Ислом фуқаролик ҳуқуқи асослари. Исхаков С.А. Ўқув қўлланмаси.

Вакиллик қоидалариИслом ҳуқуқининг ҳанафийлик мазҳаби йўналишига кўра,ваколатга тааллуқли қоидалар қуйидагилардан иборат:1) муваккил ва вакилнинг ўзаро розиликлари талаб қилинадива араб тилида «ийжоб» ва «қабул» деган сўз билан ифодаланади.Агар муваккил вакилга юзланиб, «шу хусусда сени вакилқилдим» деса, вакил бир оғиз сўз демай ўша ишни қилишгакиришса ҳам, битим тузилган ҳисобланади;2) ваколат берувчи шахснинг муомалага лаѐқатли бўлиши.Ҳанафий мазҳабида садақа ва солиқ тўлаш ишларида ваколатберувчи муомалага лаѐқати бўлмаган инсон бўлса, бирон вакилнитайинлаши мумкин эмас. Балоғатга етмаган ўсмирларнингномидан савдо, ижара, гаров, сулҳ тузиш, қарздан кечиш, шуфъа(имтиѐзли савдо) мулк тақсимоти каби битимларда вакилиштирок этиши мумкин. Вакил бўлиш учун эса балоғат шартбўлмай, фақат ақл-фаросат талаб қилинган. Аббосийларимперияси даврига келиб қуллар ҳам ўз ҳожасининг номиданвакил бўлиш ҳуқуқига эга бўлганлар. Ҳанафий ва шофеъиймазҳабларига кўра, қуллар никоҳ битимларида фақатгина эркаккишининг вакили сифатида қатнашишлари мумкин;3) вакил бўлган инсоннинг шахси аниқ бўлиши. Ўзи бевоситаиштирок этмаѐтган, қаердалиги, кимлиги номаълум шахсларгаваколат берилмайди;4) вакил бўлган шахслар адолатли, мусулмон шахсларбўлиши лозим;5) ваколат икки усулда — муайян ишлар бўйича ѐкитўлиғича, яъни барча йўналишлар бўйича — берилиши мумкин.Фиқҳий адабиѐтларда улардан биринчисини вакили ифрод,иккинчисини вакили мутлақ дейилади. Агар бир иш юзасиданикки киши вакил қилинган бўлса, уларнинг ҳар иккалови биргаҳаракат қилишга мажбурдирлар;6) битим предмети шаръий қонунлар билан рухсат берилганбўлиши лозим. Даъволашув (суд) жараѐнида вакилнинггувоҳлиги фақат ҳокимнинг ҳузурида берилган бўлсагина кучгакиради. Барча мазҳабларда ҳам жиноят содир қилиб қўйган шахсўз ўрнига вакилини жазо учун тайинлаши, юборишига йўл101