Ислом фуқаролик ҳуқуқи асослари. Исхаков С.А. Ўқув қўлланмаси.

бераѐтган шахс молик (яъни мулк эгаси маъносида), дарахтларниѐки боғни олаѐтган шахс омил (ишловчи), шартнома предметибўлган объектлар (дарахтзор, боғ) маҳал деб юритилади.Мусоқот қоидалариФақиҳлар мусоқотга тааллуқли қуйидаги қоидаларнибелгилаганлар:1) ҳар иккала томоннинг ўзаро ийжоб ва қабули асосидааниқ-равшан қилиб «мен сизга боғимнинг шунча қисминимусоқотга бердим» деб айтилиши;2) мусоқотдан фойда кўриш эҳтимолининг мавжудлиги.Мусоқотда ҳосилга мева берадиган, фойда кўрса бўладигандарахтлар, боғлар берилиши керак. Мусоқот объектига мевалидарахтларнинг барча турлари, узумзорлар киради;3) мусоқотга бериладиган муҳлатнинг аниқ бўлиши. Мазкурмуҳлат омил учун фойдали бўлиб, пишган ҳосилни йиғиштириболадиган даражада бўлиши шарт;4) боққа қараш, уни суғориш, парваришлаш, дарахтларгазарурий тадбирларни қўллаш омилнинг зиммасидаги мажбуриятҳисобланади. Агар битимда дарахтларнинг парваришмажбурияти моликка (боғ эгасига) юклатилган бўлса, ундайбитим ноқонуний ҳисобланади;5) ҳосилдан олинадиган тўлов миқдорининг аниқ бўлиши;6) омил меҳнат жараѐнида ҳосилга шерик қилиш ниятда бирнеча кишини битимга шерик қилиб, меҳнатини ўзаро тақсимлашимумкин;7) моликнинг рухсати билан омилга мусоқотни бошқа одамгатопшириш ҳуқуқи берилган;8) боғдан бериладиган садақа ва солиқларни (агар хирожназарда тутилган бўлса) молик тўлайди. Закотни эса ҳар иккитомон ўз улушидан ҳисоблаб тўлашга мажбур.9) шартномада молик омилнинг зиммасига дарахтларўтқазиб, мазкур дарахтлардан ҳам ҳосил тўлашини шарт қилибкўрсатиши мумкин эмас. Аммо моликдан берухсат экилгандарахтлар биринчи талабдаѐқ олиб ташланиши шарт.Мусоқот ҳақидаги битим оғзаки ѐки ѐзма равишда, гувоҳлариштирокида тузилиши шарт.98