fel enwau, berfau neubriodweddau, sy'n amrywio o ran euhanhawster.Athrawon, CydlynwyrAAA a therapyddionlleferydd mewnlleoliadau prif ffrwd acaddysg arbennigUnigolynAmseru: Nid yw'n caelei amseru, tua 10munudFformat: PapurGan nad oes angen darllen, gellirdefnyddio BPVS3 i asesu datblygiad iaithy rhai nad ydynt yn darllen ac ynenwedig blant â namau ar eu hiaithfynegol.Gan nad oes angen ymateb ar lafar,gellir defnyddio BPVS3 gyda phlant agawtistiaeth ac anawsterau eraill sy'ngysylltiedig â chyfathrebu.Ar gaelo:www.gl-assessment.co.uk/products/british-picture-vocabulary-scale-third-editionwww.winslow-cat.com/british-picture-vocabulary-scale-3rd-edition-bpvs-iii.html79

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruArchwiliad Babanod Bury/Bury Infant CheckYstodoedran4.1–5.6oedDiben Gweinyddu SgôrYn asesu plant mewn dosbarthiadauderbyn sydd ag anghenion arbennig aca all fod angen ymyriadau.UnigolynDim amseruMae'n cynnwys 60 o eitemau asesu, onddim ond 13 ohonynt a gaiff eu graddiogan yr athro/athrawes.Ymhlith y prif feysydd mae: iaith; arddulldysgu; cof; rhif; sgiliau canfyddiadol acechddygol.Gellir cynnal prawf cyflym gydadosbarth cyfan i nodi'r plant y byddangen iddynt gael yr archwiliad llawnsy'n canfod meysydd y mae angen rhoisylw arbennig iddynt.Ar gaelo:Pearson & Quinn, NFER-Nelson, 1986.www.etcconsult.com/schools/302-early-years-bury-infant-check-age-41-56-80

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruMonitor Ystafell Ddosbarth/Classroom MonitorYstodoedranGeni–60mis5 i 11oedAr gaelo:Diben Gweinyddu SgôrSystem asesu, olrhain ac ysgrifennuadroddiadau ar-lein yw'r MonitorYstafell Ddosbarth.Mae'n cydweddu'n agos ag Early YearsFoundation Stage (EYFS).Mae'n cynnwys meini prawf parod argyfer pob un o bynciau'r CwricwlwmCenedlaethol Graddfeydd-P adefnyddiau 'Asesu Cynnydd Disgyblion'sy'n cynnig set o feini prawf, canllawiauac enghreifftiau er mwyn gwneuddyfarniadau ynghylch cynnydd dysgwyryn erbyn lefelau'r cwricwlwmcenedlaethol.www.classroommonitor.co.ukElectronigMae'r Monitor YstafellDdosbarth yn cysylltu'nawtomatig â SystemRheoliGwybodaeth/cronfaddata'r ysgol(SIMs/Cyfleuster, acati).Mae athrawon yncofnodi cynnydd eudysgwyr yn erbynamcanion dysgu.Defnyddir llyfr marcio ar-lein gydasystem goleuadau traffig i gefnogiymyriadau cynnar.Yn helpu ysgolion i hunanwerthuso acysgrifennu adroddiadau.81

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruPrawf Sgrinio Datblygiadol Denver II (DDST-II)YstodoedranPythefnos– 6 oedDiben Gweinyddu SgôrMae Prawf Sgrinio Denver (DDST) ynddull sgrinio sy'n chwilio amdystiolaeth o oedi datblygiadol ymhlithbabanod a phlant cyn ysgol.Mae'r prawf yn sgrinio datblygiadplentyn mewn pedairswyddogaeth/pedwar maes sef:• echddygol bras• sgiliau iaith• echddygol manwl ymaddasol• personol-cymdeithasol.Mae'r ymwelydd iechydyn holi'r rhieni ac ynarsylwi'r plentyn wrthiddo geisio cyflawnitasgau sy'n berthnasoli'w ystod oedrandatblygiadol.Caiff ei gwblhau yn ycartref neu mewn clinig.Dilynir taflengyfarwyddyd a chofnodiry canlyniadau ar siartsafonol.Mae prawf ar-lein sy'ndebyg i'r fersiwn papurar gael hefyd.Caiff pob plentyn ei sgorio o fewn ystod onormau, sy'n rhoi trosolwg i'r defnyddiwro ddatblygiad y plentyn ac yn ei alluogi inodi cryfderau a gwendidau cymharol.Y canlyniad yw dull goruchwylio a mesurdatblygiad, sy'n debyg i siart twf, sy'ngolygu y gellir ymchwilio ymhellach iunrhyw feysydd sy'n peri pryder.Amser: 10–20 munudAr gaelo:www.denverii.com82

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruCyfnodolion Datblygiadol (Plant yng Nghymru)Ystodoedran0–5 oedD.S.: Nidoes unrhywoedrannauyngysylltiedigâ'r CamauDatblygiadol.Diben Gweinyddu SgôrMae'r Cyfnodolion Datblygiadol, sy'nbennaf ar gyfer plant ag angheniondysgu ychwanegol/anghenionmeddygol cymhleth, yn canolbwyntioar yr hyn mae'r plentyn yn gallu eiwneud, gan greu cofnod cadarnhaol ogyflawniad pob plentyn dros amser.Disgrifir patrymau datblygunodweddiadol ymhlith plant o dan saith'Maes Dysgu' (yr un rhai â ddefnyddiryn y Cyfnod Sylfaen). Mae pobcyfnodolyn yn cynnwys 14 o GamauDatblygiadol. Caiff y sgiliau a'rymddygiadau sy'n gysylltiedig â phobCam eu nodi o dan y saith MaesDysgu.Mae'r cyfnodolion, aluniwyd i gael eudefnyddio gandeuluoedd ac ar y cydâ theuluoedd, yncefnogi gwaithpartneriaeth rhwngteuluoedd acymarferwyr drwy roifframwaithstrwythuredig iddynt argyfer eu trafodaethau.Ar gyfer pob ymddygiad neu sgíl, ceirtri blwch, sef 'Yn ymddangos' (wedi'iweld am y tro cyntaf), 'Yn datblygu' (yncael ei weld weithiau) ac 'Wedicyflawni' (yn cael ei weld yn aml). Ar ôli'r rhiant benderfynu pa un o'r rhain sy'ndisgrifio ymddygiad eu plentyn orau,maent yn rhoi'r dyddiad a/neu'n rhoi ticyn y blwch priodol.Rhan olaf y Cyfnodolyn datblygiadolyw'r Proffil Datblygiadol. Ei nod ywhelpu rhieni i weld patrwm cynnydd euplentyn wrth iddo fynd drwy'r CamauDatblygiadol.Mae pedair set o ddeunyddiaudatblygiadol.Mae'r Cyfnodolyn datblygiadol (yfersiwn cyffredinol) wedi'i lunio argyfer teuluoedd sy'n gwybod neu'namau nad yw eu plentyn yn debygol owneud cynnydd yn yr un ffordd neu'run mor gyflym â phlant eraill – p'un aoes ffactor penodol neu anhawster83

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymrudysgu wedi cael ei nodi a'i enwi aipeidio.Mae'r tair set arall yn canolbwyntio arddathlu datblygiad plant ag anghenionychwanegol penodol:Cyfnodolyn datblygiadol ar gyferbabanod a phlant byddar – wedi'ilunio ar gyfer teuluoedd sydd âphlentyn bach sy'n fyddar.Canolbwyntir yn benodol ar sgiliaucyfathrebu ac iaith sy'n ymddangos.Cyfnodolyn datblygiadol ar gyferbabanod a phlant â syndrom Down– wedi'i lunio i gefnogi ymyriadaucynnar drwy wella dealltwriaeth o'rprosesau datblygu sydd ar waith panfydd gan blentyn syndrom Down.Cyfnodolyn datblygiadol ar gyferbabanod a phlant â nam ar eu golwg– wedi'i lunio ar gyfer teuluoedd âphlentyn ifanc sydd â nam ar ei olwg.Ar gael o:www.cefnogicynnarcymru.org.uk/84

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruRhaglen Dysgu Cynnar Effeithiol (EEL)/Graddfa Cyfranogiad PlentynYstodoedran0–3 oed(BEEL)a 4–7(EEL)Diben Gweinyddu SgôrMae'r Prosiect Dysgu Cynnar Effeithiol(EEL) a Dysgu Cynnar Effeithiol mewnBabanod (BEEL) yn adnoddau datblyguproffesiynol sy'n cefnogi gwaithhunanwerthuso a gwella ym mhoblleoliad sy'n rhoi addysg gynnar a gofal iblant ifanc. Nodir naw arwydd ogyfranogiad ymhlith plant sef:• canolbwyntio• egni• cymhlethdod a chreadigrwydd• mynegiant wyneb ac osgo• dyfalbarhad• manylder• amser ymateb• iaith• boddhad.Dull arsylwi yw hwnsy'n anelu at fesurcyfranogiad plentynmewn gweithgaredd.Mae'n ddull sy'ncanolbwyntio ar yplentyn ac yn ceisiomesur y broses ddysgu,yn hytrach nachanolbwyntio arddeilliannau.Caiff plant eu harsylwi'nunigol. Mae pob cyfnodarsylwi yn para dwyfunud.Caiff pob plentyn eiarsylwi deirgwaith ysesiwn ond nid ynbarhaus.Ceir cyfanswm o chwechyfnod arsylwi /deuddeg munud fesulplentyn.Ni ddylid defnyddio'r arwyddion ar sailgraddfa. Dylid eu defnyddio i wneuddyfarniad cyffredinol ynghylchcyfranogiad y plentyn gan ddefnyddio'rraddfa bum pwynt.Caiff pob arsylwad ei gofnodi ar DaflenArsylwi Cyfranogiad Plentyn.Yna defnyddir y raddfa bum pwynt sy'nmesur cyfranogiad (gweler graddfeyddLles a Chyfranogiad Leuven) i wneuddyfarniad cyffredinol.85

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruAr gaelgan:Yr Athro Chris Pascal, Prifysgol Caerwrangonwww.crec.co.uk/EEL86

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruFirst STEp: Prawf Sgrinio i Werthuso Plant Cyn YsgolYstodoedranLefel 1:2.9–3.8oedLefel 2:3.9–4.8oedDiben Gweinyddu SgôrAdnodd asesu i ganfod oedidatblygiadol ysgafn a nodi plant y maeangen profion diagnostig manwl arnynt.Yn canolbwyntio ar: sgiliau gwybyddol,cyfathrebu ac echddygolGweithiwr gofal plantUnigolynAmseru:15 munudCaiff sgoriau wedi'u graddio eu haenu ynôl oedran mewn pum Parth.Ar gaelo:www.pearsonassessments.com/HAIWEB/Cultures/en-us/Productdetail.htm?Pid=015-8182-707&Mode=summary87

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruIechyd i Bob Plentyn/Health for All Children (Hall 4)YstodoedranPobplentynDiben Gweinyddu SgôrMae Iechyd i Bob Plentyn (Hall 4) ynpennu egwyddorion ar gyfer gofaliechyd ataliol, hyrwyddo iechyd acymateb cymunedol effeithiol i anghenionteuluoedd, plant a phobl ifanc. Mae'nadlewyrchu'r sail dystiolaeth gyfredolsy'n dangos y dylai pob plentyn a rhiantallu cael rhaglen gyffredinol neugreiddiol o ofal cyn ysgol ataliol.Nid argymhellir y dylid cynnal profionsgrinio cyffredinol, ffurfiol ar gyfer oedi oran lleferydd ac iaith, oedi datblygiadolcyffredinol nac iselder ôl-enedigol. Dylaigweithwyr iechyd proffesiynol holi rhieniam eu pryderon ac ymateb iddynt.Bydd gweithwyr iechydproffesiynol yn trafodâ'r rhieni ac yn ystyriedunrhyw bryderon syddganddynt, gan ymatebfel y bo'n briodol.Health for All Children (Hall 4) gan Hall ac Elliman, cyhoeddwyd ym mis Rhagfyr 2002Bydd gweithwyr iechyd proffesiynol yndilyn y canllawiau a nodir yn Hall 4 wrthoruchwylio iechyd a datblygiad cyffredinoly plentyn yn barhaus.Ar gaelo:www.health-for-allchildren.co.ukMae gwybodaeth am farn polisi'r Pwyllgor Sgrinio Cenedlaethol ar sgrinio iechyd plant ar gael yn:www.nelh.nhs.uk/screening/vbls.html88

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruSystem Asesu Incerts/Incerts Assessment SystemYstodoedranDiben Gweinyddu Sgôr3–7 oed Yn galluogi athrawon yng Nghymru igofnodi asesiadau yn erbynDeilliannau'r Cyfnod Sylfaen.Fe'i defnyddir i gofnodiasesiadau o ddysgwyr,ac weithiau dystiolaethategol.Mae'r Disgrifyddion Deilliannau wedi'utrefnu ar ffurf ysgolion sgiliau. Cyflwynirpob datganiad cwricwlwm fel is-lefel(e.e. 2a, 2b neu 2c) â thri chamdatblygiadol, sef:• dechrau dangos yr ymddygiad dansylw• yn ei wneud yn weddol aml• wedi ei feistroli'n llwyr.Mae'n dangos sut mae dysgwyr ynsymud o un is-lefel i'r un nesaf.Drwy glicio ar flwch ticiois-lefel, mae'rathro/athrawes yncadarnhau ei fod wedidyfarnu, drwy eiarbenigedd a'i farnbroffesiynol, bod ydysgwr yn galluarddangos y sgíl addisgrifir yn ydatganiad.Yn dibynnu ar ansawdda chysondeb ydyfarniadau asesu agofnodir ar y system.Mae Incerts yn cyfrifo lefel dysgwr ar saily ticiau sydd ganddo.Mae'r system yn cynhyrchu amrywiaetho graffiau ac adroddiadau, gan gyfuno'rdata sydd wedi'i storio â thempled parodym mhob achos. Fel arfer, caiff lefelau asgoriau rhifol eu cyfuno a llunnir taenlen;gellir cyfuno datganiadau neufrawddegau er mwyn llunio dogfen Wordar gyfer adroddiadau diwedd y flwyddyn,adroddiadau ar y camau nesaf, ac ati.Mae'r adnodd dadansoddi yn galluogi'rdefnyddwyr i edrych ar gynnydddysgwyr, a ddangosir ar ffurf graff, drosamser a'u cynnydd tuag at dargedcyfredol. Gall defnyddwyr gymharudosbarthiadau a grwpiau, a chynnydd oun flwyddyn i'r llall.Ar gaelgan:Incerts – sefydliad annibynnol di-elw www.incerts.org/wiki?page=overviewHefyd, gwefan CDAP sy'n gofyn am gyfrinair cdap.incerts.org89

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruGraddfeydd Lles a Chyfranogiad Leuven/The Leuven Well-being and Involvement ScalesYstodoedranDiben Gweinyddu SgôrDatblygwyd gan y Ganolfan Ymchwil iAddysg Drwy Brofiad (Prifysgol Leuven– Gwlad Belg) o dan oruchwyliaeth Dr.Ferre Laevers.Mae'r gweithiwrallweddol yn arsylwi'rplant yn unigol neu felgrŵp am tua dwy funud.Graddfeydd pum pwynt sy'n mesur lles achyfranogiad. Oni bai bod plant yngweithio ar bedwar neu pump, bydd yrhyn a ddysgir yn gyfyngedig.Mae'r adnodd yn canolbwyntio ar ddauddangosydd canolog o ddarpariaethblynyddoedd cynnar o ansawdd:Os ceir lefelau isel cyson o les a/neugyfranogiad, mae'n debygol y bydddatblygiad plentyn yn gyfyngedig.• lles plant• cyfranogiad plant.Ar gaelgan:90

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruMary Sheridan; Cynnydd Datblygiadol Plant o'u Geni hyd at Bump Oed/Children's Developmental Progress fromBirth to Five Years; Dilyniannau StycarYstodDiben Gweinyddu SgôroedranGeni–5oedMae dilyniannau STYCAR, addatblygwyd gan M D Sheridan (1976),yn mesur pedwar maes datblygu:• osgo a symudiadau mawr• golwg a symudiadau manwl• clyw a lleferydd• ymddygiad a chwarae.Rhennir pob maes datblygu yn sawl sgilarbenigol.Fe'i defnyddir yn helaeth fel adnoddcyfeirio ar gyfer unigolion proffesiynolsy'n hyfforddi neu'n gweithio ym maesiechyd a gofal cymdeithasol.Tabl o 'normau'disgwyliedig o fewnystod oedran benodolsy'n disgrifio camauallweddol y broses oddatblygu sgiliauechddygol, canfyddiad,sgiliau cyfathrebu,chwarae, annibyniaetha sgiliau cymdeithasol.Fe'i defnyddir fel canllaw ar yr ystodnormal ddisgwyliedig o blant sy'ncyrraedd eu cerrig milltir datblygiadol.Mae'r canlyniadau yn creu cofnoddefnyddiol o gynnydd datblygiadolplentyn.Ar gaelfel:Llyfr: Sheridan, Mary D. From Birth to 5 years; Children’s Developmental Progress.Diwygiwyd a diweddarwyd gan Marian Frost a Dr Ajay Sharma (Rutledge 2003).91

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruRhestr Wirio a Addaswyd ar gyfer Awtistiaeth/Modified-Checklist for Autism (M-CHAT)Ystodoedran18–30misDiben Gweinyddu SgôrMae'r Rhestr Wirio a Addaswyd ar gyferAwtistiaeth mewn Plant Bach (M-CHAT)yn adnodd sgrinio datblygiadol wedi'iddilysu a ddefnyddir i nodi plant sy'nwynebu mwy o risg o anhwylder ar ysbectrwm awtistig (ASD).Holiadur â 23 ogwestiynau.Fe'i defnyddir ganarbenigwyr neuweithwyr proffesiynoleraill i sgrinio plantmewn perthynas agoedi datblygiadol, ASDac awtistiaeth.5 munudGall M-CHAT gael ei weinyddu a'i sgoriofel rhan o'r archwiliad o les plentyn.Nod cyfweliad strwythuredig dilynolM-CHAT â'r rhiant yw lleihau'r gyfraddcanlyniadau cadarnhaol anghywir (hynnyyw, plant sy'n methu'r M-CHAT ond nadoes ganddynt anhwylder ar y sbectrwmawtistig).Ar gaelo:www.m-chat.org/92

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruY Fframwaith Asesu Plant Cenedlaethol/National Child Assessment FrameworkYstodoedranPobplentyn(a'ideulu)Diben Gweinyddu SgôrFframwaith i asesu plant mewn angena'u teuluoedd.Dull systematig sy'n defnyddio mapcysyniadol i gasglu a dadansoddigwybodaeth am bob plentyn a'i deulu.Yn gwahaniaethu rhwng gwahanolfathau a lefelau o angen.Ymwelwyr iechydAsesiad yn y cartrefMae rhai BILlau yng Nghymru wedi llunioeu hadnodd asesu/rhestr wirio eu hunainyn seiliedig ar y 'triongl' isod.Ar gaelo:www.dh.gov.uk/en/index.htm93

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruGraddfa Asesu Ymddygiad Babanod Newydd-anedig/Neonatal Behavioural Assessment Scale (NBAS)YstodoedranBabanodnewyddanedigababanodhyd atddeufisoedDiben Gweinyddu SgôrMae'r raddfa yn ystyried amrywiaetheang o ymddygiadau.Mae'r archwilydd yn cael ‘darlun’ oymddygiad y baban, sy'n disgrifio eigryfderau, ei ymatebion ymaddasol amannau gwan posibl. Mae'r archwilyddyn rhannu'r darlun hwn â rhieni er mwyndatblygu strategaethau gofal priodolsy'n anelu at gryfhau'r gydberthynasgynnar rhwng babanod a rhieni.Gweithiwr iechydproffesiynol.Defnyddir mewnunedau mamau ababanod ac ar y cyd â'rgwasanaeth IntegredigCymorth i Deuluoedd.Amseru: 20–30 munud28 o eitemau ymddygiad, a gaiff eusgorio ar raddfa naw pwynt, sy'n asesuymateb ymddygiadol y baban iysgogiadau cadarnhaol a negyddol.Ni roddir sgôr unigol ond yn hytrachasesir gallu'r baban mewn meysydddatblygiadol gwahanol.Arsylwadau o Ymddygiad Babanod Newydd-Anedig/The Newborn Behavioral Observations (NBO)YstodoedranBabanodnewyddanedigababanodhyd at drimis oedDiben Gweinyddu SgôrCyfres strwythuredig o arsylwadau aluniwyd i helpu'r clinigydd a'r rhiant,gyda'i gilydd, i arsylwi galluymddygiadol y baban a nodi'r math ogymorth sydd ei angen ar y baban ermwyn tyfu a datblygu'n llwyddiannus.Gweithwyr iechydproffesiynol;pediatregwyr.Ffurflen gofnodi aholiadur i rieni.Cyfres o 18 o arsylwadauniwroymddygiadol, sy'n disgrifiogalluoedd y baban newydd-anedig a'iaddasiadau ymddygiadol.Ar gaelo:www.brazelton.co.uk/training.html94

Dangosyddion Perfformiad mewn Ysgolion Cynradd/Performance Indicators in Primary Schools (PIPS)Ystodoedran3–4 oedAr gaelo:Diben Gweinyddu SgôrSystem asesu sylfaenol ddechreuolsafonedig yw'r DangosyddionPerfformiad mewn Ysgolion Cynradd aluniwyd i fonitro cynnydd addysgoldysgwyr yn ystod y flwyddyn Dderbyn.Mae'n asesu cyrhaeddiad ym maesdarllen, mathemateg ac ymwybyddiaethffonolegol. Mae'r asesiad yn rhoi sail ifesur cynnydd cymharol disgybliondrwy'r flwyddyn Dderbyn a thu hwnt amei fod yn ystyried mannau cychwynplant unigol.Cynhelir Asesiad Sylfaenol DechreuolPIPS yn ystod mis cyntaf y plentyn yn ydsobarth derbyn, sef mis Medi, misIonawr ac adeg y Pasg. Cynhelir yrasesiad dilynol ym mis Mehefin. Caiffdatblygiad personol a chymdeithasol eiasesu drwy'r graddau y mae athrawonyn eu rhoi i nodweddion allweddol.Caiff yr asesiad eigynnal gan oedolynsy'n gweithio gyda phobplentyn yn unigol.Amseru: 15–20 munudAr gael ar ffurf llyfryntestun, lliw y mae'roedolyn a'r plentyn ynmynd drwyddo gyda'igilydd, neu fformatCD-ROM.Mae'r oedolyn yncofnodi ymatebion yplentyn ar daflencofnodi dysgwr.Gyda'r fersiwnCD-ROM, caiffymatebion y plentyn eucofnodi ar y cyfrifiadur.Darperir PIPS gan y Ganolfan Gwerthuso a Monitro ym Mhrifysgol Durham.www.cemcentre.org/pips-baseline/introductionCaiff data a gofnodir â llaw ei anfon iadran prosesu data CEM a chaiff data o'rfersiwn CD-ROM ei uwchlwytho i wefanCEM neu ei e-bostio nôl i PIPS.Ar ôl iddo ddod i law, caiff data'r ysgol eibrosesu a pharatoir adborth a gaiff eiargraffu. Mae'r adroddiadau terfynol yncynnwys sgôr safonedig o gynnydd o rangwerth ychwanegol a chofnod oddatblygiad personol a chymdeithasolpob plentyn.Darperir adborth hefyd ar wefan ddiogelCEM ynghyd ag adnoddau eraill felmeddalwedd mapio a dadansoddi data'rProffil Sylfaen.Drwy gymharu â data cenedlaethol, gallathrawon nodi disgyblion dawnus athalentog/dysgwyr ag anghenion dysguychwanegol ar gam cynnar.

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruRhestr Wirio Ymddygiad Cyn Ysgol/Pre-School Behaviour Checklist (PBCL)YstodoedranDiben Gweinyddu Sgôr2 i 5 oed Rhestr wirio o 22 o eitemau sy'n helpugweithwyr proffesiynol i sgrinio plant ynwrthrychol er mwyn gweld a oesganddynt anawsterau ymddygiadol acemosiynol.Unigolyn; Mae'rarchwilydd yn arsylwi'rplentyn ac yn nodi'rlefel sy'n disgrifioymddygiad y plentynorau. Caiff eitemau eusgorio ar sail euhamlder a'u difrifoldeb.Mae'r rhestr wirio, sydd i'w defnyddiomewn lleoliadau cyn ysgol ac ysgolionmeithrin, yn edrych ar emosiynau,tymer, lefel gweithgarwch, y gallu iganolbwyntio, cydberthnasaucymdeithasol, lleferydd, iaith, arferion aphatrymau mynd i'r tŷ bach. Mae pobeitem yn rhestru tair neu bedair lefel oymddygiad penodol.Amseru: amhenodolYn cynnwys Rhestrwirio gweithgareddaudatblygiadol.Drwy gymharu cyfanswm sgoriau âsgoriau trothwy'r maen prawf yn y llawlyfra ddarperir, gall yr archwilydd bennu aoes gan y plentyn angen emosiynol neuymddygiadol sy'n galw am ymyriad.Ar gaelo:www.annarbor.co.uk/index.php?main_page=index&cPath=248_10196

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruProfion Darllen Brawddegau Salford/Salford Sentence Reading Tests (SSRT)YstodoedranO tua 6oed i 13+Diben Gweinyddu SgôrPrawf darllen ar lafar sy'n seiliedig argyfres o frawddegau o anhawsteramrywiol. Yn arbennig o addas iasesu plant sy'n ymddangos fel pena baent yn gwneud cynnyddboddhaol o ran darllen.Mae'r cyd-destunau a'r eirfagyffredin yn golygu bod y prawf hwnyn addas i'w ddefnyddio gydadarllenwyr llai galluog.Profion llafar un i un a gynhelirgan athrawon yn yr ystafellddosbarth a chydlynwyr AAA.Mae'r Daflen gofnodi safonol ynei gwneud hi'n hawdd sgoriocynnydd, cynnal dadansoddiaddiagnostig o gynnydd a monitrocynnydd.Amseru: 4–5 munud i bobplentynMae'r llawlyfr yn rhoi oedrannaudarllen hyd at 11:3, gyda sgoriausafonedig ar gyfer darllenwyr llaigalluog yn ymestyn i 13 oed ar gyfercywirdeb wrth ddarllen (14 oed argyfer deall).Ar gaelo:www.hoddereducation.co.uk/Title/9781444149456/New_Salford_Sentence_Reading_Test_Specimen_Set.htm97

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruRhestr Sgiliau Tyfu II/Schedule of Growing Skills II (SoGS II)YstodoedranGeni hydat 5 oed(Yr ystodoedrangraidd yw18 mis i42 mis)Diben Gweinyddu SgôrAdnodd safonedig, strwythuredig iasesu cerrig milltir datblygiadol mewnplant. Mae'n asesu sgiliau yn y nawmaes datblygu canlynol:Trin a Thrafod, Symud, Golwg, Clyw,Lleferydd ac iaith, Rhyngweithio,Hunanofal a Sgiliau cymdeithasol.Gellir defnyddio SoGS hefyd i gynnalprofion sgrinio am oedi datblygiadol,gan alluogi ymarferwyr i ddatblyguproffil cynhwysfawr o anghenion dysguehangach plentyn er mwyn llywiocamau atgyfeirio neu ymyrryd.Ymwelwyr iechydDim amseru; tua 10–14munudPapurUnigolyn; maegweithwyr proffesiynolyn arsylwi ac yn asesuadweithiau tra bod yplentyn yn 'chwarae' acyn cyflawni tasgausafonol.Tua 15–30 munudCaiff yr asesiad ei gofnodi ar daflensgorio safonol yn erbyn oedrancronolegol.Mae'r sgôr yn dangos lefel datblygiadplentyn ar ffurf graffigol ac yn dangos ayw plentyn yn cyrraedd carreg filltirddatblygiadol neu un band uwchben neuislaw hynny. Mae un band islaw neuuwchben hynny o fewn yr ystod oedrandderbyniol o hyd. Bydd dau fand neu fwyislaw yn dangos y gall fod problemau neuoedi datblygiadol y mae angen ymchwilioymhellach iddynt, e.e. atgyfeirio atbediatregydd.Ar bob ffurflen gofnodi, ceir lle ar gyferhyd at bedwar asesiad o blentyn, sy'n rhoidarlun o gynnydd dros amser.Ar gaelgan:GL-assessmentwww.gl-assessment.co.uk/products/schedule-growing-skills98

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruTeaching TalkingYstodoedranDiben Gweinyddu Sgôr1–8 oed Mae Teaching Talking yn eich galluogi isgrinio, proffilio a chofnodi'r prifagweddau ar ddatblygiad plentyn.Gweinyddu: UnigolynFformat: PapurCaiff datblygiad ieithyddol plentyn eiarsylwi a'i gofnodi'n rheolaidd (bobhanner tymor) gan ddefnyddio graddfaAsesiad a gynhelir yn yr ystafell Amseriadau: Dim dri phwynt; ymddygiad heb ymddangos,ddosbarth ydyw ac mae'n canolbwyntio amseruar blant mewn lleoliadau Blynyddoeddymddygiad yn ymddangos ac ymddygiadCynnar ac ysgolion cynradd sy'nymddangos fel pe baent yn profi oedi o Darperir amrywiaeth ocyson.ran eu datblygiad ieithyddol, neu sy'n ffurflenni proffil safonol.wynebu anawsterau o ran gwrando neusiarad.Fe'i defnyddir i gael tystiolaeth ar gyferproffil Blynyddoedd Cynnar ac atddibenion datganiadau o bosibl.Ar gaelo:www.gl-assessment.co.uk/products/teaching-talking99

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruWellComm: Pecyn adnoddau lleferydd ac iaith ar gyfer y Blynyddoedd CynnarYstodoedran6 mis i 6oedDiben Gweinyddu SgôrPecyn adnoddau lleferydd ac iaith, sy'ncynnig adnoddau sgrinio ac ymyrryd argyfer plant yn y blynyddoedd cynnar.Hefyd mae'r Dewin Adroddiadau sefadnodd ar-lein, yn monitro ac yngwerthuso cynnydd plant sy'n defnyddiopecyn adnoddau WellComm. Ar ôl iblant gael eu sgrinio, gall eucanlyniadau gael eu cofnodi ar lwyfandiogel er mwyn cynhyrchu amrywiaeth oadroddiadau.Gall y Dewin Adroddiadau Ar-lein lunioadroddiadau ar blant ym mhob lleoliadcysylltiedig a gall gynhyrchuadroddiadau ar unigolion, grwpiau acawdurdodau lleol.UnigolynFformat: PapurAmseriadau: 10–15munudAddas i'w ddefnyddiogan weithwyranarbenigol yn yblynyddoedd cynnar.Ffurflen gofnodisafonol.Mae'r asesiad yn gosod plant mewn un odri chategori gan ddefnyddio systemgoleuadau traffig sy'n tynnu sylw at blanty mae angen ymyriadau arnynt yn syth,yn ogystal â'r rhai a all fod yn wynebuanawsterau iaith o bosibl (gweler isod).Coch = ystyried atgyfeirio at wasanaetharbenigol er mwyn cael rhagor ogyngor/asesiad arall.Oren = angen cymorth ychwanegol acymyriadau.Gwyrdd = dim ymyriad ar hyn o bryd.Ar gaelgan:GL-assessmentwww.gl-assessment.co.uk/products/wellcomm-speech-and-language-toolkit-early-years100

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruAtodiad 9: Trosolwg o adnoddau asesu'r Blynyddoedd Cynnar a ddatblygwyd yn lleol y nodwyd eubod yn cael eu defnyddio ar hyn o bryd yng NghymruAdnodd a Ddatblygwyd yn Lleol gan Fwrdd Iechyd Prifysgol Betsi CadwaladrYstodoedran7–8 mis a24–27misDibenDefnyddir adnodd a ddatblygwyd yn lleol, ynseiliedig ar ddull Mary Sheridan, i gynnalasesiadau datblygiadol ledled ardal Bwrdd IechydPrifysgol Betsi Cadwaladr. Defnyddir yr adnodd iasesu cynnydd datblygiadol plant yn erbynnormau disgwyliedig; asesir pob agwedd arddatblygiad plant.GweinydduCaiff adnodd asesu datblygiadol y BILl ei ddefnyddio ganymwelwyr iechyd cyffredinol.Mae 90 y cant o adnodd y BILl yn seiliedig ar adnoddaueraill sydd wedi'u dilysu.Mae'r adnodd pwrpasol hwn, a ddatblygwyd ac a gaiff euddefnyddio'n lleol, yn ei gwneud hi'n bosibl dadansoddidata cymharol ledled ardal y BILl, sef Conwy, Gwynedd,Sir Ddinbych, Sir y Fflint, Wrecsam ac Ynys Môn.Gweithiodd pediatregwyr cymunedol gydagymwelwyr iechyd i gytuno ar safonau datblygiadcyffredinol i blant eu cyflawni.Ar gaelgan:Pennaeth Staff Cyswllt (Nyrsio) ar gyfer Plant a Phobl Ifanc, Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr101

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruCyngor CaerdyddYstodDibenoedran3–7 oed Mae Cyngor Caerdydd wedi sefydlu gweithgor o ymarferwyr sydd wedi ceisio cysoni disgrifiadau ymddygiad aMeysydd Datblygiadol CDAP â deilliannau'r Cyfnod Sylfaen. Mae'r 'adnodd' a luniwyd yn sgil hyn yn cael eidreialu at ddibenion asesiadau sylfaenol dechreuol a chaiff ei ddefnyddio hefyd fel adnodd olrhain i gysylltuasesiadau o ddatblygiad plant â deilliannau'r Cyfnod Sylfaen.Rhoddwyd cyngor a chanllawiau cyson i ysgolion. Mater i ysgolion unigol yw penderfynu a ddylentddefnyddio'r adnodd hwn.Anogir/disgwylir i leoliadau nas cynhelir ddefnyddio adnodd tebyg.Ar gaelgan:Swyddog Hyfforddiant a Chymorth y Cyfnod Sylfaen, Cyngor Caerdydd102

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruAdolygiad o Iechyd Plentyn yn 2 oed; BILl Cwm TafOedranYstod2–2½oedAsesiad ffurfiol.DibenGweinydduFe'i gweinyddir gan ymwelwyr iechyd.Mae'r adnodd asesu hwn a ddatblygwyd yn lleolyn seiliedig ar egwyddorion Mary Sheridan ac fe'illuniwyd gan y BILl ar sail cyngor ganTherapyddion Lleferydd a PhediatregwyrCymunedol.Defnyddir yr adnodd mewnol 'Adolygiad o IechydPlentyn yn 2 oed' i asesu clyw, golwg, sgiliauechddygol, sgiliau cymdeithasol, sgiliaucyfathrebu a datblygiad emosiynol plant.Mae pob ymwelydd iechyd yn cael hyfforddiant ar SoGSII ac argymhellir eu bod yn defnyddio'r adnodd hwn panfod yr adnodd datblygiad mewnol, sef yr 'Adolygiad oIechyd Plentyn yn 2 oed', yn codi pryderon.Os bydd yr asesiad ffurfiol ar naw mis a 2½ oed yn codipryderon, yna bydd yr ymwelydd iechyd yn cynnalasesiad SoGS II.Bydd pediatregwyr yn defnyddio adnodd M-CHAT os oesangen.Mae'r adnodd hefyd yn rhoi rhagor o dystiolaethmewn meysydd penodol sy'n peri gofid o randatblygiad plentyn, yn enwedig awtistiaeth acanhwylder ar y sbectrwm awtistig.103

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruAr gaelgan:Ymwelydd Iechyd Datblygu Ymarfer, BILl Cwm Taf104

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruCofnod Dysgu Powys 3+YstodoedranDiben3–7 oed Datblygwyd ar gyfer ymarferwyr mewn lleoliadau nas cynhelir a ariennir ac athrawon mewn ysgolion.Asesiad sylfaenol dechreuol i asesu camau datblygiad a chofnodi pa gam mae'r plentyn wedi'i gyrraedd panfydd yn dechrau mewn lleoliad 3+.Fe'i defnyddir hefyd i asesu cynnydd plant gan fod y Cofnod Dysgu 3+ yn gysylltiedig â meysydd dysgufframwaith y Cyfnod Sylfaen.Ni roddir cyfarwyddyd i ysgolion ddefnyddio'r Cofnod Dysgu ond gallant ddefnyddio pa adnodd bynnag sy'nrhoi proffil dechreuol iddynt o'r plentyn.Mae tîm cymorth Cyfnod Sylfaen yr ALl yn rhoi hyfforddiant ar asesu ac arsylwi dechreuol a hyfforddiant arddefnyddio Cofnod Dysgu 3+ Powys i staff o leoliadau 3+.Ar gaelgan:Swyddog Datblygu'r Blynyddoedd Cynnar, Ymgynghorydd Gwella Ysgolion y Cyfnod Sylfaen, Cyngor SirPowys105

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruGwasanaeth Cyflawni Addysg De Ddwyrain CymruYstodoedranDiben3–7 oed Mae rhestr wirio ddiwygiedig yn seiliedig ar CDAP wedi cael ei rhannu â phob ysgol a lleoliad nas cynhelir aariennir yng nghonsortiwm Gwasanaeth Cyflawni Addysg De Ddwyrain Cymru sy'n canolbwyntio ar y tri prifFaes Dysgu canlynol:– Datblygiad Personol a Chymdeithasol, Lles ac Amrywiaeth Ddiwylliannol– Sgiliau Iaith, Llythrennedd a Chyfathrebu– Datblygiad Mathemategol.Datblygwyd y rhestr wirio hon i gefnogi ysgolion ond nid yw'n ofyniad penodol. Gall athrawon ddefnyddio'r'adnodd' hwn yn lle'r CDAP llawn i gynnal asesiadau sylfaenol dechreuol statudol.Ar gaelgan:Arweinydd system sydd â chyfrifoldeb arbennig am Dîm y Cyfnod Sylfaen, Gwasanaeth Cyflawni Addysg DeDdwyrain Cymru106

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruCyngor Dinas a Sir Abertawe; Dogfen Olrhain Datblygiad a Phontio (defnyddir fersiynau wedi'u haddasu yngNghyngor Sir Ceredigion a Chyngor Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot hefyd)YstodDibenGweinydduoedran18–48misMae'r adnodd/dull olrhain hwn, a ddatblygwyd yngymharol ddiweddar gan dîm Dechrau'n DegAbertawe, yn seiliedig ar CDAP. Fe'i defnyddir ynbennaf i gynnal asesiadau sylfaenol dechreuol oblant dwy oed mewn lleoliadau gofal plant ganganolbwyntio ar y meysydd datblygiadol canlynol:• personol• cymdeithasol• emosiynol• iaith a chyfathrebu• gwybyddol• echddygol bras• echddygol manwl.Ceir ffurflen/rhestr wirio ar gyfer pob maesdatblygu (un dudalen i bob maes). Mae'r adnoddolrhain, a ddefnyddir i nodi anghenion datblygiadolar gam cynnar, yn dangos cerrig milltir datblygurhwng 18 a 48 mis.Adnodd papur.Caiff ei weinyddu gan weithwyr gofal plant; a'i oruchwyliogan athro/athrawes ymgynghorol Dechrau'n Deg sy'nhyfforddi'r gweithwyr gofal i'w ddefnyddio.Caiff ei ailadrodd yn ystod blwyddyn y plentyn yn ylleoliad.Os oes angen, defnyddir y wybodaeth gan y lleoliad iddatblygu 'cynlluniau chwarae' ar gyfer plant unigol nadydynt yn cyflawni'r normau disgwyliedig. Os asesir nadyw plentyn yn cyflawni'r normau, caiff ei atgyfeirio atasiantaethau eraill, e.e. therapi lleferydd ac iaith neuseicolegydd addysg.Caiff y canlyniadau asesu terfynol eu defnyddio feldogfen bontio pan fydd y plentyn yn gadael y lleoliad.107

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruAr gaelgan:Tîm Dechrau'n Deg, Cyngor Sir a Dinas Abertawe108

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruCyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam (i'w gyflwyno hefyd yng Nghyngor Bwrdeistref Sirol Conwy); Y Daith DdysguYstodoedran18/24 mishyd at Lefel4 ycwricwlwmcenedlaetholDiben Gweinyddu SgôrMae Adran Dysgu Gydol Oes CyngorBwrdeistref Sirol Wrecsam wedicydweithio ag ymarferwyr (mae unaelod o bob clwstwr o ysgolion wedibod yn rhan o weithgorau) i ddatblyguadnodd asesu lleol. Mae'r ‘DaithDdysgu’ yn gyson â holl ofynioncwricwlwm statudol LlywodraethCymru a chanllawiau anstatudolperthnasol. Mae elfen asesu dechreuolyr adnodd yn gyson â deilliannau'rCyfnod Sylfaen.Ei ddiben yw sicrhau mwy o gysondeba pharhad o ran y dulliau a ddefnyddirmewn lleoliadau nas cynhelir a ariennira lleoliadau a gynhelir ac a ariennir.Mae'r model cymorth yn cynnwys:Defnyddir y DaithDdysgu i gynnalasesiadau dechreuol,asesiadau ffurfiannolparhaus ac asesiadaucyfunol.Yn achos asesiadaudechreuol, mae taflenfarcio safonedig OMSar gael ar bapur ac ynelectronig.Caiff y wybodaeth agesglir yn ystod ybroses asesu eistorio'n electronig arsystem rheoligwybodaeth yr ysgol.Nid yw'r Daith Ddysgu yn defnyddiosystem rhifau/graddau/lefelau ondmae'n mabwysiadu agwedd gadarnhaolo ran yr hyn y gall y plentyn ei wneud.Caiff plant eu hasesu yn erbyn trichategori, sef 'yn ymddangos/yndatblygu/yn gwneud cynnydd', wrthiddynt ddod yn fwy medrus.Ar gyfer y meini prawf ym mhobcategori, asesir bod y plentyn yn – is/ =ar y trywydd cywir (sicr)/ + yn uwch(e.e. Yn Ymddangos Y-, Y=, Y+).Gall y feddalwedd lunio adroddiadau ynôl oedran, rhyw, prydau ysgol am ddim,ac ati.109

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng Nghymru– hyfforddiant i glystyrau ar asesiadaudechreuol gan gynnwys gwaith ganddisgyblion go iawn a ddarperir gan ycyfranogwyr– proffiliau enghreifftiol ar gyferdeilliannau'r Cyfnod Sylfaen a luniwydgan yr ALl– 'hyrwyddwyr' clystyrau yn gweithio felymarferwyr arweiniol ar gyfer y DaithDdysgu– cynnal sesiynau galw heibio 2.5 awrwythnosol gydag athrawonymgynghorol y Cyfnod Sylfaen ar gyferymarferwyr y Cyfnod Sylfaen, ac mae'rrhain yn canolbwyntio'n aml argynllunio ac asesu– cymedroli asesiadau/dyfarniadauathrawon ei gynnwys yn yrhyfforddiant.Mae'r ALl yn casglu gwybodaeth y DaithDdysgu (dechreuol a diwedd cyfnod) ynelectronig gan bob lleoliad. Mae'r ALl acysgolion yn cynnal trafodaethaurheolaidd ynghylch olrhain plant drwygydol y Cyfnod Sylfaen.110

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruAr gaelgan:Pennaeth Gwasanaethau 0–8; Adran Dysgu Gydol Oes, Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam111

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruAtodiad 10: Trosolwg o adnoddau asesu masnachol eraill y Blynyddoedd Cynnar (a rhaglennicysylltiedig) y nodwyd eu bod yn cael eu defnyddio ar hyn o bryd yng NghymruPrawf Sgrinio Bayley-III/Bayley–III Screening TestYstodDiben Gweinyddu Sgôroedran8 mis Defnyddir yn bennaf i asesu datblygiad15 i 25 munudechddygol (manwl a bras), datblygiadiaith (derbyngar a mynegol) adatblygiad gwybyddol babanod a phlantbach.Yn sgorio bron 100 o eitemau yn ôloedran mewn tri pharth: gwybyddol, iaithac echddygol.Rhestr wirio safonol sy'n rhestru'reitemau y gellir eu sgorio drwy waitharsylwi achlysurol. Caiff eitemau na ellireu sgorio drwy waith arsylwi achlysuroleu gweinyddu i'r plentyn.112

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruGraddfeydd Datblygiad Babanod Bayley/The Bayley Scales of Infant Development (BSID–II)YstodoedranRhwngun mis a42 misDiben Gweinyddu SgôrMesurau safonedig o ddatblygiadbabanod. Mae'r prawf yn cynnwyseitemau a luniwyd i nodi plant bach sy'nwynebu risg o oedi datblygiadol.Clinigwyr profiadol syddwedi cael hyfforddiantpenodol arweithdrefnau profiBSID.45–60 munudCaiff sgoriau amrwd eitemau agwblhawyd yn llwyddiannus eu trosi'nsgoriau graddfa a sgoriau cyfansawdd.Defnyddir y sgoriau hyn i gymharuperfformiad y plentyn â normau ar gyferplant sy'n datblygu mewn fforddnodweddiadol ar gyfer eu hoedran(mewn misoedd).Ar gaelo:www.pearsonassessments.com/HAIWEB/Cultures/en-us/Productdetail.htm?Pid=015-8027-256113

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruLlunio Proffil – Blynyddoedd Cynnar/2Build a Profile – Early YearsYstodDiben Gweinyddu Sgôroedran3 oed + App i ffonau symudol er mwyn llunioRhaglen Gwe-reoli Caiff proffiliau dysgwyr unigol euproffiliau EYFS yw 2Build a Profile –Ar-lein i gysoni nifer o cynhyrchu'n awtomatig ar sail yEarly Years.ddyfeisiau.dystiolaeth a gesglir gan athrawon.Mae'n honni ei fod yn cysylltu ag'amcanion Blynyddoedd Cynnar Cymru'.Mae'n gysylltiedig hefyd ag amcanion yCyfnod Sylfaen (Foundation Stage) argyfer Medi 2012 a phrofiadau adeilliannau Lefel Gynnar CwricwlwmRhagoriaeth yr Alban.Mae nodweddiondiogelwch ac amgryptioyn sicrhau bod yr hollddata yn ddiogel.Rhaid cael trwyddedsafle ar gyfer tair dyfaisneu fwy.Mae'n darparu adroddiadau ar ddysgwyrunigol a dosbarthiadau cyfan drwy e-bostneu'r Rhaglen Gwe-reoli Ar-lein.Ar gaelo:www.2simpleapps.com/114

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruB SquaredYstodoedranDiben Gweinyddu SgôrYn rhannu'r Early Years FoundationStage (EYFS), Lefelau P a'r CwricwlwmCenedlaethol (yn Lloegr) yn gamaubach sy'n galluogi ysgolion i olrhaindilyniant drwy bob lefel.Mae B Squared, sy'n ymdrin â phob uno bynciau'r Cwricwlwm Cenedlaetholmewn un pecyn asesu, yn darparu dullsafoni ar draws y pynciau gwahanol addysgir yn yr ysgol.Gellir cofnodi gwybodaeth yn yr ystafellddosbarth yn ystod y wers neu yn ystodsesiwn arsylwi.Mae'n dangos dilyniant o fewn lefel athrwy lefelau.Caiff ei gwblhau gan'bwy bynnag sy'ngweithio gyda'r disgybl’.Mae'r system asesu argael ar ffurf:– pecyn meddalweddConnecting Steps– system gofnodi sy'ncynnwys taflennicofnodi papur unigol ygellir eu llungopïo.Yn cynhyrchu gwybodaeth asesu ardraws y cwricwlwm ar gyfer Lefelau P, yCwricwlwm Cenedlaethol.Mae'r feddalwedd yn creu proffil dysgu argyfer y dysgwyr.Gellir defnyddio asesiadau at ddibenionRhaglenni Addysg Unigol a chymedrolimewnol.Mae dros 8000 o ysgolion yn defnyddioB Squared a gall data asesu manwl gaelei drosglwyddo rhwng ysgolion.Ar gaelo:www.bsquared.co.uk/assessment.html115

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruGraddfa Datblygiad Meddyliol Estynedig a Diwygiedig Griffiths/Griffiths Mental Development Scale ExtendedRevised (GMDS-ER)YstodoedranDiben Gweinyddu SgôrDefnyddir graddfeydd Griffiths i fesurcyfradd ddatblygu plant ifanc; ganfesur tueddiadau datblygu sy'narwyddocaol o ran deallusrwydd, neusy'n arwydd o dwf meddyliolgweithredol. Mae'r chwe israddfa yncynnwys:Pediatregwyr,seicolegwyr plant aseicolegwyr addysg.Graddau canraddol a sgoriau-z syml.• symudiadau: sgiliau echddygol brasgan gynnwys y gallu i gadwcydbwysedd a chydsymud a rheolisymudiadau• personol-cymdeithasol: hyfedreddmewn gweithgareddau bywyd bobdydd• iaith: iaith dderbyngar a mynegol• cydsymud rhwng y llygaid a'r dwylo:sgiliau echddygol manwl• perfformiad• sgiliau gofodol-gweledol• rhesymu ymarferol.Ar gaelo:www.aricd.org.uk/about-the-griffiths-scales116

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruRhestr Ymddygiad Plant Eyberg/Eyberg Child Behavior Inventory (ECBI)Ystodoedran2 a 16Diben Gweinyddu SgôrGraddfa i rieni yw ECBI sy'n asesuproblemau ymddwyn ymhlith plant.Fe'i defnyddir i asesu'r math obroblemau ymddwyn ac i ba raddau ymaent yn peri problemau, ym marn yrhieni.Mae'n cynnwys Graddfa Dwysedd sy'nmesur amlder pob math o ymddygiadsy'n peri problem a Graddfa Broblemausy'n adlewyrchu lefel goddefgarwchrhieni o'r ymddygiadau a'r gofid aachosir.Caiff holiadur eigwblhau gan rieni, neucaiff ei weinyddu ganweithiwr proffesiynol,e.e. clinigwyr adarparwyr gwasanaeth.Fe'i defnyddir i sgrinioproblemau ymddwynymhlith plant a monitroeffaith ymyriadau ar yrymddygiadau hyn.PapurSgorio 36 o eitemau/cwestiynau ynunigol yn erbyn graddfa Likert.Mae'r broses sgorio yn cymryd tua pummunud.UnigolynAmser: tua 10–15 i'wgwblhauAr gaelo:www.parinc.com/117

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruGraddfa Graddio'r Amgylchedd Plentyndod Cynnar – Diwygiedig/The Early Childhood Environment Rating Scale-Revised (ECERS-R)OedranDiben Gweinyddu SgôrYstod2 i 5 oedAdnodd o America a luniwyd i asesu'rddarpariaeth yn hytrach na chynnydddatblygiadol plant unigol.Defnyddir y raddfa at ddibenion monitroac i helpu ymarferwyr i lunio rhaglenni oansawdd uwch.Gweithiwr gofal plantallweddol ac aseswyrsydd wedi'u hyfforddi.Mae'r brif raddfa yn cynnwys 43 oeitemau a rennir yn saith israddfa, sef:• lle a dodrefn• trefniadau gofal personol• rhesymu ieithyddol• gweithgareddau (gan gynnwysrhai echddygol manwl)• rhyngweithio (gan gynnwysgoruchwylio gweithgareddauechddygol bras)• strwythur rhaglenni• rhieni a staff.Taflen sgorio 12 tudalen sy'n cynnwysnodiadau a thablau defnyddiol ar gyfer ycam sgorio.Ar gaelo:www.ersi.info/index.html118

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruProffil Dysgu Cynnar Hawaii/Hawaii Early Learning Profile HELP 0-3YstodoedranDiben Gweinyddu Sgôr0–3 oed Asesiad yn seiliedig ar y cwricwlwm,sy'n ymdrin â chwe pharth/maesdatblygu sef:Ar gyfer rhieni• gwybyddol• iaith• echddygol bras• echddygol manwl• cymdeithasol• hunangymorth i weithio gydaphlant a'u teuluoedd.Gan nad oes angen deunyddiausafonedig, nid yw'n asesiad safonedig acni all gynhyrchu lefelau na sgoriau manwlar gyfer oedrannau datblygu.Dylai unrhyw lefelau oedran datblygu abennir drwy HELP gael eu hystyried ynlefelau bras a dylid eu defnyddio i helpu iategu barn glinigol hyddysg yn hytrachnag fel sgôr ddiffiniol neu oedrannaucyfwerth.Cofnod/llyfryn asesu datblygiad o 685 osgiliau sydd wedi'u rhannu'n 58 oelfennau er mwyn hwyluso gwaith igynllunio amcanion ar gyfer y camaunesaf.Ar gaelo:www.vort.com/119

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruRhaglenni Rhianta'r Blynyddoedd Rhyfeddol/Incredible Years Parenting Programmes, Webster StrattonYstodoedran0–12 misDiben Gweinyddu SgôrMae Rhaglen Rhieni a Babanod yBlynyddoedd Anhygoel yn cynnwyschwe rhan sy'n canolbwyntio ar helpurhieni i ddysgu arsylwi a darllenarwyddion a dulliau dysgu eu babanoder mwyn rhoi gofal ymatebol iddynt gangynnwys ysgogiadau corfforol,cyffyrddol a gweledol yn ogystal âchyfathrebu llafar.Ymwelwyr iechydDdim yn berthnasol1–2oedMae Rhaglen Rhieni a Phlant Bach yBlynyddoedd Anhygoel yn helpu rhieniac yn cynnwys wyth rhan sy'ncanolbwyntio ar atgyfnerthu sgiliaurhianta cadarnhaol a meithringar.Ar gaelo:www.incredibleyears.com/program/parent.asp120

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruGraddfa Graddio Amgylchedd Babanod/Plant Bach – Diwygiedig/The Infant/Toddler Environment Rating Scale-Revised (ITERS-R)YstodoedranGeni hydat 2 ½oedDiben Gweinyddu SgôrAdnodd o America a luniwyd i asesu'rddarpariaeth yn hytrach na chynnydddatblygiadol plant unigol.Defnyddir y raddfa at ddibenion monitroac i helpu ymarferwyr i lunio rhaglenni oansawdd uwch.Ychwanegwyd eitemau i wneud yraddfa yn fwy cynhwysol ac yn fwysensitif yn ddiwylliannol, ac i roigwybodaeth am iechyd a diogelwch.Gweithiwr gofal plantallweddol ac aseswyrsydd wedi'u hyfforddi.Mae'r brif raddfa yn cynnwys 39 oeitemau/cwestiynau a rennir yn saithisraddfa, sef:• lle a dodrefn• trefniadau gofal personol• gwrando a siarad• gweithgareddau• rhyngweithio• strwythur rhaglenni• rhieni a staff.Taflen sgorio estynedig (sy'n cynnwystaflen waith) a nodiadau eglurhadychwanegol er mwyn rhoi sgoriau mwycywir.Ar gaelo:www.ersi.info/iters.html121

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruAsesiad Emosiynol Cymdeithasol Byr o Fabanod a Phlant Bach/Brief Infant Toddler Social EmotionalAssessment (BITSEA)Asesiad Emosiynol Cymdeithasol o Fabanod a Phlant Bach/Infant Toddler Social Emotional Assessment (ITSEA)YstodDiben Gweinyddu Sgôroedran12 i 36misPrawf sgrinio yw'r Asesiad EmosiynolCymdeithasol Byr o Fabanod aPhlant Bach (BITSEA) a ddefnyddiri nodi achosion posibl o oediemosiynol-gymdeithasol sy'nymddangos. Fe'i dilynir gan ITSEAsy'n rhoi dadansoddiad manwl achanllawiau ar ymyriadau.Mewnbwn gan y rhianta'r darparwr gofal plant.BITSEA: Ffurflen 42 oeitemau i rieniITSEA: Ffurflen 166 oeitemau i rieniSgoriau ar gyfer pedwar parthcyffredinol, 17 o israddfeydd penodol athair sgôr mynegai.Mae meddalwedd 'Cynorthwyydd sgorio'yn darparu adroddiad hawdd ei ddeall irieni.Defnyddir dadansoddiad manwl ITSEA ilywio gwaith cynllunio ymyriadau. Maewedi'i dargedu'n benodol at gamau twfa datblygu cynnil babanod ac yncynnwys normau mewn bandiau oedrano chwe mis. Mae'n canolbwyntio argryfderau/cymwyseddau plentyn, ynogystal â diffygion/gwendidau mewnpedwar parth:1. AllanoliFfurflen i'r darparwrgofal plantBITSEA: 7 i 15 munudITSEA: 25 i 30 munud2. Mewnoli3. Camreoli (dysregulation)4. Cymhwysedd122

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruAr gaelo:www.pearsonassessments.com/HAIWEB/Cultures/en-us/Productdetail.htm?Pid=015-8007-387123

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruPrawf Sgrinio Babanod Canolig/Middle Infants Screening Test (MIST)Ystodoedran5–6 oedDiben Gweinyddu SgôrAdnodd sgrinio llythrennedd cynnar sy'ncanolbwyntio ar sgiliau darllen acysgrifennu.Holiadur i rieniTaflen arsylwi i'rathro/athrawesdosbarthGweinyddir gyda grŵpneu ddosbarth cyfanFformat: papurAmseru: anghyfyngedigMae MIST yn nodi'r 20–25 y cant oddysgwyr mewn unrhyw ddosbarth neugrŵp blwyddyn sydd â'r lefelaucyflawniad isaf.Ar gaelo:S Hannavy, NFER-Nelson, 1993www.gl-assessment.co.uk/products/middle-infant-screening-test-and-forward-together-programme124

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruArolwg Arsylwi o Gyflawniad Llythrennedd Cynnar/The Observation Survey of Early Literacy AchievementYstodoedran4–6 oedDiben Gweinyddu SgôrGalluogi athrawon i arsylwi plant mewnffordd systematig mewn amrywiaeth odasgau yn ystod eu dwy flynedd gyntafyn yr ysgol. Caiff y gyfres hon o dasgauasesu llythrennedd ei chynnal yn unigolâ myfyrwyr gan asesu eu sgiliau yn ymeysydd canlynol:• gwybodaeth am eiriau• cysyniadau print• ymwybyddiaeth ffonemig• geirfa ysgrifennu• lefel darllen testun.Argymhellir bod athrawon yn cael proffilo blentyn ym mhob tasg.UnigolynTua 45 fesul myfyriwrMae'r athro/athrawes yn cwblhauadroddiad cryno, sy'n dadansoddicryfderau a gwendidau mewn sgiliauprosesu llythrennedd.Caiff rhagfynegiadau cynnydd eucwblhau ar ôl cynnal yr arolwg arsylwillawn.Ar gaelo:Marie M Clay, 2002www.heinemann.com/products/E00929.aspx125

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruPrawf Iaith Dderbyngar-Mynegol sy'n Ymddangos/Receptive-Expressive Emergent Language Test (REEL-3)YstodoedranGeni hydat 3 oedDiben Gweinyddu SgôrMae'r Prawf Iaith Dderbyngar-Mynegolsy'n Ymddangos – Trydydd Argraffiad(REEL-3) wedi'i lunio i nodi babanod aphlant bach sydd â namau iaith neuanableddau eraill sy'n effeithio arddatblygiad sgiliau iaith.Mae REEL-3 yn cynnwys dau is-brawfcraidd, sef Iaith Dderbyngar ac IaithFynegol, ac is-brawf atodol, sef Rhestro Eiriau Geirfa.Daw'r canlyniadau ogyfweliadau âdarparwyr gofal.Gweinyddu: UnigolynAmser: 20 munudDarperir sgoriau safonol, safleoeddcanraddol ac oedrannau cyfwerth.Ar gaelo:www.pearsonassessments.com/HAIWEB/Cultures/en-us/Productdetail.htm?Pid=015-8498-135&Mode=summary126

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruGraddfeydd Iaith Renfrew/Renfrew Language ScalesYstodoedran3 i 8 oedDiben Gweinyddu SgôrCyfres o dri phrawf sy'n ystyriedcynnwys gramadegol a chynnwysgwybodaeth iaith lafar. Asesir yr iaithhon drwy ofyn cyfres o gwestiynau amluniau. Asesir i ba raddau y gellir enwi'ngywir luniau o wrthrychau, a gaiff eutrefnu yn ôl eu hanhawster.Athro/athrawesMae'r holl brofion yn cynnwys normau fely gellir cymharu sgôr plentyn â sgoriauplant o oedran tebyg.Gellir asesu lefel oedran sgiliaulleferydd dilynol a ddefnyddir wrthailadrodd stori ar sail y wybodaeth aroddir, hyd brawddegau a'r defnydd awneir o ramadeg yn y prawf hwn.Ar gaelo:www.speechmark.net/word-finding-vocabulary-test-revised-edition127

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruYr Holiadur Cryfderau ac Anawsterau/The Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ)Ystodoedran2/3–16oedDiben Gweinyddu SgôrHoliadur sgrinio ymddygiad yw SDQsy'n holi am 25 o nodweddion a renniryn bum graddfa:• symptomau emosiynol• problemau ymddwyn• gorfywiogrwydd/diffyg sylw• problemau o ran cydberthnasauâ chyfoedion• ymddygiad cymdeithasolgwirfoddol.Holiadur i rieniSawl fersiwn i ddiwalluanghenion ymchwilwyr,clinigwyr ac arbenigwyraddysg.Amseru: 10 munud2–3 munud i sgorio.Sgoriau cyffredinol ar gyfer pob gradd;gellir adio'r pedair sgôr gyntaf i gyfrifocyfanswm sgôr anawsterau.Gellir cynnal SDQs ar wahanol gyfnodauer mwyn archwilio ymarfer bob dydd, e.e.mewn clinigau neu ysgolion arbennig, agwerthuso ymyriadau penodol.Fe'i cynhelir i weld a oes angen cynnalasesiad manylach.Ar gaelo:www.sdqinfo.com/a0.html128

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruAtodiad 11: GeirfaArolygiaeth Gofal a Gwasanaethau Cymdeithasol Cymru (AGGCC)Mae Arolygiaeth Gofal a Gwasanaethau Cymdeithasol Cymru yn un oisadrannau Adran Gwasanaethau Cyhoeddus a Pherfformiad LlywodraethCymru. Mae ei gwaith yn cynnwys rheoleiddio ac arolygu'r rhai sy'n darparugwasanaethau blynyddoedd cynnar.AWFPAGrŵp rhwydwaith Ymgynghorwyr Cyfnod Sylfaen Cymru Gyfan.Canolfannau Plant IntegredigYm mhob ardal yng Nghymru, ceir o leiaf un Canolfan Blant Integredig sy'ndarparu gofal plant i blant o dan bump oed, ynghyd â gwasanaethau eraill ideuluoedd.Cylchoedd Chwarae a Chylchoedd MeithrinYn darparu sesiynau chwarae ac addysg sy'n para dwy i dair awr i blant rhwngdwy a phump oed. Darperir y gofal hwn yn y bore neu'r prynhawn fel arfer, ac ynystod y tymor yn bennaf.Cymdeithas Darparwyr Cyn-ysgol Cymru (WPPA)Elusen genedlaethol a sefydliad aelodaeth sy'n hyrwyddo ac yn cefnogi gofal,addysg a dysgu drwy chwarae dwyieithog i blant cyn-ysgol ledled Cymru.Cymdeithas Genedlaethol Gwarchod Plant (NCMA)Cymdeithas aelodaeth broffesiynol sy'n gweithio gyda gwarchodwyr plantcofrestredig i sicrhau darpariaeth leol o ansawdd uchel o ran gofal plant yn ycartref, chwarae, dysgu a chymorth i deuluoedd.Cymdeithas Genedlaethol Meithrinfeydd Dydd Cymru (NDNA)Yr elusen genedlaethol sy'n cynrychioli meithrinfeydd dydd i blant ledled Cymru.EstynYn arolygu ansawdd a safonau ymhlith darparwyr addysg a hyfforddiant yngNghymru, gan gynnwys ysgolion meithrin a lleoliadau gofal plant, meithrinfeydddydd a chylchoedd chwarae, a gynhelir gan awdurdodau lleol neu sy'n cael arianganddynt. Arolygir safonau ac ansawdd addysgol lleoliadau sy'n gweithredu'rCyfnod Sylfaen. Efallai bod y ddarpariaeth gofal plant nas cynhelir (h.y. sectorpreifat a gwirfoddol) a arolygir gan Estyn at ddibenion gofynion addysgol wedi'ichofrestru hefyd ag AGGCC ac yn cael ei harolygu ganddi am ei bod yn darparugofal plant.129

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruGofal cofleidiolCaiff ei gynnig fel estyniad i'r gofal a ddarperir gan gylchoedd chwarae/meithrin,a darpariaeth addysg feithrin awdurdodau lleol, a chyfeirir ato'n aml fel MeithrinMwy. Gall grwpiau fod ar agor hyd at bedair awr y diwrnod.Gofal dydd llawnLleoliadau gofal plant sy'n darparu gofal dydd i blant o dan wyth oed am gyfnodparhaus o bedair awr neu fwy mewn diwrnod, mewn safle nad yw'n safledomestig. Gall y rhain gynnwys meithrinfeydd dydd, canolfannau plant a gofalcofleidiol.Gofal dydd sesiynolLleoliadau gofal plant sy'n darparu gofal dydd i blant o dan wyth oed am sesiwnsy'n llai na chyfnod parhaus o bedair awr mewn diwrnod. Nid yw'r safle yn safledomestig. Ar gyfer plant rhwng tair a phump oed yn bennaf, ond gall rhailleoliadau dderbyn plant dwy oed. Gall y rhain gynnwys cylchoedd chwarae achylchoedd meithrin.Gofal plantYng Nghymru, caiff gwasanaethau gwarchod plant a'r ddarpariaeth gofal dydd iblant dan wyth oed eu rheoleiddio gan Arolygiaeth Gofal a GwasanaethauCymdeithasol Cymru (AGGCC).Gwarchodwyr plantDarparwyr gofal plant hunangyflogedig sy'n gofalu am blant yn eu cartrefi euhunain. Rhaid iddynt gael eu cofrestru a'u harolygu gan AGGCC. Gallant gynniggofal dydd llawn neu ofal plant cyn neu ar ôl ysgol neu yn ystod y gwyliau.Meithrinfeydd dyddYn gofalu am blant ac yn eu haddysgu o'u geni hyd at bump oed. Maent ar agordrwy'r dydd fel arfer, ond nid gyda'r hwyr nac ar benwythnosau. Mae gwahanolfathau o feithrinfeydd, gan gynnwys rhai cyfrwng Cymraeg, rhai preifat, rhaigwirfoddol, rhai a ddarperir gan awdurdodau lleol a rhai mewn gweithleoedd.Mae'n rhaid i bob meithrinfa gael ei chofrestru ag AGGCC.Menter Cyfnewid Data Cymru (DEWi)Cyfleuster trosglwyddo diogel penodol i Gymru a gaiff ei ddefnyddio ganysgolion, awdurdodau lleol (ALlau) a sefydliadau canolog i gyfnewid ac anfondata yn ddiogel. Defnyddir DEWi ar gyfer ffeiliau Casglu Data CenedlaetholLlywodraeth Cymru.130

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruMeysydd DysguY saith Maes Dysgu sy'n rhan o gwricwlwm y Cyfnod Sylfaen i blant rhwng 3 a 7oed yw:• Datblygiad Personol a Chymdeithasol, Lles ac Amrywiaeth Ddiwylliannol• Sgiliau Iaith, Llythrennedd a Chyfathrebu• Datblygiad Mathemategol• Datblygu'r Gymraeg• Gwybodaeth a Dealltwriaeth o'r Byd• Datblygiad Corfforol• Datblygiad Creadigol.Mudiad Meithrin (MM)Y prif ddarparwr addysg Gymraeg yn y blynyddoedd cynnar yn y sectorgwirfoddol. Yn ogystal â rhedeg cylchoedd meithrin, mae MM hefyd yn rhedegmeithrinfeydd dydd Cymraeg.Proffil Asesu Datblygiad Plentyn (CDAP) y Cyfnod SylfaenProffil asesu sylfaenol dechreuol y Cyfnod Sylfaen; fe'i cyflwynwyd fel asesiadgofynnol mewn ysgolion a gynhelir o fis Medi 2011.Swyddogion hyfforddiant a chymorth y Cyfnod Sylfaen mewn awdurdodaulleolYn rhoi cymorth, canllawiau a hyfforddiant rheolaidd i leoliadau a gynhelir alleoliadau nas cynhelir sy'n darparu addysg i blant tair a phedair oed.Therapi lleferydd ac iaithYn asesu ac yn trin anhwylderau lleferydd, iaith a chyfathrebu ymhlith pobl o boboed.Y Cyfnod SylfaenY cwricwlwm a luniwyd i ddiwallu anghenion datblygiadol plant ifanc rhwng 3 a 7oed yng Nghymru.Ymwelydd iechydMae ymwelwyr iechyd yn arwain ac yn darparu gwasanaethau iechyd plant atheuluoedd i fabanod a phlant hyd at bump oed.131

Adolygiad o adnoddau asesu plant yn y Blynyddoedd Cynnar a ddefnyddir yng NghymruAtodiad 12: CydnabyddiaethauLluniwyd yr adroddiad hwn gan Markit Training and Consultancy Ltd ar ranCangen Asesu, Adran Addysg a Sgiliau, Llywodraeth Cymru.Hoffai'r awduron ac aelodau'r tîm ymchwil ddiolch i bawb a gyfrannodd at ybroses adolygu.132