ψηφιακο περιοδικο

Αγαπητέ αναγνώστη, μαθητή, γονέα, εκπαιδευτικέ,Το περιοδικό που κρατάτε στα χέρια σας, είναι αποτέλεσμα ομαδικής εργασίαςκαι μία από τις δράσεις στα πλαίσια του προγράμματος ΑγωγήςΥγείας, με θέμα «Εθισμός στο Διαδίκτυο και Εφηβεία» που υλοποιήσαμεστο σχολείο μας.Η προβληματική αλλά και κακόβουλη χρήση του Διαδικτύου και οι συμπεριφορέςεξάρτησης, αφορούν πολύ μεγάλο ποσοστό μαθητών και όχι μόνον,σύμφωνα με έρευνες της Μονάδας Εφηβικής Υγείας της Β’ παιδιατρικήςκλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και της Ελληνικής Εταιρείας μελέτηςτης διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο. Οι ειδικοί χτυπούν καμπανάκι κινδύνουότι το φαινόμενο με την εξάπλωση του Διαδικτύου, παίρνει ανησυχητικέςδιαστάσεις.Προσωπική διαπίστωση όμως είναι πως οι μαθητές δεν παρακολουθούντις έρευνες και προσπερνούν τις απόψεις των ειδικών. Δηλώνουν πως«γεννηθήκαμε με το Διαδίκτυο άρα δε μπορούμε να φανταστούμε τη ζωήμας έξω απ’ αυτό αλλά δε γνωρίζουμε αν μας κάνει κακό.» Από την άλλητο μεγαλύτερο ποσοστό των εκπαιδευτικών φαίνεται να μένει απαθές στηνεξέλιξη του φαινομένου, θεωρώντας πως είναι υπόθεση μόνον των γονέωνη καλλιέργεια υγιούς συμπεριφοράς στο Διαδίκτυο. Ενώ οι γονείς είναιανήσυχοι ή αδιάφοροι ή ανυποψίαστοι και δεν ξέρουν πώς να δράσουν.Παίρνοντας υπόψη αυτές τις προσωπικές διαπιστώσεις, προσπαθήσαμενα εφαρμόσουμε μια καινοτόμο προσέγγιση στο ζήτημα. Σημαία μας καισύνθημά μας ήταν, να δημιουργήσουμε εμείς τα άρθρα, να διδαχθούμεαπ’ αυτά και οι μαθητές επίσης να διδάξουν άλλους συνομηλίκους καθώςστην εφηβεία οι μαθητές επηρεάζονται για συμπεριφορές περισσότερομεταξύ τους.Δουλέψαμε στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, με ένα σύνθετο μοντέλο τοοποίο περιλάμβανε βιωματική προσέγγιση συμπεριφορών, ενημέρωση απόειδικούς τους οποίους καλέσαμε ή συναντήσαμε μέσω εκδρομών και επιπλέονδράσεις, όπως εκδηλώσεις γενικότερης ευαισθητοποίησης, δημιουργίαβίντεο, αφίσας, κειμένων, οι οποίες δράσεις, επέτρεψαν την αυτενέργειακαι την πλήρη συμμετοχή των μαθητών στις διαδικασίες μάθησης.Το αποτέλεσμα, μας ικανοποίησε όλους. Τα παιδιά όταν τους δοθούν κίνητραδουλεύουν με την ψυχή τους και καταθέτουν απόψεις από τις οποίεςμαθαίνουμε κι εμείς οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι μέσα από τα αυστηρά μαθήματα,δε γνωρίζουμε τους μαθητές. Η γνώση εξάλλου που οικοδομείταιαπό κοινού και μέσα από βίωμα έχει μεγαλύτερη αξία από τη στείραγνώση. Επιπροσθέτως δεν μπορούμε να μην καταθέσουμε και την ανταπόκρισηπου είχε το πρόγραμμα και στην ευρύτερη κοινότητα του σχολείου.Μαθητές, ζήτησαν συμβουλές, κατέθεσαν προβλήματα, περιστατικά, ακόμηκαι δουλειά για αφίσες.Πάνω απ’ όλα πιστεύουμε ότι καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα άλλομοντέλο μέσα στη σχολική κοινότητα, σύμφωνα με το οποίο στο κέντρο τουσχολείου δε βρίσκεται, ούτε ο εκπαιδευτικός, ούτε ο μαθητής ως άτομα,αλλά οι σχέσεις αλληλεπίδρασης που μας αναδεικνύουν ως πρόσωπα.Αισιοδοξούμε το περιοδικό ν’ αποτελέσει κατάλληλο υλικό και για μαθητέςκαι για εκπαιδευτικούς και για γονείς για την ευαισθητοποίηση και τηναφύπνιση σε ζητήματα που προκύπτουν από τη χρήση Διαδικτύου.Οι καθηγητές του προγράμματος: Α. Γιαννακάκη, Στ. ΣτάθηςΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Στάση και συμπεριφοράτων εφήβων στο διαδίκτυο...2 Η ζωήμου με τοΔιαδίκτυο..... 3 24 ώρες το μυαλόσου εκεί...5 Hμέρα Ασφαλούς Διαδικτύου2011... 8 Eγκλωβισμένοι στα παιχνίδια τουΔιαδικτύου... 10 Για ένα χρονικό διάστημαήμουν σε online games για εφτά με είκοσιώρες την ημέρα... 14 Πορνογραφία και Εθισμόςστο Διαδίκτυο... 15 Greeklish: Η ...διάλεκτοςτου Διαδικτύου Giati etsi mas aresei… αλλάκαι κινήσεις κατά της χρήσης... 18 Εκπαιδευτικέςεκδρομές στα πλαίσια του προγράμματος...20Γιώργος Κορμάς, επιστημονικός συνεργάτης τηςΜονάδας Εφηβικής Υγείας για συμπεριφορέςεξάρτησης στο διαδίκτυο...21 Όταν το διαδίκτυογίνεται φόβος και τρόμος…28 Πιθανήψυχολογία των μαθητών που δέχονται εκφοβισμόόπως εκτιμήθηκε από την ομάδα...32 ΒασιλικήΓκουντσίδου Φυσικός του ΑΠΘ, μέλος της διοικούσαςεπιτροπής του Ευρωπαϊκού προγράμματος E-cost γιατο Cyber bullying...34 Κώστας Βεργίδης, τμήμα δίωξηςΗλεκτρονικού Εγκλήματος Θεσ/νίκης Κυβερνοέγκλημακαι Παγίδες του Διαδικτύου...36 ΚΩΝ-ΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΙΩΜΟΣ, ψυχίατρος εφήβων, πρόεδρος τηςΕλληνικής Εταιρείας Μελέτης της διαταραχής Εθισμού στοΔιαδίκτυο...40 Γεννηθήκαμε με το internet και δεν καταλαβαίνουμεότι μπορεί να καταστρέψει τη ζωή μας... 44Το παραμικρό στο Διαδίκτυο οι γονείς μπορεί να το κάνουντεράστιο ΕΦΗΒΟΙ, ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ...45 Αξιολόγησητου προγράμματος από τους μαθητές...46Το περιοδικό αφιερώνεται σε όλους τους μαθητές τηςΟμάδας Αγωγής Υγείας οι οποίοι με το ζήλο τους καιτην όρεξή τους έδωσαν ξεχωριστό νόημα στη φετινήσχολική χρονιά.Eπικοινωνία: 2410 230828 / agogiygeias5lyk@yahoo.gr/mail@5lyk-laris.lar.sch.grΕιδική έκδοση της Ομάδας Αγωγής Υγείας του 5ου Λυκείου Λάρισας στα πλαίσια του προγράμματος «Εθισμός στο Διαδίκτυο και Εφηβεία»Κείμενα - Επιμέλεια ύλης: Αρχοντία Γιαννακάκη, συντονίστρια του προγράμματος. Εξώφυλλο: Βασιλική Στάθη.Όλο το υλικό είναι αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης και εργασίας της Ομάδας. Στην πληκτρολόγηση κειμένων βοήθησαν ευγενικά και οι μαθητές: Γιώργος Σύρμοςκαι Νικολέττα Τσιάκνη Συνεργάτες της Ομάδας: Εκπαιδευτικοί: Αρχοντία Γιαννακάκη, Πληροφορικής και Στέφανος Στάθης, ΦυσικόςΜαθητές: Από τη Γ’ τάξη: Ντανιέλα Βαλσαμοπούλου, Δήμητρα Βασιλείου, Ευαγγελία Δολμέ, Βασιλίνα Μανδραβέλη, Στεφανία Μουστάκα,Αγγελική Μπίλλα, Βασιλική Νικούλη, Φραντζέσκα Ντούλια, Αφροδίτη Παπά, Νάνσυ Παπαρσένου, Σοφία ΠατσιούραΑπό τη Β’ τάξη: Μιλτιάδης Αλέξης, Νικολέτα Γιανκάκη, Παναγιώτης Κριντήρας, Άρτεμις Μπαλάνου, Δημήτρης Ντουλμπέρης, ΣταύροςΣαμαράς Καμηλαράκης, Ευθύμης Σκούφας, Χρήστος Σολοβός, Γιώργος Σύρμος, Περικλής Τζάντζος, Νικολέττα Τσιάκνη.Σχεδιασμός: Γεωργία Λαδοπούλου, 2410234743, e-mail: ladopou@otenet.gr Εκτύπωση: Σ. Λαδόπουλος & Σια Ε.Ε., 2410 575657, e-mail:lado69@otenet.gr3

Στάση και συμπεριφοράτων εφήβων στο διαδίκτυοΤο διαδίκτυο είναι αναπόσπαστο κομμάτι τηςκαθημερινής ζωής των εφήβων. Οι σχεδόνμαγικές δυνατότητες που δίνει για επικοινωνία,ενημέρωση, εύρεση πληροφοριών, διασκέδασηκαι παροχή συμβουλών και λύσεων,καλύπτουν όλες τις ψυχολογικές ανάγκες τουςκαι εκτονώνουν από τα μαθήματα και τηνπραγματικότητα.Ζούμε σε μια μεταβατική εποχή. Οι γονείςπροσπαθώντας το καλύτερο για τα παιδιάτους, υποδέχτηκαν το διαδίκτυο στο σπίτι με τοπιστεύω ότι θα ανοίξει νέους ορίζοντες στηνεκπαίδευσή τους. Βλέποντας όμως την πολύωρηενασχόληση των εφήβων με το διαδίκτυοκαι μάλιστα με άλλες υπηρεσίες εκτός από ταμαθήματα και τις εργασίες, αντιδρούν, ανησυχούνκαι προσπαθούν να θέσουν όρια στηνενασχόληση αυτή ενώ οι έφηβοι θεωρούν ότιπεριορίζεται έτσι η ανεξαρτησία τους.Οι εκπαιδευτικοί χτυπούν καμπανάκι κινδύνου,διαπιστώνοντας ότι οι μαθητές είναι παθητικοίακροατές, ναρκωμένοι από το ψηφιακό χάπιτου διαδικτύου, αδιάφοροι στα μαθήματα καιφτωχοί στην έκφραση.Τι συμβαίνει πραγματικά;Κατ’ αρχήν η ιστορία δείχνει ότι η είσοδοςενός καινούριου μέσου σε μια κοινωνία, συνοδεύεταιαπό αντιφατικές αντιδράσεις: Επιδοκιμασίακαι άκρατη αισιοδοξία από τη μια καιδαιμονοποίηση και ανησυχία από την άλλη.Αυτό που θα πρέπει να καταλάβουμε κυρίωςοι εκπαιδευτικοί και οι γονείς είναι ότι η τεχνολογίαπάει πάντα μπροστά, το διαδίκτυο μπήκεστη ζωή μας και την εξελίσσει.Σε αυτόν το νέο κόσμο λοιπόν, οι έφηβοι εξοικειωμένοιμε το χειρισμό των νέων τεχνολογιώναπό τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και τα chatsαπό πολύ μικρή ηλικία, αισθάνονται πραγματικήυπεροχή σε σχέση με τους μεγαλύτερους,γονείς και εκπαιδευτικούς, που ξαφνικά βρέθηκανψηφιακά αναλφάβητοι. Επιπλέον στοσπίτι οι δεσμοί της οικογένειας διέρχονταικρίση και λόγω του στρεσαρισμένου προγράμματοςπαιδιών και γονέων και λόγω της γενικότερηςκοινωνικής κρίσης, με αποτέλεσμα οιγονείς να μην μπορούν να ασχοληθούν με ταενδιαφέροντα των παιδιών τους και τα παιδιάνα μην μπορούν να βρουν καταφύγιο στουςγονείς. Εδώ θα πρέπει να προσθέσουμε καιτις διαδικτυακές συνήθειες αρκετών γονέων,οι οποίες ασκούνται με τη γοητεία του νεοφώτιστουδημιουργώντας λανθασμένα πρότυπαστα παιδιά.Από την άλλη, το σχολείο που έρχεται να συ-4μπληρώσει τη διαπαιδαγώγηση των παιδιώνβρέθηκε κι αυτό απροετοίμαστο στις τεχνολογικέςεξελίξεις, δημιουργώντας ένα δεύτεροψηφιακό χάσμα. Ειδικά για την εισαγωγή τουψηφιακού σχολείου, όπως δείχνει η μέχριτώρα πορεία, όχι μόνον δεν έγινε σχεδιασμόςαλλά με μεγάλη επιπολαιότητα για παράδειγμαδόθηκαν laptop σε ΑΝΕΝΗΜΕΡΩΤΟΥΣ μαθητέςαλλά και καθηγητές πρώτης Γυμνασίουωθώντας σε δραστηριότητες εκτός μαθημάτωνκαι επηρεάζοντας την ομαλή λειτουργία τους.Το σχολείο εξάλλου με την πλειονότητα κυρίωςτων παλιών καθηγητών, απορρίπτειπρακτικές που έχουν σχέση με τη δημιουργικήαναζήτηση στο διαδίκτυο, παραμένονταςαγκυλωμένο σε ένα παραδοσιακό σύστημααπομνημόνευσης και εξετάσεων.Κατά συνέπεια οι έφηβοι μαθητές εκμεταλλευόμενοιτην άγνοια των μεγάλων και την άρνησηνα δεχτούν τις νέες τεχνολογίες, διαβαίνουνμόνοι τους τα μονοπάτια του διαδικτύου,κρυφά και φανερά. Στο διαδίκτυο βρήκαν μιααίσθηση ελευθερίας και ανεξαρτησίας, μεδυνατότητα να μπορούν να συνδεθούν όποτεθέλουν και το κυριότερο να δημιουργούν ένανιδανικό εαυτό που κινείται πολλές φορές χωρίςπεριορισμούς και συνέπειες.Η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα μεγάλοποσοστό μαθητών στο διαδίκτυο έχει τα εξήςπαράδοξα: Ενώ φωνάζουν πως δεν υπάρχει ελεύθεροςχρόνος, πολύτιμος χρόνος αναλώνεταισε παιχνίδια, συνομιλίες και συντήρησητου προφίλ στο Facebook Ενώ είναι καχύποπτοι στην πραγματικήζωή, δε διστάζουν να καταθέσουν ταπροσωπικά τους στοιχεία στις σελίδεςτου Facebook και να εκφράσουν τις πιομύχιες σκέψεις τους στα chats. Ενώ δεν είναι συνεπείς στο προγράμμάτους στα μαθήματα, δεν ξεφεύγουν ούτεδευτερόλεπτο στο ραντεβού για τα διαδικτυακάπαιχνίδια και δουλεύουν μετις ώρες για να εξελίξουν τον εικονικόχαρακτήρα τους.Επιπλέον οι έφηβοι σερφάρουν και σε πορνογραφικόυλικό, πραγματοποιούν ηλεκτρονικέςαγορές, χρησιμοποιούν τα greeklish στιςγραπτές συνομιλίες, πολλοί εκβιάζουν και εκβιάζονται,δε διστάζουν να επικοινωνήσουν μεαγνώστους και γενικώς κινούνται ανοχύρωτοιμπροστά σε κινδύνους που πιθανόν ελλοχεύουνστο διαδίκτυο.Η ταυτότητά τους έχει να κάνει κυρίως με τοπροφίλ στο Facebook, το οποίο αλλάζει ανάλογαμε τα στοιχεία που βάζουν κάθε φορά.Το ίδιο ευμετάβλητη είναι και η εικόνα τωνφίλων. Με μεγάλη ευκολία κάνουν add, προσθέτονταςκαινούριο στη λίστα και με την ίδιαευκολία κάνουν delete για να τον απορρίψουνή να τον διαγράψουν. Ακόμη μαθαίνουν ναζουν και να κινούνται μέσα στο διαδίκτυο μεεικονικά γενέθλια, εικονικά δώρα, εικονικήπροστασία ζώων, εικονικό μεγάλωμα ζώων καιφυτών, εικονική εξέλιξη των χαρακτήρων πουενσαρκώνουν στα παιχνίδια κι όλα αυτά σετέτοιο βαθμό που πολλές φορές μπερδεύονταιμε την πραγματικότητα. Η οποία πραγματικότηταδυστυχώς δεν είναι ούτε γρήγορη ούτεεύκολη.Επιπλέον από τη στιγμή που μεγαλώνουν στονπολυτελή εικονικό κόσμο, πολλές φορές δίνουνμεγαλύτερη αξία στη διαδικτυακή επιτυχίααπό ό,τι στα μαθήματα και στην πραγματικήζωή. Έτσι όμως είναι πολύ επικίνδυνοη εικονική ζωή να ελέγξει την πραγματική, ηοποία πραγματική, απαιτεί τη μέγιστη προσπάθειαενώ οι έφηβοι έχουν συνηθίσει στηνελάσσονα. Το αποτέλεσμα, η πραγματικότητανα γίνεται ακόμη δυσκολότερη. Δημιουργείταισυνεπώς ένας φαύλος κύκλος: Όσο πιο δύσκολαοι έφηβοι επικοινωνούν στην πραγματικήζωή τόσο πιο απελευθερωμένοι θα είναιστο διαδίκτυο. Σ’ αυτή την περίπτωση όμως,το διαδίκτυο μπορεί να μετατραπεί από μέσοεκτόνωσης σε μέσο εξόντωσης, στην καλύτερηπερίπτωση των πιο ουσιαστικών χρόνων γιατη μάθηση και το χτίσιμο των αξιών για τη ζωήκαι στη χειρότερη της ψυχικής και ακόμη καιτης σωματικής ακεραιότητας από κακόβουλουςπου εκφράζονται σ’ αυτό.Όλη αυτή η συμπεριφορά των εφήβων απαιτείπερισσότερο διερεύνηση από ειδικούς σεσυνδυασμό με τους οικογενειακούς δεσμούςκαι τον παιδαγωγικό ρόλο του σχολείου. Πρέπειόλοι μας όμως να συνειδητοποιήσουμε ταεξής: πρώτον δεν πρέπει να δαιμονοποιούμετο διαδίκτυο γιατί αποτελεί μέρος της ζωήςτων εφήβων και δεύτερον καμιά απαγόρευσηδεν μπορεί να φέρει αποτέλεσμα από τηστιγμή που οι έφηβοι σήμερα έχουν εύκοληπρόσβαση σ’ αυτό.Αρχοντία Γιαννακάκη

Η ζωή μουμε το Διαδίκτυο«Εύχομαι όλοι να καταλάβουν τι κακόπαθαίνουν μια μέρα, προτού η ζωή τουςφαντάζει σαν ένα λεωφορείο που μόλιςέχασαν!»Γεννήθηκα και μεγάλωσα σε μια οικογένειαόπου το κύριο μέσο απασχόλησηςήταν και συνεχίζει να είναι, οηλεκτρονικός υπολογιστής, είτε επαγγελματικάείτε για διασκέδαση. Απότα 3 ή 4 χρόνια μου ασχολούμουνκι εγώ με το συγκεκριμένο αντικείμενο.Ακόμη και τώρα οι γονείς μουεξιστορούν, γελώντας, τον πιθηκοειδήτρόπο με τον οποίο σκαρφάλωσα απότην αγκαλιά του πατέρα μου πάνω στογραφείο, μπροστά στη «μαγική» οθόνηκαι απαιτούσα να ξεκινήσει το παιχνίδιυπό τις υποδείξεις του καθοδηγητικούδακτύλου μου. Ένα δικτυωμένο μωρό,λοιπόν!!!Επομένως δεν είναι να απορεί κανείςμε τη μεγάλη μου εξοικείωση με τονυπολογιστή! Γιατί στα χρόνια που ακολούθησανσυνέχισα το παιχνίδι ακάθεκτη,και μάλιστα με ανταγωνισμό!Αναφέρομαι στο μεγαλύτερο αδελφόμου, φυσικά, ο οποίος μου ενέτεινετην περιέργεια στο να ανακαλύψω νέαπαιχνίδια και να βάλω τα δυνατά μουνα γίνω όσο καλύτερη μπορούσα! Καιτότε…ξεκίνησε ο χαμός! Συγνώμη, ηεπαφή μου με το διαδίκτυο ήθελα ναπω.Αρχικά, μου φαινόταν πολύ παράξενοπου ο αδελφός μου έψαχνε διάφοραπράγματα έτσι απλά, δίχως ναέχει προηγηθεί κανενός είδους εγκατάστασηκάποιου προγράμματος ήεισχώρηση δίσκου (όπως στα παιχνίδια).Τo internet ήταν, τότε, για μένα,ένας εντελώς διαφορετικός, χαοτικόςκόσμος, τον οποίο δεν ενδιαφερόμουννα μάθω, απλά αρκούμουν στογεγονός ότι αποτελεί άλλη μια βαρετήεφαρμογή του υπολογιστή. Εξάλλου,οι οδηγίες του πατέρα ήταν να μηνέχω καμία επαφή εγώ η ίδια με αυτό:αν χρειαζόμουν οτιδήποτε μπορούσανα το ζητήσω από αυτόν. Άλλωστε,ήταν μέρος της δουλειάς του! Έτσι,απλά μου ήταν αδιάφορος ο κόσμοςτου διαδικτύου.Ώσπου μια μέρα, ήρθε «στο σπίτι» τοYouTube! Το γνωστό μας site όπουμπορεί κανείς να δει κάθε είδους βίντεο,ανάλογα με τις επιθυμίες του!Και τότε ήρθε το πραγματικό χάος!Είχα ενθουσιαστεί τόσο πολύ, που δενμπορούσα να ξεκολλήσω! Παρακαλούσαώρες ολόκληρες μικρούς καιμεγάλους να με μυήσουν στη χρήσητου διαδικτύου και ιδιαιτέρως τουYouTube, τη μεγάλη μου λατρεία! Οιαντιρρήσεις ήταν έντονες! Εντούτοιςστο τέλος επικράτησε η επιθυμία μου:απέκτησα πρόσβαση στο διαδίκτυο,περιορισμένη σε 2 ή 3 ιστότοπουςόπου θα μπορούσα να διασκεδάσω μεασφάλεια. Βέβαια, με τον καιρό- καιδε μιλάμε για πολύ- οι επισκέψιμοιιστότοποι μου έγιναν πολλαπλάσιοι μεδιάφορα! Μέρη όπου μπορούσα ναακούσω μουσική, να κοιτάξω στίχους,εικόνες, να ψάξω για πληροφορίεςκαθώς και να πάρω βοήθεια για τα πολυαγαπημέναμου παιχνίδια.Ένας πράγματι χαοτικός κόσμος, άπειρεςδιαφορετικές ενέργειες συγκεντρωμένεςσε μια: στην περιήγηση στοinternet. Είχα τρελαθεί. Καθόμουνώρες ατέλειωτες και καλοπερνούσα,5

αδιαφορώντας για οτιδήποτε άλλο,ακόμη και το φαγητό!Η κατάσταση έγινε ακόμη πιο οδυνηρήόταν άρχισα να ασχολούμαι και με τηνκοινωνική δικτύωση (social network).Γιατί, όταν η μέρα σου αρχίζει και τελειώνειμε ένα PC, δημιουργείται ηανάγκη για επικοινωνία! Τότε, ήτανκαλοκαίρι θυμάμαι, το πρόγραμμάμου ήταν το εξής: πρωινό ξύπνημαστις «αργάμισι», άνοιγμα υπολογιστήγια έλεγχο ηλ. ταχυδρομείου καιμουσική, μέχρι την ώρα του μεσημεριανού.Ακολουθούσε γεύμα και λίγοςχρόνος με την οικογένεια, για τατυπικά, κι ύστερα ήμουν πάλι πίσωστον υπολογιστή. Τραγούδια ανάλογαμε τη διάθεσή μου επιλεγμένα απότο διαδίκτυο, συνόδευαν το πολύωρο6Δήμητρα Βασιλείουμεσημεριανό-απογευματινό παιχνίδιμου. Αργά το απόγευμα, θυμόμουν ότιήθελα να μιλήσω με κάποιον, οπότεέπιανα κουβέντα δίχως κανένα θέμα ήσκοπό, κυριολεκτικά, με τον οποιονδήποτε.Μέχρι τα μεσάνυχτα ήμουν ένααποβλακωμένο πτώμα που πήγαινε νακοιμηθεί νηστικό κι άπλυτο.Στην αρχή, οι απογευματινές κουβέντεςσυντελούνταν με τις καλύτερες φίλες,μετά με φίλους και συμμαθητές,ύστερα με άλλους γνωστούς και τελικάκαι με άγνωστα άτομα. Το έβρισκαδιασκεδαστικό. Ήμουν ενημερωμένηγια τον κίνδυνο αυτής μου της πράξης,ωστόσο επέμενα να μιλώ με αγνώστους.Μου φαινόταν συναρπαστικότο πόσο εύκολα μπορούσα να γνωρίσωτόσα άτομα και να γίνουμε φίλοι!Πολλά από αυτά τα άτομα μου είχε περάσειαπό το μυαλό να τα γνωρίσω καιαπό κοντά! Ευτυχώς, η μητέρα μουτο ανακάλυψε αρκετά σύντομα και μεέπεισε να απέχω από τις «γνωριμίες».Ομολογώ ότι προσπάθησε πολύ, είμαιαγύριστο κεφάλι!Μετά από αυτό, σαν κάπως να μουέφυγε ο ενθουσιασμός και το πάθοςμε τον υπολογιστή. Εξάλλου, με έφαγεκαι η ρουτίνα! Για να μην αναφέρωτην ανυπόφορη γκρίνια όλων «σήκωαπό κει!!!». Ε, λοιπόν σηκώθηκα κιεγώ, συνειδητοποιώντας ότι είχα περάσειενάμιση χρόνο και ολόκληρο (!) τοκαλοκαίρι μου μπροστά σε μια άσχημηοθόνη. Ήθελα τόσο πολύ να πάω στηθάλασσα ή στο πάρκο, να χαρώ τη ζέστη,τους φίλους, την οικογένειά μου,όμως ήδη κόντευε Σεπτέμβρης καιόλοι είχαν ήδη στρωθεί στις δουλειέςτους. Ντρεπόμουν να τους πω ότι μουέλειψε να περνάμε χρόνο μαζί, διαισθανόμουντην απάντηση «όταν ήτανκαιρός και είχαμε χρόνο, εσύ ήθελεςάλλα!!!».Από τότε, δεν μπορώ να κάτσω παραπάνωαπό 20 λεπτά στο internet και τοοποίο είναι 2 ώρες σε περίπτωση πουπαίζω. Κανείς δεν μου επέβαλε αυτότο όριο, ποτέ! Ούτε και εγώ η ίδια δεντο έθεσα σαν πρόγραμμα! Απλά, μετάαπό αυτές τις ώρες με έπιανε μια μυστήριαμελαγχολία και ανησυχία καιήθελα επειγόντως (!) να σηκωθώ καινα κάνω οτιδήποτε διαφορετικό, καιπιο ωφέλιμο!Έτσι, λοιπόν, έμαθα πώς να χρησιμοποιώσωστά το internet, με μέτρο.Λυπάμαι που έχασα τόσο χρόνο «ρουφηγμένη»σε αυτό, κι ακόμη λυπάμαικαι τρομάζω όταν περνώ έξω από κάποιοInternet Café και βλέπω αυτό τοθέαμα: Μια αίθουσα γεμάτη εφήβουςκαι κανένας να μην επικοινωνεί ουσιαστικάμε κάποιον από την ίδια αίθουσα,μόνο είναι όλοι απορροφημένοιστις οθόνες τους. Εύχομαι όλοι να καταλάβουντι κακό παθαίνουν μια μέρα,προτού η ζωή τους φαντάζει σαν έναλεωφορείο που μόλις έχασαν!Άρτεμις Μπαλάνου

Στο Facebook τελειώνει η δική σου ζωήι είναι ελκυστικό καιμπορεί να γίνει εθιστικόστο Facebook.Chating, παιχνίδια, αναζήτηση δημοσιεύσεωνελκύουν στο Facebookκαι μπορούν να προκαλέσουν εθισμό.Εθισμό μπορεί να προκαλέσει και ηγνωριμία με άτομα ή ομάδες που γοητεύουν,όπως συγκροτήματα κλπ.Στους μαθητές 13-16 χρονών όπουεπιδιώκεται να φανεί ένας εαυτός πιομεγάλος και αναζητώνται τέτοιου είδουςεμπειρίες είναι πολύ εύκολο νακολλήσει κανείς όταν τις βρει.Η διαδραστική συνομιλία με πολλάάτομα που μπαινοβγαίνουν είναι δε-σμευτική και μπορεί να οδηγήσει στημη αντίληψη του χρόνου που περνάει.Κατάχρηση γίνεται όταν μπαίνει κανείςκαι περιμένει να επικοινωνήσει οπωσδήποτεμε κάποιον και κάθεται με τιςώρες. Μετά μπορεί να σκεφτεί τονελεύθερο χρόνο, αλλά πάλι αυτό δεναλλάζειΣαν αφορμή για την κατάχρηση στοFacebook, καταγράφονται και οι αλλαγέςστο Γυμνάσιο, οι οποίες απόμεγάλο ποσοστό μαθητών θεωρούνταιδραματικές. Οι μαθητές έρχονται αντιμέτωποιμε ένα πειθαρχημένο, εξαντλητικό,καταπιεστικό σύστημα χωρίςκαμία προσέγγιση από καθηγητές, οιοποίοι στην καλύτερη περίπτωση είναιαδιάφοροι.Στους καινούριους χρήστες υπάρχειένας υπερβάλλων ζήλος και υπάρχεικατάχρηση και εθισμός, όσο όμωςπερνούν τα χρόνια η κατάσταση εξομαλύνεταικαι ελέγχεται καλύτερα.Τα παιχνίδια που αυξάνουν το χρόνοπαραμονής όσο προχωρά το επίπεδοδυσκολίας τους, οδηγούν στο να μηνκαταλαβαίνει κανείς πόσος χρόνοςπερνάει και ούτε να μπορεί να τα διακόψει.Εθισμό μπορεί να δημιουργήσει και ηενασχόληση με τις φωτογραφίες, είτεγια το ανέβασμά τους, είτε για να περ-7

νάει κάποιος την ώρα του βλέπονταςκομμάτια από τη ζωή των άλλων. Ταcomments σε φωτογραφίες και βίντεομπορεί να κολακεύουν και να ανεβάζουντην αυτοπεποίθηση.Το χτίσιμο του προφίλ σπαταλά επίσηςσημαντικό χρόνο στη χρήση τουFacebook. Πολύ καλή ενασχόληση είναιη ελεύθερη δημιουργική αναζήτησηενδιαφερουσών δημοσιεύσεων καιη ανταλλαγή απόψεων σχετικά με ένακοινωνικό ζήτημα.Από την άλλη γονείς και καθηγητέςβλέπουν την ενασχόληση με τοFacebook με καχυποψία. Αυτό έχεισαν αποτέλεσμα πολλές φορές η ενασχόλησηνα έχει τη γοητεία του απαγορευμένουκαι να γίνεται αντιδραστικάκαι καταχρηστικά. Όταν όμως οιγονείς αποκτήσουν Facebook κολλάνεστο μεγαλύτερο ποσοστό στις ίδιεςυπηρεσίες με τα παιδιά τους.In - Out…In: Όταν σου αρέσει κάποιος και τονξέρεις, με μήνυμα μέσω Facebookμπορεί να κάνεις πιο εύκολη την γνωριμία.Out: Αν κάνεις ένα σχόλιο πολλέςφορές αποκτούν ένα σωρό άτομα καιγεμίζεις ενημερώσεις, τις οποίες δενμπορείς να διαχειριστείς.In: Κρατάς επαφές με φίλους που είναιμακριά και έτσι οι σχέσεις αυτέςπου πιθανόν να ξεθύμαναν παραμένουνενεργές και δυνατές8Up - Down… Γνωριμία με συγκροτήματαschool wave. Μια σχέση που έγινεεθισμός στο Facebook καιπου έσβησε με τον καιρό μετάαπό συνάντηση και γνωριμία στονπραγματικό κόσμο.Συνομιλία ταυτόχρονα με 30-100χρήστες. Δυσκολία στη διαχείριση,ζαλάδα και αποστολή βίντεο,φωτογραφιών και comments σεάλλους αντί άλλων.Γονείς που «έμπλεξαν στα ίδιαγρανάζια» με τα παιδιά και δενμπορούν να ξεκολλήσουν.Διαρροή εμπιστευτικών πληροφο-ριών μέσω Facebook και κατάθλιψημαθητή.Ελεύθερη και δημιουργική επι-κοινωνία μέσω σοβαρών άρθρωνκαι δημοσιεύσεων στο Facebookκαι ενίσχυση του επικοινωνιακούπροφίλ.Ο τρόπος χρήσης και λειτουργίαςτου προφίλ στο Facebookως ένας παράγοντας πιθανήςυπερβολικής χρήση του διαδικτύουΤο profile στο Facebook δίνει τη δυνατότητανα παρουσιάσει κανείς τονεαυτό του όπως είναι ή όπως θέλει ναείναι, με κείμενο ή με φωτογραφίες.Κατά συνέπεια ο χρήστης μπορεί νακαταναλώνει πολύ χρόνο για να συντηρείαυτήν την εικόνα και πιθανόν ναοδηγηθεί στην κακή χρήση και κατάχρησημε ενδεχομένους κινδύνους,χτίσιμο ψεύτικου εαυτού και συντήρησηδιπλής προσωπικότητας καθώς καιέκθεση προσωπικών δεδομένων.Το profile δίνει τη δυνατότητα να εκφραστούντα φύλα, καθώς τα κορίτσιαασχολούνται περισσότερο με την εικόνατους και προσέχουν τα κείμενα πουγράφουν, ενώ τα αγόρια κατά το πλείστοναυτό το κομμάτι το προσπερνούνή προβάλλουν περισσότερο τα χόμπιτους.Πολλοί έφηβοι χρήστες παρουσιάζονταιστο προφίλ όπως πραγματικά είναι,καθώς θέλουν να χρησιμοποιήσουν τοFacebook για την επικοινωνία με τουςφίλους τους. Για την επιλογή και τοανέβασμα των φωτογραφιών υπάρχειδιαφωνία.: Κυρίως κορίτσια θεωρούντο προφίλ σαν μέσο έκφρασης, καλλιτεχνικήςκαι ψυχικής, γι’ αυτό καιεπιλέγουν προσεγμένες φωτογραφίεςγια να μοιραστούν με φίλους ή γιατίαρέσει να τις βλέπουν και όχι για νατους προσέξουν οι άλλοι.Κάποιοι θεωρούν τις φωτογραφίεςαπαραίτητες στην επικοινωνία γιατίδείχνουν ποιοι είναι. Πολλοί χρήστεςπροτιμούν αντί για προσωπικές φωτογραφίεςνα χρησιμοποιούν ομαδικές.Λίγοι όμως είναι αυτοί που ρωτάνετους φίλους τους αν εκείνοι θέλουν ναδημοσιευτούν οι φωτογραφίες τουςκαι αυτό γιατί θεωρούν ότι και εκείνοικάνουν το ίδιο. Μια μερίδα πάντωςενοχλείται που βλέπει τον εαυτό τηςσε φωτογραφίες χωρίς την άδεια καιπρος αυτήν την κατεύθυνση πρέπεινα υπάρξει εκστρατεία ενημέρωσης.Πάντως κάποιοι αντί για φωτογραφίεςχρησιμοποιούν animations ή cartoonsγιατί δεν θέλουν να τους βλέπουν.Για αρκετούς χρήστες η δυνατότητανα παρουσιάσει κάποιος τον εαυτό τουόπως θέλει δεν έχει νόημα καθώς θατον προσέξουν μόνον οι άγνωστοι ενώστους γνωστούς γελοιοποιείται. Το ίδιοισχύει και για το ανέβασμα προκλητικώνφωτογραφιών.Γενικά όταν δεν ξέρεις κάποιον οιπροκλητικές φωτογραφίες προσπερνιούνταιεπιφανειακά και δεν επηρεάζουναφού είναι άγνωστο τι κρύβεταιπίσω τους. Όταν τον ξέρεις σχολιάζειςαρνητικά.Συνήθως στο προφίλ γράφονται ψεύτικααδέλφια και γονείς και για να χάσειτο ρόλο της έκθεσης προσωπικώνδεδομένων αλλά και για να ικανοποιηθούνμε αυτόν τον τρόπο οι φίλοι πουθα επιλεγούν για αυτές τις σχέσεις.Γενικά όταν υπάρχει ενημέρωση καιδε γίνεται κάτι με την αφέλεια τουπαιχνιδιού, η στάση προς αυτό γίνεταιπιο σοβαρή. Είναι έλλειψη ωριμότηταςκαι σοβαρότητας να ασχολείται κανείςσοβαρά με το προφίλ καθώς είναι γελοίονα προσπαθείς να αλλοιώσεις τηνπροσωπικότητά σου. Στο τέλος έχειςπρόβλημα με το ποιος είσαι και οιάλλοι δε σε εμπιστεύονται. Εξάλλουοι μοναχικοί χρήστες είναι αυτοί πουασχολούνται περισσότερο με το προφίλενώ αυτοί που επικοινωνούν μετους φίλους τους δεν επενδύουν σεαυτόν τον τομέα.Ο εθισμός με τις φωτογραφίες είναιαναπόφευκτος ειδικά όταν η χρήσητων ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσηςξεκινήσει από την ηλικία του Δημοτικούκαι του Γυμνασίου. Μετά όμως ηκατάσταση εξομαλύνεται.Από τους 21 μαθητές της ομάδας, μόνον5 δεν έχουν προφίλ κι από αυτούςοι 3 πέρασαν περίοδο εξάρτησης μετο myspace, οπότε το βαρέθηκαν καιδε θέλησαν να συνεχίσουν. Όλοι οιμαθητές δηλώνουν πως έφτιαξαν τοπροφίλ για να είναι μέσα στο κλίματης εποχής και να επικοινωνούν μεταξύτους και με τους φίλους τους. Δυομόνον στους 21 διάβασαν τους όρουςχρήσης(…Δεν μπορούμε να εγγυηθούμεσε κανέναν ότι τα προσωπικάσας δεδομένα δε θα εκτεθούν σε μηεξουσιοδοτημένα άτομα…), χωρίς ναεπηρεαστούν στη διαδικτυακή συμπεριφοράτους, ενώ μεγάλο ποσοστόείχε δώσει και τον κωδικό στους φίλουςτου.

Επίδραση του Facebook στονελεύθερο χρόνο και τις δραστηριότητεςΣτις περισσότερες περιπτώσεις ηύπαρξη δραστηριοτήτων δρα αποτρεπτικάγια την κατάχρηση του Facebookγιατί δεν προλαβαίνει κανείς.Το αντίθετομπορεί να συμβεί όταν υπάρχειελεύθερος χρόνος. Παρόλα αυτά ανπαρασυρθεί κανείς στην ενασχόλησημπορεί να παραμεληθούν δραστηριότητεςή ακόμη και να διακοπούνΟ παράγοντας που επηρεάζεται πολύαπό την χρήση - κατάχρηση τουFacebook είναι ο ύπνος. Έτσι δενυπάρχουν ενοχές ότι πάει χαμένος οχρόνος. Αποτέλεσμα όμως αυτής τηςστάσης είναι η αίσθηση κούρασης,ατονίας και χάσιμο δυνάμεων. ΕιδικάΠαρασκευή και Σάββατο χάνεται οέλεγχος από τους περισσότερους χρήστες-μαθητέςόταν δε βγαίνουν έξω,με αποτέλεσμα να κοιμούνται τις πρωινέςώρες.Πολλοί θεωρούν ότι η χρήση τουFacebook δεν τους επηρεάζει στοδιάβασμα αλλά συμφωνούν ότι έχειεπηρεαστεί το συγκεντρωμένο διάβασμα.Υπάρχουν άλλοι χρήστες που δηλώνουνότι μετά την ενασχόληση μετο Facebook οργάνωσαν καλύτερα τοδιάβασμα το οποίο είναι σε προτεραιότηταγια να μπαίνουν αργότερα στοFacebook.Σημαντικό ποσοστό όταν έχει να βγειέξω δε βάζει πιο πάνω το Facebook,αλλά για το διάβασμα το σκέφτεταιΣυμπεράσματαόπως προκύπτουν από τηνπροσέγγιση της ομάδαςΤο Facebook προσφέρει πολλές δυνατότητεςκαι επιλογές στην επικοινωνία,ενημέρωση, ψυχαγωγία που καλύπτουνπολλές ψυχολογικές ανάγκεςτων εφήβων.Οι αλλαγές στην εφηβεία σε συνδυασμόμε τις αλλαγές στη ζωή των μαθητώντου Γυμνασίου ευθύνονται γιατην υπερβολική χρήση του Facebook.Αυτές σε συνδυασμό με το χαρακτήρακαι την έλλειψη ενημέρωσης μπορούννα δημιουργήσουν εθισμό.Το Facebook δηλαδή χρησιμοποιείταισαν μέσο απόδρασης από τα καθημερινάπροβλήματα με το chat, τα παιχνίδιακαι τη συντήρηση του προφίλ.Είναι ένα μέσο για ελεύθερη και δημιουργικήαναζήτηση πέρα από το πειθαρχημένοεξαντλητικό πρόγραμματου σχολείου που παραμένει αγκυλωμένοστο σύστημα των εξετάσεων καιεπιπλέον είναι ένα μέσο για τη δημιουργίαμιας άλλης ταυτότητας που κολακεύεικαι σε κάνει να αισθάνεσαιαυτοπεποίθηση.Εδώ πρέπει να αναδειχτεί το επίπεδοτης προσωπικής ευθύνης από τηνπλευρά της νεολαίας για το πώς θαγίνεται ορθή και υγιής χρήση όλων τωνυπηρεσιών που προσφέρει.Οι νέοι θα πρέπει να ξέρουν ότι τοFacebook δεν παρέχει καμιά ασφάλειαστα προσωπικά μας δεδομέναπου τα εμπιστευόμαστε αβίαστα κιεπιπόλαια. Θα πρέπει να μάθουν ναδιαβάζουν πρώτα τους όρους εγγραφήςστους οποίους συμφωνούν καινα είναι σίγουροι για τις πληροφορίεςκαι το περιεχόμενο που διοχετεύουνστο Διαδίκτυο, καθώς δεν είναιπλέον μόνον δικές τους αλλά καιτου Face book. Άρα είναι άγνωστοςο τρόπος με τον οποίο αυτές θα διακινηθούνκαι θα εκμεταλλευτούν.Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη ότι ταπαιδιά της 1 ης -3 ης Λυκείου έκανανλογαριασμό από την 3 η Γυμνασίου κιέπειτα, ενώ σήμερα η έναρξη τηςδραστηριότητας γίνεται από παιδιά 5 ηςκι 6 ης Δημοτικού, η κατάσταση χρήζειάμεσης αντιμετώπισης. Αυτό γιατί όσοπιο μικρή είναι η ηλικία οι μαθητέςδεν μπορούν να συνειδητοποιήσουντις συνέπειες των δηλώσεων και τωνπράξεών τους στον κυβερνοχώρο.Από την άλλη, όσοι μαθητές επενδύουνπολύ χρόνο στο χτίσιμο και τη συντήρησητου προφίλ και την ανούσιαεπικοινωνία πρέπει να καταλάβουν ότιείναι κρίμα να σπαταλιέται τόσος πολύτιμοςχρόνος σ’ αυτά τα χρόνια, ταοποία είναι δημιουργικής μάθησης καιψυχαγωγίας.Η ενημέρωση σχετικά με τον εθισμόκαι την ασφάλεια στο Facebook καιστο Διαδίκτυο γενικότερα θα πρέπεινα ξεκινά από πολύ μικρή ηλικία ώστετα παιδιά να διαπαιδαγωγηθούν και ναείναι ενήμερα του φαινομένου. Γονείςκαι σχολείο έχουν να παίξουν πολύσημαντικό ρόλο.9

Hμέρα ΑσφαλούςΔιαδικτύου 2011«It’s more than a game, it’s your life!»H Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου2011 γιορτάστηκε φέτος στις8 Φεβρουαρίου, σε περισσότερεςαπό 65 χώρες στον κόσμο, απότην Βραζιλία μέχρι την Ιαπωνία καιαπό την Ισλανδία μέχρι την Κένυα.Φέτος, το ΠανευρωπαϊκόΔίκτυο Εθνικών ΚέντρωνΕνημέρωσης καιΕπαγρύπνησης Insafeπροσκάλεσε μικρούςκαι μεγάλους να ρίξουνμια πιο προσεκτικήματιά στις «εικονικέςζωές» τους, και να ανακαλύψουνπώς ο αληθινόςεαυτός τους βιώνειτην εικονική εμπειρία.Στη σημερινή εποχή,παιδιά και νέοι ξοδεύουνένα αρκετά μεγάλομέρος της ζωής τους σεδιαδικτυακές δραστηριότητεςπου εκτείνονταιαπό τα online παιγνίδιαέως τη κοινωνική δικτύωση.Μέσα από τιςδραστηριότητες αυτέςέρχονται αντιμέτωποιμε πολλές προκλήσειςπου αφορούν την ιδιωτικότητα,την υπόληψη και την υγεία τους. Έτσιλοιπόν, ο φετινός εορτασμός επικεντρώθηκεγύρω από το εξής σύνθημα:«Το διαδίκτυο δεν είναι μόνο παιχνίδι.Προστάτευσε τον εαυτό σου.Σεβάσου την ζωή των άλλων.»(«It’s more than agame, it’s your life!»)Ο φετινός εορτασμός είχε ως στόχο5ο ΛΥΚΕΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ ΟΜΑ∆Α ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣνα μεταδώσει μερικά μηνύματα - κλειδιάπρος τους χρήστες του Διαδικτύου,μικρούς αλλά και μεγάλους:Δεν μπορούμε να κρυβόμαστε πίσωαπό ένα avatar, ένα ψευδώνυμο ή έναπροφίλ. Κάτι τέτοιο δεν μας παρέχειουδεμία ασπίδα ανωνυμίας ή προστασίας.Οι πράξεις στην εικονική ζωή μαςμπορεί να έχουν επιπτώσεις στηνπραγματική ζωή.*Το κείμενο είναι από το Saferinternet10

Εορτασμός ΗμέραςΑσφαλούς Διαδικτύου 2011 στο Σχολείο μαςΤο σχολείο μας, μέσω του προγράμματος αγωγής υγείας γράφτηκε πρεσβευτής της ημέρας ασφαλούς διαδικτύουκαι πραγματοποίησε δράσεις με σκοπό τη διάδοση μηνυμάτων υγιούς χρήσης διαδικτύου.Επηρεασμένοι από το φετινό μήνυμα του εορτασμού «Προστάτεψε τον εαυτό σου. Σεβάσουτη ζωή των άλλων» τυπώσαμε μπλούζες τις οποίες φορέσαμε για όλη την ημέραμε σκοπό την ευαισθητοποίηση του σχολείου σε ζητήματα ηθικής και ασφάλειας του Διαδικτύου.Το τύπωμα της μπλούζας περνάει το μήνυμα ότι οι έφηβοι και τα δύο φύλα σερφάρουμε με ηθική στο διαδίκτυο προκειμένουνα μη βλάψουμε κανέναν με τις κινήσεις μας και τις ενέργειές μας και επιπλέον φροντίζουμε να ενημερωνόμαστεώστε να λειτουργεί η κριτική σκέψη μας σαν ασπίδα προστασίας σε ό,τι κακόβουλο συναντήσουμε στο ΔιαδίκτυοΑκόμη στο χώρο του σχολείου κρεμάσαμε αφίσες που τις εκτυπώσαμε από το υλικό που πήραμε από το Saferinternet.gr.Την ίδια ημέρα στα πλαίσια του προγράμματος Αγωγής Υγείας του σχολείου μας συζητήσαμε με τους μαθητές του προγράμματοςτο θέμα: «FACEBOOK: Βιωματική προσέγγιση των πράξεων και των ενεργειών μας.Κατανόηση των κινδύνων και μηχανισμοίαυτοπροστασίας σε:• Διασφάλιση προσωπικών δεδομένων• Παραβατική συμπεριφορά• Χτίσιμο ψεύτικου εαυτού• Εθισμό• Αποδέσμευση από την πραγματικότητα11

Eγκλωβισμένοιστα παιχνίδια τουΔιαδικτύουΤα παιχνίδια του Διαδικτύου διεκδικούν σημαντικό μερίδιοχρόνου στην ενασχόληση των μαθητών με το Internetκαι το καθιστούν ακόμη πιο συναρπαστικό.Ο κόσμος του παιχνιδιού, η δράση τους, τα γραφικάτους , ο τρόπος συμμετοχής γεμίζουν τον ψυχισμότους με αισθήματα χαράς και λύπης, έντασηκαι χαλάρωση, αλλά προπαντός εκτονώνουναπό την πραγματικότητα και το σχολείο.Τα παιχνίδια γίνονται ακόμη γοητευτικά , ότανσ’ αυτά μπορούν να συμμετάσχουν περισσότεροιπαίκτες και σαν ένας παίκτης μπορείνα είναι ένα άτομο ή ομάδα φίλων αλλά καιαγνώστων. Τέτοια παιχνίδια είναι ενσάρκωσηςρόλων, δράσης, στρατηγικής,εξομοίωσης, λογικής κι αθλημάτων.Όλα τα παιχνίδια είναι εθιστικά ανδε γίνει σωστή χρήση. Περισσότεροεθιστικά είναι όμως τα παιχνίδιαενσάρκωσης ρόλων όπως τοWorld Of Warcraft, Darkfall. Ένας από τους κύριουςλόγους είναι ότι οι έφηβοιτα μαθαίνουν μόνοιτους χωρίς καμιά καθοδήγησηκι ενημέρωσηείτε απότους γονείς, είτεαπό το σχολείο.Πρωταρχικό ρόλοπαίζει η οικογένεια12και μετά το σχολείο. Δυστυχώς όμως και στις δύο περιπτώσεις,το ψηφιακό χάσμα είναι αγεφύρωτο μέχρι στιγμής.Από την άλλη οι τεχνολογίες των παιχνιδιών σχετίζονταιμε την ελεύθερη και δημιουργική αναζήτηση, πρακτικέςπου απορρίπτονται σαν μοντέλα από το σημερινό ελληνικόσχολείο. Έτσι οι έφηβοι εκμεταλλευόμενοιτην άγνοια από τη μια και την άρνηση απότην άλλη των μεγάλων να δεχτούν τις νέεςτεχνολογίες, καθοδηγούνται μόνοι τουςή από φίλους τους και χάνονται πολλέςφορές στους φανταστικούς κόσμους τωνπαιχνιδιών, σκοτώνοντας τον ελεύθεροχρόνο τους και παραμελώνταςμαθήματα και υποχρεώσεις.Στα περισσότερα “απλά” παιχνίδιαμπορεί να κολλάς χωρίςνα το καταλάβεις, πορώνεσαιαλλά σε κάποια φάση βαριέσαικαι σταματάς. Έναπαράδειγμα με το διαδικτυακόFarmville τουFacebook μέσω τουοποίου φτιάχνεις τηδική σου φάρμα, τοδικό σου χωράφι.Υπάρχει μαγαζίπου αγοράζειςφυτά τα οποίασου λέει πότε θαμεγαλώσουν. Εσύ

πρέπει να μπεις στο παιχνίδι τη δεδομένηστιγμή για να μη χαλάσει τοφυτό. Αυτό από ένα σημείο και πέρακαταντά βαρετό κι εγκαταλείπεται.Δεν ισχύει όμως το ίδιο με τα παιχνίδιαενσάρκωσης ρόλων(MMORPG).Σ΄αυτά οι χρήστες δεν έρχονται σεεπαφή μόνο με άλλους παίκτες αλλάμε χαρακτήρες που σχεδιάστηκαν απότους δημιουργούς παιχνιδιών. Πρόκειταιουσιαστικά για ψηφιακούς παίκτεςμε τεχνητή νοημοσύνη και περίπλοκαχαρακτηριστικά συμπεριφοράςπου κάνουν τονεικονικό κόσμο αυτώντων παιχνιδιών ακόμη πιοελκυστικό. Όποιος παίζεισ΄ αυτά τα παιχνίδιαενσαρκώνει το ρόλο τηςαρεσκείας του, νιώθειισχυρός και συναλλάσσεταιπαράλληλα με άλλαάτομα, όχι μόνο φίλουςαλλά και αγνώστους απόάλλες χώρες αντιμετωπίζονταςσυνεχώς νέεςπροκλήσεις που ανανεώνουντο ενδιαφέρον.Επιπλέον τα παιχνίδια αυτά είναι αρκετάπερίπλοκα, απαιτούν σκέψη καισυγκέντρωση οπότε δεν μπορεί κανείςνα παίξει για λίγο. Επίσης όλος ο χώροςτου παιχνιδιού έχει πολυτέλειες οιοποίες εκθαμβώνουν και κάθεσαι καιπαίζεις. Γίνεσαι υπερήφανος. Αυτόπου δεν μπορείς να κάνεις στην πραγματικότητα,στον κόσμο του παιχνιδιούείναι εφικτό.Οι θετικές επιδράσεις είναι πολλέςκι αφορούν κυρίως την ανάπτυξηοπτικοεγκεφαλικών δεξιοτήτων όπωςανακλαστικές ικανότητες στην όραση,στην αντίληψη, στη συγκέντρωση στηνπροσοχή καθώς και στην ανάπτυξηκοινωνικών δεξιοτήτων αφού οι παίκτεςμπορούν να φτιάχνουν σχέσειςμε τους δικούς τους όρους χωρίς ναπιέζονται. Τα θετικά στοιχεία όμωςεξαρτώνται από τη χρήση που κάνειο ίδιος ο έφηβος καθώς και από τηδιαπαιδαγώγησή του.Τα παιχνίδια απαραίτητα δε βγάζουντο χαρακτήρα. Οι περισσότεροι μαθητέςθεωρούν αβάσιμη τη διαπίστωσηαυτή. Απλώς αναγκάζεσαι να εκφράσειςτην αντίληψή σου για να βγειςαπό μια κατάσταση πχ. εμπόλεμη. Ησυγκεκριμένη συμπεριφορά δε σημαίνειότι είσαι και βίαιος.Τα βίαια άτομα είναι πιο επιρρεπήστον εθισμό αλλά πιθανόν κι αυτό νατους εκτονώνει. Είναι αδιαμφισβήτητοπάντως ότι η υπερβολική ενασχόλησημε τα διαδικτυακά παιχνίδια δημιουργείβιολογικά και ψυχολογικά προβλήματαόπως κόπωση, ευερεθιστότηταπου οδηγούν σε συχνές συγκρούσειςμε γονείς και φίλους με αποτέλεσματην απομάκρυνση του εφήβου απόουσιαστικές σχέσεις αλλά και την παραμέλησηβασικών καθηκόντων. Ακόμησε πολλές περιπτώσεις η έντασητου παιχνιδιού μπορεί να συνεχιστεί κιεκτός, με αποτέλεσμα πολλοί χρήστεςνα μη λένε πού βρίσκονται γιατί μπορείνα γίνουν και συγκρούσεις με βία καιξύλο. Σε μερικές επίσης περιπτώσειςμπορεί να προκληθεί σύγχυση ανάμεσαστον πραγματικό και το φανταστικόκόσμο. Ιδιαίτερα με παιχνίδια βίαςπολλοί ειδικά ανήλικοι παίκτες μπορείνα αναρωτηθούν πώς είναι η βία και οισκοτωμοί στην πραγματική ζωή.Κινδύνους δημιουργούν και τα διαδικτυακάπαιχνίδια τζόγου καθώς κι εδώεμπλέκεται ο τζόγος του εικονικούκόσμου με την οικονομική ζημιά ή τοκέρδος στην πραγματική ζωή. Οι έφηβοιμπορεί να καταχραστούν χρήματαή τις πιστωτικές κάρτες των γονιών καινα εμφανίσουν βίαιη ή παραβατικήσυμπεριφορά.Μαθητές όταν δεν έχουν έλεγχο απότο σπίτι, ομολογούν ότι το παρακάνουνκαι μπορούν να παίζουν και 15-20ώρες συνέχεια… Παραδέχονται ότισ’ αυτή την περίπτωση ο εγκέφαλοςπαθαίνει βλάβη, βγαίνουν αλλαγμένοι,δε θέλουν να φάνε, δε καταλαβαίνουντο χρόνο, τον ύπνο…Θεωρούν όμως ότι τα ίδια τα παιχνίδιαδε βλάπτουν. Βέβαια την ώρατου παιχνιδιού και μπορεί κιαμέσως μετά τα συναισθήματααλλάζουν. Υπάρχει δηλαδή μιαδιαταραχή καθώς εκφράζονταισυναισθήματα όπως χαρά, αγωνία,λύπη, θυμός, εκνευρισμός.Όσον αφορά τα τρομακτικά παιχνίδιαείναι ωραίο το συναίσθηματης αγωνίας, να μην ξέρειςτι σε περιμένει. Επιπλέον αντα παιχνίδια ήταν πιο κοντά στηνπραγματικότητα δε θα είχαν ενδιαφέρον.Πρόβλημα δημιουργούν πάντωςμε τη διαχείριση χρόνου. Εκείνοπου πρέπει να προσεχθεί είναιστα παιδιά προσχολικής ηλικίας καιτου Δημοτικού στα οποία δεν έχει ωριμάσειη αντίληψη και δεν έχουν ζήσειστον πραγματικό κόσμο. Εκεί υπάρχειο κίνδυνος μίμησης ή ο κίνδυνος ναμπερδευτεί ο φανταστικός κόσμος τουπαιχνιδιού με την πραγματικότητα.Προσωπικές απόψεις:•y Μπορείς να κάνεις πράγματαπου δε γίνονται. Δεν υπάρχουν νόμοι.Κάνεις μαγικά. Όσες φορές κι ανασχοληθείς ξαναγεννιέσαι…•y Είναι σαν να μεγαλώνεις ένακατοικίδιο. Ο χαρακτήρας που έχεις,προσπαθείς να μεγαλώσει «σωστά».Τον κάνεις π.χ. «καλό» μάγο, «καλό»πολεμιστή. Μπορείς να γίνεις ο κυρίαρχος…•y Με συναρπάζει ο φανταστικόςκόσμος γιατί δε μ’αρέσει ο πραγματικόςκι εκεί ξεχνιέμαι…•y Αυτό που κερδίζω είναι να13

ξεχνώ τον πραγματικό κόσμο και ναβρίσκομαι στα top list των καλυτέρωνπαικτών...•y Είναι πολύ ωραίο να φτιάξειςένα δικό σου κόσμο. Τους συγγραφείςτων παιχνιδιών τους θαυμάζω. Τουςδημιουργούς του Darkfall τους θεωρώισάξιους με συγγραφείς…•y Το πρόβλημα δεν είναι το παιχνίδι,αλλά πώς συνδέεσαι μαζί του.Αν θεωρείς ότι όλο το βάρος πρέπεινα πέφτει εκεί, εκεί είναι το πρόβλημα…•y Το σημείο κλειδί στα παιχνί-14δια είναι από πού θα έρθει ο έλεγχος,από τους γονείς ή από τον ίδιοτο χρήστη. Για τους εφήβους το πιοεπικίνδυνο δεν είναι τα παιχνίδια αλλάόταν τους πεις να μην παίζουν. Τότεθα κάνουν χειρότερα…•y Η έννοια της προστασίας τωνεφήβων είναι παρεξηγημένη. Αν πειςσε ένα παιδί που «ασχολείται» με τηβία ότι αυτό είναι κακό, τότε δίνειςαξία στη βία διαφορετικά αυτό θα περάσει…•y Τα παιχνίδια για τους εφήβουςπρέπει να γίνουν προσωπικήυπόθεση. Μόνον έτσι θα καταφέρουννα τα ελέγξουν…•y Να μπουν όρια στα παιχνίδια.Μερικές εταιρείες είναι καλύτερες.Στέλνουν μηνύματα που λένε: ‘’Κάνεαυτό ή το άλλο για να γίνεις καλύτερος.Κάνε διάλειμμα. ‘’ Όμως κάνειςδεν τα τηρεί…•y Άτομα του παιχνιδιού, εκτόςπαιχνιδιού μπορεί να παίξουν ακόμηκαι ξύλο. Γι’ αυτό δε λέω ποτέ πούβρίσκομαι…•y Γράφω τον εαυτό μου τηνώρα που παίζω κι επιλεγμένες σκηνές

τις ανεβάζω στο YouTube και μου κάνουνσχόλια. Ποτέ δε δέχτηκα ύβρειςκι από τα σχόλια βελτιώνομαι…•y Τα άτομα αν έχουν νεύρα εθίζονταιπερισσότερο…•y Φταίνε οι γονείς που δεν παρακολουθούντα παιχνίδια στις μικρέςηλικίες και τα internet café.•y Η λογοκρισία στα παιχνίδιαδε λύνει το πρόβλημα, καθώς το πρόβλημαδεν είναι τα παιχνίδια αλλά ηχρήση τους, όπως ακριβώς και τωνκινηματογραφικών ταινιών, δελτίων ειδήσεων,σήριαλ, κόμικς…Συμπεράσματα:Τα παιχνίδια του Διαδικτύου αποτελούναναπόσπαστο μέρος της ζωής τωνεφήβων. Δεν μπορούμε να τα αγνοούμεούτε να αμφισβητήσουμε το ρόλοτους τόσο στην τεχνολογία όσο και στοχώρο κοινωνικοποίησης των νέων. Είναισίγουρο ότι διαμορφώνουν από τηναρχή τον τρόπο με τον οποίο οι έφηβοιμαθητές παίζουν, ψυχαγωγούνται,κοινωνικοποιούνται και προσπαθούννα κατανοήσουν τον κόσμο.Τα οφέλη από τη χρήση τους είναιπολλά στην καλλιέργεια δεξιοτήτων,όμως αν θα τα πάρει κανείς εξαρτάταιαπό το χαρακτήρα του και τη διαπαιδαγώγησήτου.Οικογένεια και σχολείο έχουν μέχρισήμερα ένα κενό όσον αφορά την κατανόησητων καινούριων αυτών μέσωνμε αποτέλεσμα η στάση τους να είναιαπό αδιαφορία και δαιμονοποίηση μέχριτον πανικό και την την υστερία ότιγια την ηθική παρακμή της κοινωνίαςπρέπει να καταδικαστούν τα παιχνίδιακαι το Διαδίκτυο.Εκμεταλλευόμενοι αυτό το κενό οιέφηβοι χάνονται μόνοι τους στα κανάλιατων παιχνιδιών δημιουργώνταςπολλές φορές λάθος εικόνα για τονκόσμο, στηριζόμενοι και εκθειάζονταςτο ψεύτικο, παραμελώντας υποχρεώσειςκαι διαταράσσοντας βιολογικέςτους λειτουργίες και ειδικά τον ύπνο.Οι ίδιοι οι έφηβοι μαθητές συνειδητοποιούντις επιδράσεις των παιχνιδιώνκι αναγνωρίζουν και τις θετικές και τιςαρνητικές. Πολλοί επίσης παραδέχονταιότι όσο περισσότερο κατάχρησηκάνει κανείς τόσο πέφτουν οι άμυνέςτου και βιολογικά και ψυχολογικά καιηθικά.Δε φταίνε όμως τα ίδια τα παιχνίδιαγι’ αυτές τις επιπτώσεις. Τις ίδιες επιπτώσειςκατ’ αναλογία έχουμε κι απότην κακή χρήση της τηλεόρασης, τωνβιβλίων, των κόμικς και του κινηματογράφου.Σημείο κλειδί είναι η ανάδειξη τηςπροσωπικότητας του εφήβου και τηςπροσωπικής του ευθύνης, τι σημαίνειέλεγχος καθώς και τι σημαίνει δίνωαξία σε έννοιες όπως η βία.Η Διαπαιδαγώγηση των παιδιών πρέπεινα ξεκινά από πολύ μικρή ηλικία. Οιγονείς ειδικά στα πρώτα χρόνια πρέπεινα στέκονται άγρυπνα κοντά στα παιδιάόσον αφορά τη χρήση των νέων τεχνολογιώνενώ οι ίδιοι καλό είναι να αποτελούνπρότυπα υγιούς χρήσης. Έτσιη οικογενειακή εκπαίδευση στο Διαδίκτυομπορεί ν’ αποτελέσει προστατευτικόπαράγοντα ενάντια στην κακήχρήση. Το σχολείο μπορεί και πρέπεινα συμπληρώνει αυτή τη διαπαιδαγώγησηή και να τη διορθώνει όπου αποδεικνύεταιανεπαρκής η οικογενειακή.Οι έφηβοι ενημερωμένοι, έστω κι ανη στάση τους μέχρι τώρα δεν ήταν υγιήςπρέπει να αναλάβουν την ευθύνητους.Σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει έναδίκτυο ενημέρωσης από τηλεόραση,ραδιόφωνο, ημερίδες, προγράμματααγωγής υγείας, διαφημίσεις, το οποίοθα παρεμβαίνει σε σπίτια, σχολεία,χώρους εργασίας ενημερώνοντας γιατη σωστή χρήση των διαδικτυακών παιχνιδιώνκαι του Διαδικτύου γενικότερακαι των νέων τεχνολογιών.Το πιο σημαντικό: Οι φορείς πουεμπλέκονται στις καινούριες τεχνολογίεςκαι τις επιπτώσεις τους όπωςδημιουργοί Διαδικτυακών παιχνιδιών,επαγγελματίες της τεχνολογίες, επαγγελματίεςτης ψυχικής υγείας και τηςεκπαίδευσης οφείλουν να φροντίσουνγια τη δημιουργία κατευθυντηρίωνγραμμών όσον αφορά τη στάση πουπρέπει να ακολουθείται στα παιχνίδιαέτσι ώστε να εξαλειφθεί ο πανικός καιη υστερία που τα καταδικάζουν ελαφράτη καρδία από τη μια και η σύγχυσηγια το ρόλο τους από την άλλη.Διαφορετικά το σημερινό ομιχλώδεςτοπίο για το ρόλο τους θα έχει απροσδιόριστααποτελέσματα.15

Για ένα χρονικό διάστημα ήμουνσε online gamesγια εφτά με είκοσι ώρεςτην ημέραΞεκίνησα να παίζω online παιχνίδιαόταν ήμουν δεκατριών χρονών στηνΑμερική. Τότε ξεκίνησα να κάνω καισυνδρομές σε online games καιμέχρι πέρυσι είχα πέντε συνδρομέςαπό τριάντα σαράντα δολάρια το τρίμηνοσε κάθε παιχνίδι (WIZARD101,Aion, WoW, Lineage, Guild Wars,Battlefield Heroes).Όμως λόγω τηςεπιστροφής μου στην Ελλάδα οι γονείςμου, μου είπαν να διαλέξω ένακαι διάλεξα το Aion, εφόσον ήτανπιο καινούριο. Για κάποιο λόγο κάθεΜΜΟ για μένα καταντάει βαρετό μετάαπό κάμποσο χρόνο και διαλέγω κάποιοάλλο. Π.χ. τώρα έπαιξα το Betaαπ’ το Riff και μου άρεσε πάρα πολύ.Λόγω των φροντιστηρίων έχω περίπουτριάντα με σαράντα πέντε λεπτά16την ημέρα που μπορώ να παίξω αλλάαυτά τα σαράντα πέντε λεπτά είναι τακαλύτερα αφού ξεχνιέμαι από τονπραγματικό κόσμο και βρίσκομαι σεκόσμο φανταστικό. Επειδή έχω πολλάδιαβάσματα τα συναισθήματά μου είναιdown συνέχεια άρα είναι ωραίο ναμπορώ να ξεχαστώ. Με λίγα λόγια δενχάνω καθόλου από τον ελεύθερο χρόνομου αφού μέσα σε σαράντα πέντελεπτά δεν θα μπορούσα να κάνω κάτιάλλο. Το βράδυ μετά το φροντιστήριοστις δέκα μ.μ πηγαίνω και γυμναστήριοάρα δεν ενοχλεί τις δραστηριότητέςμου. Όταν είχα πέντε συνδρομέςεπειδή στην Αμερική ήμουν γεμάτοςελεύθερο χρόνο, για ένα χρονικόδιάστημα ήμουν online για εφτά μεείκοσι ώρες την ημέρα. Κατάλαβα ότιέχανα πολύ χρόνο και δεν το ξαναέκαναποτέ. Εύχομαι να μπορούσα ναείχαν περισσότερο ελεύθερο χρόνογια να μη χρειάζεται να παίζω onlineκαθόλου. Όταν παίζω online τα συναισθήματάμου αυξάνονται αφού παίζωμε πολύ καλούς μου φίλους και μέσωτου Ventrilo μιλάμε. Με νευριάζειπολύ που πρέπει να φεύγω μετά απόσαράντα πέντε λεπτά. Όταν παίζω PvPτότε είναι που ξεκινάει το άγχος και ηαγωνία για το ποιος θα κερδίσει. Βέβαιαδεν νευριάζω αν κερδίσουν άλλοιαφού είναι ένα απλό παιχνίδι που μεευχαριστεί.Γιώργος Σύρμος

Πορνογραφίακαι Εθισμός στοΔιαδίκτυοΗ παρουσία της πορνογραφίας και ηέκφραση της σεξουαλικότητας στο Διαδίκτυοείναι πολύ ισχυρή στις μέρεςμας. Η αναζήτησή τους, αποτελούν μίααπό τις κύριες χρήσεις του διαδικτύουμε δυνατότητα να οδηγήσουν στονεθισμό.Πορνογραφία σύμφωνα με το λεξικόείναι η ακριβής απεικόνιση ή περιγραφήσεξουαλικών πράξεων ή ηεπίδειξη γυμνών σωμάτων σε προκλητικέςστάσεις, με σκοπό την ερωτικήδιέγερση.Σύμφωνα με την έρευνα του 2007 τηςΜονάδας Εφηβικής Υγείας της Β’ Παιδιατρικήςκλινικής του ΠανεπιστημίουΑθηνών, ένας στους πέντε εφήβους,επισκέπτεται ιστοσελίδες πορνογραφικούπεριεχομένου. Το πρόβλημααφορά κυρίως τα αγόρια, με αναλογίαένα κορίτσι προς έντεκα αγόρια, όπωςμας το παρουσίασε ο συνεργάτης τηςΜονάδας, γιατρός Κορμός, στη συνάντησηπου είχε μαζί του η Ομάδα ΑγωγήςΥγείας στην Αθήνα.Για την καλλιέργεια αυτής της συμπεριφοράς,ευθύνονται τα Μέσα ΜαζικήςΕνημέρωσης, ειδικά η τηλεόρασηπου προβάλλει σεξουαλικά πρότυπαμε στρεβλωμένη σεξουαλικότητα αλλάκαι κουτσομπολίστικες εφημερίδεςκαι περιοδικά.Άξιον μελέτης είναι το γεγονός ότιπολύ σημαντικό ποσοστό μαθητών δενείχε και δεν έχει καμιά ενημέρωση σεθέματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησηςαπό γονείς κι ούτε τολμά να συζητήσειτέτοιου είδους θέματα. Από τους μαθητέςτης oμάδας, 3 στους 4 πήρανμαθήματα σεξουαλικής αγωγής απόφίλους και περιοδικά-καθώς θεωρούνότι άργησαν να γνωρίσουν το Διαδίκτυο-κιόχι από γονείς Έτσι τόνισαν ότι ηπεριέργεια, η άγνοια και η έλλειψηεμπειριών, μπορεί να οδηγήσουν τουςεφήβους σε sites πορνογραφικού περιεχομένου.Πολλοί δε, δε διστάζουννα βάζουν στα Αγαπημένα τέτοιες σελίδεςγια να μπορούν να μπαίνουν ανάπάσα στιγμή.Μια μερίδα μαθητών θεωρεί ότι παίρνειμια σεξουαλική διαπαιδαγώγησηαπό τη χρήση τέτοιων σελίδων χωρίςνα γνωρίζει αν είναι έγκυρη. Ταυτόχροναοι μαθητές επισημαίνουν τονκίνδυνο του εθισμού σε λανθασμένεςσυμπεριφορές και παραδέχονται ότιη πορνογραφία μετατρέπει προς τοχειρότερο τη σεξουαλικότητα και τιςανθρώπινες σχέσεις. Αν μάλιστα καταστείαπό τις σημαντικότερες πηγέςπληροφόρησης για σεξουαλικά θέματατότε υπάρχει κίνδυνος κακής αγωγήςκαι λανθασμένων εντυπώσεων γιατη σεξουαλική ζωή.Τα αγόρια θεωρούν πως δεν υπάρχειάτομο- έφηβος του φύλου τους πουνα μην έχει την περιέργεια να μπει σετέτοια sites. Μερικά αγόρια θεωρούνότι η σημερινή γενιά των κοριτσιώνείναι τρομερά προκλητική αλλά καιτρομερά συντηρητική οπότε εγκλωβίζονταισε φαύλο κύκλο και ψάχνουνδιέξοδο στην πορνογραφία.Προβλήματα από τη χρήσητης διαδικτυακής πορνογραφίαςόπως επισημάνθηκαναπό την ομάδα των μαθητών:Οι σκηνές που προβάλλονται δημιουργούνεσφαλμένες εντυπώσεις γιατο τι συμβαίνει στην πραγματικότητα.Τα αγόρια μπορεί να αποκτήσουν λάθοςπρότυπα οπότε να οδηγηθούν σε17

υπερβολικές απαιτήσεις που δεν είναιρεαλιστικές ή να βλέπουν τις γυναίκεςσαν αντικείμενα.Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος εθισμούοπότε το άτομο θεωρεί ότι το υλικό(ταινίες, βίντεο, φωτογραφίες) είναιαναπόσπαστο μέρος της ζωής του κιείναι απόλυτα φυσιολογικό. Ο εθισμόςεξάλλου μπορεί να οδηγήσει σε αναισθητοποίηση,απουσία συναισθημάτωνγια το άλλο φύλο και κατ’ επέκταση σεδιατάραξη των ανθρωπίνων σχέσεων.Ωθεί σε παρορμητικές συμπεριφορέςκαι πρόωρη σεξουαλική ωρίμανσηχωρίς οι έφηβοι να είναι έτοιμοι.Σε πολλές περιπτώσεις καλλιεργείταιη διαστροφή κι όχι οι κανονικές σεξουαλικέςσυμπεριφορές αφού στόχοςείναι η εμπορική εκμετάλλευση.Σε πολλές περιπτώσεις καλλιεργείταιη επιθετικότητα και υπάρχει πιθανότηταο έφηβος όταν γίνει ενήλικας ναέχει τάσεις σεξουαλικής κακοποίησηςπρος το σύντροφό του.Μέσω της πορνογραφίας επίσης ενθαρρύνονταιοι σεξουαλικές σχέσειςχωρίς προφυλάξεις με όλα τα επακόλουθαπου μπορεί να έχει αυτό στουςεφήβους.Τέλος όσο πιο εγκλωβισμένος είναι ένας18έφηβος στον ψηφιακό κόσμο του πορνογραφικούυλικού τόσο πιο ευάλωτοςείναι σε μια διαδικτυακή ερωτική σχέσηή σε μια σεξουαλική εκμετάλλευσηκαθώς θα τα θεωρήσει μέρος τουκόσμου του κι είναι μπερδεμένος ανάμεσαστο πραγματικό και το εικονικό.Η στάση σε πορνογραφικόυλικό με την κρίση των μαθητώντης Ομάδας:•y Τα παιδιά επηρεάζονται καιδεν μπορούν να κρίνουν ότι είναι έναεμπορικό κατασκεύασμα. Μπερδεύονταικι έχουν επιθετική συμπεριφορά…•y Αν κάποιος συνηθίσει να μπαίνεισε τέτοια sites μπορεί και να τουαρέσει και να θέλει να ξαναμπεί. Έτσιμπορεί ν’ αλλάξει όλη του η καθημερινότητα,να αλλάξει ο εαυτός του, νατο σκέφτεται όλη την ώρα…•y Ό,τι έχει σχέση με μηνύματακαι πορνογραφικού υλικό να μπλοκαριστείστο σχολείο. Ο Η/Υ του καθηγητήνα ελέγχει αν κάποιος κάνει εργασίεςκι αν όχι, να τον κόβει…•y Οι γονείς στο σπίτι δε νομίζωότι μπορούν να κάνουν κάτι γιατί οιέφηβοι μπορούν να βάλουν κωδικόστον Η/Υ…•y Υποχρεωτικά να υπάρχει σεξουαλικήαγωγή στο σχολείο, ξεχωριστάστα αγόρια και στα κορίτσια…•y Να μπει η σεξουαλική διαπαιδαγώγησησαν μάθημα στη βασικήεκπαίδευση, η πρώτη ενημέρωση στοσπίτι να γίνεται από τους γονείς κι επίσηςη τηλεόραση να βγάλει τα προκλητικάπρογράμματα…•y Το Ιnternet μπορεί να προσφέρεισεξουαλική διαπαιδαγώγησηαρκεί να ξέρουμε να μπαίνουμε σεέγκυρες πηγές…•y Επηρεάζουν οι «κακές παρέες».Εκτονώνεις το χρόνο σου καιτίποτα παραπάνω…•y Μπορεί να νιώσεις μια προσωρινήικανοποίηση αλλά δεν είναιτρόπος αυτός να εκτονώνεσαι…•y Στο σχολείο πρέπει να φύγουντα ταμπού. Ζούμε σε μια κοινωνίατόσο εκφυλισμένη κι όμως θεωρούμεπαρακινδυνευμένο να μπειμάθημα σεξουαλικής αγωγής. Βέβαιαο καθηγητής να έχει την ικανότητα νατο διδάξει…•y Υπάρχουν δυο πλευρές ανπέσει κάποιος σε πορνογραφικό υλικό:ή να εθιστεί ή να φύγει…•y Ωθεί σε πρόωρη σεξουαλικήωρίμανση. Μπορεί να πάρεις λάθοςσεξουαλική διαπαιδαγώγηση κι αυτόανάλογα με το χαρακτήρα του παιδιού…•y Η εφηβική περιέργεια ωθείσε τέτοιου είδους αναζητήσεις κυρίωςόταν τα παιδιά δεν έχουν διαπαιδαγώγησηαπό το σπίτι…•y Οι γονείς να είναι πιο ανοικτοίκαι να συζητούν. Είναι καλύτερηη ενημέρωση από τους γονείς απόοπουδήποτε αλλού…

22Εκπαιδευτικές εκδρομέςστα πλαίσια του προγράμματοςΤις βιωματικές συναντήσεις μας συμπλήρωσε η ενημέρωσηαπό ειδικούς επιστήμονες τους οποίους συναντήσαμεείτε μέσω εκδρομών, είτε μετά από πρόσκληση στο σχολείο.Συγκεκριμένα στα πλαίσια του προγράμματος, πραγματοποιήθηκαν,μια εκδρομή στην Αθήνα και μια στη Θεσσαλονίκη.Στην Αθήνα η ομάδα επισκέφτηκε τη ΜονάδαΕφηβικής Υγείας της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του ΠανεπιστημίουΑθηνών και την εταιρεία παραγωγής βιντεοπαιχνιδιώνAventurine η οποία έχει στην κυκλοφορίατο μοναδικό παγκόσμιο διαδικτυακό παιχνίδι Darkfall, τοοποίο παίζεται σε 195 χώρες. Στην επίσκεψη στη Μονάδαεφηβικής Υγείας, οι μαθητές ενημερώθηκαν από τονεπιστημονικό συνεργάτη της Μονάδας κι εκπρόσωπο τηςΓραμμής Βοήθειας ΥποΣΤΗΡΙΖΩ, γιατρό κ.Γεώργιο Κορμά.Στην εταιρεία Aventurine, οι μαθητές ενημερώθηκαν απότον αντιπρόεδρο της εταιρείας και πρόεδρο της πανελλήνιαςΈνωσης Λογισμικού Ψυχαγωγίας, κ.Τάσο Φλάμπουρα.Οι μαθητές ξεναγήθηκαν στους χώρους παραγωγής παιχνιδιώνκαι είδαν τη διαδικασία χτισίματος ενός παιχνιδιούαπό το μηδέν. Περιηγήθηκαν στην αίθουσα σχεδιασμούτων ηρώων, στην αίθουσα γλυπτικής και ζωγραφικής όπουοι ήρωες γίνονται ανθρωπόμορφοι και στην αίθουσα χαρακτήρωνόπου οι ήρωες παίρνουν πολλαπλά χαρακτηριστικάμε προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης.Εντύπωση έκανε το πάθος των προγραμματιστών από τουςοποίους οι περισσότεροι είναι διαδικτυακοί παίκτες πουέκαναν το χόμπι τους επάγγελμα. Οι ίδιοι υποστηρίζουν ότιφτιάχνοντας ένα παιχνίδι είναι σαν να δίνεις ζωή και είναιφοβερή αίσθηση. Η εντύπωση των μαθητών ήταν πως αντο παιχνίδι δημιουργεί μαγεία όταν παίζεται, η μαγεία είναιπολύ μεγαλύτερη όταν βλέπουμε τι κρύβεται πίσω απόαυτό και τις υψηλού βαθμού δεξιότητες που απαιτούνταιστον προγραμματισμό.Στη Θεσσαλονίκη, η ομάδα Αγωγής Υγείας επισκέφτηκετο Φυσικό τμήμα της Σχολής Θετικών Επιστημών του ΑΠΘ.Εκεί ενημερώθηκε από τη Φυσικό και μέλος της ΔιοικούσαςΕπιτροπής του ευρωπαϊκού προγράμματος e-cost γιατο cyberbullying, κ.Βασιλική Γκουντσίδου, καθώς και απότον αξιωματικό του τμήματος Δίωξης Ηλεκτρονικού ΕγκλήματοςΘεσσαλονίκης, κ.Κώστα Βεργίδη για το cyberbullyingκαι τις παγίδες του Διαδικτύου.Στόχος των εκδρομών ήταν εκτός από την αφύπνιση καιευαισθητοποίηση σε θέματα χρήσης διαδικτύου, οι μαθητέςνα λειτουργήσουν ως ερευνητές και δημοσιογράφοιμε απώτερο σκοπό να γίνουν πολλαπλασιαστές δράσεωνγια την υγιή στάση απέναντι στη χρήση Διαδικτύου στο σχολείοκαι γενικότερα.Η πραγματοποίησή τους βασίστηκε στην παραδοχή, ότιτο σχολείο θα πρέπει να προσφέρει ευκαιρίες για πλατιάκι ολοκληρωμένη εκπαίδευση καθώς και δράσεις κιεμπειρίες πέρα από τα μαθήματα, με στόχο την ολοκληρωμένηεξέλιξη κι ανάπτυξη των μαθητών αλλά και τωνκαθηγητών, μέσα από τον εμπλουτισμό γνώσεων και τηδημιουργία ευκαιριών για συναισθηματική και κοινωνικήωρίμανση.Το ήθος των μαθητών ήταν εξαιρετικό στις εκδρομές. Πεποίθησημαθητών και καθηγητών ήταν ότι πρέπει να διοργανώνονταιτέτοιου είδους εκπαιδευτικές εκδρομές μέσωπρογραμμάτων, οι οποίες συνδυάζουν την ψυχαγωγία μετη μάθηση κι ανεβάζουν την αυτοεκτίμηση όλων με ενεργητικέςδραστηριότητες, εμπειρίες κι εξαιρετικές δεξιότητεςκαθώς και προσέγγιση χώρων που είναι δύσκολονα προσεγγιστούν από άτομα. Όσον αφορά δε την εκπαιδευτικήδιαδικασία, σε τέτοιου είδους εκδρομές, μαθητέςκαι εκπαιδευτικοί αλληλεπιδρούν, οπότε βελτιώνεται τοπεριβάλλον της τάξης και δίνονται κίνητρα για καλύτερηαπόδοση ή καλλιέργεια άλλων δεξιοτήτων.

Γιώργος Κορμάς επιστημονικός συνεργάτης της Μονάδας Εφηβικής Υγείαςτης Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και εκπρόσωπος της γραμμήςΒοήθειας ΥποΣΤΗΡΙΖΩ του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου: «Είναι πολύ εύκολοοι έφηβοι να οδηγηθούν στο να κινούνται και να ζουν στο Διαδίκτυο».Ο κ. Κορμάς εκπέμπεισήμα κινδύνου για τηνανεξέλεγκτη χρήση τουΔιαδικτύου και τις επιπτώσειςτης. «Η Μονάδαπαρακολουθεί σήμερα100 παιδιά», είπε. «Δενείναι όμως πολλά σεσχέση με το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε.Το θέμα που δημιουργείσοβαρό πρόβλημα αυτήτη στιγμή δεν έχει νακάνει τόσο με την εξάρτησηόσο με τη γενικότερησυμπεριφορά στοΔιαδίκτυο.Το Facebook και τα παιχνίδιαείναι σήμερα οικυριότερες εξαρτήσειςστο Διαδίκτυο. Σύμφωναδε με τελευταία έρευνατης Μονάδας ΕφηβικήςYγείας στην Κύπρο, ταποσοστά εθισμού είναι50-50 στα δύο φύλα.Δηλαδή όσο εθίζονταιτα αγόρια εθίζονται καιτα κορίτσια. Κάπως έτσι θα είναι ταπράγματα και στην Ελλάδα, γεγονόςτο οποίο ανατρέπει την προηγούμενηέρευνα της Μονάδας στη χώρα μας,στην οποία τα ποσοστά ήταν 20 κορίτσιαπρος 80 αγόρια. Άρα ενώ η ΜονάδαΕφηβικής Υγείας κινούνταν στηνκατεύθυνση Αγόρια - Διαδίκτυο - Παιχνίδια,τώρα πρέπει να κινηθεί καιFacebook Αγόρια-Κορίτσια αλλά περισσότεροκορίτσια.Ανησυχητικό το ότι σερφάρουνστο Διαδίκτυο ανεξέλεγκταπαιδιά Ε’ και ΣΤ’τάξης Δημοτικού«Πριν από δυο χρόνια μιλούσαμε σεπαιδιά Δευτέρας και Τρίτης Γυμνασίουκαι τώρα έχουμε ακριβώς τα ίδια μεπαιδιά 5ης και 6ης Δημοτικού. Στασχολεία που γυρίζουμε διαπιστώνουμεπως τα παιδιά, χρόνο με το χρόνοαυξάνουν την παραμονή τους στοΔιαδίκτυο, παρουσιάζουν συμπτώματασυνδρόμου απόσυρσης, απώλεια ενδιαφέροντος,αλλάζει ο χαρακτήραςτους, έχουν άγχος μέχρι και τρέμουλοτων δακτύλων όταν είναι εκτός Διαδικτύουκαι ηρεμούν όταν μπουν στοΔιαδίκτυο. Επίσης τα παιδιά αυτά δενκοιμούνται καλά, έχουν πρόβλημα διαπροσωπικώνσχέσεων, τσακώνονταιμε τους γονείς τους, με τους φίλουςτους, παραμελούν δραστηριότητες καιτο αποτέλεσμα είναι σιγά-σιγά να κλείνονταιστον εαυτό τους και να οδηγούνταισε μια κατάσταση να ζουν και νακινούνται μέσα στο Διαδίκτυο. Αυτό δεγίνεται αμέσως. Είναι όμως εύκολο ναγίνει αν το παιδί αφεθεί στο Διαδίκτυο,χρόνο με το χρόνο, παιχνίδι με το παιχνίδι.Δύσκολη ηλικία η ΕφηβείαΟ κ. Κορμάς τονίζει ότι η εφηβεία είναιμια δύσκολη ηλικία και έτσι χαρακτηριζόταναπό την εποχή του Πλάτωνακαι του Ισίδωρου. Οι γονείς έχουντην ευθύνη της σωματικής και ψυχικήςανάπτυξης των παιδιών τους και καλόείναι να αναζητούν συμβουλές σε υπηρεσίεςσυμβουλευτικής γονέων. Οφείλουννα μάθουν για το Διαδίκτυο καιπώς κινείται ένα παιδί σ’ αυτό. Στιςδε περισσότερες περιπτώσεις κακήςχρήσης, το πρόβλημα το έχουν οι γονείςκαι όχι τα παιδιά. Στη Μονάδα σεόσες περιπτώσεις καταφεύγουν παιδιά,διαπιστώνεται δυσλειτουργία τηςοικογένειας.«Οι γονείς είναι χαμένοι γιατί είναιυπεραπασχολημένοι από το πρωί ως23

το βράδυ και αυτό είναι το προφίλ τηςμέσης ελληνικής οικογένειας. Πολλέςοικογένειες είναι υπερπροστατευτικέςκαι προτιμούν να μένει το παιδί στο Διαδίκτυοπαρά να βγαίνει έξω. Υπάρχουνκαι γονείς οι οποίοι δεν μπορούννα βάλουν όρια και μπορεί το παιδίκαι τους διαχειρίζεται. Ακόμη υπάρχεικαι κόντρα μεταξύ των γονιών και άλληαντιμετώπιση έχει ο ένας και άλλη οάλλος. Αυτό στα παιδιά δημιουργείπρόβλημα και σύγχυση, με αποτέλεσμανα μην μπορούν να μπουν όρια.Βάζοντας όρια σ’ έναν έφηβο, ουσιαστικάτου δείχνουμε το δρόμο ζωής.Γονείς που δε βάζουν όρια προκαλούνπρόβλημα στη διαπαιδαγώγηση τωνπαιδιών. Είναι σαν να τα λένε: «Πήγαινενα κάνεις τη ζωή σου μόνος σουκαι κάνε ό,τι σε φωτίσει ο Θεός». Δενθέλω να γίνω υπερβολικός αλλά βλέπωοικογένειες να μην μπορούν ναβάλουν σε τάξη 7χρονα παιδιά».Γιατί λέμε συμπτώματαεξάρτησηςΣτο ψυχιατρικό εγχειρίδιο της ΑμερικανικήςΨυχιατρικής Εταιρείας όπουεκεί μπαίνουν όλοι οι εθισμοί όπωςναρκωτικά, αλκοόλ, τζόγος δεν έχειμπει ο εθισμός στο Διαδίκτυο.Αυτό έγινε για δύο λόγους υποστηρίζειο κ. Κορμάς:α) Γιατί δεν έχουμε φτάσει σε ένατέτοιο ερευνητικό επίπεδο ώστε ναμπορούμε να χαρακτηρίσουμε το φαινόμενοσαν εθισμό καιβ) Είναι πάρα πολύ νωρίς. Διαπιστώνεταιαπό τις έρευνες της Μονάδαςκαι τις επισκέψεις στα σχολεία, ότιένα 10% τουλάχιστον των παιδιών,ένα πρωί ξυπνούν και σταματούν διαπαντόςτο διαδίκτυο, το παιχνίδι ή τοFacebook. Μπουχτίζουν.«Υπάρχουν κι άλλα πράγματα πουπρέπει να δούμε», επισημαίνει ο κ.Κορμάς. «Μήπως το παιδί έχει κάποιουπόστρωμα; Είναι πολύ συχνό το φαινόμενοτης συννοσηρότητας. Δηλαδήβλέπουμε παιδιά τα οποία έχουν μιαυπερκινητικότητα, μια καταθλιπτικήδιαταραχή, μοναχικά παιδιά με προβλήματαπροσαρμογής και κοινωνικοποίησης,με αγχώδεις διαταραχές,τα οποία καταφεύγουν στο Διαδίκτυογια να καταπολεμήσουν αυτά τα συναισθήματα.Άρα εδώ δεν μπορείς ναβγεις και να πεις ότι το Διαδίκτυο σουπροκαλεί εξάρτηση όταν έχεις κάποιοάλλο θέμα που σε απασχολεί.»24Η Μονάδα Εφηβικής Υγείας στο πλαίσιο τουευρωπαϊκού προγράμματος «Safer Internet»,έχει δημιουργήσει τη Γραμμή Βοήθειας«ΥποΣΤΗΡΙΖΩ» όπου στον αριθμό 800 11800 15 απαντούν ειδικοί παιδοψυχολόγοι καιγια θέματα Διαδικτύου. Στα τρία χρόνια λειτουργίαςτης η γραμμή έχει δεχτεί πάνω από1700 κλήσεις εκ των οποίων οι 500 ήταν απόγονείς παιδιών με συμπτώματα εξάρτησης.Επίσης η Μονάδα έχει υπογράψει μνημόνιοσυνεργασίας με το υπουργείο Παιδείαςγια την υλοποίηση δράσεων στα σχολείασε θέματα ασφαλούς χρήσης και κατάχρησηςδιαδικτύου.Οι ενδιαφερόμενοι γονείς - μαθητέςεκπαιδευτικοίμπορούν να καλέσουν γιασυμβουλές κι οδηγίες, δωρεάν στη Γραμμήσε εργάσιμες μέρες και ώρες 9π.μ-15μμ.Επιπλέον η Μονάδα ξεκινάει μια πανευρωπαϊκήέρευνα για τις συμπεριφορές εξάρτησηςστο Διαδίκτυο. «Η χώρα μας αναλαμβάνει τοσυντονισμό και είναι πολύ τιμητικό για την Ελλάδακαι το Πανεπιστήμιο Αθηνών αυτό», τονίζειο κ. Κορμάς. Η έρευνα θα διεξαχθεί σε 7κράτη της Ευρώπης: Γερμανία, Ισπανία, Πολωνία,Ρουμανία,Ολλανδία, Ιρλανδία και Ελλάδα.Σκοπός είναι η καταγραφή σε μια δεδομένηστιγμή ταυτόχρονα της τάσης που επικρατεί.Σε ενάμιση χρόνο θα έχουμε τα πρώτα αποτελέσματαέτσι ώστε να δούμε στην ΕυρωπαϊκήΈνωση πώς κινούμαστε στο κομμάτι τωνσυμπεριφορών στο Διαδίκτυο.»Τζόγος και πορνογραφίαΟ τζόγος είναι εθισμός και μάλισταπολύ μεγαλύτερος από τον κανονικόγιατί είναι πολύ εύκολη η πρόσβασήτου. Αν ένα άτομο προσπαθεί να κόψειτο τζόγο στο Διαδίκτυο είναι σαννα προσπαθεί κάποιος να κόψει τοαλκοόλ και να δουλεύει σε μπυραρία.Μπορείς να πεις σ’ ένα παιδί μην ξαναμπείςστο Διαδίκτυο; Άρα η προσέγγισηπου κάνουμε εδώ, είναι τελείωςδιαφορετική.Μεγάλες διαστάσεις τείνει να πάρεικαι η έκθεση των εφήβων στην πορνογραφία.Σύμφωνα με την έρευνα τηςΜονάδας, 1 στα 5 παιδιά σερφάρεισε πορνογραφικό περιεχόμενο και μεαναλογία 1 κορίτσι προς 11 αγόρια.Αποτέλεσμα: «Πρώιμη σεξουαλικήδραστηριότητα, παθολογικές σεξουαλικέςσυμπεριφορές και υπερερωτισμός.Στις πενθήμερες εκδρομές βλέπουμεφωτογραφίες και καταστάσειςπου σημαίνει ότι τα παιδιά τα ξέρουναπό πριν. Χάνεται ο ρομαντισμός ενώυιοθετούνται συμπεριφορές χωρίςαναστολές. Στη Μονάδα ΕφηβικήςΥγείας τα πιο σκληρά sites πορνό τακατέθεσε 10χρονο παιδί».Μια γενιά χάθηκε στοFacebook χωρίς ενημέρωση«Η κατάσταση μας έχει ξεφύγει. Χάσαμεήδη μια γενιά», υποστηρίζει οκ. Κορμάς «η οποία ζει για να ανατροφοδοτείσελίδες στο Facebook.Η κατάσταση είναι απελπιστική. ΤοFacebook έχει γίνει τρόπος ζωής γιατους εφήβους. Αν μπεις σε σελίδεςπροφίλ θα δεις όλες τις τουαλέτες τηςΕλλάδας. Ένα στα 5 παιδιά συναντώνταιμε αγνώστους μέσω Facebook. Ομεγαλύτερος κίνδυνος έχει να κάνειμε παιδιά 14 έως 16 ετών και οι ειδικοίδεν μπορούν να δώσουν λύση.750.000 παιδόφιλοι σερφάρουν στοFacebook.Εκείνο που πρέπει να εξηγηθεί σταπαιδιά είναι ότι η προσωπική ζωή παύειστο Διαδίκτυο. Ο κόσμος της εργασίαςείναι σκληρός και μπορεί να χρησιμοποιηθείτο Facebook για τη συλλογήστοιχείων για έναν υπάλληλο. Έναςάνθρωπος που δεν μπορεί να προστατεύσειτην προσωπική του ζωή πιθανόννα μην γίνεται άξιος εμπιστοσύνηςστον εργασιακό του χώρο αργότερα.Τα παιδιά καλό είναι να κάνουν αναζητήσειςστο Google με το όνομά τουςγια να βρουν τυχόν αναφορές στο διαδίκτυο.Cyberbullying«Το διαδίκτυο είναι ο πλέον κατάλληλοςτόπος για να εξευτελίσεις οποιονδήποτε.Είναι πλέον σύνηθες το φαινόμενο

έφηβοι να εκβιάζουν και να εκβιάζονται και να διοχετεύουνφωτογραφίες και βίντεο συμμαθητών τους με προσβλητικόκαι παράνομο περιεχόμενο. Δυστυχώς τα παιδιά είναι απροστάτευτα.Πρέπει να γνωρίζουν όμως ότι το πλέον εύκολοσήμερα είναι να εντοπιστεί κάποιος στο Διαδίκτυο κι αυτά ταθέματα πρέπει να τα λύνουμε αμέσως».ΠαιχνίδιαΑπό τα παιδιά που παρακολουθούνται στη Μονάδα, το μεγαλύτεροπρόβλημα έχουν αυτά που έχουν ξεκινήσει μεNintendo, GameBoy, Playstation από τη μικρή τους ηλικίαoπότε τa διαδικτυακά παιχνίδια έρχονται σαν συνέχεια. «Είναικρίμα να χάνονται τα καλύτερα χρόνια, να καταστρέφονταιοικογένειες, να καταστρέφεται ακόμη και η ζωή του παιδιούγιατί δεν τέθηκαν όρια», επισημαίνει ο κ. Κορμάς. Οι γονείς πρέπει να οριοθετούν το χρόνο του παιχνιδιού και να βρουνκαι κάποιες άλλες δραστηριότητες για την εκτόνωση του παιδιού. Η Μονάδα είναι επιφυλακτική στο να χρησιμοποιούνταιτα παιχνίδια ακόμη και για το ασφαλές Διαδίκτυο. Τα παιχνίδια δημιουργούν σύγχυση μεταξύ πραγματικού και εικονικούκόσμου και επειδή τα περισσότερα είναι εύκολα δημιουργούν χαρακτήρες της ελάσσονος προσπάθειας.Μονάδα Εφηβικής Υγείας Εθισμός στο ΔιαδίκτυοH Μονάδα Εφηβικής Υγείας, ξεκίνησε πριν από τέσσερα χρόνια, θυμάται ο κ.Κορμάς όταν κάποιοι γονείς έφεραντα παιδιά τους με αγωνία ότι είναι όλη την ημέρα στο Διαδίκτυο. Από κει και πέρα η Μονάδα οργανώθηκε κι έχει ναεπιδείξει σημαντικό έργο για τη χρήση και την κατάχρηση του Διαδικτύου από τους εφήβους. Σύμφωνα με δελτίο τύπουτης Μονάδας η έρευνα της ΜΕΥ το 2007 έχει δείξει ότι οι κύριοι λόγοι, που οδηγούν τον έφηβο στην εξάρτησηείναι τα ηλεκτρονικά παιχνίδια κυρίως και τα chat rooms. Από την άλλη, οι έφηβοι που χρησιμοποιούν το διαδίκτυοωφέλιμα (πληροφορίες, υπηρεσίες, εκπαίδευση κτλ.) δεν εθίζονται εύκολα.Η νεότερη Πανελλαδική έρευνα της ΜΕΥ το 2010, δείχνει:2,4% των εφήβων 15-16 ετών παρουσιάζουν διαδικτυακή εξάρτηση και 19,1% οριακή χρήση που δυνητικά στομέλλον μπορεί να οδηγήσει σε συμπεριφορές εξάρτησης.Το ποσοστό των εφήβων με ΣΕ ήταν μεγαλύτερο στις επαρχιακές πόλεις σε σύγκριση με την Αττική (3,4% έναντι1,3%).Δεν διαπιστώθηκε διαφοροποίηση που να σχετίζεται με το φύλο και τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούνπλέον τον πρώτο σε συχνότητα λόγο που οι εξαρτημένοι έφηβοι με χρησιμοποιούν το διαδίκτυο, ενώ ακολουθούντα online παιχνίδια. (Διαφοροποιούνται εδώ τα αποτελέσματα σε σχέση με την πρώτη έρευνα του 2007 κι ο λόγοςείναι η χρήση του Facebook)Από το σύνολο των εφήβων 63,7% θα δημοσιοποιούσαν προσωπικά τους δεδομένα (100% των εφήβων με εξάρτηση),ενώ18,5% θα συναντούσαν κάποιον διαδικτυακό φίλο στο φυσικό κόσμο (74% των εφήβων με εξάρτηση) .ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Οι έφηβοι με διαδικτυακή εξάρτηση φαίνεται να αποκτούν μία κακώς εννοούμενη «άνεση» με τοδιαδίκτυο καταργώντας όρια και παρουσιάζοντας διαδικτυακές συμπεριφορές υψηλού κινδύνου.Το 5ο Λύκειο μέσω του Προγράμματος Αγωγής Υγείας θα συμμετάσχει την ερχόμενη σχολική χρονιά σε πιλοτικόπρόγραμμα της Μονάδας Εφηβικής Υγείας κατά το οποίο οι εκπαιδευμένοι μαθητές της Β’ Λυκείου του προγράμματος,θα λειτουργήσουν σαν εκπαιδευτές-πολλαπλασιαστές δράσεων για την ενημέρωση και την καλλιέργεια υγιώνσυμπεριφορών στο Διαδίκτυο στο σχολείο.25

H άποψη του παραγωγού του μοναδικού ελληνικού διαδικτυακού παιχνιδιού για τα διαδικτυακά παιχνίδιαΤάσος Φλάμπουρας, αντιπρόεδρος της εταιρείας Aventurine και πρόεδρος της πανελλήνιαςΈνωσης Δημιουργών Λογισμικού Ψυχαγωγίας: «Αν οι μαθητές έπαιζαν εκπαιδευτικά παιχνίδιαστο σχολείο, θα εθίζονταν στη μάθηση»Ο κ. Τάσος Φλάμπουρας αντιπρόεδροςτης εταιρείας Αventurine καιπρόεδρος της πανελλήνιας ΈνωσηςΔημιουργών Λογισμικού Ψυχαγωγίαςτονίzει ότι «πρόβλημα αποτελεί ηκακή χρήση του μέσου. Αν αφήσειςένα παιδί από μικρή ηλικία να βλέπειμόνο του videogames χωρίς τηνσυμμετοχή του γονέα εκεί δεν γίνεταικάτι. Παρακολούθησα μια έρευνα γιαπαιδιά προσχολικής ηλικίας σχετικάμε την επίδραση των videoπαιχνιδιών.Δοκιμάστηκαν τρεις τρόποι: α) παιχνίδιαηχητικά β) παιχνίδια ηχητικά καιμε video και γ) παιχνίδια στα οποίαήταν και ο γονιός δίπλα και συμμετείχε.Το καλό αποτέλεσμα ήταν στηντρίτη περίπτωση ενώ στις προηγούμενεςπαρατηρήθηκε καθυστέρηση στολεξιλόγιο.»26Για τη στάση που πρέπει νακρατούν οι έφηβοι προς ταπαιχνίδια.«Το να παίζεις παιχνίδια όλη τη μέραδεν είναι σωστό. Κάποτε θα χάσεις.Αυτή η ηλικία είναι για να την εκμεταλλευτείςγια να μάθεις πράγματαπου δίνουν τις βάσεις για πολλά άλλαστη συνέχεια. Πιστεύω όμως στη δύναμητων εκπαιδευτικών παιχνιδιώνγιατί μαθαίνει κάποιος εύκολα, πολλάπράγματα. Προσωπικά δεν θα φτιάξωπαιχνίδια τα οποία θα είναι μόνο διασκεδαστικά.Επίσης δεν έχει νόημαμόνο ένα παιχνίδι εκπαιδευτικό που ναμην είναι και διασκεδαστικό»Για τα εκπαιδευτικά παιχνίδια« Εμείς οι κατασκευαστές έχουμε πολύμεγάλη ευθύνη να φτιάξουμε ένα καλόπεριεχόμενο. Αν οι μαθητές έπαιζανεκπαιδευτικά παιχνίδια στο σχολείο,πιστεύω πως και καλύτερα θα μάθαινανκαι περισσότερα θα μάθαιναν καιθα εθίζονταν στη μάθηση. Γιατί με τοπαιχνίδι δε μαθαίνεις διαβάζοντας καιμετά κάνοντας, αλλά μόνον κάνοντας.Η εκπαιδευτική διαδικασία θα πρέπεινα αγκαλιάσει τα μέσα αυτά γιατί σανεκπαιδευτικά εργαλεία είναι πανίσχυρα.Είναι δύσκολο και το έχουμε μελετήσει,να γίνει αυτή η κίνηση απότην παραδοσιακή διδασκαλία. Αλλά θαγίνει γιατί θες να περάσεις στα παιδιάτο καλύτερο μέσο για να μάθουναυτά που πρέπει. Για παράδειγμα ανμάθεις για την ελληνική επανάστασηαπό μια σειρά ντοκιμαντέρ καλοφτιαγμένων,θα μάθεις περισσότερα και θασου μείνουν από ό,τι να κάτσεις να ταδιαβάσεις απλώς. Αν δε, ζήσεις τηνελληνική επανάσταση μέσα από ένακαλοφτιαγμένο παιχνίδι, δεν θα τηνξεχάσεις ποτέ».Τα videogames στα κοινωνικάπροβλήματα-SeriusGames«Με κάλεσε ο πρωθυπουργός και μεταξύτων άλλων μιλήσαμε και για ταserious games. Είναι τα εκπαιδευτικάπαιχνίδια που ανεβάζουν το επίπεδοτης ευαισθησίας πάνω σε ορισμέναθέματα όπως για παράδειγμα την πείνα,την οποία βλέπουμε πολύ αποστασιοποιημένα.Αν πάρεις ένα αεροπλάνοκαι πας δυο ώρες νότια, βρίσκεσαισε άλλον κόσμο. Αυτό το πρόβλημαμπορεί να αναδειχτεί και να ευαισθητοποιήσειτον κόσμο, μέσω παιχνιδιών.Υπάρχει ένα παιχνίδι το Food Forceτων Ηνωμένων Εθνών, ένα παιχνίδι στοοποίο ο χρήστης καλείται να μεταφέρειτρόφιμα και να δημιουργήσει υποδομέςστο φανταστικό νησί Σεϊλάν τουΕιρηνικού, το οποίο πλήττεται από εμφύλιεςδιαμάχες, πείνα και ξηρασία.Αυτό το έβαλε η κ. Διαμαντοπούλου σεκάποια σχολεία. Σε άλλο ένα παιχνίδιτο Darfur is Dying, ο παίκτης έρχεταιαντιμέτωπος με όλους τους θανάσιμουςκινδύνους που απειλούν τουςκατοίκους της αφρικανικής χώραςτου Σουδάν που δεν έχουν να πιουννερό οι άνθρωποι, πεθαίνουν και γύρω-γύρω,υπάρχουν αντάρτες πουτους σκοτώνουν. Ένας παίκτης μπορεί

να διαλέξει να παίξει μια γυναίκα ήένα παιδί και να προσπαθήσει να πάεινερό στο σπίτι του και παράλληλα νακρύβεται γιατί περνάνε διάφοροι καιπυροβολάνε. Το να ζεις μες το παιχνίδι,καταλαβαίνεις πόσο δύσκολο είναινα ζεις στην πραγματικότητα τέτοιεςσυνθήκες.Υπάρχει ένα ανάλογο παιχνίδι τοοποίο έχει φτιάξει μια φίλη καθηγήτριαvideogames στο Πανεπιστήμιοτου Μπέρκλεϊ, η κ. Jane McGonigal,η οποία πιστεύει πως αυτά μπορούννα αλλάξουν τον κόσμο. Το παιχνίδιλέγεται Evoke περνάει το μήνυμα πώςμπορούμε να φτιάξουμε τον κόσμοκαλύτερο ώστε να μπορούν να ζουνοι άνθρωποι που υποφέρουν και ναενταχθούν κι αυτοί. Αν μπορούμε ναφτιάξουμε ένα παιχνίδι που να τραβάεικαι να βοηθάει τον κόσμο ταυτόχρονα,αυτό είναι πολύ σημαντικό.»Η βία στα παιχνίδια«Έχουμε μεγάλη ευθύνη να φτιάξουμεπαιχνίδια με καλό περιεχόμενο.Υπάρχουν όμως και videogames πάραπολύ καλά, αλλά πολύ βίαια. Πρέπεινα καταλάβουμε πως δεν οδηγώ, ούτεσκοτώνω, ούτε κλέβω, αλλά παίζω έναπαιχνίδι. Είναι ο χαρακτήρας του ήρωάμου, ο οποίος κάνει κάποια πράγματαεικονικά, τα οποία δεν με αντιπροσωπεύουν.Εγώ δεν θα βγω στο δρόμοποτέ, ούτε να σκοτώσω άνθρωπο, ούτεμου δημιουργεί ανοσία το να βλέπωβία. Αποστασιοποιούμαστε από αυτόπου συμβαίνει στα videogames. Σεένα παιχνίδι πυροβολείς ένα avatar,το οποίο είναι pixels, το οποίο δε σημαίνειτίποτα.Όταν έχεις εκατοντάδες εκατομμύριαανθρώπους να παίζουνvideogames, το να τρελαθούν δυοτρεις για διάφορους λόγους καινα κάνουν εγκλήματα δε φταίει τομέσο αλλά οι καταστάσεις που είναιμέσα μας. Το πιστεύω απόλυτα αυτόπου λέω και το έχουμε μελετήσει.Από την άλλη γνωρίζω πολλά παιδιάπου παίζουν το Counter Strike. Είναιπολύ ώριμα και συγκροτημένα και μεδομημένη σκέψη. Επίσης στην εταιρείαεργάζεται ο καλύτερος παίκτηςστην Ελλάδα. Το Counter Strike ενώείναι ένα ομαδικό διασκεδαστικό παιχνίδι,είναι σοκαριστικό όταν το βλέπεικάποιος μεγάλος. Εγώ πιστεύω πως ανείσαι καλός σε κάτι , για να φτάσειςστην πορεία να γίνεις ο καλύτεροςαναπτύσσεις ικανότητες και καλλιέργεια».Τα παιχνίδια τζόγου«Ο τζόγος δεν είναι παιχνίδι. Είναιπαράνομη δραστηριότητα, η οποίακαλύπτεται από παιχνίδι. Εδώ έχουμεπαθολογική εξάρτηση. Όποιος ξέρειμαθηματικά δεν παίζει τζόγο. Στα τυχεράπαιχνίδια, το αποτέλεσμα είναιπροκαθορισμένο και τον έλεγχο δεντον έχει ο παίκτης».Ο Τάσος Φλάμπουρας δουλεύει στοντομέα του Computer Engineeringενώ παράλληλα κάνει και το διδακτορικότου στο Χάρβαρντ. Η εταιρείαAventurine ιδρύθηκε το 2003, ότανμία παρέα Νορβηγών προγραμματιστώνσυνεργάστηκε με τον Έλληναπρογραμματιστή, ο οποίος βρήκε τηνευκαιρία μετά από χρόνια στο εξωτερικόνα επιστρέψει στην Ελλάδα. Μαζίέφτιαξαν το παιχνίδι ενσάρκωσης ρόλωνDarkfall το οποίο χρειάστηκε 6χρόνια για να φτάσει στο τελικό στάδιοπαραγωγής του. Το περιβάλλοντου είναι μεσαιωνικό ενώ η υπόθεσήτου είναι η πάλη καλού-κακού σαν τον27

Άρχοντα των δαχτυλιδιών.Αν και υπάρχει μυθολογία, που γράφτηκεειδικά για το παιχνίδι, στόχοςείναι οι χρήστες να δημιουργήσουν μετις πράξεις τους τη μυθολογία του παιχνιδιού,να είναι αυτοί που θα καθοδηγήσουντην ιστορία του.Ο ίδιος δηλώνει πως ήταν αθλητής(έπαιζε μπάσκετ, έκανε στίβο), με τοίδιο πάθος που έπαιζε videogames.«Άλλο είναι τα σπορ για μένα», ξεκαθαρίζει.«Δεν θα μ΄αναγκάσει κάποιοςνα διασκεδάσω με τον τρόπο που θέλειαυτός. Αν είναι η διασκέδασή μου ταvideogames, θα παίξω. Αν δε με εκφράζειτο να βγω έξω, γιατί να διασκεδάσωμ΄αυτό. Δε θα κάτσω βέβαιανα πω παίξε videogames όλη την ημέρα».Τα onlineδιαδικτυακάπαιχνίδιαμπορούν νααλλάξουντον κόσμοΠρέπει να κάνουμε τον πραγματικόκόσμο να μοιάζει περισσότερο σανένα παιχνίδι υποστηρίζει η καθηγήτριαvideogames στο Μπέρκλεϊ καιοραματίστρια Jane McGonigalGraffiti με τη φωτογραφία τηςMcGonigal, όπως την παρουσίασε ηίδια στην ομιλία της στο TED*28Με αφορμή την αναφορά του παραγωγούΒιντεοπαιχνιδιών κ. ΤάσουΦλάμπουρα στις απόψεις της καθηγήτριαςβιντεοπαιχνιδιών στο ΜπέρκλεϊJane McGonigal πως τα διαδικτυακάπαιχνίδια μπορούν να αλλάξουν τονκόσμο, ψάξαμε στο διαδίκτυο για περισσότερεςπληροφορίες γι αυτήν τηνεπιστήμονα και τα πιστεύω της.Η κ. McGonigal ασχολείται με την ανάπτυξηπαιχνιδιών που εκμεταλλεύονταιτην κοινωνικότητα και τη συλλογική νοημοσύνητων χρηστών, για να επιλύσουνσημαντικά προβλήματα, φέρνοντάςτους πιο κοντά μεταξύ τους ώστενα ενδιαφερθούν και να εργαστούνμαζί, σε έναν εικονικό κόσμο. Αυτό,έχει ως αποτέλεσμα να συνηθίσουνκαι να εξακολουθήσουν να λειτουργούνέτσι και στην πραγματική ζωή.Έκανε το διδακτορικό της στην Καλιφόρνιαπάνω στο θέμα «γιατί είμαστεκαλύτεροι στα παιχνίδια απ’ ό,τι στηνπραγματική ζωή». Πιστεύει ότι χρησιμοποιούμετα παιχνίδια για να ξεφύγουμεαπό τα βάσανα της ζωής ήγια να απομακρυνθούμε από ό,τι δεδουλεύει σωστά. Η έκφραση ενόςατόμου που καταφεύγει στο παιχνίδιείναι η έκφραση ενός προσώπου τηςκαθημερινότητας καθώς προσπαθείνα αντιμετωπίσει επείγοντα προβλήματακαι εκπέμπει: «Δεν τα καταφέρνωστη ζωή». Όταν βρισκόμαστε στουςεικονικούς κόσμους πολλοί από μαςεμφανίζουμε την καλύτερη έκδοσητου εαυτού μας, να βοηθήσουμε, ναεπιμείνουμε σε ένα πρόβλημα όσοχρειαστεί, να σηκωθούμε μετά απόμια αποτυχία και να προσπαθήσουμεξανά. Στην πραγματική ζωή όμως όταναντιμετωπίζουμε την αποτυχία και συναντάμεεμπόδια συχνά δεν αισθανόμαστετο ίδιο. Νιώθουμε αποκαμωμένοι,απογοητευμένοι, νικημένοι, άγχοςή κυνισμό.Τέσσερις είναι οι υπερδυνάμειςενός gamer κατά τηνκ.McGonigal:α. Urgent Optimism (Επείγουσα αισιοδοξία): Είναι η θέληση να δράσουμεαμέσως για να υπερβούμε ένα εμπόδιο,σε συνδυασμό με την πίστη ότιέχουμε ελπίδες επιτυχίας. Οι παίκτεςπιστεύουν ότι αξίζει η προσπάθεια γιανα επιτύχεις ένα σκοπόβ. Social fabric (Κοινωνική δικτύωση):Παίζοντας ένα παιχνίδι με ένανάγνωστο στην ίδια χώρα ή σε άλληχώρα, χτίζονται δεσμοί εμπιστοσύνηςκαι συνεργασίας. Το αποτέλεσμα είναινα χτίζουμε ισχυρότερες κοινωνικέςσχέσεις.γ. Blissful productivity (Ευδαιμονικήπαραγωγικότητα): Ένας μέσος παίκτηςτου WOW παίζει 22 ώρες την εβδομάδασαν ημιαπασχόληση. Αυτό γιατίπαίζοντας ένα παιχνίδι, στην πραγματικότηταείμαστε πιο ευτυχισμένοι καιδουλεύουμε πιο σκληρά για να πετύχουμετο στόχο μας.δ. Epic meaning (Επικό νόημα): Οιπαίκτες λατρεύουν να είναι μέροςαποστολών με νόημαΟι παίκτες, πιστεύει η κ.McGonigal είναιάνθρωποι που πιστεύουν ότι έχουντη δυνατότητα αλλάξουν τον κόσμο. Τοπρόβλημα όμως είναι πως πιστεύουνότι μπορούν ν΄αλλάξουν εικονικούςκόσμους και όχι τον πραγματικό. Αυτόγιατί στο παιχνίδι παίρνουμε μια πρόκλησηστην οποία μπορούμε να ανταπεξέλθουμεκι υπάρχουν εκαντοντάδες ή χιλιάδες συνεργάτες προκειμένουνα μας βοηθήσουν να πετύχουμεμια αποστολή ενώ αυτή η αίσθηση δεν

ισχύει στην πραγματική ζωή. Από τηνάλλη στο παιχνίδι κάνουμε αυτό πουμας αρέσει οπότε παίρνουμε τόσο μεγάληικανοποίηση που αποφασίζουμενα δαπανήσουμε όλο μας το χρόνο γιανα πετύχουμε το στόχο μας ενώ στηνπραγματική ζωή δεν έχουμε το κίνητρονα συνεργαστούμε δημιουργικά.Επιπλέον οι παίκτες νιώθουν μεγαλύτερηανταμοιβή στα παιχνίδια από ό,τιστη ζωή.Τρεις Προτάσεις SERIUS ΠΑΙ-ΧΝΙ∆ΙΩΝ**Τα παιχνίδια είναι η απαρχή για τηνεπιβίωση του ανθρώπινου είδους. Ανθέλουμε να λύσουμε προβλήματαόπως η πείνα, η φτώχεια, η κλιματικήαλλαγή, οι παγκόσμιες συγκρούσεις, ηπαχυσαρκία, μπορούμε να τα καταφέρουμεπαίζοντας online serius games,είναι η θέση της McGonigal η οποίαέχει παρουσιάσει τρία τέτοια διαφορετικάπαιχνίδια, τα εξής:World Without Oil. Ο παίκτης προσπαθείνα επιβιώσει μια κρίση καυσίμων,όπου δεν υπάρχει πια στάλαπετρελαίου. Η κρίση είναι φανταστική(Alternate Reality Game), αλλά το παιχνίδιχρησιμοποιεί τόσο αληθοφανήδεδομένα που ο παίκτης πρέπει πραγματικάνα πάρει δύσκολες αποφάσειςγια το πώς θα κινηθεί σε έναν τέτοιοκόσμο. Το πρόγραμμα τροφοδοτεί μεπληροφορίες τον παίκτη (βίντεο, ειδήσεις,δείκτες τιμών) εξομοιώνονταςέναν κόσμο όπου κλείνουν σχολεία,γίνονται εξεγέρσεις, υπολειτουργούνμέσα μεταφοράς. Ο παίκτης αλληλεπιδράμε αυτή τη φανταστική κατάσταση,δημοσιεύοντας φωτογραφίες,βίντεο και κείμενα μέσω blog.SuperStruct. Σε αυτό το φανταστικόσενάριο, ένας υπερυπολογιστήςέχει αποφανθεί ότι το ανθρώπινο είδοςέχει ακόμα 23 χρόνια να ζήσειστον πλανήτη. Αντί να σχηματιστεί μιαdream-team με 5-6 «ειδικούς» που θαβρουν πώς θα σώσουν τον πλανήτη,καλείται όλος ο κόσμος να συμβάλλεικαι να καθορίσει το μέλλον της ενέργειας,της υγείας, της ασφάλειας, τωντροφίμων και της κοινωνικής ευημερίας.Evoke. Ασχολείται με την ανάπτυξηχωρών στην Αφρική, συλλέγοντας πάλιιδέες και οραματισμό από νέους ανθρώπους.Ο Ηρόδοτος και τα Ζάρια**Η κ. McGonigal παρέφρασε και μιαιστορία του Ηρόδοτου που ισχυριζότανότι τα πρώτα «πνευματικά παιχνίδια»ήταν τα ζάρια που εμφανίστηκαν στηναρχαία Λυδία, καμωμένα από κόκαλαζώων: πριν από 2.500 χρόνια οκόσμος στη Λυδία πέθαινε λόγω έλλειψηςτροφής και το έθνος ήταν καταδικασμένονα αφανιστεί. Έτσι, έλαβανδραστικότατα, μέτρα. Επινόησανπαιχνίδια όπως τα ζάρια και σε όλοτο βασίλειο εφαρμόστηκε το εξής διάταγμα:«Τη μια μέρα θα τρώμε κανονικά,την άλλη απλά θα παίζουμε». Μεαυτό το τέχνασμα, το έθνος κατάφερενα επιβιώσει για 18 χρόνια. Μετά από18 χρόνια, ο λιμός δεν είχε περάσει.Ο βασιλιάς αποφάσισε να χωρίσει σταδύο το βασίλειο, ώστε να παίξουν μιατελευταία παρτίδα: οι νικητές θα αναχωρούσανγια μια επική περιπέτεια,αφήνοντας τη Λυδία πίσω τους για ναψάξουν μια νέα περιοχή να αποικήσουν.Έτσι, οι μισοί που θα έχανανκαι θα έμεναν πίσω θα μπορούσαν ναεπιβιώσουν με τα τρόφιμα που είχανμείνει και οι νικητές θα ταξίδευαν γιανα εξαπλώσουν τον πολιτισμό. Πρόσφατεςαναλύσεις DNA έδειξαν ότι οιΕτρούσκοι (που οδήγησαν στην ίδρυσητης Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας), μοιράζονταιτο κοινό DNA με τους αρχαίουςΛύδιους.Γυναικεία μορφή με κύβο(ζάρι) καιδίσκο παιχνιδιού Αρχαιολογικό ΜουσείοΑθηνώνΟι κύβοι ρίχνονταν είτε στο πλαίσιοενός επιτραπέζιου παιχνιδιού είτεαυτοτελώς και συνιστούσαν και μόνοιτους παιχνίδι. Ο Πλάτων θεωρεί τοναιγυπτιακό θεό Θωθ ως ευρετή τους.Ο Ηρόδοτος αποδίδει την ανακάλυψήτους στους Λυδούς, ως αντίδοτο γιαμια εποχή παρατεταμένης πείνας διάρκειας18 ετών. Τέλος, ο Παυσανίαςαναφέρει ότι ο ήρωας Παλαμήδης,στον οποίο αποδίδεται η εισαγωγήτων αριθμών καθώς και των μέτρωνκαι σταθμών, αφιέρωσε τους κύβους,τους οποίους είχε δημιουργήσει, στοναό της Τύχης στο Άργος.Πηγές: Περιοδικό PCMASTER τεύχος 248: Οιgamers λύνουν το πρόβλημα της κρίσηςwww.ted.com Σ΄ αυτή τη σελίδα βρίσκεταιβίντεο με την ομιλία της McGonigal.*Το TED, είναι μια διεθνής κίνηση που ξεκίνησεπριν 25 χρόνια από την Αμερική καιδιαδόθηκε σε όλο τον κόσμο, με στόχο να διαδοθούνιδέες που μπορεί να αλλάξουν τοντρόπο που βλέπουμε τα πράγματα. Επιλέγονταιαπό επιτροπές άνθρωποι που έχουν κάτινα πουν (γιατροί, ασθενείς, αστροφυσικοί,ερευνητές, καλλιτέχνες- όλοι όσοι έχουν κάτικαινοτόμο, πρωτότυπο, θαυμαστό, εξαιρετικό,ελπιδοφόρο ή τρομακτικό να μοιραστούν μαζίμας) και τους δίνονται 20 μόνο λεπτά επίσκηνής για να το αναπτύξουν. Στη συνέχειαοι εισηγήσεις αναρτώνται στο διαδίκτυο στησελίδα του TED. To ετήσιο TED Global οργανώνεταιστην Οξφόρδη της Μ. Βρετανίας καιπαρακολουθείται διαδικτυακά από όλο τονκόσμο.** Τα δυο κείμενα είναι αναπαραγωγή απότο περιοδικό PCMASTER τεύχος 248: Οιgamers λύνουν το πρόβλημα της κρίσης29

Όταν το διαδίκτυο γίνεταιφόβος και τρόμος…Συζήτηση με τους μαθητέςτου προγράμματος για τονκυβερνοεκφοβισμόΜε το που αρχίζει το σχολείο, αρχίζεικαι το φαινόμενο του bullying (εκφοβισμός).Πειράγματα, σχόλια, πλάκες,σωματικές επιθέσεις, αποκλεισμός,οι συνήθεις μορφές του. Με το διαδίκτυοόμως σήμερα τείνει να πάρειδιαστάσεις επικίνδυνες, ειδικά στηνεφηβεία. Μορφή του είναι και η στοχοποίησηκαθηγητών και η διανομήυλικού στη μαθητική κοινότητα.30Εφαρμόζοντας την τεχνική του καταιγισμούιδεών, σε μια προσπάθεια νακατανοήσουμε το φαινόμενο με τουςμαθητές τής ομάδας καταγράψαμε λέξειςή φράσεις που έρχονται στο μυαλό,ακούγοντας τον όρο cyberbullying,τις ακόλουθες:• Απειλή• Μαγκιά• Αγωνία• Κατάθλιψη• Άγχος• Αίσθημα μοναξιάς• Πλάκα• Νεύρα• Σύγχυση• Φόβος• Τάσεις ανθρωποκτονίας• Τάσεις αυτοκτονίας• Εκδίκηση• Αίσθημα κατωτερότητας• Αίσθημα ανωτερότητας• Ζήλια• Αστεία βίντεο στο YouTube• Υβριστικά μηνύματα• Διαγραφή του Facebook• Fake Facebook• Αποστολή ιών• Σπάσιμο κωδικών• Report

• Πολυήμερες εκδρομές• Τουαλέτες• Φασαρία στην τάξη• Καθηγητές σε σύγχυση κλπ.Είναι πολλά από τα συναισθήματα πουμπορεί να έχει ένας δράστης ή έναθύμα cyberbullying μερικές από τιςμορφές του φαινομένου καθώς καιπότε μπορεί να εμφανιστεί.«Ένα άτομο που δέχεται επιθετικότηταμέσω διαδικτύου, νιώθει εκτεθειμένοσε ένα μεγαλύτερο μέρος ανθρώπωνκι έτσι αισθάνεται ότι παραβιάζεται ηπροσωπική του ζωή. Φοβάται πιθανόκοινωνικό αποκλεισμό καθώςπερισσότεροι άνθρωποι είναιικανοί να δουν αυτά που έγιναν.Νιώθει αβοήθητος καθώςτο Internet είναι ένα απρόσωπομέσο και δεν μπορεί το ίδιο νααντιμετωπίσει άμεσα το πρόβλημα.Φοβάται να κυκλοφορήσειέξω κι έτσι αποξενώνεται.»Είναι μια από τις απόψεις μέλουςτης ομάδας που καταγράφηκε, για τοποιες συνέπειες μπορεί να έχει έναθύμα cyberbullying.Άλλο μέλος της ομάδας εξέφρασε τηνάποψη πως ένας έφηβος θα πρέπεινα είναι αρκετά ώριμος για να αντιμετωπίσειμια τέτοια κατάσταση που είναιιδιαίτερα προσωπική κι επικίνδυνη.Το κυρίαρχο συναίσθημα είναι η απόγνωσηκαι η απορία γιατί να συμβαίνειαυτό, σ’ αυτόν.Άτομα ευαίσθητα και ντροπαλά δεναποκλείεται να φτάσουν και σε ακραίεςκαταστάσεις αντίδρασης επεσήμανανοι περισσότεροι.Η αρχική διαπίστωση ήταν πως «αποκλείεταινα μου συμβεί τέτοιο γεγονόςγιατί προσέχω» ή δεν μου έχει συμβεί.Αναλύοντας όμως πιο διεξοδικάτο θέμα, διαπιστώσαμε πως στουςπερισσότερους έχουν συμβεί περιστατικάπαρενόχλησης από μαθητές στοΔιαδίκτυο ή έχουν γίνει μάρτυρες τέτοιωνπεριστατικών.Σχεδόν όλοι οι μαθητές της ομάδαςανέφεραν πως δε θα έμπαιναν ποτέστη διαδικασία να παρενοχλήσουν καινα εκφοβίσουν συμ- μαθητές τουςέ σ τ ωκαι γιαπλάκα. Θεωρούν πως σε τέτοιες πρακτικέςπροβαίνουν ανώριμοι μαθητέςή μαθητές που νομίζουν πως είναιαρχηγοί.Όσοι έχουν γίνει μάρτυρες περιστατικώνμέσα σε chats ή ανταλλαγώνυβριστικών σχολίων στο Facebook ήστα διαδικτυακά παιχνίδια εξέφρασανπως είναι γελοίο αυτό που συμβαίνει.Παρόλο όμως που όλοι οι μαθητέςπαραδέχονται τις ανυπολόγιστες προσωπικέςσυνέπειες που δημιουργεί οκυβερνοεκφοβισμός, δεν εκτιμούν οιπερισσότεροι τον κίνδυνο. Θεωρούνπως υπάρχουν «καλές» και κακέςπροθέσεις, με την πλάκα να κυριαρχείστις «καλές» προθέσεις και τίποταπαραπάνω.Ειδικά για τα βίντεο που έχουν γραφείμέσω κινητών κι απαθανατίζουναστείες σκηνές ή και βίαιες κι ανεβαίνουνστο Διαδίκτυο, οι περισσότεροιμαθητές δεν έχουν πρόβλημα να ταβλέπουν (μερικοί αρέσκονται κιόλας).Θεωρούν πως δεν έγινε τίποτα κι οιμεγάλοι έχουν το πρόβλημα. Ότανόμως άκουσαν πως ακόμη και τοπιο ανώδυνο βίντεο μπορεί ναεπεξεργαστεί από κάποιονκακόβουλο και να γίνει τοπεριεχόμενο του προσβλητικόεκεί προβληματίστηκαν.Για τη στοχοποίησηκαθηγητών συμφωνούνόλοι πως είναι ο χειρότεροςεξευτελισμός μέσωδιαδικτύου που δεν καταλήγειτελικά πουθενά γιατί αν έναςκαθηγητής δεν κάνει καλά τη δουλειάτου δεν τον κάνεις καλύτερο ενώέναν αδύναμο καθηγητή, τον μειώνειςακόμη περισσότεροι και προσβάλλειςτην αξιοπρέπειά του. Αντιθέτως οι μαθητέςμ’ αυτό που κάνουν δείχνουν τοχειρότερο εαυτό τους.Στην ανταλλαγή εμπειριών που μοιράστηκανκυρίως από περιστατικά πουέπεσαν στην αντίληψή τους κατέληξανστο συμπέρασμα:α.) Η πλάκα είναι υποκειμενική καιμ’ αυτό που γελάσει κάποιος, κάποιοςάλλος προσβάλλεται και β) δεν έχεικανένας το δικαίωμα να κρίνει κάποιονάλλο με τον εξευτελιστικό τρόπο το Δι-31

αδικτύου.Το σημείο που συζητήθηκε περισσότεροιείναι αυτό που ανέφεραν κάποιοιμαθητές πως αν παρενοχλούνταν στοΔιαδίκτυο, θα κινητοποιούσαν ομάδεςγια ανταπάντηση. Στη συζήτησηόμως πείστηκαν πως αυτός ο τρόποςδιαιωνίζει το cyberbullying χωρίς ναβελτιώνεται η κατάσταση. Ο καλύτεροςτρόπος είναι να «αποσυρθεί» τοθύμα και να δράσει, είτε κλείνονταςτη συνομιλία άμεσα είτε με αναφοράαποκλεισμού, είτε τηλεφωνώνταςστο 800 11 80015 στη Γραμμή Υποστηρίζωγια παροχή συμβουλών απόειδικούς, είτε ακόμη και με τηλέφωνοστη Δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος(2310388370στη Θεσσαλονίκη ή2106476464 στην Αθήνα). Άξιον παρατήρησηςείναι ότι οι περισσότεροιμαθητές αν δέχονταν παρενόχλησηθα απέφευγαν να το πουν στους γονείςτους, αφενός γιατί θέλουν ναλύνουν μόνοι τους τα ζητήματα πουτους απασχολούν κι αφετέρου γιατίπολλοί γονείς έχουν δαιμονοποιήσειτο Διαδίκτυο οπότε θα προσθέσουνάλλο ένα πρόβλημα σύγκρουσης.32Απόψεις μαθητών από τησυνάντηση της ομάδας±± Αν με πείραζε κάποιος δε θαέμπαινα στη διαδικασία να μαλώσωαπό το Διαδίκτυο και να το βλέπουνόλοι. Φαντάζομαι πως αυτό το κάνουνάτομα ανώριμα. Όσο για τα βίντεοπου ανεβάζουν μερικοί μαθητές γιαρεζίλεμα άλλων, αυτά είναι άτομα πουσυμπεριφέρονται σαν ψώνια, νομίζουνότι είναι αρχηγοί και καταξιώνονται μ’αυτόν τον τρόπο. Όταν βλέπω τέτοιαβίντεο μερικές φορές γελάω αλλάμετά σκέφτομαι. Τι γελοίο;…±± Στον καθέναν μπορεί να συμβείεκφοβισμός στο Διαδίκτυο. Σταπαιδιά συνήθως δε φαίνεται ότι γίνεταικάτι. Στους μεγάλους υπάρχει πρόβλημα…±± Έχω βγάλει πλέον από τη ζωήμου το Facebook οπότε δεν ασχολούμαιμε το τι αναρτάται σ’ αυτό. Πάντωςαν δω βίντεο δε θα γελάσω. Αν δωβίντεο που πρωταγωνιστούν μεγάλοι,πιστεύω ότι είναι εξευτελισμός ενώ μεπαιδιά νομίζω είναι για πλάκα κι όχιγια προσβολή…±± Το Facebook είναι γεμάτοπροσβλητικές και υβριστικές συνομιλίεςόπου και να πας. Έχω κάνει αναφοράαποκλεισμού για πλάκα...±± Δεν θα πρόσβαλα κάποιονχ ω ρ ί ς λόγο. Αν όμως προσβαλλόμουνθα κινητοποιούσα ομάδες πουθα απαντούσαμε στο Διαδίκτυο, θαανέβαζα βιντεάκια, θα έκανα κάτι μεέμμεσο τρόπο...±± Πριν να έρθω στο πρόγραμμαένιωθα ασφαλής και τον κωδικό μουτον ήξεραν πολλοί. Τώρα τον άλλαξακι επίσης έσβησα φίλους που ήξερανοι φίλοι μου κι εγώ δεν ήξερα καιτους είχα κάνει add…±± Δε θα πρόσβαλα κανέναν στοΔιαδίκτυο. Με τους φίλους μου όμωςπου ξέρω καλά, ανεβάζουμε αστείαβίντεο απ’ τις αθλητικές μας δραστηριότητεςκαι γελάμε...±± Δέχτηκα προσβλητικά σχόλιααλλά δε με έβλαψαν. Απλώς έβαλαμυαλό να προσέχω γιατί είχαν μπειάλλοι στο λογαριασμό μου που τονείχα ξεχάσει ανοικτό…±± Αυτοί που ανεβάζουν βίντεομε σκοπό το ρεζίλεμα άλλων, νιώθουνπως κάτι κάνουν και μετράνε παραπάνωενώ κάνουν μια τρύπα στο νερό.Υπάρχουν βέβαια κάποιοι που τουςλένε μπράβο για πλάκα κι αυτοί δενκαταλαβαίνουν ότι τους γελοιοποιούν.Δυστυχώς όμως το κακό που σκορπάνεείναι μεγαλύτερο…±± Αν με πρόσβαλαν δε θα πήγαιναμέσω διαδικτύου. Στο Facebookκάποιος έγραψε υβριστικά σχόλια γιατο άτομό μου, διέγραψα τα σχόλια και

είπα το ξεπερνάω. Στο YouTube δε θαμου άρεσε να με βάλει κάποιος έστωκαι για αστείο γιατί μπορεί κάποιος άλλοςνα κλέψει σκηνές και να γυρίσειανάρμοστο βίντεο και να δημιουργήσειπρόβλημα στην οικογένειά μου…±± Αν μου γράψει κάποιος υβριστικάσχόλια και είναι γνωστός, θα στενοχωριόμουνπολύ. Θα αναρωτιόμουνεγώ τι έχω κάνει…±± Λυπάμαι που πολλοί μαθητέςείναι τόσο ρατσιστές και από την άλληαυτοί που δέχονται πειράγματα να μημιλάνε…Περιστατικά CYBER BULLY-ING που έχουν αναφερθείή καταγραφεί στο σχολείοΣε μια προσπάθεια ποιοτικής καταγραφήςπεριστατικών κυβερνοεκφοβισμούστο σχολείο, ζητήθηκε απόμαθητές κάποιων τμημάτων επιλογήςπληροφορικής να καταγράψουνεμπειρίες δικές τους ή που έπεσανστην αντίληψή τους.±± Μέσα στο Facebook βρήκαμια φίλη μου. Τη βρήκα από κοντάκαι τη ρώτησα και μου είπε πως αυτήδεν έχει Facebook αλλά μόνον MySpace.Αυτός ή αυτή που έφτιαξε τοψεύτικο προφίλ, είχε κλέψει όλες τιςφωτογραφίες και τους φίλους της απότο MySpace και υπήρχε περίπτωση ναχρησιμοποιούσε και υβριστική γλώσσα.±± Μες στο Facebook κάποιοςάγνωστος μου έγραψε υβριστικά σχόλιατα οποία πείραξαν τα συναισθήματάμου.±± Μου έκλεψαν το account μουστο παιχνίδι Αion στο οποίο πρέπει ναβάλεις τρεις κωδικούς. Μου έκλεψανόλα μου τα χρήματα και διέγραψανκάποιους χαρακτήρες μου.±± Στα προηγούμενα χρόνια συμμαθητήςμου ανέβασε στο διαδίκτυοκαθηγητές μας εν ώρα σύγχυσης.±± Δυο φορές βρήκαν τον κωδικόμου στο MSN και αντί για το όνομακαι το επώνυμο που είχα, έγραψαν τοόνομά μου και σαν επίθετο, υβριστικάσχόλια για μένα. Τώρα έβαλα ένανπολύ δύσκολο κωδικό και δε μου ξανασυνέβη…±± Υπάρχουν φίλες μου πουέχουν Facebook κι έχουν αναφέρειπολλές φορές πως είτε τις προσβάλλουνμέσω μηνυμάτων είτε ακόμη καιτις απειλούν!... Ακόμη χειρότερη ήτανη περίπτωση συμμαθήτριάς μου πουδεν μπορούσε να μπει στο λογαριασμότης και τελικά διαπίστωσε πως ο κωδικόςτης είχε «κλαπεί»! Πάλι καλάδεν έχω Facebook και δεν αντιμετωπίζωτέτοιου είδους προβλήματα. Αλλάκαι σε ένα απλό chat μπορεί να σουσυμβεί.±± Είχα προφίλ στο Facebook.Κάποια στιγμή φίλος μου, μου ανέφερε,ότι την τελευταία εβδομάδαυπάρχει ένα προφίλ με δικές μουφωτογραφίες και του φίλου μου, μεάλλο όνομα. Έκανα αίτημα φιλίαςστο ψεύτικο προφίλ, αλλά δε με δέχτηκε.Αναγκάστηκα να στείλω μήνυμανα με δεχτεί κι από κει και έπειταάρχισε να γράφει άσχημα (ύβρεις).Μία δύο μέρες αργότερα, άλλαξε τοόνομα κι έβαλε ακριβώς το δικό μου.Λίγο πριν της κάνω εγώ αίτημα φιλίας«αυτή» είχε κάνει το ίδιο στο φίλο μουκι εκείνος τη δέχτηκε. Την πίεσε ναπει ποια ήταν κι εκείνη παρίστανε εμένα.Τελικά τη διέγραψε και στείλαμε τοlink της σε διάφορους φίλους μας νατη διαγράψουν λόγω fake Facebook.Εγώ συνέχιζα να την πιέζω να απενεργοποιήσειτο προφίλ της στέλνοντάςτην μηνύματα. Εκείνη ισχυριζόταν πωςείναι εγώ μιλώντας μου άσχημα με βρισιέςκαι με καλούσε να διαγράψω εγώτο προφίλ, γιατί το δικό μου ήταν fake.Τελικά μέσα στην απόγνωσή μου καιτη σύγχυση, απευθύνθηκα στη γραμμήΥποστηρίζω και SafeLine και τοπρόβλημα λύθηκε33

Πιθανή ψυχολογίατων μαθητώνπου δέχονταιεκφοβισμόόπως εκτιμήθηκε από την ομάδα Κάποιος που δέχεται εκφοβισμόμέσω του internet σαφώς και δενμπορεί να νιώσει ψύχραιμος, νιώθειαναστατωμένος ακόμη και τρομαγμένος… Οργισμένος, φοβισμένος,πληγωμένος όπως και προδομένοςαπό φίλους… Σίγουρα θα έκανε αντίποιναμε αποτέλεσμα τα χειρότερα. Άγχος, κατάθλιψη, αγωνία καισε μερικές περιπτώσεις τάσεις αυτοκτονίας… Θα φοβάται να ξαναχρησιμοποιήσειτο διαδίκτυο… Το άτομο πέφτει ψυχολογικάκαι νιώθει θλίψη και στεναχώρια.Γεμίζει ανασφάλεια και εξοργίζεταιταυτόχρονα. Μοναξιά, φόβο κι απόγνωση,διότι το άτομο πρέπει να έχει ωριμότηταγια να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση.Απογοήτευση με τον εαυτό τουκι απορία γιατί να τύχει σ’ αυτό. Τα άτομα αυτά επειδή είναιπαιδιά και δε γνωρίζουν πως να αντιμετωπίζουντέτοιου είδους συμπεριφορέςνιώθουν φόβο και ταπείνωση.Απροετοίμαστα καθώς είναι, πανικοβάλλονται.Χάνουν την αυτοπεποίθησήτους, κρατώντας μετά απόμακρη συμπεριφοράπρος το περιβάλλον τους. Νιώθει τύψεις και κατηγο-34ρεί τον εαυτό του αισθανόμενος πωςαυτός ευθύνεται για την έκθεσή τουαυτή. Επίσης είναι μπερδεμένος αφούδε γνωρίζει πού να απευθυνθεί. Μειώνεταιη αυτοπεποίθησή του. Αυτή ημείωση μπορεί να επιφέρει έντονεςσυνέπειες καθώς άτομα σε ακραίεςπεριπτώσεις μπορεί να αποπειραθούννα αυτοκτονήσουν, ιδιαίτερα ευαίσθητακαι ντροπαλά.... και η ψυχολογία μαθήτριαςπου έπεσε θύμα...Προσωπικά αισθάνομαι μίσος προς ταάτομα που μου έκαναν fake facebook.Αρχικά είχα το αίσθημα του φόβου,αλλά τώρα το μίσος είναι αυτό πουεπικρατεί.Επίσης έχω μια εντύπωση πως το άτομοπου μου αντέγραψε και μετά μουδιέγραψε το facebook το γνωρίζω. Τομόνο που θέλω είναι να τη βρω και νατη χτυπήσω! Το αίσθημα της βίας καιτου μίσους κυριαρχεί! Αυτό είναι πραγματικάπολύ δυσάρεστο και το αναγνωρίζω.Αλλά αυτό που αισθάνομαι, αυτόλέω. Τόσον καιρό που είχα facebookδεν είχα κανένα πρόβλημα. Μέσαέβαζα πολλές φωτογραφίες μου καιδεν φοβόμουν για τίποτα. Μέχρι πουέγινε αυτό κι από τότε όλα άλλαξαν.Δεν έχω καμιά εμπιστοσύνη σε αυτούτου είδους την επικοινωνία που υπάρχει.Έτσι στο καινούργιο facebook πουέκανα πριν μου το διαγράψουν δενέβαλα δικές μου φωτογραφίες Αλλάαπό διάφορα συγκροτήματα που άκουγα.Επειδή εμένα μου συνέβη αυτό τοπεριστατικό, συμβουλεύω στους μαθητέςπου είναι χρήστες του facebook ναδιαγράψουν τις φωτογραφίες τους ήαν τόσο πολύ το θέλουν να κρατήσουνμια, δυο!Το cyberbullying έναςυπαρκτός κίνδυνοςΠροσέχω τι γράφω, τι προωθώ καιπού κάνω κλικΤο cyberbulling είναι ένας από τουςυπαρκτούς κινδύνους στη σχολική κοινότητακαι δεν είναι υπερβολή! Τα πε-

ριστατικά τα οποία έχουν καταγραφείείναι πειστήρια της επικινδυνότηταςτου φαινoμένου.Οι μαθητές θα πρέπει να αντιληφθούντους κινδύνους και να κρατούν μια σοβαρήκαι υπεύθυνη στάση απέναντιστο διαδίκτυο.Πρέπει να σκεφτόμαστε πολύ, πρινστείλουμε ένα μήνυμα ή τι υλικό ανεβάζουμεστο διαδίκτυο. Δεν ξέρουμεπώς θα χρησιμοποιηθεί αυτό, ακόμακαι το πιο αθώο. Εξάλλου είναι αφελήςη θεώρηση ότι το ανέβασμα φωτογραφιώνή βίντεο κλπ είναι μορφήδιασκέδασης. Η πλάκα είναι υποκειμενικήκαι αυτό που σε κάποιον είναιαστείο, σε κάποιον άλλο είναι προσβλητικό.Οι συνέπειες στο θύμα μπορεί να είναιοδυνηρές κι ανυπολόγιστες.Ο δράστης συνήθως είναι άτομο τοοποίο νομίζει ότι ανεβαίνει στην παρέαμε αυτές τις πράξεις του ή σε άλλεςπεριπτώσεις κίνητρο είναι ζήλια κιη εκδίκηση.Πρέπει να αφομοιωθεί από τους μαθητέςότι η ανάρτηση βίντεο ή φωτογραφιώνή σχολίων στο διαδίκτυο είναιπροσβολή κατά της αξιοπρέπειαςενός ατόμου και κατά συνέπεια πράξηποινικά κολάσιμη. Επιπλέον το μόνοεύκολο σήμερα είναι να εντοπισθούναπό τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματοςτα ίχνη των δραστών.Επίσης αν κάποιος γίνει μάρτυρας περιστατικώνεκφοβισμού ποτέ δεν πρέπεινα προωθεί το υλικό που έλαβε.Από την άλλη κάποιος μπορεί να μπλέξεικαι χωρίς να θέλει και χωρίς ναπροκαλεί, όπως αφοπλιστικά είπεπρος στους μαθητές της ομάδας ο εκπρόσωποςτης Δίωξης ΗλεκτρονικούΕγκλήματος στη Θες/νίκη.Αν κάποιος πέσει θύμα cyberbullyingΠρέπει να κρατήσει την ψυχραιμία τουκαι να προβεί στις παρακάτω ενέργειες:• Αν βρίσκεται σε online συνομιλία,να τη σταματήσει αμέσως.• Καταγράφει τα μηνύματα για να ταχρησιμοποιήσει σαν αποδεικτικάστοιχεία αν χρειαστεί.• Αν βρίσκεται σε sites κοινωνι-κής δικτύωσης(Facebook, κλπ.),χρησιμοποιεί την επιλογή reportabuse που υπάρχει σε κάθε site.Ενημερώνει κάποιον μεγαλύτερο•της εμπιστοσύνης του(γονέα ή καθηγητή,οπωσδήποτε όμως πρέπεινα το μάθει ο γονέας. Οι μαθητέςπρέπει να έχουν την αίσθηση ότιοι γονείς είναι το καταφύγιό τους)Αν η παρενόχληση επιμένει ή αι-•σθάνεται ότι είναι ζήτημα σοβαρόεπικοινωνεί με τη γραμμή Υποστηρίζω(8001180015)για παροχήσυμβουλώνΜπορεί να στείλει email στο•report@safeline.gr της γραμμήςsafeline, καταγγέλλοντας οτιδήποτευλικό παράνομου περιεχομένου.Αν η περίπτωση θεωρεί ότι είναι•δύσκολη δεν πρέπει να διστάσεινα καλέσει το τμήμα Δίωξης ηλεκτρονικούεγκλήματος Αθήνας ήΘεσσαλονίκηςΑναμφισβήτητα όμως ο καλύτεροςτρόπος αντιμετώπισης του φαινομένουείναι η πρόληψη και σ’ αυτήν την κατεύθυνσηπρέπει να υπάρχει διαρκήςενημέρωση από ειδικούς επιστήμονεςστα σχολεία.Θεωρούμε ότι ομάδες Αγωγής υγείαςμέσα στο σχολείο, μπορούν να παίξουνσημαντικό ρόλο, καθώς οι μαθητές τηςομάδας μετά από συνεχή ενημέρωσηκι εκπαίδευση, μπορούν να χρησιμοποιηθούνσε δεύτερο επίπεδο, σανεκπαιδευτές προς τους συμμαθητέςτους, πολλαπλασιαστές δράσεων γιατην καλλιέργεια υγιών στάσεων ωςπρος τη χρήση του Διαδικτύου.Ευσυνείδητη συμπεριφορά στο ΔιαδίκτυοBlockάρω το cyberbullying• Έχω ευγενική συμπεριφορά σταinstant messages. Δεν προωθώ,ούτε στέλνω μηνύματα με υβριστικόκαι προσβλητικό περιεχόμενο.• Στα chatrooms δε στέλνω μηνύματαυβριστικά ή αποκλεισμούμαθητών από την ομάδα.• Στο Facebook δεν προωθώ βίντεοή φωτογραφίες ανάρμοστου περιεχομένουπου δέχτηκα. Δε συνεχίζωαυτό το παιχνίδι.• Δεν ανεβάζω φωτογραφίες ή βίντεο,καθηγητών ή συμμαθητώνμου που πλήττουν την αξιοπρέπειάτους.• Δε συντηρώ επίσης το cyberbullyingαπαντώντας εκδικητικά στονεκφοβισμό.• Προσέχω γενικώς τι ανεβάζω στοΔιαδίκτυο γιατί δεν ξέρω πού θαφτάσει και ποιος θα το χρησιμοποιήσει.• Θωρακίζω τον υπολογιστή μου μελογισμικό antivirus, δεν προωθώιούς και προσέχω επίσης τα emailπου δέχομαι.• Ψάχνω ανά τακτά χρονικά διαστήματαστο Google για να διαπιστώσωτι κυκλοφορεί για το όνομάμου• Αν παρόλα αυτά μου συμβεί παρενόχληση,δεν πανικοβάλλομαι καιδε διστάζω να ζητήσω βοήθειακαι να λύσω το θέμα άμεσα.35

Βασιλική Γκουντσίδου Φυσικός του ΑΠΘ, μέλοςτης διοικούσας επιτροπής του Ευρωπαϊκούπρογράμματος E-cost για το Cyberbullying: «Δενυπάρχει πολιτική αντιμετώπισης του CYBERBULLYING ούτε από το υπουργείο, ούτε καιαπό την πλειονότητα των σχολείων»«Το φαινόμενο του εκφοβισμού μέσωδιαδικτύου στις σχολικές μονάδες γνωρίζειραγδαία ανάπτυξη», επισημαίνειη κ. Βασιλική Γκουντσίδου Φυσικός τουΑΠΘ, μέλος της διοικούσας επιτροπήςτου Ευρωπαϊκού προγράμματος E-costγια το Cyberbullying. «Πάρα πολλέςπεριπτώσεις παρατηρούνται μέσα στοFacebook που πριν από 2-3 χρόνιαδεν ξέραμε τι ήταν.» « Όταν μιλάμε γιαεκφοβισμό», εξηγεί η κ. Γκουντσίδου,«πρέπει η πράξη να είναι σκόπιμη, ναέχει επανάληψη και να υπάρχει κάποιαανισοκατανομή ισχύος ανάμεσαστο θύτη και το θύμα». Η βασική διαφοράμε το κλασικό bullying είναι ότιεκεί τα θύματα μπορούν να νιώσουνασφάλεια μακριά από τους πιθανούςχώρους επίθεσης των δραστών κάτιπου δε συμβαίνει με τον ηλεκτρονικόεκφοβισμό».«Μεγάλη διαφορά υπάρχει κι όσοναφορά το ακροατήριο» συνεχίζει η κ.Γκουντσίδου. «Αν πούμε κάτι άσχημο36σε κάποιον, θα το ακούσουν μόνονόσοι είναι παρόντες. Αν το γράψουμεθα μείνει. Αν το αναρτήσουμε όμωςστο Διαδίκτυο δεν ξέρουμε ποιοι θατο δούνε και πότε. Μπορεί να το δούνετώρα ή σε μερικά χρόνια κι αυτόέχει σχέση με την επαναληψιμότητα.Είναι άπειρη η επαναληψιμότητα τουΔιαδικτύου. Μεγάλη σημασία έχουνκαι οι μάρτυρες περιστατικών. Πώςθα αντιδράσουμε; Θα βοηθήσουμε τοφίλο μας ή θα πούμε για πλάκα έγινεπροχωράμε παρακάτω;»Πώς μετριέται το φαινόμενοτου κυβερνοεκφοβισμού…«Μετριέται μ’ ένα ερωτηματολόγιοπου έχει φτιάξει ο επικεφαλήςτου προγράμματος E-cost κ. Peter Smith καθηγητήςψυχολογίας στο Πανεπιστήμιοτου Λονδίνου, ο οποίος θέλεινα ξέρει:• Πόσο συχνό είναι τοφαινόμενο μέσα κι έξω απότο σχολείο• Διαφορές ως προς το φύλοκαι την ηλικία και• Ποιες μορφές είναι πιο διαδεδομένες(μηνύματα μέσω κινητών,φωτογραφίες, απλές κλήσεις, video,email, chat rooms, instant messaging,Facebook και γενικά σελίδες κοινωνικήςδικτύωσης).Αυτή βέβαια είναι η ποσοτική μελέτη.Υπάρχει και η ποιοτική και πιο συγκεκριμένανα ζητηθεί από τους μαθητέςανώνυμα, να γράψουν στο χαρτί τιςεμπειρίες τους.Γιατί το Cyber bullying αφοράτο σχολείο …«Αν το θύμα ή ο θύτης είναι μέσααπό την κοινότητα του σχολείου, δενέχει σημασία αν θα στείλει κάτι απότο σπίτι του ή αλλού εκτός σχολείου.Ακόμη χειρότερα βέβαια αν το στείλειμέσα από το σχολείο», λέει η κ. Γκουντσίδου,η οποία συμφώνησε με τηνπαρατήρηση των μαθητών της Ομάδαςότι από το σχολείο ξεκινάει το φαινόμενοκαθώς οι μαθητές συνήθως πειράζονταιμεταξύ τους. Ακόμη το σχολείοείναι πολύ βασικό να μάθει στουςμαθητές σωστά τη χρήση των Η/Υ καιτου Διαδικτύου και να παρέχει παιδείαώστε να αποφεύγουν οι μαθητές τέτοιεςπρακτικές.Τι πρέπει να προσέχουν οι μαθητές…«Πρώτα απλά θα πρέπει να μάθουν τιείναι το Cyberbullying, ποιες οι μορφέςτου και ότι δεν το κάνουμε γιαπλάκα. Πρέπει να υπάρχει ενημέρωσηγια το πώς αισθάνεται το θύμααλλά και ο θύτης για να μάθουν ναπροστατεύουν τους εαυτούς τους αλλάκαι τους συμμαθητές τους. Επιπλέονπώς αντιμετωπίζουμε το θύτη. Αν μαςστείλουν μια φωτογραφία να τη σχολι-

άσουμε, να μην πούμε τι πλάκα έχεικαι πάμε παρακάτω. Το κυριότερο είναινα αναφέρουμε το περιστατικό σεκάποιον μεγάλο».Σύμφωνα με την κ. Γκουντσίδου…Το βασικότερο στοιχείο στην πρόληψηείναι να μάθουμε να σεβόμαστε τουςάλλους όπως θέλουμε να μας σέβονται.Να καταλάβουμε ότι δεν έχουμεμόνον δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις.Επίσης θα πρέπει να σκεφτόμαστεπάρα πολύ πριν στείλουμε έναμήνυμα ή πριν ανεβάσουμε κάτι στοΔιαδίκτυο. Δεν ξέρουμε ο άλλος πώςθα το χρησιμοποιήσει και πώς θα τοβρούμε μπροστά μας. «Υπάρχει καιη στρατηγική πρόληψης μέσα στηντάξη» προσθέτει, δηλαδή να ενταχθείκάπου σαν μάθημα αλλά και η στρατηγικήπρόληψης εκτός τάξης γιατί είναιαλήθεια πως όσο οι μαθητές ασχολούνταιμε εξωσχολικές δραστηριότητεςτόσο λιγότερο ασχολούνται με πρακτικέςεκφοβισμού».Αντιμετώπιση μέσα στο σχολείο…«Δυστυχώς εδώ έχουμε πρόβλημα»,παρατηρεί η κ. Γκουντσίδου. «Δενυπάρχει πολιτική αντιμετώπισης ούτεαπό το υπουργείο, ούτε και από τηνπλειονότητα των σχολείων. Δηλαδήκαι να πει μια παρενόχληση ένας μαθητήςστον καθηγητή ή στο διευθυντήδεν είναι σίγουρο ότι θα βρει ανταπόκριση.Στο εξωτερικό υπάρχουνπολιτικές αντιμετώπισης για την κάθεπερίπτωση. Για το λόγο αυτό θα πρέπεινα υπάρχει υπεύθυνη ενημέρωσησε γονείς, μαθητές, καθηγητές, σχολικούςσυμβούλους.Όσον αφορά τις απόψεις που κυκλοφορούνγια την αντιμετώπιση του θύτηστο σχολείο, μια πλευρά λέει ότι οιθύτες πρέπει να υφίστανται διάφορεςποινές σύμφωνα με την πολιτικήκαι τους κανόνες του σχολείου. Άλληπλευρά όμως λέει πως αν τον θύτη τοναποβάλλω για παράδειγμα από το σχολείο,τότε είναι σαν να χρησιμοποιώ τημέθοδο του αποκλεισμού, η οποία είναιεπίσης μια μορφή bullying».Πολλές φορές επιλέγονται συγκεκριμένοιέφηβοι για να προσεγγίσουνσυμμαθητές τους, επειδή οι έφηβοικατά την κ. Γκουντσίδου είναι οι ιθαγενείςτου Διαδικτύου και οι μεγαλύτεροιμετανάστες. Βεβαίως τονίζει ηκ. Γκουντσίδου «οι μαθητές αυτοί θαπρέπει να έχουν συνεχή εκπαίδευσηκαι καθοδήγηση από μεγαλύτερους,καθηγητές και ειδικούς επιστήμονες.Επιδίωξη είναι οι επιλεγμένοι μαθητέςνα διδάξουν στους μεγάλους γιατο Διαδίκτυο αλλά οι μεγάλοι να τουςδιδάξουν τη συμπεριφορά σ’ αυτό.Μια κλασική μορφή Cyberbullying που έκανε το γύροτου κόσμου…Κλασική μορφή cyber bullying πουέκανε το γύρο του κόσμου όπως τηνπεριέγραψε η κ. Γκουντσίδου είναι ηπαρακάτω:«Μια κοπελίτσα 13 χρονών άρχισε ναέχει επικοινωνία στο Myspace με ένα16χρονο νεαρό στο Διαδίκτυο, προχώρησεη σχέση τους μέσω Διαδικτύουκαι σε κάποια στιγμή αποφάσισαν νασυναντηθούν. Από εκείνη τη στιγμή ονεαρός λέει δεν σε θέλω, δεν σ’ αγαπώ,ο κόσμος θα’ταν καλύτερος χωρίςεσένα κλπ. Αποτέλεσμα η κοπέλα αυτοκτόνησε.Το δεύτερο άσχημο ήταν όταν επενέβηη υπηρεσία Δίωξης ηλεκτρονικούεγκλήματος βρήκε ότι δεν υπήρχενεαρός αλλά μια 45χρονη γειτόνισσα,μητέρα πρώην φίλης της νεαρής, ηοποία επιβουλευόταν την κοπέλλα καιτο έπαιζε 16χρονος νεαρός.Άρα ποτέ δεν ξέρουμε τι κρύβεταιπίσω από ένα όνομα με το οποίο επικοινωνούμετονίζει η κ. Γκουντσίδουγια να συνεχίσει:«Αυτό που δεν μας άρεσε καθόλου– ασχοληθήκαμε σε μια διεθνή επιστημονικήημερίδα στο Πανεπιστήμιοτης Αμβέρσας του Βελγίου μ’ αυτότο θέμα- είναι ότι ο συνήγορος υπεράσπισηςτης κυρίας είπε ποιο είναιτο πρόβλημα. Ο καθένας στα sitesκοινωνικής δικτύωσης μπορεί να έχειόποιο προφίλ θέλει. Η εν λόγω γειτόνισσαείχε το προφίλ το δικό της και τοπροφίλ του 16χρονου. Αν η κοπέλαείχε ψυχολογικά προβλήματα κι αυτοκτόνησεδε φταίει η κυρία.»37

ΚυβερνοέγκλημακαιΠαγίδες του ΔιαδικτύουΕνημέρωση από τον αξιωματικό Κώστα Βεργίδη,εκπρόσωπο του τμήματος Δίωξης Ηλεκτρονικούεγκλήματος Θες/νίκης.Το τμήμα Δίωξης Ηλεκτρονικού εγκλήματος έχει διπλό σκοπόεξηγεί στους μαθητές της ομάδας ο κ. Βεργίδης, αξιωματικόςτου τμήματος.38«α) την πρόληψη και την Ενημέρωση για τη χρήση τουδιαδικτύου με ασφαλή τρόπο, ειδικά στην ευαίσθητη ηλικίατής εφηβείας και β) την καταστολή, δηλαδή την αντιμετώπισημιας ποινικά κολάσιμης πράξης αφού συντελεστεί καιπιθανόν την οδήγηση των δραστών ενώπιον τής δικαιοσύνης.»

Όσον αφορά την καταστολή ξεκαθαρίζει ότι η Δίωξη δενασχολείται με θέματα τα οποία θα πάρουν το δρόμο τουδικαστηρίου υποχρεωτικά, με αποτέλεσμα κάποιοι να είναιεπιφυλακτικοί στο να απευθυνθούν στο τμήμα.Οι συνήθεις περιπτώσεις οι οποίες απασχολούν τη Δίωξη,σύμφωνα με τον κ. Βεργίδη είναι:ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΠΡΟΘΕΣΗΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣΕίναι ο πιο σημαντικός τομέας της Δίωξης. «Πολλοί νέοι,σας θα πρέπει να ενημερώνεται αμέσως η Δίωξη», παρακαλείο κ. Βεργίδης «έστω και αν πρόκειται για φάρσα»,και συνεχίζει: «Εμείς υποχρεούμαστε από το νόμονα ενημερώσουμε τους οικείους τους, γιατί 1 στις 10 περιπτώσειςνα είναι πραγματική πρόθεση, μπορούμε νασώσουμε μια ζωή.» Τρεις τέτοιες περιπτώσεις απέτρεψεπρόσφατα η Δίωξη τής Θες/νίκης με την παρέμβαση της.«Δεν ξέρουμε ποια ήταν η πραγματική πρόθεση, αλλάφίλοι και γνωστοί μας ενημέρωσαν ότι υπάρχει μήνυμαμαθητές κυρίως, μετά από μια ερωτική απογοήτευση, ήμετά από έναν καυγά με τους γονείς ή εξαιτίας διαφόρωνάλλων προβλημάτων, ακόμη και από ένα διαγώνισμα πουδεν πήγε καλά, γράφουν στο Facebook ή σε άλλο μέσοκοινωνικής δικτύωσης, ότι θέλουν να βάλουν τέρμα στηζωή τους.» «Για οτιδήποτε τέτοιο πέφτει στην αντίληψήστο Facebook ή στο mail ή σε ένα Forum, οπότε εμείςαμέσως κινήσαμε διαδικασία και τους εντοπίσαμε. Οεκπρόσωπος τής Δίωξης περιγράφει και μια ατυχή καιδυσάρεστη περίπτωση θέτοντάς την για προβληματισμόλόγω τής ύπαρξης του Διαδικτύου. Ένας απογοητευμένος16χρονος νεαρός από την Αθήνα, ο οποίος είχε μαλώσει39

με τους γονείς του, συναντά σε ένα chartroom έναν αγρότηαπό τα Χανιά ο οποίος του λέει που ακριβώς να πάει,να αγοράσει ένα φυτοφάρμακο και να πεθάνει. «Τέτοιουείδους περιστατικό, δεν θα υπήρχε, αν δεν υπήρχε το Διαδίκτυο»,σημειώνει ο κ. Βεργίδης. Αυτό γιατί πρώτον, «δενθα υπήρχε τρόπος να έρθει σε επαφή έναν νεαρός απότην Αθήνα με κάποιον παντελώς άγνωστο από τα Χανιά καιδεύτερον δεν θα μπορούσε ο νεαρός να ζητήσει εν βρασμώψυχής τη γνώση που δεν είχε. Γιατί πάνω στα νεύραμας, στην απογοήτευσή μας, έχουμε έντονα συναισθήματακαι δεν ελέγχουμε τι κάνουμε.Συμπέρασμα: «Είναι πολύ εύκολο να παρασυρθείς απότο Διαδίκτυο και να κάνεις κάτι που μπορεί να είναιμοιραίο λάθος, οπότε θέλει πολλή προσοχή».ΑΠΑΤΗ ΜΕΣΩ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ«Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσοι πολλοί άνθρωποιχάνουν τα λεφτά τους από το Διαδίκτυο», επισημαίνει οεκπρόσωπος τής Αστυνομίας. «Πρέπει να είμαστε πολύεπιφυλακτικοί γιατί υπάρχουν άνθρωποι που βγάζουν λεφτάαπό παράνομες δραστηριότητες στο Διαδίκτυο, οπότεγίνονται όλο και πιο εξελιγμένοι για να κερδίσουν, στήνονταςακόμα και ολόκληρα websites.» Από την άλλη σημειώνει«υπάρχουν θύματα που έχουν ταξιδέψει ακόμη καισε ξένη χώρα για να πάρουν τα λεφτά που τάχα έχουνκερδίσει, και συναντούν τους κλέφτες που τους παίρνουνό,τι έχουν και δεν έχουν.»Όσον αφορά τις ηλεκτρονικές αγορές ο κ. Βεργίδης αφούτονίζει πως έχουν πάντα ένα ρίσκο, συστήνει σε όσουςχρησιμοποιούν αυτή τη δυνατότητα, τις προπληρωμένεςπιστωτικές κάρτες έτσι ώστε αν κάποιος κλέψει τα στοιχείαμας, να μη βρει πολλά χρήματα. Εκεί που την πατάνεπάρα πολλοί προσθέτει, είναι στις αγγελίες και η Δίωξηαντιμετωπίζει πολλές τέτοιες περιπτώσεις. Για παράδειγμα«κάποιος βάζει μια αγγελία που λέει πουλάω κινητό200€ ενώ κανονικά κάνει 600€. Έτσι τσιμπάει κάποιοςπου νομίζει ότι βρήκε τη super προσφορά. Τo Internetδίνει αυτή την αίσθηση ότι μπορούμε να βρούμε την καλύτερηπροσφορά ενώ συνήθως αυτό που συμβαίνει είναιαπάτη. Μια τέτοια περίπτωση αντιμετώπισε το τμήμα τηςΘες/νίκης με έναν νεαρό από πλούσια οικογένεια μάλιστα,ο οποίος έβαζε αγγελίες για iphone. Έστελνε ο κόσμοςτα λεφτά κι αυτός δεν έστελνε τίποτα. Είχε μαζέψει έτσι20.000€.Μια άλλη κατηγορία απάτης που αντιμετωπίζει η Δίωξη, είναιτο ξέπλυμα χρημάτων. Για παράδειγμα κάποιος βάζειχρήματα σε έναν λογαριασμό και λέει στείλτε κάπου αλλούγιατί τα έστειλα κατά λάθος. Ουσιαστικά χρησιμοποιεί τονενδιάμεσο λογαριασμό για να μεταφέρει χρήματα και μπορείη αστυνομία να πιάσει τον κάτοχό του μετά.Συμπέρασμα: «Πώς όταν περπατάμε στο δρόμο καιπροσέχουμε γιατί υπάρχει περίπτωση κάποιος να κλέψειτην τσάντα μας; Έτσι και στο Διαδίκτυο, πρέπει40να είμαστε υποψιασμένοι, ότι δεν έχουν όλοι καλέςπροθέσεις», επισημαίνει ο κ. Βεργίδης.ΠΟΡΝΟΓΡΑΦΙΑ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΜΕΣΩ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥΤο τμήμα της Δίωξης έχει σημειώσει σημαντικές επιτυχίεςεδώ. «Δυστυχώς στο Internet μπορούμε να έχουμε εύκολαπρόσβαση σε άσεμνο περιεχόμενο.»ΠΑΡΑΝΟΜΟ ΚΑΤΕΒΑΣΜΑ«Το κατέβασμα κυρίως τραγουδιών και ταινιών είναι παράνομογιατί εμπίπτει στο νόμο περί πνευματικής ιδιοκτησίας.Γενικά όμως η ΕΠΟΕ (Εταιρεία Προστασίας ΟπτικοαουστικώνΈργων) ψάχνει να βρει αυτούς που βγάζουν λεφτάαπό το παράνομο κατέβασμα. Τέτοιες σελίδες ήταν τοwww.gamato.info και το team of Greeks που μετά απόκαταγγελίες έκλεισαν.ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΑΓΝΩΣΤΟΥΣ ΚΑΙ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣΟ αστυνομικός παρουσίασε ένα πολύ πρόσφατο δικό τουπεριστατικό κατά το οποίο μια κοπέλα Α’ Λυκείου αποφάσισενα συναντηθεί στο πάρκο του Φοίνικα της Θες/νίκης, μ’έναν νεαρό 25 χρονών που τον γνώρισε στο Facebook. Ονεαρός είχε ψεύτικο όνομα και δεν είχε φωτογραφία στοprofile. Όταν συναντήθηκε με την κοπέλα, της προτείνεινα κάνουν χρήση ηρωίνης κι όταν αυτή αρνείται εκείνοςτης καρφώνει την ένεση, η οποία περιείχε υπερβολικήδόση κι η κοπέλα λιποθύμησε. Ευτυχώς που είχε πει σεφίλους της πού ήταν οι οποίοι τη βρήκαν και τη μετέφερανστο νοσοκομείο. Όταν ο αστυνομικός πήγε να της πάρεικατάθεση αυτός ήταν πολύ καλά προφυλαμένος, ούτε τοόνομά του δεν είχε πει απ’ τη στιγμή που γνωρίστηκε μετην κοπέλα. «Έτσι δε θα μάθουμε ποτέ τι νόημα είχε αυτήη πράξη του» καταλήγει ο κ. Βεργίδης.Συμπέρασμα: Πρέπει να είμαστε πολύ επιφυλακτικοίστο να συναντούμε αγνώστους από το Facebook κλπ.γιατί δεν ξέρουμε ποιοι είναι και τι σκοπούς έχουν.3-4 ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΙΣ ΣΤΟFACEBOOKΣτο Facebook 3-4 περιπτώσεις κάθε μέρα καταγγέλλονται,για υποκλοπή φωτογραφιών και δημιουργία ψεύτικου προφίλμε το όνομα του παθόντα. Ο ίδιος ο εκπρόσωπος τηςΔίωξης δηλώνει πως με τα περιστατικά που έχει ζήσει,έβγαλε τις δικές του φωτογραφίες από το προφίλ.Παράδειγμα περιστατικού που απασχόλησε τη Δίωξη ήτανη υποκλοπή του προφίλ ενός μπασκετμπολίστα του Ηρακλήμε 1790 φίλους και η αποστολή ανάρμοστων μηνυμάτωνσε αυτούς. «Το λάθος που έκανε ο μπασκετμπολίστωνήταν ότι είχε την ημερομηνία γέννησης και στο προφίλ καιστο email», λέει ο κ. Βεργίδης.Αυτό που συμβουλεύει η Δίωξη Ηλεκτρονικού εγκλήματοςείναι να υπάρχει διαφορετικός κωδικός στο Facebookκαι στο email έτσι ώστε αν κάποιος πάρει το

Facebook να μπορείς να αλλάξεις κωδικό.Τον κωδικό επίσης δεν πρέπει να τον λέμε σε κανέναν,ούτε στον κολλητό, ούτε στο φίλο, ούτε στη φίλη. Είναιμόνον για τον καθένα μας. Ειδικά στο email, ο κωδικόςπρέπει να είναι δύσκολος και να μη χάνεται ποτέ γιατίχρειάζεται σε οποιοδήποτε site κάνουμε λογαριασμό. Ακόμηδε βάζουμε ποτέ ημερομηνία γέννησης που φαίνεταιστο προφίλ, οπότε μπορούν να μπουν όλοι στα στοιχείαμας. Προσοχή θέλει και η διαχείριση του προφίλ. Βάζουμεμόνον άτομα που τα ξέρουμε καλά, αυτά πουθεωρούμε φίλους μας, ούτε καν γνωστούς.ΠΟΙΑ ΒΑΡΥΤΗΤΑ ΔΙΝΟΥΜΕ ΣΤΟ FACEBOOK«Η όλη διαχείριση του Facebook» λέει ο κ. Βεργίδης«εξαρτάται από το πόση βαρύτητα δίνουμε σε αυτό. Εμένααν μου πάρουν το Facebook, μπορώ να ζήσω και χωρίςαυτό, δε θα πεθάνω. Το θέμα είναι ότι μερικοί μας παίρνουντηλέφωνο και λένε ότι είναι όλος ο κόσμος τους τοFacebook. Ζουν μόνον για κει. Μιλάνε μόνο σε chats, παίζουνπαιχνίδια και στην τουαλέτα να πάνε θα το γράψουνκαι γενικά όλη τους η δραστηριότητα μεταφέρεται εκεί καισιγά-σιγά αποκόβονται από την πραγματικότητα. Έτσι με τοπου χάνουν το Facebook καταρρέει ο κόσμος τους».«Αυτό το φαινόμενο δεν είναι υγιές» συνεχίζει, «πόσο μάλλονγια νέους ανθρώπους που μπορούν να κάνουν ένασωρό αλλά πράγματα. Σωστή χρήση κι αντιμετώπιση τουμέσου χρειάζεται. Όταν έχουμε μια υγιή αντιμετώπιση καικάτι να πάει στραβά δε χάλασε ο κόσμος.»«Το Διαδίκτυο σίγουρα είναι ένας μαγικός κόσμος, αλλάμε τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί με την πραγματικήζωή και τους πραγματικούς μας φίλους», υποστηρίζει ο κ.Βεργίδης. «Μην ξεχνάτε» λέει στους μαθητές, «πως αν ουπολογιστής βγει από την πρίζα ή κοπεί το ρεύμα, όλοςο εικονικός κόσμος δεν υπάρχει. Εμείς τα δίνουμε αξίαγιατί κυρίως είναι ένας ευχάριστος τρόπος να περνούμε τοχρόνο μας». Και καταλήγει:«Το Internet έχει πολλά καλά. Θέλει όμως κριτική σκέψη.Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχει ένα κενό παιδείαςκι αντιμετώπισης. Οι νέοι σήμερα που μεγαλώνουν μεαυτό μπορούν να το διαχειριστούν λίγο πιο ψύχραιμακαι να το δουν σαν ένα κομμάτι τής ζωής μας. Είναισαν το μαχαίρι. Ή θα το πιάσεις για να κόψεις τοφαγητό ή για να μαχαιρώσεις ή θα το πιάσεις από τοκοφτερό και θα κοπείς μόνος σου».41

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΙΩΜΟΣ, ψυχίατρος παιδιώνκαι εφήβων, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτηςτης διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο : «Αυτό που φαίνεταισήμερα είναι ένα τεράστιο έλλειμμα επικοινωνίαςεφήβων-γονέων κι ίσως θα πρέπει να δημιουργηθούνσχολές γονέων»ΚυβερνοεκφοβισμόςΤο θέμα του κυβερνοεκφοβισμού καιπώς μπορεί να αντιμετωπιστεί σταπλαίσια του σχολείου, έθιξε από τηνπλευρά του ψυχιάτρου εφήβων, ο κ.ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΙΩΜΟΣ, πρόεδροςτης Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης τηςδιαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο σεενημέρωση μετά από πρόσκληση, στοχώρο της βιβλιοθήκης του σχολείου,στους μαθητές της ομάδας αγωγήςυγείας.Αυτό που καθιστά τον εκφοβισμό μέσωτου διαδικτύου τόσο επικίνδυνο επισημαίνειο κ. Σιώμος, είναι το γεγονός ότιο καθένας μπορεί να τον πράξει χωρίςνα χρειάζεται να αντιμετωπίσει τοθύμα του, αρκεί ένας υπολογιστής καιη επιθυμία να τρομοκρατήσει και πολύκαλή τεχνική κατάρτιση. «Δε χρειάζεταιδηλαδή να είναι κανείς δυνατός ήγρήγορος, όπως για παράδειγμα στονκλασικό εκφοβισμό», συμπληρώνει.Το προφίλ των θυμάτων τουεκφοβισμού: Είναι ήσυχα, προσεκτικά,ευαίσθητα παιδιά, ανασφαλήπαιδιά με μειωμένη αυτοπεποίθηση,κοινωνικά απομονωμένα, με φόβοτραυματισμού, με αγχώδη ή καταθλιπτικήπροσωπικότητα. Σωματικά αδύναμα,με σωματικά προβλήματα πουενδεχομένως κρύβουν.Ποιοί διαπράττουν τον εκφοβισμό;Σύμφωνα με τον κ. Σιώμο,«είναι παιδιά που έχουν ένα ισχυρόταμπεραμέντο, μια ισχυρή προσωπικότηταείναι οξύθυμα και επιθετικά,δυσκολεύονται να υπακούσουν σε κανόνεςκαι γενικότερα να δεχθούν τις42κοινωνικές συμβάσεις που διέπουνείτε το σχολικό χώρο είτε τον κοινωνικόχώρο και γενικότερα έχουν μιατάση να εναντιώνονται ας πούμε στιςηγετικές προσωπικότητες των χώρων.Παράδειγμα ο καθηγητής στο μάθημαείναι πρόσωπο εξουσίας. Σκληράπαιδιά χωρίς ενσυναίσθηση, δηλαδήχωρίς να μπορούν να αντιληφθούν καινα καταλάβουν τι μπορούν να προκαλέσουνμέσα από αυτή τη συμπεριφορά.»Οι συνέπειες του εκφοβισμούείναι: «Υψηλά επίπεδακατάθλιψης γι΄ αυτούς που έχουνδεχθεί εκφοβισμό, άγχος γιατί δυσκολεύονταινα διαχειριστούν τηνκατάσταση με την οποία βρίσκονταιαντιμέτωποι. Ψυχοσωματικές εκδηλώσεις:Σε κάποιους που δεν μπορούννα εκφράσουν το άγχος, δεν μπορούννα βγάλουν θλίψη, δεν μπορούν νακλάψουν να εκτονωθούν, δεν μπορούννα ζητήσουν βοήθεια να λύσουν τοπρόβλημά τους, το άγχος που έχουνμέσα τους εκφράζεται με σωματικέςεκδηλώσεις όπως «έχω πονοκέφαλο»,«πονάει το στομάχι μου», «έχω τάσηγια εμετό». Αυτές είναι οι συχνότερεςψυχοσωματικές εκδηλώσεις που μπορούννα εκδηλώσουν αυτά τα άτομα.Έχουν μειωμένες κοινωνικές επαφές.Δυσκολεύονται - δεν τις θέλουν. Έχουνδυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσειςαπό εκεί και πέρα και απουσίες στοσχολείο. Ειδικότερα αν ο εκφοβιστήςτους είναι στα πλαίσια του σχολείου,υπάρχει και η φυσική του παρουσίαεκτός από τη διαδικτυακή του παρουσία.Ενδεχομένως αυτός να είναι έναςλόγος άρνησης να πάνε στο σχολείο»Όσον αφορά τη σχολική επίδοση: «Ταμισά από τα θύματα του εκφοβισμούείχαν βαθμούς πάνω από το μέσο όρο.Λιγότερο από το ένα τρίτο των εκφοβιστώνείχαν βαθμούς άνω του μέσουόρου».Ο κ. Σιώμος, παρουσίασε αποτελέσματαδιεθνών ερευνών για τον εκφοβισμόκαι στάθηκε στο γεγονός ότι σεόλες τις έρευνες ένας στους δύο μαθητέςαναφέρει το περιστατικό στουςγονείς του. Τόνισε πως «η επικοινωνίαμε τους γονείς πρέπει να υπάρχει,ιδίως όταν μιλάμε για ανήλικα άτομα.»Αυτό που φαίνεται σήμερα είπε είναιένα τεράστιο έλλειμμα επικοινωνίαςκι ίσως θα πρέπει να δημιουργηθούνσχολές γονέων. Η επικοινωνία είναιπάρα πολύ σημαντική κατά τον κ. Σιώμοκαι θα πρέπει να μπει σε νέοπλαίσιο διαπραγμάτευσης, γιατί «αυτήτη στιγμή δεν είναι πολύ καλά τα πράγματαόχι μόνο για το διαδίκτυο αλλάγενικά για τη ζωή που ζούμε.»Στην Ελλάδα υπάρχει η έρευνα του2008 στην Κω που δείχνει ότι το συνολικόποσοστό των εφήβων που δέχθηκανεκφοβισμό ήταν 14,7%. Αυτό τοποσοστό ταιριάζει με τη διεθνή βιβλιογραφίασημειώνει ο κ. Σιώμος.Από το 2008 ως το 2010 που πραγματοποιήθηκενέα έρευνα, το ποσοστότων παιδιών που δέχτηκε εκφοβισμόδιπλασιάστηκε σε 30,5% μέσα σε 2χρόνια. «Βλέπουμε γενικότερα ότι αρχίζουννα υιοθετούνται συμπεριφορέςεκφοβισμού μέσω διαδικτύου. Μέσοτο οποίο είναι ελεύθερο και έχουμετην αίσθηση ότι ενδεχομένως δεν θαμας ανακαλύψουν», σχολιάζει.

Οδηγίες προς τους γονείς:Να τονίζετε ότι όλοι οι κανόνες πουισχύουν για την online επικοινωνίαισχύουν και για την offline επικοινωνία.Μεταδώστε ότι τόσο η τυπική όσο και ηδιαδικτυακή παρενόχληση προκαλούνπόνο εξίσου.Ελέγξτε αν το σχολείο σας έχει προγράμματαεπιμόρφωσης για τηνασφάλεια στο διαδίκτυο και πολιτικήγια περιπτώσεις κακόβουλης συμπεριφοράς.Συμπεριφορές που πρέπεινα προβληματίζουν τους γονείς.Το παιδί ξαφνικά σταματάει να χρησιμοποιείτον ηλεκτρονικό υπολογιστή.Φαίνεται νευρικό και αναστατωμένοόταν εμφανίζεται στην οθόνη ένα μήνυμα.Φαίνεται να έχει δυσκολία να πάει στοσχολείο και εκτός σπιτιού γενικότερα.Πίσω από αυτό βέβαια κρύβεται ο φόβος.Φαίνεται να είναι θλιμμένο, θυμωμένο,απογοητευμένο μετά τη σύνδεσηστο διαδίκτυο, τον υπολογιστή ή το κινητό.Αποφεύγει συζητήσεις για το τι κάνειόταν πλοηγείται στο διαδίκτυο.Αποσύρεται από τις επαφές με μέλητης οικογένειάς του και τους φίλουςτου.Παρουσιάζει ξαφνική μείωση στη σχολικήτου επίδοση.Αλλάζει γρήγορα την οθόνη του ή κλείνειπρογράμματα όταν πλησιάζετε στονηλεκτρονικό του υπολογιστή.Χρησιμοποιεί τον υπολογιστή οποιαδήποτεώρα ή τη νύχτα που μπορεί ναμην τον βλέπετε.Γίνεται απροσδόκητα αρνητικό ότανδεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τονυπολογιστή και το κινητό.Χρησιμοποιεί πολλαπλούς λογαριασμούςχρήστη ή χρησιμοποιεί λογαριασμόπου δεν είναι δικός του.Εκφράζεται υποτιμητικά για συμμαθητέςτου.Δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμήμηχανισμοί αντιμετώπισηςστο σχολείο Δεν υπάρχουναυτή τη στιγμή μηχανισμοί στο σχολείογια την αντιμετώπιση περιστατικών εκφοβισμούτονίζει ο κ. Σιώμος. Μάλιστααναφέρει ένα σοβαρό περιστατικόπαρενόχλησης σε σχολείο την περασμένηχρονιά, η αντιμετώπιση τουοποίου πήρε τέτοια έκταση μέχρι πουη υπουργός κ. Διαμαντοπούλου βγήκενα κάνει δήλωση για την παρενόχλησημέσω του διαδικτύου. Αυτό δείχνειυπογραμμίζει ο κ. Σιώμος ότι «στουςθεσμούς του σχολείου τα ειδικά όργανατων σχολικών κοινοτήτων, δεν μπορούννα διαχειριστούν το ειδικό θέματου κυβερνοεκφοβισμού όταν για έναμεμονωμένο περιστατικό, σε ένα μεμονωμένοσχολείο φτάνει να κάνειδήλωση η υπουργός».Διαδικτυακή ηθική για τουςμαθητές Πρέπει να διαμορφώσουμεκώδικα συμπεριφοράς στο διαδίκτυοκαι στη χρήση του κινητού. Ουσιαστικάεδώ μιλάμε και για διαδικτυακήηθική. Η ηθική στο διαδίκτυο είναι ένασοβαρό κομμάτι και θα έπρεπε ενδεχομένωςνα μπει στο σχολικό πλαίσιοως μάθημα που θα διδάσκεται ίσωςστα πλαίσια κάποιου ευρύτερου μαθήματος.Προφύλαξη προσωπικών δεδομένων.Είναι πολύ σημαντικό να μην δίνετεδεξιά και αριστερά τα προσωπικά σαςστοιχεία. Εδώ ο κ. Σιώμος υπέδειξεστους μαθητές να κάνουν χρήση μηχανώναναζήτησης π.χ. Google, Yahooγια να ελέγχουν τι σχετίζεται με τοόνομά τους.Θα πρέπει να ενισχυθεί η έννοια τουσεβασμού του άλλου και των ηθικώναξιών. Για παράδειγμα όπως σεβόμαστετους καθηγητές μας, τους φίλουςμας, τους γονείς μας, αντίστοιχα με αυτόντον τρόπο θα πρέπει να σεβόμαστεκαι τους λοιπούς χρήστες του διαδικτύου,μια και εμείς είμαστε μέλος μιαςπαγκόσμιας κοινότητας χρηστών.Επιπλέον ο κ. Σιώμος τόνισε ότι οιμαθητές θα πρέπει να αναφέρουν τέτοιουείδους περιστατικά είτε πρόκειταιγια μαθητές είτε για καθηγητές ήδασκάλους. «Πρόσφατα συζητούσα μετην κα. Γκουντσίδου την οποία επισκεφτήκατε»,συνεχίζει. Η κα. Γκουντσίδουλοιπόν ανέφερε σε μια παρουσίασήτης ότι κάποια παιδιά βιντεοσκόπησανέναν καθηγητή τους και δημοσίευσαντο βίντεο αυτό στο διαδίκτυο.Βλέπουμε επομένως ότι στην εποχήπου ζούμε εκφοβιστές μπορεί ναείναι, εφόσον γνωρίζουν την τέχνη,μικρότερα σε ηλικία άτομα, παρορμητικά,τα οποία δεν σκέπτονται τιςσυνέπειες των πράξεών τους. Αλλάενδεχομένως κάποιες από αυτές τιςπράξεις μπορεί να έχουν και συνέπειες».43

Οδηγίεςπρος τους εκπαιδευτικούςΑναγνωρίστε την έκταση του ζητήματος,αφού οι μαθητές συζητούν μαζίσας για πάρα πολλά θέματα. Συλλέξτεανώνυμα στοιχεία από τους μαθητέςσας, όπως προφανώς και κάνετε.Μεταδώστε στους μαθητές σας ότιόλες οι μορφές του εκφοβισμού είναιαπαράδεκτες και υπόκεινται σε πειθαρχικάμέσα. Είναι θέμα που άπτεταιτου σχολείου αν διασπά την ομαλήτου λειτουργία. Αυτά είναι εσωτερικάθέματα που δεν θα έπρεπε να φτάνουνστον υπουργό, αλλά θα πρέπειοι σχολικές κοινότητες να διαχειρίζονταικαι να επιλύουν αυτά τα ζητήματαεντός. Αυτό βέβαια απαιτεί γνώση τουεκπαιδευτικού στη διαχείριση ειδικώνθεμάτων και δημιουργία κανόνων διαχείρισηςτέτοιων ζητημάτων. Μόνο μ’αυτήν την πορεία μπορεί να υπάρξειαντιμετώπιση εντός του σχολικού πλαισίου.Ξεκαθαρίστε τους κανόνες χρήσηςυπολογιστή – διαδικτύου - κινητών καιτοποθετήστε ενημερωτικές αφίσες σεστρατηγικά σημεία. Δώστε την ευκαιρίασε μεγαλύτερους μαθητές να διδάξουνκαι να συμβουλεύσουν τουςνεότερους. Αυτή είναι η σωστή λογική.Συμβουλευτείτε τους ανώτερους Διευθυντέςή Υποδιευθυντές ή Προϊσταμένουςγια πιθανά μέτρα που μπορείτενα λάβετε σε περίπτωση προβλήματος.Εισάγεται στο πλαίσιο ειδικών μαθημάτωναγωγής του πολίτη παρουσιάσειςτου προβλήματος, όπου θα τονίζετε ότιπρόκειται για ανήθικη και ανάρμοστησυμπεριφορά. Καλλιεργήστε ένα κλίμααλληλοσεβασμού και ακεραιότηταςόπου οι παραβάσεις συνεπάγονται καιψόγο για όλους όσους διαπράττουναυτά τα αδικήματα.Επιμορφώστε τη σχολική σας κοινότητα.Οργανώστε εκπαιδευτικές ομιλίες όποτεδιευκολύνεται η συμμετοχή εκπαιδευτικούπροσωπικού, παιδιών, γονέωνκλπ.Ορίστε τουλάχιστον έναν ειδικό στονεκφοβισμό μέσω διαδικτύου για τοπλαίσιο της σχολικής μονάδας που θαέχει την ευθύνη να επιμορφώνεται γιατο πεδίο και να ελέγχει τις σχετικέςαναφορές.Προτρέψτε συναδέλφους και μαθητέςνα αναφέρουν τέτοιου είδους περιστατικάείτε πρόκειται για μαθητές είτεγια καθηγητές ή δασκάλους.44Στη συζήτηση που ακολούθησε οι μαθητέςτοποθετήθηκαν πάνω στο θέματου cyberbullying με στόχο τους εκπαιδευτικούς.Πολλοί μαθητές υποστήριξανότι το βλέπουν σαν ένα είδοςδιαμαρτυρίας προς τους εκπαιδευτικούςείτε πολύ χαλαρούς, είτε πολύαυστηρούς. Ο κ. Σιώμος κατέληξε μεμια συμβουλή: «Σας εύχομαι να είστετόσο αυστηροί με τους εαυτούς σαςόσο είστε με τους καθηγητές σας. Απόεκεί ξεκινάει η επιτυχία ή η αποτυχίακάποιου. Από το πόσο σημαντική καιεύστοχη αυτοκριτική κάνει. Πάντωςπιστεύω ότι θα πρέπει σιγά σιγά ολόκληρηη εκπαιδευτική κοινότητα ναωριμάσει. Φαίνεται ότι υπάρχουν εκπαιδευτικοίπου ενδιαφέρονται πάραπολύ γι αυτά τα θέματα, όπως είναι οιεκπαιδευτικοί που συντονίζουν αυτό τοπρόγραμμα.»Eθισμός στο ΔιαδίκτυοΜε τη μελέτη της παθολογικής χρήσηςτου Διαδικτύου από τον άνθρωπο,ασχολείται η Ελληνική ΕταιρείαΜελέτης της διαταραχής Εθισμού στοΔιαδίκτυο, η οποία καταγράφει μέσωερευνών, μελετών και συνεδρίων ταδεδομένα που αφορούν τον ελλαδικόχώρο. Πρόσφατα μάλιστα κυκλοφόρησεκι ένα βιβλίο σε μια προσπάθεια νακαλύψει το κενό εκπαίδευσης σ’ αυτόντον τομέα από την Πολιτεία.Ο κ. Σιώμος πρόεδρος της εταιρείαςενημέρωσε και συζήτησε με τουςμαθητές και τους εκπαιδευτικούς τηςομάδας Αγωγής Υγείας του σχολείουκαι για το θέμα του Εθισμού.Καταρχήν σημείωσε ότι ένα από ταπροβλήματα στη χρήση των νέωντεχνολογιών είναι ότι «οι γονείς δενμπορούν να ασκήσουν εκπαιδευτικόή εποπτικό ρόλο, σε σχέση με αυτόντο ρόλο που είχαν στις προηγούμενεςγενιές, κυρίως διότι τα παιδιά σήμεραέχουν τεχνικές δεξιότητες πολύ ανώτερεςαπό τους γονείς τους, με αποτέλεσματα παιδιά να μη ζητούν τη συμβουλήτων γονέων τους αν έχουν κάποιοπρόβλημα και να απευθύνονται στονεκπαιδευτικό, ο οποίος κατέχει τη νέατεχνολογία, τον καθηγητή πληροφορικήςγια παράδειγμα ή κάποιο φίλο μεανώτερες γνώσεις απ’ αυτούς στα ζητήματατου διαδικτύου. Αυτό ουσιαστικάαποδυναμώνει το ρόλο της γονικήςαυθεντίας που υπήρχε πολύ έντονα ταπροηγούμενα χρόνια». «Αυτή η διαφοράστην επόμενη γενιά θα αλλάξει»,προσθέτει.Επιπλέον η τηλεόραση μας ένωνε τηδεκαετία του ‘80 και του ’90. Τώρα τοδιαδίκτυο μας χωρίζει. Ο καθένας βρίσκεταιμε το φορητό του υπολογιστήστην ησυχία του δωματίου του απομονωμένος».Μια άλλη παρατήρηση που θεωρείάξια να αναφερθεί λέει ο κ. Σιώμοςείναι ότι στην περυσινή έρευνα τηςΚω τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαντο ¼ των γονιών των μαθητώνκαι μόλις το 1/6 των εκπαιδευτικών.Ο πρόεδρος της εταιρείας θεωρεί ότιυπάρχει μια τεχνοφοβία σε γονείς καιεκπαιδευτικούς κι αυτό είναι ένα θέμαπου θα απασχολήσει την εκπαιδευτικήκοινότητα.Όσον αφορά τον εθισμό που είναι ησοβαρότερη μορφή κατάχρησης τουΔιαδικτύου οι κύριοι παράγοντες πουπροηγούνται του εθισμού είναι η πολυετήςχρήση του διαδικτύου, ο χρόνοςπου αφιερώνει το άτομο, η έλλειψησχέσεων και η μοναξιά.Γενικά εθιζόμαστε σε:77 Αναζήτηση και διακίνηση πορνογραφικούυλικού77 Αναζήτηση πληροφοριών77 Διαδικτυακά παιχνίδια77 Τυχερά παιχνίδια77 Αγορές μέσω Ίντερνετ77 Αναζήτηση ερωτικού συντρόφουΣυνέπειες:Μειώνεται ο χρόνος για την οικογένεια,το διάβασμα και τα χόμπι και ο χρόνοςτης συνολικής διάρκειας του ύπνου.Φαίνεται ότι οι εθισμένοι έχουν υψηλότεραψυχιατρικά συμπτώματα σε σχέσημε τους ήπιους χρήστες ή τους μηχρήστες. Ο εθισμός θα μπει το 2013επίσημα ως ψυχιατρική νόσος στο ταξινομικόσύστημα ψυχικών διαταραχών,με αποτέλεσμα να πρέπει και οιειδικοί να μάθουν τη διαταραχή.

Οι δημόσιες δωρεάν δομές υποστήριξηςστην Ελλάδα:Το 2007 έγινε η μονάδα εφηβικήςυγείας στο νοσοκομείο Αγλαΐα Κυριακού.Είναι μια παιδιατρική υπηρεσίαπου παρέχει συμβουλευτική.Στο Ιπποκράτειο νοσοκομείο δημιουργήθηκετο 2008 η πρώτη παιδοψυχιατρικήυπηρεσία για παιδιά και εφήβους.Η πρώτη υπηρεσία για ενήλικες είναιη μονάδα απεξάρτησης των 18 άνωστο Ψυχιατρικό νοσοκομείο. Είναι ψυχιατρικήυπηρεσία και δέχεται ενήλικες.Και το 2010 ο κ. Φλώρος, πουείναι συνεργάτης της εταιρείας και οκ. Γκιουζέπας δημιούργησαν τον πρώτοσυμβουλευτικό σταθμό (Ψυχιατρικήυπηρεσία) για φοιτητές στην Ελλάδαστο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο.Στο ειδικό ιατρείο της Θεσσαλονίκηςαναφέρει ο κ. Σιώμος πραγματοποιήθηκανεξήντα αιτήματα με μέσο όροηλικίας 15-16 ετών. Όλα ήταν αγόρια.Όλα είχαν εθισμό στα διαδικτυακάπαιχνίδια (Counter-Strike, World ofWarcraft, Lineage τα τρία πιο σημαντικά).Γι’ αυτή την ομάδα, αυτά ήταντα τρία συχνότερα παιχνίδια. 40% ήταναπό μονογονεϊκή οικογένεια. 6 ώρεςμέσος χρόνος χρήσης. Ελάχιστο 6 μέγιστο16 ώρες ανά ημέρα. Ένας στουςδύο είχε άλλες διαταραχές όπως άγχοςή κατάθλιψη.Υπάρχουν διάφορες μορφές θεραπείας.Αυτό που συστήνουμε εμείς είναι:Κοινή στάση των γονέων στο πρόβλημα.Να δείξουν ότι ενδιαφέρονται χωρίςεπικριτική διάθεση, γιατί οι έφηβοιλόγω παρορμητισμού, έχουν τηντάση να ερμηνεύουν τις συμβουλές,ως επικρίσεις από την πλευρά τωνγονιών, κυρίως λόγω του ότι μπαίνουνσε μια διαδικασία αυτονόμησης.Συνεργασία στην κατάρτιση ενόςπρογράμματος, πράγμα που πρέπεινα γίνεται από πολύ νωρίς.Καλλιέργεια εναλλακτικών δραστηριοτήτωναπό πολύ νωρίς.45

Γεννηθήκαμε με τοinternet και δεν καταλαβαίνουμεότι μπορείνα καταστρέψει τη ζωήμαςΤο internet χρειάζεται πλέον παράπολύ στη ζωή μας άρα και στη δικήμου. Τα προηγούμενα τέσσερα χρόνιαέμενα στην Αμερική κι εκεί τοinternet ήταν υποχρεωτικό καθημερινάστο σχολείο. Έτσι ξεκίνησα ναμπαίνω να βλέπω τα ηλεκτρονικά μουμηνύματα και να σερφάρω για πληροφορίεςπου χρειάζονταν για εργασίεςτου σχολείου. Σιγά σιγά για ναμιλάω με τους φίλους μου έκανα καιFacebook, Myspace, Twitter, GraalOnline και άλλα, ώστε να μπορώ νατους έχω όλους. Μετά γνώρισα και ταonline παιχνίδια τα οποία με ενθουσίασαν.Με την πάροδο του χρόνου έκανασυνδρομές στα παιχνίδια με αποτέλεσμανα καταντήσω να κάθομαι στονΗ/Υ με τις ώρες. Δεν έκανα σωστήχρήση του διαδικτύου αλλά τότε δεντο καταλάβαινα. Οι γονείς μου ήταννευριασμένοι μαζί μου εφόσον όλη τημέρα καθόμουν στον υπολογιστή για5-7 ώρες και καμιά φορά όταν δεν τοκαταλάβαιναν, καθόμουν μέχρι και 20ώρες. Αυτό με επηρέαζε ψυχολογικάκαι έτσι σιγά-σιγά από μόνος μου έβαζαόρια για να σταματήσω. Ήμουν κιεγώ ένα θύμα από τα πολλά το οποίοκαλωδιωνόταν με τις ώρες στον υπολογιστήχωρίς να συνειδητοποιεί ότι οχρόνος περνούσε. Φέτος που γύρισαστην Ελλάδα έκοψα τις συνδρομές μουκαι οι γονείς μου, μου δίνουν το rooterγια το internet 45 λεπτά την ημέρα.Βεβαίως το αφήνουν έξω άλλα εγώδεν μπαίνω πλέον στο internet. Δενέχασα ποτέ κάτι συγκεκριμένο όπωςτο να βγω με τους φίλους μου και ναπεράσω καλά. Δηλαδή μπορούσα νακλείσω τον υπολογιστή και πάντα πήγαιναεκεί που έπρεπε, όταν χρειαζόταν.Ποτέ δεν έχασα σχολείο και πάντα στις10-11 το βράδυ κοιμόμουν. Τώρα με46τα πολλά διαβάσματα επειδή δεν έχωχρόνο να εκτονωθώ κάπου, απλά χρησιμοποιώτο internet και παίζω διάφοραπαιχνίδια με πληρωμές τα οποίαείναι Player versus Player έτσι ώστενα μπορώ να νιώσω αδρεναλίνη καιευχαρίστηση. Επειδή εμείς τα παιδιάγεννηθήκαμε με το internet, δεν καταλαβαίνουμεότι μπορεί να καταστρέψειολόκληρη τη ζωή μας με τα παιχνίδιαή εφόσον μπορεί να μιλάς με κάποιονάγνωστο και να είναι τελείως διαφορετικόςαπό αυτό στην πραγματικότητα.Τα παιχνίδια μας κάνουν να θέλουμενα τα αγοράσουμε και όταν οι γονείςπουν «ΟΧΙ», τότε πέφτουμε σε κατάθλιψηκαι μπορεί να σταματήσουμε νατρώμε, να βγαίνουμε έξω ή να έχουμετάσεις αυτοκτονίας.Έχω πέσει θύμα cyberbullying. Έγινεστο Facebook το οποίο είχα ανοιχτόνα μπορούν να μπαίνουν οι φίλοι τωνφίλων μου. Ένας μπήκε στο προφίλμου και ξεκίνησε να κάνει υβριστικάσχόλια τα οποία ήταν παράνομα, φυσικά,αλλά και δεν επιτρέπονταν για κάποιονπου δεν ήξερε. Αυτός ο άγνωστοςσυνέχιζε μέχρι που έγραψα ένασχόλιο για να σταματήσει. Διέγραψαόλα τα σχόλια και απλά ήθελα να δωαν θα το ξανακάνει. Δεν τον έκαναreport ή τίποτα άλλο. Οι γονείς μουδεν το έμαθαν ποτέ και ούτε πρόκειται.Από τότε έβαλα απλά μεγαλύτερηπροστασία στο προφίλ να μπορούνμόνον οι φίλοι μου να μπαίνουν καιδεν μου ξαναέτυχε κάτι παρόμοιο.Προσωπικά έχω αρχή να μη μιλάω σεαγνώστους αλλά ούτε και ενοχλώ.Γενικά από πολλές εμπειρίες στη ζωήμου, γνώρισα πολλά περιστατικά πουέχουν σχέση με το διαδίκτυο. Πάνταεπιφυλάσσομαι και προσπαθώ να βοηθώόποιον έχει προβλήματα. Άλλατο internet είναι ένας άλλος κόσμοςκαι δεν το καταλαβαίνουν οι μεγάλοι.Γιώργος Σύρμος

Το παραμικρό στο Διαδίκτυοοι γονείς μπορείνα το κάνουν τεράστιοΕΦΗΒΟΙ, ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙΔΙΑΔΙΚΤΥΟΠολλά παιδιά σήμερα δε μιλάνε πολύστους γονείς τους για τη ζωή τους στοδιαδίκτυο και δεν τους λένε τι συμβαίνει.Ας πάρουμε για παράδειγμαεμένα. Υπήρξε ένα πρόβλημα στοFacebook κατά το οποίο μπερδεύτηκαντα μηνύματα και ο φίλος μουκαταλάθος έστειλε ένα μήνυμα και αλλού.Αυτό το μήνυμα το είδε μια απότις καλύτερες φίλες μου, νευρίασε καιδε μου μιλούσε γιατί νόμιζε ότι μιλούσαγια εκείνη. Το είπα στους γονείςμου και η αντίδρασή τους; Να κόψωτο Facebook και το internet. Εννοείταιπως όλες μου οι συνομιλίες γίνονταιπιο πολύ μέσω Facebook άρα γέλασα.Από τότε συνέχεια είναι πάνω απότο κεφάλι μου. Μάλιστα έκανε και ομπαμπάς μου Facebook για να με παρακολουθείμάλλον. Προσωπικά δενθέλω να ξαναπώ τίποτα στους γονείςμου διότι το παραμικρό μπορούν να τοκάνουν να φαίνεται τεράστιο και να κάνουνμια κίνηση που να μη χρειαζότανκαν. Το θέμα το έλυσα με το μήνυμακαι τώρα όλοι είμαστε μια χαρά.Το πρόβλημα όμως είναι ότι οι γονείςείναι πλέον υπερπροστατευτικοί μεαποτέλεσμα να μην σε αφήνουν ανεξαρτησίαστις κινήσεις σου. Δε λέωότι δεν πρέπει να μιλάμε στους γονείςμας αλλά δεν πρέπει να τους λέμε θέματαμικρά. Τους γονείς μου πλέοντους εμπιστεύομαι και τους λέω μόνονό,τι χρειάζεται να ξέρουν και τίποταάλλο. Άμα το προβλημα ήταν πολύμεγάλο πρώτα από όλα θα πήγαινασε μια καθηγήτρια η οποία ξέρω ότιθα με βοηθούσε και μετά θα το έλεγαστους γονείς μου άμα δεν επιλυόταν.Οι σχέσεις των περισσότερων εφήβωνμε τους γονείς έχουν πλέον γίνει σαννα είμαστε άγνωστοι. Ή σαν να είμαστεγείτονες που απλά λένε ένα γειαστο ασανσέρ.Α. Μ.Είμαστε απροστάτευτοιΜια άσχημη εμπειρία στοFacebookΉταν ένα βράδυ πριν από τη γιορτήτης 25ης Μαρτίου πέρυσι. Ενώ ήμουνστο Facebook εμφανίστηκε χωρίς νακαταλάβω από πού, ένας τύπος, οοποίος στην αρχή μου λέει: « τι κάνεις;»και μετά βλέποντας τη φωτογραφίαενός φίλου μου συνεχίζει: «θέλεις να τον ξεκάνω;»Εγώ τέτοιο άτομο δεν είχα στους φίλουςμου και ούτε είχα κάνει ποτέadd. Mπαίνω στο προφίλ του μήπωςκαταλάβω κάτι και βλέπω ότι για φωτογραφίαείχε σιαμαία μωρά με τατουάζκαι έγκυες ξεκοιλιασμένες. Έτρεμακαι δεν ήξερε τι να κάνω. Να τονσβήσω ή να μιλήσω; Την ώρα που εγώσκεφτόμουν αυτά αυτός γράφει: Άμαθέλεις να με σβήσεις σβήσε με. Αλλάεγώ είδα ότι μπορώ να πάρω από σέναπολλή δύναμη.»Άρχισε να γράφει ότι ήταν φοιτητήςιατρικής, ότι πιστεύει στον Εωσφόρογιατί είχε καρκίνο και τον βοήθησεένας γιατρός σατανιστής και ότι στέλνειδέσμες δυνάμεων. Όπως ήταν φυσικόσοκαρίστηκα και έκλεισα τη συνομιλίααλλά δεν μπόρεσα να κοιμηθώ εκείνοτο βράδυ. Ένιωθα να απειλούμαι.Ευτυχώς κινήθηκα με ώριμο τρόποκαι δεν ανταποκρίθηκα στα καλέσματααυτού του ανθρώπου και δεν με ξαναενόχλησε.Δεν ήμουν καλά ψυχολογικά για μέρες.Δεν απευθύνθηκα πουθενά τοπέρασα μόνη μου συζητώντας με φίλουςμου που μου έλεγαν να σβήσωτο προφίλ αυτού του αγνώστου. Δεντον έσβησα γιατί δεν ήθελα να δείξωότι σοκαρίστηκα αλλά ευτυχώς δε μεξαναενόχλησε. Στη μητέρα μου δεν τοείπα γιατί με εμπιστεύεται, ξέρει ότιαντιμετωπίζω ώριμα τα προβλήματακαι δεν ήθελα να την αγχώσω. Της τοείπα φέτος, φέρνοντάς το στην πλάκα.Ταράχτηκε αλλά μετά ένιωσε ήρεμηπου πέρασε.Αυτό που μου έχει μείνει ως απορίαμέχρι σήμερα είναι πώς βρέθηκε αυτόςο άγνωστος στους φίλους μου ενώποτέ δεν είχα βρει αίτημα φιλίας τουκαι επομένως δεν τον δέχτηκα. Αυτότο γεγονός μου έχει κινήσει υποψίεςκαι έχω χάσει πλέον την εμπιστοσύνημου στο Facebook.Σήμερα αν μου ξανασυμβεί τέτοιοπεριστατικό-το οποίο απεύχομαι-ξέρωπώς να το αντιμετωπίσω αλλά τότεδεν είχα την ενημέρωση και νόμιζαότι όλα ήταν ασφαλή. Ήταν μια κρίσηστη ζωή μου γιατί δεν ήταν μόνο τοθέμα ότι παρενοχλήθηκα αλλά πέρασακαι κρίση για το αν ισχύουν αυτάπου έγραφε.Στους συμμαθητές μου συμβουλεύωνα προσέχουν τους φίλους τους στοFacebook και να αντιμετωπίζουν ψύχραιματις παρενοχλήσεις. Θέλω νατονίσω όμως ότι υπάρχει ένα κενόΠαιδείας. Πρέπει οι μαθητές να ενημερώνονταιαπό το Δημοτικό για τουςκινδύνους που υπάρχουν στο διαδίκτυογιατί αλλιώς είμαστε απροστάτευτοι.Α.47

Αξιολόγηση τουπρογράμματοςαπό τους μαθητέςΗ συμμετοχή μου στο ΠρόγραμμαΑγωγής Υγείας με βοήθησε να αποκομίσωπολύ σημαντικές εμπειρίες καιγνώσεις. Οι βιωματικές συναντήσειςπου πραγματοποιούνταν στο σχολείοκαι οι επισκέψεις στην μονάδα εφηβικήςυγείας και στην δίωξη ηλεκτρονικούεγκλήματος στη Θεσσαλονίκηαποτέλεσαν πραγματικά εξαιρετικέςεμπειρίες, οι οποίες θα μου μείνουναξέχαστες. Σε αυτές έμαθα πολλάπράγματα και προβληματίστηκα πάνωσε διάφορα θέματα, όπως τη χρήσητου καλού και του κακού Ίντερνετ.Επίσης ενημερώθηκα για τους κινδύνουςπου κρύβει και για το πώςμπορώ να τους αποφεύγω. Εν κατακλείδι,θεωρώ τον εαυτό μου τυχερόπου μπόρεσα να συμμετάσχω στοπρόγραμμα αυτό και είμαι ευγνώμωνστους καθηγητές μου.Ευθύμιος ΣκούφαςΤο πρόγραμμα αγωγής υγείας πουπραγματοποιήθηκε στο σχολείο μουήταν κάτι πολύ σημαντικό, μοναδικόκαι το βρήκα πολύ ενδιαφέρον.Ο εθισμός στο διαδίκτυο κατάλαβα ότιείναι ένα πολύ σημαντικό θέμα πουαπασχολεί πολύ κόσμο τα τελευταίαχρόνια.Οι δύο εκδρομές που πραγματοποιήσαμεήταν εξαιρετικές καθώς μαςδόθηκε η ευκαιρία να μάθουμε γιαπολύ ενδιαφέροντα πράγματα που ταχειριζόμαστε στην καθημερινή μαςζωή χωρίς να γνωρίζουμε ωστόσο τησωστή τους χρήση.Τέλος ήταν πολύ σημαντικό για μαςπου ενημερωθήκαμε για θέματαόπως το cyberbullying καθώς ακούστηκανοι απόψεις μας πάνω σε πολλάθέματα και καταφέραμε να βρούμεκαι καινούριους τρόπους αντιμετώπισήςτουςΣταύρος Σαμαράς ΚαμηλαράκηςSto programa fetos perasame polikala kai ma8ame arketa gia todiadiktio.Ma8ame ti einai akribos odiadiktiakos ekfobismos apo ton kirioSiomo pou mas milise sto sxolio kaimas edose paradigamta. Akomamas ipe oti oi perisoteroi 8ites einaiagoria kai ta peristotera 8imatakoritia. Epipleon, ta pedia pou exoundex8ei diadiktiako ekfobismo exounmiomenei aftopepi8esei kai den8eloun na to anaferoun stous gonistous, an kai afto einai to sosto.Akoma enimero8ikame kai apo tidio3ei ilektronikou eglimatos stin8essaloniki. Mas ipan pos otananafarete sto diadiktio apo kapion oti8elei na aftoktonisei aftoi epembenouakoma kian afto einai farsa dioti den3eroun an einai pragmatiko gegonoskai 8eloun na einai sigourei. Masaneferan kai paradigmata opos otiena koriti stin ameriki milouse me ena16xrono agori apo tin idia poly. Otantou zitise na bre8oun aftos arxisena tis leei pos den ti felei kai ekineiepese se kata8lipsi kai aftoktonise.Meta apo kero anakalipsan pos aftoto agori itan mia 45xroni gineka poueixe pseftiki selida sto facebook .Χρήστος ΣολοβόςΠιστεύω ότι αυτό το πρόγραμμα άλλαξετη ζωή μου και με έκανε ναδω πράγματα, αλλά και να ακούσω,κάτι το οποίο δεν μου πέρασε ποτέαπό το μυαλό μου. Γενικά αφούέμενα Αμερική στο σχολείο μας προστάτευαναπό το διαδίκτυο, εφόσονχρησιμοποιούνταν καθημερινά. Μαςέλεγαν επίσης πώς να προστατευόμαστε.Βέβαια τα παιδιά δεν το τηρούσανπάντα. Είμαι πολύ χαρούμενοςπου κατάφερα να συμμετέχω σεένα τέτοιο πρόγραμμα γιατί από τηνεμπειρία μου στο διαδίκτυο είχα δειπολλά περιστατικά, όπως αυτοκτονίες,cyberbullying, εθισμό και άλλαπολλά. Στο πρόγραμμα βρήκα μιαδιαφορά μ’ αυτό που είχα συνηθίσειμέχρι τώρα καθώς πρώτα αναλύαμετο θέμα και λέγαμε τις απόψεις μαςκαι μετά το συμπέρασμα έβγαινεαβίαστα. Γνώρισα ανθρώπους πολύσοφούς οι οποίοι μας εξήγησαν τουςόρους του διαδικτύου και πώς ναελέγχουμε μια κατάσταση όταν πρόκειταιγια αυτοκτονίες ή cyberbullyingή οτιδήποτε άλλο το οποίο έχει νακάνει με τη λανθασμένη χρήση τουδιαδικτύου. Η κ. Γιαννακάκη, η καθηγήτριακαι υπεύθυνη του προγράμματος,έκανε παρά πολλά για εμάς σεό,τι αφορά το πρόγραμμα. Συζητήσαμεγια ό,τι αφορά τον εθισμό και τηνκακή χρήση του διαδικτύου. Κάποιοιμαθητές ζωγράφισαν πόστερ και κάποιοιέκαναν βίντεο σε σχέση με τονεθισμό. Ξεκινήσαμε να μιλάμε για τοFacebook και συνεχίσαμε με βιντεοπαιχνίδια,Greeklish, cyberbullying,αναλύοντας τα σε τόσο βάθος που τασυμπεράσματα ήταν πολύ χειρότεραμερικές φορές από αυτά που θαμπορούσε κάποιος να φανταστεί.Γιώργος ΣύρμοςΗ συμμετοχή στο πρόγραμμα αγωγήςυγείας του σχολείου μου με θέμα τονεθισμό στο Διαδίκτυο ήταν μία ξεχωριστή«περιπέτεια» για τον καθένααπό εμάς. Μέσω των συνεχών βιωματικώνσυναντήσεων καταφέραμενα εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματατόσο για την ηλεκτρονική ζωή όσο καιγια τις διαπροσωπικές μας σχέσεις.Αποκομίσαμε γνώσεις για όλα τα θέματαπου αφορούν τον ΠαγκόσμιοΚόσμο του Διαδικτύου συναντώνταςκαταρτισμένους επιστήμονες, εξειδικευμένουςστην ορθή χρήση του.μέσω των εκπαιδευτικών εκδρομώνπου οργανώσαμε στην Αθήνα και στηΘεσσαλονίκη, Το σημαντικότερο όμωςείναι πως καταφέραμε και λειτουργούσαμεως μία ομάδα, γεγονός γιατο οποίο μας επιβράβευαν. Σε προσωπικόεπίπεδο εμπλούτισα τις γνώσειςμου στο υγιές «σερφάρισμα» και48

είδα όλες τις πτυχές του Διαδικτύουαπό μία διαφορετική «σκοπιά». Είμαιπεπεισμένος πως θα μπορέσω να μεταφέρωαυτές τις γνώσεις και στουςυπόλοιπους συμμαθητές μου με σκοπόνα ενημερωθούν και οι ίδιοι τόσογια τους κινδύνους του Διαδικτύου όσοκαι για τα πλεονεκτήματα τα οποίαμας προσφέρει χρησιμοποιώντας τοσωστά.Παναγιώτης ΚριντήραςΜέσα από το πρόγραμμα αγωγής υγείαςτου Λυκείου μου εντάχθηκα σεμια ομάδα συμμαθητών μου με τουςοποίους μοιραστήκαμε τις διάφορεςσκέψεις και απορίες πάνω στην καθημερινήχρήση του διαδικτύου. Βρεθήκαμεστις ομιλίες της κυρίας Γκουντσίδουτου αξιωματικού κ.Βεργίδη, τουεκπροσώπου της Μονάδας ΕφηβικήςΥγείας κ. Κορμά και του ψυχιάτρουεφήβων ειδικευμένου στον εθισμό στοδιαδίκτυο, κ. Σιώμου. Από τις διαλέξειςαυτές πήρα αρκετές πληροφορίεςσχετικά με τους εθισμένους εφήβουςύστερα από διαφωτιστικά παραδείγματαπάνω στις συνέπειες που έχειη αλόγιστη χρήση του διαδικτύου στηζωή τους. Τέλος, ενημερώθηκα σχετικάμε την ασφάλεια στο Ίντερνετ καιέμαθα νέους τρόπους προφύλαξηςκαι παράλληλα προσπάθησα να περάσωτις εμπειρίες σε φίλους εκτόςπρογράμματος που «σπαταλούν» τηνώρα τους στο διαδίκτυο.Μιλτιάδης ΑλέξηςΘεωρώ τον εαυτό μου πολύ τυχερό διότιμου δόθηκε η ευκαιρία μέσα απότο πρόγραμμα αγωγής υγείας του σχολείουμου να ενταχθώ σε μια ομάδαμεταξύ των συμμαθητών μου, αποκομίζονταςγνώσεις και εμπειρίες. Μέσααπό τις συναντήσεις που είχαμε, μεαξιόλογους ανθρώπους ειδικούς όπωςη κ.Γκουντσίδου στο Φυσικό τμήματου ΑΠΘ, ο κ.Βεργίδης ,αξιωματικόςτης Δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματοςκαθώς και ο ψυχίατρος κ.Σιώμος, ενημερώθηκακαι προβληματίστηκα μέσααπό περιστατικά, εθισμένων κυρίωςνέων στο διαδίκτυο κι έμαθα να διαχωρίζωτο «καλό» από το «κακό» internet.Σημαντική ήταν για μένα η ενημέρωσηαπ ό τον αξιωματικό της Δίωξης αφούενημερώθηκα για τους κινδύνους πουεπιφυλάσσει το διαδίκτυο, καθώς καιγια τους τρόπους που μπορώ να τουςαντιμετωπίσω.Τέλος, ύστερα από την παρότρυνσητου προγράμματος αυτού, θα συνεχίσωνα ενημερώνομαι και να εξελίσσομαιστον τομέα αυτό, μεταφέρονταςτα μηνύματα και τις πληροφορίες πουπήρα από το πρόγραμμα στους συνομηλίκουςμου. Είμαι ευγνώμων στουςκαθηγητές μου που με διάλεξαν στηνομάδα αυτή και στους συμμαθητέςμου για τη συνεργασία τους.Νικολέτα ΓιανκάκηΑυτή τη σχολική χρονιά η συμμετοχήστο πρόγραμμα αγωγής υγείαςαποδείχτηκε ιδιαίτερα ευχάριστη κιαποδοτική. Μέσω της διαδικασίας ενημερωθήκαμεγια τους κινδύνους πουαντιμετωπίζει ένας έφηβος στο διαδίκτυο,καθώς και τρόπους προφύλαξης.Η ομάδα του προγράμματος έκανε τιςσυναντήσεις διασκεδαστικές και συνέβαλεδυναμικά σε κάθε ενέργεια.Άρτεμις ΜπαλάνουΜέσα από το πρόγραμμα αυτό μάθαμεπολλά για τους κινδύνους στοFacebook και στο διαδίκτυο γενικότερα.Μάθαμε επίσης τι να κάνουμε ότανυπάρχουν εκβιασμοί ή cyber bullying.Προσωπικά έμαθα να μην ασχολούμαιτόσο πολύ με τον υπολογιστή γενικάπλέον. Πέρα απ’ αυτά , έκανα και καλέςπαρέες, ξέφυγα από τα μαθήματακαι ίσως υπάρχει ελπίδα το σχολείονα μην είναι τόσο ανιαρό αν γίνονταιτέτοια προγράμματα.Στεφανία ΜουστάκαΜέσα από το πρόγραμμα , έμαθα πολλάπράγματα. Έμαθα πώς να προστατεύομαιαπό εκβιασμούς και πώς ναδιαχειρίζομαι τις καταστάσεις. Να μηνκάνω φίλους άτομα που δεν ξέρω, ναπροσέχω τις φωτογραφίες που ανεβάζωκαι τις συνομιλίες που κάνω.Σοφία ΠατσιούραΗ σύγχρονη εποχή κατακλύζεται απότη συνεχή εξέλιξη της τεχνολογίας καιιδιαίτερα την εξέλιξη του διαδικτύου.Γι’ αυτό κι εγώ αποφάσισα να συμμετάσχωστο πρόγραμμα Αγωγής υγείαςπου διοργάνωσε το σχολείο μου. Ησυμμετοχή μου σ’ αυτό μου έμεινεαξέχαστη. Οι εκδρομές που πραγματοποιήσαμεκαι ιδιαίτερα στη Δίωξηηλεκτρονικού εγκλήματος, μου έδωσανπολλά εφόδια. Με βοήθησαν νακαταλάβω ποιες είναι οι διαφορές μεταξύτου εθισμού και του παθολογικούεθισμού. Μου έμαθαν να προφυλάσσωτα προσωπικά μου στοιχεία κυρίωςστο λογαριασμό που έχω δημιουργήσειστο Facebook. Επιπλέον πώς ναβοηθήσω σε περίπτωση που κάποιοςεκδηλώσει στο διαδίκτυο πρόθεση αυτοκτονίας.Θα ήθελα να ευχαριστήσωτους καθηγητές μου κ.Γιαννακάκη καικ.Στάθη, χάρη στην πρωτοβουλία τωνοποίων μου δόθηκε αυτή η ευκαιρία.Νικολέττα Τσιάκνη49

Η καθηγήτρια μας είπε πως πρόκειταινα τρέξει ένα πρόγραμμα για τον εθισμόκαι τους άλλους κινδύνους πουεγκυμονεί η χρήση του διαδικτύου.Παρόλο που δεν έχω υπολογιστή στοσπίτι το θεώρησα ενδιαφέρον, γιατίπρόσφατα είχα κάνει Facebook καιέψαχνα να μπω κάθε μέρα. Σκέφτηκαλοιπόν πως θα ήταν πολύ καλόνα αποκομίσω μια εμπειρία που θαμου χρειαστεί στη συνέχεια. Οι συναντήσειςστο εργαστήριο, η ανταλλαγήαπόψεων με τους συμμαθητέςμου καθώς και η ομιλία του ψυχιάτρουμε βοήθησαν να δημιουργήσωμια καλή εικόνα στο μυαλό μου γιατο τι γίνεται στον κόσμο της τεχνολογίας.Πιο συγκεκριμένα τι πρέπει ναπροσέχω, από πού μπορώ να ζητάωβοήθεια για προβλήματα εκφοβισμούκαθώς και τη μεγάλη σημασίαπου έχει το διαδίκτυο στη μάθηση,αρκεί να γίνεται σωστή χρήση.Οι πρωτοβουλίες της καθηγήτριας,κάθε φορά μας προκαλούσαν, διασκεδάζαμετις συναντήσεις και μαςκρατούσαν αμείωτο το ενδιαφέρον. Οιφωτογραφίες και τα μπλουζάκια πουβγάλαμε και οι αφίσες που δημιουργήσαμεθεωρώ ότι ήταν οι καλύτερεςδράσεις γιατί θα αποτελέσουν αναμνηστικά.Λυπάμαι που δεν μπόρεσα ναπάω στις εκδρομές για να αποκομίσωκι άλλες εμπειρίες. Το πρόγραμμα θαυπάρχει πάντα στο μυαλό μου.Αφροδίτη ΠαπάΜέσα από το πρόγραμμα εντάχθηκασε μια ομαδική εργασία, στην οποίαείχα την ευκαιρία να συνεργαστώ μετα υπόλοιπα μέλη της ομάδας και ναμοιραστώ μαζί τους τις απόψεις καιτις εμπειρίες για την καθημερινήχρήση του διαδικτύου καθώς και γιατις επιπτώσεις της. Μεγάλη ευκαιρίαήταν η πιο εξειδικευμένη ενημέρωσηαπό ειδικούς η οποία έγινε με ανταλλαγήαπόψεων με τους μαθητές. Θαήθελα να ευχαριστήσω τους καθηγητέςμου, που συνέβαλαν με άριστοτρόπο σ’ αυτό.Δημήτρης Ντουλμπέρης50Φέτος στα πλαίσια του μαθήματος τηςΠληροφορικής αναλάβαμε με τηνΚ.Γιαννακάκη ένα πρόγραμμα αγωγήςυγείας με θέμα τον εθισμό στοδιαδίκτυο. Αρχικά κάναμε διάφορεςεργασίες στον Η/Υ παίρνοντας πληροφορίεςμέσα από το internet. Στη συνέχειαμε τη μορφή ερωτήσεων πουμας υπέβαλε η κυρία καταγράφαμετις δικές μας εμπειρίες όσον αφοράτο θέμα και κατόπιν τις συζητούσαμε.Αναλύσαμε τα θέματα διεξοδικά και ωςπρος τα θετικά σημεία και ως προς τααρνητικά. Ακούγοντας περιστατικά καιαπόψεις συμμαθητών μας, συνειδητοποιήσαμεόλοι ότι το θέμα «διαδίκτυο»δεν είναι τόσο αθώο, όσο φαίνεται.Μελετήσαμε διάφορες περιπτώσειςεθισμού, στατιστικά στοιχεία. Επισκεφτήκαμεειδικούς που είναι εξειδικευμένοισε θέματα εθισμού, cyberbullying και λογισμικού παραγωγήςβιντεοπαιχνιδιών. Όλοι ήταν πολύ ομιλητικοίκαι επικοινωνιακοί μαζί μαςκαι αυτά που ακούσαμε και μάθαμεήταν πραγματικά ένα μάθημα ζωής.Προσωπικά έχω μάθει πολλά πράγματαπου αρχικά αγνοούσα κι ούτεκαν είχα ακούσει. Επιπλέον, ύστερααπό τόση ομαδική δουλειά που έχουμεκάνει με τους συμμαθητές και τηνκυρία μας, έχω διδαχθεί και είμαι σεθέση να «διδάξω» και να συμβουλέψω-όπωςκαι έχω κάνει βέβαια- γιατη χρήση του διαδικτύου, του Facebook, των παιχνιδιών. Έχω χάσειτην εμπιστοσύνη μου πλέον στο Facebookκι έχω κινηθεί ανάλογα: Έχωθέσει περιορισμούς, έχω ελαττώσειτις φωτογραφίες μου κι έχω αποκρύψειτα προσωπικά μου στοιχεία,πράγμα που συστήνω και σε όλους.Επίσης θεωρώ πως όλα τα σχολείακαι οι καθηγητές, από τη στιγμή πουτο διαδίκτυο έχει μπει στη ζωή μας,θα πρέπει να ενημερώνουν τους μαθητέςαπό πολύ μικρή ηλικία για ναμπορούν να κινούνται με ασφάλεια.Διαφορετικά είμαστε απροστάτευτοι.Ελπίζω και του χρόνου το πρόγραμμανα συνεχιστεί και μακάρι να μπορέσωνα συμμετάσχω κι εγώ.Ντανιέλα ΒαλσαμοπούλουΜέσω του προγράμματος κάναμε συνεδρίεςκαι μιλούσαμε για τις εμπειρίεςμας το διαδίκτυο γενικότερα καιειδικότερα στις σελίδες κοινωνικήςδικτύωσης. Εγώ δεν είχα κάποια ειδικήπερίπτωση ούτε μου είχε συμβείκάτι παράξενο όμως μέσα από αυτέςτις συνεδρίες συνειδητοποίησα ότι ταπράγματα στο διαδίκτυο είναι πολύπιο πολύπλοκα από το ό,τι νομίζουμε.Όπως είδα και από τους συμμαθητέςμου, υπάρχουν πολλές περιπτώσειςλάθους χειρισμού του διαδικτύου,όπως και πολλές περιπτώσεις θυμάτωνκυβερνοεκφοβισμού. Στις εκδρομέςειδικοί μας μίλησαν διεξοδικάγια τα θετικά, τα αρνητικά αλλά καιτο πώς πρέπει να διαχειριζόμαστετο διαδίκτυο. Οι άνθρωποι αυτοί δενέκαναν έναν απλό μονόλογο αλλά μαςενημέρωσαν και απάντησαν στις απορίεςμας με ευχαρίστηση. Υπήρχεμεγάλη συμμετοχή και ενδιαφέροντων μαθητών σε όλη τη διάρκεια τηςενημέρωσης. Μάθαμε να προσέχουμεπερισσότερο και να μη δημοσιοποιούμετην προσωπική μας ζωή στοδιαδίκτυο την οποία μπορεί να μάθεικαι να τη χρησιμοποιήσει ο οποιοσδήποτε.Ενημερωθήκαμε ακόμη και γιατη βοήθεια που μπορούμε να πάρουμεκαι πώς πρέπει να κινηθούμε ότανκάποιος μας ενοχλήσει διαδικτυακά.Μετά από αυτή την ενημέρωση ενημερώσαμεκαι τους δικούς μας ανθρώπους.Στη συνέχεια, πέρα από τοτυπικό πρόγραμμα του σχολείου αποφασίσαμεμε την καθηγήτριά μας ναδιοργανώσουμε μια εκδήλωση στηνοποία θα παρουσιάσουμε τις δράσειςμας και ό,τι άλλο έχουμε μάθει, μεσκοπό για να ευαισθητοποιήσουμεκαι άλλους μαθητές, γονείς καθηγητέςκι όχι μόνον... Έτσι αναλάβαμεόλοι οι μαθητές του προγράμματοςκάποιες δραστηριότητες. Για τον ίδιοσκοπό είχαμε την ιδέα να τυπώσουμεπεριοδικό. Εγώ με μια ομάδα συμμαθητριώνμου, μπήκα στη διαδικασίανα φτιάξουμε αφίσες που να περνάνεένα μήνυμα αφύπνισης.Ήταν μια θετική εμπειρία για μέναπου με γέμισε γνώσεις. Θα ήταν καλόνα υπάρχει σε όλα τα σχολεία κάποιοαντίστοιχο πρόγραμμα ώστε τα παιδιάνα ενημερώνονται βαθύτερα για προβλήματαπου τους απασχολούν και ναέχουν εφόδια για τη ζωή. Εξάλλουέτσι το σχολείο αποκτά ενδιαφέρονκαι γίνεται ευχάριστο. Θα συνιστούσελοιπόν σε κάθε μαθητή που έχει μιατέτοια ευκαιρία να την εκμεταλλευτεί.Ευαγγελία Δολμέ