Pełen tekst (PDF) - Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera

More documents

Recommendations

Info

410 A. Potocka, D. Merecz-Kot Nr 4zawodowego na funkcjonowanie pracowników (37,5%pracodawców). Najgorzej rozpoznają przyczyny stresuzawodowego (27% badanych), tylko nieliczni pracodawcyopracowują i wdrażają we własnych zakładachprogramy profilaktyczne (12,14).W związku z powyższym, w wydanym niedawnoraporcie „Ocena zagrożeń psychospołecznych i warunkówpracy w związku z nowymi formami pracy i modelamizatrudnienia” (14) autorzy raportu wskazali nabrak podstawowej wiedzy pracodawców dotyczącejprzyczyn stresu zawodowego oraz najprostszych sposobówjego zmniejszania. Przytoczone wnioski z badańprowadzonych przez Państwową Inspekcję Pracy sązbieżne z tymi, które przedstawiono na końcu niniejszegoartykułu. Przede wszystkim nasuwa się myśl, żezakres wiedzy (a w przypadku badań PIP również zakresdziałań) dotyczący profilaktyki jest bardzo mały.W związku z tym konieczne jest podejmowanie działańukierunkowanych na zwiększenie świadomościw zakresie regulacji prawnych i obowiązków, jakie maw tym zakresie pracodawca. Także wskazywanie działańmożliwych na poziomie organizacji i poziomie indywidualnym(co mogę zrobić, żeby chronić się przednegatywnymi konsekwencjami stresu zawodowego).Wiedza respondentów biorących udział w niniejszymbadaniu została oceniona jako „przeciętna”.Odpowiedzi na pytanie, co w praktyce oznacza przeciętnypoziom wiedzy, należy szukać w wynikachcząstkowych przedstawionych w niniejszym artykule.Świadczą one o tym, że większość respondentów zapytanycho stres zawodowy słyszało o takim zjawisku, jestw stanie wymienić przyczyny tego stresu i jego skutki,ale głównie w aspekcie zdrowia, i niewiele powiedziećo ochronie przed tymi zagrożeniami.Opierając się na tych wynikach, można podejmowaćdziałania, które wypełnią luki w wiedzy pracownikówi pracodawców na temat psychospołecznych zagrożeńw miejscu pracy. Wskazują również na koniecznośćedukacji kompleksowej, tzn. ujmującej wszystkie możliweaspekty związane z omawianymi zagrożeniami.Można również przypuszczać, że na jakość wiedzy dotyczącejskutków stresu zawodowego wpłynęły kampanieinformacyjne na temat stresu, a także poświęcaniewiększej uwagi związkom stresu ze zdrowiem i przekazywaniewiedzy na ten temat w coraz przystępniejszysposób.Skutki stresu zawodowego kojarzone są głównieze zdrowiem — oczywiście prawidłowo, ale to nie jedynapłaszczyzna, na której mogą się one ujawniać.Warto o tym informować społeczeństwo, tym bardziej,że według Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i ZdrowiaPracy (European Agency for Safety and Healthat Work) zaburzona równowaga między pracą a życiemprywatnym stanowi jedno z dziesięciu najważniejszychzagrożeń psychospołecznych (15). Dodatkowo, zmieniającesię formy zatrudnienia i sposoby wykonywaniapracy generują nowe czynniki ryzyka (14), którychpoczątkowe skutki są zazwyczaj niedostrzegane lublekceważone. Konieczne wydaje się więc podnoszenieświadomości nie tylko na temat już poznanych, ale i nowych,dopiero powstających zagrożeń zawodowych.Autorzy niniejszego artykułu mają nadzieję, że wysiłkipodjęte w celu udzielenia odpowiedzi na zadanew tytule pytania zachęcą inne podmioty i badaczy dopodejmowania badań w omawianym zakresie. Niezmiernieważne jest bowiem tworzenie bazy wiedzy(i jej ciągłe uaktualnianie) na temat zagrożeń psychospołecznych,popartej danymi empirycznymi. Autorzymają również nadzieję, że ta powstająca baza będzieprzydatna nie tylko do opracowania programów profilaktycznychukierunkowanych na redukcję źródełi przyczyn stresu tkwiących w środowisku pracy, aletakże wsparciem dla nowego modelu opieki zdrowotnej,nie tylko nad pracującymi.WNIOSKINa podstawie wyników z przeprowadzonych badań natemat wiedzy pracowników o psychospołecznych zagrożeniachzawodowych można stwierdzić, że:• Podawane przez respondentów przykłady stresorówzawodowych i skutków ich oddziaływania napracownika pozostają w zgodzie z danymi literaturowymi,a w przypadku źródeł stresu również z danymiempirycznymi uzyskanymi w badaniach nadstresogennością pracy.• Analiza wyników jednoznacznie wykazała, że niewiedzabadanych respondentów w zakresie profilaktykiantystresowej jest powszechna.• Respondenci reprezentują przeciętny poziom wiedzyw omawianym zakresie: uzyskane wyniki świadczą,że większość badanych respondentów zapytanycho stres zawodowy słyszało o takim zjawisku, jestw stanie wymienić przyczyny tego stresu (główniestresory związane z wykonywaną pracą) i skutkistresu zawodowego (przede wszystkim zdrowotne),natomiast niewiele wie o profilaktyce antystresowejw miejscu pracy.• Można więc stwierdzić, że badani nie dostrzegajązłożoności zagadnienia, a postrzegają je w sposób
Nr 4 Psychospołeczne zagrożenia w środowisku pracy. Cz. II411wycinkowy, jednowymiarowy i wąski (szczególnewyraźnie widać odcinanie spraw zawodowych odrodzinnych, niedostrzeganie pozaorganizacyjnychźródeł stresu czy tego jak stres doświadczany w pracymoże wpływać na życie rodzinne).• Należy podejmować działania ukierunkowane nazwiększenie świadomości dotyczącej aktualnegostanu prawnego — obowiązków pracodawcy w zakresiemożliwych działań na poziomie organizacji,a także działań na poziomie indywidualnym (copracownik może zrobić, żeby chronić się przed negatywnymikonsekwencjami stresu zawodowego).• Wyniki badań mogą być traktowane jak rodzajkierunkowskazu dla działań mających na celu wypełnienieluki w wiedzy na temat psychospołecznychzagrożeń w miejscu pracy. Wskazują równieżna konieczność edukacji kompleksowej, to znaczyobejmującej wszystkie możliwe aspekty związanez omawianym zagadnieniem.PIŚMIENNICTWO1. Cox T., Griffiths A., Rial-Gonzales E.: Badania nad stresemzwiązanym z pracą [raport]. Europejska AgencjaBezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy. Urząd OficjalnychPublikacji Wspólnot Europejskich, Luksemburg 20062. Cox T., Cox S.: Psychosocial and organizational hazardsat work. Control and monitoring. European occupationalhealth series. Nr 5. WHO Regional Office for Europe,Kopenhaga 19933. Dudek B., Waszkowska M., Merecz D.: Ochrona zdrowiapracowników przed skutkami stresu zawodowego. InstytutMedycyny Pracy, Łódź 19994. Cox T., Griffiths A., Leka S.: Work organization and workreletedstress. W: Gardiner K., Harrington J.M [red].Occupational hygiene. Blackwell Publishing, Oxford2005, ss. 421–4325. Leka S., Cox T. [red.]: PRIMA-EF: Guidance on the EuropeanFramework for Psychosocial Risk Management:A Resource for Employers and Worker Representatives.WHO Protecting Workers’ Health Series, nr 9. WHOPress, Genewa 20086. Sauter S., Swanson N.: An ecological model of musculoskeletaldisorders in office work. W: Sauter S.,Moon S.D. [red.]. Beyond Biomechanics PsychosocialAspects of Musculoskeletal Disorders in Office Work.Taylor & Francis, London 1996, ss. 3–237. Carayon P., Lim S.L.: Psychosocial work factors. W: KarwowskiW. Marras W.S. [red.]. The occupational ergonomicshandbook. CRC Press LLC, Florida (USA) 1999, ss. 275–2828. Stranks J.: Stress at work. managment and prevention.Elsevier, Oxford 2005, ss. 1–639. Cooper C.L., Marshall J.: Źródła stresu w pracy kierowniczeji umysłowej. W: Cooper C.L., Payne R [red.]. Stresw pracy. PWN, Warszawa 1987, ss.123–16310. Sutherland V.J., Cooper C.L.: Sources of work stress.W: Hurrell J.J., Murphy L.R., Sauter S.L., Cooper C.L.[red.]. Occupational stress. Issues and developmentsin research. Taylor & Francis, London 1988, ss. 3–5311. Zeidner M.: Emotional intelligence and doping with occupationalstress. W: Antoniou A.S.G., Cooper C.L. [red.].Research companion to organizational health psychology.Edward Elgar Publishing, Cheltenham (UK) 2005,ss. 221–22412. Główny Inspektor Pracy: Zapobieganie negatywnymskutkom przeciążenia psychicznego i stresu w miejscupracy. Program prewencyjny [sprawozdanie z działalnościPaństwowej Inspekcji Pracy za rok 2007] [cytowany12 stycznia 2010]. Adres: www.pip.gov.pl/html/pl//prewencja/stres/doc/wyniki_ochr_zdr.pps13. Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”. Przeciwdziałaniestresowi związanemu z pracą a korzyści gospodarczei socjalne dla firm i pracowników. wymiana dobrychpraktyk [materiały z konferencji międzynarodowej].Komisja, Warszawa — Gdańsk 200714. Państwowa Inspekcja Pracy. Główny Inspektorat Pracy.Ocena zagrożeń psychospołecznych i warunkówpracy w związku z nowymi formami pracy i modelamizatrudnienia [cytowany 12 stycznia 2010] PIP,, Warszawa2009. Adres: http://www.pip.gov.pl/html/pl/info/doc//99030070.pdf15. Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy:Prognoza ekspercka dotycząca powstających zagrożeń psychospołecznychzwiązanych z bezpieczeństwem i higienąpracy (BHP) [cytowany 9 czerwca 2009]. Facts 74/Pl.2007.Adres: http://osha.europa.eu/pl/publications/factsheets/74Badania wspołfinansowane przez Unię Europejską w ramachEuropejskiego Funduszu Społecznego
Page 2 and 3: 394 A. Potocka, D. Merecz-Kot Nr 4W
Page 4: 396 A. Potocka, D. Merecz-Kot Nr 4T
Page 7 and 8: Nr 4 Psychospołeczne zagrożenia w
Page 10 and 11: 402 A. Potocka, D. Merecz-Kot Nr 4K
Page 12: 404 A. Potocka, D. Merecz-Kot Nr 4S
Page 15 and 16: Brak wiedzy / No knowledgeNiski poz
Page 17: Nr 4 Psychospołeczne zagrożenia w

Pełen tekst (PDF) - Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?