Rybactwo stawowe w Krainie 1000 jezior - Uniwersytet Warmińsko ...

www.ptryb.pl
Rybactwo
stawowe
w Krainie
1000 jezior
Janusz Guziur*, Andrzej Lirski**,
Mariusz Szmyt*
* Uniwersytet Warmińsko-Mazurskiw Olsztynie
** Instytut Rybactwa Śródlądowego w Żabieńcu
Cz. III
Obiekty hodowców
indywidualnych
Aktualnie w regionie Warmii i Mazur odnotowuje
się działalność co-najmniej tysiąca
dwustu indywidualnych hodowców ryb
i dzierżawców niewielkich stawków i oczek
wędkarsko-rekreacyjnych (do 1 ha). Spośród
nich jedynie około 40-45 hodowców
użytkuje średnie i większe obiekty stawowe
o areale od 2 do ponad 120 ha. (tabela 1,2).
Struktura wielkościowa obiektów stawowych
w ostatnim 10-leciu raczej zasadniczo
nie zmieniła się, co oznacza, że zdecydowana
większość użytkowników (prawie
92%) eksploatuje obiekty stawowe o areale
do 1,0 ha, stanowiąc zaledwie niecałą połowę
(49,2 %) ogólnej powierzchni stawów
w regionie (tabela 1).
Około ¾ hodowców indywidualnych
eksploatuje stawy typu karpiowego, aczkolwiek
w większych obiektach stawowych,
obok stawów karpiowych użytkuje
się także stawy pstrągowe (betonowe
i ziemne), jak np. w Koszelewach k.Działdowa
(Barbara, Lech Ossowscy) i Tuczkach
k/Lubawy (Waldemar Biener), Górowie
Iławieckim-Worynach (Jerzy Cichowlas
i Aanna Michał Drabińscy), Barczewie-Bartołtach
(Piotr Fenicki) czy Czarcim Jarze
(Rafał Chwaluczyk) koło Olsztynka. W re-
z kraju
Fot. Gosp. Stawowe CHRYSTA w k/ Lubawy ( J.K. Stelmachów).
Tabela 1. Struktura wielkościowa stawów hodowców indywidualnych byłych
województw olsztyńskiego i suwalskiego* (Guziur, Bachry, Cilak 1999*)
Powierzchnia obiektu
(ha)
Udział powierzchni
w regionie (%)
Liczba stawów
w obiekcie
Liczba obiektów
stawowych (%)
Do 0,2 ha 16,4 1 85,2
0,2 - 1,0 ha 32,8 2 - 4 6,5
Razem stawy do 1 ha 49,2 1 - 4 91,7
1,0 - 5,0 ha 42,6 4 - 6 5,3
Powyżej 5,0 ha 8,2 7 i więcej 3,0
* dla ówczesnego podziału kraju na 49 województw(1999)
I.
Tabela 2. Areał jednostkowy stawów karpiowych użytkowany przez
hodowców indywidualnych W-M (n-28; P- 684 ha)
Klasa wielkości (ha) n % Średnio (ha) Położenie
Ponad 100
(P = 121 ha, n/s-35)
1 3,6 121,0
Gołdap-Jabłońskie
(Mazury płn.-wsch)
II. 50,1 - 100,0 3 10,7 71,8 Iława - Barczewo – Reszel
III. 20,1 - 50,0 7 25,0 34,2
Mazury zachodnie
i Warmia północna
IV. 5,1 - 20,0 12 42,8 7,2 Cały region W-M
V. poniżej 5,0 5 17,9 3,3
W tym Gołdap 4
(Mazury płn.-wsch)
R a z e m 28 100,0 ± 24,4
n ­ liczba obiektów farmerskich, n/s ­ liczba stawów
gionie występują także nietypowe obiekty
stawowe z mieszanym typem stawów (np.
jesiotrowo-karpiowe, jesiotrowe) a nawet
3 obiekty z produkcją ryb, raków czy ślimaków
(Tabela 3,4)
PRZEGLĄD RYBACKI 1/2011
7

z kraju
Lp.
1.
2.
Tabela 3. WYKAZ OSOBOWY 22 FARMERÓW i HODOWCÓW RYB
REGIONU W-M (stawy karpiowe pow. 5 ha)
Nazwisko – imię
(poprzedni hodowca
lub wspólnik)
RUDZEWICZ Tadeusz
RUDZEWICZ Mirosław jr.
8 PRZEGLĄD RYBACKI 1/2011
Adres
Jabłońskie 15
19-500 Gołdap
Zatyki 9/1
3. FENICKI Piotr jr.** Bartołty Wlk. 44
11-010 Barczewo
4. JAGIEŁKA Jarosław jr -
(rodzinne 2 kompleksy stawowe)
Leginy 28
11- 440 Reszel
5. BIENER Waldemar** GRyb. „Grabacz”
Dziarnówko 7
14-200 Iława
6. DRABIŃSCY Anna, Michał**
CICHOWLAS Jerzy **
11-220 Górow-Iław.
ul. Nowa 16a
7. KUNIKOWSKI Zygmunt ul. Osiedlowa 19
84-214 Boże Pole
8. WIŚNIEWSKA Kazimiera 13-304 Radomno 4
Pow. N.M.Lubawskie
9 CHWALUCZYK Rafał ** Obiekt: Czarci Jar
Obiekt: Wymój
11-015 Olsztynek
10. LEBIODA Jan (rodzinne) Tolkmicko 45
Pow. Elbląg
11. OSSOWSCY Barbara, Lech ** Koszelewy 114
Pow. Działdowo
12. KALINOWSKI Krzysztof 19-500 Gołdap
ul. Łączna 1
13. ZAŁĘSKI Jan Piecki 24
11-700 Mrągowo
14. DEMBIŃSKI Tomasz
(od 2008 Chmura Jan - właściciel)
ha (n)
Gosp. Rybackie
Produkcja - kg
(+ŁW*)
121,0 35 000
(33)
+ ŁW
81,0 11 610
(14)
+ ŁW
68,55
(34)
65,8
19 507
(32) 123 000
+ ŁW
41,8 30 350
(9)
+ ŁW
40,0
(1)
18 100
40,0
(1)
8 000
35,0 1 100
(8)
+ ŁW
36,0
(16)
24,1
(12)
23,2
(22)
15,0
(4)
11-030 Purda 45 11,65
(2)
15. DOMALEWSKI Zbigniew Jurki 1
19- 411 Świętajno
16. KOWALEWSKI Krzysztof 11-220 Górowo Iław.
ul. Nowa 16b
17. STELMACH Janusz, Krystian Gosp. ryb.„Chrysta”
Zajączkowo Lub. 22
13-324 Lubawa
18. BODASIŃSKA Anna Grabinek 43
14-106 Szyldak
Pow. Ostróda
19. WYLENGOWSKI Waldemar Borowy Młyn 2
13- 100 Nidzica
20. ZALESKI Józef Litwinki 49
Nidzica
21. SOROKO Krzysztof, jr.
(Soroko Jan)
19-406 Gąski 19
pow. Olecko
22. SMOLNIK Ewa, Sebastian
O g ó ł e m
Koszelewy 22
13-206 Płośnica
(karp + jesiotry + inne ryby, bez pstrągów)
* ŁW – łowisko wędkarskie, n – liczba użytkowanych stawów
** także z obiektem pstrągowym
Pomimo chłodnego klimatu oraz najkrótszego
w kraju okresu wegetacyjnego (o
ponad 3 tyg.w stosunku do Śląska) uzyskiwane
wydajności w stawach karpiowych są
zbliżone do wyników gospodarstw stawowych
najcieplejszych regionów Polski (Ma-
10,1
(6)
9,50
(6)
9,39
(12)
6,96
(6)
6,02
(5)
5,71
(3)
5,51
(5)
5,30
(11)
656,3
(95%)
b/d
+ ŁW
27 200
+ ŁW
9 500
+ŁW
(rodzinna reorganizacja
własnościowa
stawów)
b/d
7 850
b/d
(właściciel zagranica)
17 520
+ŁW
12 015
6 550
+ŁW
5 050
+ ŁW
5 580
+ ŁW
2 150
+LW
340 082
(57% prod. ogólnej)
łopolska, Śląsk), a momentami je znacznie
przewyższają. Spośród analizowanych 21
największych gospodarstw karpiowych –
w 2008 roku aż 5 gospodarstw uzyskało
wydajności ponad 1 tonę/ha; maksymalnie
1836 kg/ha (średnio 1,5 t/ha).
www.ptryb.pl
Fot. 2. Janusz Stelmach (GRyb. Chrysta)
i Krzysztof Skorupa – dyr. GRyb. Ostróda.
Fot. 3. Obiekt stawowy Leginy (gm. Reszel)
J. T. Jagiełków.
Fot. 4. Gospod. Stawowe Piotra Fenickiego
(Bartołty, g, Barczewo)
Dalsze 4 obiekty uzyskały wydajności
w przedziale 695 – 952 kg/ha, a tylko
w 3 obiektach wydajności nie przekraczały
200 kg/ha (Tab. 4). Świadczy to już
o znacznym doświadczeniu hodowców
i ich racjonalnej gospodarce rybackiej
w stawach karpiowych.
Podobną sytuację zaobserwowano
u hodowców-pstrągarzy, którzy pomimo
niewielkiego areału swoich obiektów oraz
ograniczonych możliwości hydrologicznych,
co roku uzyskują dobre rezultaty
produkcyjne, zbliżone do profesjonalnych
gospodarstw pstrągowych (Tab. 5,6).

www.ptryb.pl
Tabela 4. Wydajności rybackie w stawach karpiowych hodowców indywidualnych
regionu W-M (n-21)
Klasa wydajności
kg/ha
I. ponad 1 000
(n-5)
Areał
P (ha)
65,8
6,96
9,4
24,1
5,51
–
–
wydajność
kg/ha
1 836
1 716
1 664
1 133
1 013
–
–
Klasa wydajności
kg/ha
III. 200 - 499
(n-7)
Areał
P (ha)
40,0
23,1
2,5
5,3
121
68,5
2,52
wydajność
kg/ha
452
413
408
396
289
287
215
średnio 22,3 1 472 średnio 43,4 351
II. 500 - 1000
(n-4)
5,7
10,1
41,0
2,8
952
785
740
695
IV. poniżej 200
(n-5)
40,0
81,0
35,1
–
198
143
25
–
średnio 14,9 793 średnio 52,1 122
U pozostałych hodowców stawowych [n-7]:
brak danych (n-4) lub produkcja w korytach (n-3)
Tabela 5. Najwięksi indywidualni producenci pstrągów tęczowych
Regionu W-M (2008)
hodowca kg hodowca kg
1. ŻEBROWSKA I. Rychn.Wola 75 200 6. Chwalczyk R., Czarci J 9 100
2. OSSOWSCY B.L. Koszelewy 45 000 7. REDKE M., Dobre Miasto 6 000
3. ABAKO J. jr., Rychnow.Wola 30 000 8. FENICKI P., Bartołty 5 640
4. PAROL J., Kaborno 15 000 8. DRABIŃSCY A. M. Woryny 2 700
5. BIENER W., Tuczki 13 000 10. TEODOROWICZ M. Łukta 2 600
Tabela 6. Charakterystyka produkcji pstrągowej i jesiotrowej
hodowców indywidualnych W-M (n-21)
Wielkość
produkcji (t)
n
ha
(n/s)
P r o d u k c j a
ogólna (t) ton/staw
I. ponad 50 1 0,28 (12) 75,2 6,30
1 1,30 (11) 45,0 4,11
II. 20 - 50
2
3
0,24 (8)
0,07 (3)
30,1
33,0
(jesiotr obsad.)
3,80
11,0
1 0,25 (16) 13,0 0,82
5 - 20 2 0,55 (14) 9,1 0,65
3 1,21 (7) 5,64 0,80
1
1,71 (5)
[+ 70 basenów]
3,0
(jesiotry obsad.)
0,60
IV. poniżej 5
2
3
0,45 (5)
0,07 (3)
2,3
2,0
0,46
0,50
4 0,07 (3) 1,5 0,50
5 0,08 (4) 5,0 1,25
R a z e m
n/s - liczba stawów
12 6,77 (73) 180,24 x
Tabela 7. Produkcja ogółem* w stawach hodowców indywidualnych
regionu W-M (2008) (n=42)
Lp.
Gatunek ryb
(n - liczba obiektów farmerskich)
S t a w y
ha n/s
Produkcja rybacka (kg)
obsadowe handlowe Razem* %
1. K A R P (n-28) 684,0 247 117 520 189 616 307 136 54,0
2. PSTRĄG (n-13) 6,77 73 28 140 154 100 182 240 30,6
3. JESIOTR (n -2) b/d 2 26 154 b/d 36 000 6,3
4. Inne ryby (n-39) 684,0 249 31 284 44 600 70 754 11,9
R a z e m
obiekty indywidualne
691 261 210 944 388 316 569 260 100,0
* bez produkcji ślimaków i raków
n/s – liczba użytkowanych stawów farmerskich, b/d - brak danych
z kraju
Osobną formą marketingu i sprzedaży
ryb są tzw. Łowiska wędkarskie, cieszące
się coraz większą popularnością, zwłaszcza
u turystów i urlopowiczów w okresie
letnim. Aktualnie niemal 2/3 gospodarstw
posiada co najmniej 1 łowisko wędkarskie
(nieraz są 2-3-4), z czego znaczna część
przypada na hodowców indywidualnych.
Wielu dzierżawców wód (jezior, stawów)
buduje prywatne łowiska wędkarskie, przeznaczone
wyłącznie dla rodziny i zaproszonych
gości, bez możliwości świadczenia
rybackich usług agroturystycznych (płatnych)
dla wędkarzy z zewnątrz. (vide: foto)
Fot. 5, 6. Ekskluzywne łowisko wędkarskie
(pryw.) k. Kętrzyna.
Fot. 7. Staw-łowisko wędkarskie J. Soroki (Gąski
k. Olecka)
Globalna produkcja hodowców indywidualnych
jest znaczna i aktualnie wynosi ona
niespełna 600 ton ryb: głównie karpi (54%),
pstrągów (30,6%) oraz jesiotrów (6,3%)
i innych gatunków (11,9%). Na uwagę zwraca
znaczny udział ryb obsadowych (211 t –
35,4%), głównie narybku i kroczków karpia,
gatunków o małych wymaganiach środowiskowych,
przeznaczonych zarówno do zarybiania
klasycznych stawów karpiowych (na
ryby towarowe), jak i innych typów małych
zbiorników śródlądowych z małymi jeziorkami
włącznie.
PRZEGLĄD RYBACKI 1/2011
9

www.ptryb.pl
z zagranicy
JUBILEUSZ 50-LECIA
WYDZIAŁU ROLNICZEGO I KSZTAŁCENIA RYBACKIEGO NA
UNIVERSYTECIE W CZESKICH BUDZIEJOWICACH
Janusz Guziur – UWM Olsztyn
W dniach 17-18 września 2010 trwały
uroczystości z okazji 50-lecia działalności
wydziału Rolniczego na Uniwersytecie Południowo-Czeskim
w Czeskich Budziejowicach
(Univ. South of Bohemia). Wydział
Rolniczy tego uniwersytetu początkowo
stanowił filię Wyższej Szkoły Rolniczej VŠZ
w Pradze-Suchdolu, zaś od 1992 był v jednym
z 5 wydziałów tworzących obecny uniwersytet.
Na uroczystości zaproszeni zostali
rektorzy, dziekani i profesorowie współpracujący
z wydziałem, w tym także Autor tego
artykułu, który placówkę tę wraz z Instytutem
Rybackim VÚRH w pobliskich Vodnianach
odwiedzał od ponad 40 lat (za co
otrzymał Dyplom Honorowy).
Wydział Rolniczy VŠZ - odmiennie
aniżeli w Polsce - dawniej koncentrował
u siebie 4 główne kierunki (specjalizacje)
pedagogiczno-naukowe: agronomię
(fitotechnikę), zootechnikę, ekonomikę
z organizacją rolnictwa oraz rybactwo
śródlądowe. Ta ostatnia specjalność realizowana
była przez Katedrę Rybactwa, którą
w latach 70 i 80 kierował prof. Vladimir
Krupauer (także prorektor), a w ostatnich
Fot. W czasie przerwy obiadowej (od lewej): prof. Janusz Guziur, prezes dr inż. Jan Hůda, Dziekan
Prof. Otomar Linhart oraz prof. Vladimir Pačuta (dziekan wydz. Agrobiologii v Nitrze, SK).
Fot. Senat uniwersytetu wraz z zaproszonymi dziekanami innych uczelni (w środku u góry: dziekan
prof. O. Linhart – w niebieskim birecie),
latach - doc. Petr Hartvich. W 2006 roku
Ekonomika i organizacja rolnictwa przekształciły
się w samodzielny wydział, zaś
od 01.09.2009 działa pierwszy w Czechach
Wydział Rybactwa i Ochrony Wód (vide:
PR 2010/1). Nowy czeski wydział rybacki
utworzony został z pracowników b. uniwersyteckiej
katedry Rybactwa, części pozyskanych
nauczycieli z zewnątrz, a zwłaszcza
z b. resortowego Instytutu Rybactwa
i Hydrobiologii VÚRH-Ju w Vodnianach,
Fot. Pamiątkowa tablica rybacka ufundowana
przez Autora dla Wydziału Rolniczego
Ju Cz. Budziejowice.
PRZEGLĄD RYBACKI 1/2011
23

z zagranicy
który w maju 2011 roku obchodzić będzie
90 lecie
50
swojej działalności (szczegóły niżej).
Wydzia ł Rybacki jest zatem siódmym
z kolei wydziałem Południowo-czeskiego
Uniwersytetu ( Ju), którym prężnie kieruje
dziekan prof. Otomar Linhart (linhart@
vurh.jcu.cz).
Poza krajowymi kooperantami na tegoroczny
Jubileusz wydziałowy dość licznie
przyjechali goście z zagranicy: Słowacji
(Nitra, Bratysława), Węgier, Rumunii,
Austrii, Niemiec, Rosji, Chorwacji a także
z Polski (Wrocław, Poznań, Bydgoszcz,
Kraków, Olsztyn). W uroczystościach
udział wzięli ponadto przedstawiciele Ministerstwa
Nauki i Szkolnictwa w Pradze,
posłowie, radni i lokalni samorządowcy.
W czasie uroczystości z okolicznościowymi
wystąpieniem JM Rektora Ju oraz gości
(w tym i Autora reportażu), dziekan wydz.
Rolniczego prof. J. Szoch wręczył około 30
Fot. Ośrodek wylegarniczo-podchowowy
VURH-Ju Vodniany.
Honorowych Dyplomów Jubileuszowych.
Poza Autorem Dyplom ten otrzymał także
Dr Ing. Jan Hůda, PH.D – prezes największej
w Czechach i Europie stawowej Spółki
24 PRZEGLĄD RYBACKI 1/2011
Rybackiej w Trzeboni, Holding (7,44 tys.
ha stawów) i zarazem Prezydent Krajowego
Zrzeszenia Rybackiego RS w Czeskiej
republice (www.rybarstvi.cz).
Warto tu dodać, że prezes dr Jan Huda
często też reprezentuje Czechy na międzynarodowym
forum rybackim UE, spotykając
się m.in. z polskimi przedstawicielami
rybactwa. Roczna produkcja stawowa tego
gospodarstwa wynosi niespełna 3 tys. ton,
w tym większość (92-95%) stanowi karp
rasy trzebońskiej. W jego holdingowym gospodarstwie
w Trzeboni eksploatowanych
jest kilkanaście stawów-gigantów (z XV-
-XVII wieku) o areale powyżej 100 ha;
w tym słynny Rożemberk (711 ha, ostatnio
- do 641 ha), największy staw Europy oraz
kilka „mniejszych” z powierzchnią od 130
do 450 ha każdy. Jak podaje portal GRyb.
Trzeboń staw Rożemberk w tym roku łowiony
będzie w dniach 8-10 października.
Dzięki dyplomatycznym zabiegom prezesowi
J. Hudzie w jesieni 2007 roku udało
się ofi cjalnie w UE wypromować i uzyskać
chronione prawem logo lokalnej rasy karpia,
znanej jako „Karp Trzeboński”, występujący
od XIX wieku w Europie obok
naszych karpi galicyjskich (polskich), czy
ajszgrundzkich lub frankońskich.
Czesi ze swoim karpiem wypromowali
się jakoś – a Polacy „na utarcie łez” otrzymali
jedynie nazwę…… „Pana Karpia” !
Następnego dnia po ofi cjalnych uroczystościach,
uczestnicy zwiedzali liczne
zabytki kulturalne i……. gastronomiczne
miasta, w tym słynny browar BUDVAR,
nieofi cjalnie drugi (po Pilznerze) czeski
piwny potentat w Czechach. Autor, mający
już wcześniej zaliczone browary i zabytki
gastronomiczne - wraz z doktorantami
i dyplomantami doc. J. Kourzila odwiedził
z kolei 3 rybackie stacje doświadczalne
w Vodnianach oraz Cz. Budziejowicach,
zapoznając się z szeroką problematyką badawczą
nowego wydziału.
Na zakończenie pobytu dziekan wydziału
prof. O. Linhart wstępnie zaprosił
pracowników i naukowców rybactwa
w Polsce na uroczystości z okazji 90 rocznicy
założenia „korzeni” obecnego wydziału
– Instytutu Rybactwa i Hydrobiologii
VURH v Vodniach. Uroczystości te, połą-
czone z otwarciem nowych laboratoriów
i centrów akwakultury (koszt ok. 300 mln
koron) odbędą się w ramach tradycyjnych
www.ptryb.pl
Fot. Autor reportażu w auli uniwersyteckiej
(w czasie wywiadu TV)
XX Vodniańskich Dni Rybackich VRD-2011
w dniach 17-19 maja 2011 roku. W ramach
tych uroczystości planowane są 2 Konferencje
Naukowe z jednoczesnym wydaniem
impaktowego Biuletynu naukowego
z referatami:
– AKWAKULTURA (prezentacje stricto
naukowe - wyłącznie w j. ang),
– RYBACTWO ŚRÓDLĄDOWE (prezentacje
także w j. czeskim, słowackim i
polskim) – przeznaczone także dla potrzeb
praktyki rybackiej.
Wszelkie szczegóły organizacyjne tego
Jubileuszu publikowane będą już w jesieni
br., na stronie internetowej czeskiego wydziału
(www.frov.jcu.cz).
Fot. Doc. Jan Kourzil, b. dyrekotr VURH-Ju
(Vodniany) prezentuje koszulkę z modnym
bassem (Micropterus salmoides).

www.ptryb.pl
Fot. Stary budynek Średniej Szkoły Rybackiej w Vodnianach (zał. 1923).
Fot. Na rynku w Vodnianach pod rybacką fontanną (od lewej): prof. NN
(Timişoara, Rumunia), doc. Jan Kourzil (VURH-Ju Vodniany), prof.
Janusz Guziur (Olsztyn) oraz prof. Nicolae Pãcala (dziekan Univ. Rolniczo-weteryn.
Timişoara, Rumunia).
Fot. Doc. Jan Kourzil oraz profesorowie z Rumuni nad wyżynnym stawem
doświadczalnym VÚRH (w oddali góry Szumawa – do 1 380 m npm.)
NOWINKI CZESKIEGO
STAWIARSTWA
Odłów
stawu
giganta
Rożmberk
Janusz Guziur – UWM Olsztyn
z zagranicy
Gospodarstwo Rybackie Trzeboń, sp. z.o.o. (płd Czechy), gospodaruje
na cca 7 400 ha stawów i jest nie tylko największym
GR w całych Czechach, ale i Europie. Dawniej, w Polsce mógł
z tym gospodarstwem konkurować jedynie Dolnośląski Kombinat
Stawowy w Miliczu z areałem ok. 5,5 tys. ha (obecnie rozczłonkowany).
Siedzibą dyrekcji gospodarstwa jest historyczne
miasto powiatowe Trzeboń (20 tys. obyw.), w którym jest także
największe w kraju Technikum Rybackie, nadal kształcące dla
czeskiego rybactwa szerokie kadry rybackie. Roczna produkcja
czeskiego kombinatu stawowego w Trzeboniu wynosi do
ok. 3 tys. ton, z czego karp posiada 92% udział, pozostałą część
produkcji stanowią sandacz, szczupak oraz ryby roślinożerne
z linem, okoniem i tzw. białą rybą włącznie.
W ramach gospodarstwa w Trzeboniu, od 2007 roku działa
szereg specjalistycznych grup rybackich, z czego leaderami są:
Rybacka Spółka Holdingowa Trzeboń (Rybářství Třebon Hild.
a.s.; www.trebon.rybarstvi.cz) oraz spółka handlowa FISH MAR-
KET (www.trebon.fishmnarket.cz), po reorganizacji zajmująca
się zbytem żywej ryby z karpiem na czele oraz przetworami
rybnymi (schłodzonymi, mrożonymi i wędzonymi).
Na terenie GRyb. Trzeboń eksploatowanych jest kilka największych
czeskich (łącznie 34) stawów-gigantów, o arele
powyżej 100 ha, wybudowanych jeszcze w wiekach średnich
(XIV-XVII w). Do największych m.in. należą: Rożmberk (689
ha, obecnie zalewany do 647 ha, www.rozmberk.cz), Zabłocki
(310 ha), Vielki Tisy (313 ha), Sviet (202 ha) Poniedrażski (141
ha) czy Spolski Vielki (137 ha). Ciekawostką tu może być fakt, że
na większości stawów-gigantów wraz z Rożmberkiem co roku
sprzedawane są pozwolenia na sportowy połów ryb (wędkarski),
zaś w Trzeboniu, na miejskim stawie hodowlanym Sviet
(202 ha) w lecie kursują stateczki turystyczne, niczym jak na
polskich Wielkich Jeziorach Mazurskich Żegluga Mazurska.
Co roku na portalu gospodarstwa Trzeboń ogłaszane są
terminy odłowów największych czeskich stawów karpiowych
(tab.1) wraz z…. kartą zgłoszeniową udziału jako widza (!) tego
staroczeskiego wręcz obrzędu stawowego. Jak podaje strona
internetowa gospodarstwa, w tym roku na odłowie stawu
Rożmberk (8-10 października) przybyło aż….37 000 widzów (a
w niedzielę było ich aż 19 tys.), obserwujących wielogodzinny
odłów ryb z korony potężnej grobli stawowej (2,4 km o wysokości
12 m z podstawą grobli 55 m i koroną 13,5 m). Byli oni
świetnie przez gospodarstwo zorganizowani, przestrzegający
warunków dojazdu, parkowania, zachowania się w wyznaczonych
sektorach tp.
PRZEGLĄD RYBACKI 1/2011
25

z zagranicy
Harmonogram odłowów stawów GRYb. Trzeboń (2010)
S t a w ha Termin odłowu
PONIEDRAŻSKI
R O Ż M B E R K
JEZERO
Wielki TISY
ZABŁOCKI
STAŃKOV
SPOLSKI Vielki
Fot. Odłowy stawów w Trzeboniu (poł. Czechy).
Sam odłów czeskich stawów-gigantów, w tym i Rożmberka z uwagi
na znaczny areał i głębokość (do 16 m) jest dość skomplikowany
i rygorystycznie przestrzegany (włącznie z tradycyjnymi komendami
czynności), przypominający nam jeziorowy połów ryb przywłoką-niewodem.
Oparty jest on generalnie na średniowiecznych
metodach, ale z zastosowaniem nowoczesnej organizacji, sprzętu i
techniki (co wymaga już osobnego omówienia). Poszczególne etapy
odłowu Rożmberka przedstawiono za wybranych fotografiach.
Tegoroczny planowany odłów Rożmberka wynosił około 150 ton,
z czego gro winien stanowić słynny karp Trzeboński (lustrzeń, pełnołuski).
Warto tu wspomnieć, że Czesi już w 1967 ustanowili prawem
chronione krajowe logo Karpia Trzebońskiego, zaś w 2007 r. przeforsowali
go w Brukseli (UE), co uwidocznione jest na oficjalnej wizytówce
tego gospodarstwa (obok logo Fish Marketu).
Wydajność rybacka czeskich stawów-gigantów nie jest wysoka
(ok. 260-450 kg/ha), a zwłaszcza mało wydajnego Rożmberka, na co
znaczny wpływ posiadają silne ograniczenia ekologiczne, zwłaszcza
26 PRZEGLĄD RYBACKI 1/2011
141
647
46
313
310
58
137
4 – 6.10.2010
8-10.10.2010
11-12.10.2010
12-15.10.2010
18-21.10.2010
20-21.10.2010
03-04.11.2010
www.ptryb.pl
intensyfikacji produkcji na rzecz odżywiania się ryb pokarmem
naturalnym, a także ważna funkcja p/powodziowa południowo-
-czeskiego zagłębia stawowego z Rożmberkiem na czele. Staw ten
wielokrotnie (1890, 1997, 2002, 2004) uchronił od powodzi pobliskie
miasto Trzeboń z okolicą, rozlewając się do prawie 2,5 tys. ha,
gromadząc okresowo 50-70 mln m3 wód powodziowych (zwykle
gromadzi 6 mln m3). Przy braku w pobliżu większych zbiorników
zaporowych (i braku jezior) czeskie stawy-giganty pełnią zatem
w kraju niezmiernie ważną funkcję retencyjno-p/powodziową.
Ze względu na znaczny areał i pojemność wodną, Rożmberk
(i inne stawy-giganty) użytkowane są z obsadami 2-sezonowymi,
z jednoczesnym letnim przeławianiem karpi handlowych (na pełnej
wodzie). Tegoroczny odłów Rożmberka, z uwagi na ciepły sezon
był dość udany, gdyż w 2010 r łącznie odłowiono prawie 200 ryb
(427 kg/ha), w tym 172,7 t karpia sortymentów S,D,B (86,6%) oraz
26,8 ton innych gatunków ryb, głównie: ryb roślinożernych (7%)
oraz ryb drapieżnych z sandaczem na czele (3,8 %).
Sortymenty ryb. Czeskie sortymenty karpi towarowych nieco
różnią się od polskich, gdyż nasi południowi sąsiedzi od wieków
preferują ciężkie karpie, w tym zwłaszcza przed Vigilią karpia-Extra
o masie jednostkowej 2,6 – 3,5 (4,0) kg/szt. Umożliwiają to obsady
ciężkiego karpia K3: w Rożmberku (2009)miały one masę jednostkową
aż 624-853g/szt. Stąd też karpie (K2,K3) o masie poniżej 1 kg
traktowane są zatem jako ryby obsadowe (tzw. nasada) i w handlu
raczej nie występują.
fot. J. Guziur

www.ptryb.pl
Sortymenty handlowe
czeskich karpi towarowych
Pełnołuski Lustrzeń
S. 1,2 -1,8 kg
D. 1,8 – 2,6 kg
EX. nad 2,6 kg
S. 1,0 - 1,5 kg
D1. 1,5 – 2,0 kg
D2. 2,0 – 2,5 kg
EX. nad 2,6 kg
Tym też możemy tłumaczyć ich brak lub
małe zainteresowanie karpiem wagowo
mniejszym (poniżej 1,8 kg) i z konieczności
chęcią eksportowego „wciśnięcia” Polakom
tych niechodliwych na czeskim rynku sortymentów,
a w Polsce uznawanych w handlu
za „normalne”. Świadczą o tym pierwsze
sygnały internetowe i to jeszcze w trakcie
trwania październikowych odłowów stawów.
I tak, Spółka rybacka z Trzebonia, która
co roku eksportuje karpie do Niemiec, Austrii,
Słowacji i Włoch, jeszcze w październiku
2010 roku sprzedała już 30 ton karpi do
Polski (dalsze partie w przygotowaniu). Ustalona
eksportowa cena karpia we wszystkich
przypadkach wynosiła 2 DEM (1 DEM = 17,5
CZK = 4,20 PLN). Producent, który jest równocześnie
eksporterem, swój zysk szacuje
na 3-5 %. Podobnie pobliska Sp-nia rybacka
Blatenska Ryba, sp. z o.o. również sprzedaje
do Polski żywego karpia, z czego „małe” karpie
(poniżej 2 kg) będzie można kupić już za
30-40 CZK; tj. 5,0-6,5 PLN.
Ciężko zatem będzie „naszym”
konkurować z takimi cenami !
Z ostatniej chwili: Jak wynika z oficjalnego
komunikatu Rzeczniczki prasowej
Min. Rolnictwa w Pradze do autora artykułu
(25.10.2010) - mgr Terezy Dvorzaczkovej
(tereza.dvorackova@mze.cz) - pragmatyczni
Czesi, pomimo przynależności do
UE – aktualnie nie mają ż a d n y c h rygorów
weterynaryjnych (!), niezbędnych przy
zakupie w sklepach żywych karpi (u nas od
15.XII. 2009 r. - sprzedaż wyłącznie z wodą
w pojemnikach).
Ich działania w tym względzie ograniczają
się jedynie do pouczania i „oświecania”
klientów, aby ci w sklepach zlecali fachowe
zabicie ryb (powszechnie: pałką) lub nawet
po fachowym zabiciu ryby były wypatroszone
przez sprzedawcę-fachowca ! Sklepy
zaś nie interesują się formą przenoszenia-
-transportowania zakupionych żywych karpi
przez klientelię!
No i my (czytaj: urzędnicy) - ze swoją administracyjną
nadgorliwością znów pchamy
się w UE….. przed szereg !
z zagranicy
� REKLAMA � REKLAMA � REKLAMA �
PRZEGLĄD RYBACKI 1/2011
27